Een van de aspecten die het afgelopen 1,5 jaar relatief weinig aandacht lijkt te hebben gehad (en m.i. nog steeds krijgt), zijn de eventuele gevolgen van een besmetting op lange(re) termijn. Uiteraard kan daarover ook maar beperkte informatie bestaan, maar dat sluit toekomstige gevolgen natuurlijk niet uit. In het bijzonder omdat er van diverse andere soorten besmettingen bekend is dat er op (veel) langere termijn nog effecten kunnen optreden, variërend van relatief beperkt tot zeer desastreuze.
Een opvallend symptoom van een besmetting is reukverlies, wat naar ik begrijp vaak wordt toegeschreven aan lokale effecten in de neus. Op zich is dat mogelijk, maar normale verkoudheden veroorzaken datzelfde fenomeen niet of nauwelijks behalve het mechanische effect wellicht. Een vraag die daaruit voortkomt is dus of een besmetting zich mogelijk kan voorzetten in het zenuwstelsel.
Helemaal onderaan in dat kader een link naar versie 2 van een preprint van 15 juni jl. die is geschreven door onderzoekers van de afdeling neurowetenschappen van het John Radcliffe ziekenhuis in Oxford en het Imperial College in Londen. Nog geen peer review gedaan dus, en daarmee op onderdelen wellicht onderhevig aan aanpassingen.
Inleiding
Er liep blijkbaar al enige jaren een biobank onderzoek, waarbij deelnemers onder andere een hersenscan ondergingen. Dat onderzoek lag in 2020 tijdelijk stil vanwege de crisis, maar vormt op dit moment een bijzondere uitgangspositie om te onderzoeken wat de effecten kunnen zijn van een besmetting.
Methode
Bijna 400 mensen die in 2020/2021 een besmetting hebben doorgemaakt en in het kader van het biobank-onderzoek al eerder een hersenscan hadden ondergaan, zijn opnieuw uitgenodigd voor een scan. Ter controle zijn er ook bijna 400 mensen uitgenodigd van wie geen besmetting bekend was in 2020/2021 en die ook eerder al een scan hadden ondergaan. De controlegroep is geselecteerd op grond van hun overeenkomsten in o.a. leeftijd en gewicht met de onderzoeksgroep (zie tabel 1).
Resultaten
De onderzoekers hebben bij de deelnemers gemeten wat de verschillen waren tussen scan1 en scan2 en die verschillen vergeleken tussen de groep die besmet is geweest en de groep die dat niet was geweest (voor zover bekend). Het resultaat uit dit onderzoek lijkt te zijn dat er veranderingen optreden in de hersenen van mensen die besmet zijn geweest in vergelijking met de groep van wie geen besmetting bekend was.
Discussie
Zoals de auteurs in de discussie noemen zijn er beperkingen te noemen die deze uitkomsten kunnen vertroebelen. Het betreft uiteraard geen RCT en het merendeel van de deelnemers is bijvoorbeeld niet opgenomen geweest. Maar wat betreft het laatste noemen de auteurs begrijpelijkerwijs dat het relatief milde beloop bij veel deelnemers die besmet zijn geweest behalve een beperking juist ook een sterk punt kan zijn. Opvallend vond ik hun opmerking over antigeentesten en vaccinatie helemaal aan het einde van de discussie, want ik vraag me af of ze daar de plank niet volledig misslaan (of ik begrijp het verkeerd).
Maar als dit onderzoek elders kan worden bevestigd en anderzins geen grote omissies bevat, dan dringt zich bij mij de vraag op wat de consequenties hiervan kunnen zijn. De auteurs lopen daar in de discussie op vooruit, maar dat lijkt mij wel erg vroeg. Het lijkt mij m.n. relevant om te weten of dit soort effecten zich zelden of juist vaak voordoen omdat ze duidelijk niets met klachten van ademhaling alleen te maken hebben en daarmee relatief gemakkelijk over het hoofd (no pun intended) gezien kunnen worden.
Persoonlijk vind ik het lastig om met name de technische aspecten van de scans en de uitkomst te duiden en daarmee de samenhangende statistische analyse. Misschien kan @
psychodude daar meer van zeggen? Is dit beeld zorgwekkend of iets dat wel vaker wordt gezien op dergelijke scans? Herstelt dit zich weer of is het aannemelijk dat het beeld op toekomstige scans aanwezig blijft? Zegt de effectgrootte iets?
En uiteraard aan eenieder en in het bijzonder @
Holk en @
RoD de vraag of er wat jullie betreft methodologisch of inhoudelijk andere opmerkingen zijn te maken behoudens hetgeen er al in de commentaren onderaan staat genoemd.
Manuscript versie 2 (correctie van een verkeerde plot in figuur 1):
https://doi.org/10.1101/2021.06.11.21258690
Onder voorbehoud van (type)fouten. Handelen naar mijn reactie is voor eigen rekening en risico. Win zo nodig zelf (betaald) advies in bij een expert.