geekeep schreef op vrijdag 6 december 2024 @ 17:09:
[...]
Dank voor het antwoord en de nuttige bronnen. Wat betreft duurzaamheidseisen kunnen we elkaar tot een bepaalde hoogte wel vinden. Als de woningmarkt echt zo'n noodsituatie is, zou de overheid hierin wel wat mogen snijden. Zo'n warmtepomp van 15k doet dan meer met de prijs dan een vogelhuisje inbouwen voor 200 euro.
Eens, dat vogel/vleermuizenhuisje moet je niet op bezuinigen, dat is ook totaal geneuzel in de marge. Maar een warmtepomp/gasloos zou niet altijd een harde eis moeten zijn (al was het maar omdat dan het stroomnet weer een grote vertragende factor wordt). Als je de woning nou gewoon goed isoleert en voorziet van LT-verwarming, dan is die upgrade later een fluitje van een cent. Liever zoveel mogelijk budget naar zo weinig mogelijk energie nodig hebben voor de levensduur van een gebouw, dan dat relatief kleine beetje wat er dan nog nodig is meteen ook gasloos te moeten opwekken.
Dat is op termijn voor iedereen sowieso veel goedkoper, want hoewel WP's qua apparaat en internationaal gezien een vrij uitontwikkelde techniek zijn, is de markt ervoor in NL (en andere gaslanden zoals de UK) dat zeker nog niet. Die kenmerkt zich nog voornamelijk door een hoop cowboys, bizarre marges en een hele hoop prutswerk.
Belangrijk is dan wel om te anticiperen op de toekomst, het makkelijk maken om dit na aankoop alsnog te installeren en kijken welke bezuiniging daadwerkelijk iets oplevert. In dat opzicht is het principe niet veel anders dan een 'kluswoning' kopen waar je na 4 jaar een nieuwe keuken plaatst. Maar dan moet die beschikbaarheid er wel zijn.
Precies.
Ik stel ook niet dat de bouwers bakken met geld verdienen, maar dat we met z'n allen een woning zijn gaan zien als een belegging is een fundamentele verandering geweest. Dat heeft zowel aan de vraag- als aanbodkant de situatie verandert, waarbij er een maatschappelijke splitsing is ontstaan. Als land had je hiervoor moet waken i.p.v. geloven dat de markt het zelf wel oplost.
Vastgoed is door de eeuwen heen altijd een veilige haven voor vermogen geweest. Dat is het probleem imho ook helemaal niet. De bizarre prijsontwikkelingen en hiermee gepaard gaande kansenongelijkheid zijn echter met name de laatste jaren wel echt volledig uit te hand gelopen. En dat is imo toch echt beleid geweest, de markt reageert daar slechts op.
Ik zit dan wel weliswaar aan de goede kant hiervan, omdat ik achteraf gezien toevallig op het juiste moment heb gekocht, evenals mn vriendin, maar ik zie ook wel in dat dit geen houdbaar prijsniveau is en dat we in een heleboel gebakken lucht wonen. Voor ons geen enkel probleem met <50% LTV als dat een keer leegloopt, want er komt hoe dan ook een keer een correctie, maar dan gaan er weer een heleboel nat straks.
De minst pijnlijke en schadelijke manier om de boel te kenteren is simpelweg heel veel meer aanbod creëren, dan corrigeert eea zich vanzelf weer. Ik lees hier continu allerlei voorstellen voor het belasten van dit of dat en het voortrekken van die wel en die niet, maar dat is gewoon het waterbed indrukken en het probleem alleen verplaatsen van de ene groep naar de andere. Dat lost het probleem dus gewoon niet op. Het lijkt me ook een doodlopende weg om de toename van singles e.d. te kenteren of die in een hok van 25m2 te stoppen, want laten we eerlijk zijn, dat wil eigenlijk echt niemand, hooguit accepteren ze het vanwege de schaarste.
"Men" lijkt ook echt geen enkel idee te hebben hoe (Hugo niet en Mona ook niet) die productie omhoog moet, de bouwproductie daalt alleen maar verder. Dat zal echt hele rigoreuze maatregelen vereisen, want de productie moet niet met 10, 20 of 30% omhoog maar minstens verdubbelen. En dat geldt dan voor alle partijen, het rijk, de gemeentes/provincies, de banken, maar ook echt binnen de sector zelf, die ook aartsconservatief is en buiten wat pilot- en showprojectjes nauwelijks echt blijvend innoveert. Wat ook weer vrij lastig is, want als ze om maar een voorbeeld te noemen morgen een hele nieuwbouwwijk van prefab houtskeletbouw met circulaire isolatie willen doen, weigert de gemeente de vergunning want wijkt af van de norm, de verzekeraar de bouwverz. want risico moeilijk in te schatten en de bank de financiering want het onderpand is niet te bepalen. En zo houdt iedereen elkaar lekker in een technocratische wurggreep.
Een kleine/grote nuance m.b.t. de cijfers tot 4-5 jaar terug: corona is een dermate bijzonder fenomeen in de wereldeconomie geweest, dat het lastig is conclusies te trekken over de marges van ontwikkelaars/bouwers. De grondstofprijzen hadden zo'n extreme waardes waardoor je al snel een scheef beeld met dit soort rapporten krijgt. En daarnaast is dit natuurlijk ook een argument om als bouwers (en gerelateerde partijen) naar alternatieve bouwmaterialen te kijken, wat tevens op andere vlakken dan kostprijs en afhankelijkheid van leveranciers een winst kan betekenen.

Opzich terechte opmerking over corona (toen gingen de marges naar 0 of negatief), maar ook als je langer terugkijkt zijn de marges niet echt gestegen of uberhaupt uit de bandbreedte van 0-5% gegaan. Laatste punt helemaal mee eens, je ziet dat vrijwel alle bouwmaterialen enorm gestegen zijn en dat dat vrijwel 1:1 oploopt met de energie- c.q. gasprijzen. Want bijna alle bouwmaterialen worden linksom of rechtsom met aardgas gemaakt. Beton en cement worden ermee gestookt, metaal wordt ermee gesmolten, steen en gips wordt ermee gebakken, glas- en steenwol wordt ermee gemaakt, de grondstof voor schuimisolatie is olie- of gas, etc.
Dat zal hoe dan ook blijvend duurder zijn dan voorheen (want is vooral dure import door staken eigen productie, plus de uitstoot wordt steeds verder belast). Dat zou een enorm gat moeten scheppen voor alternatieven. Helaas moet ik wel constateren (toevallig aan het kijken voor het isoleren/ombouwen van onze overkapping naar een tuinkamer/gastenhuis met ademende en natuurlijke materialen zoals houtvezel) dat de producenten van biobased materialen (of andere low- of no-fossil alternatieven) die ontwikkeling liever lijken te gebruiken om de eigen marges enorm op te drijven, dan om het marktaandeel nu fors te vergroten door op prijs te concurreren. Maar misschien vergis ik me en ligt het toch meer aan bovenstaande (en krijgen ze dus gewoon om allerlei praktische redenen totaal geen voet tussen de deur in de volumemarkten buiten het particuliere segment).
Edit: Wat trouwens ook niet helpt is dat veel van die materialen uiteindelijk toch niet zo bio zijn als de naam en marketing doen vermoeden. Ga je eisen stellen aan vochtopname, levensduur of brandvertragendheid dan worden veel producten alsnog volgepompt met chemische troep.
All-electric.