Oh, en voordat er weer allerlei posts verschijnen over bevolkingsgroei met een ietwat magere onderbouwing zonder bronvermelding, lees even mijn post daarover. En omdat menigeen vaak toch niet op een link klikt, zal ik voor de verandering eens
de gehele post hier neerplempen. Enjoy!
Alweer een topic over bevolkingsgroei, enkele maanden na
de vorige?
Nou, laat ik
mijn post van toen nog eens pluggen, inclusief
bijbehorend artikel.
Leestijd volledige artikel +/- 10-15 minuten.Al tweehonderd jaar zijn we dus gewend aan het idee van een snel groeiende wereld.
Tegelijk zullen veel mensen in hun eigen omgeving iets anders zien. Een typisch gezin in Nederland is klein en meer mensen dan vroeger hebben geen kinderen. Dat is sociaal geaccepteerd geraakt en meer mensen kiezen daar ook voor. Maar het moderne leven kent ook hindernissen voor wie wel kinderen wil. Carrièredruk, een lange bucket list, datingapps, stress, studieschuld, tijdgebrek, klimaatangst: allerlei stukjes van onze levensstijl maken het lastiger om een partner te vinden, te besluiten om een gezin te stichten, zwanger te worden. Een op de vijf Nederlandse vrouwen krijgt volgens het CBS geen kinderen, zestig procent van hen vrijwillig. De leeftijd waarop Nederlandse vrouwen moeder worden stijgt al decennia; een op de dertig kinderen is geboren na een ivf-behandeling.
De groei in andere delen van de wereld is niet meer zo explosief als het ooit geweest is, wat wordt geïllustreerd in de volgende passages:
En hoewel al die plaatsen en al die levens van elkaar verschillen is één ding gelijk: mensen krijgen minder kinderen, overal ter wereld, al decennialang. Nu al woont de helft van de wereldbevolking in landen waar het geboortecijfer onder vervangingsniveau ligt en dat aandeel neemt steeds verder toe. De wereldbevolking gaat daarom ergens deze eeuw afvlakken en daarna krimpen.
quote: China
Kinderen krijgen is in China niet meer wat het geweest is. Was een grote kinderschare een halve eeuw geleden nog een kapitaal, nu investeren ouders een kapitaal in de toekomst van hun ene kind. De competitie is zo groot dat veel moeders een fulltime baan hebben aan het faciliteren van de opleiding van hun telg. Sommige ouders spreken van ‘winnen vanaf de start’ en proberen met het timen van de conceptie de kansen van hun ene kind te vergroten. De grootste ‘populatiebom’ van de wereld zal daarom volgens de meeste projecties weer onder de miljard mensen dippen voor deze eeuw voorbij is. Sommige scenario’s voorspellen zelfs een halvering van de huidige bevolking.
quote: Verenigde Staten
In de VS beïnvloeden weer heel andere factoren de keuzes van ouders. Daar is de werkdruk hoog, de kinderopvang duur en hebben jonge mensen vaak een hoge studieschuld. Veel jonge vrouwen willen eerst carrière maken en spaargeld opbouwen voordat ze aan kinderen beginnen; regelmatig lukt het stichten van een gezin dan niet meer.
quote: Brazilië, Europa, Zuid-Korea
In Brazilië wordt de spectaculaire val van het geboortecijfer deels toegeschreven aan de telenova, tv-soaps die de glamour van het stadsleven met geen of weinig kinderen uitdragen.
In Noord-Europa zijn het de veranderende verwachtingen van het leven, in Zuid-Europa de jeugdwerkloosheid en de geringe kansen voor jonge mensen.
In Zuid-Korea zijn het de lange werkdagen en traditionele genderpatronen die maken dat kinderen krijgen voor vrouwen een tweede baan is.
Dat de groei niet meer zo explosief is, zien we dus terug in ontwikkelde landen.
De fertiliteit (het aantal kinderen per vrouw) is mondiaal gezien nu 2,4; het ‘vervangingsniveau’ waarop een bevolking gelijk blijft is 2,1. Zo’n dertig landen verliezen al bevolking. Het meeste invloed heeft wat er in de grootste landen gebeurt. China: een geboortecijfer van 1,6 kinderen per vrouw, een half kind onder vervangingsniveau; Brazilië 1,7; India en Indonesië: bijna op vervangingsniveau; Bangladesh, Iran, Mexico: eronder. Die grote landen krimpen nu nog niet, omdat mensen ook ouder worden. Maar het gaat wel gebeuren.
Geldt ook voor opkomende economieën.
En dan Afrika. Doembeeld voor velen. En inderdaad, momenteel groeit de bevolking daar nog behoorlijk. Echter is daar een kanttekening bij te plaatsen. Daar zorgt verstedelijking namelijk ervoor dat ook daar in de (nabije) toekomst de bevolkingsgroei zal afnemen.
Als de Afrikaanse bevolking inderdaad zo sterk zal groeien, zal dit de politiek in Europa ongetwijfeld sterk beïnvloeden. Maar over die groeivoorspelling neemt de twijfel toe. ‘De voorspelling van de VN zegt in feite: Afrika is een hopeloos geval, er staat Afrika alleen maar misère te wachten’, zegt John Ibbitson. ‘Maar voor ons boek zijn we naar een paar Afrikaanse landen geweest, en we zagen sterke aanwijzingen dat de fertiliteit snel zal dalen. Bevolking daalt steeds om één reden en dat is verstedelijking. In steden is een kind economisch een zwaardere belasting dan op het platteland, vrouwen volgen er een opleiding en worden autonomer, en overal gebeurt hetzelfde: ze krijgen minder kinderen. Dat is waar voor Amsterdam, voor Manilla, voor Nairobi. Afrika verstedelijkt snel, vrouwen gaan vaker naar school, en de vrouwen gaan daar dezelfde beslissingen nemen als vrouwen over de hele wereld: minder baby’s.’
Last but not least mijn stokpaardje, de
inrichting van de economie, heeft óók hier een aandeel in, hoe verrassend.

Wie meer gaat lezen over bevolkingsontwikkelingen komt vroeg of laat dat woord tegen: kapitalisme. Het is, terugblikkend, niet zo verwonderlijk dat de grote economische groei van de afgelopen twee eeuwen gepaard ging met een grote groei van de bevolking.
De bevolkingsgroei wordt meestal verklaard als een gevolg van de economische groei, omdat er door de industrialisatie en de landbouwrevolutie voldoende voedsel kwam om te ontsnappen aan de grenzen die het beschikbare voedsel stelde aan het aantal mensen. Maar in een economisch model dat gebaseerd is op groeiende vraag en groeiende consumptie, gaat de invloed niet één kant op. Snelle economische groei ging altijd gepaard met (snel) groeiende bevolkingen. Hoe moet dat als rijke landen, en de hele wereldbevolking, gaan krimpen?
Het enige wat hier niet echt in genoemd wordt, is het feit dat meer mensen ouder worden, wat ook bijdraagt aan bevolkingsgroei.