Welkom in Deel 3 van "Openbare laadpalen, laadpassen en providers".
Dit is het vervolg van Deel 2 en Deel 1
In deze topicstart behandel ik de meest voorkomende vragen voor mensen die zich een beetje aan het orienteren zijn op elektrisch rijden en de bijbehorende infrastructuur van laadpalen door een Europese bril. Publiek laden, laden in het buitenland, prijs structuur en -transparantie van laadpas aanbieders en/of laadpaal netwerken zijn daarbij de onderwerpen die je het meest zult aantreffen. Er komen sinds 2021 elk jaar inmiddels meer dan tachtig nieuwe elektrische voertuigen op de markt, ik noem elektrische voertuigen vanaf dit 3e topic daarom gewoon voertuigen en elektrische auto's noem ik auto's. Elektrisch is wat mij betreft dus vanaf nu de norm.
Voordat je verder gaat nog even deze vraag die elke drie dagen in het topic voorbij komt:
Ben je een beginner en alleen op zoek naar een basis advies welke laadpas je mee moet beginnen? Neem een willekeurige laadpas uit Nederland waar ook een appje bij zit waar de laadpalen mee kan vinden. Experimenteer daar wat mee en lees een tijdje mee voordat je direct een persoonlijk advies vraagt.
Een bepaalde mate van basiskennis over elektriciteit is handig, maar niet strikt noodzakelijk.
Even opfrissen:
A = Amperage = Stroomsterkte
W = Watt = V*A = Verbruik
kWh = Kilowattuur = een uur lang 1000 Watt
AC = Alternating Current = Wisselstroom
DC = Direct Current = Gelijkstroom
Het verschil tussen kW / kWh is het makkelijkst uit te leggen als het verschil tussen PK's en Liters.
Een waterkoker van 10A op 230V verbruikt 2300 Watt. Een kWh geeft de hoeveelheid energie aan. Hoe vol zit je batterij of hoeveel heb je geladen. Als je de waterkoker in het voorbeeld hierboven theoretisch een uur aan zou laten staan, dan verbruikt hij in dit uur 2,3 kWh.
Een kW = kilo-Watt is een aanduiding voor vermogen, 16 Ampère stroomsterkte op 230 volt (16x230) is 3680 Watt (3,7 kW)
Je kunt bijvoorbeeld zeggen: "Dit laadpunt levert 11 kiloWatt vermogen"
Als je een uur lang op dit 11kW laadpunt laadt dan heb je er 11kWh bij geladen.
Let goed op hoe je kW en kWh gebruikt. Het is makkelijk te verwarren.
Ezelsbruggetje: de 'h' is nodig om een 'hoeveelheid' aan te geven.
Een AC laadpunt is een laadpunt op wisselstroom en dat komt [naast uit elk stopcontact in elk Europees huis of bedrijfspand] ook uit alle reguliere straat laadpalen. Om de batterij in je auto te laden gebruik je de on-board-charger (OBC) wat in feite een grote laptop adapter is die in je auto zit. Dit kan in verschillende vermogens, varierend van 3,7 tot 22kW.
Een DC laadpunt is een laadpunt waarbij door vaste apparatuur in een kast op hoge vermogens AC stroom wordt omgezet naar DC (gelijkstroom) waarmee de batterij rechtstreeks wordt gevoed, zonder tussenkomst van de OBC dus. Dit wordt gebruikt door bijvoorbeeld de snelladers van Fastned, met vermogens tussen de 20 en de 350kW voor personenauto's en van 150kW tot 2MW voor vrachtverkeer.
Mode 1: Onbeveiligd zonder begrenzing. Deze methode wordt niet meer gebruikt.
Mode 2: 1 fase AC, beveiligd en begrensd op 10/13A (Granny Charging / Thuisladen op stopcontact)
Mode 3: Gecontroleerd AC laden met CP (Control Pilot) waardoor communicatie van auto naar laadpunt is.
Mode 4: Gecontroleerd DC snelladen
Schuko: Normaal huis-tuin en keuken stopcontact
Type2: Standaard stekker / socket voor AC Laden
CHAdeMo: Japanse stekker voor DC Laden (CHAdeMo spreek je overigens uit als sjáá-de-mo)
CCS: Combined Charging System, ook wel CCS2 of Combo2 genoemd. Europese standaard voor snelladen. (In de VS is het CCS1)
Type 2 laadkabel en socket
Mode 2 Granny Charger "Mennekes 35107"
Grappig weetje: De naam is een afkorting van "CHARge de MOve" (wat de organisatie vertaalt als "charge for moving") en is afgeleid van de Japanse uitdrukking "o CHA deMO ikaga desuka" (おちゃでもいかがですか) "Wat dacht je van een kopje thee?", verwijzend naar de tijd die nodig is om een auto op te laden. Bron
Van links naar rechts: CHAdeMO, CCS2 en Type2/AC43
Op de foto een CCS stekker en socket. De oplettende kijker ziet dat de socket geschikt is voor zowel Type2 als CCS. Daar komt dan ook de combo naam vandaan. Vanuit de auto zijde bekeken kan deze socket dus gebruikt worden voor een reguliere AC laadkabel, en een CCS2-Combo kabel waarbij de onderste twee pinnen voor de hoog-vermogen-gelijkstroom worden gebruikt en een paar pinnetjes uit de AC kabel voor communicatie. L1, L2 en L3 uit de AC stekker worden in de CCS stekker niet gebruikt.
16A*230V = 3,7 kW = ~ 15km/h
32A*230V = 7,4 kW = ~ 30 km/h
3*16A*230V = 11 kW = ~ 45km/h
3*32A*230V = 22kW = ~ 90km/h
Bij DC laden heb je de klassieke snellader van 50kW, waar we de volgende kabels vaak tegenkomen:
Type 2 - AC snelladen met 3*63A*230V = 43kW = ~ 180km/h
Chademo - DC snelladen 1x120A 50kW voor o.a. ,Nissan Leaf, & Tesla (via adapter)
CCS Combo2 - DC Snelladen 1x120A 50kW voor Europese auto's zoals BMW maar bijv. ook koreaanse zoals Hyundai
Omdat zo'n typische 50kW snellader drie kabels heeft worden dit ook vaak triple-chargers genoemd. Dit was lange tijd (2014-2020) zo'n beetje de standaard.
Twee typische 50kW Triple chargers naast elkaar naast het Ionity station Gotthard-Nord in Zwitserland.
Deze standaard wordt inmiddels hard ingehaald door CCS-only (ultra)snelladers en hyperchargers, met name van Alpitronic en ABB. CPO's plaatsen deze snelladers met doorgaans alléén CCS, van 150 tot 350kW. Soms vind je nog modellen met CHAdeMO en Type2 erbij op, deze stekkers zijn in hun ontwerp gelimiteerd op lagere vermogens en daarom ontvang je daar max 62kW bij CHAdeMO en 43 of 22kW bij AC Type2.
Een Alpitronic High-Power-Charger (HPC) met 2x 150kW CCS aansluiting. (ook wel Hypercharger genoemd).
Een publiek laadpunt is openbare plek op straat, waar je je auto kunt opladen. Deze plek is door de gemeente aangewezen en aangegeven met een onderbord onder de grote blauwe P: 'Alleen opladen elektrisch voertuig' en op de grond eventueel afgekruisd of met een aparte kleur geverfd. Hier mogen dus geen fossiele brandstofauto's parkeren. Het is de bedoeling dat je hier komt laden en daarna je auto binnen een redelijke tijd weer weghaalt om zo anderen ook de kans te geven hier op te laden.
Hoewel publieke snelladers wel eens voorkomen is vrijwel alle publieke laadinfrastructuur in Nederland van het type AC tot max 22kW. Daarom wordt 'straat laden' ook vaak AC-laden genoemd.
Een standaard laadpaal heb je vast wel eens gezien. Bekende type's zijn Allego/Ecotap, en Vattenfall met de gekleurde ring, wat eigenlijk van binnen EV-Box is. Vattenfall en Allego zijn de NL marktleiders en hebben ook veel hardware van Alfen staan, dit zijn vaak die zuilen met oplichtende icoontjes zoals een blauw zandlopertje. Alle standaard laadpalen hebben minimaal één maar vaak ook twee 'sockets'. Stopcontacten waar een type2 laadkabel in gestoken kan worden.
Bij een normale laadpaal met zo'n type2 socket is het dus de bedoeling dat je je eigen kabel gebruikt. Zodra de laadsessie gestart is, vergrendelt de kabel aan beide zijden en kan ook niemand deze kabel stelen. Doorknippen kunnen ze wel proberen, maar met 11.000 watt aan stroom erop zou ik dat niemand aanraden. Ook als de laadsessie voorbij is, blijft de kabel vergrendeld. Hij kan alléén ontgrendeld worden door gebruik van dezelfde laadpas als waarmee de sessie gestart was. Aan de auto zijde kan je soms ontgrendelen met een knopje in het voertuig of met de knop op je autosleutel voor het ontgrendelen van de deur. Bij sommige auto's is er een nood-stop om een kabel fysiek te kunnen ontgrendelen. Dit is meestal een oranje plastic 'touwtje' aan de binnenkant van de laadklep.
Alle publieke laadpalen in Europa ondersteunen Type2 / Mode3 laden. (zie bovenaan).
Slimmere laadpalen geven de eerste auto die aansluit 11kW. Als er een tweede bijkomt dan load balanced de laadpaal naar 2x 8,5kW, of wat ook voorkomt is dat de eerste wordt teruggeschroefd naar 6kW en de nieuw aangesloten auto de volle 11kW krijgt. De logica hier achter is dat de eerste auto al een tijdje de volle 11kW gehad heeft en derhalve waarschijnlijk minder op het hoge vermogen zit te wachten dan de nieuw aangesloten auto.
Als je een auto met een 1-fase OBC zoals de klassieke Jaguar i-Pace of een oude Nissan Leaf aansluit op een 3-fase 16A (11kW) laadpunt dan zal hij maar 1 van de drie fases kunnen gebruiken, en dus laden op 3,7kW. Sluit je een 1-fase ladende auto aan op een 32A (22kW) laadpunt dan krijgt hij over die ene fase 32A geleverd en dat betekent dat deze auto hier met AC op 7,4kW kan laden, mits je on-board-charger (OBC) zulke vermogens kan verwerken. Die van een oude Nissan Leaf is bijv. begrensd op 6.6kW (en zelfs 3.3 bij 16A). De meeste auto's ondersteunen inmiddels 3-fase 11kW. Hiermee kun je binnen 6 uur je auto helemaal volladen. (+66kWh)
Dit snelladen gaat met gelijkstroom waarbij de daadwerkelijke lader (AC/DC converter) niet in de auto zit maar in de fysieke zuil van de snellaad-aanbieder. Hierdoor kunnen hogere vermogens worden gerealiseerd vanwege de zwaardere omvormers die kunnen worden gebruikt, zie ook hierboven bij DC stekkers.
De ontwikkelingen bij snellaadstations gaan erg snel. Inmiddels zijn vermogens van 150/350kW gangbaar geworden en hoewel nog lang niet alle auto's deze vermogens kunnen hanteren is het goed dat deze ontwikkelingen ook snel gaan.
Er zijn een aantal bekende snellaad aanbieders waarvan in Nederland Fastned het allerbekendst is. Je hebt ook nog Allego, Shell Recharge, en Ionity nog een aantal kleinere spelers zoals BP, Tango en Total.
Bij een snellaadstation staan vaak meerdere snelladers. Hier kunnen de meeste auto's in ongeveer 30 minuten tot 80% lading gevuld worden. Daarboven gaat het laden aanzienlijk trager dus dan kun je beter je auto even verplaatsen of vertrekken naar de volgende snellader (dat is tevens socialer). Net als normale laadpalen accepteren snelladers zo'n beetje alle laadpassen maar ook steeds vaker andere betaalmogelijkheden zoals pin, creditcard en apps.
Een ander groot verschil is dat je bij snelladers nooit je eigen kabel mee hoeft te nemen. Deze hangt al aan de snellaad-paal, wat gemakkelijker is en ook weer wat tijd bespaart.
Er zijn in Europa meer dan 1500 aanbieders van laadpalen (CPO's). CPO staat voor Charge Point Owner of Charge Point Operator. Lastig; want dit is niet altijd dezelfde partij. Een CPO is verantwoordelijk voor het plaatsen van de paal, het beheer en onderhoud, dat alle techniek zoals de RFID kaarlezer blijft werken en de internetverbinding van de laadpaal blijft functioneren. De CPO bepaalt daarnaast het basis tarief voor de energie uit deze laadpaal. Dit tarief wordt in Nederland meestal ingesteld op zo'n €0,40 per kWh inclusief btw.
In Nederland heb je een aantal grote partijen die publieke AC en DC laadpalen plaatsen en/of uitbaten. De bekendsten zijn:
Fastned,
EVnet / Park 'n Charge
Metropool Regio Amsterdam (MRA)
Vattenfall
Pitpoint / Total Energies
Allego
Last Mile Solutions
WeDriveSolar
ENGIE
Bij Semi-publiek zie je vaak de volgende producten en/of namen terugkomen:
Alfen
EV-Box
Last Mile Solutions
Ecotap
Newmotion / Shell 'community'
Al deze partijen werken samen met bedrijven en gemeentes om publiek laden vorm te geven in Nederland.
Vandaar een stukje over Etiquette.
Laden op een plek waar geen bord staat, dat kan ook. Zo lang het een openbare parkeerplaats is, mag jij dan ook parkeren en dus ook blijven staan tijdens het laden. Let wel, doe dit alleen bij laadpalen met meer sockets dan verkeersborden, zodat je de sockets vrij houdt voor mensen die wél bij het EV-bord parkeren en gaan laden. Anders ben je alsnog aan het laadpaalkleven. Hoewel sommige rijders van fossiele brandstofvoertuigen anders beweren, kan NIEMAND een openbare plaats claimen op basis van géén elektrisch voertuig te hebben. Jij hoeft dus niet perse bij de laadpaal te parkeren, liever niet zelfs, tenzij je hem écht nodig hebt.
Andersom komt ook voor. Soms worden mensen weleens weggejaagd bij normale publieke laadpunten door bijv. Taxi chauffeurs. Ook zij mogen laadpalen niet claimen tenzij dat specifiek staat aangegeven. Over het algemeen geldt dat als er niets is aangegeven dat het openbaar terrein is en jij net zoveel rechten hebt om ergens te staan en te laden dan zij.
Maar het komt ook wel voor dat de eigenaar zich niet (geheel) bewust is van het feit dat zijn laadpunt publiek gelist is en dat hij er toch niet op zit te wachten. De oplossing ligt voor de hand, de eigenaar moet het laadpunt niet meer op public instellen of dit laten doen door de backoffice beheerder van het laadpunt.
Over het algemeen kun je ze onderscheiden in laadpassen mét of zonder abonnement. De abonnements laadpassen zijn het meest transparant en inzichtelijk qua prijsstructuur omdat zij vaak niets aan de basis tarieven veranderen die de CPO's instellen of een compleet eigen 'vast' tarief hanteren wat de CPO prijs als het ware 'overruledtdt'.
De laadpassen zonder abonnement zijn gratis aan te vragen, maar hier worden de vergoedingen versleuteld in de afgenomen kWh volumes. Bijvoorbeeld + €0,01 per kWh of +€0,25 per laadsessie . Toen er in 2017 steeds meer verschillende passen met prijsvarianten werden geintroduceerd besloot ik alle aanbieders en hun tarieven in een lijst vast te leggen, wat later LaadpasTop10. is geworden. Hier hou ik zoveel mogelijk MSP's bij, uit het binnen en buitenland met hun tarieven en versleutelingen, zoveel zelfs dat ik er tientallen uren per week aan kwijt ben. Inmiddels kun je er gegevens van meer dan 250 laadpassen op terugvinden.
Omdat ik elk product goed wil kennen vraag ik ook werkelijk alle pasjes aan en registreer me helemaal suf aan accounts en apps, terwijl ik de meeste passen nooit in het echt zal gaan gebruiken, behalve een keer voor een test misschien. Zo heb ik inmiddels meer dan 150 laadpasssen en druppels verzameld en ongeveer 200 smartphone apps voor de meest exotische landen, zoals bijv. Letland, waar ik waarschijnlijk nooit van m'n leven doorheen zal rijden. Of 30 dezelfde Nederlandse laadpassen met een ander logo'tje erop.
Ik vind het belangrijk dat laadpas aanbieders transparant zijn over hun tarieven. Daarom strijd ik voor prijstransparantie aan de laadpaal samen met o.a. de Vereniging Elektrisch Rijders en Nationaal Kennisplatform Laadinfrastructuur.
Er is al behoorlijk veel gebeurd maar er is ook nog een lange weg te gaan op dit topic.
Onthoud in elk geval dat de CPO altijd de basisprijs van een laadpaal vaststelt en dat deze basisprijs altijd door iemand betaald wordt. De afspraken die MSP's met jou maken kunnen hier van afwijken. Het verschil betaal jíj of je MSP betaalt het. De CPO krijgt altijd het tarief wat hij instelt op het laadpunt.
MSP's hanteren verschillende tariefstructuren en dat is niet altijd gemakkelijk te doorgronden. Zo zijn er tarieven op basis van kWh, op basis van CPO-tarief + toeslag, start-tarieven, boete-tarieven, tarieven op basis van tijd, op basis van vermogen, tarieven voor eigen-merk laadpalen of 'gast/roaming' gebruik, dan heb je nog diverse opslagen per kWh of tarieven op basis van een combinatie van alle voorgaande varianten. Verder heb je abonnementen met bepaalde volumes of bundels, en dan bestaat er ook nog zoiets als flat-rate, al dan niet met theoretische en praktijk plafonds. In Nederland vallen de verschillen nog wel mee, maar vooral Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk maken er echt een punica oase van qua voorwaarden.
Je kunt natuurlijk gewoon de eerste de beste laadpas bestellen en daarmee je auto in heel Nederland opladen.
Dit zal voor de meeste mensen, (zeker als je weinig publiek laadt) een prima aanpak zijn.
Het zit echter in onze aard als Nederlander én als Tweaker om uit te zoeken of er nog was kosten bespaard kunnen worden voor dezelfde energie. Het kan een uitzoek werkje zijn welke laadpas voor jou nu precies geschikt is. Iemand die in Breda woont heeft waarschijnlijk meer aan een laadpas van Vattenfall omdat er in Noord-brabant veel voordelige Vattenfall laadpalen staan. Voor iemand uit Amersfoort voegt dat niets toe, Amersfoort staat helemaal vol met laadpalen van Allego waar andere aanbieders dan weer wat voordeliger zijn. Wat het daarbij lastig maakt is dat mensen onvoorspelbaar zijn. Ze verhuizen, scheiden, gaan werken in een andere stad en boem, hun hele laadgedrag verandert.
De combinatie CPO en MSP bepaalt uiteindelijk welk bedrag je voor je laadsessie kwijt bent. Je kunt dus meer of minder geld kwijt zijn bij de laadpaal om de hoek. Als je in een wijk woont of werkt waar je keuze hebt uit verschillende smaakjes CPO's dan kan je hier zomaar een kwart op je laadkosten besparen. Omdat laadkosten sowieso al laag liggen nemen de meeste mensen echter deze moeite niet. Vaak gaat het om enkele tientjes per jaar. Sinds de oorlog in Oekraïne en de daarbij behorende energie crisis wordt deze groep mensen wel snel kleiner en krijgt het prijs aspect een steeds grotere rol in de eMobility discussie.
Vooral op vakantie kan dit handig zijn, al moet je voor een voordelige rit dan wel altijd langs een specifieke snellaad aanbieder.
De meeste abonnementen zijn maandelijks opzegbaar.
Bij sommige supermarkten in het buitenland zoals Lidl en Kaufland kan je gratis snelladen, ook IKEA's in het buitenland bieden dit vaak gratis aan. Na nogal wat verkeerd gebruik / misbruik door o.a. taxi's is deze hype is wel een beetje aan het overgaan. Soms worden er alsnog kosten in rekening gebracht of de laadsnelheid wordt teruggeschroefd. Kortom, voor veel mensen niet interessant meer; meer een leuke gimmick als je tijd hebt. Ben je bijvoorbeeld pensionado en heb je tijd genoeg dan kan je bij de meeste routeplanners 'gratis' laadpalen aanvinken en zo gratis door heel Europa reizen. (Meestal bespaar je meer door de tolwegen te vermijden)
Ook heeft het in 2019 door Shell overgenomen New Motion een aardige website gemaakt die ondanks de duizenden laadpunten ook nog eens goed performt. Die gebruik ik regelmatig om de buurt van de bestemming even te checken op laadpalen: https://my.newmotion.com/
Dan heb je ook nog community based apps zoals Chargemap
en Plugsharing. In Nederland heb je hier minder aan, daarom gebruik ik ze vooral in het buitenland. Vooral chargemap vind ik fantastisch omdat ze een grote community hebben. Bij bijna elk laadpunt zijn er foto's van geupload zodat je goed kan zien hoe je er kan komen en ook publiceren zij naast gebruikersreviews informatie over de providers en geaccepteerde laadpassen.
A Better Route Planner (ABRP)
ANWB Routeplanner Elektrisch
GoingElectric
En ook de apps van Fastned, Chargemap, en PUMP zijn goede kandidaten.
In het buitenland heb je soms lokale passen nodig voor lokale laadpalen. De beste app voor gebruik in het buitenland is Chargemap of een plaatselijke app voor die regio. Zoals bijvoorbeeld Smatrics in Oostenrijk of Electromaps in Spanje.
In Frankrijk komt soms nog AC type 3c connector voor (aan laadpaal zijde) vooral bij oudere laadpuntjes zoals in (omgeving) Bordeaux. Maar Type3c gaat er in rap tempo uit. In Italie zie je nog regelmatig een AC 3a connector. (regulier stopcontact voor fietsen/scooters). Al die laadpalen hebben OOK een type2 socket.
Voor de ANWB heb ik alle tutorials voor elektrisch rijden in het buitenland mogen schrijven, dat is ook een mooi begin: https://www.anwb.nl/auto/elektrisch-rijden/vakantie
Verder heb ik behoorlijk wat internationele reisverslagen op mijn blog verzameld. Van mezelf maar ook van gastbloggers (o.a. via Tweakers) en daar kan je best wat inspiratie opdoen. Heb je nu nog steeds vragen, bezoek eens mijn blog op http://goedkoperrijden.blogspot.com of kijk dan eens bij de F.A.Q. die ik eens schreef: http://www.laadpastop10.nl/faq en anders stel ze gerust hieronder.
Disclaimer:
Ik wordt door geen enkele partij voor deze startpost betaald, ik ben een 100% onafhankelijke Tweaker met een ietwat bovenmatige interesse in EV laadtechniek
Dit is het vervolg van Deel 2 en Deel 1
In deze topicstart behandel ik de meest voorkomende vragen voor mensen die zich een beetje aan het orienteren zijn op elektrisch rijden en de bijbehorende infrastructuur van laadpalen door een Europese bril. Publiek laden, laden in het buitenland, prijs structuur en -transparantie van laadpas aanbieders en/of laadpaal netwerken zijn daarbij de onderwerpen die je het meest zult aantreffen. Er komen sinds 2021 elk jaar inmiddels meer dan tachtig nieuwe elektrische voertuigen op de markt, ik noem elektrische voertuigen vanaf dit 3e topic daarom gewoon voertuigen en elektrische auto's noem ik auto's. Elektrisch is wat mij betreft dus vanaf nu de norm.
Voordat je verder gaat nog even deze vraag die elke drie dagen in het topic voorbij komt:
Ben je een beginner en alleen op zoek naar een basis advies welke laadpas je mee moet beginnen? Neem een willekeurige laadpas uit Nederland waar ook een appje bij zit waar de laadpalen mee kan vinden. Experimenteer daar wat mee en lees een tijdje mee voordat je direct een persoonlijk advies vraagt.
Antwoorden op de meest gestelde vragen in dit topic:
Laadpalen en grootte van het laadnetwerk- Door heel europa staan ongeveer 100.000+ laadpunten met in totaal 300.000+ connectors.
- Ongeveer 1/3e daarvan staat in Nederland. We zijn het land met de meeste laadpalen ter wereld.
- Alle elektrische auto's die nu verkrijgbaar zijn kun je bij al deze laadpunten laden met een bijgeleverde Type2-kabel.
- Ook staan er ruim 10.000 snelladers door Europa. Deze hebben vaste kabels.
- Je kunt niet pinnen bij de meeste reguliere laadpunten omdat ze geen pinterminal hebben (vanwege kostenoverwegingen)
- Voor thuisladen zijn heel veel mogelijkheden. Zie verder dit eigen topic
- Een laadpunt is geen laadpaal. Een laadpaal is wel altijd minimaal 1 laadpunt (socket).
- Publieke laadpunten zijn meestal voorzien van een parkeerplaats waar je alleen mag parkeren wanneer (en zolang) het voertuig ook daadwerkelijk wordt opgeladen.
- Een laadpas aanbieder noemen we een MSP (Mobility Service Provider).
- Een laadpaal aanbieder noemen we een CPO (Charge Point Owner/Operator)
- Er moet bij bijna alle laadpalen in betaald-parkeer-gebied inmiddels ook parkeergeld betaald worden.
- In Nederland is 99.8% van alle laadpunten te gebruiken met slechts één Nederlandse laadpas.
- Nederlandse laadpassen worden gemiddeld voor zo'n 65-70% van de buitenlandse laadpalen geaccepteerd
- Dat komt omdat 'wij' als Nederland grondleggers zijn van het OCPI roaming en peering protocol
- (Buitenlandse) snelladers accepteren meer dan 100 verschillende populaire laadpassen waaronder ook vrijwel alle grotere Nederlandse providers.
- Er bestaat geen 'beste' laadpas, hoogstens eentje die het beste bij jouw rijgedrag en woon- werk situatie past.
- Wil je weten welke laadpassen het beste werken in een bepaald land, gebruik dan het landenfilter op Laadpastop10.
INHOUD
Het gaat hier dus veel over Ampères, voltages en vooral over kiloWatts (kW) en KiloWattHours (kWh)Een bepaalde mate van basiskennis over elektriciteit is handig, maar niet strikt noodzakelijk.
Even opfrissen:
AFKORTINGEN
V = Volt = SpanningA = Amperage = Stroomsterkte
W = Watt = V*A = Verbruik
kWh = Kilowattuur = een uur lang 1000 Watt
AC = Alternating Current = Wisselstroom
DC = Direct Current = Gelijkstroom
Het verschil tussen kW / kWh is het makkelijkst uit te leggen als het verschil tussen PK's en Liters.
Een waterkoker van 10A op 230V verbruikt 2300 Watt. Een kWh geeft de hoeveelheid energie aan. Hoe vol zit je batterij of hoeveel heb je geladen. Als je de waterkoker in het voorbeeld hierboven theoretisch een uur aan zou laten staan, dan verbruikt hij in dit uur 2,3 kWh.
Een kW = kilo-Watt is een aanduiding voor vermogen, 16 Ampère stroomsterkte op 230 volt (16x230) is 3680 Watt (3,7 kW)
Je kunt bijvoorbeeld zeggen: "Dit laadpunt levert 11 kiloWatt vermogen"
Als je een uur lang op dit 11kW laadpunt laadt dan heb je er 11kWh bij geladen.
Let goed op hoe je kW en kWh gebruikt. Het is makkelijk te verwarren.
Ezelsbruggetje: de 'h' is nodig om een 'hoeveelheid' aan te geven.
Een AC laadpunt is een laadpunt op wisselstroom en dat komt [naast uit elk stopcontact in elk Europees huis of bedrijfspand] ook uit alle reguliere straat laadpalen. Om de batterij in je auto te laden gebruik je de on-board-charger (OBC) wat in feite een grote laptop adapter is die in je auto zit. Dit kan in verschillende vermogens, varierend van 3,7 tot 22kW.
Een DC laadpunt is een laadpunt waarbij door vaste apparatuur in een kast op hoge vermogens AC stroom wordt omgezet naar DC (gelijkstroom) waarmee de batterij rechtstreeks wordt gevoed, zonder tussenkomst van de OBC dus. Dit wordt gebruikt door bijvoorbeeld de snelladers van Fastned, met vermogens tussen de 20 en de 350kW voor personenauto's en van 150kW tot 2MW voor vrachtverkeer.
LAAD MODES
Er zijn vier soorten van laden ontwikkeld.Mode 1: Onbeveiligd zonder begrenzing. Deze methode wordt niet meer gebruikt.
Mode 2: 1 fase AC, beveiligd en begrensd op 10/13A (Granny Charging / Thuisladen op stopcontact)
Mode 3: Gecontroleerd AC laden met CP (Control Pilot) waardoor communicatie van auto naar laadpunt is.
Mode 4: Gecontroleerd DC snelladen
SOCKETS
Er zijn wereldwijd iets van 10 sockets waarvan je er vier moet kennen.Schuko: Normaal huis-tuin en keuken stopcontact
Type2: Standaard stekker / socket voor AC Laden
CHAdeMo: Japanse stekker voor DC Laden (CHAdeMo spreek je overigens uit als sjáá-de-mo)
CCS: Combined Charging System, ook wel CCS2 of Combo2 genoemd. Europese standaard voor snelladen. (In de VS is het CCS1)
Type2
De type 2 kabel en stekker is de Europese standaard voor alle normale AC laadpunten door heel Europa. Álle EV's en motoren kunnen aan deze Type2 sockets worden aangesloten en opgeladen en bij elke auto wordt een type2 kabel meegeleverd. Deze kabel is ontwikkeld door het Duitse 'Mennekes' die je misschien kent van die blauwe en rode CEE stekkers, die hebben zij ook ontwikkeld. Daarom wordt hij soms ook wel de Mennekes stekker genoemd. De stekker is ontworpen om met extreme temperaturen te kunnen blijven functioneren t/m vermogens van 22kW en over de originele Mennekes stekker kun je zelfs overheen rijden.Type 2 laadkabel en socket
Mode 2 Granny Charger "Mennekes 35107"
CHAdeMO
De CHAdeMO stekker is een Japanse stekker voor hoge DC vermogens en is vooral bekend bij Nissan rijders. Hij wordt op Europese auto's niet meer geproduceerd, wat best jammer is want de stekker en het protocol is technisch de Betamax van de videobanden voor wie ook de 80's heeft meegemaakt. Dat komt omdat CHAdeMO rechtstreeks praat met de CAN-bus van een auto. Maargoed, het van oorsprong Duitse CCS Combo2 heeft net als VHS de battle for standards gewonnen door slimme regelgeving vanuit het Europarlement. Investeerders en bouwers van nieuwe snellaadstations kregen (meer) subsidie als zij CCS2 als standaard zouden hanteren en nog veel meer als ze de andere snellaadstandaarden (CHAdeMO en AC 43kW) zouden weglaten. Hierdoor is CCS2 de standaard geworden.Grappig weetje: De naam is een afkorting van "CHARge de MOve" (wat de organisatie vertaalt als "charge for moving") en is afgeleid van de Japanse uitdrukking "o CHA deMO ikaga desuka" (おちゃでもいかがですか) "Wat dacht je van een kopje thee?", verwijzend naar de tijd die nodig is om een auto op te laden. Bron
Van links naar rechts: CHAdeMO, CCS2 en Type2/AC43
CSS2 / Combo2
De Europese broer van CCS1 uit de VS heet CCS2. Deze van origine Duitse stekker is door meerdere partijen ontwikkeld en is zo ontworpen dat er geen aparte snellaad-poort meer op auto's voor benodigd is om te kunnen snelladen. Naast eenvoudiger uit te leggen ook wel praktisch.Op de foto een CCS stekker en socket. De oplettende kijker ziet dat de socket geschikt is voor zowel Type2 als CCS. Daar komt dan ook de combo naam vandaan. Vanuit de auto zijde bekeken kan deze socket dus gebruikt worden voor een reguliere AC laadkabel, en een CCS2-Combo kabel waarbij de onderste twee pinnen voor de hoog-vermogen-gelijkstroom worden gebruikt en een paar pinnetjes uit de AC kabel voor communicatie. L1, L2 en L3 uit de AC stekker worden in de CCS stekker niet gebruikt.
AC Laden
Bij AC laden worden we de volgende vermogens vaak gebruikt:16A*230V = 3,7 kW = ~ 15km/h
32A*230V = 7,4 kW = ~ 30 km/h
3*16A*230V = 11 kW = ~ 45km/h
3*32A*230V = 22kW = ~ 90km/h
DC Laden
DC laden gebeurt doorgaans vanaf 50kW oplopend tot 350kW.Bij DC laden heb je de klassieke snellader van 50kW, waar we de volgende kabels vaak tegenkomen:
Type 2 - AC snelladen met 3*63A*230V = 43kW = ~ 180km/h
Chademo - DC snelladen 1x120A 50kW voor o.a. ,Nissan Leaf, & Tesla (via adapter)
CCS Combo2 - DC Snelladen 1x120A 50kW voor Europese auto's zoals BMW maar bijv. ook koreaanse zoals Hyundai
Omdat zo'n typische 50kW snellader drie kabels heeft worden dit ook vaak triple-chargers genoemd. Dit was lange tijd (2014-2020) zo'n beetje de standaard.
Twee typische 50kW Triple chargers naast elkaar naast het Ionity station Gotthard-Nord in Zwitserland.
Deze standaard wordt inmiddels hard ingehaald door CCS-only (ultra)snelladers en hyperchargers, met name van Alpitronic en ABB. CPO's plaatsen deze snelladers met doorgaans alléén CCS, van 150 tot 350kW. Soms vind je nog modellen met CHAdeMO en Type2 erbij op, deze stekkers zijn in hun ontwerp gelimiteerd op lagere vermogens en daarom ontvang je daar max 62kW bij CHAdeMO en 43 of 22kW bij AC Type2.
Een Alpitronic High-Power-Charger (HPC) met 2x 150kW CCS aansluiting. (ook wel Hypercharger genoemd).
Publiek laden
Wat is eigenlijk een publiek laadpunt?Een publiek laadpunt is openbare plek op straat, waar je je auto kunt opladen. Deze plek is door de gemeente aangewezen en aangegeven met een onderbord onder de grote blauwe P: 'Alleen opladen elektrisch voertuig' en op de grond eventueel afgekruisd of met een aparte kleur geverfd. Hier mogen dus geen fossiele brandstofauto's parkeren. Het is de bedoeling dat je hier komt laden en daarna je auto binnen een redelijke tijd weer weghaalt om zo anderen ook de kans te geven hier op te laden.
Hoewel publieke snelladers wel eens voorkomen is vrijwel alle publieke laadinfrastructuur in Nederland van het type AC tot max 22kW. Daarom wordt 'straat laden' ook vaak AC-laden genoemd.
Een standaard laadpaal heb je vast wel eens gezien. Bekende type's zijn Allego/Ecotap, en Vattenfall met de gekleurde ring, wat eigenlijk van binnen EV-Box is. Vattenfall en Allego zijn de NL marktleiders en hebben ook veel hardware van Alfen staan, dit zijn vaak die zuilen met oplichtende icoontjes zoals een blauw zandlopertje. Alle standaard laadpalen hebben minimaal één maar vaak ook twee 'sockets'. Stopcontacten waar een type2 laadkabel in gestoken kan worden.
Bij een normale laadpaal met zo'n type2 socket is het dus de bedoeling dat je je eigen kabel gebruikt. Zodra de laadsessie gestart is, vergrendelt de kabel aan beide zijden en kan ook niemand deze kabel stelen. Doorknippen kunnen ze wel proberen, maar met 11.000 watt aan stroom erop zou ik dat niemand aanraden. Ook als de laadsessie voorbij is, blijft de kabel vergrendeld. Hij kan alléén ontgrendeld worden door gebruik van dezelfde laadpas als waarmee de sessie gestart was. Aan de auto zijde kan je soms ontgrendelen met een knopje in het voertuig of met de knop op je autosleutel voor het ontgrendelen van de deur. Bij sommige auto's is er een nood-stop om een kabel fysiek te kunnen ontgrendelen. Dit is meestal een oranje plastic 'touwtje' aan de binnenkant van de laadklep.
Alle publieke laadpalen in Europa ondersteunen Type2 / Mode3 laden. (zie bovenaan).
Load balanced publieke laadpalen
De dubbele 11kW's zijn in Nederland vaak afgezekerd op 3x25A vanwege het lage vastrecht tarief voor de kleinste net-aansluiting. Dat betekent dat ze maar maximaal 75A voor de hele paal aan vermogen beschikbaarhebben. Sommige dubbele laadpalen leveren daarom maar 8.5kW per socket (3x25A=75A, 75A*230V=17.250W, verdeeld over 2 sockets is 8.6125 Watt per socket.)Slimmere laadpalen geven de eerste auto die aansluit 11kW. Als er een tweede bijkomt dan load balanced de laadpaal naar 2x 8,5kW, of wat ook voorkomt is dat de eerste wordt teruggeschroefd naar 6kW en de nieuw aangesloten auto de volle 11kW krijgt. De logica hier achter is dat de eerste auto al een tijdje de volle 11kW gehad heeft en derhalve waarschijnlijk minder op het hoge vermogen zit te wachten dan de nieuw aangesloten auto.
Als je een auto met een 1-fase OBC zoals de klassieke Jaguar i-Pace of een oude Nissan Leaf aansluit op een 3-fase 16A (11kW) laadpunt dan zal hij maar 1 van de drie fases kunnen gebruiken, en dus laden op 3,7kW. Sluit je een 1-fase ladende auto aan op een 32A (22kW) laadpunt dan krijgt hij over die ene fase 32A geleverd en dat betekent dat deze auto hier met AC op 7,4kW kan laden, mits je on-board-charger (OBC) zulke vermogens kan verwerken. Die van een oude Nissan Leaf is bijv. begrensd op 6.6kW (en zelfs 3.3 bij 16A). De meeste auto's ondersteunen inmiddels 3-fase 11kW. Hiermee kun je binnen 6 uur je auto helemaal volladen. (+66kWh)
Semi-publiek laden
Semi-publieke laadpalen zijn laadpalen die niet onder regie van een overheid zijn geplaatst. Dus zonder verkeersbesluit, aanbesteding, afkruisen en dus ook zonder belastinggeld. Helaas ook zonder eis om 24/7 publiek beschikbaar te zijn. Ze heten semi-publiek omdat ze vaak wel publiek bereikbaar zijn vanaf de openbare weg en ook voorkomen in allerlei databases met publieke laadpalen. Bijvoorbeeld de laadpalen bij Ikea of de Gamma, die je in je auto navigatiesysteem vind. In theorie kan er dus een slagboom jouw laadpunt onbeschikbaar maken, en ja dit kan ook ook als jij al aan het laden was en op zondagmorgen weg wilt gaan. Hou daar dus rekening mee. Semi-Publieke laadpalen zijn vaak goedkoper dan publieke laadpunten en ook gratis laadpunten komen in deze categorie het meeste voor.DC snelladen
Bijna alle EV's hebben een socket voor normaal (AC) laden, maar ook een aansluiting voor SNEL laden.Dit snelladen gaat met gelijkstroom waarbij de daadwerkelijke lader (AC/DC converter) niet in de auto zit maar in de fysieke zuil van de snellaad-aanbieder. Hierdoor kunnen hogere vermogens worden gerealiseerd vanwege de zwaardere omvormers die kunnen worden gebruikt, zie ook hierboven bij DC stekkers.
De ontwikkelingen bij snellaadstations gaan erg snel. Inmiddels zijn vermogens van 150/350kW gangbaar geworden en hoewel nog lang niet alle auto's deze vermogens kunnen hanteren is het goed dat deze ontwikkelingen ook snel gaan.
Er zijn een aantal bekende snellaad aanbieders waarvan in Nederland Fastned het allerbekendst is. Je hebt ook nog Allego, Shell Recharge, en Ionity nog een aantal kleinere spelers zoals BP, Tango en Total.
Bij een snellaadstation staan vaak meerdere snelladers. Hier kunnen de meeste auto's in ongeveer 30 minuten tot 80% lading gevuld worden. Daarboven gaat het laden aanzienlijk trager dus dan kun je beter je auto even verplaatsen of vertrekken naar de volgende snellader (dat is tevens socialer). Net als normale laadpalen accepteren snelladers zo'n beetje alle laadpassen maar ook steeds vaker andere betaalmogelijkheden zoals pin, creditcard en apps.
Een ander groot verschil is dat je bij snelladers nooit je eigen kabel mee hoeft te nemen. Deze hangt al aan de snellaad-paal, wat gemakkelijker is en ook weer wat tijd bespaart.
Laadpaal aanbieders (CPO's)
Een (semi-)publieke laadpaal moet je activeren met een RFID laadpas. (op de vraag waarom kan volop gediscussieerd worden in het algemene EV topic). Voor nu is het even een feit.Er zijn in Europa meer dan 1500 aanbieders van laadpalen (CPO's). CPO staat voor Charge Point Owner of Charge Point Operator. Lastig; want dit is niet altijd dezelfde partij. Een CPO is verantwoordelijk voor het plaatsen van de paal, het beheer en onderhoud, dat alle techniek zoals de RFID kaarlezer blijft werken en de internetverbinding van de laadpaal blijft functioneren. De CPO bepaalt daarnaast het basis tarief voor de energie uit deze laadpaal. Dit tarief wordt in Nederland meestal ingesteld op zo'n €0,40 per kWh inclusief btw.
In Nederland heb je een aantal grote partijen die publieke AC en DC laadpalen plaatsen en/of uitbaten. De bekendsten zijn:
Fastned,
EVnet / Park 'n Charge
Metropool Regio Amsterdam (MRA)
Vattenfall
Pitpoint / Total Energies
Allego
Last Mile Solutions
WeDriveSolar
ENGIE
Bij Semi-publiek zie je vaak de volgende producten en/of namen terugkomen:
Alfen
EV-Box
Last Mile Solutions
Ecotap
Newmotion / Shell 'community'
Al deze partijen werken samen met bedrijven en gemeentes om publiek laden vorm te geven in Nederland.
Etiquette
Hoe heurt het eigenlijk? Wel, daar is best wel wat discussie over. Er lijkt niets zo gevoelig te zijn als de 'standaard' openbare parkeerplek van de buurman die daar 'altijd' parkeert en daarom boos wordt over de plaatsing van jouw laadpaal. Op social media kan je daar 24/7 over discussieren en je vind altijd wel iemand die 'tegen' elektrisch vervoer of andere vormen van vooruitgang is.Vandaar een stukje over Etiquette.
Publiek laden
Een laadpaal aan de straat, met een verkeersbord erbij is eigenlijk altijd een publiek en dus openbaar laadpunt. In de meeste betaald parkeren gebieden moet je hier ook gewoon parkeergeld betalen maar er zijn uitzonderingen. In sommige gemeentes mag je gratis parkeren, mits je aan het laden bent. Dit staat dan vaak aangegeven. In de éne gemeente mag je 's avonds na 22:00 je auto aan de laadpaal laten staan tot de volgende morgen, in andere gemeentes mag dit niet. Een feit is dat andere EV rijders het doorgaans niet waarderen als jij 'volgeladen' de paal bezet houdt. Check dus altijd goed de plaatselijke wet- en regelgeving.Laden op een plek waar geen bord staat, dat kan ook. Zo lang het een openbare parkeerplaats is, mag jij dan ook parkeren en dus ook blijven staan tijdens het laden. Let wel, doe dit alleen bij laadpalen met meer sockets dan verkeersborden, zodat je de sockets vrij houdt voor mensen die wél bij het EV-bord parkeren en gaan laden. Anders ben je alsnog aan het laadpaalkleven. Hoewel sommige rijders van fossiele brandstofvoertuigen anders beweren, kan NIEMAND een openbare plaats claimen op basis van géén elektrisch voertuig te hebben. Jij hoeft dus niet perse bij de laadpaal te parkeren, liever niet zelfs, tenzij je hem écht nodig hebt.
Andersom komt ook voor. Soms worden mensen weleens weggejaagd bij normale publieke laadpunten door bijv. Taxi chauffeurs. Ook zij mogen laadpalen niet claimen tenzij dat specifiek staat aangegeven. Over het algemeen geldt dat als er niets is aangegeven dat het openbaar terrein is en jij net zoveel rechten hebt om ergens te staan en te laden dan zij.
Semi-public
Laadpunten die bij bedrijven aan de muur hangen bij de parkeerplaats zijn vaak Semi-public. Meestal mag je hier wel laden maar soms ook niet. Bijvoorbeeld als het overduidelijk voor elektrische bedrijfsbusjes is aangelegd. Bij twijfel: overleg! Je komt deze laadpunten veel tegen bij bijvoorbeeld bedrijfsparken, parkeergarages, zwembaden, sauna's, pretparken, en bouwmarkten.Privé laadpunten
Privé laadpunten zijn over het algemeen niet bedoeld om zomaar aan te sluiten, tenzij ze als publiek staan aangemeld. Dat gebeurt ook bewust, de eigenaar meldt zijn of haar laadpunt als 'publiek beschikbaar' aan, hij wordt zichtbaar in allerlei laad-apps en je mag daar als gast komen laden, met je eigen laadpas of soms gratis of voor een donatie. Hierbij parkeer je dus echt bewust op beschikbaar gestelde oprit van iemand.Maar het komt ook wel voor dat de eigenaar zich niet (geheel) bewust is van het feit dat zijn laadpunt publiek gelist is en dat hij er toch niet op zit te wachten. De oplossing ligt voor de hand, de eigenaar moet het laadpunt niet meer op public instellen of dit laten doen door de backoffice beheerder van het laadpunt.
Laadpas Aanbieders (MSP's)
Er zijn in Europa meer dan 600 verschillende aanbieders van laadpassen en/of laad-apps. Deze noemen we MSP's oftewel Mobility Service Providers. In het begin (2011) had je alleen de bekende grote energie reuzen Essent, Eneco, Nuon en The New Motion. Nu zijn er wat meer aanbieders. De meeste MSP's bieden een laadpas aan. Dit is een plastic RFID pasje wat je voor het laadpunt moet houden om het laden te starten en te stoppen. Een aantal daarvan leveren ook een RFID sleutelhanger/tag erbij.Over het algemeen kun je ze onderscheiden in laadpassen mét of zonder abonnement. De abonnements laadpassen zijn het meest transparant en inzichtelijk qua prijsstructuur omdat zij vaak niets aan de basis tarieven veranderen die de CPO's instellen of een compleet eigen 'vast' tarief hanteren wat de CPO prijs als het ware 'overruledtdt'.
De laadpassen zonder abonnement zijn gratis aan te vragen, maar hier worden de vergoedingen versleuteld in de afgenomen kWh volumes. Bijvoorbeeld + €0,01 per kWh of +€0,25 per laadsessie . Toen er in 2017 steeds meer verschillende passen met prijsvarianten werden geintroduceerd besloot ik alle aanbieders en hun tarieven in een lijst vast te leggen, wat later LaadpasTop10. is geworden. Hier hou ik zoveel mogelijk MSP's bij, uit het binnen en buitenland met hun tarieven en versleutelingen, zoveel zelfs dat ik er tientallen uren per week aan kwijt ben. Inmiddels kun je er gegevens van meer dan 250 laadpassen op terugvinden.
Omdat ik elk product goed wil kennen vraag ik ook werkelijk alle pasjes aan en registreer me helemaal suf aan accounts en apps, terwijl ik de meeste passen nooit in het echt zal gaan gebruiken, behalve een keer voor een test misschien. Zo heb ik inmiddels meer dan 150 laadpasssen en druppels verzameld en ongeveer 200 smartphone apps voor de meest exotische landen, zoals bijv. Letland, waar ik waarschijnlijk nooit van m'n leven doorheen zal rijden. Of 30 dezelfde Nederlandse laadpassen met een ander logo'tje erop.
Ik vind het belangrijk dat laadpas aanbieders transparant zijn over hun tarieven. Daarom strijd ik voor prijstransparantie aan de laadpaal samen met o.a. de Vereniging Elektrisch Rijders en Nationaal Kennisplatform Laadinfrastructuur.
Er is al behoorlijk veel gebeurd maar er is ook nog een lange weg te gaan op dit topic.
Laadkosten besparen met voordelige laadpassen
Op één laadpaal kunnen er grote prijsverschillen ontstaan bij het gebruik van verschillende Europese laadpassen. Hoewel de echte excessen van prijsverschillen tot 1000% nu niet vaak meer voorkomen kan je best wel eenvoudig 20-30% op je laadkosten besparen door een andere pas te kiezen. Een bekend voorbeeld was de laadpas van het Duitse Maingau, zij introduceerden in 2017 een tarief van 2 cent per minuut bij o.a. Fastned. Ineens kon je voor 60 cent (30 min) je auto helemaal volladen, puur door een ander stukje plastic te gebruiken. Maingau heeft deze extreme tarieven inmiddels genormaliseerd maar nog steeds zijn ze voordelig bij Fastned.Onthoud in elk geval dat de CPO altijd de basisprijs van een laadpaal vaststelt en dat deze basisprijs altijd door iemand betaald wordt. De afspraken die MSP's met jou maken kunnen hier van afwijken. Het verschil betaal jíj of je MSP betaalt het. De CPO krijgt altijd het tarief wat hij instelt op het laadpunt.
MSP's hanteren verschillende tariefstructuren en dat is niet altijd gemakkelijk te doorgronden. Zo zijn er tarieven op basis van kWh, op basis van CPO-tarief + toeslag, start-tarieven, boete-tarieven, tarieven op basis van tijd, op basis van vermogen, tarieven voor eigen-merk laadpalen of 'gast/roaming' gebruik, dan heb je nog diverse opslagen per kWh of tarieven op basis van een combinatie van alle voorgaande varianten. Verder heb je abonnementen met bepaalde volumes of bundels, en dan bestaat er ook nog zoiets als flat-rate, al dan niet met theoretische en praktijk plafonds. In Nederland vallen de verschillen nog wel mee, maar vooral Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk maken er echt een punica oase van qua voorwaarden.
Je kunt natuurlijk gewoon de eerste de beste laadpas bestellen en daarmee je auto in heel Nederland opladen.
Dit zal voor de meeste mensen, (zeker als je weinig publiek laadt) een prima aanpak zijn.
Het zit echter in onze aard als Nederlander én als Tweaker om uit te zoeken of er nog was kosten bespaard kunnen worden voor dezelfde energie. Het kan een uitzoek werkje zijn welke laadpas voor jou nu precies geschikt is. Iemand die in Breda woont heeft waarschijnlijk meer aan een laadpas van Vattenfall omdat er in Noord-brabant veel voordelige Vattenfall laadpalen staan. Voor iemand uit Amersfoort voegt dat niets toe, Amersfoort staat helemaal vol met laadpalen van Allego waar andere aanbieders dan weer wat voordeliger zijn. Wat het daarbij lastig maakt is dat mensen onvoorspelbaar zijn. Ze verhuizen, scheiden, gaan werken in een andere stad en boem, hun hele laadgedrag verandert.
De combinatie CPO en MSP bepaalt uiteindelijk welk bedrag je voor je laadsessie kwijt bent. Je kunt dus meer of minder geld kwijt zijn bij de laadpaal om de hoek. Als je in een wijk woont of werkt waar je keuze hebt uit verschillende smaakjes CPO's dan kan je hier zomaar een kwart op je laadkosten besparen. Omdat laadkosten sowieso al laag liggen nemen de meeste mensen echter deze moeite niet. Vaak gaat het om enkele tientjes per jaar. Sinds de oorlog in Oekraïne en de daarbij behorende energie crisis wordt deze groep mensen wel snel kleiner en krijgt het prijs aspect een steeds grotere rol in de eMobility discussie.
Abonementen bij snellaad aanbieders
Snelladen is ongeveer twee keer zo duur dan regulier laden. Voor vakantiegangers en liefhebbers van veel snelladen kun je bij de grotere snellaad aanbieders zoals Fastned, Ionity en sinds kort ook Tesla ook abonnementen afsluiten. Je betaalt dan een maanbedrag tussen de 10 en de 15 euro waarmee je het tarief verlaagt en je dus ook langs de snelweg lagere tarieven betaalt.Vooral op vakantie kan dit handig zijn, al moet je voor een voordelige rit dan wel altijd langs een specifieke snellaad aanbieder.
De meeste abonnementen zijn maandelijks opzegbaar.
Bij sommige supermarkten in het buitenland zoals Lidl en Kaufland kan je gratis snelladen, ook IKEA's in het buitenland bieden dit vaak gratis aan. Na nogal wat verkeerd gebruik / misbruik door o.a. taxi's is deze hype is wel een beetje aan het overgaan. Soms worden er alsnog kosten in rekening gebracht of de laadsnelheid wordt teruggeschroefd. Kortom, voor veel mensen niet interessant meer; meer een leuke gimmick als je tijd hebt. Ben je bijvoorbeeld pensionado en heb je tijd genoeg dan kan je bij de meeste routeplanners 'gratis' laadpalen aanvinken en zo gratis door heel Europa reizen. (Meestal bespaar je meer door de tolwegen te vermijden)
Apps en kaarten
Er zijn honderden laadpaal-apps. Een van de fijnste vind ik persoonlijk die van Shell Recharge, maar ook die van VandeBron of Plugsurfing zijn prettig in gebruik. Die gebruik je met name als je een publieke laadpaal zoekt.Ook heeft het in 2019 door Shell overgenomen New Motion een aardige website gemaakt die ondanks de duizenden laadpunten ook nog eens goed performt. Die gebruik ik regelmatig om de buurt van de bestemming even te checken op laadpalen: https://my.newmotion.com/
Dan heb je ook nog community based apps zoals Chargemap

Routeplanners
Een beetje offtopic maar er zijn een aantal EV routeplanners die je verder helpen:A Better Route Planner (ABRP)
ANWB Routeplanner Elektrisch
GoingElectric
En ook de apps van Fastned, Chargemap, en PUMP zijn goede kandidaten.
BUITENLAND
Zoals al eerder gezegd staat heel Europa vol met 22kW AC laadpalen, vooral in Frankrijk en Duitsland. Ook van bovengenoemde snelladers en hyperchargers staan er inmiddels meer dan 10.000 door heel europa, te vinden op deze handige site https://schnellladepark.app . Zij hebben een kaart gemaakt met alle grotere snellaadstations zodat je nooit misgrijpt.In het buitenland heb je soms lokale passen nodig voor lokale laadpalen. De beste app voor gebruik in het buitenland is Chargemap of een plaatselijke app voor die regio. Zoals bijvoorbeeld Smatrics in Oostenrijk of Electromaps in Spanje.
In Frankrijk komt soms nog AC type 3c connector voor (aan laadpaal zijde) vooral bij oudere laadpuntjes zoals in (omgeving) Bordeaux. Maar Type3c gaat er in rap tempo uit. In Italie zie je nog regelmatig een AC 3a connector. (regulier stopcontact voor fietsen/scooters). Al die laadpalen hebben OOK een type2 socket.
Voor de ANWB heb ik alle tutorials voor elektrisch rijden in het buitenland mogen schrijven, dat is ook een mooi begin: https://www.anwb.nl/auto/elektrisch-rijden/vakantie
Verder heb ik behoorlijk wat internationele reisverslagen op mijn blog verzameld. Van mezelf maar ook van gastbloggers (o.a. via Tweakers) en daar kan je best wat inspiratie opdoen. Heb je nu nog steeds vragen, bezoek eens mijn blog op http://goedkoperrijden.blogspot.com of kijk dan eens bij de F.A.Q. die ik eens schreef: http://www.laadpastop10.nl/faq en anders stel ze gerust hieronder.
Disclaimer:
Ik wordt door geen enkele partij voor deze startpost betaald, ik ben een 100% onafhankelijke Tweaker met een ietwat bovenmatige interesse in EV laadtechniek

[Voor 9% gewijzigd door Hachy op 21-03-2023 16:51]
Ioniq5 & Zoe | 13000 Wp | LaadpasTop10.nl | Goedkoperrijden.blogspot.com