/u/186071/crop58bc21e8285fa.png?f=community)
TIJD VOOR DEEL 9! Deel 8 Deel 7 Deel 6 Deel 5 Deel 4 Deel 3 Deel 2 Deel 1
Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.
Zouden we zonnepanelen in de pricewatch willen? Zonnepanelen en omvormers in de Pricewatch?
Het zou het zoveel makkelijker maken om passende (de juiste maat of spanning/stroom) te vinden.
En dan meteen goede leverancier(s) weten te vinden met betrouwbare levertijden.
.
.
.
Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektriciteit, en worden ook wel PhotoVoltaics (Eng) (Afk. PV) of Foto-voltaïsch (Ned) genoemd.
Om elektriciteit genererende zonnepanelen goed te onderscheiden van warmte producerende modules die ook wel thermische zonnecollectoren of zonneboilers worden genoemd, is het handig om, indien verwarring in een bepaalde context kan worden verwacht, gebruik te maken van de meer specifieke term "zonnestroompanelen" (of simpelweg PV bij de kenners) voor het eerstgenoemde type.
Er bestaan ook combinaties van de twee (PV en zonnecollectoren), en deze worden PVT (T voor thermisch/thermal) genoemd. De ogenschijnlijke voordelen zoals een potentieel hoger totaalrendement wegen in de praktijk meestal niet op tegen de nadelen zoals een hoge prijs en een relatief lage temperatuur van het water.
Communicatie tussen Tweaker Freemann en een bedrijf dat dergelijke producten maakte is te lezen in de openingspost van het zonneboilers topic.
.
Het begin van het gebruik van zonnepanelen vind zijn oorsprong in de jaren '60 in de ruimtevaart. De toen gigantisch hoge prijs zorgde ervoor dat uitsluitend op plaatsen waar geen alternatief mogelijk was, voor zonnepanelen gekozen werd. Deze prijs was mede het gevolg van het gebruik van toen zeer exotische materialen. De ontwikkeling van techniek, ruimtevaart en elektronica hebben vervolgens gezorgd voor verdere ontwikkeling naar meer gebruikelijke materialen (tegenwoordig voornamelijk silicium), verhoging van het rendement en een geleidelijke prijsdaling vergelijkbaar met de prijsdaling van elektronica. Dit leidde ertoe dat geleidelijk het gebruik van zonnepanelen binnen bereik van booteigenaren en luxe campeerders kwam.
In het begin van het stationair gebruik was de prijs van panelen nog dermate hoog dat het loonde om de panelen voor maximale opbrengst zoveel mogelijk op de zon te richten. Dit gebeurde met zogenaamde zonnevolgers of trackers. De steeds verder gaande daling van de prijs van de panelen zelf heeft ervoor gezorgd dat (sinds ongeveer 2010) het lonender is om eventueel meer panelen vast op te stellen. Daarmee worden de mechanische mankementen van trackers uitgesloten, en word het systeem zeer betrouwbaar.
Bij de vaste opstelling werd eerst de "ideale" zuid-opstelling met de hoogste totale jaaropbrengst gebruikt. Nu de prijzen nog verder zijn gedaald zijn ook Oost-West opstellingen rendabel geworden. Zowel omdat het dak nu eenmaal zo ligt, alswel om op die manier meer stroomopbrengst van een plat dak of ander oppervlak te kunnen krijgen. Met als bijkomend voordeel dat de opbrengst gelijkmatiger over de dag is verdeeld.
Auteur: onetime
.
Velen van jullie zullen wel eens kreten in de media gehoord hebben over het gigantische potentiaal van zonne-energie. Uiteraard is niet alles te winnen d.m.v. zonne-energie, maar als we slechts een fractie van het potentieel kunnen winnen zijn we al heel ver.
Een belangrijke indicator voor het succes van PV is het zogeheten grid parity. Grid parity wil ruwweg zeggen dat de prijs van PV kan concurreren met de lokale energieprijzen, dit is nodig om PV uit de niche te halen en de kritische massa te bereiken. Grid-parity is van regio tot regio verschillend, belangrijke factoren hierin zijn;
Disclaimer: Alleen voor het idee van grid-parity grafiek, geen reële weergave (meer)
Prijsontwikkeling PV: PVX spot market price index solar PV modules
Na de grote prijsdalingen van zonnepanelen tussen 2005-2015 zijn de prijzen nu wat stabieler maar nog steeds dalende. Onderstaande grafiek toont dat de groothandelsprijzen per Watt piek (Wp) in 2014-2017 tot onder de 50 eurocent zijn gezakt waardoor in 2017 de prijs van complete installaties inclusief omvormers en materiaal in de buurt van 1 euro per Wp komt.
Leesvoer:
.
Het is niet allemaal goud onder de zon dat blinkt, er zijn ook punten van aandacht. De voornaamste kritiekpunten en mythes worden hieronder besproken door middel van stellingen.
Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit en leveren gelijkstroom. Er zijn daarin ruwweg 3 categorieën te onderscheiden:
Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10.
.
In de rest van het verhaal zal uitgegaan worden van netgekoppelde systemen, omdat deze verreweg het meest populair zijn in Nederland.
Een 'standaard' zonnepanelen systeem bestaat uit de volgende onderdelen:
( Wellicht nog aan te vullen met een overzichtsplaatje van een voorbeeldsysteem)
.
Een zonnecel wordt gemaakt van een halfgeleidermateriaal dat elektriciteit levert zodra er licht op valt.
Voor de huidige zonnecellen is silicium het meest gebruikte halfgeleidermateriaal.
Daarmee kunnen vier typen zonnecellen gemaakt worden:
• Monokristallijn zonnecellen zijn vervaardigd uit siliciumplakken, die uit een groot donkerblauw “monokristal” zijn gezaagd. Dat kristal is gecontroleerd afgekoeld, waardoor een gelijkmatige structuur is ontstaan. Dus ook een gelijkmatige kleurstelling. Tegenwoordig meest voorkomend.
• Polykristallijn zonnecellen (of multikristallijn silicium) worden gegoten en vervolgens gezaagd. Dit is een ander proces dan dat van de monokristallijne cellen. Tijdens het stollen ontstaan verschillende kristallen die het materiaal een onregelmatig geschakeerd aanzicht geven. Het rendement van polykristallijne cellen ligt iets lager (circa 2%) dan dat van monokristallijne cellen. Het zonnepaneel heeft een blauwe kleur. Tegenwoordig bijne geheel verdrongen door monokristallijn.
• Amorf silicium cellen worden opgedampt op een ondersteunend materiaal. De opbrengst is niet zo hoog, maar veel goedkoper. Voordelen zijn het lagere materiaalgebruik, de continue productie met laag energieverbruik, en de mogelijkheid ze te plaatsen op grote oppervlaktes op goedkope dragers, zoals een dakbedekking
• Thin film panelen; een dunne laag photovoltaisch materiaal opgebracht op een substraat. Een dunne film zonnepaneel is te zien als een rij lange, smalle zonnecellen die zijn opgedampt tov silicum panelen die meestal uit 60 losse cellen van silicium plaatjes bestaan.
De populairste thin film panelen in 2016-2017 zijn CIGS panelen (met name die van Solar Frontier)
CIGS staat voor Copper (koper) Indium, Gallium en Selenium.
Voordelen van CIGS panelen zijn goede prestaties bij bewolking of beperkte schaduw tov silicium cellen en het egale uiterlijk van de panelen. De panelen presteren ook vaak beter per Wp dan silicium panelen.
Een nadeel van deze panelen is dat de opbrengst per vierkante meter lager is dan van silicium cellen. Ook zijn sommige van de in CIGS gebruikte (aard)materialen zeldzamer. Tegenwoordig is het prijsvoordeel per Wp bijna verdwenen.
.
De omvormer is één van de twee belangrijkste onderdelen van je installatie. Je wilt licht omzetten in DC en vervolgens in AC wat je thuis kan gebruiken. Hoe betrouwbaarder en efficiënter dit gebeurt hoe hoger je rendement. Zolang het aangesloten Wp vermogen tussen de 70% en 200% van de omvormer is kan dit goed genoeg zijn. Dat komt doordat het slechts zelden gebeurd dat de zoninstraling echt hoog is. Zie in het stukje verderop over mogelijke piekverliezen met name de daar genoemde analyse van antonboonstra.
SMA: ‘Bij een overdimensionering van 200 procent is er bij een oost-westopstelling een aftopping van 8 tot 10 procent’, duidt Hoylaerts. ‘Dit neemt niet weg dat extra zonnepanelen de totale opbrengst blijven verhogen en er dus ergens een optimum ligt tussen de kosten van meer zonnepanelen en de extra opbrengst van de installatie. In de praktijk is het dus mogelijk om op een netaansluiting van 1,75 megavoltampère tot zelfs 4 megawattpiek zonnepanelen aan te sluiten. Door de dalende prijzen van zonnepanelen is het interessant om steeds meer zonnepanelen aan te sluiten op een kleinere aansluiting. Voor projecten waar men in het verleden koos voor een overdimensionering van 120 procent zien we nu dat het financieel optimum al vrij gemakkelijk richting een overdimensionering van 170 procent gaat. Bij marktpartijen moet het besef nog wel groeien dat het niet erg is om een kleinere omvormercapaciteit te gebruiken op de locaties waar netcapaciteit een probleem is. Het is een van de belangrijkste troeven die de sector in handen heeft om een antwoord te kunnen bieden aan de groeiende problemen met de netcapaciteit. Overdimensionering tot 200 procent is bij alle omvormers uit ons productportfolio mogelijk.
Bij een Oost-West opstelling kan eventueel, bijvoorbeeld bij een dakhelling van 450of hoger, een omvormer vanaf minder dan 50% al genoeg zijn omdat Oost en West op verschillende momenten hun maximale opbrengst hebben. Dit kan echter zijn weerslag hebben op de levensduur van de dan relatief zwaar belaste omvormer. Omdat electronica boven de 30o voor iedere 10o in levensduur halveert is het een goed idee een extra (temperatuur geregelde) fan op de omvormer te richten. Hoe beter de omvormer past bij de panelen, hoe lager je prijs/Wp. Kies een omvormer welke past bij je set én je toekomstplannen. Aangezien er in België een belasting is op het omvormer vermogen, is het daar beter om een relatief kleine omvormer te plaatsen.
Auteur: twixx edit: onetime
.
Dit is in te zien met de zogenaamde stroomwet van Kirchhoff1, die stelt dat de som van stromen van en naar een punt nul moet zijn (stroom zal niet accumuleren). Als één paneel minder stroom dan de rest produceert, zal de som op een punt in de string niet 0 zijn, en dat kan niet.
De string is dus zo 'sterk' als het zwakst producerende paneel.
1 Wikipedia: Kirchhoff's circuit laws
PV panelen in serie op een string-omvormer. Bron: Enecsys
Omvormers onderscheiden zich in kwaliteit, toepasbaarheid en mogelijkheden tot logging.
Enkele veel gebruikte merken. Voor enkele modellen zie deel8.
.
PV panelen met micro-omvormers. Bron: Enecsys
Enkele fabrikanten en types:
Aangevuld door Twixx, TFH, Onetime
.
In een Solaredge systeem zijn ALLE panelen voorzien van een Solaredge optimizer en is er een centrale Solaredge omvormer die alleen werkt met de Solaredge optimizers. Solaredge systemen zijn in 2016-2017 populair bij systemen die last van gedeeltelijke schaduw ondervinden maar zijn meestal duurder dan een eenvoudige stringomvormer oplossing. Er zijn wel veel defecten met SE-optimizers, wordt vnl wel goed onder garantie opgelost.
Tigo optimizers kunnen op alleen het 'probleem-paneel' worden toegepast, de rest van de string en de omvormer blijven dan ongewijzigd. Hou wel rekening met het feit dat Tigo een tekort aan stroom van dat paneel uitruilt tegen een lagere spanning om de stroom van de string zo hoog mogelijk te maken. Dat is dus de stroom die andere panelen op dat moment leveren. De string moet lang genoeg zijn om het verlies van spanning op te kunnen vangen.
De hoofdreden om voor optimizers te gaan is, net als bij de micro-omvormers, gedeeltelijke schaduw op de panelen. Vroeger was het prijsverschil tussen micro-omvormers en string-omvormers groter, en maakte dit optimizers bij grotere installaties (>2kW) vaak financieel gunstiger. Tegenwoordig ligt dit omslagpunt een stuk hoger door de relatief grotere prijsdaling bij micro-omvormers.
PV panelen met optimizers en een string-omvormer. Bron: Enecsys
.
Vermogensratio is het vermogen(kVA) van de omvormer tot het vermogen(Wp) van alle panelen op de omvormer.
Het betreft een theoretisch model op basis van meetwaarden uit de praktijk in Nederland. (post antonboonstra). Uit dit theoretische model blijkt dat de verliezen door het nemen van een relatief kleine omvormer gering zijn. Analyse door antonboonstra
.
Informatie over montagemateriaal (Click-fit e.d.).Meestal aluminium, soms rvs.
Er bestaan voor verschillende plaatsings oppervlakken verschillende montage materialen.
- platdak; vaak niet vast gemonteerd maar aluminium steunen per paneel of rails voor groepen panelen met ballast tegen wegwaaien beveiligd. (@Andre1973: Flatfix fusion geeft een hele lage dakbelasting, en van der Valk pro bijvoorbeeld gebruiken wij bij grote systemen, ook omdat aarding dan makkelijker is. Sunstruction is denk ik een van de goedkopere. Maar ook heel goed te doen.) In opkomst zijn betonvoeten die geen extra ballast nodig hebben, zoals solarbears of https://www.degrootbeton....tagesysteem-zonnepanelen/. Eventueel zelf te maken. Zelf op maat storten of mbv betonbanden('stoepranden') Bij een Oost-West opstelling kan met relatief weinig ballast worden volstaan.
- pannendak; vaak met haken om dakpan en panlat heen gehaakt, soms aan dakbalken geschroefd. De rails op deze haken.
- golfplaten of bitumen schuin dak; vaak met stok-schroef door de dakbedekking heen in de balken. De rails hierop.
- metalen daken; vaak zijn er speciale klemmen beschikbaar waar de rails op gemonteerd kan worden. (o.a. kalzip)
Auteur: onetime, nog uit te breiden...
.
Er zijn een aantal benaderingen van geïntegreerde panelen. Er zijn dakbedekkingsystemen waarbij de zonnecel nauwelijks zichtbaar in de dakpan is verwerkt en daken met geïntegreerde zonnepanelen. Een veel gebruikte term is BIPV (Building-integrated photovoltaics). Doordat meestal geen standaard panelen kunnen worden gebruikt pakt dit vaak (veel) duurder uit. Het resultaat kan potentieel wel veel mooier zijn.
Doordat er geen koelende lucht onder het paneel komt loopt de temperatuur verder op met een lagere opbrengst als gevolg. Doordat de panelen ook niet meer boven de dakpannen liggen maar eerder in plaats van, is er een groter risico op brand in het huis voor zover de oorzaak in de panelen zit.
- Zonnedakpan: beperkt aantal types die lang niet altijd aansluiten bij de bestaande dakpannen, ze zijn ook duur, waardoor ze eigenljk alleen bij nieuwbouw of dakrenovatie een optie zijn. Doordat iedere dakpan nu twee stekkers heeft die er weliswaar af-fabriek aan zitten, neemt het potentieel voor problemen hiermee enorm toe. (Ongeveer 30-96 x?)
- In-dak panelen: Relatief bewerkelijk en duur systeem, wat door het uitsparen van andere dakbedekking bij nieuwbouw en dakrenovatie nog een beetje in beeld komt.
Andre1973: "Een indak systeem van zonnepanelen leent zich vooral voor een heel recht (vlak) en haaks dak. Heb een aantal van die dingen gedaan en op een krom / scheef dak is dat echt een ramp. Een hoop daken zijn schever, doorgezakter dan je op het eerste oog ziet. Ook nieuwbouw laat te wensen over voor wat betreft recht."
- In-raam panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Minder licht inval in de ruimte.
- Gevel panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Prijs kan gedrukt worden bij uitsparing andere gevel bekleding bij renovatie of nieuwbouw. Meestal wel als extra mogelijkheid die er anders niet zou zijn.
auteur: Onetime.
.
.
Auteur: Dre
Update 2016 Volgens NEN1010 zou dit per 2016 2000W mogen zijn! Dit dan echter vast aangesloten en niet meer met een stekker. Voor bestaande situaties geldt bij de NEN1010 de versie van NEN1010 die bij de aanleg (van de installatie) gold. Wat inhoudt dat bestaande (stekker)omvormers volgens bovenstaande omschrijving gehandhaaft kunnen blijven.
Auteur: onetime
Per 2015-2 is er een update aangaande dit punt van NEN-1010 beschikbaar: Link
Kort gezegd komt het er op neer dat er 9,44A (~2000W) ingevoed mag worden op een gecombineerde eindgroep.
Dit volgens de tabel in de bijlage onder kolom 11. Note: De omvormer mag niet via een WCD (=WandContactDoos = stopcontact) aangesloten worden. Dit moet via een vaste verbinding, eventueel met een werkschakelaar ertussen.
Op een afzonderlijke eindgroep is een WCD wel toegestaan.
Update maart 2017 Wijziging invoeding eind groepen.
Volgend onderstaande link (zie hoofdstuk 55) is het niet meer toegestaan om op een bestaande eindgroep met verbruikers 2000 W in te voeden. Maximum is de oude situatie met 500 W.
https://www.ei-woerden.nl...0_2015_met_C1_2016_V8.pdf
Een meterkast waar terugleverende apparatuur op zit moet voorzien zijn een sticker.
AC-zijde omvormer:
Onderhoud aan een PV-omvormer zal in de praktijk altijd van elektrotechnische aard zijn. Het systeem moet daarvoor volledig spanningsvrij worden gemaakt, zowel op de fasen als op de nul. Het is dus noodzakelijk een scheider te plaatsen. Dit kan het beveiligingstoestel tegen overstroom in de verdeelinrichting zijn. Hierbij moet erop worden gelet dat dit beveiligingstoestel ook echt scheidingseigenschappen heeft. Het wordt aanbevolen een lastscheider te plaatsen naast de omvormer, wanneer de omvormer op hoogte, op een zolder of op grote afstand van de verdeelinrichting is geplaatst.
DC-zijde omvormer:
NEN 1010 vereist in alle gevallen een DC-lastscheider, maar stelt geen eisen aan de plaats waar de DC-lastscheider wordt geplaatst. Deze kan dus geïntegreerd zijn in de omvormer, of buiten de omvormer zijn geplaatst.
Een lastscheider moet per definitie in staat zijn de nominale stroom in het desbetreffende circuit veilig te onderbreken. De norm voor een lastscheider (NEN-EN-IEC 60947-3 voor industriële toepassingen en NEN-EN-IEC 60669-2-4 voor huishoudelijk en soortgelijk gebruik) schrijft voor dat er sprake moet zijn van een mechanische scheiding. Een elektronische (last)scheider of schakelaar in de omvormer voldoet dus niet als lastscheider aan DC-zijde.
Wanneer de DC-lastscheider in de omvormer is geïntegreerd zal dit meestal tot gevolg hebben dat de aanwezige DC-connectoren op de bekabeling komend van de panelen niet spanningsloos zijn bij het losnemen. Er wordt aanbevolen om een externe DC-lastscheider te plaatsen om zo de DC-connectoren spanningsloos te kunnen aansluiten en los nemen.
Auteur: Gasschuif
.
Om te bepalen welk omvormervermogen u aan mag sluiten kijkt u eerst wat de grootte is van uw hoofdzekering. Doorgaans is deze 25A, 35A, of 40A. De zekering in de groepenkast dient bij voorkeur (vuistregel) 1,6 x kleiner te zijn vanwege selectiviteit. (Zie kopje selectiviteit). Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen!
Als u weet hoe groot uw groepenkastzekering is kunt u uitrekenen hoeveel omvormervermogen u mag installeren. Liander Aansluitrichtlijnenzonnepanelen.pdf. De netbeheerder wil liever geen grotere onbalans dan 5kVA tussen de fases. Op een 1fase aansluiting is de grens dus 5kVA. Voor 3fase aansluitingen mag je tot de zekering waarde terugleveren. Hiervoor gebruiken we de volgende formule: W = A x V
Rekenvoorbeeld 1 fase
Uw hoofdzekering is 1 x 40A
De groepenkastzekering mag zijn: 40/ 1,6 = 25A
Het maximale vermogen per omvormer is: 25A x 230V = 5.750 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 40 × 230V = 9.200 W
Rekenvoorbeeld 3 fase
Uw hoofdzekering is 3 x 25A
De groepenkastzekering mag dan per fase zijn: 25/ 1,6 = 16A
Het maximale vermogen per omvormer is: 3 x 16A x 230V = 11.040 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 3 × 5.750 W = 17.250 W
Auteur: swapevent, edit: onetime
.
Een omvormer kan ten gevolg van een defect een kortsluiting vormen op het lichtnet. In dat geval is het wenselijk dat alleen de zekering van de PV-groep uitschakelt en niet de hoofdbeveiliging. Als de hoofdbeveiliging uit zou vallen betekend dit dat het gehele woonhuis spanningsloos is. Bij de oudere huizen zit de hoofdbeveiliging achter een verzegelde installatie die de gebruiker in principe niet kan vervangen / herstellen en dus moet laten vervangen door de netbeheerder.
Auteur: Dre edit: onetime
.
- Ferraris draaischijfmeter
Het is te adviseren deze niet te laten vervangen, tenzij er een terugloopblokkering op zit. Op dergelijke apparaten zit doorgaans een terugloopblokkeringssymbool (een tandwieltje met een haakje). Ook kunt u dit eenvoudig testen door op een zonnige dag zoveel mogelijk apparaten uit te zetten. U kunt dan zien of de meter terug loopt. Voordelen van de draaischijfmeter zijn dat de energieleverancier minder snel fouten kan maken met het verrekenen van de meterstanden en u kunt in principe onbeperkt terugleveren, zolang u niet meer opwekt dan u verbruikt.
- Digitale Meter met teruglever telwerken
Deze meter hoeft u niet te vervangen. Er is een telwerk voor zowel verbruik als teruglevering beschikbaar. Vraag voor u de meterstanden doorgeeft altijd eerst goed na hoe u deze dient aan te leveren.
- Digitale Meter zonder teruglever telwerken
Deze meter dient u te laten vervangen. Met deze meter bespaart u alleen de zonnestroom die direct verbruikt wordt. De teruggeleverde stroom krijgt u niet vergoed. De doorgaans kosteloze vervanging van uw meter biedt uw netbeheerder u aan na aanmelden bij energieleveren.nl.
Opmerking: U bent conform de huidige wet-regelgeving op dit moment niet verplicht om te kiezen voor een zogenoemde “slimme” meter ( mrt-2013 ) Deze mag u weigeren. U krijgt dan een digitale meter.
Auteur: swapevent edit: onetime
.
Voor de AC aansluiting is 2,5mm2 VD / montage draad het minimum voor een 16A of 20A groep..
Bij grotere vermogens en / of grotere afstand tot de meterkast wordt ook wel 4 of 6mm2 draad gebruikt.
Dit verminderd de kabelverliezen en voorkomt dat de omvormer als gevolg van te hoge netspanning afschakelt. Bij vermogens vanaf ongeveer 4-5kW begint het interessant te worden om een drie-fase omvormer te gebruiken. Dan loopt de stroom door 3 i.p.v. 2 draden. Door de fase-verschillen tussen de fases is er effectief ook een hogere spanning, waardoor er bij gelijke stroom meer vermogen kan worden getransporteerd. Of bij gelijk vermogen is minder stroom nodig, waardoor de kabel verliezen ook lager zijn.
De meest gebruikte connector voor de DC bekabeling is een MC4 connector. Deze is spatwaterdicht en geschikt voor buiten gebruik. De bekabeling is speciale solar kabel, UV bestendig en geschikt voor langdurig buiten gebruik. Meestal 4mm2, maar ook 6mm2 komt geregeld voor, zeker als er meerdere strings parallel over de kabel op de omvormer zijn aangesloten.
Voor de AC aansluiting van micro-omvormers worden ook weerbestendige kabels gebruikt. In het geval van Enecsys met waterdichte Wieland-connectoren.
De buitenste laag van zowel de AC als de DC kabels is vaak van siliconenrubber. wikipedia
De totale kabel verliezen zullen over het algemeen tussen de 1 en 5% liggen.
Houd er rekening mee dat het kabelverlies bij voorkeur onder de 1% is. Indien dit niet zo is dan kan het zijn dat de omvormer regelmatig uitgaat door hoge spanning op momenten met veel zon. De uitgangsspanning van de omvormer zelf stijgt en daardoor schakelt deze in Nederland uit (en geeft een grid fault) bij 253 Volt AC. Hierdoor heb je dan opbrengstverlies.
Deze tabel met richt getallen is gebaseerd op de nieuwe NEN1010.
Auteur: onetime
.
.
De prijs van een geheel zonnesysteem wordt meestal uitgedrukt in euro per Wp. Een systeem van 3000Wp dat € 3500 kost wordt dus omgerekend €1,17/ Wp. Deze prijs notatie wordt gebruik voor complete sets (met of zonder laten installeren) en vaak ook voor losse zonnepanelen.
.
.
.
Verdienmodel in Nederland: Salderen
Per 1 januari 2014 geldt de salderingsregeling als volgt:
Je kan onbeperkt salderen, echter tot een maximum van hetgeen dat je afneemt van de energieleverancier.
• Dit geldt uiteraard alleen met digitale/slimme meters, ferraris meters salderen uit zichzelf d.m.v. het terugdraaien
Voorbeeld 1
Het energiebedrijf levert 3000kWh. De zonnepanelen installatie leveren 1500kWh op. Daarvan zal 750kWh direct verbruikt worden, hierdoor levert u 750kWh terug aan het openbare net. De salderingsgrens is de 3000kWh geleverd door het energiebedrijf.
3000 minus 750 = 2250kWh af te rekenen tegen het tarief
Voorbeeld 2
Het energiebedrijf levert 500kWh, de zonnepanelen produceren 2500kWh en daarvan wordt 1500kWh direct verbruikt. Dit geeft een teruglevering van 1000kWh.
Echter is er maar 500kWh afgenomen: 1000 - 500 = 500kWh
de 500kWh zal tegen een lagertarief (terugleververgoeding) worden uitbetaald.
Einde salderen in 2023?!
De salderingsregeling blijft bestaan gedurende de periode van het Energieakkoord dat loopt tot in 2023.
Daaarna zal waarschijnlijk gekozen worden uit 1 van de volgende 5 alternatieven
Het kan dus best zo zijn dat na 2023 je voortaan in plaats van salderen je stroom terugverkoopt aan een energieleverancier voor een terugleververgoeding (bv 0,05 euro/kWh) en daarbij een terugleversubsidie krijgt van de overheid (bv 0,10 euro/kWh).
Dat is minder gunstig dan salderen maar zal nog steeds beter zijn dan een kale terugleververgoeding.
Door de bovengenoemde wijzigingen in de behandeling van de opbrengst van zonnepanelen neemt het belang van het topic over Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) toe.
.
@Paul C heeft een wiki aangemaakt waar leveranciers toegevoegd kunnen worden, deze is hier te vinden;
http://dewiki.nl/index.php/Overzicht_aanbieders_zonnepanelen
.
Informatie over regelgeving e.d.
.
Overzicht regelgeving m.b.t. plaatsing panelen
Meldingsplicht teruglevering??? Geen goede argumenten.
De volgende redenen werden door Stedin, Liander etc toendertijd gegeven om vooral wel te melden, in blauw mijn visie hierop.
<Veiligheid> Onze monteurs moeten weten waar er pv systemen staan, het mag immers niet zo zijn dat ze aan een kabel aan het werk zijn terwijl er door uw pv-systeem nog spanning op deze kabel gezet word.
De woordvoerder in kwestie begreep simpelweg niet dat een omvormer ook uitschakeld als het lichtnet uitvalt
<Digitale meter> Voor het gebruik van een digitale meter met teller 3, 4 voor terugleveren moet u het melden.
Standaart worden alle 4 de tellers uitgelezen, dus waarom apart melden.onetime: omdat anders de teruglevering vaak niet verrekend word.
<Negatief vebruik> Bij een ferrarismeter kan een negatief vebruik ontstaan op de dagteller
Dit snijdt wel hout. Om dan te melden hoe je aan die negatieve stand komt vind ik wel begrijpelijk.
<Wettelijk verplicht> U bent wettelijk verplicht dit te melden ,
Op mijn vraag om welk wetsartikel dit betreft kon men geen antwoord geven, er was er een bij die zelfs beweerde dat het niet beschreven staat maar wel wetgeving is.
onetime: Nu wel: netcode, Hoofdstuk 2, Paragraaf 2.1, Artikel 2.16
Bij melding van teruglevering aan de netbeheerder zal deze proberen een ferrarismeter als ongeschikt af te schilderen. Trap hier niet in! Er bestaan weliswaar voor terugdraaien geblokkeerde meters, maar dat zijn er maar weinig. link naar lijst? Ook bestaat er een lijst van afgekeurde series:
https://www.agentschaptel..._elektriciteitsmeters.pdf
Alle meters die de netbeheerder wil plaatsen zullen teruglevering apart van verbruik registreren. Of het nu de wel of niet op afstand uitleesbare meter betreft. De zogenaamde slimme meter mag u weigeren.
Auteur: onetime
.
Oriëntatie(windrichting en hellingshoek) en schaduwwerking zijn twee zeer belangrijke elementen voor de opbrengst van een PV systeem. Met hoge zekerheid en nauwkeurigheid vooraf de verwachte jaarlijkse opbrengst berekenen is onbegonnen werk. Naast de veranderlijkheid van het weer zijn zoveel factoren van belang, zelfs een boom 100m verderop kan van invloed zijn, vogelpoep en bladeren, tot afwijkingen in vermogen/gevoeligheid binnen de tolerantie van de PV panelen. Het is in de meeste gevallen wel goed mogelijk om een redelijke schatting te maken, zie daarvoor de volgende secties.
Opbrengst ligt doorgaans ergens tussen de 800-1000 kWh/kWp, afhankelijk van oriëntatie, schaduw, en type panelen.
.
Opbrengst [kWh] = Instraling [kWh / (m2 * year)] * IF [-] * PVvermogen [kWp] * PF [m2 / kWp]
Specifieke opbrengst [kWh/(kWp*year)] = Instraling [kWh / (m2 * year)] * IF [-] * PF [m2 / kWp]
Bij specifieke opbrengst wordt nog wel eens year/jaar weggelaten en kWh/kWp gebruikt, maar er meestal kWh/jaar (kWp*year) bedoelt
Instraling per jaar op een horizontaal vlak aarde. In kWh / (m2 * jaar).
Relatieve instraling als functie van windstreek en azimuth hoek.2
.
Voorbeeld:
Een 1500Wp installatie op het zuid-oosten in Den Helder, met een hellingshoek van 30 graden. Kristallijn Si, zonder noemenswaardige schaduw. Dan kan je een opbrengst verwachten van:
1070* (93/85) * 1,500 * 0,85 = 1493 kWh.
Let wel, dit is wel een zeer gunstig geval! Bijna overal staan objecten in de buurt zoals huizen en bomen, ook al staan ze wat verder weg (dat beïnvloed al de albedo), dit geval gaat om 100% vrij zicht (gebeurt dus zelden). Ofwel: Een huisje ergens midden in een gigantisch weiland. Daarnaast is de performance factor gunstig gekozen. Het kan in dit geval dus ook in de praktijk 1450 kWh worden. Daarnaast verschilt de opbrengst iets van jaar tot jaar.
.
Hoeken: Windstreek, Azimut, Zenit
Nog een mooie link betreffende instraling; http://re.jrc.ec.europa.eu/pvg_tools/en/tools.html
1: Dit is een afschatting. Het kan natuurlijk altijd beter, maar hier is getracht om het zo simpel mogelijk te houden en toch een goede afschatting te maken. Voor de fijnproevers is er de volgende website: http://www.siderea.nl/index.html
2: De correctheid van het instralingsdiagram wordt echter betwist: http://www.siderea.nl/art...shoek2/hellingshoek2.html
Bij gebrek aan beter, blijft dit diagram staan. Het wijkt wellicht een paar procent af voor sommige orientaties, maar het blijft een aardige indicatie van de opbrengst.
.
edit: onetime
.
Bypass diode
De cellen binnen één paneel kun je ook zien als een string: in serie geschakelde cellen. Een manier om ervoor te zorgen dat schaduw over enkele cellen niet de prestatie van het hele paneel en daarmee de hele string naar beneden brengt tot het niveau van die paar cellen worden bypass diodes gebruikt. Het onderstaande plaatje maakt de werking van een dergelijke bypass diode duidelijk.
onetime: Denk erom: onderstaande plaatje is technisch niet correct!
Maximum Power Point Tracker
De MPPT van de omvormer zal om de zoveel tijd de afgenomen stroom van de panelen variëren en met behulp van de daarbij horende spanningen het beschikbare vermogen bepalen. Daarna zal hij zich vervolgens op het maximum van deze sweep instellen. Deze sweep kan het gevolg zijn van gewijzigde opbrengst of van het verstrijken van een bepaalde tijd. Soms, als de MPPT ook goed schaduwmanagement bevat, is de tracker in staat het optimum van 5A uit het eerdere voorbeeld te vinden. De bypass diodes zullen dan het beschaduwde paneel "uitschakelen" en de rest van de string op vol vermogen (600W) doorlaten. Een eventueel 2e beschaduwd paneel is zo theoretisch ook nog gedeeltelijk op te vangen. Een derde niet.
.
Terminologie eigen aan PV en energie.
Naam - (symbool) - [eenheid].
.
Nog meer vragen? Algemene vragen? Of op zoek naar allerlei handige sites? Lees eerst de FAQ; Duurzame Energie en Domotica: FAQ
.
Let op:
Dit is een algemeen topic met als scope "opwekken met pv". Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.
Eigen offertes / specifieke situaties horen in een eigen topic.
Hier een berichtje maken en verwijzen naar je eigen topic is ok.
Elektrapraat (kabeltjes, zekeringen, etc) kan hier: Het grote topic voor Elektra huisinstallaties - Deel 1
Opscheppen over je productie? dat kan hier: Het grote "jouw productie" topic - Deel 5
Precies je opbrengst loggen? Dat kan op: Datalogging: PV systemen
Loggen naar PV output? hier: PVOutput info en discussie of opmerkingen topic
en hoe zit het dan met de BTW? Nieuws: Zonnepanelen en de btw
Update suggesties voor deze post (ook) graag per DM.
Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.
Zouden we zonnepanelen in de pricewatch willen? Zonnepanelen en omvormers in de Pricewatch?
Het zou het zoveel makkelijker maken om passende (de juiste maat of spanning/stroom) te vinden.
En dan meteen goede leverancier(s) weten te vinden met betrouwbare levertijden.
.
.
Inhoudsopgave |
Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektriciteit, en worden ook wel PhotoVoltaics (Eng) (Afk. PV) of Foto-voltaïsch (Ned) genoemd.
Om elektriciteit genererende zonnepanelen goed te onderscheiden van warmte producerende modules die ook wel thermische zonnecollectoren of zonneboilers worden genoemd, is het handig om, indien verwarring in een bepaalde context kan worden verwacht, gebruik te maken van de meer specifieke term "zonnestroompanelen" (of simpelweg PV bij de kenners) voor het eerstgenoemde type.
Er bestaan ook combinaties van de twee (PV en zonnecollectoren), en deze worden PVT (T voor thermisch/thermal) genoemd. De ogenschijnlijke voordelen zoals een potentieel hoger totaalrendement wegen in de praktijk meestal niet op tegen de nadelen zoals een hoge prijs en een relatief lage temperatuur van het water.
Communicatie tussen Tweaker Freemann en een bedrijf dat dergelijke producten maakte is te lezen in de openingspost van het zonneboilers topic.
.
Het begin van het gebruik van zonnepanelen vind zijn oorsprong in de jaren '60 in de ruimtevaart. De toen gigantisch hoge prijs zorgde ervoor dat uitsluitend op plaatsen waar geen alternatief mogelijk was, voor zonnepanelen gekozen werd. Deze prijs was mede het gevolg van het gebruik van toen zeer exotische materialen. De ontwikkeling van techniek, ruimtevaart en elektronica hebben vervolgens gezorgd voor verdere ontwikkeling naar meer gebruikelijke materialen (tegenwoordig voornamelijk silicium), verhoging van het rendement en een geleidelijke prijsdaling vergelijkbaar met de prijsdaling van elektronica. Dit leidde ertoe dat geleidelijk het gebruik van zonnepanelen binnen bereik van booteigenaren en luxe campeerders kwam.
In het begin van het stationair gebruik was de prijs van panelen nog dermate hoog dat het loonde om de panelen voor maximale opbrengst zoveel mogelijk op de zon te richten. Dit gebeurde met zogenaamde zonnevolgers of trackers. De steeds verder gaande daling van de prijs van de panelen zelf heeft ervoor gezorgd dat (sinds ongeveer 2010) het lonender is om eventueel meer panelen vast op te stellen. Daarmee worden de mechanische mankementen van trackers uitgesloten, en word het systeem zeer betrouwbaar.
Bij de vaste opstelling werd eerst de "ideale" zuid-opstelling met de hoogste totale jaaropbrengst gebruikt. Nu de prijzen nog verder zijn gedaald zijn ook Oost-West opstellingen rendabel geworden. Zowel omdat het dak nu eenmaal zo ligt, alswel om op die manier meer stroomopbrengst van een plat dak of ander oppervlak te kunnen krijgen. Met als bijkomend voordeel dat de opbrengst gelijkmatiger over de dag is verdeeld.
Auteur: onetime
.
Velen van jullie zullen wel eens kreten in de media gehoord hebben over het gigantische potentiaal van zonne-energie. Uiteraard is niet alles te winnen d.m.v. zonne-energie, maar als we slechts een fractie van het potentieel kunnen winnen zijn we al heel ver.
Een belangrijke indicator voor het succes van PV is het zogeheten grid parity. Grid parity wil ruwweg zeggen dat de prijs van PV kan concurreren met de lokale energieprijzen, dit is nodig om PV uit de niche te halen en de kritische massa te bereiken. Grid-parity is van regio tot regio verschillend, belangrijke factoren hierin zijn;
- De instraling, dit bepaald de opbrengst (Hoger is positief).
- De energieprijs. (Hoger is positief).
- Aanschafsubsidies en feed-in tarieven.
Disclaimer: Alleen voor het idee van grid-parity grafiek, geen reële weergave (meer)
Prijsontwikkeling PV: PVX spot market price index solar PV modules
Na de grote prijsdalingen van zonnepanelen tussen 2005-2015 zijn de prijzen nu wat stabieler maar nog steeds dalende. Onderstaande grafiek toont dat de groothandelsprijzen per Watt piek (Wp) in 2014-2017 tot onder de 50 eurocent zijn gezakt waardoor in 2017 de prijs van complete installaties inclusief omvormers en materiaal in de buurt van 1 euro per Wp komt.
Leesvoer:
| EPIA Global Market Outlook | Site | Rapport |
| IEA Technology roadmap | Site | Rapport |
| Greenpeace Energy [R]evolution | Site | Rapport |
.
Het is niet allemaal goud onder de zon dat blinkt, er zijn ook punten van aandacht. De voornaamste kritiekpunten en mythes worden hieronder besproken door middel van stellingen.
- De fluctuaties in de output van PV zorgen voor instabiliteit op het net.
Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10. Zolang zonnestroom nog op vrije kleine schaal wordt ingevoed is dat geen enkel probleem, de fluctuaties passen dan nog prima in de normale net-flutuaties. Daarbij komt nog dat de onverwachtte fluctuaties door wolken vooral op kleine schaal lokaal plaats vinden en zich op grotere schaal uitmiddelen. Op grotere schaal is de weersverwachting een goede voorspeller, en kan er dus prima rekening mee worden gehouden. Zou het aandeel ingevoede zonnestroom te groot worden dan zal geïnvesteerd moeten worden in energie-opslag, demand management, en/of meer load-shaping en peaker centrales. Enige seizoens off-set kan bewerkstelligd worden door windenergie, aangezien deze het meest opbrengen in de winter, als PV weinig opbrengt.
De Duitse netbeheerders waren van te voren bang voor de netstabiliteit bij de zonsverduistering van 20 maart 2015. Dat is uiteindelijk probleemloos verlopen. Ook hebben ze in Duitsland een dag gehad dat >50% van de electra van solar kwam.
Denemarken heeft een dag gehad dat wind en solar samen meer dan 100% opleverde. Resulterend in export. - De fluctuaties in de output van PV zorgen voor hogere stroomprijzen.
Onderzoek naar de impact op de kostprijs van 'intermittent' duurzame energie bij een hoge penetratiegraad kwam tot de conclusie dat tot 20% er nauwelijks effect is op de kostprijs, maar daarna significant stijgt. In Nederland overstijgt dit niet meer dan luttele procenten, dus vooralsnog hoeven we hier niet bang voor te zijn. In Nederland zitten we in 2017 pas op 1,7% volgens deze berekening.
Bron: Exploring the impact on cost and electricity production of high penetration levels of intermittent electricity in OECD Europe and the USA, results for wind energy
Voor ideeën om de netbelasting te verlagen zie: Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?)
Aanvullen door meldingen van hevige schommelingen in de stroomprijs in Duitsland? ... - Het kost meer energie om PV panelen te produceren dan dat ze ooit opleveren.
Dit is absoluut niet waar. Een maat om aan te geven hoe de primaire energiekosten zich verhouden tot de opbrengst is de Energy Pay Back Time (EPBT). Voor PV lag dit in 2006 tussen de 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa (afhankelijk van waar het systeem ligt) en kristallijn Si PV (meest gangbaar), inmiddels (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?]. PV panelen van 20 of 30 jaar oud draaien nog steeds zonder veel degradatie, en de verwachting is dat deze het nog lang uithouden. De techniek heeft niet stil gestaan, dus dat zal waarschijnlijk alleen maar beter zijn geworden. - Aanslag op zeldzame aardmetalen.
Kristallijn Si bestaat voornamelijk uit Si (ook het glas
), een heel klein beetje Boor en Fosfor doping. Minimale hoeveelheden opgedampt zilver voor de backreflector. En nog wat koper voor de busbars e.d. Aluminium frame.
Voor thin-film panelen (CIGS) Koper Indium Gallium Seleen of (CdTe) Cadmium Telluur. Of Amorf Silicium.
Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit en leveren gelijkstroom. Er zijn daarin ruwweg 3 categorieën te onderscheiden:
- Volledig autonome systemen.
Ook wel eiland-systemen genoemd. Deze systemen staan los van het elektriciteitsnetwerk, en gebruiken doorgaans accu's voor het bufferen van energie. De energie die overdag bij zonnig weer wordt geproduceerd wordt dan opgeslagen in accu's, zodat elektrische apparatuur 's avonds en bij bewolkt weer gebruikt kan worden. Omdat dit veel duurder is dan netinvoeding wordt het eigenlijk alleen toegepast als het niet anders kan. Dit soort systemen worden bijvoorbeeld op (zeil)boten gebruikt, afgelegen plekken, of landen met een extreem instabiel grid. - Netgekoppelde systemen.
Deze systemen zetten de gelijkstroom uit zonnepanelen om naar wisselspanning, en voeden deze (na aftrek intern gebruik) in het elektriciteitsgrid in. Als de installatie op een woon- of bedrijfspand geplaatst is kan op een zonnige dag overdag de meter terugdraaien. 's Avonds of bij bewolkt weer wordt dan op normale wijze van netstroom gebruik gemaakt. Verreweg het meest populair in Westerse landen. - Backup systemen.
Dit is een combinatie van beiden, als het grid wegvalt zullen de zonnepanelen i.c.m. accu's (of een ander opslagsysteem) elektriciteit kunnen leveren in het huis. Deze systemen zijn aardig aan de prijs vanwege de kosten van energieopslag, en de duurdere omvormers.
Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10.
.
In de rest van het verhaal zal uitgegaan worden van netgekoppelde systemen, omdat deze verreweg het meest populair zijn in Nederland.
Een 'standaard' zonnepanelen systeem bestaat uit de volgende onderdelen:
- De zonnepanelen zelf.
- Montagemateriaal voor de zonnepanelen.
- DC en AC bekabeling, pvc buizen, e.d.
- De netgekoppelde omvormer die de DC spanning omzet in AC spanning op het elektriciteitsnet.
- Eventueel logging van de opbrengst. Vaak zit dit in de omvormer, maar om verschillende redenen kan er voor worden gekozen om extra/extern te loggen. Dit topic gaat hierover: Datalogging: PV systemen
- Een energiemeter die terug kan draaien, of de teruggeleverde energie apart registreerd.
- Of je een omvormer op een 1-fase of een 3 fase elektriciteitsinstallatie moet aansluiten. Grotere systemen op een omvormer met een vermogen 5000 watt of groter moeten over het algemeen op een 3 fase aansluiting worden aangesloten. Heb je die nog niet dan moet dus de huisinstallatie ook worden geupgrade..
- De oriëntatie van het dak. De azimut (Windstreek) en zenit hoek zijn hier van belang.
- Schaduwwerking obstakels.
( Wellicht nog aan te vullen met een overzichtsplaatje van een voorbeeldsysteem)
.
Een zonnecel wordt gemaakt van een halfgeleidermateriaal dat elektriciteit levert zodra er licht op valt.
Voor de huidige zonnecellen is silicium het meest gebruikte halfgeleidermateriaal.
Daarmee kunnen vier typen zonnecellen gemaakt worden:
• Monokristallijn zonnecellen zijn vervaardigd uit siliciumplakken, die uit een groot donkerblauw “monokristal” zijn gezaagd. Dat kristal is gecontroleerd afgekoeld, waardoor een gelijkmatige structuur is ontstaan. Dus ook een gelijkmatige kleurstelling. Tegenwoordig meest voorkomend.
• Polykristallijn zonnecellen (of multikristallijn silicium) worden gegoten en vervolgens gezaagd. Dit is een ander proces dan dat van de monokristallijne cellen. Tijdens het stollen ontstaan verschillende kristallen die het materiaal een onregelmatig geschakeerd aanzicht geven. Het rendement van polykristallijne cellen ligt iets lager (circa 2%) dan dat van monokristallijne cellen. Het zonnepaneel heeft een blauwe kleur. Tegenwoordig bijne geheel verdrongen door monokristallijn.
• Amorf silicium cellen worden opgedampt op een ondersteunend materiaal. De opbrengst is niet zo hoog, maar veel goedkoper. Voordelen zijn het lagere materiaalgebruik, de continue productie met laag energieverbruik, en de mogelijkheid ze te plaatsen op grote oppervlaktes op goedkope dragers, zoals een dakbedekking
• Thin film panelen; een dunne laag photovoltaisch materiaal opgebracht op een substraat. Een dunne film zonnepaneel is te zien als een rij lange, smalle zonnecellen die zijn opgedampt tov silicum panelen die meestal uit 60 losse cellen van silicium plaatjes bestaan.
De populairste thin film panelen in 2016-2017 zijn CIGS panelen (met name die van Solar Frontier)
CIGS staat voor Copper (koper) Indium, Gallium en Selenium.
Voordelen van CIGS panelen zijn goede prestaties bij bewolking of beperkte schaduw tov silicium cellen en het egale uiterlijk van de panelen. De panelen presteren ook vaak beter per Wp dan silicium panelen.
Een nadeel van deze panelen is dat de opbrengst per vierkante meter lager is dan van silicium cellen. Ook zijn sommige van de in CIGS gebruikte (aard)materialen zeldzamer. Tegenwoordig is het prijsvoordeel per Wp bijna verdwenen.
.
De omvormer is één van de twee belangrijkste onderdelen van je installatie. Je wilt licht omzetten in DC en vervolgens in AC wat je thuis kan gebruiken. Hoe betrouwbaarder en efficiënter dit gebeurt hoe hoger je rendement. Zolang het aangesloten Wp vermogen tussen de 70% en 200% van de omvormer is kan dit goed genoeg zijn. Dat komt doordat het slechts zelden gebeurd dat de zoninstraling echt hoog is. Zie in het stukje verderop over mogelijke piekverliezen met name de daar genoemde analyse van antonboonstra.
SMA: ‘Bij een overdimensionering van 200 procent is er bij een oost-westopstelling een aftopping van 8 tot 10 procent’, duidt Hoylaerts. ‘Dit neemt niet weg dat extra zonnepanelen de totale opbrengst blijven verhogen en er dus ergens een optimum ligt tussen de kosten van meer zonnepanelen en de extra opbrengst van de installatie. In de praktijk is het dus mogelijk om op een netaansluiting van 1,75 megavoltampère tot zelfs 4 megawattpiek zonnepanelen aan te sluiten. Door de dalende prijzen van zonnepanelen is het interessant om steeds meer zonnepanelen aan te sluiten op een kleinere aansluiting. Voor projecten waar men in het verleden koos voor een overdimensionering van 120 procent zien we nu dat het financieel optimum al vrij gemakkelijk richting een overdimensionering van 170 procent gaat. Bij marktpartijen moet het besef nog wel groeien dat het niet erg is om een kleinere omvormercapaciteit te gebruiken op de locaties waar netcapaciteit een probleem is. Het is een van de belangrijkste troeven die de sector in handen heeft om een antwoord te kunnen bieden aan de groeiende problemen met de netcapaciteit. Overdimensionering tot 200 procent is bij alle omvormers uit ons productportfolio mogelijk.
Bij een Oost-West opstelling kan eventueel, bijvoorbeeld bij een dakhelling van 450of hoger, een omvormer vanaf minder dan 50% al genoeg zijn omdat Oost en West op verschillende momenten hun maximale opbrengst hebben. Dit kan echter zijn weerslag hebben op de levensduur van de dan relatief zwaar belaste omvormer. Omdat electronica boven de 30o voor iedere 10o in levensduur halveert is het een goed idee een extra (temperatuur geregelde) fan op de omvormer te richten. Hoe beter de omvormer past bij de panelen, hoe lager je prijs/Wp. Kies een omvormer welke past bij je set én je toekomstplannen. Aangezien er in België een belasting is op het omvormer vermogen, is het daar beter om een relatief kleine omvormer te plaatsen.
Auteur: twixx edit: onetime
.
String omvormers
Een string-omvormer maakt van je panelen in serie AC stroom. Stringomvormers zijn doorgaans relatief goedkoop per Watt (al worden ze snel duurder per Watt bij vermogens minder dan 1,5 kW), en hebben een relatief hoge efficiëntie. Het grote nadeel van string-omvomers is de gevoeligheid voor (gedeeltelijke) schaduw. Als er schaduw op één paneel valt, en dus significant minder opbrengt, dan zullen alle panelen terugvallen naar het niveau van dat ene paneel. Zie het stukje verderop over schaduwwerking en bypass-diodes.Dit is in te zien met de zogenaamde stroomwet van Kirchhoff1, die stelt dat de som van stromen van en naar een punt nul moet zijn (stroom zal niet accumuleren). Als één paneel minder stroom dan de rest produceert, zal de som op een punt in de string niet 0 zijn, en dat kan niet.
De string is dus zo 'sterk' als het zwakst producerende paneel.
1 Wikipedia: Kirchhoff's circuit laws
PV panelen in serie op een string-omvormer. Bron: Enecsys
Omvormers onderscheiden zich in kwaliteit, toepasbaarheid en mogelijkheden tot logging.
Enkele veel gebruikte merken. Voor enkele modellen zie deel8.
| Merk / Type | Bijzonderheden |
| ABB | voorheen Power-One. Stringsizer online |
| AEG | |
| Effekta | div modellen Ablerex relabel (lijkt op General Electric) |
| Fronius | Kwaliteits merk. Modellen met veel opties dmv insteekkaarten, lage stringspanning |
| General Electric | div modellen Ablerex relabel (lijkt op Effekta) |
| Ginlong Solis | |
| Goodwe | schaduw management? |
| Growatt | geen schaduw management? |
| Hosola | |
| Kostal | Kwaliteits merk. Modellen met 24h webserver, sensors, Max. AC vermogen is +10%. Zeer geschikt voor hogere voltages (b.v. veel panelen op 1 string) |
| Mastervolt | |
| Mastervolt - Soladin 600 | 500W. Stekkermodel voor willekeurig stopcontact. Populair voor 3-paneel systemen! |
| Omnik | Prijsbewuste keus. |
| SMA | Kwalitatief sterk, verschillende modellen in IP65 |
| Steca | Oorspronkelijk Philips |
| StecaGrid 500 | 500W. Stekkermodel voor willekeurig stopcontact. CEC efficiëntie 94,5% |
.
Micro omvormers
Micro-omvormers werken op paneelniveau, dat wil zeggen dat per paneel het vermogen van DC naar AC wordt omgezet. Micro-omvormers kosten doorgaans meer per Watt (al geldt dit doorgaans niet voor kleine systemen met een vermogen van minder dan 1kW) en hebben een iets lagere efficiëntie. Echter, er zijn een aantal specifieke voordelen:- Schaduw op één paneel beïnvloed niet de hele string. (De hoofdreden dat veel mensen met gedeeltelijke schaduw op de panelen voor micro-omvormers kiezen).
- Modulair. Het is relatief makkelijk om je systeem in de toekomst uit te breiden door gewoon één of meerdere micro-omvormers met desnoods een ander type panelen bij te plaatsen. Een string-omvormer is gemaakt om rond een bepaald vermogen optimaal te functioneren.
- Je hoeft geen plek te vinden voor een grote omvormer, de micro-omvormers plaats je (doorgaans) onder het paneel.
- Je kan (meestal) de opbrengst per paneel zien en loggen, bij string-omvormers kan dit alleen per string.
PV panelen met micro-omvormers. Bron: Enecsys
Enkele fabrikanten en types:
| Merk - type | Link | Richtprijs (incl. btw) | AC power | CEC efficiency |
| AEconversion - INV250 - INV350 | Site | € 252 € 261 | 240W 330W | 91.4% 91.8% |
| APS - YC250 - YC500i - YC1000 | Site | € 145 € 184 € 325 | 250W 2 x 275W 900W | 95.5% 95.5% 95.5% |
| Enecsys - Single - Duo | Site | € 170 / € 265 | 225W of 240W 450W of 360W | 93,5% |
| Enphase M215 | Site | € 125 | 215W | 96,0% |
| Involar MAC 250 | Site | € 114 | 235W | % |
| Power-one Aurora micro (nu ABB) | Site | €190 €215 | 250W 300W | % |
| SMA micro omvormer | Site | n.b. | 240W | % |
Aangevuld door Twixx, TFH, Onetime
.
Optimizers
Optimizers proberen de voordelen van string en micro-omvormer te combineren. Per paneel wordt een optimizer gebruikt om ervoor te zorgen dat één paneel in een string geen blokkade meer kan vormen bij gedeeltelijke schaduw. Optimizers werken dus nog steeds met een normale string-omvormer behalve bij Solaregde. In een stringomvormer oplossing is het afhankelijk van het type/merk optimizer of je alle panelen in een string moet voorzien van een optimizer of alleen de panelen waar schaduw een rol speelt.In een Solaredge systeem zijn ALLE panelen voorzien van een Solaredge optimizer en is er een centrale Solaredge omvormer die alleen werkt met de Solaredge optimizers. Solaredge systemen zijn in 2016-2017 populair bij systemen die last van gedeeltelijke schaduw ondervinden maar zijn meestal duurder dan een eenvoudige stringomvormer oplossing. Er zijn wel veel defecten met SE-optimizers, wordt vnl wel goed onder garantie opgelost.
Tigo optimizers kunnen op alleen het 'probleem-paneel' worden toegepast, de rest van de string en de omvormer blijven dan ongewijzigd. Hou wel rekening met het feit dat Tigo een tekort aan stroom van dat paneel uitruilt tegen een lagere spanning om de stroom van de string zo hoog mogelijk te maken. Dat is dus de stroom die andere panelen op dat moment leveren. De string moet lang genoeg zijn om het verlies van spanning op te kunnen vangen.
De hoofdreden om voor optimizers te gaan is, net als bij de micro-omvormers, gedeeltelijke schaduw op de panelen. Vroeger was het prijsverschil tussen micro-omvormers en string-omvormers groter, en maakte dit optimizers bij grotere installaties (>2kW) vaak financieel gunstiger. Tegenwoordig ligt dit omslagpunt een stuk hoger door de relatief grotere prijsdaling bij micro-omvormers.
PV panelen met optimizers en een string-omvormer. Bron: Enecsys
.
Piekverliezen door het nemen van een te kleine omvormer
Door het nemen van een relatief kleine omvormer kunnen piekverliezen ontstaan.Vermogensratio is het vermogen(kVA) van de omvormer tot het vermogen(Wp) van alle panelen op de omvormer.
Het betreft een theoretisch model op basis van meetwaarden uit de praktijk in Nederland. (post antonboonstra). Uit dit theoretische model blijkt dat de verliezen door het nemen van een relatief kleine omvormer gering zijn. Analyse door antonboonstra
.
Informatie over montagemateriaal (Click-fit e.d.).Meestal aluminium, soms rvs.
Er bestaan voor verschillende plaatsings oppervlakken verschillende montage materialen.
- platdak; vaak niet vast gemonteerd maar aluminium steunen per paneel of rails voor groepen panelen met ballast tegen wegwaaien beveiligd. (@Andre1973: Flatfix fusion geeft een hele lage dakbelasting, en van der Valk pro bijvoorbeeld gebruiken wij bij grote systemen, ook omdat aarding dan makkelijker is. Sunstruction is denk ik een van de goedkopere. Maar ook heel goed te doen.) In opkomst zijn betonvoeten die geen extra ballast nodig hebben, zoals solarbears of https://www.degrootbeton....tagesysteem-zonnepanelen/. Eventueel zelf te maken. Zelf op maat storten of mbv betonbanden('stoepranden') Bij een Oost-West opstelling kan met relatief weinig ballast worden volstaan.
- pannendak; vaak met haken om dakpan en panlat heen gehaakt, soms aan dakbalken geschroefd. De rails op deze haken.
- golfplaten of bitumen schuin dak; vaak met stok-schroef door de dakbedekking heen in de balken. De rails hierop.
- metalen daken; vaak zijn er speciale klemmen beschikbaar waar de rails op gemonteerd kan worden. (o.a. kalzip)
Auteur: onetime, nog uit te breiden...
.
Er zijn een aantal benaderingen van geïntegreerde panelen. Er zijn dakbedekkingsystemen waarbij de zonnecel nauwelijks zichtbaar in de dakpan is verwerkt en daken met geïntegreerde zonnepanelen. Een veel gebruikte term is BIPV (Building-integrated photovoltaics). Doordat meestal geen standaard panelen kunnen worden gebruikt pakt dit vaak (veel) duurder uit. Het resultaat kan potentieel wel veel mooier zijn.
Doordat er geen koelende lucht onder het paneel komt loopt de temperatuur verder op met een lagere opbrengst als gevolg. Doordat de panelen ook niet meer boven de dakpannen liggen maar eerder in plaats van, is er een groter risico op brand in het huis voor zover de oorzaak in de panelen zit.
- Zonnedakpan: beperkt aantal types die lang niet altijd aansluiten bij de bestaande dakpannen, ze zijn ook duur, waardoor ze eigenljk alleen bij nieuwbouw of dakrenovatie een optie zijn. Doordat iedere dakpan nu twee stekkers heeft die er weliswaar af-fabriek aan zitten, neemt het potentieel voor problemen hiermee enorm toe. (Ongeveer 30-96 x?)
- In-dak panelen: Relatief bewerkelijk en duur systeem, wat door het uitsparen van andere dakbedekking bij nieuwbouw en dakrenovatie nog een beetje in beeld komt.
Andre1973: "Een indak systeem van zonnepanelen leent zich vooral voor een heel recht (vlak) en haaks dak. Heb een aantal van die dingen gedaan en op een krom / scheef dak is dat echt een ramp. Een hoop daken zijn schever, doorgezakter dan je op het eerste oog ziet. Ook nieuwbouw laat te wensen over voor wat betreft recht."
- In-raam panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Minder licht inval in de ruimte.
- Gevel panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Prijs kan gedrukt worden bij uitsparing andere gevel bekleding bij renovatie of nieuwbouw. Meestal wel als extra mogelijkheid die er anders niet zou zijn.
auteur: Onetime.
| Farbikant/Merk | Type | Daktype | # cellen / stuk | module efficiency | Wp/m2 |
| Eternit | Solesia 40 | Leisteen | -/10 | 147Wp/m2 | |
| Eternit | Solesia 85 | Leisteen | -/20 | 175Wp/m2 | |
| Eternit | Solesia 127 | Leisteen | -/30 | 184Wp/m2 | |
| Eternit | Solesia Dakpan | Vlakke pan | -/22 | 152Wp/m2 | |
| Zep B.V. | zonneceldakpan | Rode of zwarte pan | 2/- | 20,22% | 90Wp/m2 |
| Tesla | Tuscan Glass Tile | Rode dakpan | 1/- | ||
| Tesla | Slate Glass Tile | Leisteen | 1/- | ||
| Tesla | Textured Glass Tile | Reliëfpan | 1/- | ||
| Tesla | Smooth Glass Tile | Vlakke pan | 1/- | ||
| Smartroof | ReneSolPan | Dakpan | 75Wp/m2 | ||
| Smartroof | NeoSolPan | Dakpan | 125Wp/m2 | ||
| Smartroof | SmarTile | Leisteen | |||
| Exasun | X15-BR75 | Panelen in dak | 18,3% | 180Wp/m2 | |
| Exasun | X10-XT50 series | Dakpan | 18,0-18,6% | 180Wp/m2 | |
| Exasun | X-Facade | Panelen in gevel | 18,3-19,5% | 180Wp/m2 | |
| Soltech | ShingEL | Panelen in dak | |||
| Soltech | Supreme | Panelen in dak | 118Wp/m2 | ||
| Robisol | BiTile Voldaksysteem | Vlakke pan | |||
| Robisol | B35 Systeem | Panelen in dak | |||
| Robisol | Kyroof | Panelen in dak | |||
| Stafier | Premium | Panelen in dak | |||
| Stafier | Standard | Panelen in dak | |||
| Stafier | Full roof | Panelen in dak | |||
| Nelskamp | G10 PV | Panelen in dak | 18,3% | 153Wp/m2 | |
| Nelskamp | 2Power (met collector) | Panelen in dak | |||
| Monier | VI90 | Panelen in dak | 165Wp/m2 | ||
| Monier | InDaX | Panelen in dak | 158Wp/m2 | ||
| Aerspire | AER | Panelen in dak | v.a. 165Wp/m2 | ||
| SolarWatt | EasyIn 60M | Panelen in dak | 171Wp/m2 | ||
| SolarCentury | C21e | Vlakke pan | 13,9% | 128-141Wp/m2 | |
| SolarCentury | Sunstation | Panelen in dak | 16,5% | <160Wp/m2 | |
| Viridian | Clearline PV16 | Panelen in dak | 16% | <153Wp/m2 | |
| AliusSolar | AEsthetica | Panelen in dak | |||
| GSE Integration | In-Roof-System | Panelen in dak | |||
| Kingspan | Unidek | Panelen in dak | paneelkeuze | ||
| SCX | Soloroof | Panelen in dak | |||
| IRFTS | Easy Roof | Panelen in dak | 60 of 96 | paneelkeuze | |
| Ubbink | indak | Panelen in dak | paneelkeuze | ||
| Renusol/Intersole | ISSE | Panelen in dak | paneelkeuze | ||
| Schweizer | Solrif | Panelen in dak | div. panelen | ||
| Physee | Powerwindow | cellen in vensterglas |
.
.
Niet separate groep
Volgens de NTA 8493 mag er maximaal 2,25 Ampère terug gevoed worden op een niet separate groep. Dit is een groep die ook door verbruikers gebruikt kan worden. Deze begrenzing wordt bepaald door de gebruikte omvormer en niet door de zonnepanelen. Omvormers die hierop zijn begrenst zijn bijvoorbeeld de Soladin 600 en de Steca 500. Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen! Op een dergelijke omvormer sluit men meestal zonnepanelen aan met een totaal 'STC' vermogen tussen de 500Wp en de 1000Wp. Deze omvormers zijn standaard met een stekker op het stopcontact aangesloten.Auteur: Dre
Update 2016 Volgens NEN1010 zou dit per 2016 2000W mogen zijn! Dit dan echter vast aangesloten en niet meer met een stekker. Voor bestaande situaties geldt bij de NEN1010 de versie van NEN1010 die bij de aanleg (van de installatie) gold. Wat inhoudt dat bestaande (stekker)omvormers volgens bovenstaande omschrijving gehandhaaft kunnen blijven.
Auteur: onetime
Per 2015-2 is er een update aangaande dit punt van NEN-1010 beschikbaar: Link
Kort gezegd komt het er op neer dat er 9,44A (~2000W) ingevoed mag worden op een gecombineerde eindgroep.
Dit volgens de tabel in de bijlage onder kolom 11. Note: De omvormer mag niet via een WCD (=WandContactDoos = stopcontact) aangesloten worden. Dit moet via een vaste verbinding, eventueel met een werkschakelaar ertussen.
Op een afzonderlijke eindgroep is een WCD wel toegestaan.
Update maart 2017 Wijziging invoeding eind groepen.
Volgend onderstaande link (zie hoofdstuk 55) is het niet meer toegestaan om op een bestaande eindgroep met verbruikers 2000 W in te voeden. Maximum is de oude situatie met 500 W.
https://www.ei-woerden.nl...0_2015_met_C1_2016_V8.pdf
Een meterkast waar terugleverende apparatuur op zit moet voorzien zijn een sticker.
AC-zijde omvormer:
Onderhoud aan een PV-omvormer zal in de praktijk altijd van elektrotechnische aard zijn. Het systeem moet daarvoor volledig spanningsvrij worden gemaakt, zowel op de fasen als op de nul. Het is dus noodzakelijk een scheider te plaatsen. Dit kan het beveiligingstoestel tegen overstroom in de verdeelinrichting zijn. Hierbij moet erop worden gelet dat dit beveiligingstoestel ook echt scheidingseigenschappen heeft. Het wordt aanbevolen een lastscheider te plaatsen naast de omvormer, wanneer de omvormer op hoogte, op een zolder of op grote afstand van de verdeelinrichting is geplaatst.
DC-zijde omvormer:
NEN 1010 vereist in alle gevallen een DC-lastscheider, maar stelt geen eisen aan de plaats waar de DC-lastscheider wordt geplaatst. Deze kan dus geïntegreerd zijn in de omvormer, of buiten de omvormer zijn geplaatst.
Een lastscheider moet per definitie in staat zijn de nominale stroom in het desbetreffende circuit veilig te onderbreken. De norm voor een lastscheider (NEN-EN-IEC 60947-3 voor industriële toepassingen en NEN-EN-IEC 60669-2-4 voor huishoudelijk en soortgelijk gebruik) schrijft voor dat er sprake moet zijn van een mechanische scheiding. Een elektronische (last)scheider of schakelaar in de omvormer voldoet dus niet als lastscheider aan DC-zijde.
Wanneer de DC-lastscheider in de omvormer is geïntegreerd zal dit meestal tot gevolg hebben dat de aanwezige DC-connectoren op de bekabeling komend van de panelen niet spanningsloos zijn bij het losnemen. Er wordt aanbevolen om een externe DC-lastscheider te plaatsen om zo de DC-connectoren spanningsloos te kunnen aansluiten en los nemen.
Auteur: Gasschuif
.
Separate groep
Ook de zogenaamde wasmachinegroep, waarbij de wasmachine aansluiting die rechtstreeks zonder aftakking van de meterkast naar de wasmachine loopt, bij de wasmachine uitsluitend voor de aansluiting van de omvormer wordt gesplitst d.m.v. twee zekeringautomaten voor omvormer en wasmachine valt hier onder.Om te bepalen welk omvormervermogen u aan mag sluiten kijkt u eerst wat de grootte is van uw hoofdzekering. Doorgaans is deze 25A, 35A, of 40A. De zekering in de groepenkast dient bij voorkeur (vuistregel) 1,6 x kleiner te zijn vanwege selectiviteit. (Zie kopje selectiviteit). Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen!
Als u weet hoe groot uw groepenkastzekering is kunt u uitrekenen hoeveel omvormervermogen u mag installeren. Liander Aansluitrichtlijnenzonnepanelen.pdf. De netbeheerder wil liever geen grotere onbalans dan 5kVA tussen de fases. Op een 1fase aansluiting is de grens dus 5kVA. Voor 3fase aansluitingen mag je tot de zekering waarde terugleveren. Hiervoor gebruiken we de volgende formule: W = A x V
| Hoofdzekering | Groepenkastzekering | Max. vermogen per omvormer | Max. totaal omvormer vermogen |
| 1 × 25A | 16A | 3.680 W | 5.750 W |
| 1 × 35A | 25A | 5.750 W | 8.050 W |
| 1 × 40A | 25A | 5.750 W | 9.200 W |
| 3 × 25A | 3 × 16A | 3 × 3.680 W = 11.040 W | 3 × 5.750 W = 17.250 W |
| 3 × 35A | 3 × 25A | 3 × 5.750 W = 17.250 W | 3 × 8.050 W = 24.150 W |
| 3 × 40A | 3 × 32A | 3 × 7.360 W = 22.080 W | 3 × 9.200 W = 27.600 W |
| 3 × 63A | 3 × 40A | 3 × 9.200 W = 27.600 W | 3 × 14.490 W = 43.470 W |
| 3 × 80A | 3 × 50A | 3 × 11.500 W = 34.500 W | 3 × 18.400 W = 55.200 W |
Rekenvoorbeeld 1 fase
Uw hoofdzekering is 1 x 40A
De groepenkastzekering mag zijn: 40/ 1,6 = 25A
Het maximale vermogen per omvormer is: 25A x 230V = 5.750 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 40 × 230V = 9.200 W
Rekenvoorbeeld 3 fase
Uw hoofdzekering is 3 x 25A
De groepenkastzekering mag dan per fase zijn: 25/ 1,6 = 16A
Het maximale vermogen per omvormer is: 3 x 16A x 230V = 11.040 Wp
Het maximale totaal aangesloten vermogen is: 3 × 5.750 W = 17.250 W
Auteur: swapevent, edit: onetime
.
Selectiviteit
Om te voorkomen dat de hoofdzekering uitvalt bij een fout in de PV-installatie dient de PV-groep selectief te zijn ten opzichte van de voorliggende beveiliging (hoofdzekering). Als vuistregel hanteert men een factor 1,6 tussen beide beveiligingen. Dit is een vuistregel, maar voor de "volledige selectiviteit" dient men de karakteristieken (grafieken) van de zekeringen met elkaar te vergelijken. Selectiviteit is een keuze of wens van de gebruiker, maar geen eis. Het is een afweging tussen de risico's (wat zijn gevolgen van een uitgeschakelde hoofdzekering) en de kans daarop (hoe groot is de kans op een foutstroom). Tegenwoordig wel een netcode / wettelijke eis. Hoofdstuk 3, paragraaf 3.3, artikel 3.8 Echter voor woonhuizen niet echt van belang.Een omvormer kan ten gevolg van een defect een kortsluiting vormen op het lichtnet. In dat geval is het wenselijk dat alleen de zekering van de PV-groep uitschakelt en niet de hoofdbeveiliging. Als de hoofdbeveiliging uit zou vallen betekend dit dat het gehele woonhuis spanningsloos is. Bij de oudere huizen zit de hoofdbeveiliging achter een verzegelde installatie die de gebruiker in principe niet kan vervangen / herstellen en dus moet laten vervangen door de netbeheerder.
Auteur: Dre edit: onetime
.
kWh meter van de huisaansluiting
Merk op dat deze meter niet de totale opbrengst van de zonnestroom installatie kan weergeven, het eigen verbruik dat plaats vond op het moment van opwekken is hier reeds van af!- Ferraris draaischijfmeter
Het is te adviseren deze niet te laten vervangen, tenzij er een terugloopblokkering op zit. Op dergelijke apparaten zit doorgaans een terugloopblokkeringssymbool (een tandwieltje met een haakje). Ook kunt u dit eenvoudig testen door op een zonnige dag zoveel mogelijk apparaten uit te zetten. U kunt dan zien of de meter terug loopt. Voordelen van de draaischijfmeter zijn dat de energieleverancier minder snel fouten kan maken met het verrekenen van de meterstanden en u kunt in principe onbeperkt terugleveren, zolang u niet meer opwekt dan u verbruikt.
- Digitale Meter met teruglever telwerken
Deze meter hoeft u niet te vervangen. Er is een telwerk voor zowel verbruik als teruglevering beschikbaar. Vraag voor u de meterstanden doorgeeft altijd eerst goed na hoe u deze dient aan te leveren.
- Digitale Meter zonder teruglever telwerken
Deze meter dient u te laten vervangen. Met deze meter bespaart u alleen de zonnestroom die direct verbruikt wordt. De teruggeleverde stroom krijgt u niet vergoed. De doorgaans kosteloze vervanging van uw meter biedt uw netbeheerder u aan na aanmelden bij energieleveren.nl.
Opmerking: U bent conform de huidige wet-regelgeving op dit moment niet verplicht om te kiezen voor een zogenoemde “slimme” meter ( mrt-2013 ) Deze mag u weigeren. U krijgt dan een digitale meter.
Auteur: swapevent edit: onetime
.
DC en AC bekabeling
Door de verwachte lange levensduur van de systemen is het een goed idee één stap dikkere bekabeling te gebruiken dan de minimale eis. Dit zal zich over het algemeen ruim terug verdienen indien hier meteen in het begin al voor gekozen wordt. Ook wordt de bekabeling van het solar systeem over het algemeen relatief zwaar belast vergeleken met de overige bekabeling in een woonhuis waardoor het ook nog veiliger is om dikkere bekabeling toe te passen.Voor de AC aansluiting is 2,5mm2 VD / montage draad het minimum voor een 16A of 20A groep..
Bij grotere vermogens en / of grotere afstand tot de meterkast wordt ook wel 4 of 6mm2 draad gebruikt.
Dit verminderd de kabelverliezen en voorkomt dat de omvormer als gevolg van te hoge netspanning afschakelt. Bij vermogens vanaf ongeveer 4-5kW begint het interessant te worden om een drie-fase omvormer te gebruiken. Dan loopt de stroom door 3 i.p.v. 2 draden. Door de fase-verschillen tussen de fases is er effectief ook een hogere spanning, waardoor er bij gelijke stroom meer vermogen kan worden getransporteerd. Of bij gelijk vermogen is minder stroom nodig, waardoor de kabel verliezen ook lager zijn.
De meest gebruikte connector voor de DC bekabeling is een MC4 connector. Deze is spatwaterdicht en geschikt voor buiten gebruik. De bekabeling is speciale solar kabel, UV bestendig en geschikt voor langdurig buiten gebruik. Meestal 4mm2, maar ook 6mm2 komt geregeld voor, zeker als er meerdere strings parallel over de kabel op de omvormer zijn aangesloten.
Voor de AC aansluiting van micro-omvormers worden ook weerbestendige kabels gebruikt. In het geval van Enecsys met waterdichte Wieland-connectoren.
De buitenste laag van zowel de AC als de DC kabels is vaak van siliconenrubber. wikipedia
De totale kabel verliezen zullen over het algemeen tussen de 1 en 5% liggen.
Houd er rekening mee dat het kabelverlies bij voorkeur onder de 1% is. Indien dit niet zo is dan kan het zijn dat de omvormer regelmatig uitgaat door hoge spanning op momenten met veel zon. De uitgangsspanning van de omvormer zelf stijgt en daardoor schakelt deze in Nederland uit (en geeft een grid fault) bij 253 Volt AC. Hierdoor heb je dan opbrengstverlies.
Deze tabel met richt getallen is gebaseerd op de nieuwe NEN1010.
| 3 aderige 1-fase aansluiting | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Vermogen \ kabellengte | 5 m | 10 m | 15 m | 20 m | 25 m |
1 kW | 2,5mm2 | 2,5mm2 | 4mm2 | 4mm2 | 4mm2 |
2 kW | 2,5mm2 | 4mm2 | 4mm2 | 4mm2 | 6mm2 |
3 kW | 4mm2 | 4mm2 | 4mm2 | 6mm2 | 6mm2 |
4 kW | 4mm2 | 4mm2 | 6mm2 | 6mm2 | 6mm2 |
5 kW | 4mm2 | 6mm2 | 6mm2 | 6mm2 | 10mm2 |
Auteur: onetime
.
Efficiëntie
De CEC en European weighted efficiëntie norm:.
De prijs van een geheel zonnesysteem wordt meestal uitgedrukt in euro per Wp. Een systeem van 3000Wp dat € 3500 kost wordt dus omgerekend €1,17/ Wp. Deze prijs notatie wordt gebruik voor complete sets (met of zonder laten installeren) en vaak ook voor losse zonnepanelen.
.
Zonnepanelen en BTW
Daar is zelfs een apart topic over gemaakt: Nieuws: Zonnepanelen en de btw.
Verdienmodel
In een gewone huiselijke situatie zal gebruikelijk een gedeelte van de opgewekte stroom direct in huis gebruikt worden, en een gedeelte zal terug geleverd worden (uitgedrukt in de utiliteitsfactor). Het gedeelte dat zelf in huis wordt opgebruikt heeft een waarde gelijk aan de elektriciteitsprijs die je normaal betaald op dat moment (doorgaans rond de 20cent/kWh), aangezien het direct die stroom bespaart. Zie voor optimalisatie van dat deel: Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) Voor het gedeelte dat teruggeleverd wordt bestaan verschillende systemen. In Nederland wordt hier een systeem voor gebruikt dat salderen (in het Engels net-metering, afgeleid van netto) heet, in Duitsland is dit een ander systeem..
Verdienmodel in Nederland: Salderen
Per 1 januari 2014 geldt de salderingsregeling als volgt:
Je kan onbeperkt salderen, echter tot een maximum van hetgeen dat je afneemt van de energieleverancier.
• Dit geldt uiteraard alleen met digitale/slimme meters, ferraris meters salderen uit zichzelf d.m.v. het terugdraaien
Voorbeeld 1
Het energiebedrijf levert 3000kWh. De zonnepanelen installatie leveren 1500kWh op. Daarvan zal 750kWh direct verbruikt worden, hierdoor levert u 750kWh terug aan het openbare net. De salderingsgrens is de 3000kWh geleverd door het energiebedrijf.
3000 minus 750 = 2250kWh af te rekenen tegen het tarief
Voorbeeld 2
Het energiebedrijf levert 500kWh, de zonnepanelen produceren 2500kWh en daarvan wordt 1500kWh direct verbruikt. Dit geeft een teruglevering van 1000kWh.
Echter is er maar 500kWh afgenomen: 1000 - 500 = 500kWh
de 500kWh zal tegen een lagertarief (terugleververgoeding) worden uitbetaald.
Einde salderen in 2023?!
De salderingsregeling blijft bestaan gedurende de periode van het Energieakkoord dat loopt tot in 2023.
Daaarna zal waarschijnlijk gekozen worden uit 1 van de volgende 5 alternatieven
- A Salderen behouden
- A1 Fiscaal salderen behouden (Vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
- B Salderen begrenzen (Maximum % aan fiscaal te salderen kWh en vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
- C Terugleversubsidie (Terugleversubsidie in €/kWh)
- D Investeringssubsidie (Investeringssubsidie in €/kWp)
Het kan dus best zo zijn dat na 2023 je voortaan in plaats van salderen je stroom terugverkoopt aan een energieleverancier voor een terugleververgoeding (bv 0,05 euro/kWh) en daarbij een terugleversubsidie krijgt van de overheid (bv 0,10 euro/kWh).
Dat is minder gunstig dan salderen maar zal nog steeds beter zijn dan een kale terugleververgoeding.
Door de bovengenoemde wijzigingen in de behandeling van de opbrengst van zonnepanelen neemt het belang van het topic over Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) toe.
.
Waar te kopen?
Er zijn vele (online) winkels en installateurs waar je zonnepanelen kunt aanschaffen. Ook wordt er wel eens in Duitsland geshopt. Het is hier echter niet de bedoeling om shops uitvoerig te gaan bespreken, omdat dit als vliegen op een hoop stront eigenaren aantrekt die hier graag komen melden hoe goed ze wel niet zijn, en bij hun moet komen kopen. Dan wordt het een reclame-zooitje.@Paul C heeft een wiki aangemaakt waar leveranciers toegevoegd kunnen worden, deze is hier te vinden;
http://dewiki.nl/index.php/Overzicht_aanbieders_zonnepanelen
.
Informatie over regelgeving e.d.
- Vallen de panelen onder inboedelverzekering of de opstalverzekering?
De panelen vallen in principe onder de opstalverzekering. Ze zijn immers vast met het bestaande gebouw verbonden. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover zekerheid te hebben. Laat dit schriftelijk bevestigen. - Moet ik mijn panelen apart verzekeren?
In principe vallen de panelen onder de opstalverzekering. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover dudelijkheid te krijgen. Laat dit ook even (via e-mail bijvoorbeeld) bevestigen. - Heb ik een vergunning nodig voor het plaatsen van panelen?
(actueel bij een aantal Tweakers, op dit moment)
In principe is het plaatsen van panelen niet vergunningsplichtig. Het kan zijn dat er in je gemeente aparte afspraken zijn gemaakt. Ook kan het zijn dat je huis onderdeel is van een gebied waar sprake is van een beschermd stadsgezicht. Neem in ieder geval altijd even contact op met de afdeling bouwvergunningen van je gemeente. Dit kan veel ellende voorkomen. Hier kan je het zelf controleren; https://www.omgevingsloket.nl/
.
Regelgeving m.b.t. plaatsing panelen
Overzicht regelgeving m.b.t. plaatsing panelen
Meldingsplicht teruglevering??? Geen goede argumenten.
Ik heb 2 jaar geleden met verschillende netbeheerders gesproken over het wel of niet verplicht melden als je teruglevert. Met een ferrarismeter is je eindstand gewoon lager maar anders geen probleem om het niet te melden.
De volgende redenen werden door Stedin, Liander etc toendertijd gegeven om vooral wel te melden, in blauw mijn visie hierop.
<Veiligheid> Onze monteurs moeten weten waar er pv systemen staan, het mag immers niet zo zijn dat ze aan een kabel aan het werk zijn terwijl er door uw pv-systeem nog spanning op deze kabel gezet word.
De woordvoerder in kwestie begreep simpelweg niet dat een omvormer ook uitschakeld als het lichtnet uitvalt
<Digitale meter> Voor het gebruik van een digitale meter met teller 3, 4 voor terugleveren moet u het melden.
Standaart worden alle 4 de tellers uitgelezen, dus waarom apart melden.onetime: omdat anders de teruglevering vaak niet verrekend word.
<Negatief vebruik> Bij een ferrarismeter kan een negatief vebruik ontstaan op de dagteller
Dit snijdt wel hout. Om dan te melden hoe je aan die negatieve stand komt vind ik wel begrijpelijk.
<Wettelijk verplicht> U bent wettelijk verplicht dit te melden ,
Op mijn vraag om welk wetsartikel dit betreft kon men geen antwoord geven, er was er een bij die zelfs beweerde dat het niet beschreven staat maar wel wetgeving is.
onetime: Nu wel: netcode, Hoofdstuk 2, Paragraaf 2.1, Artikel 2.16
Bij melding van teruglevering aan de netbeheerder zal deze proberen een ferrarismeter als ongeschikt af te schilderen. Trap hier niet in! Er bestaan weliswaar voor terugdraaien geblokkeerde meters, maar dat zijn er maar weinig. link naar lijst? Ook bestaat er een lijst van afgekeurde series:
https://www.agentschaptel..._elektriciteitsmeters.pdf
Alle meters die de netbeheerder wil plaatsen zullen teruglevering apart van verbruik registreren. Of het nu de wel of niet op afstand uitleesbare meter betreft. De zogenaamde slimme meter mag u weigeren.
Auteur: onetime
.
Oriëntatie(windrichting en hellingshoek) en schaduwwerking zijn twee zeer belangrijke elementen voor de opbrengst van een PV systeem. Met hoge zekerheid en nauwkeurigheid vooraf de verwachte jaarlijkse opbrengst berekenen is onbegonnen werk. Naast de veranderlijkheid van het weer zijn zoveel factoren van belang, zelfs een boom 100m verderop kan van invloed zijn, vogelpoep en bladeren, tot afwijkingen in vermogen/gevoeligheid binnen de tolerantie van de PV panelen. Het is in de meeste gevallen wel goed mogelijk om een redelijke schatting te maken, zie daarvoor de volgende secties.
Opbrengst ligt doorgaans ergens tussen de 800-1000 kWh/kWp, afhankelijk van oriëntatie, schaduw, en type panelen.
.
Oriëntatie en locatie
In gevallen waar schaduw geen rol speelt is de opbrengst goed af te schatten. Een afschatting1 van de opbrengst kan worden berekend met de volgende formule(s):Opbrengst [kWh] = Instraling [kWh / (m2 * year)] * IF [-] * PVvermogen [kWp] * PF [m2 / kWp]
Specifieke opbrengst [kWh/(kWp*year)] = Instraling [kWh / (m2 * year)] * IF [-] * PF [m2 / kWp]
Bij specifieke opbrengst wordt nog wel eens year/jaar weggelaten en kWh/kWp gebruikt, maar er meestal kWh/jaar (kWp*year) bedoelt
| Instraling I : | De energie die valt op 1 vierkante meter (horizontaal) per jaar. Zie plaatje Nederland. |
| Inclination Factor IF [-] : | Een zelf bedachte factor om de berekening makkelijk te maken adhv het instralingsdiagram. Omdat de instraling is gedefinieerd voor een horizontaal vlak (in het midden van de instralingsdiagram), is deze correctie bedacht. IF = (afgelezen relatieve instraling uit instralingsdiagram [%]) / 85%. |
| PV vermogen [Wp] : | Het STC vermogen van je installatie. |
| Performance Factor PF [m2 / kWp] : | Hierin worden verschillende verliezen meegenomen, en verschillen tussen type cel. Neem 0.80-0,88 voor kristallijne panelen, en 0,85-0,93 voor amorfe panelen. Voor details zie Siderea site. |
Instraling per jaar op een horizontaal vlak aarde. In kWh / (m2 * jaar).
Relatieve instraling als functie van windstreek en azimuth hoek.2
.
Voorbeeld:
Een 1500Wp installatie op het zuid-oosten in Den Helder, met een hellingshoek van 30 graden. Kristallijn Si, zonder noemenswaardige schaduw. Dan kan je een opbrengst verwachten van:
1070* (93/85) * 1,500 * 0,85 = 1493 kWh.
Let wel, dit is wel een zeer gunstig geval! Bijna overal staan objecten in de buurt zoals huizen en bomen, ook al staan ze wat verder weg (dat beïnvloed al de albedo), dit geval gaat om 100% vrij zicht (gebeurt dus zelden). Ofwel: Een huisje ergens midden in een gigantisch weiland. Daarnaast is de performance factor gunstig gekozen. Het kan in dit geval dus ook in de praktijk 1450 kWh worden. Daarnaast verschilt de opbrengst iets van jaar tot jaar.
.
Hoeken: Windstreek, Azimut, Zenit
Nog een mooie link betreffende instraling; http://re.jrc.ec.europa.eu/pvg_tools/en/tools.html
1: Dit is een afschatting. Het kan natuurlijk altijd beter, maar hier is getracht om het zo simpel mogelijk te houden en toch een goede afschatting te maken. Voor de fijnproevers is er de volgende website: http://www.siderea.nl/index.html
2: De correctheid van het instralingsdiagram wordt echter betwist: http://www.siderea.nl/art...shoek2/hellingshoek2.html
Bij gebrek aan beter, blijft dit diagram staan. Het wijkt wellicht een paar procent af voor sommige orientaties, maar het blijft een aardige indicatie van de opbrengst.
.
Invloed van schaduw
Schaduw heeft direct invloed op de opbrengst. Dit komt doordat de stroomopbrengst van een zonnecel evenredig is met het invallende licht. Als de schaduw slechts over 1 paneel valt, dan heeft de hele string daar dus last van omdat de stroom in een string overal gelijk is. De spanning blijft in principe ongeveer gelijk. Stel dat een paneel in volle zonneschijn 150W (5A) oplevert, en in de schaduw 60W (2A). Het paneel zit in een string van 5 panelen, dat is dus 5x150W=750W in totaal. Als één paneel in de schaduw valt, dan is de opbrengst niet 660W zoals je misschien zou verwachten, maar 5x60W=300W. De schaduw heeft dus invloed op de hele string, en dat is in gevallen van schaduw ook dé grootste reden om voor micro-omvormers te gaan ipv string omvormers.edit: onetime
.
Bypass diode
De cellen binnen één paneel kun je ook zien als een string: in serie geschakelde cellen. Een manier om ervoor te zorgen dat schaduw over enkele cellen niet de prestatie van het hele paneel en daarmee de hele string naar beneden brengt tot het niveau van die paar cellen worden bypass diodes gebruikt. Het onderstaande plaatje maakt de werking van een dergelijke bypass diode duidelijk.
onetime: Denk erom: onderstaande plaatje is technisch niet correct!
Maximum Power Point Tracker
De MPPT van de omvormer zal om de zoveel tijd de afgenomen stroom van de panelen variëren en met behulp van de daarbij horende spanningen het beschikbare vermogen bepalen. Daarna zal hij zich vervolgens op het maximum van deze sweep instellen. Deze sweep kan het gevolg zijn van gewijzigde opbrengst of van het verstrijken van een bepaalde tijd. Soms, als de MPPT ook goed schaduwmanagement bevat, is de tracker in staat het optimum van 5A uit het eerdere voorbeeld te vinden. De bypass diodes zullen dan het beschaduwde paneel "uitschakelen" en de rest van de string op vol vermogen (600W) doorlaten. Een eventueel 2e beschaduwd paneel is zo theoretisch ook nog gedeeltelijk op te vangen. Een derde niet.
.
Terminologie eigen aan PV en energie.
Naam - (symbool) - [eenheid].
- Watt-piek (nominaal) vermogen (Wp) [W] : Vermogensoutput van een PV cell/module onder STC condities. Wikipedia: Nominal power (photovoltaic)
- Specifiek watt-piek vermogen (Wp-spec) [W/m2] : Het watt-piek vermogen gedeeld door de oppervlakte. Gebruikelijk; het aantal vierkante meters [m2]. Een maat voor efficiëntie.
- Opbrengst [kWh] : De hoeveelheid opgebrachte energie uit de zonnepanelen, net als de hoeveelheid verbruikte energie in een huishouden. Meestal uitgedrukt in kWh: kilo-Watt-uur. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
- Specifieke opbrengst [kWh/kWp] : Dit is de opbrengst genormaliseerd naar het watt-piek vermogen van de zonnepanelen. Vaak wordt specifieke opbrengst gebruikt i.p.v. opbrengst, omdat het meer zegt over het presteren van het systeem. Dat kan afhangen van veel factoren zoals de locatie / weer / schaduw / type cell etc. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
- Standard Test Conditions (STC) : Standaard test condities onder welke het vermogen (Wp) van een PV cell/module wordt bepaald. Een bestralingssterkte van 1000 W/m2, een cell-temperatuur van 25C, en een 1.5 airmass spectrum. Wikipedia: Air mass (astronomy)
- Bestralingssterke / Irradiantie (Eng. Irradiance) (Ee) [W/m2]: Het vermogen per oppervlakte-eenheid van de invallende elektromagnetische straling op een oppervlak. Wikipedia: Irradiance
- Bestraling (Eng. Irradiation) (I) [kWh/(m2 * year)]: De totale cumulatieve hoeveelheid energie komende van straling die over een periode (doorgaans een jaar) valt op een oppervlakte (meestal vierkante meter). Een maat om uit te drukken hoe 'zonnig' het in een gebied/land is. Nederland zit zo rond 1000 kWh/(m2 year), terwijl de Sahara zo rond 2200 kWh/(m2 year) zit.
- Efficiëntie (n / eta) [-] : Ratio van de vermogensoutput van de PV cell/module en het vermogen van de inkomende straling onder STC condities.
- Enery Pay Back Time (EPBT) [year] : Ratio van de de primare energiekosten benodigd om PV cellen/modules te maken naar de jaarlijkse opbrengst van een PV cel/module. Een maat die aangeeft wanneer een PV module energetisch is 'terugbetaald'. In 2006 lag dit tussen 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa, maar tegenwoordig (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?].
- Enery Return On Investment (EROI) [year] : Zie Energy Pay Back Time (EPBT).
.
- Hoeveel zonnepanelen kan ik op een bestaande in gebruik zijnde groep installeren?
Je mag maximaal 2,25A invoeden op een in gebruik zijnde groep. Kortom, je kan best 800 Wp aan panelen hebben liggen, als je de omvormer maar zo kiest dat deze niet boven de 2.25A komt. Bijvoorbeeld een Steca 500, of Soladin 600. Zie voor meer info: http://www.olino.org/articles/2006/06/24/max500w. - Hoeveel zonnepanelen kan ik op dedicated groep installeren?
Je kan best meer Wp aan zonnepanelen op een groep kwijt dan de zekering aankan, als de omvormer maar niet meer invoed dan de zekering aankan. Meestal 16A, dan is het 16*230 = 3680W. Voor grotere vermogens zie het kopje electrotechniek. - Hoeveel b.t.w. kan ik terug krijgen?
- Op het moment van schrijven geldt een BTW regeling voor zonnepanelen bezitters. Europees wordt men gezien als BTW ondernemer en heeft men dan ook het recht om de BTW terug te vorderen.
Enige wat in mindering wordt gebracht is een forfait bedrag, afhankelijk van het resterende jaar en het piekvermogen van de installatie. Maar er zijn ook andere mogelijkheden.
Forfait bij een Opwekvermogen in WattPiek per jaar:
0000 – 1000 € 20
1001 – 2000 € 40
2001 – 3000 € 60
3001 – 4000 € 80
4001 – 5000 € 100
Naar aanleiding van het recente arrest van de Hoge Raad is duidelijkheid ontstaan over de aftrek van btw op de bouwkosten. Door de zonnepanelen heeft een deel van het dak een zakelijke functie gekregen, waarvoor recht op aftrek van btw bestaat.
Voorbeeldberekening
Voor het bepalen van het aftrekrecht kunt u uitgaan van de vierkante meter verhouding tussen nuttige ruimtes gebruikt voor zakelijke doeleinden en voor woondoeleinden.
Voorbeeld
Oppervlakte zonnepanelen: 25 m2
Totale woonoppervlakte (exclusief dak): 250 m2
Aanneemsom: €500.000 + €105.000(btw)
Percentage aftrek: 25/(25+250) * 100%= 9,09%
Berekening extra teruggaaf btw op bouwkosten: 9,09% * €105.000 = €9.545
Als het hele dak van een bungalow (alleen begane grond) vol ligt, heb je dus in principe recht op 50%... maar pas op, de praktijk is weerbarstiger: https://www.bdo.nl/nl-nl/...epanelen-deels-aftrekbaar , https://www.accountancyva...chtigen-met-zonnepanelen/ - Welke en hoeveel subsidie kan ik krijgen?
• Asbest eraf PV erop: vervallen - Er is een SDE+ subsidie voor grote aansluitingen van groter dan 3x80 A. Hiervoor kun je je momenteel 2x per jaar inschrijven. Daarmee krijg je een minimum bedrag voor geproduceerd vermogen.
http://www.rvo.nl/subsidi...zame-energieproductie-sde - Verder zijn er nog gemeentelijke en provinciale subsidies indien het bepaalde zorginstellingen betreft, dan wel openbare gebouwen zoals zwembaden / bibliotheken etc.
https://www.noord-holland...le-subsidieregelingen.htm
Nog meer vragen? Algemene vragen? Of op zoek naar allerlei handige sites? Lees eerst de FAQ; Duurzame Energie en Domotica: FAQ
.
- Overzicht aanbieders zonnepanelen
- PV Output
- PVX spot market price index solar PV modules
- Top 50 solar
- JRC instituut, zeer mooie site over instraling
- Ideale hellingshoek (1)
- Ideale hellingshoek (2)
- Micro-omvormer MAC Involar 250 door Roamer
- Invloed van onderdimensionering door antonboonstra
- Invloed van kabelverliezen door Dre
- Piekverliezen door atoonboonstra
- Het zonnepanelen problemen (a.o. brand) verzamel topic
Let op:
Dit is een algemeen topic met als scope "opwekken met pv". Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.
Eigen offertes / specifieke situaties horen in een eigen topic.
Hier een berichtje maken en verwijzen naar je eigen topic is ok.
Elektrapraat (kabeltjes, zekeringen, etc) kan hier: Het grote topic voor Elektra huisinstallaties - Deel 1
Opscheppen over je productie? dat kan hier: Het grote "jouw productie" topic - Deel 5
Precies je opbrengst loggen? Dat kan op: Datalogging: PV systemen
Loggen naar PV output? hier: PVOutput info en discussie of opmerkingen topic
en hoe zit het dan met de BTW? Nieuws: Zonnepanelen en de btw
Update suggesties voor deze post (ook) graag per DM.
[ Voor 3% gewijzigd door onetime op 29-01-2021 18:13 ]
I Bought Myself A Politician - MonaLisa Twins 2013: 7panelen(195Wp), maand later, 17. 3 jaar later 28 en gasloos. 5.5kWp O-W op 4.2kVA omvormer. 2018 'verhuisd'.
:strip_icc():strip_exif()/u/43218/crop5cd29cf426461_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/192109/zonnebloem.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/212073/crop5790930e15fe8_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/816105/crop57ea7319aff58_cropped.jpeg?f=community)
/u/1016333/crop605879047228c.png?f=community)
let niet op mij, ik check even in.
:strip_icc():strip_exif()/u/302533/Avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/37670/crop6511c4e77432d_cropped.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/60902/crop625bd67396add_cropped.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/26639/OdieTweakers.gif?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/306691/crop5aa2b39ca1992_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/109456/bigass3.jpg?f=community)
/u/1112165/crop5b8daa80a8892.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/90524/crop5eb9c600a06d6.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/404234/lardman3.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/313945/1282927574N2556.jpg?f=community)
/u/58527/crop598f55cf0092d_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/464322/050831IM%2520caveyshout%2520middel%2520groot.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/553329/crop65f2e249c118d_cropped.jpg?f=community)
/u/94980/crop67d04f89bb62e_cropped.png?f=community)
)
/u/127/chimera.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/65598/Sothpark-Erwin-Sm2.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/33320/crop5db40be9a5b1c_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/80031/crop5de22a11a1a45_cropped.jpeg?f=community)
/u/397787/crop5b753c90526ec_cropped.png?f=community)
/u/252489/crop5a7acd4120056_cropped.png?f=community)
/u/325497/crop67e6555d2aafc_cropped.png?f=community)
Dit topic is gesloten.
