Acties:
  • +9 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
TIJD VOOR DEEL 12!


Deel 11 Deel 10 Deel 9 Deel 8 Deel 7 Deel 6 Deel 5 Deel 4 Deel 3 Deel 2 Deel 1

Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.

Zouden we zonnepanelen in de pricewatch willen? Zonnepanelen en omvormers in de Pricewatch?
Het zou het zoveel makkelijker maken om passende (de juiste maat of spanning/stroom) te vinden.
En dan meteen goede leverancier(s) weten te vinden met betrouwbare levertijden.

.
Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/gWBqPVwWnrYuSb1ZVAyexw86/full.png
.
Inhoudsopgave
.

Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektriciteit, en worden ook wel PhotoVoltaics (Eng) (Afk. PV) of Foto-voltaïsch (Ned) genoemd.

Om elektriciteit genererende zonnepanelen goed te onderscheiden van warmte producerende modules die ook wel thermische zonnecollectoren of zonneboilers worden genoemd, is het handig om, indien verwarring in een bepaalde context kan worden verwacht, gebruik te maken van de meer specifieke term "zonnestroompanelen" (of simpelweg PV bij de kenners) voor het eerstgenoemde type.

Er bestaan ook combinaties van de twee (PV en zonnecollectoren), en deze worden PVT (T voor thermisch/thermal) genoemd. De ogenschijnlijke voordelen zoals een potentieel hoger totaalrendement wegen in de praktijk meestal niet op tegen de nadelen zoals een hoge prijs en een relatief lage temperatuur van het water.

Communicatie tussen Tweaker Freemann en een bedrijf dat dergelijke producten maakte is te lezen in de openingspost van het zonneboilers topic.

.

Het begin van het gebruik van zonnepanelen vind zijn oorsprong in de jaren '60 in de ruimtevaart. De toen gigantisch hoge prijs zorgde ervoor dat uitsluitend op plaatsen waar geen alternatief mogelijk was, voor zonnepanelen gekozen werd. Deze prijs was mede het gevolg van het gebruik van toen zeer exotische materialen. De ontwikkeling van techniek, ruimtevaart en elektronica hebben vervolgens gezorgd voor verdere ontwikkeling naar meer gebruikelijke materialen (tegenwoordig voornamelijk silicium), verhoging van het rendement en een geleidelijke prijsdaling vergelijkbaar met de prijsdaling van elektronica. Dit leidde ertoe dat geleidelijk het gebruik van zonnepanelen binnen bereik van booteigenaren en luxe campeerders kwam.
In het begin van het stationair gebruik was de prijs van panelen nog dermate hoog dat het loonde om de panelen voor maximale opbrengst zoveel mogelijk op de zon te richten. Dit gebeurde met zogenaamde zonnevolgers of trackers. De steeds verder gaande daling van de prijs van de panelen zelf heeft ervoor gezorgd dat (sinds ongeveer 2010) het lonender is om eventueel meer panelen vast op te stellen. Daarmee worden de mechanische mankementen van trackers uitgesloten, en word het systeem zeer betrouwbaar.
Bij de vaste opstelling werd eerst de "ideale" zuid-opstelling met de hoogste totale jaaropbrengst gebruikt. Nu de prijzen nog verder zijn gedaald zijn ook Oost-West opstellingen rendabel geworden. Zowel omdat het dak nu eenmaal zo ligt, alswel om op die manier meer stroomopbrengst van een plat dak of ander oppervlak te kunnen krijgen. Met als bijkomend voordeel dat de opbrengst gelijkmatiger over de dag is verdeeld.
Auteur: onetime

.

Velen van jullie zullen wel eens kreten in de media gehoord hebben over het gigantische potentiaal van zonne-energie. Uiteraard is niet alles te winnen d.m.v. zonne-energie, maar als we slechts een fractie van het potentieel kunnen winnen zijn we al heel ver.

Een belangrijke indicator voor het succes van PV is het zogeheten grid parity. Grid parity wil ruwweg zeggen dat de prijs van PV kan concurreren met de lokale energieprijzen, dit is nodig om PV uit de niche te halen en de kritische massa te bereiken. Grid-parity is van regio tot regio verschillend, belangrijke factoren hierin zijn;
  • De instraling, dit bepaald de opbrengst (Hoger is positief).
  • De energieprijs. (Hoger is positief).
  • Aanschafsubsidies en feed-in tarieven.
Door grote prijsdalingen van PV de laatste jaren en de relatief hoge energieprijs in Nederland zijn er al instanties die claimen dat we grid-parity hebben bereikt en dit heeft het nieuws gehaald (bron: NOS).

Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/dUGBbKqTYKCxTa4PvK0SlNhp/full.jpg
Disclaimer: Alleen voor het idee van grid-parity grafiek, geen reële weergave (meer)

Prijsontwikkeling PV: PVX spot market price index solar PV modules

Na de grote prijsdalingen van zonnepanelen tussen 2005-2015 zijn de prijzen nu wat stabieler maar nog steeds dalende. Onderstaande grafiek toont dat de groothandelsprijzen per Watt piek (Wp) in 2014-2017 tot onder de 50 eurocent zijn gezakt waardoor in 2017 de prijs van complete installaties inclusief omvormers en materiaal in de buurt van 1 euro per Wp komt.
Afbeeldingslocatie: https://jerweb.nl/zooi/pvprijs/snapshots/2014-01_to_2017-05.svg


Leesvoer:
EPIA Global Market OutlookSiteRapport
IEA Technology roadmapSiteRapport
Greenpeace Energy [R]evolutionSiteRapport

.

Het is niet allemaal goud onder de zon dat blinkt, er zijn ook punten van aandacht. De voornaamste kritiekpunten en mythes worden hieronder besproken door middel van stellingen.
  • De fluctuaties in de output van PV zorgen voor instabiliteit op het net.
    Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10. Zolang zonnestroom nog op vrije kleine schaal wordt ingevoed is dat geen enkel probleem, de fluctuaties passen dan nog prima in de normale net-flutuaties. Daarbij komt nog dat de onverwachtte fluctuaties door wolken vooral op kleine schaal lokaal plaats vinden en zich op grotere schaal uitmiddelen. Op grotere schaal is de weersverwachting een goede voorspeller, en kan er dus prima rekening mee worden gehouden. Zou het aandeel ingevoede zonnestroom te groot worden dan zal geïnvesteerd moeten worden in energie-opslag, demand management, en/of meer load-shaping en peaker centrales. Enige seizoens off-set kan bewerkstelligd worden door windenergie, aangezien deze het meest opbrengen in de winter, als PV weinig opbrengt.
    De Duitse netbeheerders waren van te voren bang voor de netstabiliteit bij de zonsverduistering van 20 maart 2015. Dat is uiteindelijk probleemloos verlopen. Ook hebben ze in Duitsland een dag gehad dat >50% van de electra van solar kwam.
    Denemarken heeft een dag gehad dat wind en solar samen meer dan 100% opleverde. Resulterend in export.
    bbc 10 september 2014 15:20
    [...] In de UK [...] Na de uitzending van Eastenders gaan daar ineens 1,75 miljoen waterkokers aan. Leuk filmpje.
    http://www.bbc.co.uk/britainfromabove/stories/people/teatimebritain.shtml
  • De fluctuaties in de output van PV zorgen voor hogere stroomprijzen.
    Onderzoek naar de impact op de kostprijs van 'intermittent' duurzame energie bij een hoge penetratiegraad kwam tot de conclusie dat tot 20% er nauwelijks effect is op de kostprijs, maar daarna significant stijgt. In Nederland overstijgt dit niet meer dan luttele procenten, dus vooralsnog hoeven we hier niet bang voor te zijn. In Nederland zitten we in 2017 pas op 1,7% volgens deze berekening.

    Bron: Exploring the impact on cost and electricity production of high penetration levels of intermittent electricity in OECD Europe and the USA, results for wind energy
    Voor ideeën om de netbelasting te verlagen zie: Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?)

    Aanvullen door meldingen van hevige schommelingen in de stroomprijs in Duitsland? ...
  • Het kost meer energie om PV panelen te produceren dan dat ze ooit opleveren.
    Dit is absoluut niet waar. Een maat om aan te geven hoe de primaire energiekosten zich verhouden tot de opbrengst is de Energy Pay Back Time (EPBT). Voor PV lag dit in 2006 tussen de 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa (afhankelijk van waar het systeem ligt) en kristallijn Si PV (meest gangbaar), inmiddels (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?]. PV panelen van 20 of 30 jaar oud draaien nog steeds zonder veel degradatie, en de verwachting is dat deze het nog lang uithouden. De techniek heeft niet stil gestaan, dus dat zal waarschijnlijk alleen maar beter zijn geworden.
  • Aanslag op zeldzame aardmetalen.
    Kristallijn Si bestaat voornamelijk uit Si (ook het glas ;) ), een heel klein beetje Boor en Fosfor doping. Minimale hoeveelheden opgedampt zilver voor de backreflector. En nog wat koper voor de busbars e.d. Aluminium frame.
    Voor thin-film panelen (CIGS) Koper Indium Gallium Seleen of (CdTe) Cadmium Telluur. Of Amorf Silicium.
.

Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit en leveren gelijkstroom. Er zijn daarin ruwweg 3 categorieën te onderscheiden:
  • Volledig autonome systemen.
    Ook wel eiland-systemen genoemd. Deze systemen staan los van het elektriciteitsnetwerk, en gebruiken doorgaans accu's voor het bufferen van energie. De energie die overdag bij zonnig weer wordt geproduceerd wordt dan opgeslagen in accu's, zodat elektrische apparatuur 's avonds en bij bewolkt weer gebruikt kan worden. Omdat dit veel duurder is dan netinvoeding wordt het eigenlijk alleen toegepast als het niet anders kan. Dit soort systemen worden bijvoorbeeld op (zeil)boten gebruikt, afgelegen plekken, of landen met een extreem instabiel grid.
  • Netgekoppelde systemen.
    Deze systemen zetten de gelijkstroom uit zonnepanelen om naar wisselspanning, en voeden deze (na aftrek intern gebruik) in het elektriciteitsgrid in. Als de installatie op een woon- of bedrijfspand geplaatst is kan op een zonnige dag overdag de meter terugdraaien. 's Avonds of bij bewolkt weer wordt dan op normale wijze van netstroom gebruik gemaakt. Verreweg het meest populair in Westerse landen.
  • Backup systemen.
    Dit is een combinatie van beiden, als het grid wegvalt zullen de zonnepanelen i.c.m. accu's (of een ander opslagsysteem) elektriciteit kunnen leveren in het huis. Deze systemen zijn aardig aan de prijs vanwege de kosten van energieopslag, en de duurdere omvormers.
Zonnestroompanelen hebben een paar voordelen. Ze zijn eenvoudig van constructie, hebben geen onderhoud nodig en gaan erg lang mee. Ze zijn stil, stoten geen schadelijke stoffen uit en doordat ze geen bewegende delen hebben vallen ze meestal niet zo op. Dat maakt ze bij uitstek geschikt voor gebruik in stedelijk gebied, dus op woonhuizen of bedrijfspanden.

Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10.

.

In de rest van het verhaal zal uitgegaan worden van netgekoppelde systemen, omdat deze verreweg het meest populair zijn in Nederland.
Een 'standaard' zonnepanelen systeem bestaat uit de volgende onderdelen:
  • De zonnepanelen zelf.
  • Montagemateriaal voor de zonnepanelen.
  • DC en AC bekabeling, pvc buizen, e.d.
  • De netgekoppelde omvormer die de DC spanning omzet in AC spanning op het elektriciteitsnet.
  • Eventueel logging van de opbrengst. Vaak zit dit in de omvormer, maar om verschillende redenen kan er voor worden gekozen om extra/extern te loggen. Dit topic gaat hierover: Datalogging: PV systemen
Enkele belangrijke zaken zijn:
  • Een energiemeter die terug kan draaien, of de teruggeleverde energie apart registreerd.
  • Of je een omvormer op een 1-fase of een 3 fase elektriciteitsinstallatie moet aansluiten. Grotere systemen op een omvormer met een vermogen 5000 watt of groter moeten over het algemeen op een 3 fase aansluiting worden aangesloten. Heb je die nog niet dan moet dus de huisinstallatie ook worden geupgrade..
  • De oriëntatie van het dak. De azimut (Windstreek) en zenit hoek zijn hier van belang.
  • Schaduwwerking obstakels.
Als je niet van plan bent om zelf te gaan knutselen, of niet het dak op durft/kan, dan kan je het laten doen. In de Solar Top 50 staan een aantal leveranciers; http://www.top50solar.nl/
( Wellicht nog aan te vullen met een overzichtsplaatje van een voorbeeldsysteem)

.

Een zonnecel wordt gemaakt van een halfgeleidermateriaal dat elektriciteit levert zodra er licht op valt.
Voor de huidige zonnecellen is silicium het meest gebruikte halfgeleidermateriaal.
Daarmee kunnen vier typen zonnecellen gemaakt worden:


Monokristallijn zonnecellen zijn vervaardigd uit siliciumplakken, die uit een groot donkerblauw “monokristal” zijn gezaagd. Dat kristal is gecontroleerd afgekoeld, waardoor een gelijkmatige structuur is ontstaan. Dus ook een gelijkmatige kleurstelling. Tegenwoordig meest voorkomend.

Polykristallijn zonnecellen (of multikristallijn silicium) worden gegoten en vervolgens gezaagd. Dit is een ander proces dan dat van de monokristallijne cellen. Tijdens het stollen ontstaan verschillende kristallen die het materiaal een onregelmatig geschakeerd aanzicht geven. Het rendement van polykristallijne cellen ligt iets lager (circa 2%) dan dat van monokristallijne cellen. Het zonnepaneel heeft een blauwe kleur. Tegenwoordig bijne geheel verdrongen door monokristallijn.

Amorf silicium cellen worden opgedampt op een ondersteunend materiaal. De opbrengst is niet zo hoog, maar veel goedkoper. Voordelen zijn het lagere materiaalgebruik, de continue productie met laag energieverbruik, en de mogelijkheid ze te plaatsen op grote oppervlaktes op goedkope dragers, zoals een dakbedekking

Thin film panelen; een dunne laag photovoltaisch materiaal opgebracht op een substraat. Een dunne film zonnepaneel is te zien als een rij lange, smalle zonnecellen die zijn opgedampt tov silicum panelen die meestal uit 60 losse cellen van silicium plaatjes bestaan.
De populairste thin film panelen in 2016-2017 zijn CIGS panelen (met name die van Solar Frontier)
CIGS staat voor Copper (koper) Indium, Gallium en Selenium.
Voordelen van CIGS panelen zijn goede prestaties bij bewolking of beperkte schaduw tov silicium cellen en het egale uiterlijk van de panelen. De panelen presteren ook vaak beter per Wp dan silicium panelen.
Een nadeel van deze panelen is dat de opbrengst per vierkante meter lager is dan van silicium cellen. Ook zijn sommige van de in CIGS gebruikte (aard)materialen zeldzamer. Tegenwoordig is het prijsvoordeel per Wp bijna verdwenen.
.

De omvormer is één van de twee belangrijkste onderdelen van je installatie. Je wilt licht omzetten in DC en vervolgens in AC wat je thuis kan gebruiken. Hoe betrouwbaarder en efficiënter dit gebeurt hoe hoger je rendement. Zolang het aangesloten Wp vermogen tussen de 70% en 200% van de omvormer is kan dit goed genoeg zijn. Dat komt doordat het slechts zelden gebeurd dat de zoninstraling echt hoog is. Zie in het stukje verderop over mogelijke piekverliezen met name de daar genoemde analyse van antonboonstra.
SMA: ‘Bij een overdimensionering van 200 procent is er bij een oost-westopstelling een aftopping van 8 tot 10 procent’, duidt Hoylaerts. ‘Dit neemt niet weg dat extra zonnepanelen de totale opbrengst blijven verhogen en er dus ergens een optimum ligt tussen de kosten van meer zonnepanelen en de extra opbrengst van de installatie. In de praktijk is het dus mogelijk om op een netaansluiting van 1,75 megavoltampère tot zelfs 4 megawattpiek zonnepanelen aan te sluiten. Door de dalende prijzen van zonnepanelen is het interessant om steeds meer zonnepanelen aan te sluiten op een kleinere aansluiting. Voor projecten waar men in het verleden koos voor een overdimensionering van 120 procent zien we nu dat het financieel optimum al vrij gemakkelijk richting een overdimensionering van 170 procent gaat. Bij marktpartijen moet het besef nog wel groeien dat het niet erg is om een kleinere omvormercapaciteit te gebruiken op de locaties waar netcapaciteit een probleem is. Het is een van de belangrijkste troeven die de sector in handen heeft om een antwoord te kunnen bieden aan de groeiende problemen met de netcapaciteit. Overdimensionering tot 200 procent is bij alle omvormers uit ons productportfolio mogelijk.
Bij een Oost-West opstelling kan eventueel, bijvoorbeeld bij een dakhelling van 450of hoger, een omvormer vanaf minder dan 50% al genoeg zijn omdat Oost en West op verschillende momenten hun maximale opbrengst hebben. Dit kan echter zijn weerslag hebben op de levensduur van de dan relatief zwaar belaste omvormer. Omdat electronica boven de 30o voor iedere 10o in levensduur halveert is het een goed idee een extra (temperatuur geregelde) fan op de omvormer te richten. Hoe beter de omvormer past bij de panelen, hoe lager je prijs/Wp. Kies een omvormer welke past bij je set én je toekomstplannen. Aangezien er in België een belasting is op het omvormer vermogen, is het daar beter om een relatief kleine omvormer te plaatsen.
Auteur: twixx edit: onetime
.
String omvormers
Een string-omvormer maakt van je panelen in serie AC stroom. Stringomvormers zijn doorgaans relatief goedkoop per Watt (al worden ze snel duurder per Watt bij vermogens minder dan 1,5 kW), en hebben een relatief hoge efficiëntie. Het grote nadeel van string-omvomers is de gevoeligheid voor (gedeeltelijke) schaduw. Als er schaduw op één paneel valt, en dus significant minder opbrengt, dan zullen alle panelen terugvallen naar het niveau van dat ene paneel. Zie het stukje verderop over schaduwwerking en bypass-diodes.
Dit is in te zien met de zogenaamde stroomwet van Kirchhoff1, die stelt dat de som van stromen van en naar een punt nul moet zijn (stroom zal niet accumuleren). Als één paneel minder stroom dan de rest produceert, zal de som op een punt in de string niet 0 zijn, en dat kan niet.
De string is dus zo 'sterk' als het zwakst producerende paneel.

1 Wikipedia: Kirchhoff's circuit laws

Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/SWJA6HSW3A7GVwNRrcx2EpiG/full.jpg
PV panelen in serie op een string-omvormer. Bron: Enecsys

Omvormers onderscheiden zich in kwaliteit, toepasbaarheid en mogelijkheden tot logging.

Enkele veel gebruikte merken. Voor enkele modellen zie deel8.
Merk / TypeBijzonderheden
ABBvoorheen Power-One. Stringsizer online
AEG
Effektadiv modellen Ablerex relabel (lijkt op General Electric)
FroniusKwaliteits merk. Modellen met veel opties dmv insteekkaarten, lage stringspanning
General Electricdiv modellen Ablerex relabel (lijkt op Effekta)
Ginlong Solis
Goodweschaduw management?
Growattgeen schaduw management?
Hosola
KostalKwaliteits merk. Modellen met 24h webserver, sensors, Max. AC vermogen is +10%. Zeer geschikt voor hogere voltages (b.v. veel panelen op 1 string)
Mastervolt
Mastervolt -
Soladin 600
500W. Stekkermodel voor willekeurig stopcontact. Populair voor 3-paneel systemen!
OmnikPrijsbewuste keus.
SMAKwalitatief sterk, verschillende modellen in IP65
StecaOorspronkelijk Philips
StecaGrid 500500W. Stekkermodel voor willekeurig stopcontact. CEC efficiëntie 94,5%


.
Micro omvormers
Micro-omvormers werken op paneelniveau, dat wil zeggen dat per paneel het vermogen van DC naar AC wordt omgezet. Micro-omvormers kosten doorgaans meer per Watt (al geldt dit doorgaans niet voor kleine systemen met een vermogen van minder dan 1kW) en hebben een iets lagere efficiëntie. Echter, er zijn een aantal specifieke voordelen:
  • Schaduw op één paneel beïnvloed niet de hele string. (De hoofdreden dat veel mensen met gedeeltelijke schaduw op de panelen voor micro-omvormers kiezen).
  • Modulair. Het is relatief makkelijk om je systeem in de toekomst uit te breiden door gewoon één of meerdere micro-omvormers met desnoods een ander type panelen bij te plaatsen. Een string-omvormer is gemaakt om rond een bepaald vermogen optimaal te functioneren.
  • Je hoeft geen plek te vinden voor een grote omvormer, de micro-omvormers plaats je (doorgaans) onder het paneel.
  • Je kan (meestal) de opbrengst per paneel zien en loggen, bij string-omvormers kan dit alleen per string.
Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/ui4nIeGy8pYjhPIjLZ1lSWhH/full.gif
PV panelen met micro-omvormers. Bron: Enecsys


Enkele fabrikanten en types:
Merk - typeLinkRichtprijs (incl. btw)AC powerCEC efficiency
AEconversion
- INV250
- INV350
Site
€ 252
€ 261

240W
330W

91.4%
91.8%
APS
- YC250
- YC500i
- YC1000
Site
€ 145
€ 184
€ 325

250W
2 x 275W
900W

95.5%
95.5%
95.5%
Enecsys
- Single
- Duo
Site
€ 170
/
€ 265
225W of 240W
450W of 360W

93,5%
Enphase M215Site€ 125215W96,0%
Involar MAC 250Site€ 114235W
%
Power-one Aurora micro (nu ABB)Site€190
€215
250W
300W
%
SMA micro omvormerSiten.b.240W%

Aangevuld door Twixx, TFH, Onetime


.
Optimizers
Optimizers proberen de voordelen van string en micro-omvormer te combineren. Per paneel wordt een optimizer gebruikt om ervoor te zorgen dat één paneel in een string geen blokkade meer kan vormen bij gedeeltelijke schaduw. Optimizers werken dus nog steeds met een normale string-omvormer behalve bij Solaregde. In een stringomvormer oplossing is het afhankelijk van het type/merk optimizer of je alle panelen in een string moet voorzien van een optimizer of alleen de panelen waar schaduw een rol speelt.
In een Solaredge systeem zijn ALLE panelen voorzien van een Solaredge optimizer en is er een centrale Solaredge omvormer die alleen werkt met de Solaredge optimizers. Solaredge systemen zijn in 2016-2017 populair bij systemen die last van gedeeltelijke schaduw ondervinden maar zijn meestal duurder dan een eenvoudige stringomvormer oplossing. Er zijn wel veel defecten met SE-optimizers, wordt vnl wel goed onder garantie opgelost.
Tigo optimizers kunnen op alleen het 'probleem-paneel' worden toegepast, de rest van de string en de omvormer blijven dan ongewijzigd. Hou wel rekening met het feit dat Tigo een tekort aan stroom van dat paneel uitruilt tegen een lagere spanning om de stroom van de string zo hoog mogelijk te maken. Dat is dus de stroom die andere panelen op dat moment leveren. De string moet lang genoeg zijn om het verlies van spanning op te kunnen vangen.

De hoofdreden om voor optimizers te gaan is, net als bij de micro-omvormers, gedeeltelijke schaduw op de panelen. Vroeger was het prijsverschil tussen micro-omvormers en string-omvormers groter, en maakte dit optimizers bij grotere installaties (>2kW) vaak financieel gunstiger. Tegenwoordig ligt dit omslagpunt een stuk hoger door de relatief grotere prijsdaling bij micro-omvormers.

Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/7KYRsWkpVgjJTVKhkjOjL6hr/full.jpg
PV panelen met optimizers en een string-omvormer. Bron: Enecsys


.
Piekverliezen door het nemen van een te kleine omvormer
Door het nemen van een relatief kleine omvormer kunnen piekverliezen ontstaan.

Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/M1VdlGKTyAav3RVsWo39LoIl/full.png
Vermogensratio is het vermogen(kVA) van de omvormer tot het vermogen(Wp) van alle panelen op de omvormer.

Het betreft een theoretisch model op basis van meetwaarden uit de praktijk in Nederland. (post antonboonstra). Uit dit theoretische model blijkt dat de verliezen door het nemen van een relatief kleine omvormer gering zijn. Analyse door antonboonstra

.

Informatie over montagemateriaal (Click-fit e.d.).Meestal aluminium, soms rvs.
Er bestaan voor verschillende plaatsings oppervlakken verschillende montage materialen.
- platdak; vaak niet vast gemonteerd maar aluminium steunen per paneel of rails voor groepen panelen met ballast tegen wegwaaien beveiligd. (@Andre1973: Flatfix fusion geeft een hele lage dakbelasting, en van der Valk pro bijvoorbeeld gebruiken wij bij grote systemen, ook omdat aarding dan makkelijker is. Sunstruction is denk ik een van de goedkopere. Maar ook heel goed te doen.) In opkomst zijn betonvoeten die geen extra ballast nodig hebben, zoals solarbears of https://www.degrootbeton....tagesysteem-zonnepanelen/. Eventueel zelf te maken. Zelf op maat storten of mbv betonbanden('stoepranden') Bij een Oost-West opstelling kan met relatief weinig ballast worden volstaan.
- pannendak; vaak met haken om dakpan en panlat heen gehaakt, soms aan dakbalken geschroefd. De rails op deze haken.
- golfplaten of bitumen schuin dak; vaak met stok-schroef door de dakbedekking heen in de balken. De rails hierop.
- metalen daken; vaak zijn er speciale klemmen beschikbaar waar de rails op gemonteerd kan worden. (o.a. kalzip)
Auteur: onetime, nog uit te breiden...

.

Er zijn een aantal benaderingen van geïntegreerde panelen. Er zijn dakbedekkingsystemen waarbij de zonnecel nauwelijks zichtbaar in de dakpan is verwerkt en daken met geïntegreerde zonnepanelen. Een veel gebruikte term is BIPV (Building-integrated photovoltaics). Doordat meestal geen standaard panelen kunnen worden gebruikt pakt dit vaak (veel) duurder uit. Het resultaat kan potentieel wel veel mooier zijn.

Doordat er geen koelende lucht onder het paneel komt loopt de temperatuur verder op met een lagere opbrengst als gevolg. Doordat de panelen ook niet meer boven de dakpannen liggen maar eerder in plaats van, is er een groter risico op brand in het huis voor zover de oorzaak in de panelen zit.

- Zonnedakpan: beperkt aantal types die lang niet altijd aansluiten bij de bestaande dakpannen, ze zijn ook duur, waardoor ze eigenljk alleen bij nieuwbouw of dakrenovatie een optie zijn. Doordat iedere dakpan nu twee stekkers heeft die er weliswaar af-fabriek aan zitten, neemt het potentieel voor problemen hiermee enorm toe. (Ongeveer 30-96 x?)

- In-dak panelen: Relatief bewerkelijk en duur systeem, wat door het uitsparen van andere dakbedekking bij nieuwbouw en dakrenovatie nog een beetje in beeld komt.
Andre1973: "Een indak systeem van zonnepanelen leent zich vooral voor een heel recht (vlak) en haaks dak. Heb een aantal van die dingen gedaan en op een krom / scheef dak is dat echt een ramp. Een hoop daken zijn schever, doorgezakter dan je op het eerste oog ziet. Ook nieuwbouw laat te wensen over voor wat betreft recht."

- In-raam panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Minder licht inval in de ruimte.

- Gevel panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Prijs kan gedrukt worden bij uitsparing andere gevel bekleding bij renovatie of nieuwbouw. Meestal wel als extra mogelijkheid die er anders niet zou zijn.
auteur: Onetime.
Farbikant/MerkTypeDaktype# cellen / stukmodule efficiencyWp/m2
EternitSolesia 40Leisteen-/10147Wp/m2
EternitSolesia 85Leisteen-/20175Wp/m2
EternitSolesia 127Leisteen-/30184Wp/m2
EternitSolesia DakpanVlakke pan-/22152Wp/m2
Zep B.V.zonneceldakpanRode of zwarte pan2/-20,22%90Wp/m2
TeslaTuscan Glass TileRode dakpan1/-
TeslaSlate Glass TileLeisteen1/-
TeslaTextured Glass TileReliëfpan1/-
TeslaSmooth Glass TileVlakke pan1/-
SmartroofReneSolPanDakpan75Wp/m2
SmartroofNeoSolPanDakpan125Wp/m2
SmartroofSmarTileLeisteen
ExasunX15-BR75Panelen in dak18,3%180Wp/m2
ExasunX10-XT50 seriesDakpan18,0-18,6%180Wp/m2
ExasunX-FacadePanelen in gevel18,3-19,5%180Wp/m2
SoltechShingELPanelen in dak
SoltechSupremePanelen in dak118Wp/m2
RobisolBiTile VoldaksysteemVlakke pan
RobisolB35 SysteemPanelen in dak
RobisolKyroofPanelen in dak
StafierPremiumPanelen in dak
StafierStandardPanelen in dak
StafierFull roofPanelen in dak
NelskampG10 PVPanelen in dak18,3%153Wp/m2
Nelskamp2Power (met collector)Panelen in dak
MonierVI90Panelen in dak165Wp/m2
MonierInDaXPanelen in dak158Wp/m2
AerspireAERPanelen in dakv.a. 165Wp/m2
SolarWattEasyIn 60MPanelen in dak171Wp/m2
SolarCenturyC21eVlakke pan13,9%128-141Wp/m2
SolarCenturySunstationPanelen in dak16,5%<160Wp/m2
ViridianClearline PV16Panelen in dak16%<153Wp/m2
AliusSolarAEstheticaPanelen in dak
GSE IntegrationIn-Roof-SystemPanelen in dak
KingspanUnidekPanelen in dakpaneelkeuze
SCXSoloroofPanelen in dak
IRFTSEasy RoofPanelen in dak60 of 96paneelkeuze
UbbinkindakPanelen in dakpaneelkeuze
Renusol/IntersoleISSEPanelen in dakpaneelkeuze
SchweizerSolrifPanelen in dakdiv. panelen
PhyseePowerwindowcellen in vensterglas


.

.
Niet separate groep
Volgens de NTA 8493 mag er maximaal 2,25 Ampère terug gevoed worden op een niet separate groep. Dit is een groep die ook door verbruikers gebruikt kan worden. Deze begrenzing wordt bepaald door de gebruikte omvormer en niet door de zonnepanelen. Omvormers die hierop zijn begrenst zijn bijvoorbeeld de Soladin 600 en de Steca 500. Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen! Op een dergelijke omvormer sluit men meestal zonnepanelen aan met een totaal 'STC' vermogen tussen de 500Wp en de 1000Wp. Deze omvormers zijn standaard met een stekker op het stopcontact aangesloten.
Auteur: Dre

Update 2016 Volgens NEN1010 zou dit per 2016 2000W mogen zijn! Dit dan echter vast aangesloten en niet meer met een stekker. Voor bestaande situaties geldt bij de NEN1010 de versie van NEN1010 die bij de aanleg (van de installatie) gold. Wat inhoudt dat bestaande (stekker)omvormers volgens bovenstaande omschrijving gehandhaaft kunnen blijven.
Auteur: onetime

Per 2015-2 is er een update aangaande dit punt van NEN-1010 beschikbaar: Link
Kort gezegd komt het er op neer dat er 9,44A (~2000W) ingevoed mag worden op een gecombineerde eindgroep.
Dit volgens de tabel in de bijlage onder kolom 11. Note: De omvormer mag niet via een WCD (=WandContactDoos = stopcontact) aangesloten worden. Dit moet via een vaste verbinding, eventueel met een werkschakelaar ertussen.
Op een afzonderlijke eindgroep is een WCD wel toegestaan.

Update maart 2017 Wijziging invoeding eind groepen.

Volgend onderstaande link (zie hoofdstuk 55) is het niet meer toegestaan om op een bestaande eindgroep met verbruikers 2000 W in te voeden. Maximum is de oude situatie met 500 W.

https://www.ei-woerden.nl...0_2015_met_C1_2016_V8.pdf

Een meterkast waar terugleverende apparatuur op zit moet voorzien zijn een sticker.
Afbeeldingslocatie: https://i.imgur.com/ffyo2A2t.png

AC-zijde omvormer:

Onderhoud aan een PV-omvormer zal in de praktijk altijd van elektrotechnische aard zijn. Het systeem moet daarvoor volledig spanningsvrij worden gemaakt, zowel op de fasen als op de nul. Het is dus noodzakelijk een scheider te plaatsen. Dit kan het beveiligingstoestel tegen overstroom in de verdeelinrichting zijn. Hierbij moet erop worden gelet dat dit beveiligingstoestel ook echt scheidingseigenschappen heeft. Het wordt aanbevolen een lastscheider te plaatsen naast de omvormer, wanneer de omvormer op hoogte, op een zolder of op grote afstand van de verdeelinrichting is geplaatst.

DC-zijde omvormer:

NEN 1010 vereist in alle gevallen een DC-lastscheider, maar stelt geen eisen aan de plaats waar de DC-lastscheider wordt geplaatst. Deze kan dus geïntegreerd zijn in de omvormer, of buiten de omvormer zijn geplaatst.
Een lastscheider moet per definitie in staat zijn de nominale stroom in het desbetreffende circuit veilig te onderbreken. De norm voor een lastscheider (NEN-EN-IEC 60947-3 voor industriële toepassingen en NEN-EN-IEC 60669-2-4 voor huishoudelijk en soortgelijk gebruik) schrijft voor dat er sprake moet zijn van een mechanische scheiding. Een elektronische (last)scheider of schakelaar in de omvormer voldoet dus niet als lastscheider aan DC-zijde.
Wanneer de DC-lastscheider in de omvormer is geïntegreerd zal dit meestal tot gevolg hebben dat de aanwezige DC-connectoren op de bekabeling komend van de panelen niet spanningsloos zijn bij het losnemen. Er wordt aanbevolen om een externe DC-lastscheider te plaatsen om zo de DC-connectoren spanningsloos te kunnen aansluiten en los nemen.
Auteur: Gasschuif

.
Separate groep
Ook de zogenaamde wasmachinegroep, waarbij de wasmachine aansluiting die rechtstreeks zonder aftakking van de meterkast naar de wasmachine loopt, bij de wasmachine uitsluitend voor de aansluiting van de omvormer wordt gesplitst d.m.v. twee zekeringautomaten voor omvormer en wasmachine valt hier onder.
Om te bepalen welk omvormervermogen u aan mag sluiten kijkt u eerst wat de grootte is van uw hoofdzekering. Doorgaans is deze 25A, 35A, of 40A. De zekering in de groepenkast dient bij voorkeur (vuistregel) 1,6 x kleiner te zijn vanwege selectiviteit. (Zie kopje selectiviteit). Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen!

Als u weet hoe groot uw groepenkastzekering is kunt u uitrekenen hoeveel omvormervermogen u mag installeren. Liander Aansluitrichtlijnenzonnepanelen.pdf. De netbeheerder wil liever geen grotere onbalans dan 5kVA tussen de fases. Op een 1fase aansluiting is de grens dus 5kVA. Voor 3fase aansluitingen mag je tot de zekering waarde terugleveren. Hiervoor gebruiken we de volgende formule: W = A x V

HoofdzekeringGroepenkastzekeringMax. vermogen per omvormerMax. totaal omvormer vermogen
1 × 25A16A3.680 W5.750 W
1 × 35A25A5.750 W8.050 W
1 × 40A25A5.750 W9.200 W
3 × 25A3 × 16A3 × 3.680 W = 11.040 W3 × 5.750 W = 17.250 W
3 × 35A3 × 25A3 × 5.750 W = 17.250 W3 × 8.050 W = 24.150 W
3 × 40A3 × 32A3 × 7.360 W = 22.080 W3 × 9.200 W = 27.600 W
3 × 63A3 × 40A3 × 9.200 W = 27.600 W3 × 14.490 W = 43.470 W
3 × 80A3 × 50A3 × 11.500 W = 34.500 W3 × 18.400 W = 55.200 W


Rekenvoorbeeld 1 fase
Uw hoofdzekering is 1 x 40A
De groepenkastzekering mag zijn: 40/ 1,6 = 25A
Het maximale vermogen per omvormer is: 25A x 230V = 5.750 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 40 × 230V = 9.200 W

Rekenvoorbeeld 3 fase
Uw hoofdzekering is 3 x 25A
De groepenkastzekering mag dan per fase zijn: 25/ 1,6 = 16A
Het maximale vermogen per omvormer is: 3 x 16A x 230V = 11.040 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 3 × 5.750 W = 17.250 W
Auteur: swapevent, edit: onetime

.
Selectiviteit
Een omvormer kan ten gevolg van een defect een kortsluiting vormen op het lichtnet. In dat geval is het wenselijk dat alleen de zekering van de PV-groep uitschakelt en niet de hoofdbeveiliging. Als de hoofdbeveiliging uit zou vallen betekend dit dat het gehele woonhuis spanningsloos is. Bij de oudere huizen zit de hoofdbeveiliging achter een verzegelde installatie die de gebruiker in principe niet kan vervangen / herstellen en dus tegen een vergoeding moet laten vervangen door de netbeheerder.
Bij een automaat als hoofdzekering is dit minder problematisch.

Als vuistregel voor smeltzekeringen hanteert men een factor 1,6 tussen beide beveiligingen. Dit is een vuistregel, maar voor de "volledige selectiviteit" dient men de karakteristieken (grafieken) van de zekeringen, tegenwoordig dus automaten, met elkaar te vergelijken. Het is een afweging tussen de risico's (wat zijn gevolgen van een uitgeschakelde hoofdzekering) en de kans daarop (hoe groot is de kans op een foutstroom). Tegenwoordig wel een netcode / wettelijke eis. Hoofdstuk 3, paragraaf 3.3, artikel 3.8
Echter voor woonhuizen niet echt van belang. Mede omdat volledige selectiviteit bij automaten bijna ondoenlijk en daarmee onrealistisch is.
Afbeeldingslocatie: https://tweakers.net/i/4ZvmEZuYJ7i3oL80zy5aKeVmbDI=/full-fit-in/4000x4000/filters:no_upscale():fill(white):strip_exif()/f/image/28NQJFuenhYZyp92NjycMxVP.png?f=user_large
Auteur: Dre edit: onetime

.
kWh meter van de huisaansluiting
Merk op dat deze meter niet de totale opbrengst van de zonnestroom installatie kan weergeven, het eigen verbruik dat plaats vond op het moment van opwekken is hier reeds van af!
- Ferraris draaischijfmeter
Het is te adviseren deze niet te laten vervangen, tenzij er een terugloopblokkering op zit. Op dergelijke apparaten zit doorgaans een terugloopblokkeringssymbool (een tandwieltje met een haakje). Ook kunt u dit eenvoudig testen door op een zonnige dag zoveel mogelijk apparaten uit te zetten. U kunt dan zien of de meter terug loopt. Voordelen van de draaischijfmeter zijn dat de energieleverancier minder snel fouten kan maken met het verrekenen van de meterstanden en u kunt in principe onbeperkt terugleveren, zolang u niet meer opwekt dan u verbruikt.
- Digitale Meter met teruglever telwerken
Deze meter hoeft u niet te vervangen. Er is een telwerk voor zowel verbruik als teruglevering beschikbaar. Vraag voor u de meterstanden doorgeeft altijd eerst goed na hoe u deze dient aan te leveren.
- Digitale Meter zonder teruglever telwerken
Deze meter dient u te laten vervangen. Met deze meter bespaart u alleen de zonnestroom die direct verbruikt wordt. De teruggeleverde stroom krijgt u niet vergoed. De doorgaans kosteloze vervanging van uw meter biedt uw netbeheerder u aan na aanmelden bij energieleveren.nl.
Opmerking: U bent conform de huidige wet-regelgeving op dit moment niet verplicht om te kiezen voor een zogenoemde “slimme” meter ( mrt-2013 ) Deze mag u weigeren. U krijgt dan een digitale meter.
Auteur: swapevent edit: onetime

.
DC bekabeling
DC kabels zijn solarkabels. Deze zijn geschikt voor UV-straling en zijn dubbel geisoleerd. Gangbare maten zijn 4mm2 en 6mm2. De kleur rood wordt gebruikt van omvormer tot het eerst paneel aan de plus, en de rest is zwart. Over het algemeen zijn de DC-kabels van voldoende doorsnede dat hier geen kabelberekeningen voor nodig zijn. De meest gebruikte connector voor de DC bekabeling is een MC4 connector. Deze stekker zit aan de zonnepanelen en aan de omvormer. Deze is waterdicht en geschikt voor gebruik buiten. Het advies is de MC4 connectoren op te binden zodat deze niet in het water liggen.

.
AC bekabeling
AC kabels is over het algemeen installatiedraad, installatiekabel of grondkabel. De stroom (of vermogen) wat de omvormer gaat terugleveren is bepalend voor de doorsnede van de kabel.

Qua spanningsverlies is 5% volgens de NEN1010 toelaatbaar, echter de NPR5310 geeft als advies 1% spanningsverlies. De reden voor deze 1% spanningsverlies is om de kans te verkleinen dat de omvormer de teruglevering beperkt of stopt bij een te hoge netspanning (253V).

De vereisten uit de NEN1010 en NPR5310.
  • NEN1010: Minimaal 1,5mm2 koper doorsnede conform NEN1010:2015 Tabel 52.2
  • NEN1010: Er mag continu 17,5A door 1,5mm2 en 24A door 2,5mm2 conform NEN1010:2015 Tabel 52.B.2 installatiemethode B1
  • NEN1010: Er mag maximaal 5% spanningsverlies (=11,5 Volt) zitten continu tussen begin van de installatie en de aansluitpunten conform NEN1010:2020 Hoofdstuk 525
  • NPR5310: Spanningsverlies maximaal 1% conform advies NPR5310:2017 bijlage A
Hieruit komt onderstaande tabel:

3 aderige 1-fase aansluiting
Vermogen \ kabellengte
5 m
10 m
15 m
20 m
25 m
1 kW
1,5mm21,5mm21,5mm21,5mm21,5mm2
2 kW
1,5mm21,5mm22,5mm22,5mm24mm2
3 kW
1,5mm22,5mm22,5mm24mm26mm2
4 kW
2,5mm22,5mm24mm26mm26mm2
5 kW
2,5mm24mm26mm26mm210mm2


Een 3-fase omvormer heeft minder spanningsverlies dan een 1-fase omvormer waardoor de aders een factor 6 kleiner mogen zijn, met inachtneming van minimale waarden zoals 1,5mm2. Omvormers met een vermogen van meer dan 5 kW zijn in de regel 3-fase.
Auteur: Dre, onetime

.
Netspanning, netimpedantie en 253 Volt
Omvormers in Nederland mogen geen spanning hoger dan 253V maken. De normale nominale netspanning is 230V, maar de netspanning kan hoger zijn. Een spanning van >253V kan betekenen dat je omvormer het vermogen reduceert, of dat deze uitgaat totdat de spanning weer laag genoeg is. Dit kost opbrengst en wil je daarom niet.

Om een idee te krijgen van de netspanning en netimpedantie bij jou thuis is het advies om de "waterkoker-test" uit te voeren. Het liefst op een zonnige dag.
Dre in "Het grote topic voor Elektra huisinstallaties - Deel 1"
Auteur: Dre

.
Efficiëntie
De CEC en European weighted efficiëntie norm:
Afbeeldingslocatie: https://tweakers.net/i/SGIdWgGRg5RMWdX_6zqPOUktKik=/full-fit-in/4920x3264/filters:max_bytes(3145728):no_upscale():fill(white):strip_exif()/f/image/idSbPW6NRqRxZXKLrvxMSF7x.webp?f=user_large
De CEC- en EU-efficiency zijn het effectieve rendement van een omvormer bij verschillende vermogens, waarmee een standaard jaarlijkse instraling gesimuleerd wordt.
.

De prijs van een geheel zonnesysteem wordt meestal uitgedrukt in euro per Wp. Een systeem van 3000Wp dat € 3500 kost wordt dus omgerekend €1,17/ Wp. Deze prijs notatie wordt gebruik voor complete sets (met of zonder laten installeren) en vaak ook voor losse zonnepanelen.

.
Zonnepanelen en BTW
Daar is zelfs een apart topic over gemaakt: Nieuws: Zonnepanelen en de btw

.
Verdienmodel
In een gewone huiselijke situatie zal gebruikelijk een gedeelte van de opgewekte stroom direct in huis gebruikt worden, en een gedeelte zal terug geleverd worden (uitgedrukt in de utiliteitsfactor). Het gedeelte dat zelf in huis wordt opgebruikt heeft een waarde gelijk aan de elektriciteitsprijs die je normaal betaald op dat moment (doorgaans rond de 20cent/kWh), aangezien het direct die stroom bespaart. Zie voor optimalisatie van dat deel: Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) Voor het gedeelte dat teruggeleverd wordt bestaan verschillende systemen. In Nederland wordt hier een systeem voor gebruikt dat salderen (in het Engels net-metering, afgeleid van netto) heet, in Duitsland is dit een ander systeem.

.
Verdienmodel in Nederland: Salderen
Per 1 januari 2014 geldt de salderingsregeling als volgt:

Je kan onbeperkt salderen, echter tot een maximum van hetgeen dat je afneemt van de energieleverancier.

• Dit geldt uiteraard alleen met digitale/slimme meters, ferraris meters salderen uit zichzelf d.m.v. het terugdraaien

Voorbeeld 1
Het energiebedrijf levert 3000kWh. De zonnepanelen installatie leveren 1500kWh op. Daarvan zal 750kWh direct verbruikt worden, hierdoor levert u 750kWh terug aan het openbare net. De salderingsgrens is de 3000kWh geleverd door het energiebedrijf.

3000 minus 750 = 2250kWh af te rekenen tegen het tarief

Voorbeeld 2
Het energiebedrijf levert 500kWh, de zonnepanelen produceren 2500kWh en daarvan wordt 1500kWh direct verbruikt. Dit geeft een teruglevering van 1000kWh.

Echter is er maar 500kWh afgenomen: 1000 - 500 = 500kWh

de 500kWh zal tegen een lagertarief (terugleververgoeding) worden uitbetaald.

Einde salderen in 2023?!
De salderingsregeling blijft bestaan gedurende de periode van het Energieakkoord dat loopt tot in 2023.
Daaarna zal waarschijnlijk gekozen worden uit 1 van de volgende 5 alternatieven
  • A Salderen behouden
  • A1 Fiscaal salderen behouden (Vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
  • B Salderen begrenzen (Maximum % aan fiscaal te salderen kWh en vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
  • C Terugleversubsidie (Terugleversubsidie in €/kWh)
  • D Investeringssubsidie (Investeringssubsidie in €/kWp)
Zie voor meer informatie ook de kamerbrief van de minister van Economische Zaken over de salderingsregeling Het lijkt optie B te worden met gelijdelijke afbouw van het recht op salderen.

Het kan dus best zo zijn dat na 2023 je voortaan in plaats van salderen je stroom terugverkoopt aan een energieleverancier voor een terugleververgoeding (bv 0,05 euro/kWh) en daarbij een terugleversubsidie krijgt van de overheid (bv 0,10 euro/kWh).
Dat is minder gunstig dan salderen maar zal nog steeds beter zijn dan een kale terugleververgoeding.

Door de bovengenoemde wijzigingen in de behandeling van de opbrengst van zonnepanelen neemt het belang van het topic over Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) toe.

.
Waar te kopen?
Er zijn vele (online) winkels en installateurs waar je zonnepanelen kunt aanschaffen. Ook wordt er wel eens in Duitsland geshopt. Het is hier echter niet de bedoeling om shops uitvoerig te gaan bespreken, omdat dit als vliegen op een hoop stront eigenaren aantrekt die hier graag komen melden hoe goed ze wel niet zijn, en bij hun moet komen kopen. Dan wordt het een reclame-zooitje.

@Paul C heeft een wiki aangemaakt waar leveranciers toegevoegd kunnen worden, deze is hier te vinden;
http://dewiki.nl/index.php/Overzicht_aanbieders_zonnepanelen

.

Informatie over regelgeving e.d.
  • Vallen de panelen onder inboedelverzekering of de opstalverzekering?
    De panelen vallen in principe onder de opstalverzekering. Ze zijn immers vast met het bestaande gebouw verbonden. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover zekerheid te hebben. Laat dit schriftelijk bevestigen.
  • Moet ik mijn panelen apart verzekeren?
    In principe vallen de panelen onder de opstalverzekering. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover dudelijkheid te krijgen. Laat dit ook even (via e-mail bijvoorbeeld) bevestigen.
  • Heb ik een vergunning nodig voor het plaatsen van panelen?
    (actueel bij een aantal Tweakers, op dit moment)
    In principe is het plaatsen van panelen niet vergunningsplichtig. Het kan zijn dat er in je gemeente aparte afspraken zijn gemaakt. Ook kan het zijn dat je huis onderdeel is van een gebied waar sprake is van een beschermd stadsgezicht. Neem in ieder geval altijd even contact op met de afdeling bouwvergunningen van je gemeente. Dit kan veel ellende voorkomen. Hier kan je het zelf controleren; https://www.omgevingsloket.nl/
Auteur: Schinnen-groen


.
Regelgeving m.b.t. plaatsing panelen

Afbeeldingslocatie: https://tweakers.net/ext/f/lupMXUBVlT02DTARyEd90AeQ/full.png
Overzicht regelgeving m.b.t. plaatsing panelen


Meldingsplicht teruglevering??? Geen goede argumenten.
Ik heb 2 jaar geleden met verschillende netbeheerders gesproken over het wel of niet verplicht melden als je teruglevert. Met een ferrarismeter is je eindstand gewoon lager maar anders geen probleem om het niet te melden.
De volgende redenen werden door Stedin, Liander etc toendertijd gegeven om vooral wel te melden, in blauw mijn visie hierop.

<Veiligheid> Onze monteurs moeten weten waar er pv systemen staan, het mag immers niet zo zijn dat ze aan een kabel aan het werk zijn terwijl er door uw pv-systeem nog spanning op deze kabel gezet word.
De woordvoerder in kwestie begreep simpelweg niet dat een omvormer ook uitschakeld als het lichtnet uitvalt

<Digitale meter> Voor het gebruik van een digitale meter met teller 3, 4 voor terugleveren moet u het melden.
Standaart worden alle 4 de tellers uitgelezen, dus waarom apart melden.onetime: omdat anders de teruglevering vaak niet verrekend word.

<Negatief vebruik> Bij een ferrarismeter kan een negatief vebruik ontstaan op de dagteller
Dit snijdt wel hout. Om dan te melden hoe je aan die negatieve stand komt vind ik wel begrijpelijk.

<Wettelijk verplicht> U bent wettelijk verplicht dit te melden ,
Op mijn vraag om welk wetsartikel dit betreft kon men geen antwoord geven, er was er een bij die zelfs beweerde dat het niet beschreven staat maar wel wetgeving is. 8)7
onetime: Nu wel: netcode, Hoofdstuk 2, Paragraaf 2.1, Artikel 2.16

Bij melding van teruglevering aan de netbeheerder zal deze proberen een ferrarismeter als ongeschikt af te schilderen. Trap hier niet in! Er bestaan weliswaar voor terugdraaien geblokkeerde meters, maar dat zijn er maar weinig. link naar lijst? Ook bestaat er een lijst van afgekeurde series:

https://www.agentschaptel..._elektriciteitsmeters.pdf

Alle meters die de netbeheerder wil plaatsen zullen teruglevering apart van verbruik registreren. Of het nu de wel of niet op afstand uitleesbare meter betreft. De zogenaamde slimme meter mag u weigeren.
Auteur: onetime

.

Oriëntatie(windrichting en hellingshoek) en schaduwwerking zijn twee zeer belangrijke elementen voor de opbrengst van een PV systeem. Met hoge zekerheid en nauwkeurigheid vooraf de verwachte jaarlijkse opbrengst berekenen is onbegonnen werk. Naast de veranderlijkheid van het weer zijn zoveel factoren van belang, zelfs een boom 100m verderop kan van invloed zijn, vogelpoep en bladeren, tot afwijkingen in vermogen/gevoeligheid binnen de tolerantie van de PV panelen. Het is in de meeste gevallen wel goed mogelijk om een redelijke schatting te maken, zie daarvoor de volgende secties.

Opbrengst ligt doorgaans ergens tussen de 800-1000 kWh/kWp, afhankelijk van oriëntatie, schaduw, en type panelen.

.
Oriëntatie en locatie
In gevallen waar schaduw geen rol speelt is de opbrengst goed af te schatten. Een afschatting1 van de opbrengst kan worden berekend met de volgende formule(s):

Opbrengst [kWh] = Instraling [kWh / (m2 * year)] * IF [-] * PVvermogen [kWp] * PF [m2 / kWp]
Specifieke opbrengst [kWh/(kWp*year)] = Instraling [kWh / (m2 * year)] * IF [-] * PF [m2 / kWp]
Bij specifieke opbrengst wordt nog wel eens year/jaar weggelaten en kWh/kWp gebruikt, maar er meestal kWh/jaar (kWp*year) bedoelt

Instraling I :De energie die valt op 1 vierkante meter (horizontaal) per jaar. Zie plaatje Nederland.
Inclination Factor IF [-] :Een zelf bedachte factor om de berekening makkelijk te maken adhv het instralingsdiagram. Omdat de instraling is gedefinieerd voor een horizontaal vlak (in het midden van de instralingsdiagram), is deze correctie bedacht. IF = (afgelezen relatieve instraling uit instralingsdiagram [%]) / 85%.
PV vermogen [Wp] :Het STC vermogen van je installatie.
Performance Factor PF [m2 / kWp] :Hierin worden verschillende verliezen meegenomen, en verschillen tussen type cel. Neem 0.80-0,88 voor kristallijne panelen, en 0,85-0,93 voor amorfe panelen. Voor details zie Siderea site.


Instraling per jaar op een horizontaal vlak aarde. In kWh / (m2 * jaar).
1


Relatieve instraling als functie van windstreek en azimuth hoek.2
Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/azdpbAfRYZiHA5JmsuN1rnQ2/full.jpg

Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/IWBMZqgqVgRGEX601F18EaSx/full.jpg

.
Voorbeeld:
Een 1500Wp installatie op het zuid-oosten in Den Helder, met een hellingshoek van 30 graden. Kristallijn Si, zonder noemenswaardige schaduw. Dan kan je een opbrengst verwachten van:
1070* (93/85) * 1,500 * 0,85 = 1493 kWh.

Let wel, dit is wel een zeer gunstig geval! Bijna overal staan objecten in de buurt zoals huizen en bomen, ook al staan ze wat verder weg (dat beïnvloed al de albedo), dit geval gaat om 100% vrij zicht (gebeurt dus zelden). Ofwel: Een huisje ergens midden in een gigantisch weiland. Daarnaast is de performance factor gunstig gekozen. Het kan in dit geval dus ook in de praktijk 1450 kWh worden. Daarnaast verschilt de opbrengst iets van jaar tot jaar.

.
Hoeken: Windstreek, Azimut, Zenit

Nog een mooie link betreffende instraling; http://re.jrc.ec.europa.eu/pvg_tools/en/tools.html

1: Dit is een afschatting. Het kan natuurlijk altijd beter, maar hier is getracht om het zo simpel mogelijk te houden en toch een goede afschatting te maken. Voor de fijnproevers is er de volgende website: http://www.siderea.nl/index.html

2: De correctheid van het instralingsdiagram wordt echter betwist: http://www.siderea.nl/art...shoek2/hellingshoek2.html
Bij gebrek aan beter, blijft dit diagram staan. Het wijkt wellicht een paar procent af voor sommige orientaties, maar het blijft een aardige indicatie van de opbrengst.

.
Invloed van schaduw
Schaduw heeft direct invloed op de opbrengst. Dit komt doordat de stroomopbrengst van een zonnecel evenredig is met het invallende licht. Als de schaduw slechts over 1 paneel valt, dan heeft de hele string daar dus last van omdat de stroom in een string overal gelijk is. De spanning blijft in principe ongeveer gelijk. Stel dat een paneel in volle zonneschijn 150W (5A) oplevert, en in de schaduw 60W (2A). Het paneel zit in een string van 5 panelen, dat is dus 5x150W=750W in totaal. Als één paneel in de schaduw valt, dan is de opbrengst niet 660W zoals je misschien zou verwachten, maar 5x60W=300W. De schaduw heeft dus invloed op de hele string, en dat is in gevallen van schaduw ook dé grootste reden om voor micro-omvormers te gaan ipv string omvormers.
edit: onetime
.
Bypass diode
De cellen binnen één paneel kun je ook zien als een string: in serie geschakelde cellen. Een manier om ervoor te zorgen dat schaduw over enkele cellen niet de prestatie van het hele paneel en daarmee de hele string naar beneden brengt tot het niveau van die paar cellen worden bypass diodes gebruikt. Het onderstaande plaatje maakt de werking van een dergelijke bypass diode duidelijk.
onetime: Denk erom: onderstaande plaatje is technisch niet correct!


Afbeeldingslocatie: https://static.tweakers.net/ext/f/M1vCf3yKufaeXRQop3GkbCVd/full.jpg
Maximum Power Point Tracker
De MPPT van de omvormer zal om de zoveel tijd de afgenomen stroom van de panelen variëren en met behulp van de daarbij horende spanningen het beschikbare vermogen bepalen. Daarna zal hij zich vervolgens op het maximum van deze sweep instellen. Deze sweep kan het gevolg zijn van gewijzigde opbrengst of van het verstrijken van een bepaalde tijd. Soms, als de MPPT ook goed schaduwmanagement bevat, is de tracker in staat het optimum van 5A uit het eerdere voorbeeld te vinden. De bypass diodes zullen dan het beschaduwde paneel "uitschakelen" en de rest van de string op vol vermogen (600W) doorlaten. Een eventueel 2e beschaduwd paneel is zo theoretisch ook nog gedeeltelijk op te vangen. Een derde niet.

.

Terminologie eigen aan PV en energie.
Naam - (symbool) - [eenheid].
  • Watt-piek (nominaal) vermogen (Wp) [W] : Vermogensoutput van een PV cell/module onder STC condities. Wikipedia: Nominal power (photovoltaic)
  • Specifiek watt-piek vermogen (Wp-spec) [W/m2] : Het watt-piek vermogen gedeeld door de oppervlakte. Gebruikelijk; het aantal vierkante meters [m2]. Een maat voor efficiëntie.
  • Opbrengst [kWh] : De hoeveelheid opgebrachte energie uit de zonnepanelen, net als de hoeveelheid verbruikte energie in een huishouden. Meestal uitgedrukt in kWh: kilo-Watt-uur. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
  • Specifieke opbrengst [kWh/kWp] : Dit is de opbrengst genormaliseerd naar het watt-piek vermogen van de zonnepanelen. Vaak wordt specifieke opbrengst gebruikt i.p.v. opbrengst, omdat het meer zegt over het presteren van het systeem. Dat kan afhangen van veel factoren zoals de locatie / weer / schaduw / type cell etc. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
  • Standard Test Conditions (STC) : Standaard test condities onder welke het vermogen (Wp) van een PV cell/module wordt bepaald. Een bestralingssterkte van 1000 W/m2, een cell-temperatuur van 25C, en een 1.5 airmass spectrum. Wikipedia: Air mass (astronomy)
  • Bestralingssterke / Irradiantie (Eng. Irradiance) (Ee) [W/m2]: Het vermogen per oppervlakte-eenheid van de invallende elektromagnetische straling op een oppervlak. Wikipedia: Irradiance
  • Bestraling (Eng. Irradiation) (I) [kWh/(m2 * year)]: De totale cumulatieve hoeveelheid energie komende van straling die over een periode (doorgaans een jaar) valt op een oppervlakte (meestal vierkante meter). Een maat om uit te drukken hoe 'zonnig' het in een gebied/land is. Nederland zit zo rond 1000 kWh/(m2 year), terwijl de Sahara zo rond 2200 kWh/(m2 year) zit.
  • Efficiëntie (n / eta) [-] : Ratio van de vermogensoutput van de PV cell/module en het vermogen van de inkomende straling onder STC condities.
  • Enery Pay Back Time (EPBT) [year] : Ratio van de de primare energiekosten benodigd om PV cellen/modules te maken naar de jaarlijkse opbrengst van een PV cel/module. Een maat die aangeeft wanneer een PV module energetisch is 'terugbetaald'. In 2006 lag dit tussen 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa, maar tegenwoordig (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?].
  • Enery Return On Investment (EROI) [year] : Zie Energy Pay Back Time (EPBT).
Auteur: Bartjuh, edit: onetime


.
  • Hoeveel zonnepanelen kan ik op een bestaande in gebruik zijnde groep installeren?
    Je mag maximaal 2,25A invoeden op een in gebruik zijnde groep. Kortom, je kan best 800 Wp aan panelen hebben liggen, als je de omvormer maar zo kiest dat deze niet boven de 2.25A komt. Bijvoorbeeld een Steca 500, of Soladin 600. Zie voor meer info: http://www.olino.org/articles/2006/06/24/max500w.
  • Hoeveel zonnepanelen kan ik op dedicated groep installeren?
    Je kan best meer Wp aan zonnepanelen op een groep kwijt dan de zekering aankan, als de omvormer maar niet meer invoed dan de zekering aankan. Meestal 16A, dan is het 16*230 = 3680W. Voor grotere vermogens zie het kopje electrotechniek.
  • Hoeveel b.t.w. kan ik terug krijgen?
  • Op het moment van schrijven geldt een BTW regeling voor zonnepanelen bezitters. Europees wordt men gezien als BTW ondernemer en heeft men dan ook het recht om de BTW terug te vorderen.
    Enige wat in mindering wordt gebracht is een forfait bedrag, afhankelijk van het resterende jaar en het piekvermogen van de installatie. Maar er zijn ook andere mogelijkheden.

    Forfait bij een Opwekvermogen in WattPiek per jaar:

    0000 – 1000 € 20
    1001 – 2000 € 40
    2001 – 3000 € 60
    3001 – 4000 € 80
    4001 – 5000 € 100

    Naar aanleiding van het recente arrest van de Hoge Raad is duidelijkheid ontstaan over de aftrek van btw op de bouwkosten. Door de zonnepanelen heeft een deel van het dak een zakelijke functie gekregen, waarvoor recht op aftrek van btw bestaat.

    Voorbeeldberekening
    Voor het bepalen van het aftrekrecht kunt u uitgaan van de vierkante meter verhouding tussen nuttige ruimtes gebruikt voor zakelijke doeleinden en voor woondoeleinden.

    Voorbeeld
    Oppervlakte zonnepanelen: 25 m2
    Totale woonoppervlakte (exclusief dak): 250 m2
    Aanneemsom: €500.000 + €105.000(btw)

    Percentage aftrek: 25/(25+250) * 100%= 9,09%
    Berekening extra teruggaaf btw op bouwkosten: 9,09% * €105.000 = €9.545
    Als het hele dak van een bungalow (alleen begane grond) vol ligt, heb je dus in principe recht op 50%... maar pas op, de praktijk is weerbarstiger: https://www.bdo.nl/nl-nl/...epanelen-deels-aftrekbaar , https://www.accountancyva...chtigen-met-zonnepanelen/
  • Welke en hoeveel subsidie kan ik krijgen?
    • Asbest eraf PV erop: vervallen
  • Er is een SDE+ subsidie voor grote aansluitingen van groter dan 3x80 A. Hiervoor kun je je momenteel 2x per jaar inschrijven. Daarmee krijg je een minimum bedrag voor geproduceerd vermogen.
    http://www.rvo.nl/subsidi...zame-energieproductie-sde
  • Verder zijn er nog gemeentelijke en provinciale subsidies indien het bepaalde zorginstellingen betreft, dan wel openbare gebouwen zoals zwembaden / bibliotheken etc.
    https://www.noord-holland...le-subsidieregelingen.htm
Aanvullende info dankzij Andre1973
Nog meer vragen? Algemene vragen? Of op zoek naar allerlei handige sites? Lees eerst de FAQ; Duurzame Energie en Domotica: FAQ
.
.
.

Let op:
Dit is een algemeen topic met als scope "opwekken met pv". Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.

Eigen offertes / specifieke situaties horen in een eigen topic. :Y
Hier een berichtje maken en verwijzen naar je eigen topic is ok.

Elektrapraat (kabeltjes, zekeringen, etc) kan hier: Het grote topic voor Elektra huisinstallaties - Deel 1
Opscheppen over je productie? dat kan hier: Het grote "jouw productie" topic - Deel 7
Precies je opbrengst loggen? Dat kan op: Datalogging: PV systemen
Loggen naar PV output? hier: PVOutput info en discussie of opmerkingen topic
en hoe zit het dan met de BTW? Nieuws: Zonnepanelen en de btw
Update suggesties voor deze post (ook) graag per DM.

[ Voor 0% gewijzigd door Dre op 02-05-2024 11:07 ]

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • GkkeGerrit
  • Registratie: Juni 2017
  • Niet online
Heb nu mijn dakje vol liggen met 10 zonnepanelen (4300Wp) op het zuidwesten.

Vanwege de lage prijzen van PV-panelen op dit moment zou ik er graag (zelf) 1 of 2 bij leggen op de schuur.
Helaas heeft de schuur geen eigen groep en dit is ook niet makkelijk te realiseren. PV-verdeler lijkt me daarom geen nut hebben.

Naast een omvormer van max. 2,25A aansluiten met een vaste verbinding. Zijn er nog andere opties, waar ik misschien niet aan gedacht heb?

Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • SquareOne
  • Registratie: Januari 2010
  • Laatst online: 00:03
Oopsie, gepost in oude topic:

Search in het topic leverde even niet het resultaat dat ik zoch dus toch maar even een vraag plaatsen:

Ik heb een GoodWe installatie. Opwekking kan ik monitoren in SEMS Portal.
Klop het dat ik opwekking op maandbasis maar kan zien tot juni 2023? Ik ben eigenlijk juist benieuwd naar de opwekking in april en mei 2023.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Tommie12
  • Registratie: Juni 2011
  • Laatst online: 22:47
GkkeGerrit schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 17:55:
Heb nu mijn dakje vol liggen met 10 zonnepanelen (4300Wp) op het zuidwesten.

Vanwege de lage prijzen van PV-panelen op dit moment zou ik er graag (zelf) 1 of 2 bij leggen op de schuur.
Helaas heeft de schuur geen eigen groep en dit is ook niet makkelijk te realiseren. PV-verdeler lijkt me daarom geen nut hebben.

Naast een omvormer van max. 2,25A aansluiten met een vaste verbinding. Zijn er nog andere opties, waar ik misschien niet aan gedacht heb?
Ik denk dat het wel werkt, maar ik vrees dat het niet mag.
En een omvormer van 500W… gaat niet echt veel opleveren vrees ik.

Sony A7 iv en wat recycled glas


Acties:
  • +3 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@GkkeGerrit Hou oud is je huis? Ik stel me op het standpunt dat, als je die 500W / 2,25A omvormer met een stekker aansluit, hij geen onderdeel is van je huis installatie en dus wel mag. Maar dat dus voor huizen met een afgegeven bouwvergunning van voor de NEN1010:2015.
Ook vind ik dat iets wat heel lang mocht niet opeens onveilig kan zijn.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
SquareOne schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 17:58:
Oopsie, gepost in oude topic:

Search in het topic leverde even niet het resultaat dat ik zoch dus toch maar even een vraag plaatsen:

Ik heb een GoodWe installatie. Opwekking kan ik monitoren in SEMS Portal.
Klop het dat ik opwekking op maandbasis maar kan zien tot juni 2023? Ik ben eigenlijk juist benieuwd naar de opwekking in april en mei 2023.
Oplossing is data uploaden naar pvoutput.org. Ik kan ondertussen 11 jaar terugkijken.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • SquareOne
  • Registratie: Januari 2010
  • Laatst online: 00:03
MotorBeast schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 18:45:
[...]


Oplossing is data uploaden naar pvoutput.org. Ik kan ondertussen 11 jaar terugkijken.
Kan dat achteraf nog als ik nu inlog? Of moet je dan PVoutput vanaf begin gekoppeld hebben?

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
SquareOne schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 19:01:
[...]


Kan dat achteraf nog als ik nu inlog? Of moet je dan PVoutput vanaf begin gekoppeld hebben?
Ik load vanaf een Kwh meter vanuit de meterkast naar die site de boel op. Het is dus als je nu begint een oplossing naar de toekomst toe. Voordeel is ook als je ooit wisselt van omvormer (ik ben van SMA naar Goodwe gegaan) dat je niet alles kwijt bent en je bent niet afhankelijk van een server van een fabrikant (dan moet wel pvoutput in de lucht bliven O-) ). Ik ben destijds geholpen door @AUijtdehaag waar ik hem nog altijd dankbaar voor ben. d:)b

Acties:
  • +4 Henk 'm!

  • Termy
  • Registratie: September 2001
  • Laatst online: 00:34

Termy

valt er nog wat te fragge?

onetime schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 18:09:
Ook vind ik dat iets wat heel lang mocht niet opeens onveilig kan zijn.
Asbest, benzeen, tolueen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Dit lijkt me geen goede instelling.

-=[Terminator]=- R3doxNL Anahka#2910 Specs. 16x LONGi LR4-72HPH-455M (7280 Wp) Oost/West (-85°/95°,13°) op 8x APS DS3-L. ID.3 First Plus. Zappi v2.1. Daikin 3MXM40A met CTXM15R, FTXM20R en FTXM35R.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Thalaron
  • Registratie: Maart 2010
  • Laatst online: 02:36
onetime schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 18:09:
@GkkeGerrit
Ook vind ik dat iets wat heel lang mocht niet opeens onveilig kan zijn.
Om hier ook nog even op in te haken. Het zal nogal een verschil zijn wanneer je met hedendaagse panelen van 400+Wp x2-3 op een tuinhuis wil aansluiten op een stopcontact, dan de panelen van vroeger met zeg 150-175Wp. De kans dat je met een setje fossiele panelen teveel opwekt voor een bestaande wandcontactdoos lijkt mij een pak kleiner

SolarEdge - 18x305Wp Denon (Glas-Glas) 5,49 kWp 120° ZO + Growatt - 15x430Wp Denon (Glas-Glas) 6,45kWp 300° NW


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

Twee kunnen prima op een tuinhuis op een stopcontact, mijn schuurtje heeft wel een aparte groep, maar die ligt op het noorden, achter mijn huis van 6+ meter hoog, dus nooit verder uitgezocht.

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Thalaron
  • Registratie: Maart 2010
  • Laatst online: 02:36
@JDx ik doelde op dat wanneer iets vroeger veilig kon, dat nu niet direct ook het geval hoeft te zijn. 3x175Wp op een stopcontact aansluiten waar ook andere gebruikers op zitten of 3x450Wp…

Ik heb overigens ook zitten dubben om zoiets te doen, maar met reeds 33 panelen op het huis zelf dacht ik: je kan ook overdrijven :)

SolarEdge - 18x305Wp Denon (Glas-Glas) 5,49 kWp 120° ZO + Growatt - 15x430Wp Denon (Glas-Glas) 6,45kWp 300° NW


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • TCMR
  • Registratie: December 2009
  • Laatst online: 16:45
m.eddy schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 17:16:
[...]
Het is vandaag flink zonnig. Niet toevallig spanningsproblemen op die fase (>253 V)?
Nee, die fase komt (gelukkig) niet boven de 240 uit. En als ik zie hoe grafieken er uitzien van mensen waar de omvormer uitschakelt, dan ziet dat er toch anders uit (helemaal naar 0). Blijft vreemd, temeer omdat ik het niet eerder gezien heb. Morgenochtend maar even die schaduwmgmt uitzetten.

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@Thalaron @Termy Ik had het wel over een 500W / 2,25A op een stopcontact. Context. Niets anders.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • drboneym
  • Registratie: Oktober 2020
  • Laatst online: 23-05 22:13
@onetime

Ik las de TS nog eens door, daar wilde ik graag aan aanvulling op doen in het micro omvormers tabelletje. De enphase m215 wordt al 5 jaar niet meer geleverd en is vervangen door bijvoorbeeld een IQ8HC met 380VA max AC uit en een webshop prijs van €130 met 0% btw. Zou je dat willen aanpassen?

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Teijgetje
  • Registratie: December 2011
  • Laatst online: 23:35
@onetime
Ik denk dat je de TS wat betreft salderen even moet aanpassen, inmiddels zitten we in 2024 en is er duidelijkheid over salderen en min of meer de extra kosten / terugleververgoedingen die de energiemaatschappijen daar voor rekenen.

[ Voor 5% gewijzigd door Teijgetje op 02-05-2024 08:49 ]

Stay away from negative people, they have a problem for every solution.


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
Ja ik moet de TS nalopen en aanpassen, door eerder gehannes is er zo het een en ander mis gegaan...

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Termy
  • Registratie: September 2001
  • Laatst online: 00:34

Termy

valt er nog wat te fragge?

onetime schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 01:09:
@Thalaron @Termy Ik had het wel over een 500W / 2,25A op een stopcontact. Context. Niets anders.
Het ging mij om de algemene stelling, niet specifiek dit geval.

Autogordels en, CO-melder, om nog maar een paar dingen te noemen ;).

-=[Terminator]=- R3doxNL Anahka#2910 Specs. 16x LONGi LR4-72HPH-455M (7280 Wp) Oost/West (-85°/95°,13°) op 8x APS DS3-L. ID.3 First Plus. Zappi v2.1. Daikin 3MXM40A met CTXM15R, FTXM20R en FTXM35R.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@Termy Als je er op staat de context te negeren, ... vindt ik dat eigenlijk niet zo netjes.
onetime schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 18:09:
@GkkeGerrit Hou oud is je huis? Ik stel me op het standpunt dat, als je die 500W / 2,25A omvormer met een stekker aansluit, hij geen onderdeel is van je huis installatie en dus wel mag. Maar dat dus voor huizen met een afgegeven bouwvergunning van voor de NEN1010:2015.
Ook vind ik dat iets wat heel lang mocht niet opeens onveilig kan zijn.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • +4 Henk 'm!

  • nMad
  • Registratie: Augustus 2004
  • Laatst online: 23-05 07:39
onetime schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 18:09:
@GkkeGerrit Hou oud is je huis? Ik stel me op het standpunt dat, als je die 500W / 2,25A omvormer met een stekker aansluit, hij geen onderdeel is van je huis installatie en dus wel mag. Maar dat dus voor huizen met een afgegeven bouwvergunning van voor de NEN1010:2015.
Ook vind ik dat iets wat heel lang mocht niet opeens onveilig kan zijn.
Eens. Met zelf logisch nadenken kom je heel ver.

Ik voed zelf 3A in op een bestaande groep die met 16A is afgezekerd. Alles achter deze automaat is uitgevoerd in 2,5 mm2 bedrading.

16A net + 3A PV = totaal 19A
2,5 mm2 mag je afzekeren met 20A installatieautomaat.

19 < 20.

PV: 10,4 kWp | EV: Tesla M3 LR ‘19 | L/W WP: Panasonic WH-MDC07J3E5 + PAW-TD20C1E5 | L/L WP: Daikin FVXM35A/RXM35R + Daikin FTXM25R/RXM25R + MHI 2x SRK25ZS-WF/SCM40ZS-W


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Termy
  • Registratie: September 2001
  • Laatst online: 00:34

Termy

valt er nog wat te fragge?

onetime schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 19:59:
@Termy Als je er op staat de context te negeren, ... vindt ik dat eigenlijk niet zo netjes.


[...]
Tja, dan moet je niet "iets" zeggen waardoor je het uit context trekt en algemeen maakt. Dat is niet zo netjes als je dat niet bedoelt, nee. Zeg wat je bedoelt, bedoel wat je zegt :).

-=[Terminator]=- R3doxNL Anahka#2910 Specs. 16x LONGi LR4-72HPH-455M (7280 Wp) Oost/West (-85°/95°,13°) op 8x APS DS3-L. ID.3 First Plus. Zappi v2.1. Daikin 3MXM40A met CTXM15R, FTXM20R en FTXM35R.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
Termy schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 20:16:
[...] Asbest, benzeen, tolueen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Dit lijkt me geen goede instelling.
Termy schreef op donderdag 2 mei 2024 @ 19:47:
[...] Het ging mij om de algemene stelling, niet specifiek dit geval.

Autogordels en, CO-melder, om nog maar een paar dingen te noemen ;).
En wat heeft dat te maken met zonnepanelen? Dat is waar we het hier over hebben.
Je negeert de context van mijn reactie en zelfs de context van het topic.
Ik zie niet hoe jouw reacties wat dit betreft on topic zouden zijn.

Als je het fout wilt interpreteren, ga je gang. [/]

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • mawashigeri
  • Registratie: November 2002
  • Laatst online: 22:37
GkkeGerrit schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 17:55:
Heb nu mijn dakje vol liggen met 10 zonnepanelen (4300Wp) op het zuidwesten.

Vanwege de lage prijzen van PV-panelen op dit moment zou ik er graag (zelf) 1 of 2 bij leggen op de schuur.
Helaas heeft de schuur geen eigen groep en dit is ook niet makkelijk te realiseren. PV-verdeler lijkt me daarom geen nut hebben.

Naast een omvormer van max. 2,25A aansluiten met een vaste verbinding. Zijn er nog andere opties, waar ik misschien niet aan gedacht heb?
In de oude NEN1010 was het nog toegestaan om een PV installatie met een maximale uitgangsstroom van 2,25A oftewel 517,5VA via een stekker op een bestaande groep aan te sluiten. Deze methode van aansluiten is vanaf de NEN1010:2015 niet meer toegestaan. Het is nu verplicht om tussen het net en de omvormer een toestel voor overstroombeveiliging op te nemen. Dit is meestal een aardlekautomaat.

In praktijk moet je uiteraard kijken naar (1) de bedrading die er ligt en (2) de maximale hoeveelheid stroom die je mag verwachten op de groep om je te beschermen tegen brand bij evt. kortsluiting - het gaat hier vooral om de dikte van de bedrading en de kwaliteit van aansluitpunten. Om die reden moet je de invoer (van je PV) optellen bij je max. afname op die groep.
Zodra je een WCD in die groep hebt ben je 'klaar'; daarmee kan je immers de groep maximaal belasten.

In praktijk zou ik niet zo bang zijn 1 extra PV paneel met micro-omvormer aan een bestaande groep te hangen die geen reguliere grote afname heeft, en volgens de oude NEN1010 is dat acceptabel. Twee zou ik dan weer niet doen.
onetime schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 18:09:
@GkkeGerritOok vind ik dat iets wat heel lang mocht niet opeens onveilig kan zijn.
Het was natuurlijk altijd al (een beetje) onveilig en afhankelijk van de kwaliteit van het installatiemateriaal, er wordt in de nieuwe NEN1010 alleen scherper op geoordeeld.

Let wel even op mogelijke gevolgen voor de verzekering; als je huis nieuw genoeg is zou ik het dus niet doen!

[ Voor 12% gewijzigd door mawashigeri op 03-05-2024 14:48 ]

ERGA06EVH / EHVX08S23EJ6V / ESPaltherma


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • iichel
  • Registratie: Maart 2010
  • Laatst online: 20:40

iichel

Gazoooo

Zit er in de praktijk veel verschil tussen de zgn topmerken (Jinko, Trino JA- en TA-Solar) en andere merken?

Ik wil zelf wat panelen gaan plaatsen, daarbij kan ik kiezen tussen 13x de panelen wat ik reeds heb liggen van (420Wp QN Solar glas glas) vanuit een installateur (ca 950 euro) of gaan voor bv 13x Jinko 435Wp glas-glas (ca 1025 euro). ca 7% extra prijs voor ca 3% extra Wp vind ik niet heel spannend.

"It's called a motor race." - M. Masi 2021


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • bvdbos
  • Registratie: November 2004
  • Laatst online: 23-05 06:27
iichel schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 22:11:
Zit er in de praktijk veel verschil tussen de zgn topmerken (Jinko, Trino JA- en TA-Solar) en andere merken?

Ik wil zelf wat panelen gaan plaatsen, daarbij kan ik kiezen tussen 13x de panelen wat ik reeds heb liggen van (420Wp QN Solar glas glas) vanuit een installateur (ca 950 euro) of gaan voor bv 13x Jinko 435Wp glas-glas (ca 1025 euro). ca 7% extra prijs voor ca 3% extra Wp vind ik niet heel spannend.
Op basis waarvan zie je deze als "topmerken", omdat ze niet slecht en goedkoop zijn?

Je kan kijken naar hoogste vermogen per m2, dat is een mooi en simpel vergelijk. Alle panelen op de markt zijn gecertificeerd. Kwaliteit zou zich dan (imho) vertalen in delaminatie-kans, cracks en degradatie. Er zijn weinig panelen de hier veel last van hebben, met name doordat deze vaak direct uit de markt vallen. Een ander criterium is de garantie (maarja, dat is eigenlijk de terugval). Je kan het gewicht per m2 eventueel betrekken maar wil je dit als kwaliteit zien? Is dit gewicht van belang in 90% van de gevallen?

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Tommie12
  • Registratie: Juni 2011
  • Laatst online: 22:47
bvdbos schreef op zaterdag 4 mei 2024 @ 07:42:
[...]

Op basis waarvan zie je deze als "topmerken", omdat ze niet slecht en goedkoop zijn?

Je kan kijken naar hoogste vermogen per m2, dat is een mooi en simpel vergelijk. Alle panelen op de markt zijn gecertificeerd. Kwaliteit zou zich dan (imho) vertalen in delaminatie-kans, cracks en degradatie. Er zijn weinig panelen de hier veel last van hebben, met name doordat deze vaak direct uit de markt vallen. Een ander criterium is de garantie (maarja, dat is eigenlijk de terugval). Je kan het gewicht per m2 eventueel betrekken maar wil je dit als kwaliteit zien? Is dit gewicht van belang in 90% van de gevallen?
@iichel

Mijn eerste set panelen dateert van 2010. Toen kon ik kiezen tussen chinese panelen van een voor mij onbekend merk en panelen van Mitsubischi die er qua bouw wat robuuster uit zagen.
Het verschil van een paar honderd euro op een totaal van 16000€ voor 4500Wp.
Ik het daar toen voor gekozen, en nooit problemen gehad. Ook wat opbrengst betreft zie ik niks verminderen (eerder iets meer, maar dat kan met hoge boom van de buren te maken hebben)
Maar de praktijk leert dat panelen amper op geven. Zelfs na de zwaarste hagelbuien zijn er amper defecten te vinden.
Dus… ik denk dat er geen echt slechte panelen meer zijn op de markt, maar kan het niet wetenschappelijk onderbouwen.

Sony A7 iv en wat recycled glas


Acties:
  • +3 Henk 'm!

  • TCMR
  • Registratie: December 2009
  • Laatst online: 16:45
iichel schreef op vrijdag 3 mei 2024 @ 22:11:
Zit er in de praktijk veel verschil tussen de zgn topmerken (Jinko, Trino JA- en TA-Solar) en andere merken?
Alles wat je noemt in je "topmerken"-lijst is Chinees. Ik denk bij topmerken toch aan iets anders, bijv. Hyundai (Zuid-Korea, 25 jaar garantie) of SunPower (USA, 40 jaar garantie).
Maar goed, zoals @Tommie12 al zegt: de kans ik groot dat je eerder verhuisd bent, dan dat je panelen het begeven. Hoewel ik nog steeds dat beeld voor ogen heb van @Ronald.42 met die verbrande cel. Dat vind ik nog steeds wel een extreem voorbeeld van een falend paneel.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
TCMR schreef op zaterdag 4 mei 2024 @ 17:35:
[...]

Alles wat je noemt in je "topmerken"-lijst is Chinees. Ik denk bij topmerken toch aan iets anders, bijv. Hyundai (Zuid-Korea, 25 jaar garantie) of SunPower (USA, 40 jaar garantie).
Maar goed, zoals @Tommie12 al zegt: de kans ik groot dat je eerder verhuisd bent, dan dat je panelen het opgeven. Hoewel ik nog steeds dat beeld voor ogen heb van @Ronald.42 met die verbrande cel. Dat vind ik nog steeds wel een extreem voorbeeld van een falend paneel.
Hoezo? De zogenaamde top telefoon Iphone komt ook gewoon uit China. >:) Overigens is mijn fabrikant van mijn oude panelen (HJ Solar) niet eens meer te vinden met 25 jaar garantie. Had na 11 jaar 0 degradatie. Heb nu het "top" merk Jinko. Ik geloof het allemaal wel die zogenaamde verschillen en garantieverhalen.

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • GkkeGerrit
  • Registratie: Juni 2017
  • Niet online
onetime schreef op woensdag 1 mei 2024 @ 18:09:
@GkkeGerrit Hou oud is je huis? Ik stel me op het standpunt dat, als je die 500W / 2,25A omvormer met een stekker aansluit, hij geen onderdeel is van je huis installatie en dus wel mag. Maar dat dus voor huizen met een afgegeven bouwvergunning van voor de NEN1010:2015.
Ook vind ik dat iets wat heel lang mocht niet opeens onveilig kan zijn.
Dankjewel voor de reactie, en de aanvulling van anderen. Huis is van voor 2015.

Snap dat het antwoord voor discussie kan zorgen, maar voor mij is het helder.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • marcovandam
  • Registratie: Juni 2009
  • Laatst online: 23:05
Zijn er meer gebruikers met een probleem met de enphase envoy rapportage?

De opwek is normaal volgens P1 meter maar in enphase krijg ik geen gegevens door, productie blijft op 0 staan, laatste update 8 uur geleden. Status van de gateway en microinverters in de app is groen.

Daikin 4.2 Stylish, Daikin 3.5 Perfera. 13x400WP OZO, 12x400WP WNW


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • drboneym
  • Registratie: Oktober 2020
  • Laatst online: 23-05 22:13
marcovandam schreef op maandag 6 mei 2024 @ 09:40:
Zijn er meer gebruikers met een probleem met de enphase envoy rapportage?

De opwek is normaal volgens P1 meter maar in enphase krijg ik geen gegevens door, productie blijft op 0 staan, laatste update 8 uur geleden. Status van de gateway en microinverters in de app is groen.
Bij ons zie ik streekproefsgewijs geen problemen (installateur), maar op het Enphase forum hier wordt het ook al aangegeven.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • marcovandam
  • Registratie: Juni 2009
  • Laatst online: 23:05
Dank je voor de update, inmiddels lijkt het weer goed te werken!

Daikin 4.2 Stylish, Daikin 3.5 Perfera. 13x400WP OZO, 12x400WP WNW


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • nlmx51
  • Registratie: Juli 2021
  • Laatst online: 14-05 23:54
Mensen even een vraag want het is mij onduidelijk:

Ik kreeg een factuur voor zonnepanelen en meterkast met daarin incl 21% btw. (ruim 1000 euro)
Als ik aangeef dat dit toch btw vrij moet zijn geeft hij aan dat hij dit wel moet afdragen en niet btw vrij kan factureren. Ja het kan wel maar dan blijft het totaalbedrag gelijk wat het nu incl btw is maar dan zet hij er excl btw bij... omdat het voor ons niets veranderd... snap ik het niet. Iemand die helderheid kan geven?

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 12:10:
Mensen even een vraag want het is mij onduidelijk:

Ik kreeg een factuur voor zonnepanelen en meterkast met daarin incl 21% btw. (ruim 1000 euro)
Als ik aangeef dat dit toch btw vrij moet zijn geeft hij aan dat hij dit wel moet afdragen en niet btw vrij kan factureren. Ja het kan wel maar dan blijft het totaalbedrag gelijk wat het nu incl btw is maar dan zet hij er excl btw bij... omdat het voor ons niets veranderd... snap ik het niet. Iemand die helderheid kan geven?
Volgens mij moet er gewoon 0% staan, alleen 21% misschien op extra werk?

https://www.belastingdien...w/btw-tarief-zonnepanelen

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 12:10:
Mensen even een vraag want het is mij onduidelijk:

Ik kreeg een factuur voor zonnepanelen en meterkast met daarin incl 21% btw. (ruim 1000 euro)
Als ik aangeef dat dit toch btw vrij moet zijn geeft hij aan dat hij dit wel moet afdragen en niet btw vrij kan factureren. Ja het kan wel maar dan blijft het totaalbedrag gelijk wat het nu incl btw is maar dan zet hij er excl btw bij... omdat het voor ons niets veranderd... snap ik het niet. Iemand die helderheid kan geven?
Precies wat hierboven staat. Hij draagt op het meeste helemaal geen BTW af naar de fiscus. Mooi verdienmodel vrees ik. Als ik BTW 0% kan facturen in onze software kan hij dat ook. Wat staat er in je offerte? Als je met de prijs akkoord bent dan maakt het voor jou niets uit overigens als particulier. Maar als hij hierdoor 21% extra winst maakt is het kwalijk. Als hij ooit controle krijgt van de fiscus heeft de man dan ook zelf een probleem.

[ Voor 18% gewijzigd door MotorBeast op 06-05-2024 12:57 ]


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • nlmx51
  • Registratie: Juli 2021
  • Laatst online: 14-05 23:54
Maar als het er zo staat kan ik dan ook wat terug krijgen van de belastingdienst?

Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:00:
Maar als het er zo staat kan ik dan ook wat terug krijgen van de belastingdienst?
Nee, niet meer. Regeling is veranderd en daar moet je installateur zich ook aan houden.

https://www.belastingdien...igenaren-van-zonnepanelen

Ik zou 21% korting vragen. 8)

[ Voor 3% gewijzigd door MotorBeast op 06-05-2024 13:07 ]


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • nlmx51
  • Registratie: Juli 2021
  • Laatst online: 14-05 23:54
Gaat ie niet doen.. hij zegt bedrag blijft hetzelfde

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • dinandus
  • Registratie: Maart 2014
  • Laatst online: 22:01
@nlmx51 Tja, wat staat er dan in je offerte welke ik aanneem die je hebt getekend?
Rare gang van zaken. zou gewoon 0 % BTW moeten zijn, ook je meterkast vernieuwen volgens mij omdat dit in combinatie met je zonnepanelen benodigd zou zijn?

Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:12:
Gaat ie niet doen.. hij zegt bedrag blijft hetzelfde
Want? Hij draagt die 21% niet af naar de fiscus. Normaal betaal jij als klant die 21% bij reguliere producten en draagt een ondernemer die af naar de fiscus en steekt hem niet in eigen zak. De afkorting staat voor Belasting Toegevoegde Waarde. Niet voor Bijdrage Toegevoegde Winst. ;)

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:12:
Gaat ie niet doen.. hij zegt bedrag blijft hetzelfde
Wegblijven bij die "gast" dus.

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • nlmx51
  • Registratie: Juli 2021
  • Laatst online: 14-05 23:54
Hij zegt: Er wordt geen btw over de panelen verrekend maar ik moet daar wel btw op afdragen. Dit zijn de totaal kosten materiaal met btw marge als je de kosten bij elkaar op telt in de factuur meterkast en panelen.

Ik vind het een vaag verhaal.. Volgens hem zit de meterkast ook niet op 0%...

Hij wordt een beetje hellig nu en zegt dat de offerte toch duidelijk was en akkoord? De prijs die jullie betalen is ook zonder btw alleen ik draag de btw af! anders stond er wel zelfde bedrag ex btw

Offerte:

Groepenkast
Totaal kosten inc voeding P.V. onder het dakbeschot naar werkschakelaar.
1042,05 incl. btw. inc. Montage

Zonnepanelen
Totaal eindbedrag inc. montage 5124,71 inc.btw 0,00 21 procent vrijstelling

Daadwerkelijke factuur exacte beschrijving:

Groepenkast
incl kabels en het trekken daarvan
1042,05 incl. btw

Zonnepanelen
Totaal eindbedrag zonnepanelen incl. montage
5124,71 inc. btw


aantal 1
Totaal excl btw 5096,50
BTW 21% 1070,27
Totaal te voldoen 6166,77

[ Voor 33% gewijzigd door nlmx51 op 06-05-2024 13:36 ]


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:28:
Hij zegt: Er wordt geen btw over de panelen verrekend maar ik moet daar wel btw op afdragen. Dit zijn de totaal kosten materiaal met btw marge als je de kosten bij elkaar op telt in de factuur meterkast en panelen.

Ik vind het een vaag verhaal.. Volgens hem zit de meterkast ook niet op 0%...

Hij wordt een beetje hellig nu en zegt dat de offerte toch duidelijk was en akkoord? De prijs die jullie betalen is ook zonder btw alleen ik draag de btw af! anders stond er wel zelfde bedrag ex btw
Tuurlijk wordt hij nu boos. Slimme klanten zijn nooit leuk. Als je geen BTW afdraagt mag het ook niet op je facturen staan. Als je wel BTW rekent, moet je het ook afdragen. Als jij geen BTW betaalt, hoeft hij ook niets af te dragen. Een en ander moet altijd kloppend zijn in de administratie van je bedrijf.

Het is BTW vrij zodat panelen goedkoper zijn voor de particulier om aan te schaffen en te stimuleren vanuit de overheid. Eigenlijk subsidie.

https://www.belastingdien...ranciers-van-zonnepanelen

[ Voor 18% gewijzigd door MotorBeast op 06-05-2024 13:40 ]


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • nlmx51
  • Registratie: Juli 2021
  • Laatst online: 14-05 23:54
staat ook nergens verder uitgesplitst

Denk dat de kortste klap is dat hij hem zonder btw opmaakt zodat hij er niet meer aan kan "verdienen" toch?
Jammer dat ik dan niet toch wat korting krijg

het is een rare gang van zaken dat is wat zeker is.

[ Voor 25% gewijzigd door nlmx51 op 06-05-2024 13:48 ]


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • swat!
  • Registratie: September 2004
  • Laatst online: 23-05 22:13

swat!

computeraar

nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:12:
Gaat ie niet doen.. hij zegt bedrag blijft hetzelfde
De oplossing voor je probleem is een andere installateur zoeken (die het wel snapt).

EV6 Plus


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • nlmx51
  • Registratie: Juli 2021
  • Laatst online: 14-05 23:54
het is een factuur... boel ligt er al op

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • swat!
  • Registratie: September 2004
  • Laatst online: 23-05 22:13

swat!

computeraar

nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:49:
het is een factuur... boel ligt er al op
In dat geval zou ik toch nog even doorvragen.

Wat hij zegt klopt gedeeltelijk: Hij moet als bedrijf die 21% ophoesten, welke hij dan middels zijn kwartaal-aangifte weer kan terugvragen/verrekenen.
Dat is een hele kromme regel maar zo werkt het helaas voor installateurs.

Zoals op de site van de belastingdienst is te lezen zit er gewoon 0% btw op zonnepanelen en toebehoren, zelf op de meterkast als die werkzaamheden nodig waren voor het correct aansluiten van de omvormer(s).
Wat valt onder het 0%-tarief?

de levering en installatie van niet-geïntegreerde zonnepanelen
Deze zonnepanelen worden het meest gebruikt. Ze worden op het dak of ergens anders bij de woning gemonteerd.
de levering en installatie van geïntegreerde zonnepanelen
Dit zijn panelen die ook fungeren als dakbedekking. Let op: voor geïntegreerde zonnepanelen op een nieuwbouwwoning geldt het 21%-tarief. Onderaan deze pagina leest u hier meer over.

werkzaamheden en goederen die direct noodzakelijk zijn voor het aanbrengen en functioneren van de zonnepanelen
Bijvoorbeeld (de aanleg van) kabels, een PV-verdeler, montagemateriaal en zogenoemde optimizers en omvormers. En ook de aanpassing van de meterkast of het inslijpen van dakpannen voor de aanschaf van de zonnepanelen.
edit: Als je de factuur al wel hebt geaccepteerd kan het wel een lastig verhaal worden, maar mijn inziens klopt het niet wat hij doet.

[ Voor 4% gewijzigd door swat! op 06-05-2024 14:19 ]

EV6 Plus


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • BarryH
  • Registratie: Maart 2011
  • Laatst online: 23:15
nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:49:
het is een factuur... boel ligt er al op
De offerte heb je geaccordeerd dus nu gewoon betalen

5670PV op OzOOO, 5640PV op WnWWW, 3150PV op muur op ZZZW, vloerisolatie, HR++,dakisolatie, PANA 9Jmonoblock WP, Ioniq EV 2017


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Tommie12
  • Registratie: Juni 2011
  • Laatst online: 22:47
nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:49:
het is een factuur... boel ligt er al op
Dus, je betaalt wat op de offerte staat: 5124€ en als hij daar verder een zaak van wil maken, laat hem dan maar naar de kantonrechter of vrederechter trekken.

Sony A7 iv en wat recycled glas


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • nlmx51
  • Registratie: Juli 2021
  • Laatst online: 14-05 23:54
Nee daar komt die meterkast nog overheen het staat er onduidelijk

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • proatjeboksem
  • Registratie: Juni 2008
  • Laatst online: 23-05 11:07
Als je betaald hebt, ff met de factuur naar de belastingdienst, ik denk nl. dat die installateur het allemaal niet zo goed snapt.

Ik vermoed dat hij bedragen incl. (0%) BTW invult in zijn administratie en dat het administratiepakket dan doodleuk weer terugrekent wat het bedrag excl. BTW is en wat de BTW is geweest.

Als jij daadwerkelijk BTW hebt betaald (en hij heeft afgedragen) en dat klopt niet, dan weet de belastingdienst wel wat ze daar mee aan moeten. In het ergste geval word je vriendelijk bedankt voor je bijdrage :)

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JoopO
  • Registratie: September 2022
  • Laatst online: 23-05 15:15
nlmx51 schreef op maandag 6 mei 2024 @ 13:28:
Hij zegt: Er wordt geen btw over de panelen verrekend maar ik moet daar wel btw op afdragen. Dit zijn de totaal kosten materiaal met btw marge als je de kosten bij elkaar op telt in de factuur meterkast en panelen.

Ik vind het een vaag verhaal.. Volgens hem zit de meterkast ook niet op 0%...

Hij wordt een beetje hellig nu en zegt dat de offerte toch duidelijk was en akkoord? De prijs die jullie betalen is ook zonder btw alleen ik draag de btw af! anders stond er wel zelfde bedrag ex btw

Offerte:

Groepenkast
Totaal kosten inc voeding P.V. onder het dakbeschot naar werkschakelaar.
1042,05 incl. btw. inc. Montage

Zonnepanelen
Totaal eindbedrag inc. montage 5124,71 inc.btw 0,00 21 procent vrijstelling

Daadwerkelijke factuur exacte beschrijving:

Groepenkast
incl kabels en het trekken daarvan
1042,05 incl. btw

Zonnepanelen
Totaal eindbedrag zonnepanelen incl. montage
5124,71 inc. btw


aantal 1
Totaal excl btw 5096,50
BTW 21% 1070,27
Totaal te voldoen 6166,77
Als ik het goed lees, klopt de einduitkomst wel met de offerte. De installateur heeft alleen wat onhandig gedaan, denk ik. Hij moet nu meer BTW afdragen dan nodig.

offerte:
5124,71 zonnepanelen ex BTW
1042,05 meterkast inc BTW
_______
6166,76

factuur:
5096,50 ex BTW
1070,27 BTW
________
6166,77

Hij heeft dus de offertebedragen opgeteld en daarna de BTW teruggerekend.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • iPadawan
  • Registratie: April 2024
  • Laatst online: 11-06-2024
Na het lezen van de btw hier; wat zijn de regels als iemand, in mijn geval ikzelf, van dag 1 offgrid ga ( nieuwbouw). Is het verstandig om btw teruggave te accepteren of gewoon betalen. Moer er dan over de opbrengst btw betaald worden?

Acties:
  • +4 Henk 'm!

  • Thalaron
  • Registratie: Maart 2010
  • Laatst online: 02:36
iPadawan schreef op maandag 6 mei 2024 @ 20:36:
Na het lezen van de btw hier; wat zijn de regels als iemand, in mijn geval ikzelf, van dag 1 offgrid ga ( nieuwbouw). Is het verstandig om btw teruggave te accepteren of gewoon betalen. Moer er dan over de opbrengst btw betaald worden?
Mischien dat het aan mij ligt hoor, maar;
- Off-Grid in NL? Hoe dan?
- BTW teruggave/ betalen over wat?
- BTW over welke opbrengst?

SolarEdge - 18x305Wp Denon (Glas-Glas) 5,49 kWp 120° ZO + Growatt - 15x430Wp Denon (Glas-Glas) 6,45kWp 300° NW


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Andrehj
  • Registratie: Juni 2002
  • Laatst online: 21:19
iPadawan schreef op maandag 6 mei 2024 @ 20:36:
Na het lezen van de btw hier; wat zijn de regels als iemand, in mijn geval ikzelf, van dag 1 offgrid ga ( nieuwbouw).
Je weet dat je PV in de mistige, donkere, grijze Nederlandse "winter" nauwelijks wat oplevert en je precies ook in die maanden het hoogste elektriciteitsverbruik (voor verwarmen, sww, maar ook elektrisch rijden) hebt?

WP: ME PUHZ-SW75YAA + ERSD-VM2D + EV-WP-TWS-1W 300; AC: ME MXZ-2F42VF + 2x MSZ-LN25VGV; PV: 14.08 kWp O/W + SMA STP 8.0; Vent: Zehnder Q600 ERV + Ubbink AirExcellent.


Acties:
  • +4 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

Andrehj schreef op maandag 6 mei 2024 @ 21:18:
[...]

Je weet dat je PV in de mistige, donkere, grijze Nederlandse "winter" nauwelijks wat oplevert en je precies ook in die maanden het hoogste elektriciteitsverbruik (voor verwarmen, sww, maar ook elektrisch rijden) hebt?
Je kan toch zoals in sommige landen zo'n nieuwbouw huis van poep bouwen, en dan riet erover enzo, dikke isolatiewaarde, die hebben ook geen elektriciteitsaansluiting :+

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

Maar theoretisch moet het kunnen, ik woonde ooit in een nieuwbouw appartement, boven een bakker en tussen andere woningen, heb de verwarming nooit aan gehad. Moet je wel een balkon op het zuiden hebben voor 2/3 panelen en een batterij en heel zuinig doen met stroom, geen PC ofzo. En koken op butaangas.

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • iPadawan
  • Registratie: April 2024
  • Laatst online: 11-06-2024
Andrehj schreef op maandag 6 mei 2024 @ 21:18:
[...]

Je weet dat je PV in de mistige, donkere, grijze Nederlandse "winter" nauwelijks wat oplevert en je precies ook in die maanden het hoogste elektriciteitsverbruik (voor verwarmen, sww, maar ook elektrisch rijden) hebt?
Maar mijn vragen staan nog open.

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • martijn v o
  • Registratie: Januari 2020
  • Laatst online: 22:36

martijn v o

Certified by Enphase.

Als je off grid gaat dan heb je toch geen aansluiting?
Als je geen aansluiting hebt, dan heb je toch geen contract?
En als je gen contract hebt dan krijg je de btw niet terug.
Simpel.

PV Output 12*suntech 325wp met Enphase IQ7+ op zuid-oost 116 en 45 graad. WP Panasonic J serie 5kw. Gasloos sinds juni 2021. ID-4


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • gravy
  • Registratie: Juli 2006
  • Laatst online: 21-05 20:29
Ik ben van plan 4 bifacial zonnepanelen (435wp) te plaatsen in de tuin met een hoymiles hms 1600. Trina heeft 144 cellen en JA solar 108. Wat is beter?

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

Is er een regel van hoe hoog iets mag uitsteken uit je platte dak? Mijn panelen liggen heel plat op plat dak, met salderen maakt dat niets uit, want ik pak van mei tot september volle bak, daarna gaat het bijna richting nul.

In heel december of januari heb ik net zo veel als nu in 1 dag. Nou zat ik te denken om van de 8 panelen de achterste 2 veel rechter op te zetten. Zodat die in de winter ook nog wat zon pakken. Maar dan zie je ze wel vanaf de straat. Mag dit en hoe handig is dit met storm :+
gravy schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 08:09:
Ik ben van plan 4 bifacial zonnepanelen (435wp) te plaatsen in de tuin met een hoymiles hms 1600. Trina heeft 144 cellen en JA solar 108. Wat is beter?
Ik volg hier echt niets van :9

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Tommie12
  • Registratie: Juni 2011
  • Laatst online: 22:47
JDx schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 08:31:
Is er een regel van hoe hoog iets mag uitsteken uit je platte dak? Mijn panelen liggen heel plat op plat dak, met salderen maakt dat niets uit, want ik pak van mei tot september volle bak, daarna gaat het bijna richting nul.

In heel december of januari heb ik net zo veel als nu in 1 dag. Nou zat ik te denken om van de 8 panelen de achterste 2 veel rechter op te zetten. Zodat die in de winter ook nog wat zon pakken. Maar dan zie je ze wel vanaf de straat. Mag dit en hoe handig is dit met storm :+
Ik vraag me af of daar regels over zijn.

Ik zou het gewoon doen, en zien of je reacties krijgt.
Wel zorgen voor voldoende ballast natuurlijk, dan is het met storm ook geen probleem.

Sony A7 iv en wat recycled glas


Acties:
  • +3 Henk 'm!
Misschien in belgie niet maar in nl wel.

@JDx Zie de link met de folder
https://www.rijksoverheid...n-op-mijn-dak-te-plaatsen

PVOutput Github - Div ESP TK: MHI - Clack - Ecodan


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

AUijtdehaag schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 08:36:
Misschien in belgie niet maar in nl wel.

@JDx Zie de link met de folder
https://www.rijksoverheid...n-op-mijn-dak-te-plaatsen
Ik dacht al dat mijn pa zoiets zei ooit, van ver af kan je ze zien, maar van dichtbij (afstand = hoogte woning), mag je niets zien uitsteken zeg maar, dan gaat het bij mij al niet door, want ze liggen aan de dakrand.

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • 0 Henk 'm!
@JDx
Platdak is nou eenmaal wat minder in de maanden dat de zon lager staat dan een schuindak.
Ruzie met de buren vind ik zwaarder wegen dan die paar kWh extra. 8)

PVOutput Github - Div ESP TK: MHI - Clack - Ecodan


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • True
  • Registratie: April 2011
  • Niet online

True

Dislecticus

Tommie12 schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 08:34:
[...]


Ik vraag me af of daar regels over zijn.

Ik zou het gewoon doen, en zien of je reacties krijgt.
Wel zorgen voor voldoende ballast natuurlijk, dan is het met storm ook geen probleem.
Daar zijn regels over, maar dat ligt vooral aan je gemeente en kunnen wij hier echt geen antwoord op geven.

VW ID.7 Tourer Pro S | 5670 Wp JA Solar - 14x405 33° op Zuid | Twente


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

AUijtdehaag schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 08:46:
@JDx
Platdak is nou eenmaal wat minder in de maanden dat de zon lager staat dan een schuindak.
Ruzie met de buren vind ik zwaarder wegen dan die paar kWh extra. 8)
Maakt ook nog niet uit nu salderen kan, in de zomermaanden pak ik 96% ofzo.

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@JDx https://omgevingswet.overheid.nl/checken om te kijken of wat je wilt ook mag.
Meestal mag je panelen op een plat dak plaatsen zolang ze verder van de dakrand staan dan ze hoog zijn.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

onetime schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 11:22:
@JDx https://omgevingswet.overheid.nl/checken om te kijken of wat je wilt ook mag.
Meestal mag je panelen op een plat dak plaatsen zolang ze verder van de dakrand staan dan ze hoog zijn.
Ja daar was ik al achter, maar de achterste zit al aan de dakrand, en alles naar voren schuiven pakt weer nadelig uit ivm schaduw op de voorste panelen van een paar enorme eiken.

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Zwerius
  • Registratie: Maart 2012
  • Laatst online: 21:22
Tommie12 schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 08:34:
[...]


Ik vraag me af of daar regels over zijn.

Ik zou het gewoon doen, en zien of je reacties krijgt.
Wel zorgen voor voldoende ballast natuurlijk, dan is het met storm ook geen probleem.
Volgens mij was de eis voor platte daken: de afstand van de panelen tot aan de dakrand moet minimaal gelijk zijn aan de (grootste) hoogte van de panelenconstructie.

Je kunt zelf nagaan of dat bij jouw zo is en blijft.

Zwerius Kriegsman


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MooDyBLueS
  • Registratie: Juli 2002
  • Niet online
Vraagje: ik ben onlangs verhuisd van een huis waar ik zelf voor Enphase heb gekozen, maar mijn nieuwe woning is voorzien van een Renac R3-8K-DT omvormer.

Nu probeer ik het voor elkaar te krijgen om de app te registreren en uit te kunnen lezen wat er opgewekt wordt, maar dat is me ondanks de WiFi Module user manual nog niet gelukt.

Ik heb de nieuwe Renac Sec app gedownload en een account aangemaakt, daarna het "station" toegevoegd en als ik Equipment wil toevoegen via zowel S/N invoeren als QR code scannen krijg ik de melding "Device is registered" maar gebeurt er verder niks. Zou dit een foutmelding kunnen zijn dat hij al geregistreerd staat? En zo ja, hoe reset ik dit?

Ook heb ik op de omvormer de Wi-Fi module gereset (1-2 sec indrukken -> groen knipperen) maar ik krijg niet het volgens de handleiding genoemde Renac Power SSID te zien.

Kortom: ik mis even iets wat ik verkeerd doe denk ik. Iemand ervaring met Renac die me op weg kan helpen?

Ik kan op internet behalve hun website met summiere info maar bar weinig over Renac vinden helaas.

[ Voor 11% gewijzigd door MooDyBLueS op 08-05-2024 19:26 ]


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • BarryH
  • Registratie: Maart 2011
  • Laatst online: 23:15
MooDyBLueS schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 19:25:
Vraagje: ik ben onlangs verhuisd van een huis waar ik zelf voor Enphase heb gekozen, maar mijn nieuwe woning is voorzien van een Renac R3-8K-DT omvormer.

Nu probeer ik het voor elkaar te krijgen om de app te registreren en uit te kunnen lezen wat er opgewekt wordt, maar dat is me ondanks de WiFi Module user manual nog niet gelukt.

Ik heb de nieuwe Renac Sec app gedownload en een account aangemaakt, daarna het "station" toegevoegd en als ik Equipment wil toevoegen via zowel S/N invoeren als QR code scannen krijg ik de melding "Device is registered" maar gebeurt er verder niks. Zou dit een foutmelding kunnen zijn dat hij al geregistreerd staat? En zo ja, hoe reset ik dit?

Ook heb ik op de omvormer de Wi-Fi module gereset (1-2 sec indrukken -> groen knipperen) maar ik krijg niet het volgens de handleiding genoemde Renac Power SSID te zien.

Kortom: ik mis even iets wat ik verkeerd doe denk ik. Iemand ervaring met Renac die me op weg kan helpen?

Ik kan op internet behalve hun website met summiere info maar bar weinig over Renac vinden helaas.
Bij oude bewoners opvragen

5670PV op OzOOO, 5640PV op WnWWW, 3150PV op muur op ZZZW, vloerisolatie, HR++,dakisolatie, PANA 9Jmonoblock WP, Ioniq EV 2017


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MooDyBLueS
  • Registratie: Juli 2002
  • Niet online
BarryH schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 20:44:
[...]

Bij oude bewoners opvragen
Wat dan precies? De vorige bewoner gaf aan dat de instructies in het boekje stonden en de QR code op de zijkant van de omvormer.

Ze zijn behoorlijk a-technisch, maar zelfs los daarvan weet ik niet wat zij hierin zouden kunnen betekenen. Of mis ik iets?

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • HuismAndré
  • Registratie: Augustus 2001
  • Laatst online: 21:54

HuismAndré

-Pardon my French, I'm Dutch-

MooDyBLueS schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 20:51:
[...]

Wat dan precies? De vorige bewoner gaf aan dat de instructies in het boekje stonden en de QR code op de zijkant van de omvormer.

Ze zijn behoorlijk a-technisch, maar zelfs los daarvan weet ik niet wat zij hierin zouden kunnen betekenen. Of mis ik iets?
Installateur die het onderhoud verrichte voor de vorige bewoners wellicht? Het systeem geeft immers aan dat het apparaat al geregistreerd is op een ander account.

André Huisman (www.new-line.nl)


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • bvdbos
  • Registratie: November 2004
  • Laatst online: 23-05 06:27
MooDyBLueS schreef op woensdag 8 mei 2024 @ 19:25:
...
Ook heb ik op de omvormer de Wi-Fi module gereset (1-2 sec indrukken -> groen knipperen) maar ik krijg niet het volgens de handleiding genoemde Renac Power SSID te zien.
...
Je hebt die wifi-module die je rechtstreeks in de com-poort plugt? De handleiding zegt : "When the WIFI module needs to reconnect to the new WIFI Router, press and hold the reset button on the module for more than 5 seconds, the orange indicator will flash, the module resets successfully,".

Heb je de permissions voor de app ingesteld? Maar hoezo heeft die app de toestemming nodig om al je contacten te lezen, je locatie te lezen en je camera te gebruiken? Zou voor mij al reden zijn om een andere omvormer op te hangen...

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MooDyBLueS
  • Registratie: Juli 2002
  • Niet online
bvdbos schreef op donderdag 9 mei 2024 @ 08:19:
[...]

Je hebt die wifi-module die je rechtstreeks in de com-poort plugt? De handleiding zegt : "When the WIFI module needs to reconnect to the new WIFI Router, press and hold the reset button on the module for more than 5 seconds, the orange indicator will flash, the module resets successfully,".

Heb je de permissions voor de app ingesteld? Maar hoezo heeft die app de toestemming nodig om al je contacten te lezen, je locatie te lezen en je camera te gebruiken? Zou voor mij al reden zijn om een andere omvormer op te hangen...
Die heb ik ja. En dat heb ik ook reeds geprobeerd. Eerst dat de WiFi module reset wat bevestigd werd door de oranje knipper. Daarna in pairing mode door 1-2 seconden in te drukken en dan gaat ie groen knipperen. In beide modi krijg ik hem niet gekoppeld.

Inmiddels heb ik de gegevens van de installateur weten te achterhalen en hun maar gemaild.

Over die permissions:
- contacten: geen vraag over gehad, zou ik ook weigeren
- locatie: vraag over gehad, geweigerd, later even toegestaan om daarmee te proberen te activeren, geen verschil, waarna ik het weer uitgezet heb
- camera: is optioneel en alleen nodig om de QR code te scannen die op de zijkant van de omvormer hangt, S/N invoeren kan ook. Beide heb ik geprobeerd, geen verschil. Sindsdien staat de camera toestemming weer uit.

Ja het is Chinese makelij, so be it. Maar zolang er niet geforceerd wordt dat ik bijv. mijn contacten *moet* gaan uploaden, ga ik geen duizenden euro's voor een andere omvormer uitgeven. Er hangt ook een kleine 11 KWp aan zonnepanelen aan, dus dat is geen kleintje. Eergisteren nog mijn auto opgeladen en van de 11 kW die erin ging kwam regelmatig 7 kW uit de PV, wat ik zag via de Zappi app want ik kan het van de PV immers zelf nog niet inzien. :P

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • mawashigeri
  • Registratie: November 2002
  • Laatst online: 22:37
MooDyBLueS schreef op donderdag 9 mei 2024 @ 11:55:
Ja het is Chinese makelij, so be it. Maar zolang er niet geforceerd wordt dat ik bijv. mijn contacten *moet* gaan uploaden, ga ik geen duizenden euro's voor een andere omvormer uitgeven.
In het ergste geval een el-cheapo telefoontje kopen voor alleen dit?

ERGA06EVH / EHVX08S23EJ6V / ESPaltherma


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • True
  • Registratie: April 2011
  • Niet online

True

Dislecticus

MooDyBLueS schreef op donderdag 9 mei 2024 @ 11:55:
[...]

Die heb ik ja. En dat heb ik ook reeds geprobeerd. Eerst dat de WiFi module reset wat bevestigd werd door de oranje knipper. Daarna in pairing mode door 1-2 seconden in te drukken en dan gaat ie groen knipperen. In beide modi krijg ik hem niet gekoppeld.

Inmiddels heb ik de gegevens van de installateur weten te achterhalen en hun maar gemaild.

Over die permissions:
- contacten: geen vraag over gehad, zou ik ook weigeren
- locatie: vraag over gehad, geweigerd, later even toegestaan om daarmee te proberen te activeren, geen verschil, waarna ik het weer uitgezet heb
- camera: is optioneel en alleen nodig om de QR code te scannen die op de zijkant van de omvormer hangt, S/N invoeren kan ook. Beide heb ik geprobeerd, geen verschil. Sindsdien staat de camera toestemming weer uit.

Ja het is Chinese makelij, so be it. Maar zolang er niet geforceerd wordt dat ik bijv. mijn contacten *moet* gaan uploaden, ga ik geen duizenden euro's voor een andere omvormer uitgeven. Er hangt ook een kleine 11 KWp aan zonnepanelen aan, dus dat is geen kleintje. Eergisteren nog mijn auto opgeladen en van de 11 kW die erin ging kwam regelmatig 7 kW uit de PV, wat ik zag via de Zappi app want ik kan het van de PV immers zelf nog niet inzien. :P
Wat wil je precies uitlezen dan?
Waarom niet gewoon met een kWh meter tussen je omvormer en je aardlekautomaat? Dit heb ik heb bijv. gedaan zodat ik niet via internet mijn omvormer moet gaan uitlezen 8)7

VW ID.7 Tourer Pro S | 5670 Wp JA Solar - 14x405 33° op Zuid | Twente


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@True Ik zou zo veel mogelijk uit de omvormer willen uitlezen. Vpv, Ipv, dat zijn zaken waar je problemen mee kunt vinden. Alleen het AC vermogen is alleen voor load balancing genoeg.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Oilman
  • Registratie: December 2012
  • Laatst online: 23:36
Thalaron schreef op maandag 6 mei 2024 @ 20:46:
[...]


Mischien dat het aan mij ligt hoor, maar;
- Off-Grid in NL? Hoe dan?
- BTW teruggave/ betalen over wat?
- BTW over welke opbrengst?
Lekker 2-4 maanden in het jaar een diesel aggregaat laten draaien, maar ben je wel off-grid :+

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@Oilman Wat ook kan is een Stirling motor achter de palletkachel... gecombineerd met een accu.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Tommie12
  • Registratie: Juni 2011
  • Laatst online: 22:47
onetime schreef op vrijdag 10 mei 2024 @ 19:27:
@Oilman Wat ook kan is een Stirling motor achter de palletkachel... gecombineerd met een accu.
Als je dan enkel hout van je eigen sustainable beheerd bos stookt, dan ben jeoff-grid, anders blijf je ‘energie’ aan kopen.

Sony A7 iv en wat recycled glas


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@Tommie12 Er is een verschil tussen off-grid en autonoom.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • BaBoK
  • Registratie: Februari 2019
  • Laatst online: 22:35
Graag jullie advies in systeemkeuze.
Het legplan is nu gemaakt en nu willen we gaan bekijken welk systeem we gaan gebruiken.
We gokken op 10 a 11 kw uit te komen met de omvormer.

We twijfelen over:
Enphase met microomvormers
Solaredge met optimizers
SMA
Growatt

Thuissituatie;
Dagelijks verbruik is ca 4000kwh op jaarbasis.
Elektrische auto is ca 5000kwh op jaarbasis en te sturen (en verbruik te declareren bij werkgever).
Warmtepomp ca 3000kwh.

Afbeeldingslocatie: https://tweakers.net/i/si93hwXAio_Jz_lw2W6r2syTEyE=/full-fit-in/4920x3264/filters:max_bytes(3145728):no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/pgdmVOpODXZuAGmtVhBEbamw.jpg?f=user_large

Acties:
  • +4 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
BaBoK schreef op zaterdag 11 mei 2024 @ 19:56:
Graag jullie advies in systeemkeuze.
Het legplan is nu gemaakt en nu willen we gaan bekijken welk systeem we gaan gebruiken.
We gokken op 10 a 11 kw uit te komen met de omvormer.

We twijfelen over:
Enphase met microomvormers
Solaredge met optimizers
SMA
Growatt

Thuissituatie;
Dagelijks verbruik is ca 4000kwh op jaarbasis.
Elektrische auto is ca 5000kwh op jaarbasis en te sturen (en verbruik te declareren bij werkgever).
Warmtepomp ca 3000kwh.

[Afbeelding]
Waarom die micro's of optimizers? Gewoon een string https://nl.goodwe.com/sdt-g2-plus

En niet gokken met de omvormer. Gewoon berekenen https://www.sunnydesignweb.com/ en https://www.thomasberger.be/pv/pvcalc/

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • mawashigeri
  • Registratie: November 2002
  • Laatst online: 22:37
BaBoK schreef op zaterdag 11 mei 2024 @ 19:56:
Het legplan is nu gemaakt en nu willen we gaan bekijken welk systeem we gaan gebruiken.
We gokken op 10 a 11 kw uit te komen met de omvormer.
Uit het plaatje maak ik op dat je ca. 41 panelen wil neerleggen voor nominaal ca. 18kWp?
Dat is meer dan de 15kWp die je zonder belastingaangifte mag doen wegens forfaitaire kwijtschelding BTW.
https://www.zonnefabriek....en-uitgebreid-naar-15-kwp
https://www.belastingdien...nt/zonnepanelen-nultarief

Misschien geen probleem, maar vraag het in elk geval even na bij je installateur!

ERGA06EVH / EHVX08S23EJ6V / ESPaltherma


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • BaBoK
  • Registratie: Februari 2019
  • Laatst online: 22:35
mawashigeri schreef op zondag 12 mei 2024 @ 01:20:
[...]

Uit het plaatje maak ik op dat je ca. 41 panelen wil neerleggen voor nominaal ca. 18kWp?
Dat is meer dan de 15kWp die je zonder belastingaangifte mag doen wegens forfaitaire kwijtschelding BTW.
https://www.zonnefabriek....en-uitgebreid-naar-15-kwp
https://www.belastingdien...nt/zonnepanelen-nultarief

Misschien geen probleem, maar vraag het in elk geval even na bij je installateur!
Is het niet een “grijs”gebied? Ookal heb ik 41 panelen met 440w per stuk, waardoor ik op die 18kwp uitkom, zolang ik een omvormer heb welke lager is dan 15 kWp, dat ik geen problemen heb omdat ik niet boven die 15 uitkom hierdoor?

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • onetime
  • Registratie: Augustus 2006
  • Niet online
@BaBoK Het gaat om een maximaal te salderen waarde van €1800. Daaronder vinden ze het wel ok, volgens die link. Met de teruglopende waarde zal je wel goed zitten tegenwoordig.

I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

Wat een heerlijke curve op mijn net gewassen panelen.

Afbeeldingslocatie: https://i.imgur.com/evkgVxCl.png

Helaas zien we zulke dagen niet veel, midden in de zomer kan ik 17kWh halen, dan is 15,4kWh nu al lekker, wanneer is de langste dag, 21 juni pas toch?

Dat dipje smorgens zijn bomen, eerst schijnt de zon er nog bij langs, dan door de bomen en al snel er boven uit, in het stookseizoen komt de zon nooit boven de bomen uit.

Lever wel veel terug, ondanks dat ik de hele dag de PC aan heb, 2x de vaatwasser heb gedraaid en de was heb gedaan, midden op de dag (niet tegelijk), maar dan haal je dus ook nog stroom uit het net omdat je kortstondig veel Watt gebruikt en dat is meer dan er direct uit je panelen komen.

[ Voor 49% gewijzigd door JDx op 12-05-2024 06:48 ]

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • JDx
  • Registratie: Januari 2007
  • Laatst online: 20-10-2024

JDx

Ben ik ^

In de nieuwe situatie (heb zelf nog vast) zou dit dus kosten

15,4 opgewekt
3 kWh uit het net * 27 = 81 cent
11 kWh terug in het net * 11,5 cent

Totaal kost een zonnige dag dus nog 2,07 euro.

Dit is dus alleen in het geval dat de boetes blijven nadat de saldering vervalt.

Dingen als Games & Music enzo | En 3D/AI/PS hier | CivitAI Models en Prompts


Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • MooDyBLueS
  • Registratie: Juli 2002
  • Niet online
JDx schreef op zondag 12 mei 2024 @ 06:53:
In de nieuwe situatie (heb zelf nog vast) zou dit dus kosten

15,4 opgewekt
3 kWh uit het net * 27 = 81 cent
11 kWh terug in het net * 11,5 cent

Totaal kost een zonnige dag dus nog 2,07 euro.

Dit is dus alleen in het geval dat de boetes blijven nadat de saldering vervalt.
Dit laatste zou natuurlijk kolderiek zijn. Dat je geld moet betalen om zonnepanelen überhaupt te hebben.

De dag dat het gebeurt dat saldering is vervallen én ik boetes moet betalen voor het feit dat ik op aanraden/stimulans van de overheid geïnvesteerd heb in schone energie, zet ik mijn zonnepanelen uit en gaan ze op Marktplaats voor de gek die er nog wel in gelooft.

Ik betaal liever de hoeveel cent/kWh het ook is aan alle stroom die ik gebruik dan dat ik daarop iets bespaar en vervolgens allerlei boetes moet gaan betalen. BOETES, het woord alleen al, alsof we illegaal bezig zijn ofzo. 8)7

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • BaBoK
  • Registratie: Februari 2019
  • Laatst online: 22:35
MotorBeast schreef op zaterdag 11 mei 2024 @ 21:21:
[...]


Waarom die micro's of optimizers? Gewoon een string https://nl.goodwe.com/sdt-g2-plus

En niet gokken met de omvormer. Gewoon berekenen https://www.sunnydesignweb.com/ en https://www.thomasberger.be/pv/pvcalc/
Thanks voor de reactie.
De omvormer is niet gegokt deze zou berekent moeten zijn!

Ik twijfelde aan micro’s of optimizers ivm als er een paneel uitvalt dat de rest van de string wel gewoon blijft opwekken!

Jouw gedachte is dus less=more?
Zou je dus voor het goodwe systeem gaan als Enphase en Solaredge afvalt? En waarom die en bijv geen SMA of Huawei?

Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
BaBoK schreef op zondag 12 mei 2024 @ 11:11:
[...]


Thanks voor de reactie.
De omvormer is niet gegokt deze zou berekent moeten zijn!

Ik twijfelde aan micro’s of optimizers ivm als er een paneel uitvalt dat de rest van de string wel gewoon blijft opwekken!

Jouw gedachte is dus less=more?
Zou je dus voor het goodwe systeem gaan als Enphase en Solaredge afvalt? En waarom die en bijv geen SMA of Huawei?
SMA is duur, wel goed. Ik had hiervoor een SMA 11 jaar lang. Heb nu een Goodwe (ook met schaduwmanagement zoals SMA want dat heb ik nodig) en die scheelde mij honderden euro's in aanschaf. Ik vind Goodwe een goede kopie van SMA en ben er tot nu toe erg tevreden over.

Panelen vallen niet uit (tenminste zelden, ik had 0 degradatie op mijn 11 jaar oude panelen). Omvormers, micros en optimizers zijn het probleem als er een probleem is. En dan is een string binnen no time 1 op 1 te vervangen als het nodig is. Dan kan je zelfs makkelijk zelf mocht het nodig zijn. Goodwe start ook heel snel op in de ochtend en gaat lang door in de avond (zeker met zo'n hoeveelheid panelen).

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Jelte
  • Registratie: Juni 2001
  • Niet online
Ik wil graag wat extra zonnepanelen leggen. En had daar twee jaar geleden al een topic voor gestart. Die heb ik nu geüpdatet. Wie kan met me meekijken of ik logische dingen denk en zeg en mening geven over offertes?

Jelte in "Zonnepanelen op schuin dak in oost-west opstelling"

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • MotorBeast
  • Registratie: Maart 2017
  • Laatst online: 20-11-2024
Jelte schreef op zondag 12 mei 2024 @ 11:43:
Ik wil graag wat extra zonnepanelen leggen. En had daar twee jaar geleden al een topic voor gestart. Die heb ik nu geüpdatet. Wie kan met me meekijken of ik logische dingen denk en zeg en mening geven over offertes?

Jelte in "Zonnepanelen op schuin dak in oost-west opstelling"
Voor je beeldvorming. Ik heb 7310Wp NO/ZW op een Goodwe 5000DNS G3. Werkt top.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Jelte
  • Registratie: Juni 2001
  • Niet online
MotorBeast schreef op zondag 12 mei 2024 @ 11:46:
[...]


Voor je beeldvorming. Ik heb 7310Wp NO/ZW op een Goodwe 5000DNS G3. Werkt top.
Het gaat sowieso goed werken :) Nu de details nog en een partij kiezen met een goede offerte :)

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • JWT
  • Registratie: Juli 2000
  • Laatst online: 23-05 20:21

JWT

MooDyBLueS schreef op zondag 12 mei 2024 @ 09:33:
[...]


Ik betaal liever de hoeveel cent/kWh het ook is aan alle stroom die ik gebruik dan dat ik daarop iets bespaar en vervolgens allerlei boetes moet gaan betalen. BOETES, het woord alleen al, alsof we illegaal bezig zijn ofzo. 8)7
Je kan natuurlijk ook een zero export situatie creeren. Dan heb je geen boete maar wel iig minder betalen. Je moet ze ook niet teveel gunnen :)

Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • MooDyBLueS
  • Registratie: Juli 2002
  • Niet online
JWT schreef op zondag 12 mei 2024 @ 16:02:
[...]


Je kan natuurlijk ook een zero export situatie creeren. Dan heb je geen boete maar wel iig minder betalen. Je moet ze ook niet teveel gunnen :)
Helemaal waar. Hoewel mijn reactie vanuit het hart kwam, zegt mijn verstand ook dat dit beter is. Sterker nog: ik heb een paar jaar geleden met mijn laadpaal er al op ingespeeld door een te kiezen die puur op PV surplus kan laden. En mits ze betaalbaarder worden zie ik een ±5-10 kWh thuisaccu ook nog als een gedegen tussenoplossing.

Maar ja, ik heb een kleine 12 kWp op het dak liggen en had gisteren meer dan 50 kWh productie en alsnog moest er 21 kWh netto uit het net komen om mijn EV volgeladen te krijgen. Dus zo'n thuisaccu is dan puur om de pieken van de warmtepomp 's avonds op te vangen. Al ben ik ook aan het zoeken of ik die niet overdag kan laten bijvullen ipv 's avonds. Idealiter zelfs met PV laten praten met een minimale hoeveelheid aan warm water altijd beschikbaar.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • ZuinigeRijder
  • Registratie: Oktober 2009
  • Niet online
Ik heb ook een topic geopend ter discussie: Advies zonnepanelen op nog te bouwen nieuwbouw woning

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • BaBoK
  • Registratie: Februari 2019
  • Laatst online: 22:35
MotorBeast schreef op zondag 12 mei 2024 @ 11:43:
[...]


SMA is duur, wel goed. Ik had hiervoor een SMA 11 jaar lang. Heb nu een Goodwe (ook met schaduwmanagement zoals SMA want dat heb ik nodig) en die scheelde mij honderden euro's in aanschaf. Ik vind Goodwe een goede kopie van SMA en ben er tot nu toe erg tevreden over.

Panelen vallen niet uit (tenminste zelden, ik had 0 degradatie op mijn 11 jaar oude panelen). Omvormers, micros en optimizers zijn het probleem als er een probleem is. En dan is een string binnen no time 1 op 1 te vervangen als het nodig is. Dan kan je zelfs makkelijk zelf mocht het nodig zijn. Goodwe start ook heel snel op in de ochtend en gaat lang door in de avond (zeker met zo'n hoeveelheid panelen).
Als ik naar een systeem ga zonder optimizers/micro's, dan ga ik volgens mij naar een meer conventioneel systeem.
Dat betekent dat ik volgens mij voor elk dakvlak 1 omvormer moet hebben ivm scope 12, anders is zover ik weet de overdimensionering te graag en dat risico wil ik liever niet lopen..
De 10kwp omvormer zou zijn bij een systeem met optimizers met meerdere MPPTs

Zijn hier mensen in thuis in Scope 12?
Wellicht @de Peer gezien zijn enorme aantal zonnepanelen :)
Pagina: 1 2 ... 17 Laatste

Let op:
Dit is een algemeen topic met als scope "opwekken met pv". Kijk voordat je een vraag stelt altijd in de topicstart, daar staat veel info in.

Eigen offertes / specifieke situaties horen in een eigen topic :Y
Lees dan eerst even deze stappen door. Hier een berichtje maken en verwijzen naar je eigen topic is ok.

- Elektrapraat (kabeltjes, zekeringen, etc) kan hier: Topicreeks: Het grote topic voor Elektra huisinstallaties
- Opscheppen over je productie? dat kan hier: Topicreeks: Het grote "jouw productie" topic
- Precies je opbrengst loggen? Dat kan op: Datalogging: PV systemen
- Loggen naar PVOutput? hier: PVOutput info en discussie of opmerkingen topic
- En hoe zit het dan met de BTW? Nieuws: Zonnepanelen en de btw
- Welke energieleverancier is handig met zonnepanelen? Overstappen naar een nieuwe energieleverancier
- Overschot aan productie verkopen? Het grote terugleververgoeding topic
- pfff.. mn SolarEdge systeem werkt niet goed! Ook daar is nu een dedicated topic voor: Het grote SolarEdge topic

- Aanbieden van zonnepanelen en/of toebehoren? categorie: Zonnepanelen en toebehoren

We kunnen nog
Dagen
Uren
Minuten
Seconden

salderen.