Welkom in het centrale balansventilatie met warmteterugwinning (WTW) topic
Er is al een paar keer geopperd om een centraal WTW ventilatie topic te openen, maar tot nu toe was dat nog niet gebeurd. Bij deze een poging om een dergelijk topic te starten. Om te beginnen een disclaimer: ik ben geen WTW expert dus er kunnen in deze topicpost fouten staan, of er kunnen dingen missen. In beide gevallen, stuur me een berichtje en ik probeer het z.s.m. aan te passen.Wat willen we bespreken in dit topic?
- Vragen en ervaringen met WTW centrale balansventilatie met WTW. Denk hierbij aan ventilatieplannen, debieten, typen buizen, typen ventilatieunits, het nut van enthalpie (of niet) etcetera
- Tips & Tricks: denk hierbij aan hulp bij het zelf installeren, inregelen en onderhouden van een centraal ventilatiesysteem met WTW
- Showcases van jou systeem en hoe je zaken hebt aangepakt en opgelost
- Ervaringen met verkopers en onderhoudsbedrijven (en natuurlijk ook goede deals)
Wat zien we liever niet?
- Discussies over decentrale ventilatiesystemen met WTW. Daar is een apart topic voor
- Discussies over centrale ventilatiesystemen die op een andere wijze werken dan balansventilatie (de zogenaamde A, B, C en C+ Ventilatiesystemen, tenzij er een keuze gemaakt kan worden tussen een van deze systemen en een balansventilatiesysteem
- Klaagzangen over de nutteloosheid van alle balansventilatiesystemen en hoe balansventilatie in en in slecht zou zijn, naar aanleiding van de Zembla uitzending in de nieuwbouwwijk Vathorst in 2008
- Dumpvragen en posts waarbij duidelijk is dat de poster geen moeite heeft gedaan om zich een beetje in te lezen
De basis: centrale balansventilatie met WTW, wat is dat nu eigenlijk?
Als we het hebben over ventilatie wordt in het algemeen een onderscheid gemaakt tussen vier typen ventilatiesystemen.- Systeem A: natuurlijke ventilatie. Hierbij komt de lucht door kieren on open ramen binnen en gaat zo ook weer naar buiten
- Systeem B: open mechanische ventilatie. Hierbij wordt lucht mechanisch aangezogen terwijl de afvoer op natuurlijke wijze gebeurd
- Systeem C: gesloten mechanische ventilatie. Hierbij wordt de vervuilde lucht mechanisch afgevoerd en komt de verse lucht op natuurlijke wijze naar binnen. Dit kan via open ramen en kieren, maar gebeurd meestal via raamroosters of andere speciale ventilatieroosters
- Systeem D: Balansventilatie met WTW. Hierbij wordt zowel de aan- en afvoer van lucht mechanisch geregeld. Door de warmte van de uitgaande lucht te gebruiken om binnenkomende lucht alvast ‘voor te verwarmen’ kan op de energierekening bespaard worden. Meestal kan tussen de 90% en 98% van de warmte worden teruggewonnen.
De ventilator heeft twee buizen die naar buiten gaan. Eentje voor de binnenkomende lucht en eentje voor uitgaande lucht. Het is aan te raden deze buizen goed te isoleren, want aan de binnenkant zit koude (buiten)lucht. Ook heeft de ventilator een aantal buizen die door het hele huis lopen om de lucht te verdelen.
Dit is de reden dat balansventilatie niet altijd even makkelijk is toe te passen in bestaande huizen, tenzij je toch al bezig bent met een grote verbouwing. Het is immers niet altijd even gemakkelijk om al die buizen zo maar even ergens weg te werken, of door betonnen plafonds te boren. Zeker niet omdat de buizen vaak 125mm tot 180mm groot zijn (grotere buizen zorgen voor minder geluidsoverlast omdat lucht er minder snel doorheen gaat). Maar goed, we zijn tweakers, dus dat zou ons eigenlijk niet moeten stoppen 😊.
De buizen voor een balansventilatiesysteem kun je natuurlijk niet zo maar willekeurig door het huis sturen. Sterker nog, een goed uitgedacht buizensysteem is een van de belangrijkste dingen om een mooi stil en effectief werkend systeem te krijgen. In principe wordt bij balansventilatie lucht aangevoerd in de zogenaamde ‘verblijfsruimtes’ (woonkamer, slaapkamer, kantoor/hobbykamer). Dit gaat via zogenaamde ‘ventielen’ die in plafonds of muren zitten. De afvoer van de lucht gebeurt ook met ventielen, maar dan in de zogenaamde ‘natte ruimtes’ (keuken, badkamer, wc). Liefst hebben de ventielen 40cm vrije ruimte om het ventiel heen, dus niet helemaal in een hoekje weggeduwd. Ook is het verstandig om minstens 2 meter afstand te houden tussen toevoer en afvoerventielen.
Alternatieve balansventilatiesystemen
Hoewel de innovaties niet zo snel meer gaan binnen balansventilatieland (veel units zijn al enige tijd op de markt), zijn er inmiddels twee systemen die een andere manier hebben gevonden voor balansventilatie.- Itho-Daalderop werkt met het zogenaamde Qualityflow systeem. Hierbij wordt lucht toegevoerd in een centrale ruimte (meestal het trappengat) en wordt de lucht afgezogen in alle kamers, dus zowel verblijfsruimtes als natte ruimtes. De lucht verplaatst zich door de onderdruk in de kamers vanuit het trappengat door de woning via een open ruimte onder de deuren (min 2 cm.) en eventueel roosters. Voordeel van dit systeem is dat het simpeler is (minder buizen) en dat het makkelijker is om de luchttoevoer schoon te maken, aangezien dat slechts een korte buis is.
- Brink heeft sinds kort de Indoor Mixfan in het assortiment. Ook hier wordt de lucht toegevoerd in het trappengat. Echter, in plaats van afvoer met buizen in de verblijfsruimten, wordt hier gebruik gemaakt van een speciale ventilator in iedere kamer. Vaak hangt deze boven de deur, maar kan ook op een andere plaats, als hij mij in contact staat met het trappengat. Zodra het CO2 niveau te hoog wordt, gaat de ventilator aan, en wordt lucht afgevoerd en gemixt met de lucht in het trappengat. Door deze ventilatie ontstaat een onderdruk in de verblijfsruimte, waardoor verse lucht via de ruimte onder de deur (min. 2cm.) naar binnen komt. De afvoer gebeurt nog steeds in de natte ruimtes.
Niet iedereen is voorstander van dergelijke systemen (in ieder geval niet van de oplossing van ITHO), maar mogelijk werkt de Brink variant beter, of werkt Qualityflow wel in jou huis .
Hoeveel ventilatie en ventielen zijn nodig?
Een veel voorkomende vraag is hoeveel ventilatie nodig is. Om dit te berekenen, wordt in het algemeen de grootheid ‘debiet’ of ‘volumesnelheid’ gebruikt, welke wordt uitgedrukt in de eenheid m3/s. Kleine ventilatoren voor balansventilatie hebben een debiet van ongeveer 100 m3/h en dit loopt op tot ventilatoren met debieten van meer dan 500 m3/h. Er is dus een ventilator voor elke grootte huis.Maar goed, hoe bereken je dit. Hiervoor zijn twee rekenmethodes.
- De eerste methode gaat uit van de oppervlakte en inhoud van de ruimte waar je woont. Op de website van Vasco is een handige tool te vinden om te berekenen hoeveel je ongeveer nodig hebt.
- De tweede methode gaat uit van de normale hoeveelheid personen in huis. Mensen hebben in het algemeen zo’n 30m3/h aan verse lucht nodig om CO2 waardes rond de 800 te houden. Als je dus een gezin van vier personen hebt, heb je in je woonkamer 120 m3/h nodig. Tegelijkertijd moet je ook kijken naar de slaapruimtes. Ervan uitgaande dat je huis een tweepersoons-slaapkamer en twee eenpersoonsslaapkamers heeft, is ook hier 120 m3/h nodig. Dit betekent dat je huis 240 m3/h nodig heeft. (let wel, dit is een hele simpele uitleg. Een veel betere uitleg wordt gegeven door Theo in de volgende post.
Ook is het noodzakelijk om je systeem in te (laten) regelen. Dit kan met een anometer. Recentelijk is er een interessant topic op dit gebied geopend, waarin verder wordt uitgelegd hoe je een wtw kan inregelen: Inregelen wtw met anemometer
En hoe groot moeten de buizen zijn?
Zoals eerder gemeld geldt in het algemeen het credo ‘Bigger is better’ het credo voor de buizen. Grotere buizen betekent trager stromende lucht en dat zorgt voor minder weerstand en minder geluid. Liefst heb je ronde buizen, om zo min mogelijk luchtweerstand te hebben, maar vierkante buizen zijn uiteraard ook mogelijk en, zeker bij verbouwingen, kan dit de enige mogelijkheid zijn. Het is overigens goed om te weten dat er geluiddempers zijn die je in de buizen kan stoppen om geluidsoverlast te voorkomen en dat er speciale isolerende buizen zijn die geluidsoverlast kunnen verminderen.De totale toevoer en afvoer moet met elkaar in balans zijn (vandaar de naam). Dit is nog best een lastig klusje, omdat het afhangt van de hoeveelheid ventielen in verblijfsruimtes en eventuele kieren onder deuren of roosters binnenshuis en de hoeveelheid lucht die door ieder ventiel wordt opgenomen.
Ook belangrijk om over na te denken is de hoeveelheid ventielen die nodig is per ruimte. Hier is een basisrichtlijn dat je voor toevoerende kanalen maximaal 50 m3/h aan luchttoevoer wil hebben, terwijl je je afvoerende kanalen maximaal 75 m3/h aan luchtafvoer wil hebben. Als je dus een ruimte hebt waar je een debiet wilt hebben van 120 m3/h, zul je drie toevoerkanalen nodig hebben en twee afvoerkanalen.
Extra mogelijkheden en opties
Enthalpiewisselaar en luchtbevochtiger
Een nadeel van balansventilatie is dat het de lucht uit kan drogen. Buitenlucht heeft vaak een relatief lage luchtvochtigheid en als je continu binnenlucht met een hoge luchtvochtigheid afvoert en de toevoer droge buitenlucht naar binnen brengt, kan het droog worden in huis. Zeker in de winter kan dit problematisch zijn. Als de luchtvochtigheid binnen te laag wordt, kan dit leiden tot geirriteerde luchtwegen, droge ogen en schilferige huid, hoest, gebarsten lippen enzovoorts.Ook kan het zorgen voor uitdroging van leer, rubber, hout etcetera.Om dit tegen te gaan zijn twee oplossingen verkrijgbaar.
- Enthalpiewisselaar: Dit is een systeem waarbij het vocht uit de uitgaande lucht wordt afgevangen en toegevoegd aan de lucht die het huis in gaat. Dit zorgt voor een vochtiger lucht en heeft tevens als voordeel dat je geen waterafvoer nodig hebt. Wel is de efficientie gemiddeld maar zo'n 70%, zodat de lucht in je huis toch nog droger kan worden. Ook is het vrij prijzig en niet alle merken hebben de mogelijkheid voor een enthalpiewisselaar.
- Losse luchtbevochtiger: Een losse luchtbevochtiger kan, in principe, op alle balansventilatiesystemen worden toegepast. In plaats van lucht uit de uitgaande lucht halen, wordt er simpelweg water toegevoegd aan de toestromende lucht. Dit systeem is minder energie efficiënt en vereist een watertoevoer. Wel biedt het betere mogelijkheid tot het reguleren van de luchtvochtigheid. Ook bevat dit systeem de mogelijkheid om een speciaal verkoelingselement toe te voegen. Hoe effectief dit echter precies is, is onzeker.
Balansventilatieventilatoren met 2-zone systemen
De meeste ventilatoren-units zijn geschikt voor 1 zone. Dat betekent dat ze het hele huis als geheel ventileren. Op zich is dat geen probleem, want het brengt behoorlijk wat comfort. De WTW zorgt ervoor dat redelijk warme lucht door heel het huis wordt verdeeld. En omdat de balansventilatie erg energie efficiënt is, zijn de extra kosten relatief laag.Toch zijn er situaties wanneer het handig kan zijn om het huis in twee zones op te delen. Bijvoorbeeld als je graag erg koud wil slapen en je slaapruimtes en leefruimtes los wil ventileren, of als een aparte werkruimte hebt die niet heel vaak gebruik wordt. Dan is het goed om te weten dat er ventilatoren zijn met een 2-zone systeem, die het huis in twee zones verdeeld die individueel geventileerd kunnen worden. Wel zijn deze systemen een flink stuk duurder en kan het interessanter zijn om twee losse ventilatoren te plaatsen.
CO2 en vochtsensoren
Een behoorlijk aantal ventilatoren hebben tegenwoordig (een optie voor) CO2 en/of vochtsensoren. Deze zijn nuttig, omdat ze ervoor zorgen dat de ventilatie alleen wordt gebruikt als dit ook daadwerkelijk nodig is. Ook kun je voor sommige systemen losse sensoren kopen, zodat je mogelijk zelfs in elke kamer een sensor hebt. Je kunt je echter afvragen of dit echt nodig is, zeker omdat losse sensoren niet goedkoop zijn.Onderhoud
Een balansventilatiesysteem is niet onderhoudsvrij. Vrijwel alle balansventilatiesystemen maken gebruik van filters om de lucht te zuiveren. De meesten komen met een simpel G4 filter, die beperkt zijn filtering, tot luxere varianten (bv. F7) die een pollenfilter hebben en beter zijn voor mensen met een allergie. Dit kan natuurlijk handig zijn als je hooikoorts hebt. De filters moeten regelmatig schoongemaakt worden, bijvoorbeeld met een stofzuiger en minstens twee keer per jaar vervangen worden. Voor simpele filters is het mogelijk om zelf losse filters te knippen uit filterdoek.Ook is het qua onderhoud verstandig elke twee jaar een onderhoudsmonteur het apparaat te laten nakijken en iedere acht jaar de buizen te laten schoonmaken. Een vervuild balansventilatiesysteem is niet gezond, dus is het wel belangrijk om goed schoonmaken in acht te nemen.
Enkele merken
Er zijn behoorlijk wat merken ventilatiesystemen verkrijgbaar, zowel in Nederland als in de ons omliggende landen. Het kan financieel aantrekkelijk zijn om eens in het buitenland te kijken. Met name in Duitsland kunnen goede aanbiedingen worden gevonden.- Brink
- Buva
- Comair
- Duco
- Itho Daalderop
- Orcon
- Tallinn
- Zennder Stork
- Vasco
- Vent-Axia
Eerdere topics over balansventilatie
Een van de redenen om dit centrale topic te openen, is om een centraal punt te maken voor vragen over balansventilatie en WTW's. Tot nu toe stond dit in vele losse topics. Hieronder een kort overzicht van enkele van deze topics. Mogelijk bevatten ze nog nuttige informatie. Probeer nieuwe vragen en ideeen echter te posten in dit topic om te zorgen dat de informatie mooi bij elkaar staat en makkelijk te vinden is (ik werd in ieder geval redelijk gallisch van het continu zoeken en uitpluizen van alle topics :-):- (balans)ventilatie & isolatie rijtjeswoning 1976
- Mechanische ventilatie ombouwen naar WTW balansventilatie
- Balansventilatie
- Balansventilatie icm een frisse slaapkamer
- Enthalpiewisselaar tbv WTW balansventilatie
- Huis ombouwen richting balansventilatie met WTW
- Balansventilatie in bestaande bouw op hybride manier
- Ontwerp WTW installatie
- Mechanische ventilatie upgraden naar WTW
- Onderhoud WTW + Reiniging kanalen
- WTW van gerenoveerd huis uit 1910
- Luchtontvochtiger in WTW aanvoerkanaal
- simpel WTW-plan thuiskantoor - enkele vragen over de buizen
- Buisdiameter huisventilatie
Andere mogeljik nuttige links
- https://www.milieucentraa...tilatie/balansventilatie/
- Onderzoek effectiviteit ventilatiesystemen TU Eindhoven - o.a. over de plaatsing van ventielen
- https://www.drechtsestrom...ennisbank/ventilatie/wtw/
- Veelgestelde vragen over balansventilatie
[Voor 15% gewijzigd door pascoa341 op 22-10-2021 14:36]