redwing schreef op donderdag 5 november 2020 @ 14:04:
[...]
Sorry, maar we hebben het gewoon over marktwerking. Je hebt miljoenen huizen en miljoenen mensen die een huis willen. Goede markwerking krijg je als vraag en aanbod in evenwicht zijn. Heb je echter meer vraag dan aanbod gaan de prijzen omhoog en worden die bepaald door wat iemand er voor kan geven. Is vraag en aanbod in evenwicht krijg je concurrentie en gaan de prijzen van huizen omlaag tot waar de aanbieder kan/wil zakken. En is er veel te veel aanbod, zullen de prijzen onder kostprijs zakken. Zowel de 1e als de laatste optie heb je natuurlijk liever niet.
Je zit liever rond dat middelpunt en voor de huizenmarkt wil je voor de doorstroming eigenlijk een kleine leegstand hebben.
Precies.
Echter, wat je nu de laatste jaren overduidelijk ziet, is dat nieuwbouw zo lastig mogelijk wordt gemaakt. Nederland heeft de afgelopen tientallen jaren nog nooit een 'middelpunt' gekend, er was altijd een tekort. Echter, soms was het tekort enorm, soms was het tekort iets minder drastisch.
Als het tekort *bestaat*, worden prijzen bepaald door hoeveel mensen kunnen lenen. Hierdoor wordt simpelweg een soort piramidespel opgebouwd. Je krijgt alleen toegang tot de piramide als je er meer en meer geld instopt. Dit spel werkt enkel als de lonen stijgen, de rentes dalen en... als de leennormen versoepeld worden.
Dat laatste gebeurt enorm actief. Het risico voor jongeren neemt daarmee hard toe - mochten de rentes veranderen, mochten de leennormen veranderen, of mocht er op lange termijn toch iets aan het tekort gedaan worden (door meer bouwen of door sterfte van ouderen bijvoorbeeld) zodat zij op termijn met een restschuld komen te zitten. Daar lijkt niemand rekening mee te houden, van links tot rechts zijn partijen aan het voorsorteren op ruimere leennormen voor jongeren en middeninkomens.
Dat heeft dus verder weinig met moreel besef te maken, maar puur hoe een markt werkt. Iedereen wil uiteindelijk zo goedkoop mogelijk kopen en zo duur mogelijk verkopen. Als je het hebt over mensen die een huis als belegging kopen, kun je het wel oer moreel besef hebben, maar ook dan is de enige oorzaak dat er niet genoeg gebouwd is. Anders zou een huis nooit als belegging gebruikt worden.
We zitten nu alleen op een punt waarbij 'meer bouwen' niet meer een oplossing is. Het tekort is dermate drastisch dat dat niet in 5 jaar is ingehaald, terwijl er tienduizenden jongeren (met een goedbetaalde baan!) binnen 5 jaar een kinderwens hebben.
Ik denk dat we op korte termijn toch wel degelijk moeten kijken naar het fiscale spel eromheen om de financiele problemen voor die generatie te beperken, naast dat er (natuurlijk) long-term hardcore gebouwd moet worden.