Heroic_Nonsense schreef op dinsdag 27 september 2022 @ 17:37:
Waar iedereen hier steeds overheen stapt, is het nut van die kerncentrale. De discussie gaat steeds over baseload en of dat nu wel of niet achterhaald is, en de stelling dat zo'n centrale niet rendabel is, maar ik heb het idee dat niet iedereen over hetzelfde spreekt.
Ik werk al 16 jaar bij een netbeheerder. De mensen die vanuit de controlekamer de HS-onderstations aansturen spreek ik vrijwel dagelijks. Ik heb ze een uurtje geleden verteld dat men hier van mening is dat baseload een achterhaald concept is. Ze waren redelijk verbaasd kan ik je zeggen, en zijn naar huis gegaan om hun kennis van het energienet in Nederland en de natuurkunde in het algemeen nog eens te overdenken.
...
Grapje natuurlijk, maar ik probeer aan te geven dat het allemaal een stukje complexer is dan sommigen hier het zich voorstellen. Ik probeer dan uit te leggen hoe het zit, maar krijg daarbij het gevoel dat ik dweil met een open kraan en mezelf moet verdedigen tegen aannames en stellingen die, naar mijn mening, niet onderbouwd worden.
Maar goed.
Terug naar die kerncentrale. Een kerncentrale heeft in deze probleemstelling ("baseload, maar zonder aardgas") één heel groot voordeel: het is een razendsnel schakelende opwekker. Is er vermogen nodig? Binnen enkele tienden van een seconde kan het geleverd worden. Dat is cruciaal voor de netbalans.
Netbalans?
Die netbalans houdt in dat er precies genoeg wordt opgewekt voor de energievraag. Niet te veel, niet te weinig. De term "baseload" heeft dan ook betrekking op de een vaststaand, altijd beschikbaar opwekvermogen dat niet afhankelijk is van externe factoren zoals het weer.
Op een zonnige, windstille dag draait de zo'n "baseloadcentrale" stationair; hij doet niet mee, want er is voldoende zon om aan de energievraag te voldoen
(sterker nog: soms is er teveel zon, waardoor zonneweides en panelen achter grootverbruikaansluitingen worden afgeschakeld. Thuisomvormers doen dat automatisch als de spanning op het net boven de 253V uitkomt).
Als er echter een wolk voor de zon schuift, zakt het voltage op het net onverwacht en met een rap tempo in. Er dreigen dan beveiligingen in werking te treden die het netwerk platleggen. Dat wil je niet, want weer in de lucht brengen gaat niet automatisch.
Als het op dat moment flink waait, kan misschien een deel van de spanningsval worden opgepakt door windenergie. Maar het waait op zonnige dagen niet altijd hard genoeg om de spanningsval op te vangen.
Andersom geldt hetzelfde: als er geen zon is, bijvoorbeeld 's-nachts, maar wel voldoende wind, dan draait het net comfortabel op wind. Maar als de wind ineens gaat liggen, of juist ineens heel hard gaat waaien waardoor de versnellingsbakken van de windmolens de generator ontkoppelen (om schade te voorkomen), dan zakt de spanning ook ineens in.
Voor beide scenario's is er dus een bron nodig die razendsnel kan opschalen. De "baseload" dus. Gascentrales zijn daar ideaal voor, maar de stelling is nu juist dat we daar minder van afhankelijk willen zijn.
Steenkolen zijn een goede tweede*, maar die hebben milieutechnisch een enorm nadeel. Ook zijn steenkolen niet heel toekomstvast aangezien de
toegankelijke voorraden in Europa op beginnen te raken. China stikt van de steenkool, maar daarmee maak je je weer afhankelijk van een wereldmacht.
Water is zoals gesteld geen optie in Nederland.
Water
stof heeft heel veel potentie, maar er is absoluut onvoldoende productiecapaciteit om ook maar een beetje te voldoen aan de behoefte voor baseload. Waterstofcentrales zijn dus nog heel ver weg; ik voorzie wel een toekomst waar waterstof voor bedrijven en particulieren een rol gaat spelen. Maar ik dwaal af.
Kernfusie: misschien over een jaar of 50. Misschien.
Blijft over: kernenergie.
Kerncentrales zijn allereerst niet rendabel. Maar net als met OV, en ooit met het landbouwbeleid (gegarandeerde melkprijs), moet het idee van rendabiliteit worden opgegeven als het om een absolute basisbehoefte gaat. Helemaal geen stroom achter de hand hebben kost namelijk nog veel meer geld.
Zo'n centrale gaat inderdaad een enorme bak geld kosten. Geen enkele (Nederlandse) energieleverancier gaat die investering doen zonder incentive. Kortom, net als in Frankrijk, zal het de overheid moeten zijn die de kar trekt.
Kerncentrales zijn ten tweede niet gewenst door omwonenden. Er zijn genoeg kernrampen geweest en problemen gemeld met de opslag van het afval om de publieke opinie flink de kant van "ongewenst" op te sturen.
Alle innovaties ten spijt, zoals microkerncentrales bijvoorbeeld, failsafe reactoren om herhaling van Tsjernobyl te voorkomen, of de modernere opslagmethodes; de publieke opinie is gevormd en blijft zo. Bezwaarprocedures zullen de bouw van een kerncentrale in Nederland (te) lang kunnen rekken.
Willen we een kerncentrale in Nederland, dan zal er dus een plaats moeten worden aangewezen door de overheid. De overheid kan dat, maar doet het niet zo vaak. Nog niet zo lang geleden deed men het nog voor een locatie voor asielopvang in een hotel.
*eigenlijk zijn centrales op biomassa en steenkolen helemaal niet geschikt voor baseload. Denk maar aan hoe lang het duurt om je barbecue op te stoken: te lang dus om een plotse spanningsval te compenseren. Daarom moet er altijd een generator klaarstaan die bijgeschakeld kan worden. Een generator die dus kolen/biomassa staat te slurpen als het niet nodig is, maar ook niet uitgezet kan worden. Dat is het mooie van gascentrales: meer gas geven is letterlijk meer stroom. Direct, zonder al te veel aanlooptijd.