Sorry hoor, maar "bang" voor een paar honderd euro extra kosten. Laten we het dan eens zo stellen: wil jij even een paar honderd euro van je netto salaris inleveren, je krijgt er echter niets voor terug.
...terwijl een starter op dit moment 2000-3000 euro, iedere maand weer, verder achter loopt op een koopwoning. Als bezitters in de problemen komen is het heel erg, als starters in de problemen komen is dat hooguit een beetje vervelend en mag een oplossing vooral niet ten koste gaan van de bezitters. Zelf denk ik dat dat laatste, linksom of rechtsom, onmogelijk is.
Het is niet dat ik het niet te doen heb met mensen die nu een woning willen kopen, maar ik heb er een gruwelijke hekel aan zo'n stelling van "ja dat is de schuld van de mensen die al een woning hebben", mensen die wellicht onder gunstigere voorwaarden die woning hebben kunnen krijgen.
Het hele hameren op de HRA als het grote evil begint ook wat eentonig te worden. 5 jaar geleden kon je nog meer belastingtechnisch aftrekken van de hypotheekrente en waren er aanzienlijk minder problemen op de woningmarkt. De laatste jaren is de HRA al iets afgenomen, maar zijn de problemen op de woningmarkt fors toegenomen. Ik wil hier niet mee suggereren dat de HRA een positief effect heeft, ik wil alleen aangeven dat de HRA blijkbaar dus heel weinig effect heeft.
Sterker nog, de rentes die gekelderd zijn maakten de HRA een steeds kleiner probleem. Met rentes van rond de 1 of 1.2% is het aandeel wat je maandelijks aan hypotheekrente betaald al veel minder dan voor mensen die enkele jaren geleden nog 3, 4 of 5% rente betaalden. Dat je via de HRA effectief minder rente betaald moge duidelijk zijn, maar dat betekent dat starters nu onder de streep maar iets van 0.5 tot 0.7% betalen, terwijl iemand die al iets langer in de markt zit nog altijd 1.5 tot 3% betaald. Op een gelijkwaardige hypotheek betaald die persoon dus al flink meer.
Het probleem van dit moment is absoluut niet de HRA. Dat dit systeem er op den duur uit moet, als in het hele systeem van woonlasten moet helderder en eenvoudiger, dat is prima. Maar dit omvat veel meer dan de HRA, dat gaat over de hypotheekvormen, de OZB enzovoorts.
De problemen die er nu zijn, zijn er niet door 1 oorzaak (al zeker niet de HRA) en een aantal van die zaken kun je niet/nauwelijks beinvloeden. Bijvoorbeeld de lage rentes, maakt het aanzienlijk minder interessant om geld te sparen. Tsja, wat moet je dan ermee, nou investeer maar wat meer in de woning. En voordat mensen weer gaan stijgeren over het woord "investeer", dit bedoel ik niet in de vorm van beleggen om er rendement uit te halen. Investeren in de zin van meer leefplezier te krijgen, kwaliteit van leven. Ik heb echt ons huis niet gekocht met de gedachte om er rendement op te behalen, de enigen die dat echt doen zijn investeerders die geen enkele intentie hebben om de woning zelf te gaan gebruiken.
Leuk, ons huis is door de hele gekte van de afgelopen jaren 50% in waarde gestegen, wat heb ik eraan? Wij willen hier nog lang blijven wonen. De OZB stijgt wel flink wat, whooptiedoo, dat kost mij juist geld. Het enige voordeeltje wat ik hiervan heb gehad is dat ik ietsjes minder rente ben gaan betalen (door lagere schuld/marktwaarde verhouding), maar hier hebben we het over die jaren over enkele euro's per maand. Ik zou er pas wat aan hebben indien we de tent verkopen, heb ik bijvoorbeeld een ton winst. Tsja, maar we moeten toch weer ergens anders heen en die andere woningen zijn net zo hard in waarde gestegen. Geld gaat dus vestzak/broekzak, enige voordeel zou kunnen zijn dat ik bij het oversluiten van de hypotheek wat gunstiger uitkom (tegen de dan geldende rentes). Het enige punt dat ik dus echt iets van "rendement" kan halen uit mijn meer waard geworden woning, is wanneer ik deze verkoop.
Welk middel is hiervoor om dit enigszins te temperen? De overdrachtsbelasting. En wat heeft men gedaan: deze verlaagd. Welliswaar voor instappers meer dan voor anderen, maar dit had juist een averechts effect op de huizenprijzen.
Zodra de rentes weer gaan stijgen, en dat doen ze nu al, zul je vanzelf zien dat a) mensen een minder hoge hypotheek kunnen nemen, dus lager moeten bieden en b) sparen voor mensen in het algemeen weer interessanter wordt, dus men is minder geneigd extra geld neer te leggen voor een woning. En binnen enkele jaren zul je dan ook zien dat mensen die eigenlijk boven hun stand leefden en een hypotheek met korte rentevaste periode genomen hebben, ineens de rekening krijgen.
Het grootste issue is dat nu, vanwege tal van oorzaken, bij mensen nu meer de drang is om te verhuizen. Men kon het afgelopen jaar weinig of niet op vakantie, men was veel vaker thuis (meer thuiswerken), dan wil men die thuissituatie zo prettig mogelijk hebben.
Daarbij hebben veel mensen zich gek laten maken (door elkaar en de makelaars) zijnde "je moet NU kopen", "je moet zo min mogelijk additionele eisen stellen", "je moet zo hoog mogelijk bieden". En ja, als die opwaartse spiraal in gang is gezet, overbiedt men eerst een paar duizend euro (1%), nu is dat al eerder 10 tot 20%. "Ja maar er is veel meer concurrentie".. ja, omdat iedereen denkt nu te moeten kopen/verhuizen. Er zijn in de laatste jaren recordaantallen woningen bijgebouwd, het is niet alsof er ineens heel veel minder woningen zijn. Het is alleen dat veel meer mensen, om tal van redenen, het idee hebben gehad "we moeten wat nieuws kopen".
En dat effect, of de ommekeer hiervan, zie je in bepaalde regio's zoals hier in Limburg al weer. Vraagprijzen zijn al weer flink wat gedaald t.o.v. een jaar geleden, in hoeverre er nog overboden wordt weet ik dan niet, maar dat weet je net zo min bij die woningen die een jaar geleden voor veel meer verkocht werden.
Dit gezegd hebbende en terugkomende op het begin van mijn verhaal, als je bepaalde (groepen) mensen wilt aanwijzen die een negatief effect hebben op de huizenprijzen, dan zijn het eerder diegenen die nu koste wat kost willen kopen (of verkopen), niet de mensen die 2, 3, 5 of 10 jaar geleden een huis gekocht hebben en daar nu nog altijd naar alle tevredenheid willen blijven wonen. Die mensen zouden het schuld zijn vanwege hun voordeel met de HRA (terwijl ze met/zonder HRA nog altijd flink meer rente betalen dan mensen die nu instappen).
Resumerend: de HRA is echt niet het probleem, in het totale plaatje van de woningmarkt is het een klein probleem, maar in de huidige oververhitte markt is het nauwelijks een punt. Lage rentes, andere manier van geld besteden minder interessant/niet mogelijk, elkaar gek (laten) maken, problemen op de huurmarkt die een negatief effect hebben op de koopmarkt (huren is te duur), overdrachtsbelasting omlaag, bijkomstigheden van de pandemie die nieuwbouw duurder maakt (hogere grondstofprijzen, langere levertijden), allen problemen die de prijzen doen opdrijven. Een klein deel hiervan kan je als regering wat aan doen (overdrachtsbelasting b.v.), rentes is een macro-econmisch ding, elkaar gek maken ligt aan de kopers/verkopers/makelaars zelf.