Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 10

[onetime]

TIJD VOOR DEEL 10! Deel 9 Deel 8 Deel 7 Deel 6 Deel 5 Deel 4 Deel 3 Deel 2 Deel 1
Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.

Zouden we zonnepanelen in de pricewatch willen? Zonnepanelen en omvormers in de Pricewatch?
Het zou het zoveel makkelijker maken om passende (de juiste maat of spanning/stroom) te vinden.
En dan meteen goede leverancier(s) weten te vinden met betrouwbare levertijden.
.

.

Inhoudsopgave

• Inleiding
  • Historie
  • Beschikbaarheid en marktontwikkeling
  • Kritiek
• Praktische informatie
  • Overzicht benodigdheden
  • PV Panelen
  • Omvormer
  • Montagemateriaal
  • Geïntegreerd dak
  • Elektrotechniek
  • Financiële zaken
  • Administratieve zaken en regelgeving
  • Oriëntatie en schaduwwerking
• Terminologie
• FAQ
• Linkjes
  • Tweakers links
• Oproep
• Fysische achtergrondinformatie

.

Inleiding

Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektriciteit, en worden ook wel PhotoVoltaics (Eng) (Afk. PV) of Foto-voltaïsch (Ned) genoemd.

Om elektriciteit genererende zonnepanelen goed te onderscheiden van warmte producerende modules die ook wel thermische zonnecollectoren of zonneboilers worden genoemd, is het handig om, indien verwarring in een bepaalde context kan worden verwacht, gebruik te maken van de meer specifieke term "zonnestroompanelen" (of simpelweg PV bij de kenners) voor het eerstgenoemde type.

Er bestaan ook combinaties van de twee (PV en zonnecollectoren), en deze worden PVT (T voor thermisch/thermal) genoemd. De ogenschijnlijke voordelen zoals een potentieel hoger totaalrendement wegen in de praktijk meestal niet op tegen de nadelen zoals een hoge prijs en een relatief lage temperatuur van het water.

Communicatie tussen Tweaker Freemann en een bedrijf dat dergelijke producten maakte is te lezen in de openingspost van het zonneboilers topic.

.

Historie

Het begin van het gebruik van zonnepanelen vind zijn oorsprong in de jaren '60 in de ruimtevaart. De toen gigantisch hoge prijs zorgde ervoor dat uitsluitend op plaatsen waar geen alternatief mogelijk was, voor zonnepanelen gekozen werd. Deze prijs was mede het gevolg van het gebruik van toen zeer exotische materialen. De ontwikkeling van techniek, ruimtevaart en elektronica hebben vervolgens gezorgd voor verdere ontwikkeling naar meer gebruikelijke materialen (tegenwoordig voornamelijk silicium), verhoging van het rendement en een geleidelijke prijsdaling vergelijkbaar met de prijsdaling van elektronica. Dit leidde ertoe dat geleidelijk het gebruik van zonnepanelen binnen bereik van booteigenaren en luxe campeerders kwam.
In het begin van het stationair gebruik was de prijs van panelen nog dermate hoog dat het loonde om de panelen voor maximale opbrengst zoveel mogelijk op de zon te richten. Dit gebeurde met zogenaamde zonnevolgers of trackers. De steeds verder gaande daling van de prijs van de panelen zelf heeft ervoor gezorgd dat (sinds ongeveer 2010) het lonender is om eventueel meer panelen vast op te stellen. Daarmee worden de mechanische mankementen van trackers uitgesloten, en word het systeem zeer betrouwbaar.
Bij de vaste opstelling werd eerst de "ideale" zuid-opstelling met de hoogste totale jaaropbrengst gebruikt. Nu de prijzen nog verder zijn gedaald zijn ook Oost-West opstellingen rendabel geworden. Zowel omdat het dak nu eenmaal zo ligt, alswel om op die manier meer stroomopbrengst van een plat dak of ander oppervlak te kunnen krijgen. Met als bijkomend voordeel dat de opbrengst gelijkmatiger over de dag is verdeeld.
_{Auteur: onetime}

.

Beschikbaarheid en marktontwikkeling

Velen van jullie zullen wel eens kreten in de media gehoord hebben over het gigantische potentiaal van zonne-energie. Uiteraard is niet alles te winnen d.m.v. zonne-energie, maar als we slechts een fractie van het potentieel kunnen winnen zijn we al heel ver.

Een belangrijke indicator voor het succes van PV is het zogeheten grid parity. Grid parity wil ruwweg zeggen dat de prijs van PV kan concurreren met de lokale energieprijzen, dit is nodig om PV uit de niche te halen en de kritische massa te bereiken. Grid-parity is van regio tot regio verschillend, belangrijke factoren hierin zijn;

• De instraling, dit bepaald de opbrengst (Hoger is positief).
• De energieprijs. (Hoger is positief).
• Aanschafsubsidies en feed-in tarieven.

Door grote prijsdalingen van PV de laatste jaren en de relatief hoge energieprijs in Nederland zijn er al instanties die claimen dat we grid-parity hebben bereikt en dit heeft het nieuws gehaald (bron: NOS).


_{Disclaimer: Alleen voor het idee van grid-parity grafiek, geen reële weergave (meer)}

Prijsontwikkeling PV: PVX spot market price index solar PV modules

Na de grote prijsdalingen van zonnepanelen tussen 2005-2015 zijn de prijzen nu wat stabieler maar nog steeds dalende. Onderstaande grafiek toont dat de groothandelsprijzen per Watt piek (Wp) in 2014-2017 tot onder de 50 eurocent zijn gezakt waardoor in 2017 de prijs van complete installaties inclusief omvormers en materiaal in de buurt van 1 euro per Wp komt.



Leesvoer:

EPIA Global Market Outlook	Site	Rapport
IEA Technology roadmap	Site	Rapport
Greenpeace Energy [R]evolution	Site	Rapport

.

Kritiek

Het is niet allemaal goud onder de zon dat blinkt, er zijn ook punten van aandacht. De voornaamste kritiekpunten en mythes worden hieronder besproken door middel van stellingen.

• De fluctuaties in de output van PV zorgen voor instabiliteit op het net.
  Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10. Zolang zonnestroom nog op vrije kleine schaal wordt ingevoed is dat geen enkel probleem, de fluctuaties passen dan nog prima in de normale net-flutuaties. Daarbij komt nog dat de onverwachtte fluctuaties door wolken vooral op kleine schaal lokaal plaats vinden en zich op grotere schaal uitmiddelen. Op grotere schaal is de weersverwachting een goede voorspeller, en kan er dus prima rekening mee worden gehouden. Zou het aandeel ingevoede zonnestroom te groot worden dan zal geïnvesteerd moeten worden in energie-opslag, demand management, en/of meer load-shaping en peaker centrales. Enige seizoens off-set kan bewerkstelligd worden door windenergie, aangezien deze het meest opbrengen in de winter, als PV weinig opbrengt.
  De Duitse netbeheerders waren van te voren bang voor de netstabiliteit bij de zonsverduistering van 20 maart 2015. Dat is uiteindelijk probleemloos verlopen. Ook hebben ze in Duitsland een dag gehad dat >50% van de electra van solar kwam.
  Denemarken heeft een dag gehad dat wind en solar samen meer dan 100% opleverde. Resulterend in export.

  bbc 10 september 2014 15:20
  [...] In de UK [...] Na de uitzending van Eastenders gaan daar ineens 1,75 miljoen waterkokers aan. Leuk filmpje.
  http://www.bbc.co.uk/britainfromabove/stories/people/teatimebritain.shtml

• De fluctuaties in de output van PV zorgen voor hogere stroomprijzen.
  Onderzoek naar de impact op de kostprijs van 'intermittent' duurzame energie bij een hoge penetratiegraad kwam tot de conclusie dat tot 20% er nauwelijks effect is op de kostprijs, maar daarna significant stijgt. In Nederland overstijgt dit niet meer dan luttele procenten, dus vooralsnog hoeven we hier niet bang voor te zijn. In Nederland zitten we in 2017 pas op 1,7% volgens deze berekening.
  
  Bron: Exploring the impact on cost and electricity production of high penetration levels of intermittent electricity in OECD Europe and the USA, results for wind energy
  Voor ideeën om de netbelasting te verlagen zie: Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?)
  
  _{Aanvullen door meldingen van hevige schommelingen in de stroomprijs in Duitsland? ...}
• Het kost meer energie om PV panelen te produceren dan dat ze ooit opleveren.
  Dit is absoluut niet waar. Een maat om aan te geven hoe de primaire energiekosten zich verhouden tot de opbrengst is de Energy Pay Back Time (EPBT). Voor PV lag dit in 2006 tussen de 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa (afhankelijk van waar het systeem ligt) en kristallijn Si PV (meest gangbaar), inmiddels (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?]. PV panelen van 20 of 30 jaar oud draaien nog steeds zonder veel degradatie, en de verwachting is dat deze het nog lang uithouden. De techniek heeft niet stil gestaan, dus dat zal waarschijnlijk alleen maar beter zijn geworden.
• Aanslag op zeldzame aardmetalen.
  Kristallijn Si bestaat voornamelijk uit Si (ook het glas ), een heel klein beetje Boor en Fosfor doping. Minimale hoeveelheden opgedampt zilver voor de backreflector. En nog wat koper voor de busbars e.d. Aluminium frame.
  Voor thin-film panelen (CIGS) Koper Indium Gallium Seleen of (CdTe) Cadmium Telluur. Of Amorf Silicium.

.

Praktische informatie

Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit en leveren gelijkstroom. Er zijn daarin ruwweg 3 categorieën te onderscheiden:

• Volledig autonome systemen.
  Ook wel eiland-systemen genoemd. Deze systemen staan los van het elektriciteitsnetwerk, en gebruiken doorgaans accu's voor het bufferen van energie. De energie die overdag bij zonnig weer wordt geproduceerd wordt dan opgeslagen in accu's, zodat elektrische apparatuur 's avonds en bij bewolkt weer gebruikt kan worden. Omdat dit veel duurder is dan netinvoeding wordt het eigenlijk alleen toegepast als het niet anders kan. Dit soort systemen worden bijvoorbeeld op (zeil)boten gebruikt, afgelegen plekken, of landen met een extreem instabiel grid.
• Netgekoppelde systemen.
  Deze systemen zetten de gelijkstroom uit zonnepanelen om naar wisselspanning, en voeden deze (na aftrek intern gebruik) in het elektriciteitsgrid in. Als de installatie op een woon- of bedrijfspand geplaatst is kan op een zonnige dag overdag de meter terugdraaien. 's Avonds of bij bewolkt weer wordt dan op normale wijze van netstroom gebruik gemaakt. Verreweg het meest populair in Westerse landen.
• Backup systemen.
  Dit is een combinatie van beiden, als het grid wegvalt zullen de zonnepanelen i.c.m. accu's (of een ander opslagsysteem) elektriciteit kunnen leveren in het huis. Deze systemen zijn aardig aan de prijs vanwege de kosten van energieopslag, en de duurdere omvormers.

Zonnestroompanelen hebben een paar voordelen. Ze zijn eenvoudig van constructie, hebben geen onderhoud nodig en gaan erg lang mee. Ze zijn stil, stoten geen schadelijke stoffen uit en doordat ze geen bewegende delen hebben vallen ze meestal niet zo op. Dat maakt ze bij uitstek geschikt voor gebruik in stedelijk gebied, dus op woonhuizen of bedrijfspanden.

Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10.

.

Overzicht benodigdheden

In de rest van het verhaal zal uitgegaan worden van netgekoppelde systemen, omdat deze verreweg het meest populair zijn in Nederland.
Een 'standaard' zonnepanelen systeem bestaat uit de volgende onderdelen:

• De zonnepanelen zelf.
• Montagemateriaal voor de zonnepanelen.
• DC en AC bekabeling, pvc buizen, e.d.
• De netgekoppelde omvormer die de DC spanning omzet in AC spanning op het elektriciteitsnet.
• Eventueel logging van de opbrengst. Vaak zit dit in de omvormer, maar om verschillende redenen kan er voor worden gekozen om extra/extern te loggen. Dit topic gaat hierover: Datalogging: PV systemen

Enkele belangrijke zaken zijn:

• Een energiemeter die terug kan draaien, of de teruggeleverde energie apart registreerd.
• Of je een omvormer op een 1-fase of een 3 fase elektriciteitsinstallatie moet aansluiten. Grotere systemen op een omvormer met een vermogen 5000 watt of groter moeten over het algemeen op een 3 fase aansluiting worden aangesloten. Heb je die nog niet dan moet dus de huisinstallatie ook worden geupgrade..
• De oriëntatie van het dak. De azimut (Windstreek) en zenit hoek zijn hier van belang.
• Schaduwwerking obstakels.

Als je niet van plan bent om zelf te gaan knutselen, of niet het dak op durft/kan, dan kan je het laten doen. In de Solar Top 50 staan een aantal leveranciers; http://www.top50solar.nl/
_{( Wellicht nog aan te vullen met een overzichtsplaatje van een voorbeeldsysteem)}

.

PV panelen

Een zonnecel wordt gemaakt van een halfgeleidermateriaal dat elektriciteit levert zodra er licht op valt.
Voor de huidige zonnecellen is silicium het meest gebruikte halfgeleidermateriaal.
Daarmee kunnen vier typen zonnecellen gemaakt worden:


• Monokristallijn zonnecellen zijn vervaardigd uit siliciumplakken, die uit een groot donkerblauw “monokristal” zijn gezaagd. Dat kristal is gecontroleerd afgekoeld, waardoor een gelijkmatige structuur is ontstaan. Dus ook een gelijkmatige kleurstelling. Tegenwoordig meest voorkomend.

• Polykristallijn zonnecellen (of multikristallijn silicium) worden gegoten en vervolgens gezaagd. Dit is een ander proces dan dat van de monokristallijne cellen. Tijdens het stollen ontstaan verschillende kristallen die het materiaal een onregelmatig geschakeerd aanzicht geven. Het rendement van polykristallijne cellen ligt iets lager (circa 2%) dan dat van monokristallijne cellen. Het zonnepaneel heeft een blauwe kleur. Tegenwoordig bijne geheel verdrongen door monokristallijn.

• Amorf silicium cellen worden opgedampt op een ondersteunend materiaal. De opbrengst is niet zo hoog, maar veel goedkoper. Voordelen zijn het lagere materiaalgebruik, de continue productie met laag energieverbruik, en de mogelijkheid ze te plaatsen op grote oppervlaktes op goedkope dragers, zoals een dakbedekking

• Thin film panelen; een dunne laag photovoltaisch materiaal opgebracht op een substraat. Een dunne film zonnepaneel is te zien als een rij lange, smalle zonnecellen die zijn opgedampt tov silicum panelen die meestal uit 60 losse cellen van silicium plaatjes bestaan.
De populairste thin film panelen in 2016-2017 zijn CIGS panelen (met name die van Solar Frontier)
CIGS staat voor Copper (koper) Indium, Gallium en Selenium.
Voordelen van CIGS panelen zijn goede prestaties bij bewolking of beperkte schaduw tov silicium cellen en het egale uiterlijk van de panelen. De panelen presteren ook vaak beter per Wp dan silicium panelen.
Een nadeel van deze panelen is dat de opbrengst per vierkante meter lager is dan van silicium cellen. Ook zijn sommige van de in CIGS gebruikte (aard)materialen zeldzamer. Tegenwoordig is het prijsvoordeel per Wp bijna verdwenen.
.

Omvormer

De omvormer is één van de twee belangrijkste onderdelen van je installatie. Je wilt licht omzetten in DC en vervolgens in AC wat je thuis kan gebruiken. Hoe betrouwbaarder en efficiënter dit gebeurt hoe hoger je rendement. Zolang het aangesloten Wp vermogen tussen de 70% en 200% van de omvormer is kan dit goed genoeg zijn. Dat komt doordat het slechts zelden gebeurd dat de zoninstraling echt hoog is. Zie in het stukje verderop over mogelijke piekverliezen met name de daar genoemde analyse van antonboonstra.
SMA: ‘Bij een overdimensionering van 200 procent is er bij een oost-westopstelling een aftopping van 8 tot 10 procent’, duidt Hoylaerts. ‘Dit neemt niet weg dat extra zonnepanelen de totale opbrengst blijven verhogen en er dus ergens een optimum ligt tussen de kosten van meer zonnepanelen en de extra opbrengst van de installatie. In de praktijk is het dus mogelijk om op een netaansluiting van 1,75 megavoltampère tot zelfs 4 megawattpiek zonnepanelen aan te sluiten. Door de dalende prijzen van zonnepanelen is het interessant om steeds meer zonnepanelen aan te sluiten op een kleinere aansluiting. Voor projecten waar men in het verleden koos voor een overdimensionering van 120 procent zien we nu dat het financieel optimum al vrij gemakkelijk richting een overdimensionering van 170 procent gaat. Bij marktpartijen moet het besef nog wel groeien dat het niet erg is om een kleinere omvormercapaciteit te gebruiken op de locaties waar netcapaciteit een probleem is. Het is een van de belangrijkste troeven die de sector in handen heeft om een antwoord te kunnen bieden aan de groeiende problemen met de netcapaciteit. Overdimensionering tot 200 procent is bij alle omvormers uit ons productportfolio mogelijk.
Bij een Oost-West opstelling kan eventueel, bijvoorbeeld bij een dakhelling van 45⁰of hoger, een omvormer vanaf minder dan 50% al genoeg zijn omdat Oost en West op verschillende momenten hun maximale opbrengst hebben. Dit kan echter zijn weerslag hebben op de levensduur van de dan relatief zwaar belaste omvormer. Omdat electronica boven de 30^o voor iedere 10^o in levensduur halveert is het een goed idee een extra (temperatuur geregelde) fan op de omvormer te richten. Hoe beter de omvormer past bij de panelen, hoe lager je prijs/Wp. Kies een omvormer welke past bij je set én je toekomstplannen. Aangezien er in België een belasting is op het omvormer vermogen, is het daar beter om een relatief kleine omvormer te plaatsen.
_{Auteur: twixx edit: onetime}
.

String omvormers

Een string-omvormer maakt van je panelen in serie AC stroom. Stringomvormers zijn doorgaans relatief goedkoop per Watt (al worden ze snel duurder per Watt bij vermogens minder dan 1,5 kW), en hebben een relatief hoge efficiëntie. Het grote nadeel van string-omvomers is de gevoeligheid voor (gedeeltelijke) schaduw. Als er schaduw op één paneel valt, en dus significant minder opbrengt, dan zullen alle panelen terugvallen naar het niveau van dat ene paneel. Zie het stukje verderop over schaduwwerking en bypass-diodes.
Dit is in te zien met de zogenaamde stroomwet van Kirchhoff¹, die stelt dat de som van stromen van en naar een punt nul moet zijn (stroom zal niet accumuleren). Als één paneel minder stroom dan de rest produceert, zal de som op een punt in de string niet 0 zijn, en dat kan niet.
De string is dus zo 'sterk' als het zwakst producerende paneel.

¹ Wikipedia: Kirchhoff's circuit laws


_{PV panelen in serie op een string-omvormer. Bron: Enecsys}

Omvormers onderscheiden zich in kwaliteit, toepasbaarheid en mogelijkheden tot logging.

Enkele veel gebruikte merken. Voor enkele modellen zie deel8.

Merk / Type	Bijzonderheden
ABB	voorheen Power-One. Stringsizer online
AEG
Effekta	div modellen Ablerex relabel (lijkt op General Electric)
Fronius	Kwaliteits merk. Modellen met veel opties dmv insteekkaarten, lage stringspanning
General Electric	div modellen Ablerex relabel (lijkt op Effekta)
Ginlong Solis
Goodwe	schaduw management?
Growatt	geen schaduw management?
Hosola
Kostal	Kwaliteits merk. Modellen met 24h webserver, sensors, Max. AC vermogen is +10%. Zeer geschikt voor hogere voltages (b.v. veel panelen op 1 string)
Mastervolt
Mastervolt - Soladin 600	500W. Stekkermodel voor willekeurig stopcontact. Populair voor 3-paneel systemen!
Omnik	Prijsbewuste keus.
SMA	Kwalitatief sterk, verschillende modellen in IP65
Steca	Oorspronkelijk Philips
StecaGrid 500	500W. Stekkermodel voor willekeurig stopcontact. CEC efficiëntie 94,5%

.

Micro omvormers

Micro-omvormers werken op paneelniveau, dat wil zeggen dat per paneel het vermogen van DC naar AC wordt omgezet. Micro-omvormers kosten doorgaans meer per Watt (al geldt dit doorgaans niet voor kleine systemen met een vermogen van minder dan 1kW) en hebben een iets lagere efficiëntie. Echter, er zijn een aantal specifieke voordelen:

• Schaduw op één paneel beïnvloed niet de hele string. (De hoofdreden dat veel mensen met gedeeltelijke schaduw op de panelen voor micro-omvormers kiezen).
• Modulair. Het is relatief makkelijk om je systeem in de toekomst uit te breiden door gewoon één of meerdere micro-omvormers met desnoods een ander type panelen bij te plaatsen. Een string-omvormer is gemaakt om rond een bepaald vermogen optimaal te functioneren.
• Je hoeft geen plek te vinden voor een grote omvormer, de micro-omvormers plaats je (doorgaans) onder het paneel.
• Je kan (meestal) de opbrengst per paneel zien en loggen, bij string-omvormers kan dit alleen per string.

_{PV panelen met micro-omvormers. Bron: Enecsys}


Enkele fabrikanten en types:

Merk - type	Link	Richtprijs (incl. btw)	AC power	CEC efficiency
AEconversion - INV250 - INV350	Site	€ 252 € 261	240W 330W	91.4% 91.8%
APS - YC250 - YC500i - YC1000	Site	€ 145 € 184 € 325	250W 2 x 275W 900W	95.5% 95.5% 95.5%
Enecsys - Single - Duo	Site	€ 170 / € 265	225W of 240W 450W of 360W	93,5%
Enphase M215	Site	€ 125	215W	96,0%
Involar MAC 250	Site	€ 114	235W	%
Power-one Aurora micro (nu ABB)	Site	€190 €215	250W 300W	%
SMA micro omvormer	Site	n.b.	240W	%

_{Aangevuld door Twixx, TFH, Onetime}


.

Optimizers

Optimizers proberen de voordelen van string en micro-omvormer te combineren. Per paneel wordt een optimizer gebruikt om ervoor te zorgen dat één paneel in een string geen blokkade meer kan vormen bij gedeeltelijke schaduw. Optimizers werken dus nog steeds met een normale string-omvormer behalve bij Solaregde. In een stringomvormer oplossing is het afhankelijk van het type/merk optimizer of je alle panelen in een string moet voorzien van een optimizer of alleen de panelen waar schaduw een rol speelt.
In een Solaredge systeem zijn ALLE panelen voorzien van een Solaredge optimizer en is er een centrale Solaredge omvormer die alleen werkt met de Solaredge optimizers. Solaredge systemen zijn in 2016-2017 populair bij systemen die last van gedeeltelijke schaduw ondervinden maar zijn meestal duurder dan een eenvoudige stringomvormer oplossing. Er zijn wel veel defecten met SE-optimizers, wordt vnl wel goed onder garantie opgelost.
Tigo optimizers kunnen op alleen het 'probleem-paneel' worden toegepast, de rest van de string en de omvormer blijven dan ongewijzigd. Hou wel rekening met het feit dat Tigo een tekort aan stroom van dat paneel uitruilt tegen een lagere spanning om de stroom van de string zo hoog mogelijk te maken. Dat is dus de stroom die andere panelen op dat moment leveren. De string moet lang genoeg zijn om het verlies van spanning op te kunnen vangen.

De hoofdreden om voor optimizers te gaan is, net als bij de micro-omvormers, gedeeltelijke schaduw op de panelen. Vroeger was het prijsverschil tussen micro-omvormers en string-omvormers groter, en maakte dit optimizers bij grotere installaties (>2kW) vaak financieel gunstiger. Tegenwoordig ligt dit omslagpunt een stuk hoger door de relatief grotere prijsdaling bij micro-omvormers.


_{PV panelen met optimizers en een string-omvormer. Bron: Enecsys}


.

Piekverliezen door het nemen van een te kleine omvormer

Door het nemen van een relatief kleine omvormer kunnen piekverliezen ontstaan.


Vermogensratio is het vermogen(kVA) van de omvormer tot het vermogen(Wp) van alle panelen op de omvormer.

Het betreft een theoretisch model op basis van meetwaarden uit de praktijk in Nederland. (post antonboonstra). Uit dit theoretische model blijkt dat de verliezen door het nemen van een relatief kleine omvormer gering zijn. Analyse door antonboonstra

.

Montagemateriaal

Informatie over montagemateriaal (Click-fit e.d.).Meestal aluminium, soms rvs.
Er bestaan voor verschillende plaatsings oppervlakken verschillende montage materialen.
- platdak; vaak niet vast gemonteerd maar aluminium steunen per paneel of rails voor groepen panelen met ballast tegen wegwaaien beveiligd. (@Andre1973: Flatfix fusion geeft een hele lage dakbelasting, en van der Valk pro bijvoorbeeld gebruiken wij bij grote systemen, ook omdat aarding dan makkelijker is. Sunstruction is denk ik een van de goedkopere. Maar ook heel goed te doen.) In opkomst zijn betonvoeten die geen extra ballast nodig hebben, zoals solarbears of https://www.degrootbeton....tagesysteem-zonnepanelen/. Eventueel zelf te maken. Zelf op maat storten of mbv betonbanden('stoepranden') Bij een Oost-West opstelling kan met relatief weinig ballast worden volstaan.
- pannendak; vaak met haken om dakpan en panlat heen gehaakt, soms aan dakbalken geschroefd. De rails op deze haken.
- golfplaten of bitumen schuin dak; vaak met stok-schroef door de dakbedekking heen in de balken. De rails hierop.
- metalen daken; vaak zijn er speciale klemmen beschikbaar waar de rails op gemonteerd kan worden. (o.a. kalzip)
Auteur: onetime, nog uit te breiden...

.

Geïntegreerde zonnepanelen voor daken

Er zijn een aantal benaderingen van geïntegreerde panelen. Er zijn dakbedekkingsystemen waarbij de zonnecel nauwelijks zichtbaar in de dakpan is verwerkt en daken met geïntegreerde zonnepanelen. Een veel gebruikte term is BIPV (Building-integrated photovoltaics). Doordat meestal geen standaard panelen kunnen worden gebruikt pakt dit vaak (veel) duurder uit. Het resultaat kan potentieel wel veel mooier zijn.

Doordat er geen koelende lucht onder het paneel komt loopt de temperatuur verder op met een lagere opbrengst als gevolg. Doordat de panelen ook niet meer boven de dakpannen liggen maar eerder in plaats van, is er een groter risico op brand in het huis voor zover de oorzaak in de panelen zit.

- Zonnedakpan: beperkt aantal types die lang niet altijd aansluiten bij de bestaande dakpannen, ze zijn ook duur, waardoor ze eigenljk alleen bij nieuwbouw of dakrenovatie een optie zijn. Doordat iedere dakpan nu twee stekkers heeft die er weliswaar af-fabriek aan zitten, neemt het potentieel voor problemen hiermee enorm toe. (Ongeveer 30-96 x?)

- In-dak panelen: Relatief bewerkelijk en duur systeem, wat door het uitsparen van andere dakbedekking bij nieuwbouw en dakrenovatie nog een beetje in beeld komt.
Andre1973: "Een indak systeem van zonnepanelen leent zich vooral voor een heel recht (vlak) en haaks dak. Heb een aantal van die dingen gedaan en op een krom / scheef dak is dat echt een ramp. Een hoop daken zijn schever, doorgezakter dan je op het eerste oog ziet. Ook nieuwbouw laat te wensen over voor wat betreft recht."

- In-raam panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Minder licht inval in de ruimte.

- Gevel panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Prijs kan gedrukt worden bij uitsparing andere gevel bekleding bij renovatie of nieuwbouw. Meestal wel als extra mogelijkheid die er anders niet zou zijn.
auteur: Onetime.

Farbikant/Merk	Type	Daktype	# cellen / stuk	module efficiency	Wp/m2
Eternit	Solesia 40	Leisteen	-/10		147Wp/m2
Eternit	Solesia 85	Leisteen	-/20		175Wp/m2
Eternit	Solesia 127	Leisteen	-/30		184Wp/m2
Eternit	Solesia Dakpan	Vlakke pan	-/22		152Wp/m2
Zep B.V.	zonneceldakpan	Rode of zwarte pan	2/-	20,22%	90Wp/m2
Tesla	Tuscan Glass Tile	Rode dakpan	1/-
Tesla	Slate Glass Tile	Leisteen	1/-
Tesla	Textured Glass Tile	Reliëfpan	1/-
Tesla	Smooth Glass Tile	Vlakke pan	1/-
Smartroof	ReneSolPan	Dakpan			75Wp/m2
Smartroof	NeoSolPan	Dakpan			125Wp/m2
Smartroof	SmarTile	Leisteen
Exasun	X15-BR75	Panelen in dak		18,3%	180Wp/m2
Exasun	X10-XT50 series	Dakpan		18,0-18,6%	180Wp/m2
Exasun	X-Facade	Panelen in gevel		18,3-19,5%	180Wp/m2
Soltech	ShingEL	Panelen in dak
Soltech	Supreme	Panelen in dak			118Wp/m2
Robisol	BiTile Voldaksysteem	Vlakke pan
Robisol	B35 Systeem	Panelen in dak
Robisol	Kyroof	Panelen in dak
Stafier	Premium	Panelen in dak
Stafier	Standard	Panelen in dak
Stafier	Full roof	Panelen in dak
Nelskamp	G10 PV	Panelen in dak		18,3%	153Wp/m2
Nelskamp	2Power (met collector)	Panelen in dak
Monier	VI90	Panelen in dak			165Wp/m2
Monier	InDaX	Panelen in dak			158Wp/m2
Aerspire	AER	Panelen in dak			v.a. 165Wp/m2
SolarWatt	EasyIn 60M	Panelen in dak			171Wp/m2
SolarCentury	C21e	Vlakke pan		13,9%	128-141Wp/m2
SolarCentury	Sunstation	Panelen in dak		16,5%	<160Wp/m2
Viridian	Clearline PV16	Panelen in dak		16%	<153Wp/m2
AliusSolar	AEsthetica	Panelen in dak
GSE Integration	In-Roof-System	Panelen in dak
Kingspan	Unidek	Panelen in dak			paneelkeuze
SCX	Soloroof	Panelen in dak
IRFTS	Easy Roof	Panelen in dak	60 of 96		paneelkeuze
Ubbink	indak	Panelen in dak			paneelkeuze
Renusol/Intersole	ISSE	Panelen in dak			paneelkeuze
Schweizer	Solrif	Panelen in dak			div. panelen
Physee	Powerwindow	cellen in vensterglas

.

Elektrotechniek

.

Niet separate groep

Volgens de NTA 8493 mag er maximaal 2,25 Ampère terug gevoed worden op een niet separate groep. Dit is een groep die ook door verbruikers gebruikt kan worden. Deze begrenzing wordt bepaald door de gebruikte omvormer en niet door de zonnepanelen. Omvormers die hierop zijn begrenst zijn bijvoorbeeld de Soladin 600 en de Steca 500. Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen! Op een dergelijke omvormer sluit men meestal zonnepanelen aan met een totaal 'STC' vermogen tussen de 500Wp en de 1000Wp. Deze omvormers zijn standaard met een stekker op het stopcontact aangesloten.
_{Auteur: Dre}

Update 2016 Volgens NEN1010 zou dit per 2016 2000W mogen zijn! Dit dan echter vast aangesloten en niet meer met een stekker. Voor bestaande situaties geldt bij de NEN1010 de versie van NEN1010 die bij de aanleg (van de installatie) gold. Wat inhoudt dat bestaande (stekker)omvormers volgens bovenstaande omschrijving gehandhaaft kunnen blijven.
_{Auteur: onetime}

Per 2015-2 is er een update aangaande dit punt van NEN-1010 beschikbaar: Link
Kort gezegd komt het er op neer dat er 9,44A (~2000W) ingevoed mag worden op een gecombineerde eindgroep.
Dit volgens de tabel in de bijlage onder kolom 11. Note: De omvormer mag niet via een WCD (=WandContactDoos = stopcontact) aangesloten worden. Dit moet via een vaste verbinding, eventueel met een werkschakelaar ertussen.
Op een afzonderlijke eindgroep is een WCD wel toegestaan.

Update maart 2017 Wijziging invoeding eind groepen.

Volgend onderstaande link (zie hoofdstuk 55) is het niet meer toegestaan om op een bestaande eindgroep met verbruikers 2000 W in te voeden. Maximum is de oude situatie met 500 W.

https://www.ei-woerden.nl...0_2015_met_C1_2016_V8.pdf

Een meterkast waar terugleverende apparatuur op zit moet voorzien zijn een sticker.


AC-zijde omvormer:

Onderhoud aan een PV-omvormer zal in de praktijk altijd van elektrotechnische aard zijn. Het systeem moet daarvoor volledig spanningsvrij worden gemaakt, zowel op de fasen als op de nul. Het is dus noodzakelijk een scheider te plaatsen. Dit kan het beveiligingstoestel tegen overstroom in de verdeelinrichting zijn. Hierbij moet erop worden gelet dat dit beveiligingstoestel ook echt scheidingseigenschappen heeft. Het wordt aanbevolen een lastscheider te plaatsen naast de omvormer, wanneer de omvormer op hoogte, op een zolder of op grote afstand van de verdeelinrichting is geplaatst.

DC-zijde omvormer:

NEN 1010 vereist in alle gevallen een DC-lastscheider, maar stelt geen eisen aan de plaats waar de DC-lastscheider wordt geplaatst. Deze kan dus geïntegreerd zijn in de omvormer, of buiten de omvormer zijn geplaatst.
Een lastscheider moet per definitie in staat zijn de nominale stroom in het desbetreffende circuit veilig te onderbreken. De norm voor een lastscheider (NEN-EN-IEC 60947-3 voor industriële toepassingen en NEN-EN-IEC 60669-2-4 voor huishoudelijk en soortgelijk gebruik) schrijft voor dat er sprake moet zijn van een mechanische scheiding. Een elektronische (last)scheider of schakelaar in de omvormer voldoet dus niet als lastscheider aan DC-zijde.
Wanneer de DC-lastscheider in de omvormer is geïntegreerd zal dit meestal tot gevolg hebben dat de aanwezige DC-connectoren op de bekabeling komend van de panelen niet spanningsloos zijn bij het losnemen. Er wordt aanbevolen om een externe DC-lastscheider te plaatsen om zo de DC-connectoren spanningsloos te kunnen aansluiten en los nemen.
_{Auteur: Gasschuif}

.

Separate groep

Ook de zogenaamde wasmachinegroep, waarbij de wasmachine aansluiting die rechtstreeks zonder aftakking van de meterkast naar de wasmachine loopt, bij de wasmachine uitsluitend voor de aansluiting van de omvormer wordt gesplitst d.m.v. twee zekeringautomaten voor omvormer en wasmachine valt hier onder.
Om te bepalen welk omvormervermogen u aan mag sluiten kijkt u eerst wat de grootte is van uw hoofdzekering. Doorgaans is deze 25A, 35A, of 40A. De zekering in de groepenkast dient bij voorkeur (vuistregel) 1,6 x kleiner te zijn vanwege selectiviteit. (Zie kopje selectiviteit). Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen!

Als u weet hoe groot uw groepenkastzekering is kunt u uitrekenen hoeveel omvormervermogen u mag installeren. Liander Aansluitrichtlijnenzonnepanelen.pdf. De netbeheerder wil liever geen grotere onbalans dan 5kVA tussen de fases. Op een 1fase aansluiting is de grens dus 5kVA. Voor 3fase aansluitingen mag je tot de zekering waarde terugleveren. Hiervoor gebruiken we de volgende formule: W = A x V

Hoofdzekering	Groepenkastzekering	Max. vermogen per omvormer	Max. totaal omvormer vermogen
1 × 25A	16A	3.680 W	5.750 W
1 × 35A	25A	5.750 W	8.050 W
1 × 40A	25A	5.750 W	9.200 W
3 × 25A	3 × 16A	3 × 3.680 W = 11.040 W	3 × 5.750 W = 17.250 W
3 × 35A	3 × 25A	3 × 5.750 W = 17.250 W	3 × 8.050 W = 24.150 W
3 × 40A	3 × 32A	3 × 7.360 W = 22.080 W	3 × 9.200 W = 27.600 W
3 × 63A	3 × 40A	3 × 9.200 W = 27.600 W	3 × 14.490 W = 43.470 W
3 × 80A	3 × 50A	3 × 11.500 W = 34.500 W	3 × 18.400 W = 55.200 W

Rekenvoorbeeld 1 fase
Uw hoofdzekering is 1 x 40A
De groepenkastzekering mag zijn: 40/ 1,6 = 25A
Het maximale vermogen per omvormer is: 25A x 230V = 5.750 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 40 × 230V = 9.200 W

Rekenvoorbeeld 3 fase
Uw hoofdzekering is 3 x 25A
De groepenkastzekering mag dan per fase zijn: 25/ 1,6 = 16A
Het maximale vermogen per omvormer is: 3 x 16A x 230V = 11.040 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 3 × 5.750 W = 17.250 W
_{Auteur: swapevent, edit: onetime}

.

Selectiviteit

Een omvormer kan ten gevolg van een defect een kortsluiting vormen op het lichtnet. In dat geval is het wenselijk dat alleen de zekering van de PV-groep uitschakelt en niet de hoofdbeveiliging. Als de hoofdbeveiliging uit zou vallen betekend dit dat het gehele woonhuis spanningsloos is. Bij de oudere huizen zit de hoofdbeveiliging achter een verzegelde installatie die de gebruiker in principe niet kan vervangen / herstellen en dus tegen een vergoeding moet laten vervangen door de netbeheerder.
Bij een automaat als hoofdzekering is dit minder problematisch.
Als vuistregel voor smeltzekeringen hanteert men een factor 1,6 tussen beide beveiligingen. Dit is een vuistregel, maar voor de "volledige selectiviteit" dient men de karakteristieken (grafieken) van de zekeringen, tegenwoordig dus automaten, met elkaar te vergelijken. Het is een afweging tussen de risico's (wat zijn gevolgen van een uitgeschakelde hoofdzekering) en de kans daarop (hoe groot is de kans op een foutstroom). Tegenwoordig wel een netcode / wettelijke eis. Hoofdstuk 3, paragraaf 3.3, artikel 3.8
Echter voor woonhuizen niet echt van belang. Mede omdat volledige selectiviteit bij automaten bijna ondoenlijk en daarmee onrealistisch is.

_{Auteur: Dre edit: onetime}

.

kWh meter van de huisaansluiting

Merk op dat deze meter niet de totale opbrengst van de zonnestroom installatie kan weergeven, het eigen verbruik dat plaats vond op het moment van opwekken is hier reeds van af!
- Ferraris draaischijfmeter
Het is te adviseren deze niet te laten vervangen, tenzij er een terugloopblokkering op zit. Op dergelijke apparaten zit doorgaans een terugloopblokkeringssymbool (een tandwieltje met een haakje). Ook kunt u dit eenvoudig testen door op een zonnige dag zoveel mogelijk apparaten uit te zetten. U kunt dan zien of de meter terug loopt. Voordelen van de draaischijfmeter zijn dat de energieleverancier minder snel fouten kan maken met het verrekenen van de meterstanden en u kunt in principe onbeperkt terugleveren, zolang u niet meer opwekt dan u verbruikt.
- Digitale Meter met teruglever telwerken
Deze meter hoeft u niet te vervangen. Er is een telwerk voor zowel verbruik als teruglevering beschikbaar. Vraag voor u de meterstanden doorgeeft altijd eerst goed na hoe u deze dient aan te leveren.
- Digitale Meter zonder teruglever telwerken
Deze meter dient u te laten vervangen. Met deze meter bespaart u alleen de zonnestroom die direct verbruikt wordt. De teruggeleverde stroom krijgt u niet vergoed. De doorgaans kosteloze vervanging van uw meter biedt uw netbeheerder u aan na aanmelden bij energieleveren.nl.
Opmerking: U bent conform de huidige wet-regelgeving op dit moment niet verplicht om te kiezen voor een zogenoemde “slimme” meter ( mrt-2013 ) Deze mag u weigeren. U krijgt dan een digitale meter.
_{Auteur: swapevent edit: onetime}

.

DC en AC bekabeling

Door de verwachte lange levensduur van de systemen is het een goed idee één stap dikkere bekabeling te gebruiken dan de minimale eis. Dit zal zich over het algemeen ruim terug verdienen indien hier meteen in het begin al voor gekozen wordt. Ook wordt de bekabeling van het solar systeem over het algemeen relatief zwaar belast vergeleken met de overige bekabeling in een woonhuis waardoor het ook nog veiliger is om dikkere bekabeling toe te passen.
Voor de AC aansluiting is 2,5mm² VD / montage draad het minimum voor een 16A of 20A groep..
Bij grotere vermogens en / of grotere afstand tot de meterkast wordt ook wel 4 of 6mm² draad gebruikt.
Dit verminderd de kabelverliezen en voorkomt dat de omvormer als gevolg van te hoge netspanning afschakelt. Bij vermogens vanaf ongeveer 4-5kW begint het interessant te worden om een drie-fase omvormer te gebruiken. Dan loopt de stroom door 3 i.p.v. 2 draden. Door de fase-verschillen tussen de fases is er effectief ook een hogere spanning, waardoor er bij gelijke stroom meer vermogen kan worden getransporteerd. Of bij gelijk vermogen is minder stroom nodig, waardoor de kabel verliezen ook lager zijn.

Houd er rekening mee dat het kabelverlies bij voorkeur onder de 1% is. Indien dit niet zo is dan kan het zijn dat de omvormer regelmatig uitgaat door hoge spanning op momenten met veel zon. De uitgangsspanning van de omvormer zelf stijgt en daardoor schakelt deze in Nederland uit (en geeft een grid fault) bij 253 Volt AC. Hierdoor heb je dan opbrengstverlies.
Deze tabel met richt getallen is gebaseerd op de nieuwe NEN1010.

3 aderige 1-fase aansluiting
Vermogen \ kabellengte	5 m	10 m	15 m	20 m	25 m
1 kW	2,5mm2	2,5mm2	4mm2	4mm2	4mm2
2 kW	2,5mm2	4mm2	4mm2	4mm2	6mm2
3 kW	4mm2	4mm2	4mm2	6mm2	6mm2
4 kW	4mm2	4mm2	6mm2	6mm2	6mm2
5 kW	4mm2	6mm2	6mm2	6mm2	10mm2

De meest gebruikte connector voor de DC bekabeling is een MC4 connector. Deze is spatwaterdicht en geschikt voor buiten gebruik. De bekabeling is speciale solar kabel, UV bestendig en geschikt voor langdurig buiten gebruik. Meestal 4mm², maar ook 6mm² komt geregeld voor, zeker als er meerdere strings parallel over de kabel op de omvormer zijn aangesloten.
Voor de AC aansluiting van micro-omvormers worden ook weerbestendige kabels gebruikt. In het geval van Enecsys met waterdichte Wieland-connectoren.
De buitenste laag van zowel de AC als de DC kabels is vaak van siliconenrubber. wikipedia
De totale kabel verliezen zullen over het algemeen tussen de 1 en 5% liggen.

_{Auteur: onetime}

.

Efficiëntie

De CEC en European weighted efficiëntie norm:


.

Financiële zaken

De prijs van een geheel zonnesysteem wordt meestal uitgedrukt in euro per Wp. Een systeem van 3000Wp dat € 3500 kost wordt dus omgerekend €1,17/ Wp. Deze prijs notatie wordt gebruik voor complete sets (met of zonder laten installeren) en vaak ook voor losse zonnepanelen.

.

Zonnepanelen en BTW

Daar is zelfs een apart topic over gemaakt: Nieuws: Zonnepanelen en de btw

.

Verdienmodel

In een gewone huiselijke situatie zal gebruikelijk een gedeelte van de opgewekte stroom direct in huis gebruikt worden, en een gedeelte zal terug geleverd worden (uitgedrukt in de utiliteitsfactor). Het gedeelte dat zelf in huis wordt opgebruikt heeft een waarde gelijk aan de elektriciteitsprijs die je normaal betaald op dat moment (doorgaans rond de 20cent/kWh), aangezien het direct die stroom bespaart. Zie voor optimalisatie van dat deel: Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) Voor het gedeelte dat teruggeleverd wordt bestaan verschillende systemen. In Nederland wordt hier een systeem voor gebruikt dat salderen (in het Engels net-metering, afgeleid van netto) heet, in Duitsland is dit een ander systeem.

.
Verdienmodel in Nederland: Salderen
Per 1 januari 2014 geldt de salderingsregeling als volgt:

Je kan onbeperkt salderen, echter tot een maximum van hetgeen dat je afneemt van de energieleverancier.

• Dit geldt uiteraard alleen met digitale/slimme meters, ferraris meters salderen uit zichzelf d.m.v. het terugdraaien

Voorbeeld 1
Het energiebedrijf levert 3000kWh. De zonnepanelen installatie leveren 1500kWh op. Daarvan zal 750kWh direct verbruikt worden, hierdoor levert u 750kWh terug aan het openbare net. De salderingsgrens is de 3000kWh geleverd door het energiebedrijf.

3000 minus 750 = 2250kWh af te rekenen tegen het tarief

Voorbeeld 2
Het energiebedrijf levert 500kWh, de zonnepanelen produceren 2500kWh en daarvan wordt 1500kWh direct verbruikt. Dit geeft een teruglevering van 1000kWh.

Echter is er maar 500kWh afgenomen: 1000 - 500 = 500kWh

de 500kWh zal tegen een lagertarief (terugleververgoeding) worden uitbetaald.

Einde salderen in 2023?!
De salderingsregeling blijft bestaan gedurende de periode van het Energieakkoord dat loopt tot in 2023.
Daaarna zal waarschijnlijk gekozen worden uit 1 van de volgende 5 alternatieven

• A Salderen behouden
• A1 Fiscaal salderen behouden (Vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
• B Salderen begrenzen (Maximum % aan fiscaal te salderen kWh en vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
• C Terugleversubsidie (Terugleversubsidie in €/kWh)
• D Investeringssubsidie (Investeringssubsidie in €/kWp)

Zie voor meer informatie ook de kamerbrief van de minister van Economische Zaken over de salderingsregeling Het lijkt optie B te worden met gelijdelijke afbouw van het recht op salderen.

Het kan dus best zo zijn dat na 2023 je voortaan in plaats van salderen je stroom terugverkoopt aan een energieleverancier voor een terugleververgoeding (bv 0,05 euro/kWh) en daarbij een terugleversubsidie krijgt van de overheid (bv 0,10 euro/kWh).
Dat is minder gunstig dan salderen maar zal nog steeds beter zijn dan een kale terugleververgoeding.

Door de bovengenoemde wijzigingen in de behandeling van de opbrengst van zonnepanelen neemt het belang van het topic over Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) toe.

.

Waar te kopen?

Er zijn vele (online) winkels en installateurs waar je zonnepanelen kunt aanschaffen. Ook wordt er wel eens in Duitsland geshopt. Het is hier echter niet de bedoeling om shops uitvoerig te gaan bespreken, omdat dit als vliegen op een hoop stront eigenaren aantrekt die hier graag komen melden hoe goed ze wel niet zijn, en bij hun moet komen kopen. Dan wordt het een reclame-zooitje.

@Paul C heeft een wiki aangemaakt waar leveranciers toegevoegd kunnen worden, deze is hier te vinden;
http://dewiki.nl/index.php/Overzicht_aanbieders_zonnepanelen

.

Administratieve zaken en regelgeving

Informatie over regelgeving e.d.

• Vallen de panelen onder inboedelverzekering of de opstalverzekering?
  De panelen vallen in principe onder de opstalverzekering. Ze zijn immers vast met het bestaande gebouw verbonden. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover zekerheid te hebben. Laat dit schriftelijk bevestigen.
  
• Moet ik mijn panelen apart verzekeren?
  In principe vallen de panelen onder de opstalverzekering. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover dudelijkheid te krijgen. Laat dit ook even (via e-mail bijvoorbeeld) bevestigen.
  
• Heb ik een vergunning nodig voor het plaatsen van panelen?
  (actueel bij een aantal Tweakers, op dit moment)
  In principe is het plaatsen van panelen niet vergunningsplichtig. Het kan zijn dat er in je gemeente aparte afspraken zijn gemaakt. Ook kan het zijn dat je huis onderdeel is van een gebied waar sprake is van een beschermd stadsgezicht. Neem in ieder geval altijd even contact op met de afdeling bouwvergunningen van je gemeente. Dit kan veel ellende voorkomen. Hier kan je het zelf controleren; https://www.omgevingsloket.nl/

_{Auteur: Schinnen-groen}


.

Regelgeving m.b.t. plaatsing panelen

Overzicht regelgeving m.b.t. plaatsing panelen

Meldingsplicht teruglevering??? Geen goede argumenten.

Anoniem: 239318 schreef op maandag 13 juni 2016 @ 10:00:

Ik heb 2 jaar geleden met verschillende netbeheerders gesproken over het wel of niet verplicht melden als je teruglevert. Met een ferrarismeter is je eindstand gewoon lager maar anders geen probleem om het niet te melden.
De volgende redenen werden door Stedin, Liander etc toendertijd gegeven om vooral wel te melden, in blauw mijn visie hierop.

<Veiligheid> Onze monteurs moeten weten waar er pv systemen staan, het mag immers niet zo zijn dat ze aan een kabel aan het werk zijn terwijl er door uw pv-systeem nog spanning op deze kabel gezet word.
De woordvoerder in kwestie begreep simpelweg niet dat een omvormer ook uitschakeld als het lichtnet uitvalt

<Digitale meter> Voor het gebruik van een digitale meter met teller 3, 4 voor terugleveren moet u het melden.
Standaart worden alle 4 de tellers uitgelezen, dus waarom apart melden.onetime: omdat anders de teruglevering vaak niet verrekend word.

<Negatief vebruik> Bij een ferrarismeter kan een negatief vebruik ontstaan op de dagteller
Dit snijdt wel hout. Om dan te melden hoe je aan die negatieve stand komt vind ik wel begrijpelijk.

<Wettelijk verplicht> U bent wettelijk verplicht dit te melden ,
Op mijn vraag om welk wetsartikel dit betreft kon men geen antwoord geven, er was er een bij die zelfs beweerde dat het niet beschreven staat maar wel wetgeving is.
onetime: Nu wel: netcode, Hoofdstuk 2, Paragraaf 2.1, Artikel 2.16

Bij melding van teruglevering aan de netbeheerder zal deze proberen een ferrarismeter als ongeschikt af te schilderen. Trap hier niet in! Er bestaan weliswaar voor terugdraaien geblokkeerde meters, maar dat zijn er maar weinig. _{link naar lijst?} Ook bestaat er een lijst van afgekeurde series:

https://www.agentschaptel..._elektriciteitsmeters.pdf

Alle meters die de netbeheerder wil plaatsen zullen teruglevering apart van verbruik registreren. Of het nu de wel of niet op afstand uitleesbare meter betreft. De zogenaamde slimme meter mag u weigeren.
_{Auteur: onetime}

.

Oriëntatie en schaduwwerking

Oriëntatie(windrichting en hellingshoek) en schaduwwerking zijn twee zeer belangrijke elementen voor de opbrengst van een PV systeem. Met hoge zekerheid en nauwkeurigheid vooraf de verwachte jaarlijkse opbrengst berekenen is onbegonnen werk. Naast de veranderlijkheid van het weer zijn zoveel factoren van belang, zelfs een boom 100m verderop kan van invloed zijn, vogelpoep en bladeren, tot afwijkingen in vermogen/gevoeligheid binnen de tolerantie van de PV panelen. Het is in de meeste gevallen wel goed mogelijk om een redelijke schatting te maken, zie daarvoor de volgende secties.

Opbrengst ligt doorgaans ergens tussen de 800-1000 kWh/kWp, afhankelijk van oriëntatie, schaduw, en type panelen.

.

Oriëntatie en locatie

In gevallen waar schaduw geen rol speelt is de opbrengst goed af te schatten. Een afschatting¹ van de opbrengst kan worden berekend met de volgende formule(s):

Opbrengst [kWh] = Instraling [kWh / (m² * year)] * IF [-] * PVvermogen [kWp] * PF [m² / kWp]
Specifieke opbrengst [kWh/(kWp*year)] = Instraling [kWh / (m² * year)] * IF [-] * PF [m² / kWp]
_{Bij specifieke opbrengst wordt nog wel eens year/jaar weggelaten en kWh/kWp gebruikt, maar er meestal kWh/jaar (kWp*year) bedoelt}

Instraling I :	De energie die valt op 1 vierkante meter (horizontaal) per jaar. Zie plaatje Nederland.
Inclination Factor IF [-] :	Een zelf bedachte factor om de berekening makkelijk te maken adhv het instralingsdiagram. Omdat de instraling is gedefinieerd voor een horizontaal vlak (in het midden van de instralingsdiagram), is deze correctie bedacht. IF = (afgelezen relatieve instraling uit instralingsdiagram [%]) / 85%.
PV vermogen [Wp] :	Het STC vermogen van je installatie.
Performance Factor PF [m2 / kWp] :	Hierin worden verschillende verliezen meegenomen, en verschillen tussen type cel. Neem 0.80-0,88 voor kristallijne panelen, en 0,85-0,93 voor amorfe panelen. Voor details zie Siderea site.

Instraling per jaar op een horizontaal vlak aarde. In kWh / (m² * jaar).

Relatieve instraling als functie van windstreek en azimuth hoek.²

.
Voorbeeld:
Een 1500Wp installatie op het zuid-oosten in Den Helder, met een hellingshoek van 30 graden. Kristallijn Si, zonder noemenswaardige schaduw. Dan kan je een opbrengst verwachten van:
1070* (93/85) * 1,500 * 0,85 = 1493 kWh.

Let wel, dit is wel een zeer gunstig geval! Bijna overal staan objecten in de buurt zoals huizen en bomen, ook al staan ze wat verder weg (dat beïnvloed al de albedo), dit geval gaat om 100% vrij zicht (gebeurt dus zelden). Ofwel: Een huisje ergens midden in een gigantisch weiland. Daarnaast is de performance factor gunstig gekozen. Het kan in dit geval dus ook in de praktijk 1450 kWh worden. Daarnaast verschilt de opbrengst iets van jaar tot jaar.

.
Hoeken: Windstreek, Azimut, Zenit

Nog een mooie link betreffende instraling; http://re.jrc.ec.europa.eu/pvg_tools/en/tools.html

¹: Dit is een afschatting. Het kan natuurlijk altijd beter, maar hier is getracht om het zo simpel mogelijk te houden en toch een goede afschatting te maken. Voor de fijnproevers is er de volgende website: http://www.siderea.nl/index.html

²: De correctheid van het instralingsdiagram wordt echter betwist: http://www.siderea.nl/art...shoek2/hellingshoek2.html
Bij gebrek aan beter, blijft dit diagram staan. Het wijkt wellicht een paar procent af voor sommige orientaties, maar het blijft een aardige indicatie van de opbrengst.

.

Invloed van schaduw

Schaduw heeft direct invloed op de opbrengst. Dit komt doordat de stroomopbrengst van een zonnecel evenredig is met het invallende licht. Als de schaduw slechts over 1 paneel valt, dan heeft de hele string daar dus last van omdat de stroom in een string overal gelijk is. De spanning blijft in principe ongeveer gelijk. Stel dat een paneel in volle zonneschijn 150W (5A) oplevert, en in de schaduw 60W (2A). Het paneel zit in een string van 5 panelen, dat is dus 5x150W=750W in totaal. Als één paneel in de schaduw valt, dan is de opbrengst niet 660W zoals je misschien zou verwachten, maar 5x60W=300W. De schaduw heeft dus invloed op de hele string, en dat is in gevallen van schaduw ook dé grootste reden om voor micro-omvormers te gaan ipv string omvormers.
_{edit: onetime}
.
Bypass diode
De cellen binnen één paneel kun je ook zien als een string: in serie geschakelde cellen. Een manier om ervoor te zorgen dat schaduw over enkele cellen niet de prestatie van het hele paneel en daarmee de hele string naar beneden brengt tot het niveau van die paar cellen worden bypass diodes gebruikt. Het onderstaande plaatje maakt de werking van een dergelijke bypass diode duidelijk.
_{onetime: Denk erom: onderstaande plaatje is technisch niet correct!}



Maximum Power Point Tracker
De MPPT van de omvormer zal om de zoveel tijd de afgenomen stroom van de panelen variëren en met behulp van de daarbij horende spanningen het beschikbare vermogen bepalen. Daarna zal hij zich vervolgens op het maximum van deze sweep instellen. Deze sweep kan het gevolg zijn van gewijzigde opbrengst of van het verstrijken van een bepaalde tijd. Soms, als de MPPT ook goed schaduwmanagement bevat, is de tracker in staat het optimum van 5A uit het eerdere voorbeeld te vinden. De bypass diodes zullen dan het beschaduwde paneel "uitschakelen" en de rest van de string op vol vermogen (600W) doorlaten. Een eventueel 2e beschaduwd paneel is zo theoretisch ook nog gedeeltelijk op te vangen. Een derde niet.

.

Terminologie

Terminologie eigen aan PV en energie.
Naam - (symbool) - [eenheid].

• Watt-piek (nominaal) vermogen (W_p) [W] : Vermogensoutput van een PV cell/module onder STC condities. Wikipedia: Nominal power (photovoltaic)
• Specifiek watt-piek vermogen (W_p-spec) [W/m²] : Het watt-piek vermogen gedeeld door de oppervlakte. Gebruikelijk; het aantal vierkante meters [m²]. Een maat voor efficiëntie.
• Opbrengst [kWh] : De hoeveelheid opgebrachte energie uit de zonnepanelen, net als de hoeveelheid verbruikte energie in een huishouden. Meestal uitgedrukt in kWh: kilo-Watt-uur. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
• Specifieke opbrengst [kWh/kWp] : Dit is de opbrengst genormaliseerd naar het watt-piek vermogen van de zonnepanelen. Vaak wordt specifieke opbrengst gebruikt i.p.v. opbrengst, omdat het meer zegt over het presteren van het systeem. Dat kan afhangen van veel factoren zoals de locatie / weer / schaduw / type cell etc. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
• Standard Test Conditions (STC) : Standaard test condities onder welke het vermogen (Wp) van een PV cell/module wordt bepaald. Een bestralingssterkte van 1000 W/m², een cell-temperatuur van 25C, en een 1.5 airmass spectrum. Wikipedia: Air mass (astronomy)
• Bestralingssterke / Irradiantie (Eng. Irradiance) (E_e) [W/m²]: Het vermogen per oppervlakte-eenheid van de invallende elektromagnetische straling op een oppervlak. Wikipedia: Irradiance
• Bestraling (Eng. Irradiation) (I) [kWh/(m² * year)]: De totale cumulatieve hoeveelheid energie komende van straling die over een periode (doorgaans een jaar) valt op een oppervlakte (meestal vierkante meter). Een maat om uit te drukken hoe 'zonnig' het in een gebied/land is. Nederland zit zo rond 1000 kWh/(m² year), terwijl de Sahara zo rond 2200 kWh/(m² year) zit.
• Efficiëntie (n / eta) [-] : Ratio van de vermogensoutput van de PV cell/module en het vermogen van de inkomende straling onder STC condities.
• Enery Pay Back Time (EPBT) [year] : Ratio van de de primare energiekosten benodigd om PV cellen/modules te maken naar de jaarlijkse opbrengst van een PV cel/module. Een maat die aangeeft wanneer een PV module energetisch is 'terugbetaald'. In 2006 lag dit tussen 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa, maar tegenwoordig (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?].
• Enery Return On Investment (EROI) [year] : Zie Energy Pay Back Time (EPBT).

Auteur: Bartjuh, edit: onetime


.

FAQ: Frequently Asked Questions.

• Hoeveel zonnepanelen kan ik op een bestaande in gebruik zijnde groep installeren?
  Je mag maximaal 2,25A invoeden op een in gebruik zijnde groep. Kortom, je kan best 800 Wp aan panelen hebben liggen, als je de omvormer maar zo kiest dat deze niet boven de 2.25A komt. Bijvoorbeeld een Steca 500, of Soladin 600. Zie voor meer info: http://www.olino.org/articles/2006/06/24/max500w.
• Hoeveel zonnepanelen kan ik op dedicated groep installeren?
  Je kan best meer Wp aan zonnepanelen op een groep kwijt dan de zekering aankan, als de omvormer maar niet meer invoed dan de zekering aankan. Meestal 16A, dan is het 16*230 = 3680W. Voor grotere vermogens zie het kopje electrotechniek.
• Hoeveel b.t.w. kan ik terug krijgen?
• Op het moment van schrijven geldt een BTW regeling voor zonnepanelen bezitters. Europees wordt men gezien als BTW ondernemer en heeft men dan ook het recht om de BTW terug te vorderen.
  Enige wat in mindering wordt gebracht is een forfait bedrag, afhankelijk van het resterende jaar en het piekvermogen van de installatie. Maar er zijn ook andere mogelijkheden.
  
  Forfait bij een Opwekvermogen in WattPiek per jaar:
  
  0000 – 1000 € 20
  1001 – 2000 € 40
  2001 – 3000 € 60
  3001 – 4000 € 80
  4001 – 5000 € 100
  
  Naar aanleiding van het recente arrest van de Hoge Raad is duidelijkheid ontstaan over de aftrek van btw op de bouwkosten. Door de zonnepanelen heeft een deel van het dak een zakelijke functie gekregen, waarvoor recht op aftrek van btw bestaat.
  
  Voorbeeldberekening
  Voor het bepalen van het aftrekrecht kunt u uitgaan van de vierkante meter verhouding tussen nuttige ruimtes gebruikt voor zakelijke doeleinden en voor woondoeleinden.
  
  Voorbeeld
  Oppervlakte zonnepanelen: 25 m2
  Totale woonoppervlakte (exclusief dak): 250 m2
  Aanneemsom: €500.000 + €105.000(btw)
  
  Percentage aftrek: 25/(25+250) * 100%= 9,09%
  Berekening extra teruggaaf btw op bouwkosten: 9,09% * €105.000 = €9.545
  Als het hele dak van een bungalow (alleen begane grond) vol ligt, heb je dus in principe recht op 50%... maar pas op, de praktijk is weerbarstiger: https://www.bdo.nl/nl-nl/...epanelen-deels-aftrekbaar , https://www.accountancyva...chtigen-met-zonnepanelen/
• Welke en hoeveel subsidie kan ik krijgen?
  • Asbest eraf PV erop: vervallen
• Er is een SDE+ subsidie voor grote aansluitingen van groter dan 3x80 A. Hiervoor kun je je momenteel 2x per jaar inschrijven. Daarmee krijg je een minimum bedrag voor geproduceerd vermogen.
  http://www.rvo.nl/subsidi...zame-energieproductie-sde
• Verder zijn er nog gemeentelijke en provinciale subsidies indien het bepaalde zorginstellingen betreft, dan wel openbare gebouwen zoals zwembaden / bibliotheken etc.
  https://www.noord-holland...le-subsidieregelingen.htm

_{Aanvullende info dankzij Andre1973}
Nog meer vragen? Algemene vragen? Of op zoek naar allerlei handige sites? Lees eerst de FAQ; Duurzame Energie en Domotica: FAQ
.

Linkjes

• Overzicht aanbieders zonnepanelen
• PV Output
• PVX spot market price index solar PV modules
• Top 50 solar
• JRC instituut, zeer mooie site over instraling
• Ideale hellingshoek (1)
• Ideale hellingshoek (2)

.

Tweakers links

• Micro-omvormer MAC Involar 250 door Roamer
• Invloed van onderdimensionering door antonboonstra
• Invloed van kabelverliezen door Dre
• Piekverliezen door atoonboonstra
• Het zonnepanelen problemen (a.o. brand) verzamel topic

.

Wat hoort er in dit topic, en wat niet?

Let op:
Dit is een algemeen topic met als scope "opwekken met pv". Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.

Eigen offertes / specifieke situaties horen in een eigen topic.
Hier een berichtje maken en verwijzen naar je eigen topic is ok.

Elektrapraat (kabeltjes, zekeringen, etc) kan hier: Het grote topic voor Elektra huisinstallaties - Deel 1
Opscheppen over je productie? dat kan hier: Het grote "jouw productie" topic - Deel 7
Precies je opbrengst loggen? Dat kan op: Datalogging: PV systemen
Loggen naar PV output? hier: PVOutput info en discussie of opmerkingen topic
en hoe zit het dan met de BTW? Nieuws: Zonnepanelen en de btw
Update suggesties voor deze post (ook) graag per DM.

[BarryH]

Is het mogelijk om aan de openingspost toe te voegen met welke randvoorwaarden je rekening moet houden qua omvormer versus de panelen.
zoals ik het begrijp (maar kan best fout zijn) moet voor Nederland:
de Voc van het paneel gecontroleerd worden versus stringlengte en specificatie omvormer: als 110% (ivm Voc bij -10 graden) x Voc x aantal panelen in string < maximum voltage aan DC zijde om schade te voorkomen
de Aoc versus A max DC zijde omvormer is minder kritisch: als Aoc> Amax dan haal je niet de hele opbrengst (want maximaal Amax), maar er gaat niet iets stuk.

Klopt dat?

[onetime]

@BarryH Dat zat inderdaad, met meer detail, al een tijdje in de planning, bedankt voor de herinnering.

edit: en eerst pijpjes zoveel mogelijk van dak, werkt beter dan optimizer...

[ Voor 28% gewijzigd door onetime op 10-05-2021 18:09 ]

[BarryH]

@onetime Ja, maar bij schaduw van bomen, is micro omvormer of SE optimizer wellicht toch nodig. Heb jij nog een tip:
Zonnepanelen op zuidmuur
?

[bvdbos]

onetime schreef op maandag 10 mei 2021 @ 18:08:
@BarryH Dat zat inderdaad, met meer detail, al een tijdje in de planning, bedankt voor de herinnering.

Als je toch gaat editten :

• de website "dewiki.nl" doet het niet meer (link "Overzicht aanbieders zonnepanelen")
• de link naar "PVX spot market price index solar PV modules" redirect naar de main page
• "Top 50 Solar" voegt m.i. niets meer toe?
• de website achter "JRC instituut, zeer mooie site over instraling" doet het niet meer of ligt dat aan mij?
• link naar "lijst van afgekeurde series" doet het niet meer
• link naar https://www.degrootbeton....tagesysteem-zonnepanelen/ werkt niet meer
• de site www.aptronic-solar.com/en/ is down en is volgens mij AEconversion geworden?
• enecsys (link https://www.enecsys.com/) is failliet

(lijstje van onder naar boven door the OP)

[onetime]

@BarryH Ik heb je topic snel door gelezen. Mooi als je daar een vergunning voor krijgt. Ik zou zelf voor micro's gaan. (ik heb er dan ook nog een aantal liggen. Ook heb ik het niet zo op SE, duur, met de relatief hoge uitval (daar is dacht ik een heel topic over) en vaak pusherige verkopers en overbodige toepassing)
Maar je kunt ook gewoon een goedkope string omvormer proberen, zeker als je die toch zou hebben.
Al ben je met micro's flexibeler, maar ik weet niet of je die terug zou verdienen.

[Dre]

Kunnen we selectiviteit voor installatieautomaten toevoegen aan TS. Dan is het advies uit de NPR5310 een factor 2 toe te passen. Let wel, het is een advies en geen eis.

Dus
Hoofdzekering >>> eindgroep
1×25 >>> 1×10
1×35 >>> 1×16
3×25 >>> 3×10

Bron NPR5310:
https://tweakers.net/i/4f...ahLVlowS.jpg?f=user_large

Aangezien steeds meer installaties voorzien zijn van installatieautomaten als hoofdzekering lijkt me dit wel van belang. De factor 1,6 uit TS is voor de smeltzekeringen gG patronen. Die worden al tijden niet meer toegepast bij nieuwe installaties


[Edit]
De meeste zullen wel weten dat installatieautomaten als hoofdzekering niet selectief zijn, dus die factor 2 is geen garantie! Dan kan je net zo goed los gaan met deze tabel:
1×25 >>> 1×25
1×35 >>> 1×35
3×25 >>> 3×25

[ Voor 19% gewijzigd door Dre op 13-05-2021 08:21 ]

[onetime]

@Dre Ook nog niet aan toe gekomen. (Prive link)

[AUijtdehaag]

ff copy paste:

Dre schreef op zaterdag 8 mei 2021 @ 12:24:
[...]


Website ken ik. Winkelman heeft de minst slechte website zou ik eerder zeggen .
Zoek meer een filter zoals in de Pricewatch dat je niet 5 checkboxes hoeft aan de klikken. En door de filters scrollen bij winkelman loopt ook niet lekker. Kan aan mijn browser liggen. En een groter assortiment, over meerdere winkels/groothandels.

En winkelman verkoopt niet de panelen die ik zoek. Vroegah had je 1956×990×40mm (L×W×H).

Deze komt aardig in de buurt volgens de gegevens
https://solarmagazine.nl/...no-390-all-black-72c-perc

Opgezocht met:
https://solarmagazine.nl/productzoeker

[hoevenpe]

Wellicht is het een idee om in de TS iets op te nemen over de 40A aardlekautomaat?

Had daar in mijn eigen offerte draadje een discussie over met @Septillion en hij was daar behoorlijk stellig over. Heb daar bij het accepteren van mijn offerte expliciet om gevraagd alleen volgens de (gerenommeerde) experts daar is dat in mijn geval blijkbaar niet nodig. Als de werkvoorbereider komt zal ik dat nogmaals ter sprake brengen maar duidelijker wordt het er voor mij niet op.

[Septillion]

@hoevenpe Op wie was dat een reactie? Maar zou mij op zich een goed idee lijken. Het "40A verhaal" betreft gewoon overbelasting en is dus gevaarlijk. Dit in tegenstelling tot de nu al wel vermeldde selectiviteit. Dat is meer iets dat de netbeheerder graag zou zien (zelfs in de vorm van een eis) maar is niet gevaarlijk.

Maar @onetime is de TS van dit draadje. @onetime zou jij dit willen toevoegen?

[WackoH]

Voor de hele grote fanatiekeling of iemand met scholingsbudget over:
Vanmiddag (11 mei om 13:30) is er een 'Kennismiddag PV-Installaties' (zal wel webianr zijn) bestemd voor "installateurs, adviseurs, inspecteurs en technische dienst van bedrijven die verantwoordelijk zijn voor de elektrische installatie."

Kost helaas wel 175,-, maar je krijgt wel het "Praktijkboek PV-installaties" als doekje voor het bloeden.

(Ik heb geen banden met de organiserende club. Puur ter informatie; ik kwam het toevallig tegen)

[hoevenpe]

Het was meer algemeen en/of voor @onetime bedoeld, heb gemerkt dat vrijwel geen enkele leverancier de noodzaak ervan inziet. Zelfs na expliciet doorvragen wimpelen ze het weg.

[WackoH]

@hoevenpe en @Septillion In reactie op jullie discussie het volgende:

ABB heeft het kennisdocument "Voorkom grote problemen bij het aansluiten van PV-panelen".

Ze leggen de problematiek van te grote stromen in de meterkast/groepenkast bij (grotere) PV installaties uit, en komen met drie oplossingen:

1) Extra hoofdautomaat in serie met de bestaande hoofdschakelaar

Goedkoopste oplossing voor als er voldoende plek is. Hoeft maar 31,- Euro voor een 3P+N 25A automaat te kosten. Dan is meteen je aardlek 'ververst' als die al wat ouder zijn.

2) 40A-aardlekautomaten in plaats van aardlekschakelaars

Kost iets van 33,- tot 60,- Euro per aardlekautomaat, dus zeker te overzien en het voordeel dat het geen extra ruimte kost.

3) Separate uitbreidingsmodule (zo'n PV-verdeler op een bestaande groep [Edit: Het is een apart kastje dat in de toevoer naar de bestaande groepenkast komt, en zodoende analoog aan oplossing 1) (met dank aan @Septillion ]). Duurste oplossing maar geen [edit: nauwelijks] ingreep in bestaande installatie.
Hierbij staat nog een Interessante noot:
"Netbeheerders en NEN 1010-commissie accepteren ontbreken van selectiviteit bij overbelasting"
(De selectiviteit tussen de huisinstallatie en het net wordt niet aangetast. Maar in je eigen huisinstallatie mag je selectiviteit opgeven. Dat is je eigen keuze).

Alle voor- en nadelen worden in dat document "Voorkom grote problemen bij het aansluiten van PV-panelen" prima uitgelegd.

In mijn groepenkast komen als beveiligingen alleen maar dit soort A-merken. Om een paar Euro per jaar afschrijvingen te besparen, ga ik geen risico met een of andere Chinese knock-off lopen, of zelfbenoemde A-merken als EMAT (alibaba-spul dat ooit eens bij KEMA is geweest.

[ Voor 4% gewijzigd door WackoH op 11-05-2021 13:53 ]

[Ronald]

Dre schreef op maandag 10 mei 2021 @ 18:41:
Kunnen we selectiviteit voor installatieautomaten toevoegen aan TS. Dan is het advies uit de NPR5310 een factor 2 toe te passen. Let wel, het is een advies en geen eis.
[knip]

Oe... interessant... maar is daar in de praktijk amper aan te voldoen ?
Wat is de technische reden?

Een 2.5kW omvormer zit al boven de 10A... en voor 3 fase omvormers houdt het dan vanaf 7kW al op voor 'normale' huisaansluitingen?

[AUijtdehaag]

WackoH schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 09:19:

In mijn groepenkast komen als beveiligingen alleen maar dit soort A-merken. Om een paar Euro per jaar afschrijvingen te besparen, ga ik geen risico met een of andere Chinese knock-off lopen, of zelfbenoemde A-merken als EMAT (alibaba-spul dat ooit eens bij KEMA is geweest.

*kuch

[Motorfret]

Die optie 1 van ABB had ik ook al ergens anders gevonden en is ook de toegepaste oplossing bij mijn recent vernieuwde meterkast. Oplossing had ik zelf aangedragen.

Installateur had er nog nooit van gehoord of over nagedacht (...).
Toen we in discussie gingen er over, (mbt grote stromen in de meterkast) vond hij het wel logisch en ging dat in het vervolg maar eens toepassen.

[Septillion]

@WackoH Dat is inderdaad een prima document om naar te refereren. Alleen lijkt deze niet meer vrij downloadbaar tegenwoordig Ik meen hem wel eens gezien te hebben maar nu moet je eerst registreren

Alleen zie ik 3 niet echt als oplossing. Daarmee komt er nog steeds extra invoer in de meterkast terecht en ben je gebonden aan de capaciteit van de huidige groep. Meer een oplossing voor "ik kan/wil geen extra kabels trekken". Oplossing 3 zou naar mijn idee zijn dat de bekabeling en aardlekschakelaars opgeschaald worden.

@Motorfret Nette installateur

[ThinkPad]

Past de discussie over automaten e.d. niet beter in het elektra topic ? Zie link in topicwarning

[Motorfret]

Gezien hoe vaak hij hier terug komt, deel uitmaakt van een PV installatie en hoe snel hij iedere keer "ondersneeuwt" in het elektra topic, zouden bovenstaande ABB oplossingen mijns inziens in ieder geval opgenomen moeten worden in de OP.

Misschien iets wat @onetime kan toevoegen?

[ Voor 17% gewijzigd door Motorfret op 11-05-2021 10:36 ]

[WackoH]

AUijtdehaag schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 10:17:
[...]

*kuch

@AUijtdehaag
Goed gezien Daarom had ik specifiek ook 'als beveiligingen' toegevoegd
Ik schat in dat het ergste dat zo'n kWh meter kan doen, is de automaat laten springen als die wat te lichte condensator (die ik ga vervangen) sluiting zou maken. Voor de rest vond ik de binnenkant er veilig genoeg uitzien en ik verwacht niet dat deze brand kan veroorzaken.
Belangrijkste vind ik dat de rest van de elektrische installatie veilig is.

[WackoH]

Septillion schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 10:27:
@WackoH Dat is inderdaad een prima document om naar te refereren. Alleen lijkt deze niet meer vrij downloadbaar tegenwoordig Ik meen hem wel eens gezien te hebben maar nu moet je eerst registreren

Registreren is een groot woord; naam en email achterlaten. Kan waarschijnlijk ook 10-minuten mail zijn.
Misschien werkt deze link?

Alleen zie ik 3 niet echt als oplossing. Daarmee komt er nog steeds extra invoer in de meterkast terecht en ben je gebonden aan de capaciteit van de huidige groep. Meer een oplossing voor "ik kan/wil geen extra kabels trekken". Oplossing 3 zou naar mijn idee zijn dat de bekabeling en aardlekschakelaars opgeschaald worden.

Op manier 3 loopt de extra stroom tenminste niet meer door de aardlekschakelaar zelf, want die stroom is door de hoofdzekering begrensd, maar alleen nog door de bedrading die de installatieautomaten verbindt.
Misschien dat het daardoor wel kan?

[Ronald]

WackoH schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 10:49:
[...]

Registreren is een groot woord; naam en email achterlaten. Kan waarschijnlijk ook 10-minuten mail zijn.
Misschien werkt deze link?

10 minute mail werkt.... en de link (voorlopig in elk geval) ook.

[Septillion]

@WackoH Die linkt werkt

De "Oplossing met separate uitbreidingsmodule" in het blad is dan ook gewoon hetzelfde als "Oplossing met extra hoofdautomaat in serie met de bestaande hoofdschakelaar" maar dan in een kastje direct naast je bestaande installatie. Eigenlijk dus gewoon een kant-en-klare kast ernaast plaatsen ter uitbreiding van je bestaande meterkast. Is dus niet wat wordt verstaan onder PV-verdeler. Dat is een losse kast aan het uiteinde van een (bestaande) groep zodat deze voor zowel PV als de originele gebruiker dienst kan doen.

[PentaClover]

@WackoH Ik mis nog optie 4, hoewel je dat waarschijnlijk alleen doet als je de groepenkast toch gaat vervangen(dat was bij mij het geval): Geen aardlekschakelaars meer, en alleen maar aardlek automaten op elke groep met voldoende dikke kabel tussen de plaatsen waar de hoge stromen kunnen lopen.

[onetime]

@PentaClover Dat ga ik dus doen. Die vermelding zat al in de planning.

[hoevenpe]

@onetime
Link met brief einde salderingsregeling doet het niet meer.

[PentaClover]

@onetime Is misschien een plaatje waar je de paneel efficientie en temperatuur kan zien ten opzichte van buiten temperatuur en windsnelheid bij verschillende instraling iets voor de topic start ?
Deze zijn bijvoorbeeld bij 200 W/m² en bij 800 W/m² Instraling, maar ik kan ze voor elk vermogen genereren:
200 W/m²:

800 W/m²:

[AUijtdehaag]

hoevenpe schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 12:17:
@onetime
Link met brief einde salderingsregeling doet het niet meer.

Heeft Wiebes die niet meegenomen?

[hoevenpe]

AUijtdehaag schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 12:46:
Heeft Wiebes die niet meegenomen?

Daar heeft hij geen actieve herinnering aan...

Maar hoe groot is de kans dat de salderingsregeling nog tot 2024 of langer blijft?
Het lijkt me dat er eerst een regeerakkoord moet zijn, dat duurt nog wel even...

[banaliteit]

Ik heb recentelijk zonnepanelen laten installeren en ik ben zo dom geweest om die niet op naam van mijn partner te zetten. Ik verwacht wel dat ik over 4-5 ga freelancen. Zo te zien krijg ik dan wel te maken met de BTW rompslomp Als ik het op naam van mijn partner had gezet, dan hadden we daar als eigenaar van de zonnepanelen geen last van gehad.

Gevoelsmatig wel raar dat mijn fout in de toekomst best wel veel uurtjes / euro's extra gaat kosten als ik eenmaal begin met freelancen. Ik kan het achteraf ook niet meer aanpassen, tenzij ik het verkoop aan mijn partner, maar dan moet je weer volgens mij weer BTW afdragen. Wat een gedoe.

Edit: als ik dit al een gedoe vind is ondernemen wellicht wel niks voor mij.

[ Voor 6% gewijzigd door banaliteit op 11-05-2021 13:29 ]

[WackoH]

Septillion schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 11:20:
@WackoHDe "Oplossing met separate uitbreidingsmodule" in het blad is dan ook gewoon hetzelfde als "Oplossing met extra hoofdautomaat in serie met de bestaande hoofdschakelaar" maar dan in een kastje direct naast je bestaande installatie. Eigenlijk dus gewoon een kant-en-klare kast ernaast plaatsen ter uitbreiding van je bestaande meterkast. Is dus niet wat wordt verstaan onder PV-verdeler. Dat is een losse kast aan het uiteinde van een (bestaande) groep zodat deze voor zowel PV als de originele gebruiker dienst kan doen.

Ik twijfelde wat ze precies bedoelden. Maar je hebt gelijk. Ik zal m'n eerdere post op een nette manier aanpassen om verwarring te voorkomen

[WackoH]

@banaliteit Als ik het goed heb (maar kijk het draadje over zonnepanelen en BTW even op), moet de factuur op dezelfde naam staan als degene die het energiecontract heeft.

[ArjoK]

banaliteit schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 13:22:
Ik heb recentelijk zonnepanelen laten installeren en ik ben zo dom geweest om die niet op naam van mijn partner te zetten. Ik verwacht wel dat ik over 4-5 ga freelancen. Zo te zien krijg ik dan wel te maken met de BTW rompslomp Als ik het op naam van mijn partner had gezet, dan hadden we daar als eigenaar van de zonnepanelen geen last van gehad.

Gevoelsmatig wel raar dat mijn fout in de toekomst best wel veel uurtjes / euro's extra gaat kosten als ik eenmaal begin met freelancen. Ik kan het achteraf ook niet meer aanpassen, tenzij ik het verkoop aan mijn partner, maar dan moet je weer volgens mij weer BTW afdragen. Wat een gedoe.

Edit: als ik dit al een gedoe vind is ondernemen wellicht wel niks voor mij.

Ik betaal jaarlijks de BTW over mijn opgewekte kWh, dat stelt administratief nauwelijks iets voor (minder dan een uur per jaar). Tja zowel ik als mijn partner waren op moment van aanschaf van de panelen ondernemer voor de belastingdienst, anders hadden we nog wat naar de ander kunnen verplaatsen. TVT is dus enkele jaren meer en die BTW blijf ik betalen zolang ik opwek. Ik heb 6 jaar geleden een hele discussie met de belastingdienst gehad over ongelijkheidheid voor het particulier bezit van de panelen. Maar ze voeren gewoon de regeltjes uit... de regeling waar particulieren gebruik van mogen maken is in mijn ogen een misbruikte ondernemersregeling, in plaats daarvan had er beter gewoon een subsidieregeling moeten zijn. Weet dat zowel panelen als energiecontract op dezelfde naam moeten staan.
Voor het onderscheid heb ik voor de panelen wel een appart BTW-nummer aangevraagd, heeft als voordeel dat je dan hiervoor de BTW aangifteperiode naar 1x per jaar kan zetten. Ik zag laatst dat ze dat nu liever niet meer hebben en dat je het maar op een hoop moet gooien bij de BTW aangifte van je andere onderneming(en).
Dan is het enige voordeel dat BTW over alles mbt je panelen nog aftrekbaar is. Dus ga je later uitbreiden of moet je je omvormer vervangen, laat je vogelwering aanbrengen of laat je ze schoonmaken, dan heb je een klein voordeel.

[onetime]

@banaliteit @ArjoK Dit hoort meer in het BTW-topic. Misschien was het dus wel beter geweest om alle BTW teruggave te vermijden. Ik denk dat je dus alleen BTW hoeft te betalen over wat je terug levert,
dan zou Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) je verder kunnen helpen met het verhogen van je financiële opbrengst.

[jobr]

onetime schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 16:55:
Ik denk dat je dus alleen BTW hoeft te betalen over wat je terug levert,
dan zou Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) je verder kunnen helpen met het verhogen van je financiële opbrengst.

Nee, hoor. Alles wat je opwekt.

[onetime]

@jobr De zaak (solar) verkopen en voor het nieuwe solar geen btw terug vragen? [/btw]

[jobr]

Mijn water draining clip is klaar. Deze is specifiek voor een paneel met een frame van 32 mm en een rand van 8,8 mm. Dit is in ieder geval voor QCells PEAK DUO-G5 geschikt, maar dan wel alleen de portrait kant !. Landscape kant heeft een andere rand grootte.

Je kunt de 3D print file hier vinden: https://www.thingiverse.com/thing:4855833







Die je kunt kopen zijn alleen geschikt voor 35 of 40 mm frame met een 11 mm rand. Die 11 mm komt nogal precies overigens.

[ArjoK]

onetime schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 18:27:
@jobr De zaak (solar) verkopen en voor het nieuwe solar geen btw terug vragen? [/btw]

Die vlieger gaat volgens mij niet op. Leveren is ondernemen, zo ziet de balastingdienst het. Dus ben je als ondernemer btw plichtig, dan hoort de btw van je opwek daar ook bij ongeacht of je de btw op je materiele vaste activa (de zonnepanelen) heb afgetrokken.

[PentaClover]

Markos in "Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 9"

Marcos schreef op woensdag 5 mei 2021 @ 16:13:
Hoe heb je dit berekend als ik vragen mag? Of zou je dit eventueel ook kunnen doen voor panelen met een hoek van 42 graden en azimuth van +50 graden

edit:
Ik dacht (als ik naar Sunny Design kijk iig) dat Azimuth 0 graden richting het zuiden is, maar als ik op de wiki kijk dan lijkt het erop dat 0 graden het noorden is? Wikipedia: Azimut
Of maak ik hier een (domme) fout?

Dat had ik semi automatisch met het handje met behulp van wat functies die ik voor mijn eigen PV opbrengst script heb geschreven, maar erg efficient en fout ongevoelig is dat handmatige gedoe niet.

Ik heb mijn scriptje uitgebreid en aangepast om het automatisch te kunnen doen aangezien ik zelf ook nieuwsgierig was geworden naar hoeveel ik met mijn sets aftop.
Ik gebruik ook 0^o als noorden, dus had ik jouw azimuths vertaald naar 167^o en 230^o.

Bij het refactoren van mijn script ben ik tegen een bugje aangelopen in mijn diffuse stralings berekening en die heb ik gefixed waardoor de uitkomst nu anders is, ik heb gerekend met 450Wp paneel en 366W vermogen voor de omvormer, dat levert het volgende op:

Panel Tilt 13^o, Azimuth 167^o: Maximaal aftoppen op 20 Mei, van 11:50 - 14:38 als we een heldere hemel hebben. Totaal Jaarverlies uitgaande van historische weer data: 0.817 kWh
Jaar Overzichts Plaatje:

Detail plaatje van de dag met meeste aftopping:


Panel Tilt 42^o, Azimuth 230^o: Maximaal aftoppen op 1 Mei, van 14:15 - 16:04 als we een heldere hemel hebben. Totaal Jaarverlies uitgaande van historische weer data: 0.126 kWh
Jaar Overzichts Plaatje:


Zoals je ziet is het vrij verwaarloosbaar wat er afgetopt wordt, ter referentie het totaal van mijn sets jaar overzicht:


En de detail dag met meeste aftopping, 20 mei:

[onetime]

@ArjoK Ik dacht aan een woonhuis met energie contract ook op privé. [//btw] Verder in btw topic.

[Vorkie]

jobr schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 18:33:
Mijn water draining clip is klaar. Deze is specifiek voor een paneel met een frame van 32 mm en een rand van 8,8 mm. Dit is in ieder geval voor QCells PEAK DUO-G5 geschikt, maar dan wel alleen de portrait kant !. Landscape kant heeft een andere rand grootte.

Je kunt de 3D print file hier vinden: https://www.thingiverse.com/thing:4855833

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

Die je kunt kopen zijn alleen geschikt voor 35 of 40 mm frame met een 11 mm rand. Die 11 mm komt nogal precies overigens.

Ja ik zoek zoiets voor de Trinas, die zijn wel 35dik maar dat randje is maar 7,x mm dus die standaard zijn niet geschikt.

[cville]

jobr schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 18:33:
Mijn water draining clip is klaar. Deze is specifiek voor een paneel met een frame van 32 mm en een rand van 8,8 mm. Dit is in ieder geval voor QCells PEAK DUO-G5 geschikt, maar dan wel alleen de portrait kant !. Landscape kant heeft een andere rand grootte.

Nu de landscape oriëntatie nog

[Andrehj]

Dre schreef op maandag 10 mei 2021 @ 18:41:
Kunnen we selectiviteit voor installatieautomaten toevoegen aan TS. Dan is het advies uit de NPR5310 een factor 2 toe te passen. Let wel, het is een advies en geen eis.

Dus
Hoofdzekering >>> eindgroep
1×25 >>> 1×10
1×35 >>> 1×16
3×25 >>> 3×10

[sarcasm]
Lekker praktisch advies. Dan mag je bij een 3x25A aansluiting (90% van de nieuwbouw tegenwoordig) geen 16A eindgroepen meer toepassen...
[/sarcasm]
Daar heb je dus niets aan, want iedereen installeert gewoon 16A groepen (enkel fase en drie fase) achter een 3x25A aansluiting en dat gaat ook prima.

[jobr]

cville schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 19:53:
Nu de landscape oriëntatie nog

Als ik tijd heb kan ik die wel even snel tekenen denk ik.

[Vorkie]

Andrehj schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 20:15:
[...]

[sarcasm]
Lekker praktisch advies. Dan mag je bij een 3x25A aansluiting (90% van de nieuwbouw tegenwoordig) geen 16A eindgroepen meer toepassen...
[/sarcasm]
Daar heb je dus niets aan, want iedereen installeert gewoon 16A groepen (enkel fase en drie fase) achter een 3x25A aansluiting en dat gaat ook prima.

6,10,16,20,25,32,40,63,80,100

Dus achter (3x)25 kan 16, er zit nog 20 tussen.

[Andrehj]

Vorkie schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 20:30:
[...]


6,10,16,20,25,32,40,63,80,100

Dus achter (3x)25 kan 16, er zit nog 20 tussen.

Dat weet ik ook wel, maar @Dre schreef dat de NPR norm voorschrijft dat er dus een factor 2 tussen moet zitten. En dat is dus niet bijzonder praktisch....

[twain4me]

Andrehj schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 20:35:
[...]

Dat weet ik ook wel, maar @Dre schreef dat de NPR norm voorschrijft dat er dus een factor 2 tussen moet zitten. En dat is dus niet bijzonder praktisch....

De naam zegt het al Nederlandse Praktijk Richtlijn.
niets geen voorschrift of norm.

[onetime]

@ selectiviteit
De regels zijn via de topic start terug te vinden. @Dre heeft al eerder aangedragen dat de voor smeltveiligheden goed werkbare richtlijn van een factor 1,6 niet bruikbaar is voor automaten.
Selectiviteit is in een huis installatie niet werkbaar. Heb zelf ook meegemaakt, 20jaar terug, dat behalve de 16A smeltzekering ook de 25A hoofd-smelt-zekering er uit ging. Gelukkig vindt de netbeheerder volgens de correspondentie met Dre, ook via topicstart te vinden, selectiviteit alleen van belang voor groot afnemers omdat een hoofdzekering van een huis-installatie geen overlast geeft voor anderen.

[padoempats]

banaliteit schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 13:22:
Ik heb recentelijk zonnepanelen laten installeren en ik ben zo dom geweest om die niet op naam van mijn partner te zetten. Ik verwacht wel dat ik over 4-5 ga freelancen. Zo te zien krijg ik dan wel te maken met de BTW rompslomp Als ik het op naam van mijn partner had gezet, dan hadden we daar als eigenaar van de zonnepanelen geen last van gehad.

Gevoelsmatig wel raar dat mijn fout in de toekomst best wel veel uurtjes / euro's extra gaat kosten als ik eenmaal begin met freelancen. Ik kan het achteraf ook niet meer aanpassen, tenzij ik het verkoop aan mijn partner, maar dan moet je weer volgens mij weer BTW afdragen. Wat een gedoe.

Edit: als ik dit al een gedoe vind is ondernemen wellicht wel niks voor mij.

Dan verkoop je ze toch aan je vriendin en zet je je energiecontract ook om op haar naam, dan ben je klaar. Je wil ze als je eenmaal een eenmanszaak hebt niet meer op je balans hebben. Administratief drama en elk jaar forfait aftikken. Ik zou ze wel voor een hele lage prijs verkopen, want het bedrag waar je ze voor verkoopt tel je aan het eind van het jaar bij je winst op.

[Dre]

Andrehj schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 20:15:
[...]

[sarcasm]
Lekker praktisch advies. Dan mag je bij een 3x25A aansluiting (90% van de nieuwbouw tegenwoordig) geen 16A eindgroepen meer toepassen...
[/sarcasm]
Daar heb je dus niets aan, want iedereen installeert gewoon 16A groepen (enkel fase en drie fase) achter een 3x25A aansluiting en dat gaat ook prima.

Don't shoot the messenger

Een huisaansluiting moet al snel naar 3×80A of nog wel groter om met 3×16A selectief te zijn. Je kan je afvragen of de eis uit de netcode wel aansluit bij de hedendaagse beveiligingen. Of andersom of de hedendaagse beveiligingen aansluiten bij de netcode.

Persoonlijk vind ik een gebrek aan selectiviteit in mijn huisinstallatie geen probleem. Zo vaak gaat een omvormer niet stuk, en als ie stuk gaat is het handig om het meteen te weten ( ).

Bij mij gaat 5080 Wp + 4200 Watt omvormer op een 16A groep ook "prima".

[ Voor 3% gewijzigd door Dre op 11-05-2021 23:00 ]

[padoempats]

Dre schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 22:57:
[...]


Don't shoot the messenger

Een huisaansluiting moet al snel naar 3×63A of nog wel groter om met 3×16A selectief te zijn. Je kan je afvragen of de eis uit de netcode wel aansluit bij de hedendaagse beveiligingen. Of andersom of de hedendaagse beveiligingen aansluiten bij de netcode.

Persoonlijk vind ik een gebrek aan selectiviteit in mijn huisinstallatie geen probleem. Zo vaak gaat een omvormer niet stuk, en als ie stuk gaat is het handig om het meteen te weten ( ).

Hele gedoe over selectiviteit ontgaat me een beetje. Als er maar eentje afslaat om de boel te beveiligen. Is het echt alleen maar potentieel ongemak als er eentje verder in de keten afslaat en daarmee evt ook andere apparaten disconnect?

[Trebbors]

padoempats schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 22:57:
[...]


Dan verkoop je ze toch aan je vriendin en zet je je energiecontract ook om op haar naam, dan ben je klaar. Je wil ze als je eenmaal een eenmanszaak hebt niet meer op je balans hebben. Administratief drama en elk jaar forfait aftikken. Ik zou ze wel voor een hele lage prijs verkopen, want het bedrag waar je ze voor verkoopt tel je aan het eind van het jaar bij je winst op.

Bij administratieve verkoop voordat hij zijn zaak begint hoeft er nog niks opgeteld te worden. Wel lachen bij een gezamenlijke huishouding want de BTW die hij bovenop de kale verkoopprijs berekend hoeft niet afgedragen te worden wegens KOR maar kan zijn vriendin wel weer terugvragen en weer direct de KOR instappen. Zo kun je toch een paar keer aan elkaar verkopen en telkens BTW pakken?

[fsfikke]

Trebbors schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 23:21:
[...]


Bij administratieve verkoop voordat hij zijn zaak begint hoeft er nog niks opgeteld te worden. Wel lachen bij een gezamenlijke huishouding want de BTW die hij bovenop de kale verkoopprijs berekend hoeft niet afgedragen te worden wegens KOR maar kan zijn vriendin wel weer terugvragen en weer direct de KOR instappen. Zo kun je toch een paar keer aan elkaar verkopen en telkens BTW pakken?

quote: https://www.kvk.nl/advies...nemersregeling-gebruiken/

Onder de KOR bereken je geen btw op je leveringen. De btw op kosten (voorbelasting) mag je ook niet aftrekken.

Je mag natuurlijk geen BTW rekenen en in eigen zak stoppen.

[ Voor 4% gewijzigd door fsfikke op 12-05-2021 00:24 ]

[Dre]

padoempats schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 23:00:
[...]


Hele gedoe over selectiviteit ontgaat me een beetje. Als er maar eentje afslaat om de boel te beveiligen. Is het echt alleen maar potentieel ongemak als er eentje verder in de keten afslaat en daarmee evt ook andere apparaten disconnect?

Een spanningsloze elektrische installatie is hartstikke veilig. Elektrisch gezien dan. Dus dat een hogere beveiliging uitschakelt is in mijn ogen alleen ongemakkelijk. Net als dat de stroom een keer kan uitvallen. Bij bedrijven en ziekenhuizen is het natuurlijk onacceptabel dat een kortsluiting in de magnetron het hele pand spanningsloos maakt

[Zwerius]

jobr schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 18:33:
Mijn water draining clip is klaar. Deze is specifiek voor een paneel met een frame van 32 mm en een rand van 8,8 mm. Dit is in ieder geval voor QCells PEAK DUO-G5 geschikt, maar dan wel alleen de portrait kant !. Landscape kant heeft een andere rand grootte.

Je kunt de 3D print file hier vinden: https://www.thingiverse.com/thing:4855833

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

Die je kunt kopen zijn alleen geschikt voor 35 of 40 mm frame met een 11 mm rand. Die 11 mm komt nogal precies overigens.

Heel mooi gedaan!

Maar wat ik nog nergens duidelijk zie, is hoe het ding nu precies werkt.
Er moet toch ergens een kanaaltje in zitten, dat als hevel werkt? Maar waar dan?
Als jij ze zelf maakt, heb je dat vast ontdekt.
Kun je dat toelichten?

[banaliteit]

padoempats schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 22:57:
[...]


Dan verkoop je ze toch aan je vriendin en zet je je energiecontract ook om op haar naam, dan ben je klaar. Je wil ze als je eenmaal een eenmanszaak hebt niet meer op je balans hebben. Administratief drama en elk jaar forfait aftikken. Ik zou ze wel voor een hele lage prijs verkopen, want het bedrag waar je ze voor verkoopt tel je aan het eind van het jaar bij je winst op.

Ja dat is een goed idee Ware het niet dat je volgens mij wel weer BTW moet afdragen over het verkoopbedrag.

Vandaar ook mijn reactie: deze registratiefout kan ik achteraf niet meer rechtzetten zonder extra bij te betalen. Gevoelsmatig is dat raar, ook omdat we onder hetzelfde dak wonen in gemeenschap van goederen.

[fsfikke]

banaliteit schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 10:12:
[...]

Ja dat is een goed idee Ware het niet dat je volgens mij wel weer BTW moet afdragen over het verkoopbedrag.

Vandaar ook mijn reactie: deze registratiefout kan ik achteraf niet meer rechtzetten zonder extra bij te betalen. Gevoelsmatig is dat raar, ook omdat we onder hetzelfde dak wonen in gemeenschap van goederen.

Jij moet de btw afdragen, je vriendin kan hem terugvragen toch?

[borft]

padoempats schreef op dinsdag 11 mei 2021 @ 23:00:
[...]


Hele gedoe over selectiviteit ontgaat me een beetje. Als er maar eentje afslaat om de boel te beveiligen. Is het echt alleen maar potentieel ongemak als er eentje verder in de keten afslaat en daarmee evt ook andere apparaten disconnect?

Als je de hoofdzekering niet zelf kunt vervangen, moet je wachten zonder stroom, en het is ook een duur geintje Dan is het wel zo fijn dat een sluiting in een individuele groep niet je hoofdzekering meeneemt lijkt me.

[Dapdodo]

borft schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 10:31:
[...]


Als je de hoofdzekering niet zelf kunt vervangen, moet je wachten zonder stroom, en het is ook een duur geintje Dan is het wel zo fijn dat een sluiting in een individuele groep niet je hoofdzekering meeneemt lijkt me.

Als je niet zelf kan herstellen is het geen automaat, maar een smeltpatroon. Die gaan niet zo snel door en heb je wel selectiviteit.

[Rimco]

Heeft er iemand in de buurt van Zuidoost-Brabant toevallig nog een ClickFit Evo dakhaak over? Leverancier heeft er 1 te weinig geleverd, maar de nalevering laat maar op zich wachten. Mag via DM

[WackoH]

In het weekend een (tijdelijk en voor de aardigheid) zonneschansje uit hout gemaakt met 3x410Wp (72 cell) panelen aan een Growatt 3000-S (die geen schaduwmanagement heeft).
Ligging is erg ongunstig (maar paar uur per dag volle zon) met eerst harde schaduw van het huis en in de namiddag schaduw van bomen.
Vanochtend als experiment aan 2 v/3 panelen een Tigo optimizer gehangen.
Met 1 paneel in volle zon, 1 voor 90% in zon en de derde in de schaduw, steeg het vermogen van ~100 naar >400 W, en daalde stringspanning van ~130 naar ~85V. Even ging de stringspanning zelfs zo ver onderuit, dat de omvormer uitschakelde (bij <70V). Niet onverwacht met maar 1 paneel zonder Tigo, maar interessant om te zien. Ik zal er later eentje weghalen.
Deze 2 Tigo's werken dus overduidelijk prima
Voor m'n kapotte wacht ik op RMA feedback van Tigo.

[Batilan]

WackoH schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 12:44:
In het weekend een (tijdelijk en voor de aardigheid) zonneschansje uit hout gemaakt met 3x410Wp (72 cell) panelen aan een Growatt 3000-S (die geen schaduwmanagement heeft).

Altijd interessant om praktijk ervaring op te doen met zo'n experiment
Is het een gewoon paneel of een bi-facial?
Bij bi-facial is het ook nog interessant om te kijken of b.v. een witte ondergrond onder/rondom je schans nog significante invloed heeft

Ben benieuwd wat je gaat halen als alles in de volle zon ligt.
Hier topt het aardig af met mijn 2x300W APS YC600Y i.c.m. 2x JA-Solar 365Wp

[zx9r_mario]

Batilan schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 12:55:
[...]

Altijd interessant om praktijk ervaring op te doen met zo'n experiment
Is het een gewoon paneel of een bi-facial?
Bij bi-facial is het ook nog interessant om te kijken of b.v. een witte ondergrond onder/rondom je schans nog significante invloed heeft

Ben benieuwd wat je gaat halen als alles in de volle zon ligt.
Hier topt het aardig af met mijn 2x300W APS YC600Y i.c.m. 2x JA-Solar 365Wp

Van het weekend had ik 2 panelen op de schuur geplaatst. Vandaag in de volle zon haalde ik 789W met 2x Ulica 370Wp en Solis mini-1000-4G.

Ik wil ook een keer panelen op het dak van het huis, maar dat kan nog een dingetje worden ivm asbest dakbeschot. Paar bedrijven gecontacteerd, maar als er asbest onder zit doen ze het niet.

[ Voor 16% gewijzigd door zx9r_mario op 12-05-2021 13:19 ]

[borft]

Dapdodo schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 10:35:
[...]

Als je niet zelf kan herstellen is het geen automaat, maar een smeltpatroon. Die gaan niet zo snel door en heb je wel selectiviteit.

mwah, ben ik niet met je eens. Toch al een keer meegemaakt dat de 25A (smelt)hoofdzekering sneller was dan de 16A automaat. Toen was ik dus een hele fase kwijt totdat Stedin langsgeweest was, geintje kostte 85 euro als ik me niet vergis.

[WackoH]

@Batilan Het zijn idd glas-glas bifacial en de gedachte om er licht onder te reflecteren is ook bij me opgekomen. Alleen wordt dat wel lastig te realiseren omdat het dak ophoudt....
Ook is de helling maar gering (~7o). Voor bifacials zou het eerder richting 30o moeten zijn.

Het is hier half bewolkt dus het gaat nogal wild heen.
De Tigo's zijn de oudere variant die maar tot 10A gaan. De panelen kunnen een beetje meer (10.26 A bij STC-condities), dus om te voorkomen dat ik er twee op zou roken (zal wel meevallen, toch?), heb ik er zojuist eentje weer weggehaald.

[padoempats]

banaliteit schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 10:12:
[...]

Ja dat is een goed idee Ware het niet dat je volgens mij wel weer BTW moet afdragen over het verkoopbedrag.

Vandaar ook mijn reactie: deze registratiefout kan ik achteraf niet meer rechtzetten zonder extra bij te betalen. Gevoelsmatig is dat raar, ook omdat we onder hetzelfde dak wonen in gemeenschap van goederen.

Klopt, met alles wat je verkoopt moet je btw heffen. Eigenlijk heeft iedereen ‘geluk’ dat iedereen btw kan terugvragen en dat je daarbij daarna gelijk uitgezonderd wordt voor wat voor administratie dan ook, omdat je onder een drempel blijft. Ga je op je eenmanszaak meer omzetten, dan kom je boven de KOR grens en moet je wel administreren.
Jij heft btw en draagt dat af. Je vriendin kan het eventueel terugvragen en gaat dan daarna de KOR in, zodat ze 1x kan terugvragen en daarna geen administratie meer hoeft te voeren. Maar pas wel goed op, ga na of het de moeite is. Als je hierna NOG een keer btw wil terugvragen zit je vast, je kan maar 1x de KOR in. Wil je nog een keer btw terugvorderen ga je uit die regeling en mag je er 3 naar niet meer in, en moet je dus 3 jaar lang elk kwartaal btw aangifte doen. Als je dus wil uitbreiden wacht daar dan op.

Een andere regeling is bijna niet mogelijk. Er is dacht ik ooit een uitspraak op Europees niveau geweest waardoor het terugleveren van zonnepanelen wordt gezien als een onderneming en je daarom het recht hebt btw te vorderen. Je komt dus automatisch in de sfeer van ondernemingen/btw vorderen bij de belastingdienst en ze hebben het makkelijk geprobeerd te maken met de KOR regeling. Uiteindelijk is het er niet makkelijker op geworden moet ik zeggen

[wizzopa]

@Zwerius hier heb ik een clip van 35 mm op mijn panelen https://imgur.com/r0mlfws

[Zwerius]

wizzopa schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 16:27:
@Zwerius hier heb ik een clip van 35 mm op mijn panelen https://imgur.com/r0mlfws

Ja, mooi!
Ik zie dat die werkt.
Ik probeer alleen te begrijpen HOE die werkt.....
En dat heb ik nog steeds niet gezien.
Volgens mij kan het alleen maar dmv een soort hevel.
Maar waar zit die dan in de clip????

[reneeke1970]

Zwerius schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 17:32:
[...]


Ja, mooi!
Ik zie dat die werkt.
Ik probeer alleen te begrijpen HOE die werkt.....
En dat heb ik nog steeds niet gezien.
Volgens mij kan het alleen maar dmv een soort hevel.
Maar waar zit die dan in de clip????

Ik vermoed dat het werkt op capilaire werking. Als je een stukje katoen met een klem vast zet dat ie precies hetzelde doet

[BarryH]

@Zwerius het schuine kantje laat het water beter weglopen (over de rand heen)

In deel 9 had iemand een link naar een filmpje gepost.

[ Voor 27% gewijzigd door BarryH op 12-05-2021 18:05 ]

[jobr]

reneeke1970 schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 17:50:
[...]

Ik vermoed dat het werkt op capilaire werking.

Helemaal correct. Het water wordt als het ware over de rand getrokken mits de spleet niet te groot is..

[jobr]

Zwerius schreef op woensdag 12 mei 2021 @ 08:33:
[...]

Heel mooi gedaan!

Maar wat ik nog nergens duidelijk zie, is hoe het ding nu precies werkt.
Er moet toch ergens een kanaaltje in zitten, dat als hevel werkt? Maar waar dan?
Als jij ze zelf maakt, heb je dat vast ontdekt.
Kun je dat toelichten?

Werkt door de capillaire werking.
Capillariteit is de kracht van vloeistoffen om in heel fijne buisjes ('capillairen') zonder hulp van externe krachten omhoog te kruipen. Capillariteit is het gevolg van intermoleculaire krachten tussen de vloeistof en de omringende oppervlakken.

Als je goed kijkt zit er in het midden een verhoging op de clip van ongeveer 1 mm en 2 cm breed. Deze komt tegen de (boven) rand aan. Idem tegen de zijkant van het frame. Aan beide kanten zit dan een spleet van circa 1 mm. Daar kruipt het water omhoog en dan over de rand heen.

[WackoH]

Met alleen capillaire werking zou de vloeistof in het clipje blijven hangen.
Het slimme zit 'm erin dat het water met capillaire werking omhoog wordt getrokken, en daarna o.i.v. de zwaartekracht naar beneden begint te stromen (te hevelen).
Dat is misschien ook wel de reden voor het getrapte ontwerp: Het eerste zorgt voor de capillaire werking, waarna via het tweede het hevelen begint.

[hoevenpe]

Die draining clips zijn toch alleen nodig bij een plat dak, niet bij 35 graden op een puntdak?

[exroosje]

Tot een graad of 20 zou ik zeggen.

[TRG550]

Over een paar maanden krijgen wij een dakkapel. Er liggen nu op het westen 24 SF (175WP) panelen op het achterdak op MPPT1. Op MPPT2 zijn 10 panelen aan de voorkant aangesloten. Een aantal panelen zullen weg moeten. Kan nog niet precies inschatten hoeveel er na plaatsing op passen maar wil mij alvast wat voorbereiden op de scenario's.

1 van de mogelijkheden zijn 21 panelen verdeeld over 3 strings van 7 panelen (in combinatie met schans op lager gelegen uitbouw)

De SF panelen hebben een VOC van 114V
De panelen liggen nu in 4 strings van 6 Panelen wat uitkomt op 684V per string
Als ik er 7 in 1 string plaats dan komt dit uit op 798V per string.

De omvormer, Fronius Symo 5.0-3-M heeft een max van 800V per MPPT.

Logging via de fronius api geeft een max van 620V het afgelopen jaar wat ook ruim onder de theorie zit.

Theoretisch past het binnen de max van de omvormer , mijn vraag is of een string van 7 problemen op gaat leveren.

[Zwerius]

exroosje schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 12:14:
Tot een graad of 20 zou ik zeggen.

Ook bij een grotere helling blijft er water in het randje staan. Natuurlijk minder, maar op den duur krijg je daar toch ook last van. Bij mij (dakhelling 43°) begonnen na ca 14 jaar toch korstmossen vanuit het randje omhoog te groeien tot voor de cellen.
Zie: https://geen-energiereken...iling-van-de-panelen.html
Dus toen de boel maar laten reinigen. Misschien was dat met dergelijke drains niet nodig geweest.

[AUijtdehaag]

@TRG550
Voc fronius is 1000
Vmpp is tot 800

Geen probleem dus met 7 in 1 string.
Liggen de 7 nog wel in dezelfde orientatie en helling?

[zonnefreak]

TRG550 schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 15:49:
Over een paar maanden krijgen wij een dakkapel. Er liggen nu op het westen 24 SF (175WP) panelen op het achterdak op MPPT1. Op MPPT2 zijn 10 panelen aan de voorkant aangesloten. Een aantal panelen zullen weg moeten. Kan nog niet precies inschatten hoeveel er na plaatsing op passen maar wil mij alvast wat voorbereiden op de scenario's.

1 van de mogelijkheden zijn 21 panelen verdeeld over 3 strings van 7 panelen (in combinatie met schans op lager gelegen uitbouw)

De SF panelen hebben een VOC van 114V
De panelen liggen nu in 4 strings van 6 Panelen wat uitkomt op 684V per string
Als ik er 7 in 1 string plaats dan komt dit uit op 798V per string.

De omvormer, Fronius Symo 5.0-3-M heeft een max van 800V per MPPT.

Logging via de fronius api geeft een max van 620V het afgelopen jaar wat ook ruim onder de theorie zit.

Theoretisch past het binnen de max van de omvormer , mijn vraag is of een string van 7 problemen op gaat leveren.

Volgens het bijgevoegde PDF document mag de maximale ingangsspanning niet hoger zijn dan 1000 volt. Dus met die 7 panelen in serie kan dat zonder problemen.
Als je nu toch een dakkapel gaat plaatsen krijg je natuurlijk veel harde schaduw daarvan. Misschien kun je dan beter groepjes van 3 panelen in serie maken en dit dan aansluiten. De stroom die je zonnepanelen afgeven is (uit mijn hoofd iets van 1,5 Amp. Kan met je omvormer ook prima. Als je dan telkens groepjes van 3 hebt en er komt er op 1 paneel schaduw dan blijft de rest wel gewoon goed doorleveren. Beetje het voordeel van de zonnepanelen die je gebruikt. Hopelijk is het duidelijk wat ik bedoel.

[WackoH]

@Zwerius Leuke website heb je!
Mooi dat je bezig bent om te kijken of de panelen hun rendement op de lange termijn ook houden. Dat gaat boven verwachting goed, zie ik: Geen degradatie meetbaar.
Maar ja, het zijn dan ook Japanse panelen (Kyocera KC125-G2 zie ik?)

Je geeft ook de afmetingen van de panelen. Ze zijn al van 2003 (en je hebt er nogal wat: 124!). Toen hadden panelen relatief weinig vermogen (125W in jouw geval) maar waren ook veel kleiner.

Interessant is dus om de Wp/m2 te vergelijken met moderne panelen.

Jouw Kyocera hebben 135 Wp/m2. Een gemiddeld courant paneel zit rond de 200 Wp/m2. Dus het rendement is mooi vooruit gegaan de afgelopen 18 jaar. Maar goed, die nieuwe moeten zich nog bewijzen. Groter is ook kwetsbaarder.

Dit is ook wel moo; uit de tijd dat PV nog een bijzonderheid was

[twain4me]

WackoH schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 16:53:


Jouw Kyocera hebben 135 Wp/m2. Een gemiddeld courant paneel zit rond de 200 Wp/m2.

Voor wie het net zo gek is als ik, dat is een gemiddelde vooruitgang van 2.18% per jaar



volgens mijn eigen berekening komen mijn in 2019 geplaastste panelen uit 2018 (wat volgens mij nog klopt ook)

[ Voor 36% gewijzigd door twain4me op 13-05-2021 18:08 ]

[PentaClover]

twain4me schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 17:54:
[...]
Voor wie het net zo gek is als ik, dat is een gemiddelde vooruitgang van 2.18% per jaar

((200/135)^1/18-1)*100=2.2076% per jaar als je zo gek bent als ik

[twain4me]

PentaClover schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 18:08:
[...]


((200/135)^1/18-1)*100=2.2076% per jaar als je zo gek bent als ik

kak..

[WackoH]

Vanuit mijn isoleercel, eehh werkkamer, kijk ik op mijn provisorische zonneschans met 3 panelen.
Ik heb er toch 2 Tigo's onder gehouden, maar nu bij de buitenste panelen: De ene kant heeft 's ochtend harde schaduw van het huis, de andere in de loop van de middag zachte schaduw van bomen. Zo kan ik zien wat die Tigo's nu precies doen.

Het is interessant om te zien dat ze zelf geen schaduwmanagement hebben. Het paneel blijft vrijwel 'uit' totdat het volledig uit de schaduw is. Lijkt me een gemiste kans want 99% van de panelen heeft 3 (of 2x3) bypass diodes. De optimizer hoeft dus alleen maar in grote stappen te scannen of misschien 1 of 2 "zonnecelbanken" inmiddels in de zon liggen.

Na invullen van het RMA formulier voor die defecte optimizer had ik al een tijdje niets meer van Tigo gehoord. Maar zojuist een mailtje dat er een pakje van Tigo uit Italië gaat komen. Klinkt goed!

(Komt overigens via TNT B.V., "Will become FedEx". Een geintje dat volgens Wikipedia 6000 banen in Europa gaat kosten )

[reneeke1970]

WackoH schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 19:42:
Vanuit mijn isoleercel, eehh werkkamer, kijk ik op mijn provisorische zonneschans met 3 panelen.
Ik heb er toch 2 Tigo's onder gehouden, maar nu bij de buitenste panelen: De ene kant heeft 's ochtend harde schaduw van het huis, de andere in de loop van de middag zachte schaduw van bomen. Zo kan ik zien wat die Tigo's nu precies doen.

Het is interessant om te zien dat ze zelf geen schaduwmanagement hebben. Het paneel blijft vrijwel 'uit' totdat het volledig uit de schaduw is. Lijkt me een gemiste kans want 99% van de panelen heeft 3 (of 2x3) bypass diodes. De optimizer hoeft dus alleen maar in grote stappen te scannen of misschien 1 of 2 "zonnecelbanken" inmiddels in de zon liggen.

Na invullen van het RMA formulier voor die defecte optimizer had ik al een tijdje niets meer van Tigo gehoord. Maar zojuist een mailtje dat er een pakje van Tigo uit Italië gaat komen. Klinkt goed!

(Komt overigens via TNT B.V., "Will become FedEx". Een geintje dat volgens Wikipedia 6000 banen in Europa gaat kosten )

Dan is paneel spanning te laag, heb je zelf getest.
Ik heb toch gewoon schaduw panelen met 50 watt en zon panelen met 200 watt, dus iets klopt er niet

[Proton_]

WackoH schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 19:42:
Het is interessant om te zien dat ze zelf geen schaduwmanagement hebben.

Tigo heeft strikt genomen ook geen MPPT. Ze doen impedance matching, dus je leunt nog steeds op de MPPT van de omvormer.
Minimale spanning, global sweep, shadow mppt, optitrac etc zijn dus nog steeds zinvol

[Pietje555]

@onetime
Misschien ook om eens aan te passen is de instralingstabel. De opgenomen tabel zie ik vaak langs komen (in diverse vormen), maar is inmiddels achterhaald omdat de instraling afgelopen 15 jaar in Nederland is veranderd door de klimaat veranderingen.
De gecorrigeerde gegevens en het verhaal erachter ( voor de nieuwsgierigen) zijn te vinden op http://www.siderea.nl/zon...m/instralingsdiagram.html

[Pinobigbird]

Pietje555 schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 21:29:
@onetime
Misschien ook om eens aan te passen is de instralingstabel. De opgenomen tabel zie ik vaak langs komen (in diverse vormen), maar is inmiddels achterhaald omdat de instraling afgelopen 15 jaar in Nederland is veranderd door de klimaat veranderingen.
De gecorrigeerde gegevens en het verhaal erachter ( voor de nieuwsgierigen) zijn te vinden op http://www.siderea.nl/zon...m/instralingsdiagram.html

Kijk dan ook eens naar de berekeningen van PentaClover in "Het grote "jouw productie" topic - Deel 7"
Historisch gemiddelde Intraling Polair:


Historisch gemiddelde Instraling Cartesisch:

[Zwerius]

WackoH schreef op donderdag 13 mei 2021 @ 16:53:
@Zwerius Leuke website heb je!
Mooi dat je bezig bent om te kijken of de panelen hun rendement op de lange termijn ook houden. Dat gaat boven verwachting goed, zie ik: Geen degradatie meetbaar.
Maar ja, het zijn dan ook Japanse panelen (Kyocera KC125-G2 zie ik?)

Je geeft ook de afmetingen van de panelen. Ze zijn al van 2003 (en je hebt er nogal wat: 124!). Toen hadden panelen relatief weinig vermogen (125W in jouw geval) maar waren ook veel kleiner.

Interessant is dus om de Wp/m2 te vergelijken met moderne panelen.

Jouw Kyocera hebben 135 Wp/m2. Een gemiddeld courant paneel zit rond de 200 Wp/m2. Dus het rendement is mooi vooruit gegaan de afgelopen 18 jaar. Maar goed, die nieuwe moeten zich nog bewijzen. Groter is ook kwetsbaarder.

Dit is ook wel moo; uit de tijd dat PV nog een bijzonderheid was
[Afbeelding]

@WakoH Leuk om te horen dat je mijn website op prijs stelt. Uiteindelijk maak ik zoiets natuurlijk met de bedoeling dat anderen het bekijken en er (hopelijk) iets aan hebben.

We hebben inderdaad de Kyocera KC125-G2 panelen.
Inmiddels 18 jaar en we hebben er nooit iets aan gedaan, behalve het schoonmaken, zoals omschreven, na 14 jaar.
En inderdaad ik vond het niet voldoende om alleen de opbrengst te monitoren. Je jaarlijkse instraling varieert immers nogal. Daarom dus met behulp van de gratis bij het KNMI beschikbare instralingsgegevens hou ik ook maandelijks het verloop bij, van het rendement over de loop der jaren. Dus is er sprake van degradatie of niet.
Bij ons dus na 18 jaar nog niet waarneembaar.https://geen-energiereken...iling-van-de-panelen.html

Ja en de nieuwere panelen hebben natuurlijk een hogere opbrengst (door een hoger rendement), maar als ik daarmee het zelfde dakvlak vol zou leggen, zouden 's zomers mijn 3 x 25A hoofdzekeringen er door gaan....
Tenzij ik natuurlijk de omvormer(s) zou laten aftoppen. Het zou natuurlijk wel meer kWh's per jaar opleveren. Maar ik heb al genoeg. Jaarlijks hou ik nog een klein beetje over. Ondanks gebruik van een WP en 2 EV's.

Ja, de sticker op de meter was destijds nog nodig. Meteropnemers wisten toen nog niet goed wat ze er mee aan moesten, met die teruggeleverde stroom.

In de begintijd werden meterstanden nog gewoon opgeschreven, maar hun formulier had dan geen ruimte voor het noteren van teruggeleverde stroom. Inmiddels registreert een slimme meter dat allemaal.

Ik moest toen bijna jaarlijks wel contact opnemen met het energiebedrijf om tot een juiste jaarafrekening te komen. In de eerste tien jaar heb ik nooit in één keer een goede jaarafrekening gehad van Greenchoice. Toen had ik er genoeg van en ben ik overgestapt naar Pure Energie. Loopt elk jaar vanzelf goed. Maar de eerlijkheid gebied natuurlijk te zeggen, dat teruglevering inmiddels natuurlijk ook min of meer standaard is geworden.

Ik kreeg de eerste tien jaar nog een subsidie van 9,5 cent per teruggeleverde kWh. Naast natuurlijk de investeringssubsidie die ook nog aanzienlijk was (evenals de kosten van de installatie trouwens ).

Ik heb zelfs nog enkele jaren gehad, dat ik zowel 9,5 cent/kWh kreeg volgens de 10 jaar lopende subsidieregeling, maar ook kon salderen. Eerst tot 3.000 kWh/jaar dacht ik, toen 5.000 kWh/jr en daarna 10.000 als ik het me goed herinner en daarna werd het min of meer onbeperkt (tot max. je eigen verbruik).

Hoewel de aanschaf van de installatie erg veel kostte (en iedereen me voor gek verklaarde), heb ik als ik alle verschillende subsidies optel (en nog niet eens de saldering meetel!) meer ontvangen, dan wat ik betaald heb.
Mijn PV-installatie heeft dus uiteindelijk een negatieve prijs gehad. En daarnaast heb ik natuurlijk al die jaren de kWh's gratis gehad .

Inmiddels ligt bij ons de halve straat vol met PV-panelen. Ook bij die mensen die me toen voor gek verklaarden.

[hoevenpe]

Nu ik eenmaal besmet ben geraakt met het zonnepaneel-virus (15 panelen komen over 8 weken) viel mijn oog op dit plug-in setje met twee panelen: https://www.simply-solar.nl/product/plug-in-set-2-panelen/

Dit zou perfect op mijn schuur waar een zware vriezer staat passen, het lijkt me ook gewoon leuk als 'hobby-projectje' om zelf te installeren. Is er een reden waarom ik dit niet zou moeten/kunnen doen/willen, kan dit gewoon op het stopcontact daar?

[ThinkPad]

Duur grapje voor twee panelen

[hoevenpe]

ThinkPadd schreef op vrijdag 14 mei 2021 @ 10:10:
Duur grapje voor twee panelen

600 euro na btw aftrek valt toch wel mee?

Betaal iets minder dan 6k voor 15 panelen ook met micro's, en verder heeft het een hoog 'help, mijn man heeft een hobby' gehalte...

[BarryH]

@hoevenpe met het onderdelenlijstje van deze aanbieder even bij winkelman of solar-bouwmarkt bestellen,,,,

[ThinkPad]

Of gebruikt wat moois scoren van Marktplaats. Dit is typisch zo'n 'schaampaneel' setje wat op nieuwbouwhuizen gelegd wordt en dan na oplevering vaak vervangen wordt door veel meer panelen.

Zoiets bijv (willekeurige advertentie): klik. Ben je voor de helft klaar als ik naar de biedingen kijk. Of zoiets en dan alles wat je over hebt weer doorverkopen. Etc etc.

[ Voor 60% gewijzigd door ThinkPad op 14-05-2021 10:27 ]

[Ronald]

AUijtdehaag schreef op vrijdag 14 mei 2021 @ 09:34:
Half cell of full cell. Half cell is feite 2 panelen in 1, dus beter met schaduw. Bij full cell is de schaduwwerking belangrijk ivm de ligging van de rijen met diodes

Maar nu stop ik maar, anders kan je helemaal geen keuze meer maken.

Hè net nu het interessant wordt.... Betekend dat dat die panelen met 6 by-pass diodes werken? of weer anders

[AUijtdehaag]

@Ronald Verkeerde topic?

[hoevenpe]

BarryH schreef op vrijdag 14 mei 2021 @ 10:15:
met het onderdelenlijstje van deze aanbieder even bij winkelman of solar-bouwmarkt bestellen,,,,

Zie dat het bij Winkelman inderdaad goedkoper is, maar een 'aansluitkabel set' met 220V stekker lijken ze dan weer niet te hebben. In de schuur een PV-verdeler monteren kan natuurlijk ook, maar was juist gecharmeerd van de eenvoud van deze oplossing.

[fsfikke]

hoevenpe schreef op vrijdag 14 mei 2021 @ 10:28:
[...]

Zie dat het bij Winkelman inderdaad goedkoper is, maar een 'aansluitkabel set' met 220V stekker lijken ze dan weer niet te hebben. In de schuur een PV-verdeler monteren kan natuurlijk ook, maar was juist gecharmeerd van de eenvoud van deze oplossing.

Dat heeft elke bouwmarkt dan weer

Natuurlijk is dit het topic van de hobbyisten die zo iets zelf in elkaar zouden zetten om een paar Euro goedkoper uit te zijn. Maar als je een plug en play systeempje wilt is het toch een prima setje?

onetime schreef op vrijdag 14 mei 2021 @ 10:35:
Maar wel iets van €200 te duur ~25%

'Duur' en 'te duur' zijn twee verschillende dingen, gemak heeft ook zijn prijs.

[ Voor 15% gewijzigd door fsfikke op 14-05-2021 10:39 ]

[onetime]

Maar wel iets van €200 te duur ~25%