densoN schreef op dinsdag 5 oktober 2021 @ 08:47:
Wanneer ik kijk naar de
cijfers zie ik niet direct een verband tussen de huisjesmelkers en een verstoorde woningmarkt. Sterker nog, in 8 jaar tijd is er procentueel nauwelijk wat veranderd.
Ook zie ik niet in waarom de HRA als schuldige wordt aangewezen voor de huidige problematiek. Je hebt een lage hypotheekrente, waardoor de HRA relatief verwaarloosbaar is of hebt een hoge hypotheekrente en wordt daardoor extra geprikkeld om te verhuizen, waarbij in veel gevallen een duurdere woning wordt teruggekocht (lees: doorstroom). Ook zie je dat steeds meer
kopers een aflossingsvrij deel in hun hypotheek opnemen waarbij het recht op HRA vervalt.
Als ik ergens m'n geld op zou moeten inzetten is het de structurele stijging van
eenpersoonshuishoudens i.c.m. het monetaire beleid van de ECB (quantitative easing).
Heb de punten die je aanhaalt ook al eens eerder hier aangestipt. Dat de markt nu verstoord is, moge duidelijk zijn. Aleen is het niet zo dat er 1 punt is wat hieraan volledig ten grondslag ligt en eveneens zijn bepaalde punten, zoals de HRA, mijn inziens niet of nauwelijks van invloed. Zoals je al schrijft, de HRA is een wat vreemde constructie, maar met de huidige enorm lage rentes is het effect van de HRA (in zowel positieve als negatieve zin) nihil. Zo zou je bijna kunnen zeggen, en nee dit klopt niet, dat kijkende naar de laatste 5 tot 10 jaar, de HRA eerder positief zou werken, want jaren geleden met hogere rentes (en dus meer voordeel van de HRA) waren er veel minder problemen op de huizenmarkt, dan nu op het moment met historisch lage rentes en dus slechts een marginaal voordeel uit de HRA.
Als ik een lijst van punten zou moeten opnoemen, niet in een bepaalde volgorde, van wat een negatief effect heeft gehad op de (koop)woningmarkt (en wat dus nu mede de oorzaak is van de problemen), dan zou ik de volgende punten noemen:
- Grote problemen in de huurmarkt (aanbod, wachtlijsten, weinig nieuwe woningen)
- Mismatch tussen grens sociale huur, particuliere huur en inkomenseisen voor hypotheken
- Steeds meer alleenstaande ouderen: partner overlijdt, gang naar bejaardenhuis is door problemen in de zorg en andere barrières lang niet zo vanzelfsprekend meer
- Steeds meer alleenwonende jongeren: leenstelsel, grotere schulden en meer drang/noodzaak om studie en daarna loopbaan voor te laten gaan op relaties (dus: jongeren onder de 30 zijn vaker niet samenwonend)
- Rentes zijn hard gedaald, dus kan je wat meer hypotheek krijgen (meer te besteden, dus meer bieden, dus hogere vraagprijzen)
- 0% overdrachtsbelasting voor starters + een ton kunnen schenken aan kinderen voor hun huis (zelfde als vorige punt, meer te besteden, dus meer bieden, dus hogere vraagprijzen)
- Door oplopende prijzen werd huis kopen op 1 salaris steeds slechter haalbaar, dus gingen steeds meer mensen op 2 salarissen kopen (zie vorige 2 punten)
- Als kers op de taart: door schaarste en "op advies van makelaars" gaat men meer en meer overbieden, dus stijgen de vraagprijzen nog harder
- Corona; men kon niet op vakantie, dus dan maar investeren in een huis
- Door lage rentes (rond de 0%) op spaarrekeningen loont sparen totaal niet meer, dus investeren in andere zaken waaronder vastgoed
- In de jaren voor Corona: meer drang om naar de grote steden/Randstad te verhuizen, want "that's the place to be" voor uitgaan, shoppen en hogere lonen
Ik zal vast nog wel wat dingen gemist hebben, maar de meeste dingen staan er wel denk ik. Wanneer je de punten groepeert en samenvat, krijg je een aantal zaken:
- Verstoorde huurmarkt
- Maatschappelijke verandering en problemen (leenstelsel, ouderenzorg)
- Lage rentes
- Menselijk gedrag
- Overheidsinterventie (overdrachtsbelasting en schenking)
De verstoorde huurmarkt kan men als regering wat aan doen, maar dit is niet gemakkelijk aangezien er heel wat afhankelijkheden zijn. Leenstelsel zou men mijn inziens nooit moeten hebben ingevoerd en de zorg is teveel op beknibbeld, beiden ook dingen waar de overheid wat aan kan doen.
De lage rentes zijn een groot onderdeel en kun je helaas vrijwel niets aan doen. Dit zal uit zichzelf wel weer aantrekken, kan men iets minder lenen, loont sparen zich weer, gaat men wellicht minder overbieden enzovoorts. Verder heb je de 0% overdrachtsbelasting en de grote schenkingsmogelijkheden, waarvan men dacht/hoopte dat het kansen zou bieden voor starters, maar het heeft het probleem eerder groter dan kleiner gemaakt.
En tenslotte het menselijk gedrag, tsja. Wanneer je hier op Tweakers door de verschillende topics van de huizenmarkt bladert is het heel typisch. Bij het aankoop-topic klaagt men steen en been dat alles zo duur is en men zich bijna niets kan veroorloven, in het verkoop-topic zie je vrijwel iedereen glunderen over "joh er is 10, 15 of wel 20% overboden!!!" en iedereen gaat natuurlijk voor het hoogste bod.
Richh schreef op dinsdag 5 oktober 2021 @ 14:38:
[...]
Anyhow, HRA is geen schuldige voor dit verhaal. Ik denk niet dat iemand dat stelt.
Toch is het wél een speelbal. HRA is een belastingvoordeel wat voor meer vraag zorgt bij de koopwoningmarkt (want bij particuliere huur, hét alternatief, heb je dit niet. Ook de verhuurder heeft het niet en kan het dus niet doorrekenen naar de huurder). Het mede-veroorzaakt dat huren eigenlijk altijd duurder is dan kopen -> vraag naar koopwoningen.
Zeker in de huidige markt is de HRA maar zo'n fractie dat het bijna niets voorstelt. Heb voor de gein eens
hier bekeken wat het je scheelt met een hypotheek van 300k, tegen 1.1% rente. Welgeteld 750 euro netto per jaar.
En uiteindelijk gaat het om wat je te besteden hebt/wat je kunt besteden. Hier ter illustratie een vergelijk tussen een redelijk normale situatie in 2018 en 2021; beiden een 300k annuitaire hypotheek, in 2018 met 3% rente, in 2021 met 1.1%.
Zoals je kunt zien, is dezelfde hypotheek in 2021 aanzienlijk betaalbaarder dan in 2018, ondanks dat je van de in 2018 afgesloten hypotheek aanzienlijk meer "voordeel" hebt van de HRA.
Nog los van de morele vraag. Het is vooral raar dat we een verhuurdersheffing kennen waarmee de goedkoopste woningen extra worden belast, en de hypotheekrenteaftrek waarmee de duurste woningbezitters een toeslag krijgen. Vind ik

Indien er aan de HRA iets gesleuteld zou moeten worden, dan zou het enige moeten zijn om er een netto limiet op te zetten. Ofwel een harde limiet, zeg 2000 euro per jaar, of een limiet die zegt dat je alleen over de eerste zeg 300k hypotheek HRA kunt krijgen (verbind dit mijn part aan de NHG grens). Dit kan er wellicht, net als met de NHG grens, ervoor zorgen dat men juist niet teveel wilt bieden. Dit merkte ik enkele jaren terug toen wij aan het kijken waren voor een woning, dat velen (kopers en ook verkopers) probeerden rond de NHG grens te blijven. Ik heb die redenatie nooit helemaal begrepen, NHG aanvragen kost ook best wat geld en het doet vrij weinig voor je; het is niet zo dat zodra jij om wat voor reden de hypotheek niet meer kunt betalen de NHG je helpt en voor je betaald, absoluut niet.