Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 3

[Bartjuh]

.

Inhoudsopgave

• Inleiding
  • Historie
  • Beschikbaarheid en marktontwikkeling
  • Kritiek
• Praktische informatie
  • Overzicht benodigdheden
  • PV Panelen
  • Omvormer
  • Montagemateriaal
  • Elektrotechniek
  • Financiële zaken
  • Administratieve zaken en regelgeving
  • Oriëntatie en schaduwwerking
• Terminologie
• FAQ
• Linkjes
  • Tweaker reviews
• Oproep
• Fysische achtergrondinformatie

Voorgaande delen:
Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV)
Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 2

.

Inleiding

Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektriciteit, en worden ook wel PhotoVoltaics (Eng) (Afk. PV) of Foto-voltaïsch (Ned) genoemd.

Om elektriciteit genererende zonnepanelen goed te (leren) onderscheiden van warmte producerende modules die ook wel thermische zonnecollectoren of zonneboilers worden genoemd, is het handig om, indien verwarring in een bepaalde context kan worden verwacht, gebruik te maken van de meer specifieke term "zonnestroompanelen" (of simpelweg PV bij de kenners) voor het eerstgenoemde type.

Er bestaan ook combinaties van de twee (PV en zonnecollectoren), en deze worden PVT (T voor thermisch/thermal) genoemd. De ogenschijnlijke voordelen zoals een potentieel hoger totaalrendement wegen in de praktijk meestal niet op tegen de nadelen zoals een hoge prijs en een relatief lage temperatuur van het water.

Communicatie tussen de Tweaker Freemann en een bedrijf dat dergelijke producten maakte is te lezen in de openingspost van het zonneboilers topic.


.

Historie

_TODO


.

Beschikbaarheid en marktontwikkeling

Velen van jullie zullen wel eens kreten in de media gehoord hebben over het gigantische potentiaal van zonne-energie. Uiteraard is niet alles te winnen d.m.v. zonne-energie, maar als we slechts een fractie van het potentieel kunnen winnen zijn we al heel ver.

Een belangrijke indicator voor het succes van PV is het zogeheten grid parity. Grid parity wil ruwweg zeggen dat de prijs van PV kan concurreren met de lokale energieprijzen, dit is nodig om PV uit de niche te halen en de kritische massa te bereiken. Grid-parity is van regio tot regio verschillend, belangrijke factoren hierin zijn;

• De instraling, dit bepaald de opbrengst (Hoger is positief).
• De energieprijs. (Hoger is positief).
• Aanschafsubsidies en feed-in tarieven.

Door grote prijsdalingen van PV de laatste jaren en de relatief hoge energieprijs in Nederland zijn er al instanties die claimen dat we grid-parity hebben bereikt en dit heeft het nieuws gehaald (bron: NOS).


_{Disclaimer: Alleen voor het idee voor het idee van grid-parity grafiek, geen reële weergave (meer)}

Prijsontwikkeling PV: PVX spot market price index solar PV modules


groothandelsprijzen ex BTW
Gemaakt door Anton Boonstra vanuit gegevens van de website www.solarserver.com


Leesvoer:

EPIA Global Market Outlook	Site	Rapport
IEA Technology roadmap	Site	Rapport
Greenpeace Energy [R]evolution	Site	Rapport

.

Kritiek

Het is niet allemaal goud onder de zon dat blinkt, er zijn ook punten van aandacht. De voornaamste kritiekpunten en mythes worden hieronder besproken door middel van stellingen.

• De fluctuaties in de output van PV zorgen voor instabiliteit op het net
  Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10. Zolang zonnestroom nog op vrije kleine schaal wordt ingevoed is dat geen enkel probleem, de fluctuaties passen dan nog prima in de normale net-flutuaties. Zou het aandeel ingevoede zonnestroom te groot worden dan zal geïnvesteerd moeten worden in energie-opslag, demand management, en/of meer load-shaping en peaker centrales. Enige seizoens off-set kan bewerkstelligd worden door windenergie, aangezien deze het meest opbrengen in de winter, als PV weinig opbrengt.
  _{Aanvulling gewenst...}
• De fluctuaties in de output van PV zorgen voor hogere stroomprijzen
  Onderzoek naar de impact op de kostprijs van 'intermittent' duurzame energie bij een hoge penetratiegraad kwam tot de conclusie dat tot 20% er nauwelijks effect is op de kostprijs, maar daana significant stijgt. In Nederland overstijgt dit niet meer dan luttele procenten, dus vooralsnog hoeven we hier niet bang voor te zijn. In Nederland zitten we (op moment van spreken, 2013) pas op 0,08% volgens deze berekening. In Duitsland zitten ze op pas bijna op 4%. antonboonstra in "Duurzame Energie deel 18"

  Abstract [...] With increasing penetration levels the cost reduction of wind electricity caused by upscaling and technological learning is counteracted by the cost increase due to (1) the need for additional back-up capacity, (2) the need to generate wind electricity at less favourable sites, and (3) discarded wind electricity because of supplydemand mismatch. This occurs after about 20% wind electricity production as percentage of current electricity production. [...]

  Bron: Exploring the impact on cost and electricity production of high penetration levels of intermittent electricity in OECD Europe and the USA, results for wind energy
  
  _{Aanvullen door meldingen van hevige schommelingen in de stroomprijs in Duitsland? ...}
• Het kost meer energie om PV panelen te produceren dan dat ze ooit opleveren
  Dit is absoluut niet waar. Een maat om aan te geven hoe de primaire energiekosten zich verhouden tot de opbrengst is de Energy Pay Back Time (EPBT). Voor PV lag dit in 2006 tussen de 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa (afhankelijk van waar het systeem ligt) en kristallijn Si PV (meest gangbaar), inmiddels (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?]. PV panelen van 20 of 30 jaar oud draaien nog steeds zonder veel degradatie, en de verwachting is dat deze het nog lang uithouden. De techniek heeft niet stil gestaan, dus dat zal naar alle waarschijnlijk alleen maar beter zijn geworden.
• Aanslag op zeldzame aardmetalen
  Kristallijn Si bestaat voornamelijk uit Si (ook het glas ), een heel klein beetje Boron en Fosfor doping. Minimale hoeveelheden opgedampt zilver voor de backreflector. En nog wat koper voor de busbars e.d.
  _{Under construction. Aanvulling gewenst...}

.

Praktische informatie

Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit en leveren gelijkstroom. Er zijn daarin ruwweg 3 categoriën te onderscheiden:

• Volledig autonome systemen. Deze systemen staan los van het elektriciteitsnetwerk, en gebruiken doorgaans accu's voor het bufferen van energie. De energie die overdag bij zonnig weer wordt geproduceerd wordt dan opgeslagen in accu's, zodat elektrische apparatuur 's avonds en bij bewolkt weer gebruikt kunnen worden. Omdat dit veel duurder is dan netinvoeding wordt het eigenlijk alleen toegepast als het niet anders kan.Dit soort systemen worden bijvoorbeeld op (zeil)boten gebruikt, afgelegen plekken, of landen met een extreem instabiel grid.
• Netgekoppelde systemen. Deze systemen zetten de gelijkstroom uit zonnepanelen om naar wisselspanning, en voeden deze (na aftrek intern gebruik) in het elektriciteitsgrid in. Als de installatie op een woon- of bedrijfspand geplaatst is kan op een zonnige dag overdag de meter terugdraaien. 's Avonds of bij bewolkt weer wordt dan op normale wijze van netstroom gebruik gemaakt. Verreweg het meest populair in Westerse landen.
• Backup systemen. Dit is een combinatie van beiden, als het grid wegvalt zullen de zonnepanelen i.c.m. accu's (of een ander opslagsysteem) elektriciteit kunnen leveren in het huis. Deze systemen zijn aardig aan de prijs vanwege de kosten van energieopslag, en de duurdere omvormers.

Zonnestroompanelen heben een paar voordelen. Ze zijn eenvoudig van constructie, hebben geen onderhoud nodig en gaan erg lang mee. Ze zijn stil, stoten geen schadelijke stoffen uit en doordat ze geen bewegende delen hebben vallen ze meestal niet zo op. Dat maakt ze bij uitstek geschikt voor gebruik in stedelijk gebied, dus op woonhuizen of bedrijfspanden.

Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10.

.

Overzicht benodigdheden

In de rest van het veraal zal uitgegaan worden van netgekoppelde systemen, omdat deze verreweg het meest populair zijn in Nederland.
Een 'standaard' zonnepanelen systeem bestaat uit de volgende onderdelen:

• De zonnepanelen zelf.
• De netgekoppelde omvormer die de dc spanning omzet in ac spanning op het elektriciteitsnet.
• Montagemateriaal voor de zonnepanelen.
• DC en AC bekabeling, pvc buizen, e.d.
• Eventueel logging van de opbrengst. Vaak zit dit in de omvormer, maar om verschillende redenen kan er voor worden gekozen om extra/extern te loggen. Dit topic gaat hierover: Datalogging: PV systemen

Enkele belangrijke zaken zijn:

• Een energiemeter die terug kan draaien, of de teruggeleverde energie logged.
• Er mag niet meer dan 600W ingevoed worden op een groep die ook wordt belast door afnemers (verbruikende apparaten). Wil je meer invoeden dan moet er een aparte groep aangelegd worden.
• De oriëntatie van het dak. De azimut (Windstreek) en zenit hoek zijn hier van belang.
• Schaduwwerking obstakels.

Als je niet zelf van plan bent om te gaan knutselen, of niet op het dak durft/kan, dan kan je het laten doen. In de Solar Top 50 staan er een aantal; http://www.top50solar.nl/

_{( Wellicht nog aan te vullen met een overzichtsplaatje van een voorbeeldsysteem)}


.

PV panelen

Een zonnecel wordt gemaakt van een halfgeleidermateriaal dat elektriciteit levert zodra er licht op valt. Voor de huidige zonnecellen is silicium het meest gebruikte halfgeleidermateriaal.Daarmee kunnen drie typen zonnecellen gemaakt worden:

• Monokristallijn zonnecellen
  
  Monokristallijn zijn vervaardigd uit siliciumplakken, die uit een groot donkerblauw “monokristal” zijn gezaagd. Dat kristal is gecontroleerd afgekoeld, waardoor een gelijkmatige structuur is ontstaan. Dus ook een gelijkmatige kleurstelling
• Polykristallijn zonnecellen
  
  Polykristallijn (of multikristallijn silicium) worden gegoten en vervolgens gezaagd. Dit is een ander proces dan dat van de monokristallijne cellen. Tijdens het stollen ontstaan verschillende kristallen die het materiaal een onregelmatig geschakeerd uitzicht geven. Het rendement van polykristallijne cellen ligt iets lager (circa 2%) dan dat van monokristallijne cellen. Het zonnepaneel heeft een blauwe kleur
• Amorf silicium cellen
  
  Amorf silicium cellen worden opgedampt op een ondersteunend materiaal. De opbrengst is niet zo hoog, maar veel goedkoper. Voordelen zijn het kleinere materiaalgebruik, de continue productie met laag energieverbruik, en de mogelijkheid ze te plaatsen op grote oppervlaktes op goedkope dragers, zoals een dakbedekking

_{Bovenstaande geschreven door swapevent}

.

Omvormer

De omvormer is één van de twee belangrijkste onderdelen van je installatie. Je wil licht omzetten in DC en vervolgens in AC wat je thuis kan gebruiken. Hoe betrouwbaarder en efficiënter dit gebeurt hoe hoger je rendement. Kies een omvormer welke past bij je set én je toekomstplannen. Hoe beter hij past hoe lager je prijs/Wp.

_{Auteur: twixx}

.

String omvormers

Een string-omvormer maakt van je panelen in serie AC stroom. Stringomvormers zijn doorgaans relatief goedkoop per Watt (al worden ze snel duurder per Watt bij vermogens minder dan 1,5 kW), en hebben een relatief hoge efficiëntie. Het grote nadeel van string-omvomers is de gevoeligheid voor (gedeeltelijke) schaduw. Als één paneel in de schaduw valt, en dus significant minder opbrengt, dan zullen alle panelen terugvallen naar het niveau van dat ene paneel. Dit is in te zien met de zogenaamde stroomwet van Kirchhoff¹, die stelt dat de som van stromen van en naar een punt nul moet zijn (stroom zal niet accumuleren). Als één paneel minder stroom dan de rest produceert, zal de som op een punt in de string niet 0 zijn, en dat kan niet. De string is dus zo 'sterk' als het zwakst producerende paneel.

¹ Wikipedia: Kirchhoff's circuit laws


_{PV panelen in serie op een serie-omvormer. Bron: Enecsys}

Omvormers onderscheiden zich in kwaliteit, toepasbaarheid en mogelijkheden tot logging.

Enkele veel gebruikte merken en modellen.

Merk	Type	Aantal MPP	AC power	Bijzonderheden	Gebruikers
SMA	All	-	-	Kwalitatief sterk, verschillende modellen in IP65, t.b.v. logging extra module nodig	-
SMA	1300 TL	1	1.300 Watt	Voorzien van solar-switch	twixx
SMA	2000 HF	1	2.000 Watt	CEC rendement 96,3 %	databeestje
Steca	All	-	-	-	-
Steca	StecaGrid 500	1	500 Watt	CEC efficiëntie 94,5%	-
Steca	Steca 3000 coolcept	1		Efficientie 98% ,hoge stringspanning met breed mpp bereik, DC switch, d/m/j logging en 24h uitleesbaar.	no_mercy7776
Kostal	All	-	-	Zeer geschikt voor systemen met hogere voltages (b.v. door O of W ligging waardoor je veel panelen op 1 string zet.	-
Kostal	Piko 3,0	1	?	Efficientie 92,5% , hoge stringspanning, DC switch, webserver 24h	-
Kostal	Piko 10,1	?	?	?	WoudseHoeve
Effekta	All	-	-		-
Effekta	Effekta es4200	2	?	Efficientie 96% v lage stringspanning	-
Fronius	All	-	-		-
Fronius	Fronius ig 15	1	1500 Watt	CEC Efficientie 91,4%, lage stringspanning, veel opties dmv insteekkaarten	-
Fronius	Fronius ig 30	?	2650 Watt	CEC Efficiëntie 92,7%, lage stringspanning, veel opties dmv insteekkaarten	BarryH
Omnik	All	-	-	Door ingebouwde WiFi eenvoudig vwb logging. let op: geen internetconnectie, geen logging (ook niet achteraf).Prijsbewuste keus.	-
Omnik	Omniksol-1.0k-TL-DC-Wifi
Omnik	Omniksol-2.0k-TL-DC-Wifi	1	2200 Watt		Masaman
Omnik	Omniksol-3.0k-TL-DC-Wifi	2	3400 Watt		BarryH
Mastervolt	All	-	-		-
Mastervolt	Soladin 600	1	500 Watt	Populair model voor 3-paneel systemen welke niet op pal-zuid liggen! Gunstige prijs per Wp. Oudere type alleen uit te lezen met stekkertje van Mastervolt, naar seriele sub-D 9, en eventueel converter naar USB	Andre1973, jpm.lensen
Power-One	All	-	-		-
Power-One	PVI-3.0	2	3300 Watt	Max rendement 96,8% + MPP scan optie + uitleesbaar met RS485 + Stringsizer online	Wimlem

.

Micro omvormers

Micro-omvormers werken op paneelniveau, dat wil zeggen dat per paneel het vermogen van DC naar AC wordt omgezet. Micro-omvormers kosten doorgaans meer per Watt (al geldt dit doorgaans niet voor kleine systemen met een vermogen van minder dan 1kW) en hebben een iets lagere efficiëntie. Echter, er zijn een aantal specifieke voordelen:

• Schaduw op één paneel beïnvloed niet de hele string. (De hoofdreden dat veel mensen met gedeeltelijke schaduw op de panelen voor micro-omvormers kiezen).
• Modulair. Het is relatief makkelijk om je systeem in de toekomst uit te breiden door gewoon één of meerdere micro-omvormers met panelen bij te plaatsen. Een string-omvormer is gemaakt om rond een bepaald vermogen optimaal te functioneren.
• Je hoeft geen plek te vinden voor een grote omvormer, de micro-omvormers plaats je (doorgaans) onder het paneel.
• Je kan (meestal) de opbrengst per paneel zien en loggen, bij string-omvormers kan dit alleen per string.

_{PV panelen met micro-omvormers. Bron: Enecsys}


Enkele fabrikanten

Merk	Link	Richtprijs (incl. btw)	AC power	CEC efficiency	Bijzonderheden	Gebruikers
Enecsys - Single - Duo	Site	€ 170 € 265	225W 450W	93,5%	20 jaar garantie (mits gateway actief is)	twixx
Enphase M215	Site	€ 125	215W	96,0%	20 jaar garantie
Involar MAC 250	Site	€ 114	235W	%
Power-one Aurora micro	Site	€190 €215	250W 300W	%
SMA micro omvormer	Site	Prijs onbekend	240W	%
AEconversion - INV250 - INV350	Site	€ 252 € 261	240W 330W	91.4% 91.8%

_{Aangevuld door Twixx}


.

Optimizers

Optimizers proberen de voordelen van string en micro-omvormer te combineren. Per paneel wordt een optimizer gebruikt om ervoor te zorgen dat één paneel in een string geen blokkade meer kan vormen bij gedeeltelijke schaduw. Optimizers werken dus nog steeds met een string-omvormer. De hoofdreden om voor optimizers te gaan is, net als bij de micro-omvormers, gedeeltelijke schaduw op de panelen. Vroeger was het prijsverschil tussen micro-omvormers en string-omvormers groter, en maakte dit optimizers bij grotere installaties (>2kW) vaak financieel gunstiger. Tegenwoordig ligt dit omslagpunt een stuk hoger door de relatief grotere prijsdaling bij micro-omvormers.


_{PV panelen met optimizers en een string-omvormer. Bron: Enecsys}


.

Piekverliezen door het nemen van een te kleine omvormer

Door het nemen van een te kleine omvormer kunnen piekverliezen ontstaan.



Vermogensratio is het vermogen van de omvormer naar het Wp vermogen van alle panelen op de omvormer.

Het betreft een theoretisch model op basis van meetwaarden uit de praktijk in Nederland. (posts antonboonstra en van Dre). Uit dit theoretische model blijkt dat de verliezen door het nemen van een relatief kleine omvormer gering is.


Review door antonboonstra
Review door Dre

.

Montagemateriaal

Informatie over montagemateriaal (Click-fit e.d.).
Gezocht; iemand die dit stuk wil schrijven.

.

Elektrotechniek

Informatie over het elektronische gedeelte.

.

Niet separate groep

Volgens de NTA 8493 mag er maximaal 2,25 Ampère terug gevoed worden op een niet separate groep. Dit is een groep die ook door andere verbruikers gebruikt kan worden. Deze begrenzing wordt bepaald door de gebruikte omvormer en in principe niet door de zonnepanelen. Omvormers die hierop zijn begrenst zijn bijvoorbeeld de Soladin 600 en de Steca 500. Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen! Op een dergelijke omvormer sluit men meestal zonnepanelen aan met een totaal 'STC' vermogen tussen de 500Wp en de 1000Wp.
_{Auteur: Dre}

.

Separate groep

Om te bepalen welk vermogen aan zonnepanelen u aan mag sluiten kijkt u eerst wat de grootte is van uw hoofdzekering. Doorgaans is deze 25A, 35A, of 40A. De zekering in de groepenkast dient bij voorkeur 1,6 x kleiner te zijn vanwege selectiviteit. (Zie kopje selectiviteit).

Als u weet hoe groot uw groepenkastzekering is kunt u uitrekenen hoeveel vermogen aan zonnepanelen u mag installeren. Hiervoor gebruiken we de volgende formule: W = A x V

Hoofdzekering	Groepenkastzekering	Max. omvormervermogen
1 × 25A	16A	3680 W
1 × 35A	25A	5750 W
1 × 40A	25A	5750 W
3 × 25A	3 × 16A	3 × 3680 W
3 × 35A	3 × 25A	3 × 5750 W
3 × 40A	3 × 32A	3 × 7360 W
3 × 63A	3 × 40A	3 × 9200W
3 × 80A	3 × 50A	3 × 11500 W

Rekenvoorbeeld 1 fase
Uw hoofdzekering is 1 x 40A
De groepenkastzekering mag zijn: 40/ 1,6 = 25A
Het maximale vermogen aan zonnepanelen is: 25A x 230V = 5.750 Wp

Rekenvoorbeeld 3 fase
Uw hoofdzekering is 3 x 25A
De groepenkastzekering mag dan per fase zijn: 25/ 1,6 = 16A
Het maximale vermogen aan zonnepanelen is: 3 x 16A x 230V = 11.040 Wp

_{Auteur: swapevent}

.

Selectiviteit

Een omvormer kan ten gevolg van een defect een kortsluiting vormen op het lichtnet. In dat geval is het wenselijk dat alleen de zekering van de PV-groep uitschakelt en niet de hoofdbeveiliging. Als de hoofdbeveiliging uit zou vallen betekend dit dat het gehele woonhuis spanningsloos is. Bij de oudere huizen zit de hoofdbeveiliging achter een verzegelde installatie die de gebruiker in principe niet kan vervangen/herstellen en dus moet laten vervangen door de netbeheerder. Om te voorkomen dat de hoofdzekering uitvalt dient de PV-groep selectief te zijn ten opzichte van de voorliggende beveiliging (hoofdzekering). Als vuistregel hanteert men een factor 1,6 tussen beide beveiligingen. Dit is een vuistregel, maar voor de "volledige selectiviteit" dient men de karakteristieken (grafieken) van de zekeringen met elkaar te vergelijken. Selectiviteit is een keuze of wens van de gebruiker, maar geen eis. Het is een afweging tussen de risico's (wat zijn gevolgen van een uitschakelde hoofdzekering) en de kans daarop (hoe groot is de kans op een foutstroom).

_{Auteur: Dre}


.

kWh meter

Dat hangt van uw meter af.
Ferraris draaischijfmeter
Het is te adviseren deze niet te laten vervangen, tenzij het om een afgekeurde meter gaat of er een terugloopblokkering op zit. Op dergelijke apparaten zit doorgaans een terugloopblokkering symbool (een tandwieltje met een haakje). Ook kunt u dit eenvoudig testen door op een zonnige dag zoveel mogelijk apparaten uit te zetten. U kunt dan zien of de meter terug loopt. Voordelen van de draaischijfmeter zijn dat de energieleverancier minder snel fouten kan maken met het verrekenen van de meterstanden en u kunt in principe onbeperkt terugleveren, zolang u niet meer opwekt dan u verbruikt.
Digitale Meter met teruglever telwerken
Deze meter hoeft u niet te vervangen. Er is een telwerk voor zowel verbruik als teruglevering beschikbaar. Vraag voor u de meterstanden doorgeeft altijd eerst goed na hoe u deze dient aan te leveren.
Digitale Meter zonder teruglever telwerken
Deze meter dient u te laten vervangen. Met deze meter bespaart u alleen de zonnestroom die direct verbruikt wordt. De teruggeleverde stroom krijgt u niet vergoed. De doorgaans kosteloze vervanging van uw meter kunt u bij uw netbeheerder aanvragen.
Remark: U bent conform de huidige wet-regelgeving op dit moment niet verplicht om te kiezen voor een zogenoemde “slimme” meter ( mrt-2013 )

_{Auteur: swapevent}

.

DC en AC bekabeling

Informatie over bekabeling.
Gezocht; iemand die dit stuk wil schrijven.


.

Efficiëntie

De CEC en European weighted efficiëntie norm:



.

Financiële zaken

De prijs van een geheel zonnesysteem wordt meestal uitgedrukt in euro per Wp. Een systeem van 3000Wp dat € 3500 kost wordt dus omgerekend €1,17/ Wp. Deze prijs notatie wordt gebruik voor complete sets (met of zonder laten installeren) en vaak ook voor losse zonnepanelen.


.

Zonnepanelen en BTW

Daar is zelfs een apart topic over gemaakt: Nieuws: Zonnepanelen en de btw


.

Verdienmodel

In een gewone huiselijke situatie zal gebruikelijk een gedeelte van de opgewekte stroom direct in huis gebruikt worden, en een gedeelte zal terug geleverd worden (uitgedrukt in de utiliteitsfactor). Het gedeelte dat zelf in huis wordt opgebruikt heeft een waarde gelijk aan de elektriciteitsprijs dat je normaal betaald op dat moment (doorgaans rond de 22cent/kWh), aangezien het direct die stroom bespaart. Voor het gedeelte dat teruggeleverd wordt bestaan verschillende systemen. In Nederland wordt hier een systeem voor gebruikt dat salderen heet, in Duitsland is dit een ander systeem.

.
Verdienmodel in Nederland: Salderen
TODO

.
Verdienmodel in Duitsland
TODO

.
Alternatief verdienmodel: Real-Time Pricing (RTP)
Mogelijk in de toekomst. TODO

.

Nationale aanschafsubsidie van 15%

Sinds 2 juli 2012 kunt u als particulier subsidie aanvragen om zonnepanelen te kopen. U kunt 15% van het aankoopbedrag terugkrijgen, met een maximum van € 650. Voor zonneboilers en warmtepompen is geen subsidie beschikbaar.

Voor een zon-PV installatie met een een minimaal vermogen van 0,601 kWp (kilowattpiek) tot en met 3,5 kWp is het subsidiebedrag 15% van de daadwerkelijk gemaakte aanschafkosten. Het subsidiebedrag voor een zonne-installatie met een vermogen groter dan 3,5 kWp (kilowattpiek) is als volgt berekend: de uitkomst van 15% van de daadwerkelijk gemaakte kosten wordt vermenigvuldigd met 3,5 en gedeeld door het vermogen in kilowattpiek. Het subsidiebedrag is in alle gevallen maximaal 650 euro subsidie.

Bron: http://www.agentschapnl.n...idieregeling-zonnepanelen

Alleen de materiaalkosten (zoals de aanschaf van de panelen en ondersteunende apparatuur, zoals omvormers) komen voor subsidie in aanmerking. Dus niet de arbeidskosten voor bijvoorbeeld installatie van het systeem. De subsidie kunt u aanvragen met DigiD via het elektronisch loket van Agentschap NL. U moet een digitale kopie meesturen van de aankoopovereenkomst met de installateur (die getekend is op of na 2 juli 2012). Per adres kan 1 aanvraag worden ingediend

_{Auteur: swapevent}

.

Van 21% naar 6% op arbeid

Op 29 februari maakte de staatssecretaris van Financiën bekend dat arbeidskosten bij renovatie en herstel van woningen van het hoge btw-tarief naar het lage tarief gaat. Het plaatsen van zonnepanelen valt hier ook onder.

Een citaat:

...het aanbrengen, vernieuwen en onderhouden van boilers, geisers, cv-installaties, gaskachels, houtkachels, warmtepompen, zonnepanelen, zonneboilers, zonwering, rolluiken, alarminstallaties, bliksemafleiders, airco-installaties en sauna’s, mits die goederen in bouwkundig opzicht onderdeel (gaan) uitmaken van de woning

Deze maatregel is tijdelijk, duurt één jaar, en gaat in op 1 maart 2013.
Bron: http://www.rijksoverheid....herstel-van-woningen.html

_{BTW geschreven door hb1964}

.

Waar te kopen?

Er zijn vele (online) winkels en installateurs waar je zonnepanelen kunt aanschaffen. Ook wordt er wel eens in Duitsland geshopt. Het is hier echter niet de bedoeling om shops uitvoerig te gaan bespreken, omdat dit als vliegen op een hoop stront eigenaren aantrekt die hier graag komen melden hoe goed ze wel niet zijn, en bij hun moet komen kopen. Dan wordt het een reclame-zooitje.

Paul C heeft een wiki aangemaakt waar leveranciers toegevoegd kunnen worden, deze is hier te vinden;
http://dewiki.nl/index.php/Overzicht_aanbieders_zonnepanelen


.

Administratieve zaken en regelgeving

Informatie over regelgeving e.d.

• Vallen de panelen onder inboedelverzekering of de opstalverzekering?
  
  De panelen vallen in pricipe onder de opstalverzekering. Ze zijn immers vast met het bestaande gebouw verbonden. Neem contact op met je verzekering(agent) om hierover zekerheid te hebben. Laat dit schriftelijk bevestigen.
• Moet ik mijn panelen apart verzekeren?
  
  In pricipe vallen de panelen onder de opstalverzekering. Neem contact op met je verzekering(agent) om hierover dudielijkheid te hebben. Laat dit ook even (via e-mail bijvoorbeeld) bevestigen.
• Heb ik een vergunning nodig voor het plaatsen van panelen? (actueel bij een aantal Tweakers, op dit moment).
  
  In pricipe is het plaatsen van panelen niet vergunningsplichtig. Het kan zijn dat er in je gemeente aparte afspraken zijn gemaakt. Ook kan het zijn dat je huis onderdeel is van een gebied waar sprake is van een beschermd stadsgezicht. Neem in ieder geval altijd even contact op met de afdeling bouwvergunningen van je gemeente. Dit kan veel ellende voorkomen. Hier kan je het zelf controleren; https://www.omgevingsloket.nl/

_{Auteur: Schinnen-groen}


.

Regelgeving m.b.t. plaatsing panelen

Overzicht regelgeving m.b.t. plaatsing panelen

Gezocht; iemand die dit stuk verder wil uitbreiden, met o.a.:

• Energiemeter die terug kan draaien regelen e.d.
• Vergoeding (5000kWh limiet)
• Evt. andere belangrijke regelgeving

.

Oriëntatie en schaduwwerking

Oriëntatie en schaduwwerking zijn twee zeer belangrijke elementen voor de opbrengst van een PV systeem. Met hoge zekerheid en nauwkeurigheid vooraf de verwachte jaarlijkse opbrengst berekenen is onbegonnen werk. Zoveel factoren zijn van belang, zelfs een boom 100m verderop kan van invloed zijn, vogelpoep en bladeren, tot afwijkingen in vermogen/gevoeligheid binnen de tolerantie van de PV panelen. Het is in de meeste gevallen wel goed mogelijk om een redelijke schatting te maken, zie daarvoor de volgende secties.

Opbrengst ligt doorgaans ergens tussen de 800-1000 kWh/kWp, afhankelijk van oriëntatie, schaduw, type panelen.

_{TODO: Informatie over oriëntatie pv systeem + trackers, + schaduwwerking.}


.

Oriëntatie en locatie

In gevallen waar schaduw geen rol speelt is de opbrengst goed af te schatten. Een afschatting¹ van de opbrengst kan worden berekend met de volgende formule(s):

Opbrengst [kWh] = Instraling [kWh / (m^2 * year)] * IF [-]* PVvermogen [kWp] * PF [m^2 / kWp]
Specifieke opbrengst [kWh/(kWp*year)] = Instraling [kWh / (m^2 * year)] * IF [-] * PF [m^2 / kWp]
_{Bij specifieke opbrengst wordt nog wel eens year/jaar weggelaten en kWh/kWp gebruikt, maar er meestal kWh/ (kWp*year) bedoelt}

Instraling I :	De energie die valt op 1 vierkante meter (horizontaal) per jaar. Zie plaatje Nederland.
Inclination Factor IF [-]:	Een zelf bedachte factor om de berekening makkelijk te maken adhv het instralingsdiagram. Omdat de instraling is gedefinieerd voor een horizontaal vlak (in het midden van de instralingsdiagram), is deze correctie bedacht. IF = (afgelezen relatieve instraling uit instralingsdiagram [%]) / 85%.
PV vermogen [Wp] :	Het STC vermogen van je installatie.
Performance Factor PF [m^2 / kWp] :	Hierin worden verschillende verliezen meegenomen, en verschillen tussen type cel. Neem 0.80-0,88 voor kristallijne panelen, en 0,85-0,93 voor amorfe panelen. Voor details zie Siderea site.

Instraling per jaar op een horizontaal vlak aarde. In kWh / (m^2 * jaar).

Relatieve instraling als functie van windstreek en azimuth hoek.²

.
Voorbeeld:
Een 1500Wp installatie op het zuid-oosten in Den Helder, met een hellingshoek van 30 graden. Kristallijn Si, zonder noemenswaardige schaduw. Dan kan je een opbrengst verwachten van:
1070* (93/85) * 1,500 * 0,85 = 1493 kWh.

Let wel, dit is wel een zeer gunstig geval! Bijna overal staan objecten in de buurt zoals huizen en bomen, ook al staan ze wat verder weg (dat beïnvloed al de albedo), dit geval gaat om 100% vrij zicht (gebeurt dus zelden). Ofwel: Een huisje ergens midden in een gigantisch weiland. Daarnaast is de performance factor gunstig gekozen. Het kan in dit geval dus ook in de praktijk 1450 kWh worden. Daarnaast verschilt de opbrengst iets van jaar tot jaar.

.
Hoeken:
Windstreek
Azimut
Zenit

Nog een mooie link betreffende instraling; http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/


¹: Dit is een afschatting. Het kan natuurlijk altijd beter, maar hier is getracht om het zo simpel mogelijk te houden en toch een goede afschatting te maken. Voor de fijnproevers is er de volgende website: http://www.siderea.nl/index.html

²: De correctheid van het instralingsdiagram wordt echter betwist: http://www.siderea.nl/art...shoek2/hellingshoek2.html
Bij gebrek aan beter, blijft dit diagram staan. Het wijkt wellicht een paar procent af voor sommige orientaties, maar het blijft een aardige indicatie van de opbrengst.


.

Invloed van schaduw

Schaduw heeft direct op de opbrengst. Als de schaduw slechts over 1 paneel valt, dan heeft de hele string daar last van. Stel dat een paneel in volle zonschijn 150W oplevert, en in de schaduw 50W. Het paneel zit in een string van 5 panelen, dat is dus 5x150W=750W in totaal. Als één paneel in de schaduw valt, dan is de opbrengst niet 650W zoals je misschien zou verwachten, maar 5x50W=250W. De schaduw heeft dus invloed op de hele string, en dat is in gevallen van schaduw ook dé grootste reden om voor micro-omvormers te gaan ipv string omvormers.
_{Snel geschreven, aanvulling gewenst}

.
Bypass diode
De cellen binnen één paneel kun je ook zien als een string: in serie geschakelde cellen. Een manier om ervoor te zorgen dat schaduw over enkele cellen niet de prestatie van het hele paneel naar beneden brengt tot het niveau van die paar cellen worden bypass diodes gebruikt. Het onderstaande plaatje maakt de werking van een dergelijke bypass diode duidelijk.



_{Snel geschreven, aanvulling gewenst}


.

Terminologie

Terminologie eigen aan PV en energie.
Naam - (symbool) - [eenheid].

• Watt-piek (nominaal) vermogen (W_p) [W] : Vermogensoutput van een PV cell/module onder STC condities. Wikipedia: Nominal power (photovoltaic)
• Specifiek watt-piek vermogen (W_p-spec) [W/(m^2)] : Het watt-piek vermogen gedeeld door de oppervlakte. Gebruikelijk; het aantal vierkante meters [m^2]. Een maat voor efficiëntie.
• Opbrengst (?) [kWh] : De hoeveelheid opgebrachte energie uit de zonnepanelen, net als de hoeveelheid verbruikte energie in een huishouden. Meestal uitgedrukt in kWh: kilo-Watt-uur.
• Specifieke opbrengst (?) [kWh/kWp] : Dit is de opbrengst genormaliseerd naar het watt-piek vermogen van de zonnepanelen. Vaak wordt specifieke opbrengst gebruikt i.p.v. opbrengst, omdat het meer zegt over het presteren van het systeem. Dat kan afhangen van veel factoren zoals de locatie / weer / schaduw / type cell etc.
• Standard Test Conditions (STC) : Standaard test condities onder welke het vermogen (Wp) van een PV cell/module wordt bepaald. Een bestralingssterkte van 1000 W/(m^2), een cell-temperatuur van 25C, en een 1.5 airmass spectrum. Wikipedia: Air mass (astronomy)
• Bestralingssterke / Irradiantie (Eng. Irradiance) (E_e) [W/(m^2)]: Het vermogen per oppervlakte-eenheid van de invallende elektromagnetische straling op een oppervlak. Wikipedia: Irradiance
• Bestraling (Eng. Irradiation) (I) [kWh/(m^2 * year)]: De totale cumulatieve hoeveelheid energie komende van straling die over een periode (doorgaans een jaar) valt op een oppervlakte (meestal vierkante meter). Een maat om uit te drukken hoe 'zonnig' het in een gebied/land is. Nederland zit zo rond 1000 kWh/(m^2 year), terwijl de Sahara zo rond 2200 kWh/(m^2 year) zit.
• Efficiëntie (n / eta) [-] : Ratio van de vermogensoutput van de PV cell/module en het vermogen van de inkomende straling onder STC condities.
• Enery Pay Back Time (EPBT) [year] : Ratio van de de primare energiekosten benodigd om PV cellen/modules te maken naar de jaarlijkse opbrengst van een PV cel/module. Een maat die aangeeft wanneer een PV module energetisch is 'terugbetaald'. In 2006 lag dit tussen 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa, maar tegenwoordig (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?].
• Enery Return On Investment (EROI) [year] : Zie Energy Pay Back Time (EPBT).

Auteur: Bartjuh


.

FAQ

Frequently asked questions.

• Hoeveel zonnepanelen kan ik op een bestaande in gebruik zijnde groep installeren?
  Je mag maximaal 2,25A invoeden op een in gebruik zijnde groep. Kortom, je kan best 800 Wp aan panelen hebben liggen, als je de omvormer maar zo kiest dat deze niet boven de 2.25A komt. Bijvoorbeeld een Steca 500, of Soladin 600. Zie voor meer info: http://www.olino.org/articles/2006/06/24/max500w
• Hoeveel zonnepanelen kan ik op dedicated groep installeren?
  Je kan best meer Wp aan zonnepanelen op een groep kwijt dan de zekering aankan, als de omvormer maar niet meer invoed dan de zekering aankan. Meestal 16A, dan is het 16*230 = 3680W.
• Welke en hoeveel subsidie kan ik krijgen?
  Er is een nationale subsidie van 15% op de aankoopsom. Op de materiaalkosten, van 601Wp tot 3500Wp. 50 miljoen is hiervoor gereserveerd, op 2 juli ingegaan, en op moment van schrijven (1 maart 2013) is ongeveer de helft op. Hier staat meer informatie;
  http://www.agentschapnl.n...idieregeling-zonnepanelen

Nog meer vragen? Algemene vragen? Of op zoek naar allerlei handige sites? Lees eerst de FAQ; Duurzame Energie en Domotica: FAQ


.

Linkjes

• Overzicht aanbieders zonnepanelen
• PV Output
• PVX spot market price index solar PV modules
• Top 50 solar
• Subsidieregeling zonnepanelen
• JRC instituut, zeer mooie site over instraling
• Ideale hellingshoek (1)
• Ideale hellingshoek (2)

.

Tweaker reviews

• Micro-omvormer MAC Involar 250 door Roamer
• Invloed van onderdimensionering door antonboonstra
• Invloed van kabelverliezen door Dre
• Piekverliezen (1) door atoonboonstra
• Piekverliezen (2) door Dre

.

Wat hoort er in dit topic, en wat niet?

Daarnaast ook nog een oproep van Teacher om het in deeltje #2 on-topic te houden, en gelieve geen stemmingmakerij te bezigen. Houd het vriendelijk. Zie;
Lees dit: teacher in "Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV)"


.

[ Voor 0% gewijzigd door teacher op 20-01-2015 09:53 ]

[Bartjuh]

Fysische achtergrondinformatie

Hier wordt dieper op de materie ingegaan, maar deze diepgang is absoluut niet benodigd bij de installatie van een gemiddelde thuis-installatie van PV. Het is gericht op de geïnteresseerden die toch iets meer willen weten van de techniek.

• Instraling
  • Fotonen
  • Spectra
  • Atmosferische invloeden
• Basisprincipes
  • Halfgeleiders
  • Bandgap

.

Instraling

Fotonen

In een PV cel wordt zonlicht (niet warmte!) omgezet in elektriciteit. Licht is elektromagnetische straling dat binnen een bepaald bereik van frequenties/golflengtes valt (tussen infrarood en ultraviolet)¹. Correcter is dus om te zeggen dat PV elektromagnetische straling (kortweg: EM straling) in elektriciteit omzet. Er is in de historie veel discussie geweest over het gedrag van energie, materie en EM (licht). Is het een golfverschijnsel, of gedraagt het zich als een stroom van individuele deeltjes (kwanta). Beide groepen bleken gelijk te hebben, en dit is aangetoond met het zogeheten double-split (dubbele spleet) experiment^2,3. Ander bizar gedrag werd ook aangetoond, zoals de invloed van observatie op de uitkomst (het ineenstorten van de kwantummechanische golffunctie) en het bestaan van één deeltje op meerdere plaatsen tegelijk. Dat zal hier verder niet behandeld worden, als je er meer over wilt weten is het interessant om eens in de wereld van de kwantummechanica in te duiken⁴.

Ik zal in het vervolg gewoon licht gebruiken ipv EM. De werking van PV cellen is (veel) gemakkelijker uit te leggen aan de hand van kwanta (deeltjes) dan aan de hand van het golfkarakter van licht. Deze kwanta van licht worden fotonen genoemd, en hebben geen massa⁵. Fotonen hebben echter wel energie, welke berekend kan worden met de formule van Planck:

E = h * v

E is energie, h is de constante van Planck, en v is de frequentie van het licht. Daaruit is af te leiden dat hoe hoger de frequentie, hoe hoger de energie van het foton, en vice versa. Fotonen bewegen zich met de lichtsnelheid voort (in een vacuüm ca 300.000 km/s).


¹ Wikipedia: Licht
² Wikipedia: Tweespletenexperiment
³ YouTube: Dr Quantum - Double Slit Experiment
⁴ Wikipedia: Kwantummechanica
⁵ Wikipedia: Foton


.

Spectra

Elektromagnetische straling kan een hele lage energie en frequentie hebben (radiogolven), tot hele hoge energie en frequentie (Röntgen- en gammastraling). De atmosfeer absorbeert (gelukkig) heel veel straling.
Praktisch alleen licht, infrarood, en radiogolven komen door, waarvan licht dus de meeste energie heeft.

Elektromagnetische straling. Bron: wikipedia.

EM straling wordt vaak ook uitgedrukt in golflengte (wavelength) in plaats van frequentie. De relatie tussen de twee grootheden is een simpele:

c = v*L

c is de lichtsnelheid, v is de frequentie, en L de golflengte. Een foton met een kortere golflengte heeft dus een hogere frequentie, en dus meer energie.

De hoeveelheid en type straling op een bepaalde plaats en tijd kan worden weergegeven in een elektromagnetisch spectrum. Dat geeft de intensiteit (vermogen per oppervlakte-eenheid) weer als functie van golflengte of frequentie van de straling. De zon straalt EM straling uit. Het spectrum dat de zon uitstraalt kan analytisch worden benaderd door een zogeheten blackbody straler¹ op een constante en uniforme temperatuur van 5800K.

Blackbody straling van de zon, en het daadwerkelijke spectrum in de ruimte (dus buiten de invloeden van onze atmosfeer!).

¹ Wikipedia: Black-body radiation


.

Atmosferische invloeden

Onze atmosfeer is van grote invloed op de spectra van EM straling die de aarde bereikt. Verschillende gassen zoals zuurstof (O2), ozon (O3), waterdamp (H2O), en CO2 absorberen of reflecteren veel straling. Dit zorgt voor een hoop pieken en dalen in het spectrum, zoals te zien is in de onderstaande afbeelding. Een belangrijke observatie is dat de piek aan intensiteit van straling zich bevind in het zichtbare spectrum, i.e. licht. Het zal dan ook evolutionair geen verassing zijn dat onze ogen gevoelig zijn voor precies dat gedeelte van het spectrum.

De straling die de aarde daadwerkelijk bereikt. Bron: wikipedia.

Dit spectrum is onderhevig aan vele factoren, zoals seizoen, weer, breedtegraad, en tijdstip op een dag en dus stand van de zon (ochtend / avond).

Een groot deel van het licht dat de aarde bereikt komt niet rechtstreeks van de zon, maar is onderweg van richting veranderd, door moleculen in de lucht (waaronder water in wolken) of gereflecteerd via objecten in de buurt. Het licht dat de aarde bereikt is opgebouwd uit drie componenten:

• Direct licht
• Diffuus licht
• Albedo

Direct licht spreekt voor zich. Diffuus licht is het licht dat is weerkaatst van de stoffen in de lucht, zoals waterdamp, wolken, en ozon. Albedo is alles dat reflecteert op het aardoppervlak, in een gebouwde omgeving meestal redelijk aanwezig, maar ook als de zon laag staat. Op een bewolkte dag heb je dus voornamelijk diffuus licht, maar op een heldere dag is er nog steeds een grote component diffuus en albedo. Anders zou je in de schaduw ineens niets meer zien.


.

Airmass

Hoe hoger de zon staat, hoe korter de weg is die de straling moet maken door de atmosfeer, en daarmee dus hoe minder afzwakking. Een plaatje zegt hier meer dan duizend woorden, zie de afbeelding hieronder. In de winter staat de zon lager aan de hemel, en levert hiermee dus minder instraling (ook op een heldere dag).

Airmass

Volgens de definitie is Air mass de pad-lengte door de atmosfeer, en de air mass coefficient de ratio tussen de optische pad-lengte en de optische pad-lengte als de zon recht boven je hoofd zou staan. In de zonne-energie branche wordt de air-mass coefficient gebruikt, afgekort door AM gevolgd door de ratio. AM1 is dus recht boven je hoofd, en AM1.5 is onder een bepaalde hoek. AM0 wordt gebruikt voor de ruimte (buiten de atmosfeer).

In de tabel hieronder wordt de intensiteit van de instraling gegeven als functie van de AM (en daarmee hoek tot de zenith z). Verschillende waardes voor de intensiteit zijn gegeven, op basis van ideale berekeningen, emperische waarden, en vanuit norm.

z	AM	Range due to pollution	Via formule	Uit ASTM G-173 norm
degree		W/m^2	W/m^2	W/m^2
-	0	1367	1353	1347.9
0o	1	990 +- 15%	1040
23o	1.09	960 +- 16%	1020
30o	1.15	940 +- 17%	1010
45o	1.41	880 +- 20%	950
48.2o	1.5	870 +- 21%	930	1000.4
60o	2	770 +- 27%	840
70o	2.9	650 +- 34%	710
75o	3.8	560 +- 41%	620
80o	5.6	430 +- 53%	470
85o	10	280 +- 70%	270
90o	38		20

Intensiteit als functie van AM en z. Bron: wikipedia²

In de definitie van STC (Standard Test Conditions) waarmee PV panelen worden getest op hun efficiëntie, wordt een spectrum gebruikt behorende bij een airmass van AM1.5.


¹ Wikipedia: Air mass (astronomy)
² Wikipedia: Air mass (solar energy)

.

Basisprincipes

Halfgeleiders

Een PV zonnecel is een speciale halfgeleider. Het karakter van een PV zonnecel is zeer goed uit te leggen aan de hand van een halfgeleider. Heel simpel gesteld kan je materialen qua elektrische geleiding indelen in drie categoriën: geleider, half-geleider, en isolator. (Eng. conductor, semi-conductor, insulator). Een geleider materiaal laat elektronen zonder veel weerstand vrij bewegen binnen het materiaal (meestal metalen), een isolator is het tegenovergestelde en zal veel weerstand bieden aan het vrij bewegen van elektronen door het materiaal, en een half-geleider zit hier tussenin.

Materialen bestaan uit moleculen, en moleculen bestaan weer uit atomen. Afhankelijk van de grootte van het atoom zijn er meer of minder elektronen. Deze elektronen bevinden zich in een orbitaal rond de nucleus (het klompje protonen en neutronen). In elke orbitaal kunnen zich maximaal twee elektronen bevinden, met tegengestelde spin (m_s=+0,5 en m_s=-0,5)¹. Er zijn verschillende orbitalen, aangeduid met een letter (s,p,d,f)². Deze orbitalen komen overeen met een bepaald energie-niveau. De s-orbitaal heeft de laagste energie (meest negatieve), daarna p, daarna d, en als laatste f. Lagere energie betekend stabieler (dichterbij de kern). In dezelfde volgorde worden de orbitalen gevuld met elektronen, laagste energie eerst. Er bestaan bepaalde 'regels' ('aufbau princple' ³) waaraan de elektron-configuratie moet voldoen. Door deze regels hebben alle atomen tenminste één valentie elektron⁴ (het elektron met de hoogste energie, zonder een 'partner'), behalve de groep elementen genaamd edelgassen. Dit is de groep elementen helemaal in de rechterkolom van het periodiek stelsel, en zijn doorgaans heel stabiel en reageren niet/nauwelijks met andere atomen (vandaar: edel). Aangezien elektronen graag tegengestelde paren vormen, gaat het eenzame elektron op zoek bij een ander atoom naar een valentie elektron om een paartje te vormen, en zo ontstaat een binding tussen atomen en is de basis gelegd voor een molecuul.

Enkele orbitalen (spdf)

Materialen bezitten ook een bereik van een energieniveau (band genoemd) waar elektronen zich vrij door het materiaal kunnen bewegen, zonder binding met een atoom. Dit energie niveau wordt de 'conduction band'⁵ genoemd. De valentie elektronen bevinden zich qua energie in de valentie-band⁶. Tussen deze twee 'bands' kunnen geen zich geen elektronen met een dergelijke energie niveau bevinden (dat is een lastig verhaal met golffuncties en Schrödinger-vergelijkingen: zie quantum fysica), een dergelijke 'verboden zone' wordt 'band-gap' genoemd⁷. De band-gap duidt op het energieverschil tussen de valentie- en conductionband. Nu komen we aan bij het fundamentele verschil tussen geleiders, half-geleiders, en isolators: de grootte van de band-gap. Zie het onderstaande plaatje.

Band-gap voor geleiders, half-geleiders, en isolators.

Elektron-volt (eV) is een maat voor energie⁸, in het kopje hieronder verder uitgelegd. De bandgap voor de isolator is zeer groot, wat betekend dat er niet/nauwelijks vrij elektronen zullen zijn, en de weerstand tegen elektrische geleiding groot zal zijn. Bij een semi-conductor is het verschil klein, waardoor er met relatief weinig energie elektronen de geleidingsband ingestoten kunnen worden. Bij een geleider loopt de valentie-band en geleidingsband zelfs over elkaar heen! Elektronen bewegen dus moeiteloos van atoom naar atoom, en dergelijke materialen zullen dus weinig weerstand bieden tegen stroom.


¹ Wikipedia: Quantum number
² Wikipedia: Atomic orbital
³ Wikipedia: Aufbau principle
⁴ Wikipedia: Valentie-elektron
⁵ Wikipedia: Conduction band
⁶ Wikipedia: Valence band
⁷ Wikipedia: Band gap
⁸ Wikipedia: Elektronvolt


.

Elektronvolt

Elektronvolt¹ (eV) een maat (eenheid) voor energie. Volgens de beschrijving van Wikipedia: "Eén eV is de energieverandering die een vrij deeltje met een lading 1e (de elementaire lading e, gelijk aan de lading van een elektron) ondervindt wanneer het in een elektrisch veld een weg aflegt tussen twee punten die een onderling potentiaalverschil van 1 volt hebben."

Elektronvolt is een belangrijke maat omdat in een zonnecel in essentie de energie van een foton wordt afgegeven aan een elektron, en deze maat die conversie inzichtelijker maakt dan andere eenheden van energie (zoals Joule). Hoeveel eV heeft een foton dan? Dat is afhankelijk van de golflengte van de EM straling. In het onderstaande spectrum is deze relatie weergegeven. De energie is 1.8 eV voor rood licht en 3 eV voor blauw licht, in het bereik van veel halfgeleider-materiaal.

Energie van fotonen in elektronvolt (eV).

¹ Wikipedia: Elektronvolt


.

Diode

Waarom leg ik hier een (halfgeleider) diode uit? Omdat het functioneren van diode fundamenteel gezien veel gelijkenissen vertoont met dat van een zonnecel. Een diode is een elektronisch component dat in één richting heel makkelijk stroom door laat, terwijl het de andere kant op veel weerstand biedt¹.

Een halfgeleider zoals de diode is veelal gemaakt van kristallijn silicium als basismateriaal, maar in theorie zouden ook andere koolstofgroep elementen² met 4 valentie elektronen gebruikt worden, zoals koolstof en germanium. Door zijn 4 valentie elektron kan silicium ook 4 bindingen aangaan met andere atomen. Als je een silicium kristal maakt zal het materiaal zich in een prachtig en stabiel rooster bevinden (zie plaatje).

Silicium raster

Het materiaal is gewoon gewoon neutraal, er bevind zich nu geen potentiaal veld overheen. Waarom dat nodig is zal later duidelijk worden. Wat er nu wordt gedaan heet 'doping', en is feitelijk het 'bevuilen' van het mooie raster met atomen die er eigenlijk net niet mooi in passen, maar in het raster worden 'gedwongen'. Aan de ene zijde van het geheel worden er hele kleine beetjes element uit de boorgroep³ toegevoegd, in dit geval boron. De boorgroep heeft precies 1 elektron minder, maar wordt in het raster gedwongen door de stabiele structuur. Aan de andere kant worden elementen uit de stikstofgroep⁴ toegevoegd en in het raster 'gedwongen', in dit geval fosfor. Deze groep heeft 1 elektron meer dan het basismateriaal. De halfgeleider ziet er nu zo uit:

Doped silicium, met n-type doping ( fosfor: P ) en p-type doping ( boron: B ).

Het gedeelte van het rooster met boorgroep elementen (dus minus 1 elektron) heet p-type, en het gedeelte met de stikstof elementen (plus 1 elektron) heet n-type. Let wel, er zijn geen ionen toegevoegd aan het rooster, maar atomen zonder lading. Dus 1 extra elektron = 1 extra proton. Wat er nu gebeurt is dat de ongepaarde elektronen (elektronen hebben een negatieve lading) vertrekken van het n-type gedeelte richting het p-type gedeelte om de 'gaten' (gaten hebben een positieve lading) in het raster te vullen, en vice versa. Ze worden trouwens niet aangetrokken, want het materiaal is initieel neutraal geladen. Maar omdat de elektronen en gaten 'dwalen' door het materiaal komen ze zichzelf uiteindelijk automatisch tegen. Dit gebeurt op de scheiding tussen het p-type en n-type silicium, op de zogeheten pn-junction. Om deze pn-junction begint een een gebied te ontstaan waar de elektronen de gaten hebben gevuld: de zogeheten depletion region. Deze regio zit nu aan de p-type kant vol met ionen met een negatieve lading, en aan de n-type kant vol met ionen met een positieve lading. Dit voorkomt verder vergroting van het gebied, omdat de elektronen van het n-type silicium niet langs die barriere van ionen van negatieve ionen aan de p-type kant van de depletion region kunnen, en vice versa: gaten van het p-type silicium niet langs de positieve ionen aan de n-type kant van de depletion region kunnen. Dit verschil in lading veroorzaak een potentiaalverschil. Het is een beetje lastig om het kort uit te leggen, maar een filmpje zegt vaak meer dan duizend woorden:

P-n junction in diodes. Bron: Youtube.

¹ Wikipedia: Diode
² Wikipedia: Koolstofgroep
³ Wikipedia: Boorgroep
⁴ Wikipedia: Stikstofgroep

.

Zonnecel

Als een foton op de zonnecel valt dan reist hij door het silicium tot hij wordt geabsorbeerd door het materiaal en een elektron in de geleidingsband 'schopt'. Op dit moment kan het elektron zich vrij bewegen, maar hij laat ook een 'gat' met positieve lading achter. Dit gat kan ook 'bewegen', hij kan namelijk gevuld worden door naburige elektronen, die weer een gat achter laten. Dit worden 'mobile charge carriers' genoemd, en zijn dus positief (gat) dan wel negatief (elektron) geladen. Omdat na absorptie van het foton zowel een gat als elektron ontstaan, zeg je dat er een 'electron-hole pair' is ontstaan. Als het elektron-hole pair is ontstaan in de buurt van de pn-junction (met het potentiaalverschil erover heen) dan worden ze uit elkaar getrokken vanwege de tegengestelde lading. De elektronen gaan richting het n-type gedeelte vanwege de positief geladen ionen in de depletion region, en de gaten gaan richting het p-type gedeelte vanwege de negatief geladen ionen in de depletion region.

Als een electron-hole pair wordt gegenereerd buiten de invloed van de depletion region (dus in het n-type of p-type gedeelte), dan is het een kwestie van 'geluk'. Het electron-hole pair zal de depletion region moeten bereiken door diffusie, zonder in de tussentijd weer te recombineren. Sommigen redden het, anderen niet.

Absorptie en generatie van electron-hole pairs.

Als de elektronen en gaten gescheiden zijn krijgt men dus een stroom.

Niet alle fotonen die op de zonnecel neerkomen zullen een succesvol electron-hole pair genereren. Ten eerste wordt een gedeelte van het licht gereflecteerd van het glas, of wordt het gewoonweg nooit geabsorbeerd door het silicium en vertrekt het uiteindelijk gewoon weer uit het materiaal. Andere fotonen hebben gewoonweg niet voldoende energie om een electron-hole pair te genereren, voor silicium zit het meestal rond de 1.11 eV (de welbekende bandgap moet worden overwonnen!). Dat betekend dat in principe alles in het zichtbare spectrum kan worden geabsorbeerd en een electron-hole pair genereren, inclusief een klein beetje van het infrarode spectrum (zie kopje elektronvolt). De rest van het infrarode spectrum en EM straling met een lagere zullen nooit een elektron-hole pair genereren, maar kunnen wel door het materiaal worden geabsorbeerd en worden omgezet in warmte.


.

Bandgap invloed

.

Shockley queisser limit

De bandgap is, zoals je waarschijnlijk al vermoedde, van grote invloed op de generatie van electron-hole pairs. Als de bandgap te hoog is zullen veel fotonen niet voldoende energie bevatten om een electron-hole pair te genereren, en als ze geabsorbeerd worden dit gewoon omzetten in warmte. Als de bandgap te laag is zullen veel fotonen wel een electron-hole pair genereren, maar bezit dit paar ten eerste relatief weinig energie, en zal het surplus van de energie van de fotonen gaan naar warmte (wat nadelig is voor de efficiëntie).

Verliezen in zonnecel door mismatch foton-energie en bandgap.

Er is dus een optimum bandgap. De Shockley–Queisser limit¹ is een theoretisch maximum omzetting van energie uit fotonen naar elektriciteit in een zonnecel met één pn-junction (en dus bandgap). Het maximum is 33.7% bij een bandgap van 1.34eV.

Maximum efficiëntie als functie van de bandgap (enkele pn-junction).

Bij het populaire silicium met boron en fosfor is de bandgap 1.1eV, wat overeenkomt met een theoretisch maximum van 29%. Andere combinaties van groep 3-4-5 materialen hebben weer andere combinaties. Zoals in de tabel hieronder weergegeven.


Lijst van enkele voor PV significante halfgeleider materialen. Bron: wikipedia^2,3,4

Groep	Materiaal	Symbool	Bandgap @ 302K
IV	Kristallijn Silicium	c-Si	1.11
IV	Amorf Silicium	a-Si	1.7
III-V	Gallium-Arsenide	GaAs	1.43
II-VI	Cadmium telluride	CdTe	1.49
II-VI	Cadmium sulfide	CdS	2.42

¹ Wikipedia: Shockley–Queisser limit
² Wikipedia: Band gap
³ Wikipedia: List of semiconductor materials
⁴ Wikipedia: Thin film solar cell

.

Multijunction PV cellen

Je vraagt je waarschijnlijk af: is er geen manier om over die grens van 33,7% efficiëntie te komen? Ja!, die zijn er. Er zijn twee mogelijkheden: 1.) Je ontwerpt een zonnecel die fundamenteel anders werkt dan met een bandgap (en die bestaan... eigenlijk alleen in universiteiten), of 2.) je gebruikt meerdere bandgaps (of beter: junctions). Door lagen van verschillende halfgeleider materialen met verschillende bandgaps op elkaar te stapelen kan je een PV cel verkrijgen die theoretisch boven deze limiet uitkomt. Een voorbeeld cel is in het onderstaande plaatje gegeven voor een triple-junction PV cel van InGaP (1.88eV), InGaAs (1.4eV), en Ge (0.67eV).

GaAs triple junction tamdem PV cel.

In de toplaag kunnen de hoogst energetische fotonen worden omgezet, daarna de fotonen met een energie meer dan 1.4eV, om als laatste de laagst energetische fotonen met een minimum energie van 0.67eV proberen om te zetten. Zodoende kan een groter deel van het spectrum worden omgezet, en zijn de verliezen door een te lage energie minder (immers, alleen alle fotonen van minder dan 0.67eV kunnen nooit worden omgezet, itt alles minder dan 1.11eV bij c-Si), en zijn de verliezen door een teveel aan energie ook geminimaliseerd door de meerdere junctions.

Er zijn echter ook een aantal nadelen aan multijunction cellen. Tussen de lagen van een multi-junction cel moet de stroom elektronen hetzelfde blijven (hier hebben we de wet van Kirchhoff weer), de elektronen mogen niet accumuleren. Dit wordt "current matching" genoemd. De multi-junction cel moet daarom specifiek voor een bepaald spectrum zijn ontworpen, omdat verschillende spectra verschillende stromen zullen genereren in de verschillende lagen. De lagen moeten dus op elkaar af zijn gestemd. Dit betekend dat in een niet-ideaal spectrum er extra verliezen zullen optreden, en de efficiëntie dus sterker afhankelijk is van het spectrum. In de ruimte is dat geen enkel probleem aangezien het spectrum daar nagenoeg constant is (zon schijnt altijd (of helemaal niet), en dan zijn de panelen ook doorgaans exact gericht naar de zon). Op aarde wordt dit wel een probleem, aangezien het spectrum bijna continu veranderd, van ochtend tot avond, van onbewolkt tot bewolkt, en van seizoen tot seizoen.

Een tweede nadeel is dat dit soort cellen, die een hele hoge efficiëntie kunnen halen (>30%+), doorgaans verschrikkelijk duur zijn. Denk aan een factor 20 tot 100x kostbaarder dan c-Si (per Wp). In de ruimtevaart worden deze PV cellen bij uitstek gebruikt, aangezien gewicht en volume de ruimte in schieten ZEER duur is, en de duurdere cellen wegen hier dus altijd makkelijk op tegen genoemde kosten. Op aarde eigenlijk niet, al zijn er concepten waar concentrators worden gebruikt om de kosten van panelen te drukken (zie GaAs kopje).


¹ Wikipedia: Multijunction photovoltaic cell


.

IV curve

De IV-curve is de stroom-spanningscurve van een PV cel. Een PV cel is een stroombron (geen spanningsbron). De IV-curve kan worden geconstrueerd door de som van een constante fotogegenereerde stroom I_ph en de IV-curve van een diode. Dit resulteert in de volgende formule:

I = I_ph - I_S ( e^(qV)/(nKT) - 1)

En de volgende grafiek:

IV-curve van een PV zonnecel.

Het product van de stroom en spanning is het vermogen. P=I*V. Grafisch betekent dit dat de oppervlakte onder de curve moet worden gemaximaliseerd. Dit punt heet het "maximum power point", en wordt meestal afgekort door mp of mpp. I_mp en V_mp is de bijbehorende stroom en spanning respectievelijk. Een omvormer zoekt naar een spanning waarop het vermogen maximaal is, dat heet "mpp tracking".


.

PV zonnecel technieken

Er bestaan vele technieken voor PV cellen. Veruit de meest voorkomende (in volume) zijn mono- en polykristallijne Si cellen, maar er worden ook andere PV cellen verkocht en onderzoek naar gedaan. Hieronder wordt een grafiek getoond van cel efficiëntie van verschillende technieken door de jaren heen.

PV cel efficiëntie door de jaren heen, voor verschillende technieken. Hogere resolutie afbeelding

Dit zijn echter praktisch allemaal cellen die alleen maar gebruikt worden voor onderzoek (niet productie). In de tabel hieronder zijn voor PV cellen die ook daadwerkelijk te koop zijn gangbare STC efficiëntie getoond.

Groep	Materiaal	Symbool	STC Cel Efficiëntie
IV	Mono-Kristallijn Silicium	mono c-Si	14-20 %
IV	Poly-Kristallijn Silicium	poly c-Si	12-16 %
IV	Amorf Silicium	a-Si	6-10 %
II-VI	Cadmium telluride	CdTe	?? %
??	CI(G)S	CI(G)S	13-15 %

Er zijn ook panelen met een hogere efficiëntie te koop, boven de 20%. Bijvoorbeeld de Sanyo HIT en Sunpower E20. Dit zijn cellen die danwel cherry-picked, danwel multi-junction zijn (in geval van HIT: met a-Si).


.

Kristallijn Si (c-Si) (mono en poly)

TODO: verliezen (busbars e.d.), productie (mono,poly), opbouw (backreflector e.d.)


.

Amorph Si (a-Si)

.

GaAs zonnecellen

TODO: + multijunction, + concentrator, + space applications, + productietech.


.

CI(G)S zonnecellen

TODO.


.

CdTe zonnecellen

TODO.


.

Organische zonnecellen

TODO.

• Irradiance (diffuse, etc) en AM spectra etc
• Basic functioning (PN junction, halfgeleiders, doping)
• IV-Curve en diode equation (mux?)
• Werking en productie verschillende types (c-Si (mono, poly), a-Si, CI(G)S, GaAs (multi-junction), Organic (polymeer, dye-sensitized)).

[ Voor 234% gewijzigd door Bartjuh op 28-02-2014 19:52 ]

[pa3eia]

Het bovenstaande ziet erg S U P E R uit.
Namens een ieder bedankt.

kleine aanvulling:
de Piko's (blauw) en de Centrosolar Powerstocc (geel) komen uit dezelfde fabriek, met dezelfde hardware en specificatie's.

Datasheet: http://www.centrosolar.nl...Excellent_EN_20130606.pdf

Solar link: http://www.piko-solar-por...a8-451b-a783-b15ec661981d

73's

[Bartjuh]

Het is nog lang niet af, maarja, kost ook bakken met tijd

Bedankt voor de aanvulling, maar ik weet niet zo goed wat ik ermee moet doen? Want ik wil eigenlijk geen enorme "database"/lijst aanmaken met alle fabrikanten, modellen, en mogelijkheden. Dat is ondoenlijk en verandert ook continu.

Ik wil de focus leggen op de techniek en economische kant, met wat voorbeelden van omvormers/panelen e.d., maar niet meer.

[Schinnen-groen]

@Bartjuh: mooi stukje huisvlijt kerel! Chapeau!

[Cyclops10]

mooie nieuwe topicstart!

Heb hier al veel informatie vandaan gehaald, maar toch zoek ik nog wat advies.
Situatie is dat ik 18 panelen wil plaatsen. Waarschijnlijk Yingli's 260Wp all blacks.
Maar daarvan komen er 12 op het schuine dak en 6 op het platte dak. De richting zal bij beide hetzelfde zijn, maar de helling niet. (+ hoogte verschil van 6 a 7 meter)

Nu zoek ik hier een goede omvormer voor. Maar hier kom ik niet echt uit.
Opties zijn volgens mij: (steeds duurder wordend)
- 1 omvormer
bijvoorbeeld de SMA 4000TL, waarbij ik de 2 mpp's belast met 1 string van 12 en 1 string van 6.
Lukt dat met 6 panelen die 30,8v leveren, totaal 184,8v op een mpp die een range heeft van 175-500v?

- 2 omvormers

- Micro omvormers/optimizers. (SolarEdge)


Wat ik niet helemaal snap is als ik bijvoorbeeld kijk naar de Omniksol-1.5k-TL als aparte omvormer voor de 6 panelen. Dan zie ik een "MPPT DC voltage Range" van 150-450 V. Die 6 panelen leveren dus net voldoende volt om hier binnen te vallen (184,8v) , maar zitten qua Wp bijna aan de max. (1560Wp van 1750Wp)
Is het dan zo dat dit eigenlijk niet de goede omvormer is voor dit type panelen?

Vraag dit mede omdat ik nu van 2 bedrijven het advies kreeg van een SolarEdge, maar dit is erg duur en overdreven, want ik heb geen vage schaduwen anders dan de normale bij zonsopkomst en ondergang van daken 50/75 meter hiervandaan.

[MeTooPV]

Na zo'n prachtige openeingspost kunnen we het forum wel sluiten. Wat valt er nu nog te vragen? Complimenten!

[BarryH]

@cyclops10:
De omnik 1.5 is beter voor 190 tot 200 wp panelen , en er zal wel 1700wp dec zijdig op kunnen

[BarryH]

Wie heeft er ervaring met jsi omvormers?
Ik ben me op set 3 aan het oriënteren en hij valt op met een hoog rendement (97,4) en een lage prijs (571) voor een 3kw omvormer

[osluis]

Cyclops10 schreef op zondag 16 februari 2014 @ 14:59:
Wat ik niet helemaal snap is als ik bijvoorbeeld kijk naar de Omniksol-1.5k-TL als aparte omvormer voor de 6 panelen. Dan zie ik een "MPPT DC voltage Range" van 150-450 V. Die 6 panelen leveren dus net voldoende volt om hier binnen te vallen (184,8v) , maar zitten qua Wp bijna aan de max. (1560Wp van 1750Wp)
Is het dan zo dat dit eigenlijk niet de goede omvormer is voor dit type panelen?

Ik heb zelf 2x een Omnik 1.5k TL Wifi hangen (twee strings, beide op een ander dak) met aan elke omvormer 6x Canadian Solar, 245Wp. Dat werkt zonder problemen. Als ik de logs erop na sla ben ik vandaag tussen 09:00 en 17:00 niet onder de 150V gekomen.

Omnik geeft overigens in de handleiding een minimale voltage van 120V op, dus ik vraag mij af hoe jij aan die 150 als minimum komt?

[migjes]

osluis schreef op zondag 16 februari 2014 @ 17:21:
[...]

Ik heb zelf 2x een Omnik 1.5k TL Wifi hangen (twee strings, beide op een ander dak) met aan elke omvormer 6x Canadian Solar, 245Wp. Dat werkt zonder problemen. Als ik de logs erop na sla ben ik vandaag tussen 09:00 en 17:00 niet onder de 150V gekomen.

Omnik geeft overigens in de handleiding een minimale voltage van 120V op, dus ik vraag mij af hoe jij aan die 150 als minimum komt?

zal vandaag niet zo moeilijk zijn om niet onder de 150V te komen.
de (cel)temperatuur bepaald de V en zo warm was het niet vandaag.

als je maar in de zomer maanden maar boven de 120V blijft is het goed.
er is ook nog iets als mpp bereik, die is hoger als de opstart spanning (allen schitteren de gegevens weer eens door afwezigheid bij omnik), maar dat is meestal geen hard getal maar een aflopende schaal.

door te zorgen dat de V hoger is op de omvormer haal je vaak een hoger rendement (meer kWh).
dat kun je doen door 7 x 200Wp te gebruiken b.v..
(en in ieder geval ben je wat meer beveiligt tegen schaduw, een diode kan nu inschakkelen)

en dat zijn voor Cyclops10 wel zaken waar hij op moet letten als hij voor een omvormer gaat met 2x mpp.

[Cyclops10]

BarryH schreef op zondag 16 februari 2014 @ 16:05:
@cyclops10:
De omnik 1.5 is beter voor 190 tot 200 wp panelen , en er zal wel 1700wp dec zijdig op kunnen

Mm, als ik de yingli's 205Wp specs erbij pak kom ik op 23,9v. Als ik dat omreken naar de 260Wp panelen scheelt dat niks.
Maar zie inderdaad ook 190Wp panelen die 36,6v leveren. Dat is dan meer de range van de omnik.

osluis schreef op zondag 16 februari 2014 @ 17:21:
[...]

Ik heb zelf 2x een Omnik 1.5k TL Wifi hangen (twee strings, beide op een ander dak) met aan elke omvormer 6x Canadian Solar, 245Wp. Dat werkt zonder problemen. Als ik de logs erop na sla ben ik vandaag tussen 09:00 en 17:00 niet onder de 150V gekomen.

Omnik geeft overigens in de handleiding een minimale voltage van 120V op, dus ik vraag mij af hoe jij aan die 150 als minimum komt?

Ah oke. Goed praktijk voorbeeld.
Even de specs via hun site bekeken en daar staat inderdaad 120v als minimum. In de pdf via solarnrg staat toch echt 150v als minimum... dat is niet handig.

Dus de Omnik lijkt op zich wel geschikt om te gebruiken in een combinatie van 2 omvormers.

Iemand nog voors of tegens voor het gebruik van de SMA 4000TL als enige omvormer?

[migjes]

Cyclops10 schreef op zondag 16 februari 2014 @ 17:46:
[...]


Mm, als ik de yingli's 205Wp specs erbij pak kom ik op 23,9v. Als ik dat omreken naar de 260Wp panelen scheelt dat niks.
Maar zie inderdaad ook 190Wp panelen die 36,6v leveren. Dat is dan meer de range van de omnik.


[...]


Ah oke. Goed praktijk voorbeeld.
Even de specs via hun site bekeken en daar staat inderdaad 120v als minimum. In de pdf via solarnrg staat toch echt 150v als minimum... dat is niet handig.

Dus de Omnik lijkt op zich wel geschikt om te gebruiken in een combinatie van 2 omvormers.

Iemand nog voors of tegens voor het gebruik van de SMA 4000TL als enige omvormer?

ik zou die 150V ook aan houden, al is het maar om wat marge te hebben en net dat 1% extra rendement mee te pikken.

ik denk dat je de zaak al kunt laten draaien als je een sma3600tl21 gebruikt.
(als het verschil tussen de hoeken maar groot genoeg is.)
wil je toch iets zwaardere omvormer kijk eens naar een power-one 3.6.
en dan pas komt bij mij de sma4000.

(en dan zijn er nog veel meer omvormers)

edit:
pas trouwens op met de sma4000, er is een max wat de mpp aan kan, weet alle niet precies waar hij zat.
ik dacht uit mijn hooft dat het 2300W was en dat is te weinig voor jouw setup.
er is ergens een verschil in modellen tl20 en tl21.

[ Voor 8% gewijzigd door migjes op 16-02-2014 18:10 ]

[Cyclops10]

migjes schreef op zondag 16 februari 2014 @ 17:55:
[...]

ik zou die 150V ook aan houden, al is het maar om wat marge te hebben en net dat 1% extra rendement mee te pikken.

ik denk dat je de zaak al kunt laten draaien als je een sma3600tlst gebruikt.
(als het verschil tussen de hoeken maar groot genoeg is.)
wil je toch iets zwaardere omvormer kijk eens naar een power-one 3.6.
en dan pas komt bij mij de sma4000.

(en dan zijn er nog veel meer omvormers)

edit:
pas trouwens op met de sma4000, er is een max wat de mpp aan kan, weet alle niet precies waar hij zat.
ik dacht uit mijn hooft dat het 2300W was en dat is te weinig voor jouw setup.

Als ik 18 x 260Wp panelen neem heb ik in theorie toch 4680Wp opbrengst, is een SMA 3600 dan niet behoorlijk onder bemeten? Ligging is praktisch zuid en geen schaduw, dus de opbrengst is dan toch wel > 85%?

En snap die opmerking over het verschil in hoeken niet. Schuin dak is ongeveer 35 graden, platte dak zal ik ongeveer 15 a 20 graden doen. Is dat verschil groot genoeg?

Die power-one 3,6 ziet er interessant uit, lijkt op papier beter dan een SMA variant voor mijn opstelling.

Kan zo geen max per mpp vinden voor de SMA.

[Bezuiniger]

De SMA4000TL21 is op 18x260Wp Yingli bij mij (48 graden) al aan de krappe kant. Nog lager dan dat kost je echt opbrengst, ik zou bij een lagere hoek eerder nog naar een 5000 gaan dan lager. Jammer dat er geen 4500 tussenin zit.

SMA doet max. power op iedere MPP.

[Geurt-kun]

MeTooPV schreef op zondag 16 februari 2014 @ 15:00:
Na zo'n prachtige openeingspost kunnen we het forum wel sluiten. Wat valt er nu nog te vragen? Complimenten!

Je neemt de woorden uit mijn mond.
Prachtige openingspost!
Bedankt dat je er zoveel tijd in wilt steken.

[osluis]

migjes schreef op zondag 16 februari 2014 @ 17:45:
[...]

zal vandaag niet zo moeilijk zijn om niet onder de 150V te komen.
de (cel)temperatuur bepaald de V en zo warm was het niet vandaag.

als je maar in de zomer maanden maar boven de 120V blijft is het goed.

Ik heb ze vorige jaar augustus laten plaatsen, dus heb geen data van een volledig jaar. In augustus hebben we echter heerlijk weer gehad en met een paneel temperatuur van 45 graden zit ik tegen de 140V aan. Temperatuur vandaag was overigens 31 graden.

We zullen zien wat het van de zomer gaat doen.

Twee strings van 7x200 had ik ivm de vorm van mijn dak geen ruimte voor en schaduw heb ik gelukkig niet

[ Voor 10% gewijzigd door osluis op 16-02-2014 18:57 ]

[migjes]

Cyclops10 schreef op zondag 16 februari 2014 @ 18:22:
[...]


Als ik 18 x 260Wp panelen neem heb ik in theorie toch 4680Wp opbrengst, is een SMA 3600 dan niet behoorlijk onder bemeten? Ligging is praktisch zuid en geen schaduw, dus de opbrengst is dan toch wel > 85%?

En snap die opmerking over het verschil in hoeken niet. Schuin dak is ongeveer 35 graden, platte dak zal ik ongeveer 15 a 20 graden doen. Is dat verschil groot genoeg?

Die power-one 3,6 ziet er interessant uit, lijkt op papier beter dan een SMA variant voor mijn opstelling.

Kan zo geen max per mpp vinden voor de SMA.

met 4680wp heb je opbrengst voor 4680Wp, klopt.

je hebt 2 zaken, hoek EN warmte die de zon op de panelen schijnt.

1. de panelen die erg plat liggen, die doen nog niet veel in de lente als het zonnetje nog te schuin schijnt. die platen panelen doen het pas goed in de zomer. en die op het dak doen het juist goed in de lente.
verschillende zenit tussen 2 strings = in verschillend seizoen bereiken de panelen hun top waarden.

2. als het koud is buiten dan haal je de STC waarden.
en is het erg warm en haal je geen stc waarden maar noct waarden.
dus als het er echt op aan komt in de zomer dagen is de W lager maar de dagen langer.

dus doordat de panelen niet in te gelijke seizoenen vol draaien, kun je met een kleinere omvormer af.
en de W zakt richting NOCT in de zomer waardoor dat ook geen probleem is.

en daar nog over heen, kun je ook nog ongeveer 30% onder dimensioneren met de omvormer.
wat een sma3600tl21 tot ongeveer 5000Wp brengt.
(zoek in het vorige deel op antonboonstra zijn onder dimensioneren berekening, is lang verhaal)
maar je hebt ook nog het hoek voordeeltje wat er nog bij komt, dus ja het kan met een sma3600tl21.

niet mijn persoonlijke pad wat ik zou kiezen, maar kan zeker geen probleem.
ik zou zelf ook liever voor een zwaardere omvormer gaan.
de power-one heeft ook wat nadelen, zo gaat de mpp niet verder als 3000W. (maar ik zie hem bij mij ook wel eens hoger gaan, maar niet echt veel. die van mij gaat tot de 2090W met een max van 2000W)
maar die kun je dan weer wel aan een 16A groep hangen (kan ook makkelijk zijn in sommige gevallen.)

een sma4000tl21 zou ook misschien wel kunnen, zoek allen wel effen uit hoever de mpp gaat, niet bij alle 4000 modellen was dat zo maar mogelijk.

(nu niet denken dat plat niet beters is, dat is het wel, die panelen doen het gewoon beter als het bewolkt is.
maar plat heeft bij jouw wel schaduw van het huis in de zomer, maar dat is niet erg genoeg om micro's te gebruiken.)

Bezuiniger schreef op zondag 16 februari 2014 @ 18:34:
De SMA4000TL21 is op 18x260Wp Yingli bij mij (48 graden) al aan de krappe kant. Nog lager dan dat kost je echt opbrengst, ik zou bij een lagere hoek eerder nog naar een 5000 gaan dan lager. Jammer dat er geen 4500 tussenin zit.

SMA doet max. power op iedere MPP.

helaas niet iedere sma doet max op iedere mpp.
maar helaas word het ook niet aangegeven bij sma.

[chem]

Op ons plein leeft het plan om gezamenlijk zonnepanelen te (laten) installeren. Er is hiervoor een partij gevonden die dat wil plaatsen voor ons, en komt met een vraag: wil je goedkope chineze panelen en bijbehorende omvormer; of wil je dure panelen etc.

De keuze die nu aangeboden is gaat om "Noorse REC panelen van 260WP" met een "Duitse SMA omvormer". Het alternatief zijn 'Chinese Sunrise panelen van 260WP' met een "Chinese Omnik omvormer".

Prijzen zijn op dit moment nog niet genoemd; de vraag is wat onze voorkeur is.

Wat we ons afvragen is uiteraard: waarom niet de goedkopere Chinese panelen? Welke keuze maken we eigenlijk als we voor het ene of andere merk kiezen?

Alle feedback zou van harte welkom zijn

[Rol-Co]

Beetje rare vraag zonder prijzen en garanties, daar in zou je eventueel een doorslaggevende keuze maken.
Er is ook nog een 3e optie, Chinese panelen met sma omvormer, en 4e Noorse panelen met chinese omvormer.
Als ik moest kiezen tussen omnik en sma pakte ik sma, maar er zijn nog zoveel andere merken.

[Bezuiniger]

migjes schreef op zondag 16 februari 2014 @ 19:23:
[...]
helaas niet iedere sma doet max op iedere mpp.
maar helaas word het ook niet aangegeven bij sma.

We hebben het over SB TL21 modellen met meerdere MPP's. Die doen dat in principe, ze gaan allemaal tot 15A per MPP. Zolang je maar geen heel gekke dingen gaat doen waardoor je boven de 15A uitkomt zit je dus eigenlijk altijd goed. Alleen bij de tripowers zijn er een aantal modellen waarbij de B uitgangen afwijken van de A.

Dat wordt aangegeven bij SMA.

[RVMarion]

Weet iemand toevallig welke klemmen er gebruikt worden voor het monteren van frameless panelen? In de handleiding van de panelen staat een type klem waarbij er rubber tussen het aluminium van de klem en het glas van het paneel zit.

Echter kan ik dit type klem nergens vinden. Ook niet webshops die frameless panelen leveren.
Heeft iemand hier toevallig ervaring met frameless panelen (veelal thin film zonnepanelen)

[blissard]

Nu het weer wat zonniger wordt heb ik zin mijn set panelen uit te breiden. Wat hangt er nu:
2 sets van 2 x canedian Solar cs6p-240M op 2 Soladins. Beide sets op hetzelfde dakvlak, geen schaduw, zelfde hoek etc.
Nu heb ik op 2 plaatsen plek voor 2 panelen (van circa 1 x 1,65 ). Ik wil daarom 2 sets met nieuwe panelen maken met de soladins die ik al heb. Voor de 4 bestaande CS's wil ik dan 1 nieuwe omvormer halen.
Concrete vragen:
Welke panelen doen het met z'n 2-en nog leuk op een Soladin 600.
Welke omvormer doet het goed met m'n 4 CS's?

Of hebben jullie andere ideeën?

[paulv1973]

Bezuiniger schreef op zondag 16 februari 2014 @ 19:50:
[...]

We hebben het over SB TL21 modellen met meerdere MPP's. Die doen dat in principe, ze gaan allemaal tot 15A per MPP. Zolang je maar geen heel gekke dingen gaat doen waardoor je boven de 15A uitkomt zit je dus eigenlijk altijd goed. Alleen bij de tripowers zijn er een aantal modellen waarbij de B uitgangen afwijken van de A.

Dat wordt aangegeven bij SMA.

Exactemundo.....
Verschil in de TL-20 en 21 zit hem in de Max Voc.
Bij de TL-20 is deze 550V
TL-21 is dat 750V.
Dat geeft iets meer vrijheid in aantal panelen per string.
Bij een normaal 60 cells paneel met een Voc van rond de 37V heb je er weinig aan.
Aangezien je dan max 13 panelen per string kunt aansluiten bij de TL-20. Maar dan ga je ook meteen
26 panelen aanluiten en ga je eigenlijk al te ver over de max power van de omvormer heen...
Voordeeltje van de 21 is dat je 18 panelen (60 cells) in serie op 1 mpp kunt aansluiten...

[PClop]

RVMarion schreef op zondag 16 februari 2014 @ 19:57:
Weet iemand toevallig welke klemmen er gebruikt worden voor het monteren van frameless panelen? In de handleiding van de panelen staat een type klem waarbij er rubber tussen het aluminium van de klem en het glas van het paneel zit.

Echter kan ik dit type klem nergens vinden. Ook niet webshops die frameless panelen leveren.
Heeft iemand hier toevallig ervaring met frameless panelen (veelal thin film zonnepanelen)

Snel gevonden, deze worden voor zowel midden als eindklem gebruikt
http://www.ebay.de/itm/1-...lagen&hash=item3cce840320
Kontroleer zelf even of het de juiste zijn voor jou doel.

Meer modellen http://stores.ebay.de/bau...528&_trksid=p4634.c0.m322

[ Voor 8% gewijzigd door PClop op 16-02-2014 23:19 ]

[WhySoSerious]

Zeer, zeer lekker weg te lezen geschreven openingspost, bedankt daarvoor!

Zoals het er nu uitziet schaffen we binnen 1 jaar een koophuis aan, en zal de aanleg van een PV-installatie zeker overwogen gaan worden. Hoop dat ik me tegen die tijd hier mag melden voor het een en ander.

Ga zo door!

[chem]

Rol-Co schreef op zondag 16 februari 2014 @ 19:46:
Beetje rare vraag zonder prijzen en garanties, daar in zou je eventueel een doorslaggevende keuze maken.
Er is ook nog een 3e optie, Chinese panelen met sma omvormer, en 4e Noorse panelen met chinese omvormer.
Als ik moest kiezen tussen omnik en sma pakte ik sma, maar er zijn nog zoveel andere merken.

Yeah, dat snap ik -maar mijn vraag is dan ook welke factoren naast de prijs er spelen bij de keuze voor merk A of B?

[databeestje]

@Atrax

Wat betreft het plaatsen van panelen en schaduwmanagement. Ik zou zeker met het relatief kleine aantal panelen kijken of je gebruik kan maken van panelen die het beste om het dakraam heen passen.

Wellicht kan je het dakraam aan de noordzijde plaatsen? Dan krijg je een mooi homogeen vlak met panelen. Kies de panelen die het beste passen is mijn advies. Kleinere panelen helpen schaduw management doordat deze een kleiner deel van het totaal wp "bypassed". De omvormers doen dit feitelijk per paneel (door de spanning omlaag te brengen), dus meerdere kleine panelen == minder groot verlies. Zie situatie Rol-Co (31x100wp)

De Mastervolt Soladin Web 1500 is wellicht een goed passende omvormer hiervoor, deze past goed tot 9 panelen met 6 inch cellen (~250wp) of 7 panelen met 5 inch cellen (~200wp)
http://www.mastervoltsola...din-web/soladin-1500-web/

Het kan geen kwaad om een kleinere omvormer te gebruiken, dit kost hooguit piekverliezen. Daarnaast zou het verlies groter zijn als de omvormer geen rekening kan houden met schaduw.

Wat je natuurlijk ook kan doen is nu een omvormer van ~400 euro kopen en pas als je last heb overschakelen op een andere omvormer (marktplaats e.d.)

[styno]

Ik sluit me aan bij bovenstaanden: prachtige OP, complimenten!

[zeegerd]

chem schreef op maandag 17 februari 2014 @ 08:30:
[...]
Yeah, dat snap ik -maar mijn vraag is dan ook welke factoren naast de prijs er spelen bij de keuze voor merk A of B?

Kijk voor zowel panelen als omvormers ook bij de keurmerken en garanties (product & opbrengst), de 'cheap ass' Chinese voldoen vaak aan dezelfde als Europese en ze bieden vergelijkbare garanties. Topmerken komen tegenwoordig net zo goed uit China (bijv Yingli). Sunrise ken ik qua naam, niet qua reputatie, maar is ook een groot merk.

Omvormers, als het alleen gaat tussen Omnik en SMA.... Omnik is meer de budgetkeus, rendement is vergelijkbaar, alleen volgens veel gebruikers hier op het forum kun je in geval van enige schaduw beter voor SMA gaan.

Heb zelf van ca 1 nov - half feb enige ochtendschaduw en dat scheelt met onze Omnik wel wat, zelfs bij het laatste beschaduwde hoekje blijft de opbrengst laag. Als het laatste hoekje ook in de zon komt kan ie binnen een halve minuut met gemak 3* zo hoog worden. Echter het scheelt toch niet genoeg om voor een SMA te kiezen of voor micro-omvormers (niet uitgebreid berekend, meer een schatting m.b.v. PVGIS en dikke duim). Dit omdat de opbrengst in de donkere winterdagen sowieso relatief laag is; onze panelen staan ook nog eens vrij plat (15 gr).

Als je de invloed van schaduw wilt schatten/berekenen, check bijv ook PVGIS, waar je een schaduwbestand kunt invoeren in het model (horizon file). http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/apps4/pvest.php

Ook even in de gaten houden, omvormers (ongeacht merk) gaan vaak ca half zo lang mee als de panelen. Met een 'plein vol panelen' heb je dat dan gauw over duizenden euro's (aanname = meer omvormers van flinke capaciteit). Je zou extra garantie kunnen overwegen. Er zijn vast mensen hier op het forum die daar meer ervaring mee hebben.

Aanvullingen welkom, ik vergeet vast nog iets.

[zeegerd]

@schrijvers openingspagina, inderdaad goed en uitgebreid. Topwerk!

[migjes]

Bezuiniger schreef op zondag 16 februari 2014 @ 19:50:
[...]

We hebben het over SB TL21 modellen met meerdere MPP's. Die doen dat in principe, ze gaan allemaal tot 15A per MPP. Zolang je maar geen heel gekke dingen gaat doen waardoor je boven de 15A uitkomt zit je dus eigenlijk altijd goed. Alleen bij de tripowers zijn er een aantal modellen waarbij de B uitgangen afwijken van de A.

Dat wordt aangegeven bij SMA.

we? je bericht had geen verwijzing naar iemand?
maar ik werd ook gestoord tijdens het typen, vandaar dat ik gehaast het tekort schreef (excuses).

ik doelde op de minimum van de mpp 175V, die wil je toch wel halen op mpp 2.
en met 6 panelen zit je op maar 180V en dan heb je de warmte nog niet mee genomen.
die bedoelde ik eigenlijk. (ergens ga je wel gekke dingen doen als je de mpp ongelijk gaat vullen. 180v met 8A is voor mij wel een twijfel geval, wat een sma dan doet word niet aangegeven helaas.)

[Bartjuh]

MeTooPV schreef op zondag 16 februari 2014 @ 15:00:
Na zo'n prachtige openeingspost kunnen we het forum wel sluiten. Wat valt er nu nog te vragen? Complimenten!

Genoeg

Bedankt voor alle complimenten

De OP is nog lang niet niet af, er moet nog erg veel gebeuren. Maar het begint ergens op te lijken

[paulv1973]

migjes schreef op maandag 17 februari 2014 @ 10:16:
[...]

we? je bericht had geen verwijzing naar iemand?
maar ik werd ook gestoord tijdens het typen, vandaar dat ik gehaast het tekort schreef (excuses).

ik doelde op de minimum van de mpp 175V, die wil je toch wel halen op mpp 2.
en met 6 panelen zit je op maar 180V en dan heb je de warmte nog niet mee genomen.
die bedoelde ik eigenlijk. (ergens ga je wel gekke dingen doen als je de mpp ongelijk gaat vullen. 180v met 8A is voor mij wel een twijfel geval, wat een sma dan doet word niet aangegeven helaas.)

Vriend van me heeft vorig jaar aan een SMA SB4000-TL-20 2 strings gehangen met 6 en 7 panelen.
Renesola's 250Wp met een Voc van 37V. 2 strings vanwege 1 string (6 panelen) in de schaduw.
Ik weet... De SMA 4000 is natuurlijk niet de beste keus in dit geval, maar was goedkoop te krijgen.
Werkt tot ieders tevredenheid.... Dus ook met 6 panelen op 1 string.
Ik denk ook mede dankzij het optitrack van de SMA....

[migjes]

paulv1973 schreef op maandag 17 februari 2014 @ 10:26:
[...]


Vriend van me heeft vorig jaar aan een SMA SB4000-TL-20 2 strings gehangen met 6 en 7 panelen.
Renesola's 250Wp met een Voc van 37V. 2 strings vanwege 1 string (6 panelen) in de schaduw.
Ik weet... De SMA 4000 is natuurlijk niet de beste keus in dit geval, maar was goedkoop te krijgen.
Werkt tot ieders tevredenheid.... Dus ook met 6 panelen op 1 string.
Ik denk ook mede dankzij het optitrack van de SMA....

jep de situatie veranderd veel als je een omvormer op de kop kunt tikken (of nog hebt liggen).
dan maakt het niet meer zoveel uit, of je op de grens gaat zitten. (rendement is dan onbelangrijker)
allen als je de volle mep moet betalen vind ik het wel een dure optie om sma te kiezen.
zeker met omvormers die de helft kosten van de sma.

[Atrax]

databeestje schreef op maandag 17 februari 2014 @ 09:07:
@Atrax
...
De Mastervolt Soladin Web 1500 is wellicht een goed passende omvormer hiervoor, deze past goed tot 9 panelen met 6 inch cellen (~250wp) of 7 panelen met 5 inch cellen (~200wp)
http://www.mastervoltsola...din-web/soladin-1500-web/

Het kan geen kwaad om een kleinere omvormer te gebruiken, dit kost hooguit piekverliezen. Daarnaast zou het verlies groter zijn als de omvormer geen rekening kan houden met schaduw.

Wat je natuurlijk ook kan doen is nu een omvormer van ~400 euro kopen en pas als je last heb overschakelen op een andere omvormer (marktplaats e.d.)

Bedankt voor je reactie!
Ik was inderdaad al aan het puzzelen gegaan met verschillende maten, maar eigenlijk wordt het daarmee niet veel beter. Het dakraam zit gewoon heel ongelukkig.
Verplaatsen is niet echt een optie omdat het een huurhuis betreft, en mijn vader wil niet te ingrijpende veranderingen doen.
200Wp panelen geven uiteindelijk iets meer totaal Wp dan de conventionele 165x99 panelen, maar dat is maar 30Wp meer, niet echt de moeite. Wel wordt dan inderdaad de invloed van schaduw wat kleiner.
Grotere panelen 200x100 wordt het niet beter van. 100Wp had ik nog niet gevonden dus ook nog niet mee gerekend.
Bij kleinere panelen mogelijk ook meer kosten voor montage materiaal(?).

Als ik het bij 9 panelen van 165x99 hou, kan de installatie aan beide kanten een pan van de buren afblijven. Omdat de schaduw van de zijkant komt zou ik dan de panelen portrait kunnen plaatsen.
Eventueel zou micro's ook nog kunnen. Ongeveer €300 meer dan de Soladin Web 1500, maar dan minder piek verlies.
Voordeel daarvan is, mocht hij ooit weggaan uit dit huis, kan ik de boel verhuizen en aan mijn eigen installatie met micro's knopen
Maar wel duurder in aanschaf dus.

[migjes]

@Atrax
probeer eens met dit maatje te rekenen.
http://www.yinglisolar.co...ine/panda-48-cell-series/

[databeestje]

Atrax schreef op maandag 17 februari 2014 @ 13:42:
[...]

Bedankt voor je reactie!
Ik was inderdaad al aan het puzzelen gegaan met verschillende maten, maar eigenlijk wordt het daarmee niet veel beter. Het dakraam zit gewoon heel ongelukkig.
Verplaatsen is niet echt een optie omdat het een huurhuis betreft, en mijn vader wil niet te ingrijpende veranderingen doen.

Er over heen leggen misschien, er zijn anderen die het ook op die manier gedaan hebben. Heeft geen schoonheidsprijs, maar vanaf de straat zie je het niet. Dakraam plaatsen is niet altijd ingrijpend, ze verkopen ze zelfs bij de bouwmarkt. In het ergste geval heb je er dan 2 waarvan er over 1 heen getegeld is

200Wp panelen geven uiteindelijk iets meer totaal Wp dan de conventionele 165x99 panelen, maar dat is maar 30Wp meer, niet echt de moeite. Wel wordt dan inderdaad de invloed van schaduw wat kleiner.
Grotere panelen 200x100 wordt het niet beter van. 100Wp had ik nog niet gevonden dus ook nog niet mee gerekend.
Bij kleinere panelen mogelijk ook meer kosten voor montage materiaal(?).

Het dak van Rol-Co


Deze panelen zijn in grote getalen op eBay te vinden en zijn standaard panelen van 120x55 met 5 inch cellen (~18 Volt MPP). Ik heb er zelf 2 op de camper geplaatst en 1 op de schuur. (a 70 Euro p/s).

Als ik het bij 9 panelen van 165x99 hou, kan de installatie aan beide kanten een pan van de buren afblijven. Omdat de schaduw van de zijkant komt zou ik dan de panelen portrait kunnen plaatsen.
Eventueel zou micro's ook nog kunnen. Ongeveer €300 meer dan de Soladin Web 1500, maar dan minder piek verlies.

Steca StecaGrid 1800 of 2300. Rol-Co heeft deze 98% eff. omvormer en deze gaat bij hem ook goed met de schaduw om. Kwaliteits omvormer, maar reken op 900 euro.

Micro kan ook natuurlijk, maar premium prijs in combinatie met monitoring.

[Atrax]

@Migjes
Die had ik gebruikt in de 205w variant voor vergelijking, dan kwam ik prijs/Wp ongunstig uit, en leverde het nauwelijks meer op dan 9x 250Wp. In de versies met hogere rendementen worden ze in verhouding te duur helaas.

@databeestje
Die paneeltjes zien er leuk uit. Op eBay vind ik deze. Die zijn 100x68. Daarvan zou ik er 25 kunnen plaatsen... Hahaha 2500Wp lijkt echt de magische grens.
Helaas zijn die ook nog eens 15ct per Wp duurder dan de 165x100 panelen.

[Rol-Co]

Kan je deze maat kwijt?
http://m.ebay.de/itm/171226089855?cmd=VIDESC&gxo=true

10 stuks voor 1150,- incl verzendkosten.

[Atrax]

Die maat moet kunnen ja. Maar ik kom op €990+79+(9*20)=€1249
Nog niet verkeerd. Maar ik kan niet vinden hoe oud ze zijn, en deze verkoop is beëindigd.

[Rol-Co]

Atrax schreef op maandag 17 februari 2014 @ 20:02:
Die maat moet kunnen ja. Maar ik kom op €990+79+(9*20)=€1249
Nog niet verkeerd. Maar ik kan niet vinden hoe oud ze zijn, en deze verkoop is beëindigd.

Ow, ja is al weer even terug dat er 300 stuks stonden of zo, gast heeft regelmatig hele partijen dus als je tijd hebt even in de gaten houden.

[Atrax]

@Rol-co
Thanks, ga ik zeker doen!

Edit: Kan ook 9x nieuwe Eging 245Wp voor €1575,- krijgen...hoe oud zijn die dingen van die gast zo ongeveer? Enig idee?

[ Voor 71% gewijzigd door Atrax op 17-02-2014 20:35 ]

[Cyberpope]

Rol-Co schreef op maandag 17 februari 2014 @ 18:42:
Kan je deze maat kwijt?
http://m.ebay.de/itm/171226089855?cmd=VIDESC&gxo=true

10 stuks voor 1150,- incl verzendkosten.

mm... erg verleidelijk.

[Rol-Co]

Atrax schreef op maandag 17 februari 2014 @ 20:30:
@Rol-co
Thanks, ga ik zeker doen!

Edit: Kan ook 9x nieuwe Eging 245Wp voor €1575,- krijgen...hoe oud zijn die dingen van die gast zo ongeveer? Enig idee?

Hoelang bestaan 240Wp panelen? Ik denk dat ze van 2010 zijn ongeveer.

@databeestje
Mijn paneelkes zijn best wel appart met 19,5V en 23,7V Voc. Ik zoek al een tijdje 1-2 panelen maar kan ze niet vinden.

[revolution-nl]

Rol-Co schreef op maandag 17 februari 2014 @ 18:42:
Kan je deze maat kwijt?
http://m.ebay.de/itm/171226089855?cmd=VIDESC&gxo=true

10 stuks voor 1150,- incl verzendkosten.

Ik zou bijna even op en neer rijden

[jantje112]

Ik heb mijn eerste stal gezet. Voor erg leuk prijsje 12 oude 18 cell Shell panelen gevonden. Zijn 13 jaar oud. Ga ze vanavond ophalen. Ik twijfel nog over de inverter. Een soladin 600 of 1 of 2 involar 250 omvormers.

Laatste 2 is iets goedkoper.. Soladin is flexibeler voor de toekomst..

Iemand nog advies? Of een oude soladin of gridfit over?

[Lord Anubis]

Rol-Co schreef op zondag 16 februari 2014 @ 19:46:
Beetje rare vraag zonder prijzen en garanties, daar in zou je eventueel een doorslaggevende keuze maken.
Er is ook nog een 3e optie, Chinese panelen met sma omvormer, en 4e Noorse panelen met chinese omvormer.
Als ik moest kiezen tussen omnik en sma pakte ik sma, maar er zijn nog zoveel andere merken.

Grappig, als ik moet kiezen neem ik een omnik met de goedkoopste panelen.
Waarom?
We hebben hier drie mensen met 2250Wp gelijk georienteerd.
Buur 1: Een heeft SMA met yingly mono black
Buur 2: Ander omnik met yingly mono black
Me: En ik omnik met SH-shine poly blauw.

Gelijke dak, richting etc. Zelfde straat. Twee letterlijk naast elkaar.
In nog geen twee weken tijd alle drie geplaatst.
De mijne loopt in pas met de andere en eigenlijk heb ik de meeste opbrengst in de donkere maanden. Helaas was mijn set even enkele dagen uit omdat ik het een en andere moest doen. Met de info van de berekening en huidige opgewekte KWh's gaan zij in geen 23 jaar tijd het bedrag verschil terug verdienen. Na 24-25 jaar is er pas een voordeel voor buurman twee.
De berekening bij omnik solar design is iets lager dan de huidige opbrengst ( nu op 107%)t, maar dat zal bij iedere berekening wel zo zijn en weers afhankelijk.

Maar dit is mijn/ons verhaal. Zo is ieder plekje en setje anders.

[Aardwolf]

Ik wou alleen ff zeggen:

H U L D E voor dikke maar tevens keigoed uitziende openingspost. Heel netjes en super strak!

Ik zit nu zo voor mn pc: ^10

[Speedy-Andre]

jantje112 schreef op dinsdag 18 februari 2014 @ 11:51:
Ik heb mijn eerste stal gezet. Voor erg leuk prijsje 12 oude 18 cell Shell panelen gevonden. Zijn 13 jaar oud. Ga ze vanavond ophalen. Ik twijfel nog over de inverter. Een soladin 600 of 1 of 2 involar 250 omvormers.

Laatste 2 is iets goedkoper.. Soladin is flexibeler voor de toekomst..

Iemand nog advies? Of een oude soladin of gridfit over?

Kijk eerst maar eens goed of ze last hebben van delamineren, dan zie je bruine vlekken op de cellen.
Een beschermfolie laat los en er komt vocht tussen waardoor de opbrengst afneemt.
Www.solarworld.de heeft de Shell fabrieken overgenomen en zou hier iets mee moeten doen.

[jantje112]

@andre, jij hier

Panelen zien er verder prima uit. Mooi schoon en geen barsten etc.

Ik heb eventueel wel interesse om met iemand zo'n ebay set te kopen van 10 panelen, dus als iemand ook wil dan even per pb contacten.

[Speedy-Andre]

Tuurlijk zit ik ook hier, het monitoren en loggen van de opbrengst hoef ik niet aan de leverancier over te laten want die snapt daar niets van

[A4-tje]

Ik lees heel veel over zelf inkopen en, neem ik aan, zelf installeren. Maar zijn er nog mensen die gebruik maken van installateurs hiervoor? Vooral aangezien er dit jaar nog 6% BTW op arbeidsloon geldt.
Ook is het nog handig om van de BTW terug te vragen van de belastingdienst. Levert weer 1 à 2 jaar sneller terugverdienen op.
Iemand hier ervaring met het terugvragen van de BTW?

[Anoniem: 238103]

bij shell panelen zeker de rsm/acm serie is het zaak dat je controleert of de alu hoeken vast zitten op elkaar en aansluiten. zodra deze los zitten zit er al zeker vocht/lucht in en hebben ze al gelekt.
de panelen zijn erg goed, maar bij loshalen word vaak kracht gebruikt, en daar gaat het vaak mis.
ook de junction box moet nog goed vastzitten.

[ Voor 7% gewijzigd door Anoniem: 238103 op 18-02-2014 21:09 ]

[Cyclops10]

A4-tje schreef op dinsdag 18 februari 2014 @ 20:36:
Ik lees heel veel over zelf inkopen en, neem ik aan, zelf installeren. Maar zijn er nog mensen die gebruik maken van installateurs hiervoor? Vooral aangezien er dit jaar nog 6% BTW op arbeidsloon geldt.
Ook is het nog handig om van de BTW terug te vragen van de belastingdienst. Levert weer 1 à 2 jaar sneller terugverdienen op.
Iemand hier ervaring met het terugvragen van de BTW?

Ik ben van plan om zelf de spullen te kopen en dan het te laten installeren.
Dan kan ik namelijk geheel beslissen wat ik krijg qua hardware, maar niet de moeite van het installeren

Naar aanleiding van de antwoorden hier, kijk ik nu naar 8 kleinere panelen (Yingli) van 205Wp op het platte dak.(ipv 6 normale) Die leveren dan 191,2 volt.
Dat in combinatie met een SMA 4000TL-21, die minimaal 175 volt wil, moet dat voldoende zijn. (en 12 * 260Wp op de andere mpp)

[Rol-Co]

Lord Anubis schreef op dinsdag 18 februari 2014 @ 12:40:
[...]


Grappig, als ik moet kiezen neem ik een omnik met de goedkoopste panelen.
Waarom?
We hebben hier drie mensen met 2250Wp gelijk georienteerd.
Buur 1: Een heeft SMA met yingly mono black
Buur 2: Ander omnik met yingly mono black
Me: En ik omnik met SH-shine poly blauw.

Gelijke dak, richting etc. Zelfde straat. Twee letterlijk naast elkaar.
In nog geen twee weken tijd alle drie geplaatst.
De mijne loopt in pas met de andere en eigenlijk heb ik de meeste opbrengst in de donkere maanden. Helaas was mijn set even enkele dagen uit omdat ik het een en andere moest doen. Met de info van de berekening en huidige opgewekte KWh's gaan zij in geen 23 jaar tijd het bedrag verschil terug verdienen. Na 24-25 jaar is er pas een voordeel voor buurman twee.
De berekening bij omnik solar design is iets lager dan de huidige opbrengst ( nu op 107%)t, maar dat zal bij iedere berekening wel zo zijn en weers afhankelijk.

Maar dit is mijn/ons verhaal. Zo is ieder plekje en setje anders.

Allemaal Chinese panelen dus in je voorbeeld ik schreef ook dat als ik moet kiezen tussen die 2 neem ik de sma, meer vanwege de zekerheid van de sma, de prijs is overal wel te vinden wat je zoekt, ik had mijn omvormer ook voor half geld, bij een goedkope omvormer zie je dat al minder.
dus het gaat niet om tvt in dit geval.

Moet ik kiezen uit alle merken staat sma weer niet boven aan de lijst, ik vind ze wat oubollig.

[A4-tje]

Ik ga idd ook eens kijken naar hardware zelf aanschaffen en dan een installateur zoeken die het kan aanleggen op mijn schuine dak.
Maar vroeg me ook af of mensen ervaring hadden met btw teruggave.

[Niek_]

Meer info over het BTW-terugvragen-verhaal: Nieuws: Zonnepanelen en de btw

[art]

Ik heb 3000 Wp op oost en 1500 op west. Vandaag was een dag met ononderbroken bewolking. Grappig om te zien hoe beide strings onder dit diffuse licht vrijwel gelijk op gaan.

[BarryH]

@Art: wel bijzonder dat west net zo snel start als oost, terwijl de zon toch in het oosten op komt...

[Lord Anubis]

Je moet niet vreemd staan te kijken als een installateur er een hogere installatie prijs voor vraagt dan wanneer hij ook het systeem kan leveren en het dan voor je installeerd.

[twixx]

Bartjuh schreef op maandag 17 februari 2014 @ 10:24:
[...]

Genoeg

Bedankt voor alle complimenten

De OP is nog lang niet niet af, er moet nog erg veel gebeuren. Maar het begint ergens op te lijken

Nog een dan, goed werk zeg! Complimenten.

[jantje112]

Anoniem: 238103 schreef op dinsdag 18 februari 2014 @ 21:08:
bij shell panelen zeker de rsm/acm serie is het zaak dat je controleert of de alu hoeken vast zitten op elkaar en aansluiten. zodra deze los zitten zit er al zeker vocht/lucht in en hebben ze al gelekt.
de panelen zijn erg goed, maar bij loshalen word vaak kracht gebruikt, en daar gaat het vaak mis.
ook de junction box moet nog goed vastzitten.

Goed om te horen, de panelen hebben geen aluminium rand. Het zijn een soort glazen platen (duh) met witte achterkant, naast de 2 rijen van 9 zit een strook van ongeveer 10 cm, waardoor de panelen als een soort planken schuin over elkaar lagen op het platte dak.

De hele straat lag vol met deze panelen (is gedaan bij de nieuwbouw) echter zie ik dat ze bij elke set van 4 1 paneel half over de anderen hadden liggen waardoor de 2e rij van het paneel 50% was afgedekt... Zonde dus van de montage en het bedrijf wat ze gelegd zou hebben moet zich SCHAMEN..

[opuntia1]

jantje112 schreef op woensdag 19 februari 2014 @ 09:34:
[...]


Goed om te horen, de panelen hebben geen aluminium rand. Het zijn een soort glazen platen (duh) met witte achterkant, naast de 2 rijen van 9 zit een strook van ongeveer 10 cm, waardoor de panelen als een soort planken schuin over elkaar lagen op het platte dak.

De hele straat lag vol met deze panelen (is gedaan bij de nieuwbouw) echter zie ik dat ze bij elke set van 4 1 paneel half over de anderen hadden liggen waardoor de 2e rij van het paneel 50% was afgedekt... Zonde dus van de montage en het bedrijf wat ze gelegd zou hebben moet zich SCHAMEN..

Toch wel een SCHAduw manegement.

[AcIDeR]

Ik heb me onlangs aangemeld op http://energieleveren.nl

Hierbij aangegeven dat ik nog een oude analoge kWh meter heb, zonder terugloop beveiliging.
Vandaag als antwoord op de aanmelding, van Enexis (netbeheerder) een brief ontvangen.
Deze geven aan dat het wijs zou zijn om de huidige meter te vervangen voor een nieuwe digitale uitvoering met daarin 4 tellerwerken.

Persoonlijk zie ik het voordeel niet zo van in?

Greenchoice is onze leverancier, en geeft juist weer aan dat deze analoge meter aan te raden is wegens eenvoud met het salderen.


Wat is jullie mening?

[Cranberry]

Lekker die oude meter laten hangen. Die saldeert automatisch.
Zuinig op zijn en zeker niet laten vervangen is mijn advies

[Anoniem: 238103]

oude meter...
ik heb 5kWp en een warmtepomp
vandaag 11kWh opgewekt, 8,2kWh in de warmtepomp
analoge meter : -0,8 eindsaldo
digitale meter : wachten tot je over een jaar hopelijk je saldering correct krijgt
als ik afreken dan is dat de al gesaldeerde stand iedere dag weer elke seconde van het jaar
slim he ?

saldering afgeschaft, ik saldeer gewoon door.
netbeheerder voor de deur met bling bling slimme meter ? effe geen tijd hoor, sorry.
je mag digitaal vanaf 1 januari onbeperkt salderen, maar dat kon de analoge schijf allang al.
ga ik met mijn tijd mee ? ja hoor ik meet zelf met een eigen systeem, digitaal en slim.

[ Voor 33% gewijzigd door Anoniem: 238103 op 19-02-2014 21:30 ]

[Yihaaa]

Misschien een noob vraag, maar dat ben ik ook op PV gebied.
Ik heb een schuin dak wat perfect op het ZZW ligt en denk eraan om aan PV te beginnen.
Aangezien ik een aantal Velux dakramen heb en ik niet heel veel budget heb om veel PV panelen te installeren zit er aan te denken om een kleine PV installatie aan te leggen. Denk aan 4 panelen.
Mijn vraag is echter waar kan ik het beste beginnen om een idee te krijgen voor prijzen voor zo'n installatie?

[revolution-nl]

AcIDeR schreef op woensdag 19 februari 2014 @ 20:03:
Ik heb me onlangs aangemeld op http://energieleveren.nl

Hierbij aangegeven dat ik nog een oude analoge kWh meter heb, zonder terugloop beveiliging.
Vandaag als antwoord op de aanmelding, van Enexis (netbeheerder) een brief ontvangen.
Deze geven aan dat het wijs zou zijn om de huidige meter te vervangen voor een nieuwe digitale uitvoering met daarin 4 tellerwerken.

Persoonlijk zie ik het voordeel niet zo van in?

Greenchoice is onze leverancier, en geeft juist weer aan dat deze analoge meter aan te raden is wegens eenvoud met het salderen.


Wat is jullie mening?

Snel een ketting om die oude analoge doen zodat ze hem nooit weg kunnen halen .

Dit jaar best wat gedoe gehad met Greenchoice met het salderen. De lever meter kunnen ze automatisch uitlezen maar de opwek niet. Meterstanden van mijn sluwe digitale meter moest ik handmatig doorgeven, vervolgens werd mijn voorschotbedrag verhoogd en kon ik 2 maanden op mijn centen wachten

[masaman]

Vorig jaar heb ik mijn zonnepanelen geinstalleerd en dat gemeld bij de netwerkbeheerder (Liander). Deze maand moet ik voor de eerste keer de meterstanden doorgeven aan de Nuon. Is er nog iets waar ik op moet letten bij het doorgeven? Ik heb de Siemens S2AS-300 meter met 4 telwerken en een teruglever meter.

[blissard]

Even wat tegengas tegen de ferraris fanclub

Ik heb veel problemen gehad met een te lage meterstand op mijn analoge meter. Volgens mij zijn problemen niet afhankelijk van het type meter.
Als salderen wordt afgeschaft dan vervangen ze bij iedereen de oude meter zowieso.
Privacy is misschien een argument. Je kunt het verzenden van data echter uit laten zetten. Sommige mensen geloven niet dat dat ook echt zo is, of denken dat dat later weer aan gezet kan worden. Misschien hebben ze gelijk. Als je dit soort vragen overal bij stelt heb je echter ook geen leven.
Het uit kunnen zetten van de voorziening of de hackbaarheid is voor sommigen een probleem. Kan zijn dat er ooit meters op afstand worden uitgezet. Of dat door hackers kan, daar heb ik te weinig verstand van. Ik heb echter geen hart-long machine staan, dus ik kan wel een paar daagjes zonder stroom.

[Anoniem: 567740]

Moet je aangeven dat je zonnepanelen hebt? Ik zet ze binnenkort ook op mijn dak en waarschijnlijk ook 1 paneel meer dan nodig (voor de toekomst). Wat gebeurt er nou als ik niet aangeef dat ik teruglever?

[migjes]

Anoniem: 567740 schreef op donderdag 20 februari 2014 @ 08:51:
Moet je aangeven dat je zonnepanelen hebt? Ik zet ze binnenkort ook op mijn dak en waarschijnlijk ook 1 paneel meer dan nodig (voor de toekomst). Wat gebeurt er nou als ik niet aangeef dat ik teruglever?

je hebt 2 partijen.
1. de netbeheerder.
op http://energieleveren.nl
dan krijg je een standaard brief dat je meter is afgekeurd voor terugleveren en vervangen moet worden.
er is geen wet voor dat dit ook echt moet. (het vervangen van de meter of het aanmelden)

2. de leverancier (essent/nuon/greenchoise/oxxio etc.....)
in ieder geval je voorschot verlagen, je hoeft echt geen renteloze lening aan dit soort bedrijven te geven.
dat is echt nergens voor nodig.

denk je een echt overschot te gaan hebben en je wil van de greenchoise regel gebruik gaan maken.
om de eerste 1000kWh tegen de volle mep uit te laten betalen.
dan zou ik de regeltjes goed gaan door lezen, zitten wat haken en ogen aan.
zelf vind ik die paar 10tjes niet eens interessant.

als je niks doet is het ook in orde, als je wel iets doet is het ook in orde.
belangrijk is wel dat je de zaak in de gaten houd, gaat de btw goed, krijg ik de heffings-korting(inclusief btw)
leuker kunnen we het niet maken, misschien wel makkelijker.

zelf werd ik een beetje moe van de schattingen elk jaar en het aanpassen van het voorschotbedrag.
elke keer steevast te hoog.
en nu vragen ze zelfs 2 euro per accept-giro (en voor het gemak sturen ze ook geen accept-giro meer) of je moet het automatisch van de rekening af laten trekken. (ik heb nog nooit begrepen dat iemand het in zijn bolle kop kan krijgen om een bedrijf zo ver te vertrouwen, dat ze ongelimiteerd geld van je rekening kunnen halen, het moet niet gekker worden)
dat ik mijn huis op leegstand tarief heb laten zetten, en betaal ik gewoon 0 euro per maand en krijg 1x per jaar de afrekening.
het bedrag is ruim onder de 1000 euro, dus kan ik ook wel in 1x betalen.
je hoeft dit allemaal niet te doen, je moet er dan allen rekening mee houden dat het wel 3 afrekeningen(jaren) kan duren voordat het maand bedrag eindelijk eens goed geschat word.

[Anoniem: 238103]

alleen rob de bree (siderea) kan goed inschatten, maar die huren ze niet in helaas.

[Anoniem: 338213]

revolution-nl schreef op woensdag 19 februari 2014 @ 21:35:
[...]


Snel een ketting om die oude analoge doen zodat ze hem nooit weg kunnen halen .

Dit jaar best wat gedoe gehad met Greenchoice met het salderen. De lever meter kunnen ze automatisch uitlezen maar de opwek niet. Meterstanden van mijn sluwe digitale meter moest ik handmatig doorgeven, vervolgens werd mijn voorschotbedrag verhoogd en kon ik 2 maanden op mijn centen wachten

Greenchoice leest bij mij ook de teruglever standen, ze staan zelfs op hun site.

[zero_cool89]

Yihaaa schreef op woensdag 19 februari 2014 @ 21:30:
Misschien een noob vraag, maar dat ben ik ook op PV gebied.
Ik heb een schuin dak wat perfect op het ZZW ligt en denk eraan om aan PV te beginnen.
Aangezien ik een aantal Velux dakramen heb en ik niet heel veel budget heb om veel PV panelen te installeren zit er aan te denken om een kleine PV installatie aan te leggen. Denk aan 4 panelen.
Mijn vraag is echter waar kan ik het beste beginnen om een idee te krijgen voor prijzen voor zo'n installatie?

Dan kom je al snel uit op een systeem van 3 keer 195 Wp met een steca 500 omvormer. Prima startset. Ongeveer 800 tot 1000 euro exclusief montage.
Google ff op:
Stelwagen solar electric
Of www.zonnepanelen.nl

[MXL]

De kogel is door de kerk!!

Bij ons komen er 18 SF-165's op het dak. Dit in een mooi rechthoekig vlak van 3x6 panelen portrait. Het geheel zal worden aangesloten op een Stecagrid 3000 Coolcept. Dit systeem zal nagenoeg ons volledige verbruik afdekken. De monitoring vind plaats via Stecaportal en ter controle hiervan zal ik een kWh meter in de meterkast plaatsen.

In een latere fase zal ik vermoedelijk nog 3 panelen icm met een steca 500 bijplaatsen op de garage. Of dit ook solarfrontiers worden weet ik nog niet, kunnen ook 48 cels yingli panelen worden.

Foto's volgen!

[sjimmie]

Sinds afgelopen weekend hangen er bij ons 5 panelen west en 5 panelen oost.
Deze zijn aan een Growatt 2500MTL met 2MPPT's gekoppeld.
Nu valt mij op dat 's morgens de Growatt pas "laat" begint en dan wel meteen naar >100W springt. Op dagen dat het lang wat donkerder blijft, start hij dus pas na lange tijd.

Voorbeelden:

Vanmorgen:
07:44 beide strings 146V, "Waiting"
07:49 beide strings 160V, "Waiting"
Dit loopt op tot: 08:29 strings 181V en 177V, "Normal" en meteen 145W

Zondag 16 feb:
07:51 beide strings 154V
En pas om 08:54 een start met meteen 280W

Is dit normaal gedrag om pas aan te gaan bij zoveel vermogen?

EDIT: overigens hangt de oostelijke string (eerste zon) aan PV1, volgens de logging. Die wekt dan het meeste op.

[ Voor 8% gewijzigd door sjimmie op 21-02-2014 11:37 ]

[databeestje]

sjimmie schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 11:35:
Sinds afgelopen weekend hangen er bij ons 5 panelen west en 5 panelen oost.
Deze zijn aan een Growatt 2500MTL met 2MPPT's gekoppeld.
Nu valt mij op dat 's morgens de Growatt pas "laat" begint en dan wel meteen naar >100W springt. Op dagen dat het lang wat donkerder blijft, start hij dus pas na lange tijd.

Voorbeelden:

Vanmorgen:
07:44 beide strings 146V, "Waiting"
07:49 beide strings 160V, "Waiting"
Dit loopt op tot: 08:29 strings 181V en 177V, "Normal" en meteen 145W

Zondag 16 feb:
07:51 beide strings 154V
En pas om 08:54 een start met meteen 280W

Is dit normaal gedrag om pas aan te gaan bij zoveel vermogen?

Ik denk dat het aantal panelen in dit geval te klein is of de omvormer te groot, dan krijg je dit soort problemen. Op slechte dagen zou het me ook niet verbazen als deze dan niet aangaat.

Als ik de spanning van 181 deel door 5 kom ik uit op 36 volt wat redelijk overeen komt met een ~250Wp paneel. Klopt dit? Dit betekent dat de MPP spanning rond de 5x130 ~= 150 Volt moet liggen. Dat zal wel de echte ondergrens zijn van de omvormer.

Aangaande de werking van de omvormer. Deze heeft een startspanning welke 1,2 x de minimale MPP spanning is. Heeft jouw omvormer een minimale MPP spanning nodig van 150 Volt, dan schakelt deze pas in bij een (open klem!) spanning van 180 Volt. Dit is normaal.

Bijvoorbeeld: De SMA 2000HF heeft een minimum MPP van 175 Volt, maar schakelt pas in bij een (open klem) spanning van 220 Volt.

[sjimmie]

databeestje schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 11:42:
[...]
Als ik de spanning van 181 deel door 5 kom ik uit op 36 volt wat redelijk overeen komt met een ~250Wp paneel. Klopt dit? Dit betekent dat de MPP spanning rond de 5x130 ~= 150 Volt moet liggen. Dat zal wel de echte ondergrens zijn van de omvormer.

Aangaande de werking van de omvormer. Deze heeft een startspanning welke 1,2 x de minimale MPP spanning is. Heeft jouw omvormer een minimale MPP spanning nodig van 150 Volt, dan schakelt deze pas in bij een (open klem!) spanning van 180 Volt. Dit is normaal.

Het zijn 2x 5 Yingli Panda 275 panelen. De minimale MPP spanning is volgens de Growatt manual inderdaad 150V. Ik dacht dat ie dan 150V nodig had om aan de gang te gaan... (eind van de dag stopt ie wel zodra het onder de 150V komt, dat gaat heel geleidelijk met nog maar een paar Watt)

[migjes]

@jvdmast
ben bang dat databeestje gelijk heeft.
maar trek nooit te snel conclusies met pv, mijn omvormer met oost-west heeft ook wat opstart probleempjes met de bewolking in de ochtend in dit seizoen. (wel minder extreem als je nu meld)

kijk het nog effen aan wat het doet zoizo. (misschien krijgen we nog een mooie ochtend en dan kan het anders zijn.)

je kunt een keer testen of het beter gaat door alle panelen gewoon serieel op 1 mpp te hangen.
(is niet goed voor de opbrengst, maar geeft wel een goede test.)
doe het om pluggen een keer als het donker is en kijk dan wat het doet de volgende ochtend.

@MXL
nice
mxl wil opbrengst recordjes gaan vestigen?

[databeestje]

sjimmie schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 12:03:
[...]

Het zijn 2x 5 Yingli Panda 275 panelen. De minimale MPP spanning is volgens de Growatt manual inderdaad 150V. Ik dacht dat ie dan 150V nodig had om aan de gang te gaan... (eind van de dag stopt ie wel zodra het onder de 150V komt, dat gaat heel geleidelijk met nog maar een paar Watt)

In de 2500MTL specificatie staat 100-500 Volt voor het bereik. Wellicht kan je deze in de instellingen aanpassen.

[deWit]

Iemand hier nog een goed advies, ivm een tijdelijk contract (PhD) zit verhuizen er voorlopig niet in dus zit ik vast aan een huurwoning op de derde etage, met een balkon aan de zuidkant. Toch zou ik graag de stroomrekening omlaag brengen (ohw, en duurzaam bezig ) (over 2013 1450 kWh met 2,5 persoon). Idee is dat het geheel bij verhuizing makkelijk mee te nemen is en daar (eventueel uitgebreid en aangepast) weer gebruikt kan worden.

Onderstaande foto (google FTW) geeft een idee van hoe het balkon eruit ziet vanaf de buitenzijde.



Ik zat te denken aan een 3 panelen aan de balkonrand ala 3 keer 195 Wp met een steca 500 omvormer. Plug en play in t aanwezige stopcontact zodat ik geen nieuwe groep bij hoef te fabrieken.

Punt is; hoe bevestig ik dit een beetje stevig edoch subtiel. Verticaal aan het balkon valt het minste op, maar is ongunstig wbt instraling vermoed ik. Ervaringen hiermee?

[sjimmie]

databeestje schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 13:17:
[...]

In de 2500MTL specificatie staat 100-500 Volt voor het bereik. Wellicht kan je deze in de instellingen aanpassen.

Ik zie in de manual zelfs "Whenever the voltage is higher than 150Vdc, Growatt MTL interter converts DC power generated by PV panels into AC power..."
En verderop "When the input voltage is between 100V and 150V during start up, inverter will display waiting".

En tot slot nog "Start voltage: 150V".

Bij mij blijft ie in Waiting tot 180V, terwijl ik nergens zie dat ie 20% meer dan die 150V nodig heeft.

Of dat instelbaar is, vind ik niet.

[ Voor 3% gewijzigd door sjimmie op 21-02-2014 13:53 ]

[migjes]

sjimmie schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 13:52:
[...]

Bij mij blijft ie in Waiting tot 180V, terwijl ik nergens zie dat ie 20% meer dan die 150V nodig heeft.

de vraag is eigenlijk is die 150V nu Vmpp of Voc.
als het Vmpp is, dan verklaart dat de 180Voc voor dat hij start.
dat zou ongeveer een 150Vmpp leveren met dit weer.

maar vergis je niet, ik heb op het moment ook op oost een start probleem.
alleen mijn stringen werken met een 340Vmpp dus het is maar 5 minuten en dan gaat hij wel aan de gang.
het systeem is zo boven de 200Vmpp van mijn omvormer.
dus wat je nu ziet hoeft niet een beeld te zijn voor de rest van het jaar.

[sjimmie]

migjes schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 15:03:
[...]

de vraag is eigenlijk is die 150V nu Vmpp of Voc.
als het Vmpp is, dan verklaart dat de 180Voc voor dat hij start.
dat zou ongeveer een 150Vmpp leveren met dit weer.

Zoals ik het bekijk, zou het dan Voc zijn. De omvormer geeft het weer in Vpv1 en Vpv2, voor het starten loopt die op naar net boven de 180V (nagenoeg onbelast dus), zodra de omvormer start gaat het omlaag naar 160V (dus dan werkt de MPPT). Gedurende de dag schommelt het tussen 132V en 175V.

Ik las al op een ander forum (eigenhuis) dat de Growatt omvormers vrij laat starten.
Alleen was daar iemand waarbij dat na vervanging een stuk beter ging...

[migjes]

sjimmie schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 15:15:
[...]

Zoals ik het bekijk, zou het dan Voc zijn. De omvormer geeft het weer in Vpv1 en Vpv2, voor het starten loopt die op naar net boven de 180V (nagenoeg onbelast dus), zodra de omvormer start gaat het omlaag naar 160V (dus dan werkt de MPPT). Gedurende de dag schommelt het tussen 132V en 175V.

Ik las al op een ander forum (eigenhuis) dat de Growatt omvormers vrij laat starten.
Alleen was daar iemand waarbij dat na vervanging een stuk beter ging...

waarschijnlijk is het 150Vmpp.
het verklaart verder precies wat je omschrijft.
in de ochtend is de V uit mijn oost ook altijd lager voor de eerste +/-2 uurtjes.
als je dan op de onder grens zit, kan het net een probleem geven.

beste oplossing is een paneel extra dan is de V altijd hoger.
de omvormer kan het makkelijk aan in een oost-west met zelfs 3300Wp.
(ik heb allen geen idee hoeveel de mpp's aan kunnen, anders zou zelfs 4000Wp misschien geen probleem zijn)
(persoonlijk vind ik dat kleine stringen beter gaan met panelen die 5"cellen hebben als met 6"panelen.
dan kun je er vaak 6 van leggen in de zelfde ruimte in plaats van 5.
alleen de leverbaarheid en prijs begint een probleem te worden van dat soort panelen)

maar ik schreef al eerder hoe je het kunt testen.

[Rol-Co]

MXL schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 10:41:
De kogel is door de kerk!!

Bij ons komen er 18 SF-165's op het dak. Dit in een mooi rechthoekig vlak van 3x6 panelen portrait. Het geheel zal worden aangesloten op een Stecagrid 3000 Coolcept. Dit systeem zal nagenoeg ons volledige verbruik afdekken. De monitoring vind plaats via Stecaportal en ter controle hiervan zal ik een kWh meter in de meterkast plaatsen.

In een latere fase zal ik vermoedelijk nog 3 panelen icm met een steca 500 bijplaatsen op de garage. Of dit ook solarfrontiers worden weet ik nog niet, kunnen ook 48 cels yingli panelen worden.

Foto's volgen!

Kwijl
Ik ben erg benieuwd, wel loggen naar pvoutput met die kwh meter he, kunnen we hem een beetje volgen hier.
De leverancier was het eens dus met deze config? Of nog licht moeten overtuigen?

[Anoniem: 239170]

deWit schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 13:38:
Verticaal aan het balkon valt het minste op, maar is ongunstig wbt instraling vermoed ik. Ervaringen hiermee?

Dat is het grootste punt denk ik, van alle hellingshoeken is pal verticaal het minst ideaal. Ik weet ook niet hoe groot je balkon is maar het lijkt me dat er hooguit 2 panelen liggend in standaardmaat op kunnen. Misschien zeg ik iets geks maar 3 solar frontier paralel op een Soladin 600?

Ik heb ondertussen antwoord gekregen over de Eversolar inverters en de prijzen zijn inclusief echter werd ook aangegeven dat logging direct op de omvormer kon. Punt is dat ik dit 1 niet wil en 2 geen antwoord heb op de vraag hoe het anders voor elkaar te krijgen. Vraag is ook of dit klopt want met een beetje zoeken kom ik enkel tegen dat het alleen met een RS485 naar usb adapter mogelijk is.
Bij andere merken net zo of je moet er een aparte module bij kopen dus ik zit er aan te denken bijv. een youless icm kWh meter te gaan gebruiken, dit is ook nog eens omvormer onafhankelijk en dan meet je ook echt wat je terugpompt maar zijn daar wellicht ook nog betere cq andere alternatieven voor? Ergens vind ik het idee om €100,- uit te geven aan een din metertje om daar met plakband een ander kastje op te plakken wat gek...
Voor een bestaande meter een prima idee maar dat moet bij een geheel nieuwe installatie toch sjieker en minder storingsgevoelig opgelost kunnen worden? Iemand een idee?

[Rol-Co]

Anoniem: 239170 schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 17:03:
[...]

Dat is het grootste punt denk ik, van alle hellingshoeken is pal verticaal het minst ideaal. Ik weet ook niet hoe groot je balkon is maar het lijkt me dat er hooguit 2 panelen liggend in standaardmaat op kunnen. Misschien zeg ik iets geks maar 3 solar frontier paralel op een Soladin 600?

Ik heb ondertussen antwoord gekregen over de Eversolar inverters en de prijzen zijn inclusief echter werd ook aangegeven dat logging direct op de omvormer kon. Punt is dat ik dit 1 niet wil en 2 geen antwoord heb op de vraag hoe het anders voor elkaar te krijgen. Vraag is ook of dit klopt want met een beetje zoeken kom ik enkel tegen dat het alleen met een RS485 naar usb adapter mogelijk is.
Bij andere merken net zo of je moet er een aparte module bij kopen dus ik zit er aan te denken bijv. een youless icm kWh meter te gaan gebruiken, dit is ook nog eens omvormer onafhankelijk en dan meet je ook echt wat je terugpompt maar zijn daar wellicht ook nog betere cq andere alternatieven voor? Ergens vind ik het idee om €100,- uit te geven aan een din metertje om daar met plakband een ander kastje op te plakken wat gek...
Voor een bestaande meter een prima idee maar dat moet bij een geheel nieuwe installatie toch sjieker en minder storingsgevoelig opgelost kunnen worden? Iemand een idee?

Rs485 naar usb adapter heb ik gekocht voor 4,50 maar of je dan ook simpel naar pvoutput kan sturen?? Denk het niet.
Kwh meter kan goed met een:

Youless
Flukso
Netduino
Arduino
Rpi

Die kunnen allemaal naar pvoutput sturen door tellen van de pulsen.

[MXL]

Rol-Co schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 16:52:
[...]


Kwijl
Ik ben erg benieuwd, wel loggen naar pvoutput met die kwh meter he, kunnen we hem een beetje volgen hier.
De leverancier was het eens dus met deze config? Of nog licht moeten overtuigen?

Niet licht overtuigen!! Hij was totaal niet gecharmeerd van steca, hij had er slechte ervaringen mee vanuit het verleden. Ik moet zeggen dat ik ook wel even over een power one omvormer heb getwijfeld. Als je op pvoutput naar koraalzeewolde kijkt zie je ook wel hele mooie resultaten. Voor mij was de doorslaggevende factor het feit dat Solarfrontier de stecagrid zelf ook aanbiedt onder eigen label in het solarsets.

Ik wilde in eerste instantie 15 panelen maar dat werd afgeraden omdat deze dan niet in de efficiente voltage range terecht komt van de stecagrid. De aangeraden stringgrootte is 6 of 7 panelen. 12 vond ik te weinig, 14 krijg ik geen mooi vlak op mijn dak dus dan maar 18. (dit kwam trouwens overeen met de pakketten die SolarFrontier aanbiedt)

Vanwege de kosten uiteindelijk wel de 165Wp panelen genomen, deze schelen nog steeds erg veel t.o.v. de 170Wp. Morgen nog even de laatste hobbels wegstrijken in de offerte en dan maar hopen dat de boel er snel opligt.

RolCo, Jij gaf aan dat de Stecagrid bij jou zo goed omgaat met schaduw, maar ik kom eigenlijk nergens tegen dat deze schaduwmanagement heeft. Hoe zit dat?

Is het nou nog steeds niet mogelijk om direct vanuit de omvormers naar pvoutput te loggen.

[Rol-Co]

Vreemd
Ik krijg de indruk dat de pv cowboys alleen roeptoeteren waar ze zelf makkelijk aan komen met grote marge en als het afwijkt wat de klant wil zeiken we dat merk gewoon af.
Ik heb weinig gelezen over steca in het algemeen en de coolcept is er pas vanaf 2012 (eind)

Hij gaat hier goed met schaduw om ja, al staat nergens iets over schaduw management of andere marketing kreten inderdaad.

[drielp]

zero_cool89 schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 06:55:
[...]

Dan kom je al snel uit op een systeem van 3 keer 195 Wp met een steca 500 omvormer. Prima startset. Ongeveer 800 tot 1000 euro exclusief montage.
Google ff op:
Stelwagen solar electric
Of www.zonnepanelen.nl

http://www.marktplaats.nl...t_EjULwZ6fR3KSP2E8Qta33h8

Met kortingscode

[twixx]

Rol-Co schreef op vrijdag 21 februari 2014 @ 23:24:
Vreemd
Ik krijg de indruk dat de pv cowboys alleen roeptoeteren waar ze zelf makkelijk aan komen met grote marge en als het afwijkt wat de klant wil zeiken we dat merk gewoon af.
Ik heb weinig gelezen over steca in het algemeen en de coolcept is er pas vanaf 2012 (eind)

Hij gaat hier goed met schaduw om ja, al staat nergens iets over schaduw management of andere marketing kreten inderdaad.

Voor niet-ZZP'ers of minder klantgerichte leveranciers lijkt me dat niet heel gek gedrag. Die zullen het primair doen om geld te verdienen. Niet heel sjiek though.

Ik ben blij dat ik met een ZZP'er zaken doe. Verheug me nu al op de 2015 uitbreiding. Al heeft de 2014 uitbreiding nog geen 15kWh opgeleverd (hangt er pas sinds kerst)

[MXL]

Laatste hobbels zijn genomen. Vanochtend afspraken gemaakt met installateur en met 3 weken zit de installatie erop.

Het leuke is dat we in dezelfde straat met vier man de keuze hebben gemaakt, dus binnenkort 3x18 SF165 en 1x44 SF165 in dezelfde straat!!

[twixx]

MXL schreef op zaterdag 22 februari 2014 @ 12:46:
Laatste hobbels zijn genomen. Vanochtend afspraken gemaakt met installateur en met 3 weken zit de installatie erop.

Het leuke is dat we in dezelfde straat met vier man de keuze hebben gemaakt, dus binnenkort 3x18 SF165 en 1x44 SF165 in dezelfde straat!!

Ik kijk vast uit naar de foto's! En natuurlijk naar de statistieken. Mooi moment om ze erop te leggen, vanaf nu gaat de opbrengst dagelijks als het goed is alleen maar omhoog.

[shure-fan]

Woeps, crosspost..

Ik ben sinds enige tijd ook de gelukkige eigenaar van een zonne setje,

Ik heb 1x een 70 watt paneeltje aan mijn schutting hangen, en daar heb ik een 10amp pwm charge controller hangen met daar als opslag een 60 ah semitractie accu.

setje is bedoelt voor offgrid, en laad er nu telefoons mee op, alsmede draai ik er wat verlichting en andere 12volt spullen mee,

bedoeling is binnenkort deze set uit te breiden met nog 2x een 70 watt paneel, 30amp pwm controller, en nog 1 of 2 extra accu's

[Schinnen-groen]

shure-fan schreef op zaterdag 22 februari 2014 @ 15:25:
Woeps, crosspost..

Ik ben sinds enige tijd ook de gelukkige eigenaar van een zonne setje,

Ik heb 1x een 70 watt paneeltje aan mijn schutting hangen, en daar heb ik een 10amp pwm charge controller hangen met daar als opslag een 60 ah semitractie accu.

setje is bedoelt voor offgrid, en laad er nu telefoons mee op, alsmede draai ik er wat verlichting en andere 12volt spullen mee,

bedoeling is binnenkort deze set uit te breiden met nog 2x een 70 watt paneel, 30amp pwm controller, en nog 1 of 2 extra accu's

Ik heb zelf ook zo'n proefopstelling en dat werkt perfect. Een paar 10W, 12V spaarlampen gekocht via internet en gratis licht in de garage. Via een omvormer (Lidl spul) kan ik ook wat 240V apparatuur aansluiten maar als je apparaten hebt met een grote aanloopstroom (vooral motoren, denk aan ijskast/diepvries) dan gaat dat niet lukken met dat omvormertje.

[shure-fan]

Hoi,

het is zeker leuk spul,

echter zou ik niet een omvormertje van lidl willen gebruiken, deze hebben vaak een gemodificeerde sinus die blokgolven kan veroorzaken. als je altijd die omvormer zou gaan gebruiken, zou dat de trafo van je apparaat kunnen beschadigen (had ik ergens gelezen)


Als het budget het toe gaat laten is het mijn idee, om eens te gaan kijken voor een Samlex 12v 600w (max 1200w) pure sine inverter.

maar dat is toekomst muziek

[Aegle]

Zo. Vorig weekend de panelen opgehaald en voorlopig maar even in de garage gestald. Van de week de resterende montage materialen besteld. Als alles goed gaat worden die spullen a.s vrijdag afgeleverd. Dan kan de installatie beginnen!
Nu heb ik nog twee vragen:

Vraag 1:
Mag ik een glasdrager gebruiken om de panelen het dak op te sjouwen? Lijkt me een heel praktisch stuk gereedschap voor dit werk. Zo ja, waar koop ik een goede glasdrager? Kan het glas het gewicht wel houden? Om de panelen aan de rand op te tillen lijken ze me niet voor ontworpen, hoewel niet expliciet in de handleiding staat vermeld dat dat niet mag.

Vraag 2:
Ik heb uiteindelijk toch gekozen voor SolarEdge i.v.m. schaduw werking. Ik dacht dat het wel meeviel, maar na een simulatie in Sketchup (handig programma hiervoor!), blijkt dat ik toch wat schaduw krijg van een dakkapel en twee pijpjes (CV en ventilatie) van de buren, behalve hartje zomer niet. Dan heb ik pas ergens in de avond schaduw.
Nu heb ik 10 x 260W panelen (Yingli, YL260C-30b Panda zoals ik hier al eens eerder heb vermeld). Bij elk paneel monteer ik een Power Optimizer (O)P300. Met het doorrekenen van de installatie met Site Designer kan ik bij 120% overdimensionering gebruik maken van een SE2200. Bij de keuze van een SE3000 (zonder overdimensionering) blijkt er door het jaar heen nauwelijks meer op te leveren. Wat ik niet uit de documentatie haal, en de verschillende bedrijven waar ik het aan vroeg me ook niet konden vertellen, wat nou wijsheid is .
Ik dacht toch dat de Optimizers bepalen wanneer er vermogen wordt afgeleverd aan de omvormer. De omvormers van SolarEdge zijn toch alleen maar "domme" omvormers die weinig anders doen dan de gelijkspanning omzetten in 230VAC? Ja, en communiceren met de optimizers... Het mppt-bereik wordt bijSolarEdge toch door de Optimizer bepaald, en niet door de omvormer?

Kan iemand dit onderbouwen?

EDIT: Oeps, vergat nog te vermelden dat deel 3 wel met een heel mooie openingspost is begonnen. Complimenten!