Het probleem is dat in de kern dat de vrij markt ideologie op een fundamenteel niveau problemen met externaliteiten nooit zal oplossen. Er komt geen marktsignaal uit de toekomst die aangeeft waarin geïnvesteerd moet worden, het systeem is dus grotendeels reactief.
Wat we waarschijnlijk gaan zien is hierin de ultieme tegenstelling:
- Eerst een enorme weerstand op alle mogelijke niveaus tegen het bestaan en oplossen van klimaatopwarming, omdat het de vrije markt en hiërarchische inrichting van de maatschappij verstoort.
- Als de gevolgen eenmaal merkbaar zijn in "de vrije markt", dan pas zal kapitaal vrijgemaakt worden om de gevolgen te mitigeren en heel misschien zelf op te lossen.
Het klinkt fundamenteel onlogisch, waarom zou je nu niet investeren om later lagere kosten en meer omzet te kunnen draaien? Maar dat komt omdat een significant en invloedrijk gedeelte van de mensen gewoon niet geloven in een mechanisme buiten de vrije markt en hiërarchische inrichting van de samenleving. Investeren buiten de vrije markt moet via de overheid en werkt in tegenstelling tot de vrije markt met herverdeling via democratie, wat weer betekend dat partijen buiten de vrije markt en hiërarchie beslissen over de economie. Dat is in hun ogen "tegennatuurlijk".
Komen de negatieve gevolgen van klimaatverandering eenmaal op het bordje van deze groep, dan wordt het simpelweg een realiteit in "de vrije markt". Het resultaat hiervan is niet een plotseling besef van verkeerde aannames in het verleden en zal niet een verandering in politiek economisch denken te weeg brengen, maar een simpelweg een herverdeling verdeling naar bestaande sociaal economische hiërarchische inrichting van de maatschappij.
Het is om diezelfde reden dat het argument van dat anderen maar eerst moeten gaan zo vaak terugkomt, er is op fundamenteel niveau geen geloof dat het een collectief probleem is, alles wordt afgewogen op basis van hiërarchische verhoudingen.
Een ander menselijk gedrag probleem is dat van in/outgroup en morele autoriteit. Een significante groep mensen accepteert alleen de autoriteit van de eigen ingroup en kunnen dus simpelweg alleen op basis van (vermeend) groepslidmaatschap tegen collectieve maatregelen zijn, als dat wordt verteld door mensen die gezien worden als morele autoriteit voor die groep. Als je kijkt naar de geschiedenis van weerstand tegen klimaatwetenschap dan zie dat dit een van de belangrijkste mechanismes is. Klimaatwetenschappers werden weggezet als "de ander" die amoreel bedreigend zijn van de eigen ingroup.
Het gevolg is een diep wantrouwen in de motieven van klimaatwetenschappers, let bijvoorbeeld op de argumentatie die wordt/werd gebruikt, men vermoed vaak dat het simpelweg oplichters en leugenaars zijn die zichzelf willen verrijken. Men wil een stuk gratis taart i.p.v. hard te werken zoals "iedereen"
Zie voor meer informatie over deze mechanismes:
Sociale psychologie: de rol van menselijk groepsgedrag
Morele psychologie: progressiviteit vs conservatisme
Ik denk dat als we meer collectieve oplossingen willen hebben voor klimaat, dat we bovenstaand mechanisme moeten begrijpen hoe significante gedeeltes van de mensen denken over collectieve problemen. Je ziet in het westen dat het politieke landschap bijvoorbeeld veel progressieve partijen neoliberaal en derde weg marktdenken geheel hebben omarmt. Het lijkt hierdoor alsof er wat gebeurd, maar bijsturing van de "vrije markt" gebeurt niet of nauwelijks (zoals een carbon tax).