Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) Deel 8

[onetime]

TIJD VOOR DEEL 8! Deel 7 Deel 6 Deel 5 Deel 4 Deel 3 Deel 2 Deel 1
Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.

Zouden we zonnepanelen in de pricewatch willen? Zonnepanelen en omvormers in de Pricewatch?
Het zou het zoveel makkelijker maken om passende (de juiste maat of spanning/stroom) te vinden.
En dan meteen goede leverancier(s) weten te vinden met betrouwbare levertijden.
.

.

Inhoudsopgave

• Inleiding
  • Historie
  • Beschikbaarheid en marktontwikkeling
  • Kritiek
• Praktische informatie
  • Overzicht benodigdheden
  • PV Panelen
  • Omvormer
  • Montagemateriaal
  • Geïntegreerd dak
  • Elektrotechniek
  • Financiële zaken
  • Administratieve zaken en regelgeving
  • Oriëntatie en schaduwwerking
• Terminologie
• FAQ
• Linkjes
  • Tweakers links
• Oproep
• Fysische achtergrondinformatie

.

Inleiding

Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektriciteit, en worden ook wel PhotoVoltaics (Eng) (Afk. PV) of Foto-voltaïsch (Ned) genoemd.

Om elektriciteit genererende zonnepanelen goed te (leren) onderscheiden van warmte producerende modules die ook wel thermische zonnecollectoren of zonneboilers worden genoemd, is het handig om, indien verwarring in een bepaalde context kan worden verwacht, gebruik te maken van de meer specifieke term "zonnestroompanelen" (of simpelweg PV bij de kenners) voor het eerstgenoemde type.

Er bestaan ook combinaties van de twee (PV en zonnecollectoren), en deze worden PVT (T voor thermisch/thermal) genoemd. De ogenschijnlijke voordelen zoals een potentieel hoger totaalrendement wegen in de praktijk meestal niet op tegen de nadelen zoals een hoge prijs en een relatief lage temperatuur van het water.

Communicatie tussen Tweaker Freemann en een bedrijf dat dergelijke producten maakte is te lezen in de openingspost van het zonneboilers topic.

.

Historie

Het begin van het gebruik van zonnepanelen vind zijn oorsprong in de jaren '60 in de ruimtevaart. De toen gigantisch hoge prijs zorgde ervoor dat uitsluitend op plaatsen waar geen alternatief mogelijk was, voor zonnepanelen gekozen werd. Deze prijs was mede het gevolg van het gebruik van toen zeer exotische materialen. De ontwikkeling van techniek, ruimtevaart en elektronica hebben vervolgens gezorgd voor verdere ontwikkeling naar meer gebruikelijke materialen (tegenwoordig voornamelijk silicium), verhoging van het rendement en een geleidelijke prijsdaling vergelijkbaar met de prijsdaling van elektronica. Dit leidde ertoe dat geleidelijk het gebruik van zonnepanelen binnen bereik van booteigenaren en luxe campeerders kwam.
In het begin van het stationair gebruik was de prijs van panelen nog dermate hoog dat het loonde om de panelen voor maximale opbrengst zoveel mogelijk op de zon te richten. Dit gebeurde met zogenaamde zonnevolgers of trackers. De steeds verder gaande daling van de prijs van de panelen zelf heeft ervoor gezorgd dat (sinds ongeveer 2010) het lonender is om eventueel meer panelen vast op te stellen. Daarmee worden de mechanische mankementen van trackers uitgesloten, en word het systeem zeer betrouwbaar.
Bij de vaste opstelling werd eerst de "ideale" zuid-opstelling met de hoogste totale jaaropbrengst gebruikt. Nu de prijzen nog verder zijn gedaald zijn ook Oost-West opstellingen rendabel geworden. Zowel omdat het dak nu eenmaal zo ligt, alswel om op die manier meer stroomopbrengst van een plat dak of ander oppervlak te kunnen krijgen. Met als bijkomend voordeel dat de opbrengst gelijkmatiger over de dag is verdeeld.
_{Auteur: onetime}

.

Beschikbaarheid en marktontwikkeling

Velen van jullie zullen wel eens kreten in de media gehoord hebben over het gigantische potentiaal van zonne-energie. Uiteraard is niet alles te winnen d.m.v. zonne-energie, maar als we slechts een fractie van het potentieel kunnen winnen zijn we al heel ver.

Een belangrijke indicator voor het succes van PV is het zogeheten grid parity. Grid parity wil ruwweg zeggen dat de prijs van PV kan concurreren met de lokale energieprijzen, dit is nodig om PV uit de niche te halen en de kritische massa te bereiken. Grid-parity is van regio tot regio verschillend, belangrijke factoren hierin zijn;

• De instraling, dit bepaald de opbrengst (Hoger is positief).
• De energieprijs. (Hoger is positief).
• Aanschafsubsidies en feed-in tarieven.

Door grote prijsdalingen van PV de laatste jaren en de relatief hoge energieprijs in Nederland zijn er al instanties die claimen dat we grid-parity hebben bereikt en dit heeft het nieuws gehaald (bron: NOS).


_{Disclaimer: Alleen voor het idee van grid-parity grafiek, geen reële weergave (meer)}

Prijsontwikkeling PV: PVX spot market price index solar PV modules

Na de grote prijsdalingen van zonnepanelen tussen 2005-2015 zijn de prijzen nu wat stabieler maar nog steeds dalende. Onderstaande grafiek toont dat de groothandelsprijzen per Watt piek (Wp) in 2014-2017 tot onder de 50 eurocent zijn gezakt waardoor in 2017 de prijs van complete installaties inclusief omvormers en materiaal in de buurt van 1 euro per Wp komt.



Leesvoer:

EPIA Global Market Outlook	Site	Rapport
IEA Technology roadmap	Site	Rapport
Greenpeace Energy [R]evolution	Site	Rapport

.

Kritiek

Het is niet allemaal goud onder de zon dat blinkt, er zijn ook punten van aandacht. De voornaamste kritiekpunten en mythes worden hieronder besproken door middel van stellingen.

• De fluctuaties in de output van PV zorgen voor instabiliteit op het net.
  Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10. Zolang zonnestroom nog op vrije kleine schaal wordt ingevoed is dat geen enkel probleem, de fluctuaties passen dan nog prima in de normale net-flutuaties. Daarbij komt nog dat de onverwachtte fluctuaties door wolken vooral op kleine schaal lokaal plaats vinden en zich op grotere schaal uitmiddelen. Op grotere schaal is de weersverwachting een goede voorspeller, en kan er dus prima rekening mee worden gehouden. Zou het aandeel ingevoede zonnestroom te groot worden dan zal geïnvesteerd moeten worden in energie-opslag, demand management, en/of meer load-shaping en peaker centrales. Enige seizoens off-set kan bewerkstelligd worden door windenergie, aangezien deze het meest opbrengen in de winter, als PV weinig opbrengt.
  De Duitse netbeheerders waren van te voren bang voor de netstabiliteit bij de zonsverduistering van 20 maart 2015. Dat is uiteindelijk probleemloos verlopen. Ook hebben ze in Duitsland een dag gehad dat >50% van de electra van solar kwam.
  Denemarken heeft een dag gehad dat wind en solar samen meer dan 100% opleverde. Resulterend in export.

  bbc 10 september 2014 15:20
  [...] In de UK [...] Na de uitzending van Eastenders gaan daar ineens 1,75 miljoen waterkokers aan. Leuk filmpje.
  http://www.bbc.co.uk/britainfromabove/stories/people/teatimebritain.shtml

• De fluctuaties in de output van PV zorgen voor hogere stroomprijzen.
  Onderzoek naar de impact op de kostprijs van 'intermittent' duurzame energie bij een hoge penetratiegraad kwam tot de conclusie dat tot 20% er nauwelijks effect is op de kostprijs, maar daarna significant stijgt. In Nederland overstijgt dit niet meer dan luttele procenten, dus vooralsnog hoeven we hier niet bang voor te zijn. In Nederland zitten we in 2017 pas op 1,7% volgens deze berekening.
  
  [...]
  
  Bron: Exploring the impact on cost and electricity production of high penetration levels of intermittent electricity in OECD Europe and the USA, results for wind energy
  
  _{Aanvullen door meldingen van hevige schommelingen in de stroomprijs in Duitsland? ...}
• Het kost meer energie om PV panelen te produceren dan dat ze ooit opleveren.
  Dit is absoluut niet waar. Een maat om aan te geven hoe de primaire energiekosten zich verhouden tot de opbrengst is de Energy Pay Back Time (EPBT). Voor PV lag dit in 2006 tussen de 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa (afhankelijk van waar het systeem ligt) en kristallijn Si PV (meest gangbaar), inmiddels (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?]. PV panelen van 20 of 30 jaar oud draaien nog steeds zonder veel degradatie, en de verwachting is dat deze het nog lang uithouden. De techniek heeft niet stil gestaan, dus dat zal waarschijnlijk alleen maar beter zijn geworden.
• Aanslag op zeldzame aardmetalen.
  Kristallijn Si bestaat voornamelijk uit Si (ook het glas ), een heel klein beetje Boron en Fosfor doping. Minimale hoeveelheden opgedampt zilver voor de backreflector. En nog wat koper voor de busbars e.d. Aluminium frame.
  Voor thin-film panelen (CIGS) Koper Indium Gallium Seleen of (CdTe) Cadmium Telluur. Of Amorf Silicium.

.

Praktische informatie

Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit en leveren gelijkstroom. Er zijn daarin ruwweg 3 categorieën te onderscheiden:

• Volledig autonome systemen.
  Ook wel eiland-systemen genoemd. Deze systemen staan los van het elektriciteitsnetwerk, en gebruiken doorgaans accu's voor het bufferen van energie. De energie die overdag bij zonnig weer wordt geproduceerd wordt dan opgeslagen in accu's, zodat elektrische apparatuur 's avonds en bij bewolkt weer gebruikt kan worden. Omdat dit veel duurder is dan netinvoeding wordt het eigenlijk alleen toegepast als het niet anders kan. Dit soort systemen worden bijvoorbeeld op (zeil)boten gebruikt, afgelegen plekken, of landen met een extreem instabiel grid.
• Netgekoppelde systemen.
  Deze systemen zetten de gelijkstroom uit zonnepanelen om naar wisselspanning, en voeden deze (na aftrek intern gebruik) in het elektriciteitsgrid in. Als de installatie op een woon- of bedrijfspand geplaatst is kan op een zonnige dag overdag de meter terugdraaien. 's Avonds of bij bewolkt weer wordt dan op normale wijze van netstroom gebruik gemaakt. Verreweg het meest populair in Westerse landen.
• Backup systemen.
  Dit is een combinatie van beiden, als het grid wegvalt zullen de zonnepanelen i.c.m. accu's (of een ander opslagsysteem) elektriciteit kunnen leveren in het huis. Deze systemen zijn aardig aan de prijs vanwege de kosten van energieopslag, en de duurdere omvormers.

Zonnestroompanelen hebben een paar voordelen. Ze zijn eenvoudig van constructie, hebben geen onderhoud nodig en gaan erg lang mee. Ze zijn stil, stoten geen schadelijke stoffen uit en doordat ze geen bewegende delen hebben vallen ze meestal niet zo op. Dat maakt ze bij uitstek geschikt voor gebruik in stedelijk gebied, dus op woonhuizen of bedrijfspanden.

Zonnestroompanelen produceren hun maximum vermogen bij volle zon-instraling, bij lage zon-instraling of bij bewolking wordt minder elektriciteit geproduceerd, en 's nachts is de productie nul. De variaties tussen de seizoenen zijn aanzienlijk; tussen zomer en winter zit gemiddeld een factor 6 tot 10.

.

Overzicht benodigdheden

In de rest van het verhaal zal uitgegaan worden van netgekoppelde systemen, omdat deze verreweg het meest populair zijn in Nederland.
Een 'standaard' zonnepanelen systeem bestaat uit de volgende onderdelen:

• De zonnepanelen zelf.
• Montagemateriaal voor de zonnepanelen.
• DC en AC bekabeling, pvc buizen, e.d.
• De netgekoppelde omvormer die de DC spanning omzet in AC spanning op het elektriciteitsnet.
• Eventueel logging van de opbrengst. Vaak zit dit in de omvormer, maar om verschillende redenen kan er voor worden gekozen om extra/extern te loggen. Dit topic gaat hierover: Datalogging: PV systemen

Enkele belangrijke zaken zijn:

• Een energiemeter die terug kan draaien, of de teruggeleverde energie apart registreerd.
• Of je een omvormer op een 1-fase of een 3 fase elektriciteitsinstallatie moet aansluiten. Grotere systemen op een omvormer met een vermogen 4000 watt of groter moeten over het algemeen op een 3 fase aansluiting worden aangesloten. Heb je die nog niet dan moet dus de huisinstallatie ook worden geupgrade..
• De oriëntatie van het dak. De azimut (Windstreek) en zenit hoek zijn hier van belang.
• Schaduwwerking obstakels.

Als je niet van plan bent om zelf te gaan knutselen, of niet het dak op durft/kan, dan kan je het laten doen. In de Solar Top 50 staan een aantal leveranciers; http://www.top50solar.nl/
_{( Wellicht nog aan te vullen met een overzichtsplaatje van een voorbeeldsysteem)}

.

PV panelen

Een zonnecel wordt gemaakt van een halfgeleidermateriaal dat elektriciteit levert zodra er licht op valt.
Voor de huidige zonnecellen is silicium het meest gebruikte halfgeleidermateriaal.
Daarmee kunnen drie typen zonnecellen gemaakt worden:


• Monokristallijn zonnecellen zijn vervaardigd uit siliciumplakken, die uit een groot donkerblauw “monokristal” zijn gezaagd. Dat kristal is gecontroleerd afgekoeld, waardoor een gelijkmatige structuur is ontstaan. Dus ook een gelijkmatige kleurstelling

• Polykristallijn zonnecellen (of multikristallijn silicium) worden gegoten en vervolgens gezaagd. Dit is een ander proces dan dat van de monokristallijne cellen. Tijdens het stollen ontstaan verschillende kristallen die het materiaal een onregelmatig geschakeerd aanzicht geven. Het rendement van polykristallijne cellen ligt iets lager (circa 2%) dan dat van monokristallijne cellen. Het zonnepaneel heeft een blauwe kleur

• Amorf silicium cellen worden opgedampt op een ondersteunend materiaal. De opbrengst is niet zo hoog, maar veel goedkoper. Voordelen zijn het lagere materiaalgebruik, de continue productie met laag energieverbruik, en de mogelijkheid ze te plaatsen op grote oppervlaktes op goedkope dragers, zoals een dakbedekking

• Thin film panelen; een dunne laag photovoltaisch materiaal opgebracht op een substraat. Een dunne film zonnepaneel is te zien als een rij lange, smalle zonnecellen die zijn opgedampt tov silicum panelen die meestal uit 60 losse cellen van silicium plaatjes bestaan.
De populairste thin film panelen in 2016-2017 zijn CIGS panelen (met name die van Solar Frontier)
CIGS staat voor Copper (koper) Indium, Gallium en Selenium.
Voordelen van CIGS panelen zijn goede prestaties bij bewolking of beperkte schaduw tov silicium cellen en het egale uiterlijk van de panelen. De panelen presteren ook vaak beter per Wp dan silicium panelen.
Een nadeel van deze panelen is dat de opbrengst per vierkante meter lager is dan van silicium cellen. Ook zijn sommige van de in CIGS gebruikte (aard)materialen zeldzamer.
.

Omvormer

De omvormer is één van de twee belangrijkste onderdelen van je installatie. Je wilt licht omzetten in DC en vervolgens in AC wat je thuis kan gebruiken. Hoe betrouwbaarder en efficiënter dit gebeurt hoe hoger je rendement. Zolang het aangesloten Wp vermogen tussen de 70% en 200% van de omvormer is kan dit goed genoeg zijn. Dat komt doordat het slechts zelden gebeurd dat de zoninstraling echt hoog is. Zie in het stukje verderop over mogelijke piekverliezen met name de daar genoemde analyse van antonboonstra.
SMA: ‘Bij een overdimensionering van 200 procent is er bij een oost-westopstelling een aftopping van 8 tot 10 procent’, duidt Hoylaerts. ‘Dit neemt niet weg dat extra zonnepanelen de totale opbrengst blijven verhogen en er dus ergens een optimum ligt tussen de kosten van meer zonnepanelen en de extra opbrengst van de installatie. In de praktijk is het dus mogelijk om op een netaansluiting van 1,75 megavoltampère tot zelfs 4 megawattpiek zonnepanelen aan te sluiten. Door de dalende prijzen van zonnepanelen is het interessant om steeds meer zonnepanelen aan te sluiten op een kleinere aansluiting. Voor projecten waar men in het verleden koos voor een overdimensionering van 120 procent zien we nu dat het financieel optimum al vrij gemakkelijk richting een overdimensionering van 170 procent gaat. Bij marktpartijen moet het besef nog wel groeien dat het niet erg is om een kleinere omvormercapaciteit te gebruiken op de locaties waar netcapaciteit een probleem is. Het is een van de belangrijkste troeven die de sector in handen heeft om een antwoord te kunnen bieden aan de groeiende problemen met de netcapaciteit. Overdimensionering tot 200 procent is bij alle omvormers uit ons productportfolio mogelijk.
Bij een Oost-West opstelling kan eventueel, bijvoorbeeld bij een dakhelling van 45⁰of hoger, een omvormer vanaf 50% al genoeg zijn omdat Oost en West op verschillende momenten hun maximale opbrengst hebben. Dit kan echter zijn weerslag hebben op de levensduur van de dan relatief zwaar belaste omvormer. Omdat electronica boven de 30^o voor iedere 10^o in levensduur halveert is het een goed idee een extra (temperatuur geregelde) fan op de omvormer te richten. Hoe beter de omvormer past bij de panelen, hoe lager je prijs/Wp. Kies een omvormer welke past bij je set én je toekomstplannen. Aangezien er in België een belasting is op het omvormer vermogen, is het daar beter om een relatief kleine omvormer te plaatsen.
_{Auteur: twixx edit: onetime}
.

String omvormers

Een string-omvormer maakt van je panelen in serie AC stroom. Stringomvormers zijn doorgaans relatief goedkoop per Watt (al worden ze snel duurder per Watt bij vermogens minder dan 1,5 kW), en hebben een relatief hoge efficiëntie. Het grote nadeel van string-omvomers is de gevoeligheid voor (gedeeltelijke) schaduw. Als er schaduw op één paneel valt, en dus significant minder opbrengt, dan zullen alle panelen terugvallen naar het niveau van dat ene paneel. Zie het stukje verderop over schaduwwerking en bypass-diodes.
Dit is in te zien met de zogenaamde stroomwet van Kirchhoff¹, die stelt dat de som van stromen van en naar een punt nul moet zijn (stroom zal niet accumuleren). Als één paneel minder stroom dan de rest produceert, zal de som op een punt in de string niet 0 zijn, en dat kan niet.
De string is dus zo 'sterk' als het zwakst producerende paneel.

¹ Wikipedia: Kirchhoff's circuit laws


_{PV panelen in serie op een string-omvormer. Bron: Enecsys}

Omvormers onderscheiden zich in kwaliteit, toepasbaarheid en mogelijkheden tot logging.

Enkele veel gebruikte merken en modellen.

Merk	Type	Aantal MPPT	AC power	Bijzonderheden	Gebruikers
Power-One, nu ABB	All	-	-		-
Power-One	PVI-3.0	2	3300 Watt	Max rendement 96,8% + MPP scan optie + RS485 + Stringsizer online	Wimlem
Effekta	All	-	-		-
Effekta / G.E. / Ablerex	ES4200	2	4kW	Efficientie 96% voor lage stringspanning MPP 150-450V max 2,2 kW per MPPT	-
Fronius	All	-	-		-
Fronius	Fronius ig 15	1	1500 Watt	CEC Efficientie 91,4%, veel opties dmv insteekkaarten, lage stringspanning	-
Fronius	Fronius ig 30	?	2650 Watt	CEC Efficiëntie 92,7%, veel opties dmv insteekkaarten, lage stringspanning	BarryH
Kostal	All	-	-	Zeer geschikt voor hogere voltages (b.v. veel panelen op 1 string)	-
Kostal	Piko 3,0	2	?	Efficientie 92,5%, DC switch, hoge stringspanning, webserver 24h	-
Kostal	Piko 3,6	-	3960W	1 fase, webserver, sensors, Max. AC vermogen is +10%	-
Kostal	Piko 4,2	-	4620W	3 fase, webserver, sensors, Max. AC vermogen is +10%	-
Kostal	Piko 7,0	-	7700W	3 fase, webserver, sensors, Max. AC vermogen is +10%	-
Kostal	Piko 10,1	?	?	?	WoudseHoeve
Mastervolt	All	-	-		-
Mastervolt	Soladin 600	1	500W	Populair voor 3-paneel systemen! Ouder type. Gunstige prijs. Uit lezen via Mastervolt kabeltje, naar seriele sub-D9, eventueel met converter USB	Andre1973, jpm.lensen
Omnik	1k/1k5/2k/2.5k 3k/4k/5k/6k/8k 9k/10k/...	-	-	Logging eenvoudig door std WiFi. let op: geen internetconnectie, geen logging (ook niet achteraf). Prijsbewuste keus.	-
Omnik	Omniksol-2.0k	1	2,2 kW	DC switch, Wifi	Masaman
Omnik	Omniksol-3.0k	2	3,4 kW	DC switch, Wifi	BarryH
SMA	All	-	-	Kwalitatief sterk, verschillende modellen in IP65, t.b.v. logging extra module nodig	-
SMA	1300 TL	1	1.3kW	DC switch	twixx
SMA	2000 HF	1	2kW	CEC rendement 96,3 %	databeestje
Steca	All	-	-	-	-
Steca	StecaGrid 500	1	500W	CEC efficiëntie 94,5%	-
Steca	Steca 3000 coolcept	1		Efficientie 98%, hoge stringspanning, breed mpp bereik, DC switch, d/m/j logging, 24h uitleesbaar	no_mercy7776

.

Micro omvormers

Micro-omvormers werken op paneelniveau, dat wil zeggen dat per paneel het vermogen van DC naar AC wordt omgezet. Micro-omvormers kosten doorgaans meer per Watt (al geldt dit doorgaans niet voor kleine systemen met een vermogen van minder dan 1kW) en hebben een iets lagere efficiëntie. Echter, er zijn een aantal specifieke voordelen:

• Schaduw op één paneel beïnvloed niet de hele string. (De hoofdreden dat veel mensen met gedeeltelijke schaduw op de panelen voor micro-omvormers kiezen).
• Modulair. Het is relatief makkelijk om je systeem in de toekomst uit te breiden door gewoon één of meerdere micro-omvormers met desnoods een ander type panelen bij te plaatsen. Een string-omvormer is gemaakt om rond een bepaald vermogen optimaal te functioneren.
• Je hoeft geen plek te vinden voor een grote omvormer, de micro-omvormers plaats je (doorgaans) onder het paneel.
• Je kan (meestal) de opbrengst per paneel zien en loggen, bij string-omvormers kan dit alleen per string.

_{PV panelen met micro-omvormers. Bron: Enecsys}


Enkele fabrikanten en types:

Merk - type	Link	Richtprijs (incl. btw)	AC power	CEC efficiency	Bijzonderheden	Gebruikers
AEconversion - INV250 - INV350	Site	€ 252 € 261	240W 330W	91.4% 91.8%
APS - YC250 - YC500i - YC1000	Site	€ 145 € 184 € 325	250W 2 x 275W 900W	95.5% 95.5% 95.5%	10 jaar	TFH
Enecsys - Single - Duo	Site	€ 170 / € 265	225W of 240W 450W of 360W	93,5%	20 jaar garantie (mits gateway actief is)	twixx
Enphase M215	Site	€ 125	215W	96,0%	20 jaar garantie
Involar MAC 250	Site	€ 114	235W	%
Power-one Aurora micro (nu ABB)	Site	€190 €215	250W 300W	%
SMA micro omvormer	Site	n.b.	240W	%

_{Aangevuld door Twixx, TFH, Onetime}


.

Optimizers

Optimizers proberen de voordelen van string en micro-omvormer te combineren. Per paneel wordt een optimizer gebruikt om ervoor te zorgen dat één paneel in een string geen blokkade meer kan vormen bij gedeeltelijke schaduw. Optimizers werken dus nog steeds met een normale string-omvormer behalve bij Solaregde. In een stringomvormer oplossing is het afhankelijk van het type/merk optimizer of je alle panelen in een string moet voorzien van een optimizer of alleen de panelen waar schaduw een rol speelt.
In een Solaredge systeem zijn ALLE panelen voorzien van een Solaredge optimizer en is er een centrale Solaredge omvormer die alleen werkt met de Solaredge optimizers. Solaredge systemen zijn in 2016-2017 populair bij systemen die last van gedeeltelijke schaduw ondervinden maar zijn meestal duurder dan een eenvoudige stringomvormer oplossing.
Tigo optimizers kunnen op alleen het 'probleem-paneel' worden toegepast, de rest van de string en de omvormer blijven dan ongewijzigd. Hou wel rekening met het feit dat Tigo een tekort aan stroom van dat paneel uitruilt tegen een lagere spanning om de stroom van de string zo hoog mogelijk te maken. Dat is dus wat de andere panelen op dat moment leveren.

De hoofdreden om voor optimizers te gaan is, net als bij de micro-omvormers, gedeeltelijke schaduw op de panelen. Vroeger was het prijsverschil tussen micro-omvormers en string-omvormers groter, en maakte dit optimizers bij grotere installaties (>2kW) vaak financieel gunstiger. Tegenwoordig ligt dit omslagpunt een stuk hoger door de relatief grotere prijsdaling bij micro-omvormers.


_{PV panelen met optimizers en een string-omvormer. Bron: Enecsys}


.

Piekverliezen door het nemen van een te kleine omvormer

Door het nemen van een te kleine omvormer kunnen piekverliezen ontstaan.


Vermogensratio is het vermogen van de omvormer naar het Wp vermogen van alle panelen op de omvormer.

Het betreft een theoretisch model op basis van meetwaarden uit de praktijk in Nederland. (post antonboonstra). Uit dit theoretische model blijkt dat de verliezen door het nemen van een relatief kleine omvormer gering zijn. Analyse door antonboonstra

.

Montagemateriaal

Informatie over montagemateriaal (Click-fit e.d.).Meestal aluminium, soms rvs.
Er bestaan voor verschillende plaatsings oppervlakken verschillende montage materialen.
- platdak; vaak niet vast gemonteerd maar aluminium steunen per paneel of rails voor groepen panelen met ballast tegen wegwaaien beveiligd. (@Andre1973: Flatfix fusion geeft een hele lage dakbelasting, en van der Valk pro bijvoorbeeld gebruiken wij bij grote systemen, ook omdat aarding dan makkelijker is. Sunstruction is denk ik een van de goedkopere. Maar ook heel goed te doen.) In opkomst zijn betonvoeten die geen extra ballast nodig hebben, zoals solarbears of https://www.degrootbeton....tagesysteem-zonnepanelen/. Eventueel zelf te maken. Zelf op maat storten of mbv betonbanden('stoepranden') Bij een Oost-West opstelling kan met relatief weinig ballast worden volstaan.
- pannendak; vaak met haken om dakpan en panlat heen gehaakt, soms aan dakbalken geschroefd. De rails op deze haken.
- golfplaten of bitumen schuin dak; vaak met stok-schroef door de dakbedekking heen in de balken. De rails hierop.
- metalen daken; vaak zijn er speciale klemmen beschikbaar waar de rails op gemonteerd kan worden. (o.a. kalzip)
Auteur: onetime, nog uit te breiden...

.

Geïntegreerde zonnepanelen voor daken

Er zijn een aantal benaderingen van geïntegreerde panelen. Er zijn dakbedekkingsystemen waarbij de zonnecel nauwelijks zichtbaar in de dakpan is verwerkt en daken met geïntegreerde zonnepanelen. Een veel gebruikte term is BIPV (Building-integrated photovoltaics). Doordat meestal geen standaard panelen kunnen worden gebruikt pakt dit vaak (veel) duurder uit. Het resultaat kan potentieel wel veel mooier zijn.

Doordat er geen koelende lucht onder het paneel komt loopt de temperatuur verder op met een lagere opbrengst als gevolg. Doordat de panelen ook niet meer boven de dakpannen liggen maar eerder in plaats van, is er een groter risico op brand in het huis voor zover de oorzaak in de panelen zit.

- Zonnedakpan: beperkt aantal types die lang niet altijd aansluiten bij de bestaande dakpannen, ze zijn ook duur, waardoor ze eigenljk alleen bij nieuwbouw of dakrenovatie een optie zijn. Doordat iedere dakpan nu twee stekkers heeft die er weliswaar af-fabriek aan zitten, neemt het potentieel voor problemen hiermee enorm toe. (Ongeveer 30-96 x?)

- In-dak panelen: Relatief bewerkelijk en duur systeem, wat door het uitsparen van andere dakbedekking bij nieuwbouw en dakrenovatie nog een beetje in beeld komt.
Andre1973: "Een indak systeem van zonnepanelen leent zich vooral voor een heel recht (vlak) en haaks dak. Heb een aantal van die dingen gedaan en op een krom / scheef dak is dat echt een ramp. Een hoop daken zijn schever, doorgezakter dan je op het eerste oog ziet. Ook nieuwbouw laat te wensen over voor wat betreft recht."

- In-raam panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Minder licht inval in de ruimte.

- Gevel panelen: Door meestal vertikale plaatsing lagere opbrengst. Potentieel mooi maar duur. Prijs kan gedrukt worden bij uitsparing andere gevel bekleding bij renovatie of nieuwbouw. Meestal wel als extra mogelijkheid die er anders niet zou zijn.
auteur: Onetime.

Farbikant/Merk	Type	Daktype	# cellen / stuk	module efficiency	Wp/m2
Eternit	Solesia 40	Leisteen	-/10		147Wp/m2
Eternit	Solesia 85	Leisteen	-/20		175Wp/m2
Eternit	Solesia 127	Leisteen	-/30		184Wp/m2
Eternit	Solesia Dakpan	Vlakke pan	-/22		152Wp/m2
Zep B.V.	zonneceldakpan	Rode of zwarte pan	2/-	20,22%	90Wp/m2
Tesla	Tuscan Glass Tile	Rode dakpan	1/-
Tesla	Slate Glass Tile	Leisteen	1/-
Tesla	Textured Glass Tile	Reliëfpan	1/-
Tesla	Smooth Glass Tile	Vlakke pan	1/-
Smartroof	ReneSolPan	Dakpan			75Wp/m2
Smartroof	NeoSolPan	Dakpan			125Wp/m2
Smartroof	SmarTile	Leisteen
Exasun	X15-BR75	Panelen in dak		18,3%	180Wp/m2
Exasun	X10-XT50 series	Dakpan		18,0-18,6%	180Wp/m2
Exasun	X-Facade	Panelen in gevel		18,3-19,5%	180Wp/m2
Soltech	ShingEL	Panelen in dak
Soltech	Supreme	Panelen in dak			118Wp/m2
Robisol	BiTile Voldaksysteem	Vlakke pan
Robisol	B35 Systeem	Panelen in dak
Robisol	Kyroof	Panelen in dak
Stafier	Premium	Panelen in dak
Stafier	Standard	Panelen in dak
Stafier	Full roof	Panelen in dak
Nelskamp	G10 PV	Panelen in dak		18,3%	153Wp/m2
Nelskamp	2Power (met collector)	Panelen in dak
Monier	VI90	Panelen in dak			165Wp/m2
Monier	InDaX	Panelen in dak			158Wp/m2
Aerspire	AER	Panelen in dak			v.a. 165Wp/m2
SolarWatt	EasyIn 60M	Panelen in dak			171Wp/m2
SolarCentury	C21e	Vlakke pan		13,9%	128-141Wp/m2
SolarCentury	Sunstation	Panelen in dak		16,5%	<160Wp/m2
Viridian	Clearline PV16	Panelen in dak		16%	<153Wp/m2
AliusSolar	AEsthetica	Panelen in dak
GSE Integration	In-Roof-System	Panelen in dak
Kingspan	Unidek	Panelen in dak			paneelkeuze
SCX	Soloroof	Panelen in dak
IRFTS	Easy Roof	Panelen in dak	60 of 96		paneelkeuze
Ubbink	indak	Panelen in dak			paneelkeuze
Renusol/Intersole	ISSE	Panelen in dak			paneelkeuze
Schweizer	Solrif	Panelen in dak			div. panelen
Physee	Powerwindow	cellen in vensterglas

.

Elektrotechniek

.

Niet separate groep

Volgens de NTA 8493 mag er maximaal 2,25 Ampère terug gevoed worden op een niet separate groep. Dit is een groep die ook door verbruikers gebruikt kan worden. Deze begrenzing wordt bepaald door de gebruikte omvormer en niet door de zonnepanelen. Omvormers die hierop zijn begrenst zijn bijvoorbeeld de Soladin 600 en de Steca 500. Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen! Op een dergelijke omvormer sluit men meestal zonnepanelen aan met een totaal 'STC' vermogen tussen de 500Wp en de 1000Wp. Deze omvormers zijn standaard met een stekker op het stopcontact aangesloten.
_{Auteur: Dre}

Update 2016 Volgens NEN1010 zou dit per 2016 2000W mogen zijn! Dit dan echter vast aangesloten en niet meer met een stekker. Voor bestaande situaties geldt bij de NEN1010 de versie van NEN1010 die bij de aanleg (van de installatie) gold. Wat inhoudt dat bestaande (stekker)omvormers volgens bovenstaande omschrijving gehandhaaft kunnen blijven.
_{Auteur: onetime}

Per 2015-2 is er een update aangaande dit punt van NEN-1010 beschikbaar: Link
Kort gezegd komt het er op neer dat er 9,44A (~2000W) ingevoed mag worden op een gecombineerde eindgroep.
Dit volgens de tabel in de bijlage onder kolom 11. Note: De omvormer mag niet via een WCD (=WandContactDoos = stopcontact) aangesloten worden. Dit moet via een vaste verbinding, eventueel met een werkschakelaar ertussen.
Op een afzonderlijke eindgroep is een WCD wel toegestaan.

Update maart 2017 Wijziging invoeding eind groepen.

Volgend onderstaande link (zie hoofdstuk 55) is het niet meer toegestaan om op een bestaande eindgroep met verbruikers 2000 W in te voeden. Maximum is de oude situatie met 500 W.

https://www.ei-woerden.nl...0_2015_met_C1_2016_V8.pdf

Een meterkast waar terugleverende apparatuur op zit moet voorzien zijn een sticker.


AC-zijde omvormer:

Onderhoud aan een PV-omvormer zal in de praktijk altijd van elektrotechnische aard zijn. Het systeem moet daarvoor volledig spanningsvrij worden gemaakt, zowel op de fasen als op de nul. Het is dus noodzakelijk een scheider te plaatsen. Dit kan het beveiligingstoestel tegen overstroom in de verdeelinrichting zijn. Hierbij moet erop worden gelet dat dit beveiligingstoestel ook echt scheidingseigenschappen heeft. Het wordt aanbevolen een lastscheider te plaatsen naast de omvormer, wanneer de omvormer op hoogte, op een zolder of op grote afstand van de verdeelinrichting is geplaatst.

DC-zijde omvormer:

NEN 1010 vereist in alle gevallen een DC-lastscheider, maar stelt geen eisen aan de plaats waar de DC-lastscheider wordt geplaatst. Deze kan dus geïntegreerd zijn in de omvormer, of buiten de omvormer zijn geplaatst.
Een lastscheider moet per definitie in staat zijn de nominale stroom in het desbetreffende circuit veilig te onderbreken. De norm voor een lastscheider (NEN-EN-IEC 60947-3 voor industriële toepassingen en NEN-EN-IEC 60669-2-4 voor huishoudelijk en soortgelijk gebruik) schrijft voor dat er sprake moet zijn van een mechanische scheiding. Een elektronische (last)scheider of schakelaar in de omvormer voldoet dus niet als lastscheider aan DC-zijde.
Wanneer de DC-lastscheider in de omvormer is geïntegreerd zal dit meestal tot gevolg hebben dat de aanwezige DC-connectoren op de bekabeling komend van de panelen niet spanningsloos zijn bij het losnemen. Er wordt aanbevolen om een externe DC-lastscheider te plaatsen om zo de DC-connectoren spanningsloos te kunnen aansluiten en los nemen.
_{Auteur: Gasschuif}

.

Separate groep

Ook de zogenaamde wasmachinegroep, waarbij de wasmachine aansluiting die rechtstreeks zonder aftakking van de meterkast naar de wasmachine loopt, bij de wasmachine uitsluitend voor de aansluiting van de omvormer wordt gesplitst d.m.v. twee zekeringautomaten voor omvormer en wasmachine valt hier onder.
Om te bepalen welk omvormervermogen u aan mag sluiten kijkt u eerst wat de grootte is van uw hoofdzekering. Doorgaans is deze 25A, 35A, of 40A. De zekering in de groepenkast dient bij voorkeur (vuistregel) 1,6 x kleiner te zijn vanwege selectiviteit. (Zie kopje selectiviteit). Er zit dus geen beperking op het aangesloten paneel vermogen!

Als u weet hoe groot uw groepenkastzekering is kunt u uitrekenen hoeveel omvormervermogen u mag installeren. Liander Aansluitrichtlijnenzonnepanelen.pdf. De netbeheerder wil liever geen grotere onbalans dan 5kVA tussen de fases. Op een 1fase aansluiting is de grens dus 5kVA. Voor 3fase aansluitingen mag je tot de zekering waarde terugleveren. Hiervoor gebruiken we de volgende formule: W = A x V

Hoofdzekering	Groepenkastzekering	Max. vermogen per omvormer	Max. totaal omvormer vermogen
1 × 25A	16A	3.680 W	5.750 W
1 × 35A	25A	5.750 W	8.050 W
1 × 40A	25A	5.750 W	9.200 W
3 × 25A	3 × 16A	3 × 3.680 W = 11.040 W	3 × 5.750 W = 17.250 W
3 × 35A	3 × 25A	3 × 5.750 W = 17.250 W	3 × 8.050 W = 24.150 W
3 × 40A	3 × 32A	3 × 7.360 W = 22.080 W	3 × 9.200 W = 27.600 W
3 × 63A	3 × 40A	3 × 9.200 W = 27.600 W	3 × 14.490 W = 43.470 W
3 × 80A	3 × 50A	3 × 11.500 W = 34.500 W	3 × 18.400 W = 55.200 W

Rekenvoorbeeld 1 fase
Uw hoofdzekering is 1 x 40A
De groepenkastzekering mag zijn: 40/ 1,6 = 25A
Het maximale omvormer vermogen is: 25A x 230V = 5.750 Wp

Rekenvoorbeeld 3 fase
Uw hoofdzekering is 3 x 25A
De groepenkastzekering mag dan per fase zijn: 25/ 1,6 = 16A
Het maximale omvormer vermogen is: 3 x 16A x 230V = 11.040 Wp
_{Auteur: swapevent, edit: onetime}

.

Selectiviteit

Om te voorkomen dat de hoofdzekering uitvalt dient de PV-groep selectief te zijn ten opzichte van de voorliggende beveiliging (hoofdzekering). Als vuistregel hanteert men een factor 1,6 tussen beide beveiligingen. Dit is een vuistregel, maar voor de "volledige selectiviteit" dient men de karakteristieken (grafieken) van de zekeringen met elkaar te vergelijken. Selectiviteit is een keuze of wens van de gebruiker, maar geen eis. Het is een afweging tussen de risico's (wat zijn gevolgen van een uitgeschakelde hoofdzekering) en de kans daarop (hoe groot is de kans op een foutstroom). Tegenwoordig wel een netcode / wettelijke eis. Hoofdstuk 3, paragraaf 3.3, artikel 3.8 Echter voor woonhuizen niet echt van belang.
Een omvormer kan ten gevolg van een defect een kortsluiting vormen op het lichtnet. In dat geval is het wenselijk dat alleen de zekering van de PV-groep uitschakelt en niet de hoofdbeveiliging. Als de hoofdbeveiliging uit zou vallen betekend dit dat het gehele woonhuis spanningsloos is. Bij de oudere huizen zit de hoofdbeveiliging achter een verzegelde installatie die de gebruiker in principe niet kan vervangen / herstellen en dus moet laten vervangen door de netbeheerder.
_{Auteur: Dre edit: onetime}

.

kWh meter van de huisaansluiting

Merk op dat deze meter niet de totale opbrengst van de zonnestroom installatie kan weergeven, het eigen verbruik dat plaats vond op het moment van opwekken is hier reeds van af!
- Ferraris draaischijfmeter
Het is te adviseren deze niet te laten vervangen, tenzij het om een afgekeurde meter gaat of er een terugloopblokkering op zit. Op dergelijke apparaten zit doorgaans een terugloopblokkeringssymbool (een tandwieltje met een haakje). Ook kunt u dit eenvoudig testen door op een zonnige dag zoveel mogelijk apparaten uit te zetten. U kunt dan zien of de meter terug loopt. Voordelen van de draaischijfmeter zijn dat de energieleverancier minder snel fouten kan maken met het verrekenen van de meterstanden en u kunt in principe onbeperkt terugleveren, zolang u niet meer opwekt dan u verbruikt.
- Digitale Meter met teruglever telwerken
Deze meter hoeft u niet te vervangen. Er is een telwerk voor zowel verbruik als teruglevering beschikbaar. Vraag voor u de meterstanden doorgeeft altijd eerst goed na hoe u deze dient aan te leveren.
- Digitale Meter zonder teruglever telwerken
Deze meter dient u te laten vervangen. Met deze meter bespaart u alleen de zonnestroom die direct verbruikt wordt. De teruggeleverde stroom krijgt u niet vergoed. De doorgaans kosteloze vervanging van uw meter kunt u bij uw netbeheerder aanvragen.
Opmerking: U bent conform de huidige wet-regelgeving op dit moment niet verplicht om te kiezen voor een zogenoemde “slimme” meter ( mrt-2013 ) Deze mag u weigeren.
_{Auteur: swapevent}

.

DC en AC bekabeling

Door de verwachte lange levensduur van de systemen is het een goed idee één of twee stappen dikkere bekabeling te gebruiken dan de minimale eis. Dit zal zich over het algemeen ruim terug verdienen indien hier meteen in het begin al voor gekozen wordt. Ook wordt de bekabeling van het solar systeem over het algemeen relatief zwaar belast vergeleken met de overige bekabeling in een woonhuis waardoor het ook nog veiliger is om dikkere bekabeling toe te passen.
Voor de AC aansluiting is 2,5mm² VD / montage draad het minimum.
Bij grotere vermogens en / of grotere afstand tot de meterkast wordt ook wel 4 of 6mm² draad gebruikt.
Dit verminderd de kabelverliezen en voorkomt dat de omvormer als gevolg van te hoge netspanning afschakelt. Bij vermogens vanaf ongeveer 4-5kW begint het interessant te worden om een drie-fase omvormer te gebruiken. Dan loopt de stroom door 3 i.p.v. 2 draden. Door de fase-verschillen tussen de fases is er effectief ook een hogere spanning, waardoor er bij gelijke stroom meer vermogen kan worden getransporteerd. Of bij gelijk vermogen is minder stroom nodig, waardoor de kabel verliezen ook lager zijn.
De meest gebruikte connector voor de DC bekabeling is een MC4 connector. Deze is spatwaterdicht en geschikt voor buiten gebruik. De bekabeling is speciale solar kabel, UV bestendig en geschikt voor langdurig buiten gebruik. Meestal 4mm², maar ook 6mm² komt geregeld voor, zeker als er meerdere strings parallel over de kabel op de omvormer zijn aangesloten.
Voor de AC aansluiting van micro-omvormers worden ook weerbestendige kabels gebruikt. In het geval van Enecsys met waterdichte Wieland-connectoren.
De buitenste laag van zowel de AC als de DC kabels is vaak van siliconenrubber. wikipedia
De totale kabel verliezen zullen over het algemeen tussen de 1 en 5% liggen.
_{Auteur: onetime}

.

Efficiëntie

De CEC en European weighted efficiëntie norm:


.

Financiële zaken

De prijs van een geheel zonnesysteem wordt meestal uitgedrukt in euro per Wp. Een systeem van 3000Wp dat € 3500 kost wordt dus omgerekend €1,17/ Wp. Deze prijs notatie wordt gebruik voor complete sets (met of zonder laten installeren) en vaak ook voor losse zonnepanelen.

.

Zonnepanelen en BTW

Daar is zelfs een apart topic over gemaakt: Nieuws: Zonnepanelen en de btw

.

Verdienmodel

In een gewone huiselijke situatie zal gebruikelijk een gedeelte van de opgewekte stroom direct in huis gebruikt worden, en een gedeelte zal terug geleverd worden (uitgedrukt in de utiliteitsfactor). Het gedeelte dat zelf in huis wordt opgebruikt heeft een waarde gelijk aan de elektriciteitsprijs die je normaal betaald op dat moment (doorgaans rond de 20cent/kWh), aangezien het direct die stroom bespaart. Zie voor optimalisatie van dat deel: Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) Voor het gedeelte dat teruggeleverd wordt bestaan verschillende systemen. In Nederland wordt hier een systeem voor gebruikt dat salderen (in het Engels net-metering, afgeleid van netto) heet, in Duitsland is dit een ander systeem.

.
Verdienmodel in Nederland: Salderen
Per 1 januari 2014 geldt de salderingsregeling als volgt:

Je kan onbeperkt salderen, echter tot een maximum van hetgeen dat je afneemt van de energieleverancier.

• Dit geldt uiteraard alleen met digitale/slimme meters, ferraris meters salderen uit zichzelf d.m.v. het terugdraaien

Voorbeeld 1
Het energiebedrijf levert 3000kWh. De zonnepanelen installatie leveren 1500kWh op. Daarvan zal 750kWh direct verbruikt worden, hierdoor levert u 750kWh terug aan het openbare net. De salderingsgrens is de 3000kWh geleverd door het energiebedrijf.

3000 minus 750 = 2250kWh af te rekenen tegen het tarief

Voorbeeld 2
Het energiebedrijf levert 500kWh, de zonnepanelen produceren 2500kWh en daarvan wordt 1500kWh direct verbruikt. Dit geeft een teruglevering van 1000kWh.

Echter is er maar 500kWh afgenomen: 1000 - 500 = 500kWh

de 500kWh zal tegen een lagertarief (terugleververgoeding) worden uitbetaald.

Einde salderen in 2023?!
De salderingsregeling blijft bestaan gedurende de periode van het Energieakkoord dat loopt tot in 2023.
Daaarna zal waarschijnlijk gekozen worden uit 1 van de volgende 5 alternatieven

• A Salderen behouden
• A1 Fiscaal salderen behouden (Vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
• B Salderen begrenzen (Maximum % aan fiscaal te salderen kWh en vrijgave leveranciersdeel leveringstarief)
• C Terugleversubsidie (Terugleversubsidie in €/kWh)
• D Investeringssubsidie (Investeringssubsidie in €/kWp)

Zie voor meer informatie ook de kamerbrief van de minister van Economische Zaken over de salderingsregeling Het lijkt optie B te worden met gelijdelijke afbouw van het recht op salderen.

Het kan dus best zo zijn dat na 2023 je voortaan in plaats van salderen je stroom terugverkoopt aan een energieleverancier voor een terugleververgoeding (bv 0,05 euro/kWh) en daarbij een terugleversubsidie krijgt van de overheid (bv 0,10 euro/kWh).
Dat is minder gunstig dan salderen maar zal nog steeds beter zijn dan een kale terugleververgoeding.

Door de bovengenoemde wijzigingen in de behandeling van de opbrengst van zonnepanelen neemt het belang van het topic over Eigen verbruik zelf opgewekte electra verhogen (autonomie?) toe.

.

Waar te kopen?

Er zijn vele (online) winkels en installateurs waar je zonnepanelen kunt aanschaffen. Ook wordt er wel eens in Duitsland geshopt. Het is hier echter niet de bedoeling om shops uitvoerig te gaan bespreken, omdat dit als vliegen op een hoop stront eigenaren aantrekt die hier graag komen melden hoe goed ze wel niet zijn, en bij hun moet komen kopen. Dan wordt het een reclame-zooitje.

Paul C heeft een wiki aangemaakt waar leveranciers toegevoegd kunnen worden, deze is hier te vinden;
http://dewiki.nl/index.php/Overzicht_aanbieders_zonnepanelen

.

Administratieve zaken en regelgeving

Informatie over regelgeving e.d.

• Vallen de panelen onder inboedelverzekering of de opstalverzekering?
  De panelen vallen in principe onder de opstalverzekering. Ze zijn immers vast met het bestaande gebouw verbonden. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover zekerheid te hebben. Laat dit schriftelijk bevestigen.
  
• Moet ik mijn panelen apart verzekeren?
  In principe vallen de panelen onder de opstalverzekering. Neem contact op met je verzekering(s-agent) om hierover dudelijkheid te krijgen. Laat dit ook even (via e-mail bijvoorbeeld) bevestigen.
  
• Heb ik een vergunning nodig voor het plaatsen van panelen?
  (actueel bij een aantal Tweakers, op dit moment)
  In principe is het plaatsen van panelen niet vergunningsplichtig. Het kan zijn dat er in je gemeente aparte afspraken zijn gemaakt. Ook kan het zijn dat je huis onderdeel is van een gebied waar sprake is van een beschermd stadsgezicht. Neem in ieder geval altijd even contact op met de afdeling bouwvergunningen van je gemeente. Dit kan veel ellende voorkomen. Hier kan je het zelf controleren; https://www.omgevingsloket.nl/

_{Auteur: Schinnen-groen}


.

Regelgeving m.b.t. plaatsing panelen

Overzicht regelgeving m.b.t. plaatsing panelen

Meldingsplicht teruglevering??? Geen goede argumenten.

swapevent schreef op maandag 13 juni 2016 @ 10:00:

Ik heb 2 jaar geleden met verschillende netbeheerders gesproken over het wel of niet verplicht melden als je teruglevert. Met een ferrarismeter is je eindstand gewoon lager maar anders geen probleem om het niet te melden.
De volgende redenen werden door Stedin, Liander etc toendertijd gegeven om vooral wel te melden, in blauw mijn visie hierop.

<Veiligheid> Onze monteurs moeten weten waar er pv systemen staan, het mag immers niet zo zijn dat ze aan een kabel aan het werk zijn terwijl er door uw pv-systeem nog spanning op deze kabel gezet word.
De woordvoerder in kwestie begreep simpelweg niet dat een omvormer ook uitschakeld als het lichtnet uitvalt

<Digitale meter> Voor het gebruik van een digitale meter met teller 3, 4 voor terugleveren moet u het melden.
Standaart worden alle 4 de tellers uitgelezen, dus waarom apart melden.onetime: omdat anders de teruglevering vaak niet verrekend word.

<Negatief vebruik> Bij een ferrarismeter kan een negatief vebruik ontstaan op de dagteller
Dit snijdt wel hout. Om dan te melden hoe je aan die negatieve stand komt vind ik wel begrijpelijk.

<Wettelijk verplicht> U bent wettelijk verplicht dit te melden ,
Op mijn vraag om welk wetsartikel dit betreft kon men geen antwoord geven, er was er een bij die zelfs beweerde dat het niet beschreven staat maar wel wetgeving is.
onetime: Nu wel: netcode, Hoofdstuk 2, Paragraaf 2.1, Artikel 2.16

Bij melding van teruglevering aan de netbeheerder zal deze proberen een ferrarismeter als ongeschikt af te schilderen. Trap hier niet in! Er bestaan weliswaar voor terugdraaien geblokkeerde meters, maar dat zijn er maar weinig. _{link naar lijst?} Ook bestaat er een lijst van afgekeurde series:

https://www.agentschaptel..._elektriciteitsmeters.pdf

Alle meters die de netbeheerder wil plaatsen zullen teruglevering apart van verbruik registreren. Of het nu de wel of niet op afstand uitleesbare meter betreft. De zogenaamde slimme meter mag u weigeren.
_{Auteur: onetime}

.

Oriëntatie en schaduwwerking

Oriëntatie en schaduwwerking zijn twee zeer belangrijke elementen voor de opbrengst van een PV systeem. Met hoge zekerheid en nauwkeurigheid vooraf de verwachte jaarlijkse opbrengst berekenen is onbegonnen werk. Naast de veranderlijkheid van het weer zijn zoveel factoren van belang, zelfs een boom 100m verderop kan van invloed zijn, vogelpoep en bladeren, tot afwijkingen in vermogen/gevoeligheid binnen de tolerantie van de PV panelen. Het is in de meeste gevallen wel goed mogelijk om een redelijke schatting te maken, zie daarvoor de volgende secties.

Opbrengst ligt doorgaans ergens tussen de 800-1000 kWh/kWp, afhankelijk van oriëntatie, schaduw, en type panelen.

.

Oriëntatie en locatie

In gevallen waar schaduw geen rol speelt is de opbrengst goed af te schatten. Een afschatting¹ van de opbrengst kan worden berekend met de volgende formule(s):

Opbrengst [kWh] = Instraling [kWh / (m² * year)] * IF [-] * PVvermogen [kWp] * PF [m² / kWp]
Specifieke opbrengst [kWh/(kWp*year)] = Instraling [kWh / (m² * year)] * IF [-] * PF [m² / kWp]
_{Bij specifieke opbrengst wordt nog wel eens year/jaar weggelaten en kWh/kWp gebruikt, maar er meestal kWh/jaar (kWp*year) bedoelt}

Instraling I :	De energie die valt op 1 vierkante meter (horizontaal) per jaar. Zie plaatje Nederland.
Inclination Factor IF [-] :	Een zelf bedachte factor om de berekening makkelijk te maken adhv het instralingsdiagram. Omdat de instraling is gedefinieerd voor een horizontaal vlak (in het midden van de instralingsdiagram), is deze correctie bedacht. IF = (afgelezen relatieve instraling uit instralingsdiagram [%]) / 85%.
PV vermogen [Wp] :	Het STC vermogen van je installatie.
Performance Factor PF [m2 / kWp] :	Hierin worden verschillende verliezen meegenomen, en verschillen tussen type cel. Neem 0.80-0,88 voor kristallijne panelen, en 0,85-0,93 voor amorfe panelen. Voor details zie Siderea site.

Instraling per jaar op een horizontaal vlak aarde. In kWh / (m² * jaar).

Relatieve instraling als functie van windstreek en azimuth hoek.²

.
Voorbeeld:
Een 1500Wp installatie op het zuid-oosten in Den Helder, met een hellingshoek van 30 graden. Kristallijn Si, zonder noemenswaardige schaduw. Dan kan je een opbrengst verwachten van:
1070* (93/85) * 1,500 * 0,85 = 1493 kWh.

Let wel, dit is wel een zeer gunstig geval! Bijna overal staan objecten in de buurt zoals huizen en bomen, ook al staan ze wat verder weg (dat beïnvloed al de albedo), dit geval gaat om 100% vrij zicht (gebeurt dus zelden). Ofwel: Een huisje ergens midden in een gigantisch weiland. Daarnaast is de performance factor gunstig gekozen. Het kan in dit geval dus ook in de praktijk 1450 kWh worden. Daarnaast verschilt de opbrengst iets van jaar tot jaar.

.
Hoeken: Windstreek, Azimut, Zenit

Nog een mooie link betreffende instraling; http://re.jrc.ec.europa.eu/pvg_tools/en/tools.html

¹: Dit is een afschatting. Het kan natuurlijk altijd beter, maar hier is getracht om het zo simpel mogelijk te houden en toch een goede afschatting te maken. Voor de fijnproevers is er de volgende website: http://www.siderea.nl/index.html

²: De correctheid van het instralingsdiagram wordt echter betwist: http://www.siderea.nl/art...shoek2/hellingshoek2.html
Bij gebrek aan beter, blijft dit diagram staan. Het wijkt wellicht een paar procent af voor sommige orientaties, maar het blijft een aardige indicatie van de opbrengst.

.

Invloed van schaduw

Schaduw heeft direct invloed op de opbrengst. Dit komt doordat de stroomopbrengst van een zonnecel evenredig is met het invallende licht. Als de schaduw slechts over 1 paneel valt, dan heeft de hele string daar dus last van omdat de stroom in een string overal gelijk is. De spanning blijft in principe ongeveer gelijk. Stel dat een paneel in volle zonneschijn 150W (5A) oplevert, en in de schaduw 60W (2A). Het paneel zit in een string van 5 panelen, dat is dus 5x150W=750W in totaal. Als één paneel in de schaduw valt, dan is de opbrengst niet 660W zoals je misschien zou verwachten, maar 5x60W=300W. De schaduw heeft dus invloed op de hele string, en dat is in gevallen van schaduw ook dé grootste reden om voor micro-omvormers te gaan ipv string omvormers.
_{edit: onetime}
.
Bypass diode
De cellen binnen één paneel kun je ook zien als een string: in serie geschakelde cellen. Een manier om ervoor te zorgen dat schaduw over enkele cellen niet de prestatie van het hele paneel en daarmee de hele string naar beneden brengt tot het niveau van die paar cellen worden bypass diodes gebruikt. Het onderstaande plaatje maakt de werking van een dergelijke bypass diode duidelijk.
_{onetime: Denk erom: onderstaande plaatje is technisch niet correct!}



Maximum Power Point Tracker
De MPPT van de omvormer zal om de zoveel tijd de afgenomen stroom van de panelen variëren en met behulp van de daarbij horende spanningen het beschikbare vermogen bepalen. Daarna zal hij zich vervolgens op het maximum van deze sweep instellen. Deze sweep kan het gevolg zijn van gewijzigde opbrengst of van het verstrijken van een bepaalde tijd. Soms, als de MPPT ook goed schaduwmanagement bevat, is de tracker in staat het optimum van 5A uit het eerdere voorbeeld te vinden. De bypass diodes zullen dan het beschaduwde paneel "uitschakelen" en de rest van de string op vol vermogen (600W) doorlaten. Een eventueel 2e beschaduwd paneel is zo theoretisch ook nog gedeeltelijk op te vangen. Een derde niet.

.

Terminologie

Terminologie eigen aan PV en energie.
Naam - (symbool) - [eenheid].

• Watt-piek (nominaal) vermogen (W_p) [W] : Vermogensoutput van een PV cell/module onder STC condities. Wikipedia: Nominal power (photovoltaic)
• Specifiek watt-piek vermogen (W_p-spec) [W/m²] : Het watt-piek vermogen gedeeld door de oppervlakte. Gebruikelijk; het aantal vierkante meters [m²]. Een maat voor efficiëntie.
• Opbrengst [kWh] : De hoeveelheid opgebrachte energie uit de zonnepanelen, net als de hoeveelheid verbruikte energie in een huishouden. Meestal uitgedrukt in kWh: kilo-Watt-uur. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
• Specifieke opbrengst [kWh/kWp] : Dit is de opbrengst genormaliseerd naar het watt-piek vermogen van de zonnepanelen. Vaak wordt specifieke opbrengst gebruikt i.p.v. opbrengst, omdat het meer zegt over het presteren van het systeem. Dat kan afhangen van veel factoren zoals de locatie / weer / schaduw / type cell etc. Stilzwijgend wordt per jaar bedoeld.
• Standard Test Conditions (STC) : Standaard test condities onder welke het vermogen (Wp) van een PV cell/module wordt bepaald. Een bestralingssterkte van 1000 W/m², een cell-temperatuur van 25C, en een 1.5 airmass spectrum. Wikipedia: Air mass (astronomy)
• Bestralingssterke / Irradiantie (Eng. Irradiance) (E_e) [W/m²]: Het vermogen per oppervlakte-eenheid van de invallende elektromagnetische straling op een oppervlak. Wikipedia: Irradiance
• Bestraling (Eng. Irradiation) (I) [kWh/(m² * year)]: De totale cumulatieve hoeveelheid energie komende van straling die over een periode (doorgaans een jaar) valt op een oppervlakte (meestal vierkante meter). Een maat om uit te drukken hoe 'zonnig' het in een gebied/land is. Nederland zit zo rond 1000 kWh/(m² year), terwijl de Sahara zo rond 2200 kWh/(m² year) zit.
• Efficiëntie (n / eta) [-] : Ratio van de vermogensoutput van de PV cell/module en het vermogen van de inkomende straling onder STC condities.
• Enery Pay Back Time (EPBT) [year] : Ratio van de de primare energiekosten benodigd om PV cellen/modules te maken naar de jaarlijkse opbrengst van een PV cel/module. Een maat die aangeeft wanneer een PV module energetisch is 'terugbetaald'. In 2006 lag dit tussen 2,5 en 3 jaar voor midden-Europa, maar tegenwoordig (was toen de verwachting) zal het rond 1,5 jaar liggen omdat het gros van de energie in de winning en purificatie van silicium zit, en daar is een enorme vooruitgang geboekt in efficiëntie en economies of scale de laatste jaren [bron?].
• Enery Return On Investment (EROI) [year] : Zie Energy Pay Back Time (EPBT).

Auteur: Bartjuh, edit: onetime


.

FAQ: Frequently Asked Questions.

• Hoeveel zonnepanelen kan ik op een bestaande in gebruik zijnde groep installeren?
  Je mag maximaal 2,25A invoeden op een in gebruik zijnde groep. Kortom, je kan best 800 Wp aan panelen hebben liggen, als je de omvormer maar zo kiest dat deze niet boven de 2.25A komt. Bijvoorbeeld een Steca 500, of Soladin 600. Zie voor meer info: http://www.olino.org/articles/2006/06/24/max500w.
• Hoeveel zonnepanelen kan ik op dedicated groep installeren?
  Je kan best meer Wp aan zonnepanelen op een groep kwijt dan de zekering aankan, als de omvormer maar niet meer invoed dan de zekering aankan. Meestal 16A, dan is het 16*230 = 3680W. Voor grotere vermogens zie het kopje electrotechniek.
• Hoeveel b.t.w. kan ik terug krijgen?
• Op het moment van schrijven geldt een BTW regeling voor zonnepanelen bezitters. Europees wordt men gezien als BTW ondernemer en heeft men dan ook het recht om de BTW terug te vorderen.
  Enige wat in mindering wordt gebracht is een forfait bedrag, afhankelijk van het resterende jaar en het piekvermogen van de installatie. Maar er zijn ook andere mogelijkheden.
  
  Forfait bij een Opwekvermogen in WattPiek per jaar:
  
  0000 – 1000 € 20
  1001 – 2000 € 40
  2001 – 3000 € 60
  3001 – 4000 € 80
  4001 – 5000 € 100
  
  Naar aanleiding van het recente arrest van de Hoge Raad is duidelijkheid ontstaan over de aftrek van btw op de bouwkosten. Door de zonnepanelen heeft een deel van het dak een zakelijke functie gekregen, waarvoor recht op aftrek van btw bestaat.
  
  Voorbeeldberekening
  Voor het bepalen van het aftrekrecht kunt u uitgaan van de vierkante meter verhouding tussen nuttige ruimtes gebruikt voor zakelijke doeleinden en voor woondoeleinden.
  
  Voorbeeld
  Oppervlakte zonnepanelen: 25 m2
  Totale woonoppervlakte (exclusief dak): 250 m2
  Aanneemsom: €500.000 + €105.000(btw)
  
  Percentage aftrek: 25/(25+250) * 100%= 9,09%
  Berekening extra teruggaaf btw op bouwkosten: 9,09% * €105.000 = €9.545
  Als het hele dak van een bungalow (alleen begane grond) vol ligt, heb je dus in principe recht op 50%... maar pas op, de praktijk is weerbarstiger: https://www.bdo.nl/nl-nl/...epanelen-deels-aftrekbaar , https://www.accountancyva...chtigen-met-zonnepanelen/
• Welke en hoeveel subsidie kan ik krijgen?
  • Asbest eraf PV erop: de regels zijn nu dat je subsidie kunt krijgen als je asbest netjes laat verwijderen en daar n ander dak op laat plaatsen en daar dan meteen 5kWp PV op legt.
  D subsidie word dan verleend per m² asbest dat gesaneerd word. http://www.asbestvanhetdak.nl/ vervallen
• Er is een SDE+ subsidie voor grote aansluitingen van groter dan 3x80 A. Hiervoor kun je je momenteel 2x per jaar inschrijven. Daarmee krijg je een minimum bedrag voor geproduceerd vermogen.
  http://www.rvo.nl/subsidi...zame-energieproductie-sde
• Verder zijn er nog gemeentelijke en provinciale subsidies indien het bepaalde zorginstellingen betreft, dan wel openbare gebouwen zoals zwembaden / bibliotheken etc.
  https://www.noord-holland...le-subsidieregelingen.htm

_{Aanvullende info dankzij Andre1973}
Nog meer vragen? Algemene vragen? Of op zoek naar allerlei handige sites? Lees eerst de FAQ; Duurzame Energie en Domotica: FAQ
.

Linkjes

• Overzicht aanbieders zonnepanelen
• PV Output
• PVX spot market price index solar PV modules
• Top 50 solar
• JRC instituut, zeer mooie site over instraling
• Ideale hellingshoek (1)
• Ideale hellingshoek (2)

.

Tweakers links

• Micro-omvormer MAC Involar 250 door Roamer
• Invloed van onderdimensionering door antonboonstra
• Invloed van kabelverliezen door Dre
• Piekverliezen door atoonboonstra
• Het zonnepanelen problemen (a.o. brand) verzamel topic

.

Wat hoort er in dit topic, en wat niet?

Let op:
Dit is een algemeen topic met als scope "opwekken met pv". Kijk eerst of je vraag al hier in de openingspost wordt beantwoord. Daar is niet voor niets zoveel moeite voor gedaan. Dan houden we het topic hopelijk enigszins overzichtelijk en belangrijke zaken vindbaar.

Eigen offertes / specifieke situaties horen in een eigen topic.
Hier een berichtje maken en verwijzen naar je eigen topic is ok.

Elektrapraat (kabeltjes, zekeringen, etc) kan hier: Het grote topic voor Elektra huisinstallaties - Deel 1
Opscheppen over je productie? dat kan hier: Het grote "jouw productie" topic - Deel 5
Precies je opbrengst loggen? Dat kan op: Datalogging: PV systemen
Loggen naar PV output? hier: PVOutput info en discussie of opmerkingen topic
en hoe zit het dan met de BTW? Nieuws: Zonnepanelen en de btw
Update suggesties voor deze post (ook) graag per DM.

[Voor 7% gewijzigd door onetime op 11-01-2020 11:58]

[kaboom1555]

Nieuw topic gestart

[Voor 98% gewijzigd door kaboom1555 op 21-02-2019 17:20]

[Proton_]

@kaboom1555 dit deel heeft nog geen topicwarning, maar ook voor jezelf is het handig om een eigen topic te maken. Hier een linkje achterlaten is dan wel handig.

[Voske89]

vragen over huisbatterijen horen hier niet thuis

[Voor 86% gewijzigd door teacher op 23-02-2019 10:31]

[CurlyMo]

Het aanbod van de collectieve inkoop van Eigen Huis is binnen. Zoals verwacht is SolarNRG de winnaar. Ik vind de prijs best goed. Zelfs goedkoper dan mijn set een jaar geleden.

€ 4172,- over € 4340,- met resp. 3600Wp over 3300Wp.

Het leggen op twee windrichtingen is bij mijn 'persoonlijke' aanbod alleen geen optie. Terwijl dat in mijn set wel zo is.

Meterkast aanpassing is wel al inbegrepen. Dat is ook best netjes.

[Lordp!]

Heb enige tijd geleden via dit topic al wat advies gehad, toen was het idee om oost/west 2x6 panelen te leggen. Daar zitten toch wel wat nadelen aan qua opstartspanning enz.

Denk nu dat het beter is om het dak gelijk maar vol te leggen. Heb ruimte voor 9 panelen per zijde (totaal dus 18 panelen) en weinig schaduw. qua panelen wil ik gaan voor goedkope 300 wp panelen. Dat wordt dus 2700 wp per zijde en 5400 wp totaal.

Nu heb ik als eerste stap al een wasmachinegroep omgebouwd naar een gecombineerde pv/wasmachine groep middels een pv verdeler. Vraag is, kan ik een 3680 Wp omvormer aan die 18 panelen hangen. Een SMA SB 3.6 zou kunnen... Of is een grotere omvormer toch wel aan te raden. Dan zou ik de electra installatie weer helemaal om moeten gooien (en daar heb ik niet zoveel zin in..)

Volgens de SMA rekentool zou het ongeveer 200 kwh schelen tussen een optimale SMA SB 5.0 en de 3.6. Dat is met salderen 20 euro...

[Appie Heijn]

Vraagje: ik heb op dit moment 3315Wp (13x255Wp) op een SMA SB3600-TL21 op oost liggen. Na de zomervakantie zal ons huis verbouwd worden, hierbij verplaatsen we deze 13 panelen naar het platte dak (op zuid.

Vervolgens krijgen we een nieuw dak waarop mijn PV uitbreiding moet komen, een oost-west dak.
Hierop wil ik graag 4800Wp (2x 8x300Wp) plaatsen. Of 4200Wp (14x300Wp) op alleen de oost kant.

Nou het lastige, we hebben nu 1x35A aansluiting en ik ga naar 3x25A met het oog op de toekomst.
De SB3600 op één 25A fase is geen probleem. Een extra 3600W omvormer zou kunnen maar is zeker voor 4800Wp panelen niet wenslijk. Een 5000 variant zou optimaal zijn, echter moet ik dan naar een 3 fase omvormer.

Ik zou dan krijgen op mijn 3x25A aansluiting
1x 5000W 3 fase omvormer (1666W per fase in theorie)
1x 3600W 1 fase
In theorie 3600+1666=5266W op 1 fase, dat gaat niet goed.

Enkele oplossingen?
1x een 3 fase solar edge omvormer, is een dure oplossing.
Nog 2 extra 1 fase omvormers, is zeker niet goedkoper.
Wellicht iemand nog creatief?

[Voor 6% gewijzigd door Appie Heijn op 21-02-2019 16:29]

[Noord27]

CurlyMo schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 14:51:
Het aanbod van de collectieve inkoop van Eigen Huis is binnen. Zoals verwacht is SolarNRG de winnaar. Ik vind de prijs best goed. Zelfs goedkoper dan mijn set een jaar geleden.

€ 4172,- over € 4340,- met resp. 3600Wp over 3300Wp.

Het leggen op twee windrichtingen is bij mijn 'persoonlijke' aanbod alleen geen optie. Terwijl dat in mijn set wel zo is.

Meterkast aanpassing is wel al inbegrepen. Dat is ook best netjes.

2 weken geleden bij m'n ouders alles laten installeren voor €1,04/Wp inclusief BTW. Dat 'pannekoek' huis.

Wat is het voordeel van deze collectieve inkoop? Vrijwel elke installateur moet goedkoper kunnen als deze prijs (€1,20/Wp) gezien de daling in prijs van de paneeltjes. Is dit met all-black panelen?

Panelen heb je tegenwoordig all-black voor circa €0,43,- per Wp. Poly zit zelfs al op €0,35,- per Wp. Beide inclusief BTW.

[Voor 7% gewijzigd door Noord27 op 21-02-2019 15:54]

[habbekrats]

.

[Voor 99% gewijzigd door teacher op 23-02-2019 10:31]

[Grolsch]

Even inchecken, ik was dit topic al bijna kwijt

[vistu]

Ik mag me hier ook eindelijk melden, gisteravond akkoord gegeven op een offerte voor het leggen van 11 full black 300WP panelen van Peimar, gekoppeld aan een SolarEdge HD SE3000H omvormer, met optimzers per paneel. Van de 11 liggen er 8 op het zuidoosten, en 3 op noordwest. De 3 op noordwest hebben we bewust gekozen om ook in de avonduren opwek te hebben, als tzt de salderingsregels verdwijnen is het een prettige gedachte dat we in de avonduren nog energie opwekken (om op te koken en een klein deel voor airco's). We komen uit op euro 1,21 / WP, wat me (gezien de ligging van de 3 andere panelen) niet tegenvalt.

[CurlyMo]

@Noord27 ik kom op een € 0,95 / Wp excl. BTW bij Eigen Huis.

Waarom de inkoop? Omdat het mensen het werk afneemt van zelf oriënteren. Ik had alleen gedacht dat het aanbod een stuk slechter zou zijn.

[WoudseHoeve]

Appie Heijn schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 15:48:
Vraagje: ik heb op dit moment 3315Wp (13x255Wp) op een SMA SB3600-TL21 op oost liggen. Na de zomervakantie zal ons huis verbouwd worden, hierbij verplaatsen we deze 13 panelen naar het platte dak (op zuid.

Vervolgens krijgen we een nieuw dak waarop mijn PV uitbreiding moet komen, een oost-west dak.
Hierop wil ik graag 2x 8x300Wp (+/-) plaatsen. En wellicht zelfs 2x 12x300 (+/-)
3.100kWh (zuid)
3.700kWh (O-W)

Nou het lastige, we hebben nu 1x35A aansluiting en ik ga naar 3x25A met het oog op de toekomst.
De SB3600 op één 25A fase is geen probleem. Een extra 3600W omvormer zou kunnen maar is zeker voor 12x300Wp panelen niet wenslijk. Een 5000 variant zou optimaal zijn, echter moet ik dan naar een 3 fase omvormer.

Ik zou dan krijgen op mijn 3x25A aansluiting
1x 5000W 3 fase omvormer (1666W per fase in theorie)
1x 3600W 1 fase
In theorie 3600+1666=5266W op 1 fase, dat gaat niet goed.

Enkele oplossingen?
1x een 3 fase solar edge omvormer, is een dure oplossing.
Nog 2 extra 1 fase omvormers, is zeker niet goedkoper.
Wellicht iemand nog creatief?

Gewoon naar 3 fasen, 5266 = 21.9 A geen probleem met een 3x25A aansluiting.
Ik heb totaal 19kW op 3x25A de gelijktijdigheid zorgt ervoor dat het goed gaat, Zuid/Oost/west.
Je kan dus makkelijk de 3 fase 5k omvormer combineren met de 3600W 1 fase. Je blijft onder de 25A per fase. Denk er aan dit is invoeden, extra stroomverbruikers maakt het niet slechter maar beter. De base load gaat er altijd af.

[Appie Heijn]

WoudseHoeve schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 16:30:
[...]


Gewoon naar 3 fasen, 5266 = 21.9 A geen probleem met een 3x25A aansluiting.
Ik heb totaal 19kW op 3x25A de gelijktijdigheid zorgt ervoor dat het goed gaat, Zuid/Oost/west.
Je kan dus makkelijk de 3 fase 5k omvormer combineren met de 3600W 1 fase. Je blijft onder de 25A per fase. Denk er aan dit is invoeden, extra stroomverbruikers maakt het niet slechter maar beter. De base load gaat er altijd af.

Post nog even aangepast, het gaat om:
4800Wp (2x 8x300Wp) oost-west
OF
4200Wp (1x 14x300Wp) oost.

Had mij idd even verrekend, mag het officieel zo aangesloten worden? Ik zie namelijk nergens wat de maximale output per fase is bij een 3 fase omvormer

Voor mijn WP is de O-Z-W opstellingen wel een mooie optie voor de toekomst, alleen nog klaar zien te spelen dat ik de 8 panelen op de voorzijde(W) mag plaatsen van vrouwlief.
Ik zie nu in sunny design dat ik ook wegkom met een additionele 3600 1 fase.

Ik ga ook nog eens rekenen met solaredge,
SMA3600 verkopen
Solaredge 3 fase omvormer met alle panelen op 1 MPP

[Voor 23% gewijzigd door Appie Heijn op 21-02-2019 16:59]

[(RSH)]

vistu schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 16:26:
Ik mag me hier ook eindelijk melden, gisteravond akkoord gegeven op een offerte voor het leggen van 11 full black 300WP panelen van Peimar, gekoppeld aan een SolarEdge HD SE3000H omvormer, met optimzers per paneel. Van de 11 liggen er 8 op het zuidoosten, en 3 op noordwest. De 3 op noordwest hebben we bewust gekozen om ook in de avonduren opwek te hebben, als tzt de salderingsregels verdwijnen is het een prettige gedachte dat we in de avonduren nog energie opwekken (om op te koken en een klein deel voor airco's). We komen uit op euro 1,21 / WP, wat me (gezien de ligging van de 3 andere panelen) niet tegenvalt.

Ik ben bang dat die 3 op het noordwesten niet veel gaan doen...........

[Idanue]

@AUijtdehaag nog bedankt voor de tip om de SMA Tripower 5 bij mg-solar te bestellen, maandag besteld en vandaag binnen.

[migjes]

Appie Heijn schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 15:48:
Vraagje: ik heb op dit moment 3315Wp (13x255Wp) op een SMA SB3600-TL21 op oost liggen. Na de zomervakantie zal ons huis verbouwd worden, hierbij verplaatsen we deze 13 panelen naar het platte dak (op zuid.

Vervolgens krijgen we een nieuw dak waarop mijn PV uitbreiding moet komen, een oost-west dak.
Hierop wil ik graag 4800Wp (2x 8x300Wp) plaatsen. Of 4200Wp (14x300Wp) op alleen de oost kant.

Nou het lastige, we hebben nu 1x35A aansluiting en ik ga naar 3x25A met het oog op de toekomst.
De SB3600 op één 25A fase is geen probleem. Een extra 3600W omvormer zou kunnen maar is zeker voor 4800Wp panelen niet wenslijk. Een 5000 variant zou optimaal zijn, echter moet ik dan naar een 3 fase omvormer.

Ik zou dan krijgen op mijn 3x25A aansluiting
1x 5000W 3 fase omvormer (1666W per fase in theorie)
1x 3600W 1 fase
In theorie 3600+1666=5266W op 1 fase, dat gaat niet goed.

Enkele oplossingen?
1x een 3 fase solar edge omvormer, is een dure oplossing.
Nog 2 extra 1 fase omvormers, is zeker niet goedkoper.
Wellicht iemand nog creatief?

waarom doe je eigenlijk er zo moeilijk voor
1x sma3600 met 13 panelen op zuid dit op fase 1.
1x sma3600 met 2x8 panelen op oost-west dit op fase 2.
fase 3 laat je leeg, die kun je later nog een keer vullen als je zin hebt.
klaar.

ik heb zelf 7x245Wp(15 graden) + 7x245Wp(45 graden) op oost en 10x300Wp(45 graden) op west.
dat maakt in totaal een 6430Wp, dit hangt gewoon aan een 4000VA omvormer.
en dat kan weer op een gewone 16A groep.

ik top ook amper af zie voorbeeld dag:
deze grafiek is met: 7x190Wp(15 graden) + 7x190Wp(45 graden) op oost en 10x300Wp(45 graden) op west, gemaakt en toen nog een 3300VA omvormer.

tja oost-west het hoogte punt is ook verdeeld.

hier nog een oude logging:
set was toen 10x190Wp (45 graden) op oost en 10x195Wp (45 graden) op west



jij wil zelfs maar 4800Wp, dat zou mischien (afhankelijk van de hoek, die is belangrijk met oost-west, maar die vertel je niet dus ik moet gokken.) ook nog wel kunnen met een 3kW omvormer.
als je echt een 3,6kW omvormer wil, dan zou ik er meer Wp aan hangen.
(gewoon 1x8 op oost en 1x12 op west, je topt wel iets af, maar een 300Wp paneel levert maar +/-220W met NCOT omstandigheden, dus zo veel is dat niet. )

edit:
lees ook anton zijn verhaal.
antonboonstra in "Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV)"

[Voor 6% gewijzigd door migjes op 21-02-2019 17:29]

[Appie Heijn]

migjes schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 17:18:
[...]

waarom doe je eigenlijk er zo moeilijk voor...

Eens, kan veel simpeler kwam ik achter.
4000W omvormer mag toch officieel niet op een 16A
Ik zou eerst een SB4000 krijgen en heb daarom 20A in de meterkast, met een 35A is dit geen probleem maar met 3x25 wel als je selectiviteit in stand wil houden. De 3600W kan ik echter prima afzekeren op 16A.

2x 8x325Wp = 5200Wp kan trouwens ook nog op een 3600, een 3000 geeft een foutmelding icm panasonic HIT panelen.

[Nock372]

(RSH) schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 16:56:
[...]


Ik ben bang dat die 3 op het noordwesten niet veel gaan doen...........

Inderdaad, Afhankelijk van de optimizer heb je er 6-8 in dezelfde richting nodig

[migjes]

Appie Heijn schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 18:02:
[...]
Eens, kan veel simpeler kwam ik achter.

lol, dat kun je wel stellen.
maar ik snap het ook wel, als je met je neus op het probleem zit dan kijk je vaak over de simpelste oplossing heen.

4000W omvormer mag toch officieel niet op een 16A

op een 16A groep mag je ook een 6000W omvormer hangen, geen probleem.
(tja verstandig is anders, die groep vlieg er wel uit, maar voor veiligheid is het geen probleem.
dus mogen = ja verstandig = nee.
ik zou het zelf niet doen omdat er meer dingen zijn als alleen het aantal W. )
en ik zeg ook geen 4000W maar 4000VA, klein verschil.
en een 16A groep, die klapt er echt niet uit als je 16,0001A er door heen stuurt.
zelfs 48A dan duurt het nog 3 seconden voordat hij er uit klapt.
maar elke groep moet een +/- 1,12 tot 1,13 factor aan kunnen voor minimaal 600 seconden (wat oneindig betekend in elektra land).
het is een langzame grens tussen tijd en vermogen waar hij op reageert.
dus 16A X 1,12 = 17,9A en dat is weer ongeveer 4000VA.
(vergeet het maar dat je dit soort dingen met een SMA voor elkaar krijgt, die dingen zijn zo inflexibel als de pest, ik snap eigenlijk nooit waarom er toch zoveel SMA fanboy's zijn, ik vind ze eigenlijk helemaal niet zo tof.)

Ik zou eerst een SB4000 krijgen en heb daarom 20A in de meterkast, met een 35A is dit geen probleem maar met 3x25 wel als je selectiviteit in stand wil houden. De 3600W kan ik echter prima afzekeren op 16A.

je hoeft selectiviteit voor de selectiviteit van het leveren niet aan te houden.
dat is onzin.
(er zijn wel andere redenen om toch gewoon selectiviteit aan te houden.
gewoon omdat dat simpeler is om te vertellen en hoef je al die bijzaken niet te zeggen.
dus dat zie ik ook liever gebeuren.)

2x 8x325Wp = 5200Wp kan trouwens ook nog op een 3600, een 3000 geeft een foutmelding icm panasonic HIT panelen.

neem een de LG 365Q1C-A5 NeON R in plaats van panasonic.
die kun je met gemak 2x10 op een SMA3000 hangen.
(met de panasonic kom je gewoon op een vrij hoge Voc/Vmpp en dat zal de grens wel zijn.
maar ook sunnydesign is niet altijd even eerlijk, ze verkopen graag een duurdere omvormer. )

even los van het verhaal:
als jij voor een SMA3600 wil gaan, omdat je al een SMA3600 hebt, dan snap ik dat helemaal.
stel dat de best presterende omvormer kapot gaat, dan kun je ze even snel omwisselen.
zodat de beste set blijft werken.

[vistu]

Nock372 schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 18:04:
[...]


Inderdaad, Afhankelijk van de optimizer heb je er 6-8 in dezelfde richting nodig

Tja, en toch schijnt de zon er de hele zomer lang vanaf de middag. Natuurlijk halen we lang niet hetzelfde als aan de voorzijde, maar berekening gaf toch aan dat ze rond de 60% van hun max zaten. Natuurlijk een stuk minder dan de 95% aan de voorzijde.

Voordeel van de combinatie omvormer en optimizers is wel dat we de opbrengst per paneel kunnen zien, komend seizoen goed in de gaten houden. Als het meevalt zou ik best over een paar jaar willen uitbreiden aan die kant (overige zijde ligt helaas nu vol)

[Voor 22% gewijzigd door vistu op 21-02-2019 18:38]

[Appie Heijn]

migjes schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 18:31:
neem een de LG 365Q1C-A5 NeON R in plaats van panasonic.
die kun je met gemak 2x10 op een SMA3000 hangen.
(met de panasonic kom je gewoon op een vrij hoge Voc/Vmpp en dat zal de grens wel zijn.
maar ook sunnydesign is niet altijd even eerlijk, ze verkopen graag een duurdere omvormer. )

even los van het verhaal:
als jij voor een SMA3600 wil gaan, omdat je al een SMA3600 hebt, dan snap ik dat helemaal.
stel dat de best presterende omvormer kapot gaat, dan kun je ze even snel omwisselen.
zodat de beste set blijft werken.

Ik speel toch liever op safe, ik kan het nu zo maken als ik wil, alles komt nagenoeg open te liggen. Een fanboy (SMA) ben ik zeker niet, ik heb 6 jaar nul problemen en nog 4 jaar resterend garantie. Er zijn vast meer merken die net zo goed/betrouwbaar zijn en wellicht ook wel beter/flexibeler zijn. Sommige dingen doe ik gewoon op gevoel, zelden dat ik daar spijt van heb.

Qua paneeltjes ga ik tzt wel even kijken, project gaat in augustus pas beginnen, dus september/oktober PV erbij. Ben nu alvast even wat denkwerk aan het verzetten zodat ik dat straks tijdens de bouw niet hoef te doen. Dank voor de hulp @migjes @WoudseHoeve

Dat omwisselscenario had ik nog niet eens bedacht, dat zal toch zeker bij andere merken vandaan komen zeker

[Nock372]

vistu schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 18:33:
[...]


Tja, en toch schijnt de zon er de hele zomer lang vanaf de middag. Natuurlijk halen we lang niet hetzelfde als aan de voorzijde, maar berekening gaf toch aan dat ze rond de 60% van hun max zaten. Natuurlijk een stuk minder dan de 95% aan de voorzijde.

Voordeel van de combinatie omvormer en optimizers is wel dat we de opbrengst per paneel kunnen zien, komend seizoen goed in de gaten houden. Als het meevalt zou ik best over een paar jaar willen uitbreiden aan die kant (overige zijde ligt helaas nu vol)

Ik heb hier 8x190wp op oost, 3x 190wp op west op een se2200 45 Graden.
Vanaf dat de volledig op west staat krijg ik nog een 150w uit de 3x190wp
Maar de bijbouw moet er eerst komen eer die set uitgebreid word.

Het werkt dus wel maar wel met een sterk verlaagde efficiëntie

[greatgonzo]

Beetje een noob vraag.. Heb sinds november een pv installatie.. Ben het een beetje aan het volgen met de app..

Ik haal nu op zonnige dagen zo'n 15 kwh.. Dat is wel najaar natuurlijk met minder sterke zon.

Zal ik straks in de zomer met evenveel zonuren meer opbrengst halen omdat de zon sterker is? Of maakt uv kracht e.d niet uit

[CurlyMo]

@greatgonzo hier heb je een jaar lang opwekking op noord en zuid. Kijk zelf maar.
http://pv.pilight.nl/

Of kijk naar een willekeurige PV output in Nederland.

[Rol-Co]

greatgonzo schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 19:34:
Beetje een noob vraag.. Heb sinds november een pv installatie.. Ben het een beetje aan het volgen met de app..

Ik haal nu op zonnige dagen zo'n 15 kwh.. Dat is wel najaar natuurlijk met minder sterke zon.

Zal ik straks in de zomer met evenveel zonuren meer opbrengst halen omdat de zon sterker is? Of maakt uv kracht e.d niet uit

Hoeveel wp ligt er op dak? Welke oriëntatie? Welke dakhoek? En heb je schaduw?

[CurlyMo]

Rol-Co schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 20:19:
[...]

Hoeveel wp ligt er op dak? Welke oriëntatie? Welke dakhoek? En heb je schaduw?

Het is een vraag naar relatieve getallen, dus dit maakt allemaal weinig uit

[Rol-Co]

CurlyMo schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 20:30:
[...]

Het is een vraag naar relatieve getallen, dus dit maakt allemaal weinig uit

Als ik de gegevens heb ga ik je laten zien van wel

Gokje?
Tussen de 5 en 5,5 kWp
Zuid zuid west
40-45 graden

[Voor 11% gewijzigd door Rol-Co op 21-02-2019 20:37]

[busscherski]

Voske89 schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 14:37:
volgende week komen er zonnepanelen, echter wil ik zo goed als alles laten voorbereiden voor een thuis batterij.

echter zit ik met 1 dilemma, ik heb nu een 1 fase huis aansluiting deze wilde ik eigelijk naar 3 fase laten plaatsen.

Nu heb ik begrepen als je een thuis batterij plaatste deze op 1 fase maar kan leveren.
Alleen de meter die het huis stroom verbruik meet, meet op 3 fase en kan dus de andere 2 fase niet voeden.

Wat zou ik doen op 1 fase blijven of over gaan naar 3 fase?

Lees dit topic eens.

Eneco CrowdNett - Tesla Powerwall actie

Ik denk niet dat een thuisbatterij de komende 10 jaar rendabel zal zijn. En milieuvriendelijk ook niet. En sommige of alle werken niet als de stroom uitvalt.

[SubSun]

Vanuit het vorige deel:

Foto is afgelopen weekend genomen, rond 11:00u.

2 achterste afvoerpijpen zijn van ons. De 2 voorste van de buren.

Panelen (oost-west opstellen) komen zo'n 20cm van de pijpen, dus schaduw op de panelen.

Wilde in eerste instantie voor een SMA (met Optitrac) gaan, maar heb ik nu toch optimizers nodig?

En wat is de invloed van deze schaduw, verlies ik dan de opbrengst van het gehele paneel of slechts een gedeelte?

[Megalodon_67]

Kan iemand me zeggen wat een gemiddelde prijs is voor een complete kabel- en stekkerset voor 6 panelen? Dat is op de meeste sites niet makkelijk te achterhalen. De omvormer komt direct onder het dak, dus op zeer korte afstand van de panelen.

[Voor 20% gewijzigd door Megalodon_67 op 21-02-2019 21:17]

[Spiller]

Voor mijn VVE ben ik bezig met een offertetraject voor panelen op ons platte dak. Verbruik van algemene ruimtes en lift is een kleine 9MWh. Met 31 275wp panelen zouden we dan uit de voeten moeten kunnen.
Buren met een zelfde plat dak hebben het dak vol liggen met 46 panelen.

Ik vraag mij nu af of het zinnig is om 31 panelen te plaatsen zodat we na salderen op ongeveer 0 uit komen of dat we beter direct 15 panelen extra zouden moeten neerleggen en dan netto meer gaan opwekken dan we verbruiken. We zitten met 12 appartementen in de VVE dus het is vrij zinloos om het overschot te gaan verdelen over de woningen.
Terugverdientijd moet zo kort mogelijk zijn om mijn buren over te halen om panelen neer te leggen.

[Supertip]

SubSun schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 20:48:
Vanuit het vorige deel:
[Afbeelding]
Foto is afgelopen weekend genomen, rond 11:00u.

2 achterste afvoerpijpen zijn van ons. De 2 voorste van de buren.

Panelen (oost-west opstellen) komen zo'n 20cm van de pijpen, dus schaduw op de panelen.

uze maken.
Wilde in eerste instantie voor een SMA (met Optitrac) gaan, maar heb ik nu toch optimizers nodig?

En wat is de invloed van deze schaduw, verlies ik dan de opbrengst van het gehele paneel of slechts een gedeelte?

Hop 2 tigo's 100 euro kosten en klaar, of gewoon kijken wat de schaduw doet gedurende het jaar.
En dan je keuze maken.

[Voor 15% gewijzigd door Supertip op 21-02-2019 21:28]

[busscherski]

@SubSun Ik weet niet of Optitrac veel gaat helpen hier. Een paar Tigo's lijkt me niet verkeerd, eventueel kun je die betalen van wat je bespaart op een wat goedkoper merk omvormer. Hoeveel en wat voor panelen?

@Spiller Buren meekrijgen is het belangrijkste. Heb je al met iemand van het andere gebouw die er wat van snapt gepraat? En wat als je 2 appartementen die er de kortste kabel voor nodig hebben 8 panelen geeft tegen een vergoeding waar zowel die appartementeigenaren als de VVE beter van wordt? Valkuil is natuurlijk scheve gezichten als iemand er toch net wat meer of minder aan overhoud terwijl de salderingsregeling wordt afgeschaft...
Misschien gewoon 31 panelen nemen?

Ik kom trouwens op 9000/(275*0.9)=36.4 panelen

[Voor 56% gewijzigd door busscherski op 21-02-2019 21:47]

[Spiller]

busscherski schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 21:39:
@Spiller Buren meekrijgen is het belangrijkste. Heb je al met iemand van het andere gebouw die er wat van snapt gepraat? En wat als je 2 appartementen die er de kortste kabel voor nodig hebben 8 panelen geeft tegen een vergoeding waar zowel die appartementeigenaren als de VVE beter van wordt? Valkuil is natuurlijk scheve gezichten als iemand er toch net wat meer of minder aan overhoud terwijl de salderingsregeling wordt afgeschaft...
Misschien gewoon 31 panelen nemen?

Ik kom trouwens op 9000/(275*0.9)=36.4 panelen

Het verbruik schommelt natuurlijk elk jaar maar in 2017 was het 8.679 kWh = 31,5 paneel. Verwacht dat het verbruik iets zal dalen dus vandaar de 31.
Ik heb al bijna 50% van de stemmen binnen en als de terugverdientijd gunstig is dan lukt het om een meerderheid te krijgen. Het is een gedeeld dak dus om gezeur op de lange termijn te voorkomen is panelen plaatsen naar 1 of 2 woningen geen optie (anders had ik dat allang gedaan).

Anyway, de vraag is dus eigenlijk of met 15 panelen meer de terugverdientijd korter of langer wordt. Zitten nu bij Nuon dus 7ct teruglevertarief. Is overstappen naar een andere energieleverancier verstandig, voor een VVE?

[Voor 9% gewijzigd door Spiller op 21-02-2019 21:56]

[SubSun]

Supertip schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 21:27:
[...]
Hop 2 tigo's 100 euro kosten en klaar, of gewoon kijken wat de schaduw doet gedurende het jaar.
En dan je keuze maken.

Kijk dat is interessant. Blijkt maar weer dat ik mij nog niet voldoende heb verdiept. De meeste wijzen direct naar SolarEdge met optimizers voor alle panelen. Nog geen leverancier heeft een Tigo aangeraden of er uberhaupt op gewezen.

Prijs is te overzien en kan dus ook achteraf nog worden toegevoegd?

busscherski schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 21:39:
@SubSun Ik weet niet of Optitrac veel gaat helpen hier. Een paar Tigo's lijkt me niet verkeerd, eventueel kun je die betalen van wat je bespaart op een wat goedkoper merk omvormer. Hoeveel en wat voor panelen?

Waarschijnlijk deze: https://www.winkelman-zon...=tiles&merk=Trina%20Solar

Volgens mij zijn Trina panelen prima panelen (prijs/kwaliteit/opbrengst)?

Ik moet dan de Tigo TS4-R-O hebben?
https://www.sma-benelux.c...ptimizers/tigo-ts4-r.html

Het gaat om 18 of 20 stuks in een oost west opstelling. Ook met 20 panelen kan het nog op een 5000 omvormer?

[Rol-Co]

Megalodon_67 schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 21:15:
Kan iemand me zeggen wat een gemiddelde prijs is voor een complete kabel- en stekkerset voor 6 panelen? Dat is op de meeste sites niet makkelijk te achterhalen. De omvormer komt direct onder het dak, dus op zeer korte afstand van de panelen.

Panelen klik je met de eigen stekkers in elkaar dus je krijgt alleen 2 stukken met een male en female er aan, als ze alle 6 op op rij staan en de omvormer aan 1 kant onder het dak heb je dus een kabel van een meter of 8 nodig en 1 van 3m.
Totaal kost dat 15,- max.

[reneeke1970]

SubSun schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 21:56:
[...]

Kijk dat is interessant. Blijkt maar weer dat ik mij nog niet voldoende heb verdiept. De meeste wijzen direct naar SolarEdge met optimizers voor alle panelen. Nog geen leverancier heeft een Tigo aangeraden of er uberhaupt op gewezen.

Prijs is te overzien en kan dus ook achteraf nog worden toegevoegd?


[...]

Waarschijnlijk deze: https://www.winkelman-zon...=tiles&merk=Trina%20Solar

Volgens mij zijn Trina panelen prima panelen (prijs/kwaliteit/opbrengst)?

Ik moet dan de Tigo TS4-R-O hebben?
https://www.sma-benelux.c...ptimizers/tigo-ts4-r.html

Het gaat om 18 of 20 stuks in een oost west opstelling. Ook met 20 panelen kan het nog op een 5000 omvormer?

Op een oost west opstelling kan de zon nooit op beide kanten tegelijk schijnen. De hoogste piek die je ongeveer krijgt is 70 procent van het totale wp vermogen. Dus voor jou ongeveer 4200 watt.
En ja die tigo moet je hebben en kun je later nog zo er tussen klikken indien nodig.

[busscherski]

@SubSun Als de helling 20 graden is dan zul je met 20 panelen nog wel wegkomen met 4 kW en weinig aftoppen. Met 5 kW top je denk ik nooit af. Voer het anders eens in in Sunnydesign.

@Spiller
De meerprijs voor een 50% groter systeem zal denk ik ongeveer 35% zijn (46 budget panelen kan net in 2 strings, dus is een mooi aantal op bijvoorbeeld een 12 kW omvormer). Maar voor overschot kun je, bij de juiste leverancier momenteel, 50% krijgen van wat salderen oplevert.
Stel dat 31 panelen je 0.8 euro / kWp kost en de opbrengst is 0.20 euro / kWh, dan is +/- 4 jaar terugverdientijd.
In werkelijkheid is het langer omdat de salderingsregeling wordt afgeschaft.
Stel dat 46 panelen je 0.67 euro / kWp kost en de opbrengst is gemiddeld 0.167 euro / kWh. Dan heb je weer 4 jaar terugverdientijd. Maar wel grotere investering en na de terugverdientijd verdien je meer.
En de tvt zal denk ik niet echt 4 jaar worden maar langer vanwege afschaffen salderingsregeling

[SubSun]

busscherski schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 22:32:
@SubSun Als de helling 20 graden is dan zul je met 20 panelen nog wel wegkomen met 4 kW en weinig aftoppen. Met 5 kW top je denk ik nooit af. Voer het anders eens in in Sunnydesign.

Vanwege 3 fase had ik de SMA TriPower met Webconnect op het oog. Deze begint volgens mij vanaf 5000kW?

Als ik naar een alternatief kijk, bv de Goodwe GW5000-DT 3 fase 2MPPT inclusief Wifi scheelt het gewoon zo'n 400 euro. Dat is een groot verschil! Eventueel heeft Goodwe ook nog een 4000 variant, dat scheelt nog eens zo'n 70 euro. Maar met 4000 heb ik teveel aftopping?

SMA heeft natuurlijk de naam en reputatie. Ook in mijn kenniskring gaat de voorkeur uit naar SMA, vandaar dat ik vooral daarna kijk. Goodwe is een uitstekend alternatief? Zie Goodwe in ieder geval regelmatig voorbij komen.

Zal morgen eens die SunnyDesign bekijken.

Ik zie overigens nu dat in een ander topic iemand mij al eens had gewezen op die Tigo. Maar toen was ik nog zo'n leek dat het mij weinig zei...

[Voor 24% gewijzigd door SubSun op 21-02-2019 23:00]

[busscherski]

@SubSun Bij 9 of 10 panelen per string zal een enkelfase omvormer denk ik net iets meer opbrengst hebben dan driefase omdat het voltage een stuk lager zal zijn dan ideaal voor 3 fase. Sunnydesign kan het je precies voorspellen. Laat maar weten als je er niet uit komt.

Ik heb het niet ingevoerd in Sunnydesign maar ik zou denk ik bij 20 panelen een 4.2 kW enkelfase omvormer nemen. Selectiviteit voor Solar vinden de meeste mensen hier niet nodig. En het scheelt weer een paar honderd euro.

[Voor 4% gewijzigd door busscherski op 21-02-2019 23:11]

[AUijtdehaag]

@SubSun
10x 58 Vmpp = 580 Vmpp
https://www.winkelman-zon...tail&merk=Panasonic%20HIT

SMA tripower al vanaf 3 kW
https://www.mg-solar-shop...r/SMA/SMA-Sunny-Tripower/

De pijpjes staan in het midden vh dak?
Kun je dan niet dual betonvoeten toepassen en zo hoogte creeren ?
https://www.sun-solar.nl/.../montage-systemen/page/2/

[Voor 25% gewijzigd door AUijtdehaag op 22-02-2019 01:41]

[TriLithium]

SMA Tripower 5 kW nu ook bij Winkelmann voor een zeer nette prijs in NL

https://www.winkelman-zon...w-3-fasen-omvormer/51745/

[loyske]

Hebben we hier een categorie voor zonnepanelen op Vraag & Aanbod??

[bn12]

busscherski schreef op donderdag 21 februari 2019 @ 21:39:
@SubSun Ik weet niet of Optitrac veel gaat helpen hier. Een paar Tigo's lijkt me niet verkeerd, eventueel kun je die betalen van wat je bespaart op een wat goedkoper merk omvormer. Hoeveel en wat voor panelen?

Werken Tigo 's ook in combinatie met een SMA omvormer met optitrack?

I.e. is het mogelijk om panelen te installeren met SMA omvormer en als schaduw later toch een probleem lijkt te zijn een paar optimizers te plaatsen?

[Cranberry]

@bn12 Als je Tigo's toepast, moet je Optitrack (of gelijkwaardige funties op andere omvormers) uitschakelen.

Ja, het is heel goed mogelijk om eerst te bepalen of Optitrack voldoende helpt. Mocht dat niet zo zijn, kun je later gewoon één of meerdere panelen voorzien van optimizers (Tigo of andere merken) en Optitrack uitschakelen.

[Voor 4% gewijzigd door Cranberry op 22-02-2019 09:03]

[reneeke1970]

Cranberry schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 09:01:
@bn12 Als je Tigo's toepast, moet je Optitrack (of gelijkwaardige funties op andere omvormers) uitschakelen.

Ja, het is heel goed mogelijk om eerst te bepalen of Optitrack voldoende helpt. Mocht dat niet zo zijn, kun je later gewoon één of meerdere panelen voorzien van optimizers (Tigo of andere merken) en Optitrack uitschakelen.

Het is alleen zo jammer om eerst voor die techniek een dure omvormer aan te schaffen en dan later te besluiten om de techniek niet te gebruiken.....

[AUijtdehaag]

Of dure tigo's te plaatsen om erachter te komen dat ze niet nodig zijn, want optitrac werkt prima.

@reneeke1970 Het valt me de laatste tijd op, dat je vaak het woord "duur" gebruikt.

[Voor 31% gewijzigd door AUijtdehaag op 22-02-2019 09:32]

[Lardman]

Op een plat dak zou ik eerst zonder tigo's draaien. Je kunt er ongelooflijk simpel bij en na een jaar heb je precies een idee of de opbrengst tegenvalt of niet. Zonder data is het toch gokken en gokken is dokken of brokken, je mag kiezen

[reneeke1970]

AUijtdehaag schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 09:26:
Of dure tigo's te plaatsen om erachter te komen dat ze niet nodig zijn, want optitrac werkt prima.

@reneeke1970 Het valt me de laatste tijd op, dat je vaak het woord "duur" gebruikt.

Voor jou is het een hobby die alles mag kosten, maar mensen die het als investering beschouwen dan gaat het om goedkoop versus duur.
En wanneer te goedkoop of te duur dat moet idereen dan maar voor zich bekijken.

Dus dan voor de omvormer gezien, waarom zou je gokken dat optitrack het red, terwijl je met een 300 euro goedkopere omvormer en 100 euro voor tigo zeker weet dat je het wel red. Is in mijn ogen 200 euro bespaart.
Optitrack heeft ook continu rendement verlies dus voor lange termijn.....

[Megalodon_67]

Wat vinden we van het merk URE (voorheen NSP)? Vergelijkbaar met de bekendere merken, of zijn er verhalen bekend van minder presteren/mindere kwaliteit? Ik kan URE 320 Wp panelen begin maart geleverd krijgen voor 135,- per stuk.

[AUijtdehaag]

@reneeke1970
Ik hoop dat die 200 euro besparing niet betekend dat de omvormer (of panelen) al na 5 jaar er mee ophouden. We zullen zien...

[TWyk]

Nieuwe soort panelen voor op woningen:

https://www.pv-magazine.c...or-residential-cpv-panel/

Ongeveer 10 cm2 oppervlak aan kleine (dure) supercellen icm concentrators op een paneel.
29% efficientie per paneel !!!!!

Ik twijfel wel aan de hagelvastheid van deze panelen...

[Voor 8% gewijzigd door TWyk op 22-02-2019 12:46]

[cricque]

Hoe zit dat eigenlijk met verzekeringen als er een paneel bijvoorbeeld kapot gaat door hagel, bij welke verzekering moet je dan zijn (in België), brand, woning

[TWyk]

cricque schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 12:47:
Hoe zit dat eigenlijk met verzekeringen als er een paneel bijvoorbeeld kapot gaat door hagel, bij welke verzekering moet je dan zijn (in België), brand, woning

In Nederland vallen de panelen onder de opstal verzekering als ze 'gewoon' op je dak liggen.

Wel kan er een verzekeringsissue zijn als je panelen op een frame liggen op een plat dak van bijvoorbeeld je garage.

[Mr3MrsSmith]

@reneeke1970
Vb. een SMA sb4.0 hoeft niet duur te zijn voor 630 euro.

Als mijn leverancier aan pana's kon komen had ik dat ook wel gedaan.

[reneeke1970]

AUijtdehaag schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 11:38:
@reneeke1970
Ik hoop dat die 200 euro besparing niet betekend dat de omvormer (of panelen) al na 5 jaar er mee ophouden. We zullen zien...

Dat zal in alle gevallen moeten blijken, het regent nieuwe modellen panelen en omvormers, ook wat jij gebruikt / adviseert.
Misschien is dat wel de reden dat ik liever spullen koop van tien jaar oud en er nog uitstekend uit zien. Die hebben zich inmiddels bewezen haha.
Vroeger was alles beter toch....

[Mr3MrsSmith]

Kan iemand zeggen wat het voordeel is van een Youless icm Raspberry t.o.v. een P1 kabel aan de Raspberry ?

Beide kunnen toch zo data naar pvoutput sturen?
Een din rail kwh meter met S0 en S1 oitputs kunnen ook aan de GPIO poort worden gehangen als pulzen teller.

[reneeke1970]

Mr3MrsSmith schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 12:57:
@reneeke1970
Vb. een SMA sb4.0 hoeft niet duur te zijn voor 630 euro.

Als mijn leverancier aan pana's kon komen had ik dat ook wel gedaan.

Als dat zo is kun je beter 2×4 kW kopen dan 1×5 kW voor hetzelfde geld.
Waarom kan hij niet aan pana komen? Iedere groothandel heeft ze toch?

[HyperBart]

Een dag geleden stelde iemand nog wat vragen over omvormers, sterkte hiervan en sizing ivm O/W, hieronder wat vergelijkend materiaal. Real life examples first hand.

Dit zij gegevens uit een opstelling met 300Wp panelen met een 6kW omvormer op een van de beste dagen van februari, 15p Oost, 15p West op 45° dakhelling en 10p Zuid op 4° helling maar die liggen dus heel vlak en moeten wat opgekrikt worden. De 15/15 panelen zitten parallel op één MPP en de resterende 10 op de andere MPP. Deze omvormer komt nog niet eens in de buurt van de 4kW grens(!)

Ik daarentegen wel. Mijn installatie is met 280Wp panelen, 12p/12p op ZO/ZW op een 4kW omvormer. Deze is veel "strakker" overgedimensioneerd, ik laat een beetje liggen maar dat weegt niet op tegen een zwaardere/duurdere omvormer (en grotere taxes er op in België).

Als ik nu in retrospect kijk dan had ik die 40 panelen persoonlijk op een 4kW omvormer gehangen... Om je maar een idee te geven dat is 12kWp op een omvormer van 4kW dan en dat gaat dan nog prima en bevestigt dit semi-direct de post van antonboonstra in "Elektriciteit opwekken met zonnepanelen (PV)".

Je moet je dan ook nog eens in het achterhoofd houden dat opstelling nu nog altijd niet de 4kW had aangetikt... We moeten nog eens een zomer zoals die van 2017 afwachten maar dan nog denk ik dat er niet veel afgetopt gaat worden daar met die 6kW omvormer. Sommige installateurs dragen dan aan dat de omvormer te hard moet werken, maar als je je boerenverstand gebruikt en gewoon al maar de Wp's vermenigvuldigt op alle momenten van de dag (de zon schijnt nu eenmaal niet EN oost EN west gelijktijdig) dan kom je er gewoon ook bijna nooit aan (4kW dus) voor lange periodes.

[Voor 19% gewijzigd door HyperBart op 22-02-2019 13:48]

[Atomic2005]

Hier 12x 260Wp oost, 12x 260Wp west onder hoek van 10graden op 1mppt, en op de andere 8x165Wp SF heel steil op zuid.

6240+1320 = 7560Wp op een 5000W SMA omvormer. Dit is alleen in het voorjaar een heel klein beetje aftoppen, maar niet noemenswaardig.

[migjes]

@HyperBart
in retrospect , tja ik zeg maar zo: "achteraf, is het mooi wonen"

nu is het leuk om te zeggen 40 panelen op een 4kW omvormer, maar dan heb je wel een 3fase model nodig.
(anders red je het niet op de mpp, te hoge Vmpp/Voc.)
en die zijn nog redelijk prijzig als je vergelijkt met de 4kW 1 fase modellen.
dan verlies je weer aardig het oost-west voordeeltje mee, helaas.

maar het klopt wel, flink onder dimensioneren, het kan goed.
geen probleem.
maar als het dan gaat of je een 3kW of een 4kW omvormer nodig hebt, dan is het prijs verschil in aanschaf weer zo klein.
vaak nog minder als 100€, verdeel dat over 10 jaar dan is het een 10€ wat weer vertaalt in 50kWh meer opbrengst per jaar om kosten effectief te zijn.
en dat maakt onderdimensioneren weer zo zinloos.
(België zijn regels buiten beschouwing gelaten.
met die onzin kun je gewoon weg niet rekenen.
of in ieder geval er op rekenen dat het soms en eigenlijk altijd kan veranderen. )

maar oost-west, tja als de dak hoek 45 graden is, dan is een 6kWp op een 4kW omvormer eigenlijk wel het minimum wat je zou moeten doen.

ach ieder project heeft weer zijn eigen dingen, dat je toch elke keer weer opnieuw moet kijken hoe lossen we dat met dat dak nu weer op.
houd het wel leuk en interessant.

[Voor 5% gewijzigd door migjes op 22-02-2019 15:34]

[ApC_IcE]

Megalodon_67 schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 11:29:
Wat vinden we van het merk URE (voorheen NSP)? Vergelijkbaar met de bekendere merken, of zijn er verhalen bekend van minder presteren/mindere kwaliteit? Ik kan URE 320 Wp panelen begin maart geleverd krijgen voor 135,- per stuk.

nooit van gehoord. en waarom is NSP dan opeens URE?

[vinom]

Met mijn weinige kennis van electra dacht ik altijd dat achter elke groep een aardlekschakelaar zou moeten zitten, waarvan maximaal 4 groepen op 1 aardlekschakelaar. Ik was dus in de veronderstelling dat voor een groep voor de zonnepanelen ook een aardlekschakelaar nodig zou zijn, maar blijkbaar niet:

Bij 3-fase omvormers wordt de aardlekschakelaar meestal achterwege gelaten omdat het om een vaste directe verbinding gaat waarbij de omvormer goed geaard is. Bij bedrijven is dat ook niet verplicht.

Hebben jullie wel een ALS op de PV groep?

[AUijtdehaag]

Megalodon_67 schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 11:29:
Wat vinden we van het merk URE (voorheen NSP)? Vergelijkbaar met de bekendere merken, of zijn er verhalen bekend van minder presteren/mindere kwaliteit? Ik kan URE 320 Wp panelen begin maart geleverd krijgen voor 135,- per stuk.

Vraag het Cranberry in "Electriciteit opwekken met zonnepanelen (PV) deel 7" ?

[Noord27]

vinom schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 15:52:
Met mijn weinige kennis van electra dacht ik altijd dat achter elke groep een aardlekschakelaar zou moeten zitten, waarvan maximaal 4 groepen op 1 aardlekschakelaar. Ik was dus in de veronderstelling dat voor een groep voor de zonnepanelen ook een aardlekschakelaar nodig zou zijn, maar blijkbaar niet:

[...]

Hebben jullie wel een ALS op de PV groep?

Jazeker, 25A, 300mA.

[Megalodon_67]

ApC_IcE schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 15:35:
nooit van gehoord. en waarom is NSP dan opeens URE?

Is ontstaan na een fusie van 3 Taiwanese solarbedrijven.

[HyperBart]

In België hangen we alles achter één aardlek van 300mA, wat je daarna doet is je eigen zaak maar je MOET altijd een 300mA hebben hangen, zelfs al heb je onmiddellijk erna een 30mA (zoals ik).

Moeten bij jullie de PV-inverters nog eens apart op een aardlek ja?

[AUijtdehaag]

@HyperBart
Wel zo handig als de wasmachine of vaatwasser lek is, dat de PV produktie gewoon doorgaat.
Vandaar liever gewoon gescheiden en apart op een aardlekautomaat.

[Voor 4% gewijzigd door AUijtdehaag op 22-02-2019 16:19]

[habbekrats]

vinom schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 15:52:
Met mijn weinige kennis van electra dacht ik altijd dat achter elke groep een aardlekschakelaar zou moeten zitten, waarvan maximaal 4 groepen op 1 aardlekschakelaar. Ik was dus in de veronderstelling dat voor een groep voor de zonnepanelen ook een aardlekschakelaar nodig zou zijn, maar blijkbaar niet:

[...]

Hebben jullie wel een ALS op de PV groep?

Zomaar weg laten van een aardlekschakelaar kan levensgevaarlijk zijn als je de aardverspreidingsweerstand van de installatie niet weet. Deze moet zonder aardlekschakelaar voldoen aan 25/In. Bij een bedrijf zomaar weg laten kan dus ook niet, als gaan ze er hier van uit dat dit door professionals beheerd en aangelegd worden.

[migjes]

vinom schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 15:52:
Met mijn weinige kennis van electra dacht ik altijd dat achter elke groep een aardlekschakelaar zou moeten zitten, waarvan maximaal 4 groepen op 1 aardlekschakelaar. Ik was dus in de veronderstelling dat voor een groep voor de zonnepanelen ook een aardlekschakelaar nodig zou zijn, maar blijkbaar niet:

[...]

Hebben jullie wel een ALS op de PV groep?

16A ( B ) en 30mA (gedeeld met nog 2 huis groepen.).
en zou niet anders willen.

de ALS en de groep, ze beschermen gewoon op andere manieren en snelheden.
een 16A ( B ) moet b.v. als voor +/- 3 seconde 3x het aantal A door laten voordat hij reageert.
een ALS reageert op de aardfout en dat kan dan veel sneller zijn als de groep, maar weer niet in elke situatie.

maar ook hoe de kabel loopt, dat kan ook uitmaken.
denk b.v. aan een grondkabel zoals YMVK_as.
dan is een ALS wel tof als je er met de schop per ongeluk in steekt.
beveiliging of niet in de omvormer dat geeft een vonk.

HyperBart schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 16:15:
In België hangen we alles achter één aardlek van 300mA, wat je daarna doet is je eigen zaak maar je MOET altijd een 300mA hebben hangen, zelfs al heb je onmiddellijk erna een 30mA (zoals ik).

Moeten bij jullie de PV-inverters nog eens apart op een aardlek ja?

nop, je mag gewoon een gedeelde aardlek gebruiken met gewone huis groepen.
maar veel omvormers kunnen niet werken met een 30mA als en heb je een 100 of 300mA nodig, en alles in huis is wel verstandig om die op 30mA te houden, dan moet je wel.
dus sommige mensen doen het dus wel met een aparte ALS, maar dat is eigenlijk meer noodzaak als een keuze.
en soms gewoon voor extra bedrijfszekerheid.
(hoewel ik dat wel een beetje overdreven vind, kan mij niet herinneren wanneer de laatste keer was dat de ALS reageerde zonder aanwijsbare oorzaak. )

[l0rien]

Ben eindelijk toe aan zonnepanelen, de meeste offertes die ik krijg zijn echter voor APS micro-omvormers vs een SolarEdge of andere centrale omvormer. Het gaat om 6000Wp met APS QS1's.

Ik zit te zoeken naar de nadelen van een systeem op basis van micro-omvormers vs centrale omvormer, maar ik zie er eigenlijk heel weinig. Dat doet weer de vraag rijzen waarom niet veel meer (zeker tweakers) installaties een micro-omvormer hebben en daarmee doemt de vraag op of ik niet iets mis

Voordelen die ik zie:

• Makkelijk(er) zelf installeren, plug en play naar 230 op je dak.
• Geen losse plek nodig voor omvormer in je huis, met (klein beetje) geluidsoverlast
• Goedkoper voor kleinere systemen?
• Simpel uit te breiden met extra panelen, micro-omvormer erbij, panelen inprikken en klaar.
• Panelen upgraden van bv 300Wp nu naar 360Wp over 5-10 jaar vergt geen upgrade van je hele systeem en kan ook gefaseerd.
• Elk paneel zijn eigen MPPT (met de QS1) is potentieel meer opbrengst en lost elk schaduw probleem op.
• Je bent flexibel met je ligging, oost/west gemengd met zuid(in mijn geval bv) is geen probleem

Nadelen:

• Duurder voor grotere systemen lijkt me. QS1 is ~345 per stuk voor 4 panelen, dat loopt op als je er 4 of meer nodig hebt.
• Micro omvormers hebben lager standaard efficientie(?). Vraag me nog af of dat gecompenseerd wordt door de lagere pickup threshold, paar Watt voor micro-omvormers vs 100+ voor centrale inverters.

Zijn de kosten het enige nadeel? 1.29 eur/Wp ex btw inc installatie zijn offertes die ik nu heb(1.00 eur/Wp zonder installatie). Betrouwbaarheid gezien de hardware allemaal buiten ligt? Geboden garantie is 20 jaar op de micro-omvormers. Als ik ergens onzin praat ook graag corrigeren dan ben ik weer wat wijzer.

[reneeke1970]

l0rien schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 17:22:
Ben eindelijk toe aan zonnepanelen, de meeste offertes die ik krijg zijn echter voor APS micro-omvormers vs een SolarEdge of andere centrale omvormer. Het gaat om 6000Wp met APS QS1's.

Ik zit te zoeken naar de nadelen van een systeem op basis van micro-omvormers vs centrale omvormer, maar ik zie er eigenlijk heel weinig. Dat doet weer de vraag rijzen waarom niet veel meer (zeker tweakers) installaties een micro-omvormer hebben en daarmee doemt de vraag op of ik niet iets mis

Voordelen die ik zie:

• Makkelijk(er) zelf installeren, plug en play naar 230 op je dak.
• Geen losse plek nodig voor omvormer in je huis, met (klein beetje) geluidsoverlast
• Goedkoper voor kleinere systemen?
• Simpel uit te breiden met extra panelen, micro-omvormer erbij, panelen inprikken en klaar.
• Panelen upgraden van bv 300Wp nu naar 360Wp over 5-10 jaar vergt geen upgrade van je hele systeem en kan ook gefaseerd.
• Elk paneel zijn eigen MPPT (met de QS1) is potentieel meer opbrengst en lost elk schaduw probleem op.
• Je bent flexibel met je ligging, oost/west gemengd met zuid(in mijn geval bv) is geen probleem

Nadelen:

• Duurder voor grotere systemen lijkt me. QS1 is ~345 per stuk voor 4 panelen, dat loopt op als je er 4 of meer nodig hebt.
• Micro omvormers hebben lager standaard efficientie(?). Vraag me nog af of dat gecompenseerd wordt door de lagere pickup threshold, paar Watt voor micro-omvormers vs 100+ voor centrale inverters.

Zijn de kosten het enige nadeel? 1.29 eur/Wp ex btw inc installatie zijn offertes die ik nu heb(1.00 eur/Wp zonder installatie). Betrouwbaarheid gezien de hardware allemaal buiten ligt? Geboden garantie is 20 jaar op de micro-omvormers. Als ik ergens onzin praat ook graag corrigeren dan ben ik weer wat wijzer.

Alles wat je zegt is correct, enige nadeel is duurder. Efficiënte is juist hoger is uit testen gebleken voor aps.
betrouwbaarheid is ook van hoog niveau.

[busscherski]

@reneeke1970

Volgens de datasheets niet hoor. Maar ik moet er wel bijzeggen dat de datasheets uitgaan van ideaal DC voltage. Dus 12 panelen op een enkelfase string omvormer. Als je daar ver vanaf zit (bijvoorbeeld maar 7 panelen) zullen de Micro omvormers het juist wel weer beter doen.

[Megalodon_67]

Met een gewone omvormer is er geen productie (die je in huis kan gebruiken) als de netstroom van je leverancier wegvalt, is dat ook het geval bij micro-omvormers?

[reneeke1970]

busscherski schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 18:02:
@reneeke1970

Volgens de datasheets niet hoor. Maar ik moet er wel bijzeggen dat de datasheets uitgaan van ideaal DC voltage. Dus 12 panelen op een enkelfase string omvormer. Als je daar ver vanaf zit (bijvoorbeeld maar 7 panelen) zullen de Micro omvormers het juist wel weer beter doen.

Daarom zeg ik er ook bij uit praktijk testen....
Een string omvormer heeft in theorie hoger rendement, maar dat is maar een piek moment. Bij het juiste voltage en bij de juiste belasting.
Micro omvormer heeft lager rendement maar wel over een veel breder werk gebied. Dus onder aan de streep in praktijk een hoger rendement. Ook gaat het vermogen niet automatisch naar beneden als hij te warm word zoals bij sommige string omvormers.

[Noord27]

migjes schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 16:28:
[...]

16A ( B ) en 30mA (gedeeld met nog 2 huis groepen.).
en zou niet anders willen.

de ALS en de groep, ze beschermen gewoon op andere manieren en snelheden.
een 16A ( B ) moet b.v. als voor +/- 3 seconde 3x het aantal A door laten voordat hij reageert.
een ALS reageert op de aardfout en dat kan dan veel sneller zijn als de groep, maar weer niet in elke situatie.

maar ook hoe de kabel loopt, dat kan ook uitmaken.
denk b.v. aan een grondkabel zoals YMVK_as.
dan is een ALS wel tof als je er met de schop per ongeluk in steekt.
beveiliging of niet in de omvormer dat geeft een vonk.


[...]

nop, je mag gewoon een gedeelde aardlek gebruiken met gewone huis groepen.
maar veel omvormers kunnen niet werken met een 30mA als en heb je een 100 of 300mA nodig, en alles in huis is wel verstandig om die op 30mA te houden, dan moet je wel.
dus sommige mensen doen het dus wel met een aparte ALS, maar dat is eigenlijk meer noodzaak als een keuze.
en soms gewoon voor extra bedrijfszekerheid.
(hoewel ik dat wel een beetje overdreven vind, kan mij niet herinneren wanneer de laatste keer was dat de ALS reageerde zonder aanwijsbare oorzaak. )

Daarop in hakende: m'n SMA zit achter een 300mA, 25A ALS. Heb de mogelijkheid om op tuinhuis een 4-tal panelen bij te leggen.

Heb nog een ongebruikte StecaGrid 1800 liggen. Zijn die geschikt om achter een huisgroep met 30mA ALS te plaatsen dmv een PV-verdeler kastje?

[Rol-Co]

Noord27 schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 19:06:
[...]

Daarop in hakende: m'n SMA zit achter een 300mA, 25A ALS. Heb de mogelijkheid om op tuinhuis een 4-tal panelen bij te leggen.

Heb nog een ongebruikte StecaGrid 1800 liggen. Zijn die geschikt om achter een huisgroep met 30mA ALS te plaatsen dmv een PV-verdeler kastje?

Al mijn steca's zitten achter een eigen automaat en eigen 30mA ALS en nog nooit er uit gegaan.

https://static.afbeelding...1902/527370/n6FlRxLu.jpeg

Steca heeft geen problemen met 30mA aardlek.

[Voor 10% gewijzigd door Rol-Co op 22-02-2019 19:23]

[Rouske]

Cranberry schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 09:01:
@bn12 Als je Tigo's toepast, moet je Optitrack (of gelijkwaardige funties op andere omvormers) uitschakelen.

Ja, het is heel goed mogelijk om eerst te bepalen of Optitrack voldoende helpt. Mocht dat niet zo zijn, kun je later gewoon één of meerdere panelen voorzien van optimizers (Tigo of andere merken) en Optitrack uitschakelen.

Heel apart want SMA geeft zelf een ander antwoord. Link.

Kan de Tigo optimizer TS4-R-O samenwerken met het schaduwbeheer van de omvormer (OptiTrac Global Peak)?

Ja, uit testen is gebleken dat het niet nodig is om het schaduwbeheer in de SMA stringomvormer uit te schakelen. OptiTrac Global Peak regelt schaduwbeheer op de gehele string, de optimalisatie optimizer TS4-R-O zorgt voor het paneel waar hij aan toegevoegd is.

[reneeke1970]

Rouske schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 20:59:
[...]


Heel apart want SMA geeft zelf een ander antwoord. Link.

Kan de Tigo optimizer TS4-R-O samenwerken met het schaduwbeheer van de omvormer (OptiTrac Global Peak)?

Ja, uit testen is gebleken dat het niet nodig is om het schaduwbeheer in de SMA stringomvormer uit te schakelen. OptiTrac Global Peak regelt schaduwbeheer op de gehele string, de optimalisatie optimizer TS4-R-O zorgt voor het paneel waar hij aan toegevoegd is.

Doe maar eens oude info zoeken van tigo toen sma nog niet bij de productie betrokken was.
Dan vind je tegenovergestelde....

[sgsdebruijn]

Iemand nog opzoek haar Solar Frontier SF170 panelen?

[Minder-dan-0]

Mooi dat jullie elkaar zo helpen. Een paar opmerkingen nog.
Ga je va 35A 1fase naar 25A 3fase dan wordt in veel gevallen toch door de netwerkbeheerder 3x35A D-kar geplaatst. D-kar is heel traag. Ook al zou de Netwerk beheerder 3x25A D-kar plaatsen gaat toch eerst je 25A B-kar er eerder uit.
Meestal bij vervanging van 1 naar 3 fase zijn het geen zekeringen maar automaten die je zelf weer in kan schakelen. Als de Netwerk beheerder een gesloten kast wil plaatsen vraag dan een kast waarmee je wel de automaten zelf kunt aanzetten als ze uit gegaan zijn.
Tip 2 als je van 1 naar 3 fase gaat zorg er dan voor dat de netwerkbeheerder een kabel legt van voldoende doorsnede. Jij brengt de spanning omhoog anders kun je niet leveren. Hoe dunner de kabel hoe hoger de spanning moet worden om het vermogen het net in te krijgen. Bij een te hoge spanning gaat de omvormer uit! Hoe dikker de kabel hoe beter.
Tip 3 als je op een 1fase groep 2000W (8,6A) PV levert is 2,5mm2 genoeg de kabel wordt dan handwarm. Maar ga je meer dan 10A leveren ga dan al naar 4mm2. Als je namelijk bv16A continu op een zonnige dag door je kabel gooit wordt hij te warm. De norm is uitgelegt voor tijdelijke belasting zoals een wasmachine. Zelf vroeger 1e NEN 1010 schreef al voor bij continu belasting (meer dan 1 uur) de kabel 1 trap hoger te nemen dan de norm aangeeft.
Dit laatste geldt natuulijk ook voor 3 fase.
Tip 4 heb je echt zo veel vermogen dat je aan de grens zit van je hoofdzekering bedenk dan dat je huis ook nog e.e.a. verbruikt.
Tip 5 heb je een elektrische boiler zorg dat deze aangaat als je levert.
Dan hoef je straks als de saldering er af is niet bv 27 cent te betalen perkWh s'nachts en overdag maar 5 cent krijgen per kWh.

knipje, dit heeft niets te maken met "opwekken met PV"

[Voor 14% gewijzigd door teacher op 24-02-2019 00:19]

[AUijtdehaag]

Tip 6 aan minder dan 0: neem een WP boiler.
Zuiniger en subsidie.

@Minder-dan-0
“Krijgt” men tegenwoordig 3x35 voor de prijs van 3x25 ?

https://www.enexis.nl/con...DE80A9AD8E23608751A94CE4F

[Voor 79% gewijzigd door AUijtdehaag op 23-02-2019 07:49]

[Rol-Co]

sgsdebruijn schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 22:47:
Iemand nog opzoek haar Solar Frontier SF170 panelen?

Ja, heb jij ze?

[AUijtdehaag]

@Rol-Co
Wat moet je ermee?
Achterhaald qua kWh/m2

Enige voordeel is nog de maatvoering en Vmpp..

[jacovn]

AUijtdehaag schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 07:25:
Tip 6 aan minder dan 0: neem een WP boiler.
Zuiniger en subsidie.

@Minder-dan-0
“Krijgt” men tegenwoordig 3x35 voor de prijs van 3x25 ?

https://www.enexis.nl/con...DE80A9AD8E23608751A94CE4F

Zou wel goed zijn als die belachelijke meer prijs eens flink omlaag zou gaan.

[AUijtdehaag]

@jacovn
Maar 3x35A betekent "misschien" extra investering in de kabels buiten? Dus hogere kosten?

Waar komt anders die hoge energierekening vandaan?

[jacovn]

AUijtdehaag schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 08:18:
@jacovn
Maar 3x35A betekent "misschien" extra investering in de kabels buiten? Dus hogere kosten?

Waar komt anders die hoge energierekening vandaan?

Belasting volgens mij. Aansluit tarief is de grootste stijging

[kaboom1555]

Met het oog op de toekomst waarin we waarschijnlijk meer en meer naar thuis batterrijen gaan, zit er dan nog verschil tussen een systeem met micro omvormers, 1 centrale omvormer of 1 centrale omvormer met optimizers ?

[AUijtdehaag]

@kaboom1555
Eigenlijk niet.
Een batterijsysteem en een kWh meter in je groepenkast, die in en uit meet is voldoende.
https://www.photovoltaik4all.de/speicher/lg-chem/?p=1

[bn12]

reneeke1970 schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 09:23:
[...]

Het is alleen zo jammer om eerst voor die techniek een dure omvormer aan te schaffen en dan later te besluiten om de techniek niet te gebruiken.....

Bedankt voor jullie reactie!
Waarom is het nodig optitrack uit te schakelen? Is dit niet nog van meerwaarde voor de andere panelen zonder optimizer (bijv. in geval van vuil), of werkt het dan niet meer?

Op solar-bouwmarkt zag ik dat ze bij Tigo optimizers juist een sma omvormer aanraden?
Reden voor mij om voor een SMA omvormer te kiezen hangt ook samen met de verwachte levensduur (geen idee of die echt lager is bij andere merken maar besparen op de omvormer kan uiteindelijk duur uitvallen als ik daardoor eerder een tijd geen opbrengst + vervanging en evt plaatsingskosten heb.

[reneeke1970]

Minder-dan-0 schreef op vrijdag 22 februari 2019 @ 22:58:
Mooi dat jullie elkaar zo helpen. Een paar opmerkingen nog.
Ga je va 35A 1fase naar 25A 3fase dan wordt in veel gevallen toch door de netwerkbeheerder 3x35A D-kar geplaatst. D-kar is heel traag. Ook al zou de Netwerk beheerder 3x25A D-kar plaatsen gaat toch eerst je 25A B-kar er eerder uit.
Meestal bij vervanging van 1 naar 3 fase zijn het geen zekeringen maar automaten die je zelf weer in kan schakelen. Als de Netwerk beheerder een gesloten kast wil plaatsen vraag dan een kast waarmee je wel de automaten zelf kunt aanzetten als ze uit gegaan zijn.
Tip 2 als je van 1 naar 3 fase gaat zorg er dan voor dat de netwerkbeheerder een kabel legt van voldoende doorsnede. Jij brengt de spanning omhoog anders kun je niet leveren. Hoe dunner de kabel hoe hoger de spanning moet worden om het vermogen het net in te krijgen. Bij een te hoge spanning gaat de omvormer uit! Hoe dikker de kabel hoe beter.
Tip 3 als je op een 1fase groep 2000W (8,6A) PV levert is 2,5mm2 genoeg de kabel wordt dan handwarm. Maar ga je meer dan 10A leveren ga dan al naar 4mm2. Als je namelijk bv16A continu op een zonnige dag door je kabel gooit wordt hij te warm. De norm is uitgelegt voor tijdelijke belasting zoals een wasmachine. Zelf vroeger 1e NEN 1010 schreef al voor bij continu belasting (meer dan 1 uur) de kabel 1 trap hoger te nemen dan de norm aangeeft.
Dit laatste geldt natuulijk ook voor 3 fase.
Tip 4 heb je echt zo veel vermogen dat je aan de grens zit van je hoofdzekering bedenk dan dat je huis ook nog e.e.a. verbruikt.
Tip 5 heb je een elektrische boiler zorg dat deze aangaat als je levert.
Dan hoef je straks als de saldering er af is niet bv 27 cent te betalen perkWh s'nachts en overdag maar 5 cent krijgen per kWh.

Dan nog een vraagje wie zou er belang bij hebben om een eenvoudig relais te plaatsen die b.v. aangaat als je 2A (in te stellen) ongeveer 500W levert en dan aangaat. Hij gaat niet aan als je 2A of meer Amp vraagt. Dus hij is richtings gevoelig!
Hier kun je bv een boiler mee aanschakelen. De meting(relais) moet gebeuren tussen de hoofdschakelaar en de afgaande groepen. De extra boiler groep zit tussen de meting (relais) en de hoofdschakelaar.

Aan zon relais zou ik wel wat hebben, heb jij zoiets in de aanbieding dan?

[CurlyMo]

bn12 schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 10:29:
[...]
Waarom is het nodig optitrack uit te schakelen? Is dit niet nog van meerwaarde voor de andere panelen zonder optimizer (bijv. in geval van vuil), of werkt het dan niet meer?

Omdat ze allebei hetzelfde doen. Tigo per paneel en optitrack over hele string. Ze zitten elkaar dus actief in de weg.

[reneeke1970]

bn12 schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 10:29:
[...]


Bedankt voor jullie reactie!
Waarom is het nodig optitrack uit te schakelen? Is dit niet nog van meerwaarde voor de andere panelen zonder optimizer (bijv. in geval van vuil), of werkt het dan niet meer?

Op solar-bouwmarkt zag ik dat ze bij Tigo optimizers juist een sma omvormer aanraden?
Reden voor mij om voor een SMA omvormer te kiezen hangt ook samen met de verwachte levensduur (geen idee of die echt lager is bij andere merken maar besparen op de omvormer kan uiteindelijk duur uitvallen als ik daardoor eerder een tijd geen opbrengst + vervanging en evt plaatsingskosten heb.

Sommige denken dat sma een lange levensduur heeft inderdaad.
Maar waarom geen standaard 10 jaar garantie dan?
En waarom worden er hele ladingen refurbisht omvormer weer als nieuw van verkocht?

Ik leg wel een gebruikte van marktplaats op de plank als reserve.....

[Prutzertje]

knipje, dit heeft niets te maken met "opwekken met PV"

[Voor 88% gewijzigd door teacher op 24-02-2019 00:19]

[Rol-Co]

AUijtdehaag schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 07:46:
@Rol-Co
Wat moet je ermee?
Achterhaald qua kWh/m2

Enige voordeel is nog de maatvoering en Vmpp..

Nog steeds 5 kleintjes he wil alles 170.

[Idanue]

Even een vraagje voor de experts hier.

Volgende week heb ik alle onderdelen binnen en kan ik beginnen met het plaatsen van de zonnepanelen maar ik ben er nog niet helemaal uit hoe ik de 2 strings aan ga sluiten.
Even wat info:

16x 300WP Trina Honey Full Black.
SMA SUNNY TRIPOWER STP 5.0.
Oriëntatie:


Schuur waar de panelen op komen:


Dak van het huis die in de avond voor wat schaduw gaat zorgen op het dak van de schuur:


Nu heb ik me wel wat ingelezen over schaduw en de SMA OptiTrac maar het is me nog niet helemaal duidelijk hoe ik de panelen het beste kan verdelen over 2 strings.

1 1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2 2

of

1 1 1 1 2 2 2 2
1 1 1 1 2 2 2 2

Wat denken jullie wat het beste is met de schaduw die van links naar rechts over het dak zal gaan in de avond?

[reneeke1970]

Rol-Co schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 11:03:
[...]

Nog steeds 5 kleintjes he wil alles 170.

Kijk jij niet dagelijks mp ? Heb er al zat gezien

[Rol-Co]

reneeke1970 schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 11:35:
[...]

Kijk jij niet dagelijks mp ? Heb er al zat gezien

Nee niet meer nee, en die ik zag waren toen te duur vond ik.

[reneeke1970]

Idanue schreef op zaterdag 23 februari 2019 @ 11:32:
Even een vraagje voor de experts hier.

Volgende week heb ik alle onderdelen binnen en kan ik beginnen met het plaatsen van de zonnepanelen maar ik ben er nog niet helemaal uit hoe ik de 2 strings aan ga sluiten.
Even wat info:

16x 300WP Trina Honey Full Black.
SMA SUNNY TRIPOWER STP 5.0.
Oriëntatie:
[Afbeelding: oriëntatie]

Schuur waar de panelen op komen:
[Afbeelding: 1]

Dak van het huis die in de avond voor wat schaduw gaat zorgen op het dak van de schuur:
[Afbeelding: 2]

Nu heb ik me wel wat ingelezen over schaduw en de SMA OptiTrac maar het is me nog niet helemaal duidelijk hoe ik de panelen het beste kan verdelen over 2 strings.

1 1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2 2

of

1 1 1 1 2 2 2 2
1 1 1 1 2 2 2 2

Wat denken jullie wat het beste is met de schaduw die van links naar rechts over het dak zal gaan in de avond?

Uh.... Is 1×16 niet beter dan 2×8 voor drie fase omvormer?
Bij twijfel zou ik zeggen breng met wat extra kabels 4×4 naar binnen, en dan kun je naar keuze bij de omvormer weer in serie hangen