In dit topic kan je helemaal losgaan over het laden van je elektrische auto of motor.
Dit geldt voor alle elektrische voertuigen, ik heb alleen Tesla Supercharging niet uitgelegd.

TL;DR versie:
Door heel europa staan 70.000+ laadpunten met Type2 connector waarvan de helft in Nederland. Ook zijn er ruim 5000 snelladers. Alle EV's kun je ook thuis aan het stopcontact opladen. Alle EV's die nu verkrijgbaar zijn kun je bij al deze laadpunten laden met een bijgeleverde Type2-kabel. In Nederland is 99% van alle laadpunten te gebruiken door het gratis aanvragen van 1 Nederlandse laadpas. Je kunt voor 0 euro heel Europa door. Elektrisch rijden is spotgoedkoop en ook in Europa kan je vrijwel gratis reizen. Je kan ook met je EV op vakantie als je wat meer tijd voor de reis neemt.
Het gaat hier dus veel over Ampères, voltages en vooral over kiloWatts (kW) en KiloWattHours (kWh)
Een bepaalde mate van basiskennis over elektriciteit is handig, maar niet strikt noodzakelijk.
Even opfrissen:
AFKORTINGEN
V = Volt = Spanning
A = Amperage = Stroomsterkte
W = Watt = V*A = Verbruik
kWh = Kilowattuur = een uur lang 1000 Watt
AC = Alternating Current = Wisselstroom
DC = Direct Current = Gelijkstroom
kW / kWh
Een waterkoker van 10A op 230V verbruikt 2300 Watt.
Een kWh geeft de hoeveelheid energie aan. Hoe vol zit je batterij of hoeveel heb je geladen.
Zeg bijvoorbeeld: "Ik heb zojuist 10kWh geladen."
Als je de waterkoker in het voorbeeld hierboven theoretisch een uur aan zou laten staan, dan verbruikt hij in dit uur 2,3 kWh.
Een kW = kilo-Watt is een aanduiding voor vermogen. 16 Ampère stroomsterkte op 230 volt (16x230) is 3680 Watt (3,7 kW)
Zeg bijvoorbeeld: "Dit laadpunt levert 11 kiloWatt vermogen"
Als je een uur lang op dit 11kW laadpunt laadt dan heb je er 11kWh bij geladen.
Let dus goed op hoe je kW en kWh gebruikt. Het is makkelijk te verwarren...onthoud dat de 'h' voor 'hoeveelheid' wordt gebruikt.
LAAD MODES
Er zijn vier soorten van laden ontwikkeld.
Mode 1: Onbeveiligd zonder begrenzing. Deze methode wordt niet meer gebruikt.
Mode 2: 1 fase AC, beveiligd en begrensd op 10/13A (Granny Charging / Thuisladen op stopcontact)
Mode 3: Gecontroleerd AC laden met CP (Control Pilot) waardoor communicatie van auto naar laadpunt is.
Mode 4: Gecontroleerd DC snelladen
SOCKETS
Er zijn wereldwijd iets van 10 sockets waarvan je er vier moet kennen.
Schuko: Normaal huis-tuin en keuken stopcontact
Type2: Standaard stekker / socket voor AC Laden
ChaDeMo: Japanse stekker voor DC Laden (ChaDeMo spreek je overigens uit als sjáá-de-mo)
CCS: Combined Charging System, ook wel Combo2 genoemd. Europese standaard voor snelladen.
TYPE 2
De 'Mennekes' type 2 kabel en stekker is de Europese standaard voor alle normale laadpunten door heel Europa. Álle EV's en motoren kunnen aan deze Type2 sockets worden aangesloten en opgeladen en bij elke auto wordt een type2 kabel meegeleverd.
Type 2 laadkabel en socket

Mode 2 Granny Charger "Mennekes 35107"
ChaDeMo en CCS
Deze twee stekkers vind je naast de hoog-vermogen type2 aansluiting uitsluitend op snelladers.
Van links naar rechts: DC Chademo, CCS Combo2 en Type2
VERMOGENS
Type 2 - Voor AC laden van alle reguliere EV's van 2kW tot 22kW
Op Type2 kennen we de volgende vermogens:
16A*230V = 3,7 kW = ~ 15km/h
32A*230V = 7,4 kW = ~ 30 km/h
3*16A*230V = 11 kW = ~ 45km/h
3*32A*230V = 22kW = ~ 90km/h
Snel laden:
Type 2 - AC snelladen met 3*63A*230V = 43kW = ~ 180km/h
Chademo - DC snelladen 1x120A 50kW voor o.a. ,Nissan Leaf, & Tesla (via adapter)
CCS Combo2 - DC Snelladen 1x120A 50kW voor Europese auto's zoals BMW maar bijv. ook Hyundai
Omdat de snellader drie kabels / sockets heeft worden dit ook vaak triple-chargers genoemd.
Dit is een CCS stekker en socket. De oplettende kijker ziet dat de socket geschikt is voor zowel Type2 als CCS.
THUIS LADEN
De eenvoudigste manier van je auto opladen is gewoon aan een huis tuin en keuken (schuko) stopcontact. Daar komt AC 230V uit op maximaal 16 Ampère.
Hiervoor heb je een kabel nodig die een Granny Cable, Nood-lader of Thuis-laadkabel wordt genoemd. Ik noem deze kabel de Granny lader. Meer info over Granny laden hier . De Granny lader is dus ook ideaal voor op vakantie omdat elke camping wel een stopcontact heeft. Het laden met een Granny kabel gaat doorgaans op lagere amperages, bijvoorbeeld 10A, dat is ongeveer 2300 Watt. Het duurt daardoor wel erg lang van 0 naar 100%, afhankelijk van je batterijpakket tot wel 30 uur. Het voordeel is dat het echt overál kan en er geen laadpalen voor nodig zijn. Ook voor bijvoorbeeld een langer familiebezoek aan de andere kant van het land is een granny lader altijd handig om bij je te hebben.
LAADPUNT THUIS
Wil je sneller dan de Granny, of vind je het maar gedoe met zo'n kabel dan installeer je thuis een laadpunt. Je hebt varianten van 3,7 kW tot 22 kW met een socket of met een vaste kabel. Bijna alle laadpunten kun je zelf instellen op verschillende vermogens. Onthoudt dat 3,7 kW eigenlijk overal wel kan worden aangesloten. omdat dit precies het maximum vermogen is voor 1 normale 16A 'groep/automaat' in je meterkast. Voor grotere vermogens laadpunten kan het zijn dat je een aanpassing aan je hoofdaansluiting moet maken. Voor bijvoorbeeld 11kW is 3-fase krachtstroom benodigd (3x25A).
1x35A of 3x25A zijn de meest voorkomende aansluitingen voor woningen. Het schakelen tussen deze twee kost ongeveer 200 euro en komt de netbeheerder bij jou in je meterkast doen. Voor zwaardere vermogens kan het ook noodzakelijk zijn om je hoofdaansluiting te verzwaren. Dat is wel een kostbare aangelegenheid, dus de meeste mensen kiezen voor 3,7 of 11kW laadpunten thuis. In Nederland komt 3,7 kW thuis redelijk vaak voor, het is precies het maximum van 1 normale 16A automaat in de groepenkast. (1 'groep'). En vaak is een nachtje van pakweg 11 uurtjes voldoende voor de laadbehoeftes tot 40kWh.
Toch wordt bij steeds meer (nieuwbouw) huizen die een standaard netaansluiting van 3x25A hebben voor een 11kW laadpunt gekozen. (3x16A). Er blijft bij maximale afname dan nog 3x9A (27A = ongeveer 6200Watt) over voor de rest van je woning en dat is voldoende om nog elektrisch te kunnen koken en de wasmachine aan te hebben tijdens het laden. Je hebt ook load balancing hardware zoals bijvoorbeeld de Maxxem die je op je slimme meter aansluit. Hiermee kun je 's nachts tot het absolute maximum van 75A laden (17kW) zonder dat de hoofdzekering eruit klapt. Maxxems kom je vaak tegen bij mensen met auto's die hele grote batterijen hebben, zoals de Tesla Model X met 100kWh batterij.
LoadBalancing wordt door de laadpaal leveranciers actief gepromoot, je bent immers gegarandeerd van een veilige laadstroom tijdens het gebruiken van andere verbruikers in huis, Zoals een oven of een elektrisch kooktoestel.

Om loadbalancing te activeren is er een 4 aderige kabel noodzakelijk vanaf de EV laadpaal tot aan de P1 poort van de slimmemeter in de meterkast. De gegarandeerde lengte is hiervoor afgegeven tot 3 meter. Als jouw woning een grotere afstand dient te overbruggen is het mogelijk om deze P1 signalen actief te versterken (tag: P1 verlengen). Het signaal wordt dan tot een maximum van 100m verlengd via een reguliere 8 aderige UTP kabel. De P1 kabel van af de EV laadpaal is dan maximaal 1,5 meter tot aan de ontvanger unit bij de EV paal. Waardoor de EV laadpaal een zuiver en gegarandeerd signaal ontvangt.
Een kant en klare oplossing is te koop via bijvoorbeeld cedel
Aanvulling Load Balancing RS485 verlengunits 05-12-2019 met dank aan @stormfly
"Als laatste dan nog iets over de veiligheid. Een vast laadpunt moet altijd een beveiliging hebben tegen wisselstroomfouten én tegen gelijkstroomfouten die vanaf de auto naar je huis kunnen lopen (en dat wil je echt niet). Dat kan met een aardlekschakelaar type B; dat is wat anders dan een zekeringautomaat met B-karakteristiek! Maar er zijn ook laadpalen die de gelijkstroombeveiliging ingebouwd hebben, zodat er in de meterkast een 'gewone' aardlekschakelaar (=type A) gebruikt kan worden.
En dan zijn er nog laadpalen die beide beveiligingen ingebouwd hebben, zoals het nieuwe type van Zappi. Daarvoor hoef je dan helemaal geen aardlekbeveiliging in de meterkast te hebben."
Aanvulling 22-7 met dank aan @Sr_Ogel over 32A belasten op een 1x35A zekering:
Kort samengevat is er in de NEN 1010 niets dat je verbied om de hoofdzekering (35A) met 32A te belasten. De netcode van de netwerkbeheerders schrijft echter wel selectiviteit voor. Voor smeltpatronen was dit een factor 1,6 voor automaten is dit afhankelijk van de specificatie opgegeven door de fabrikant.
Wil je toch maximaal gebruikmaken van je 35A aansluiting en toch de rest van je apparaten in huis kunnen gebruiken zonder dat de hoofdzekering eruit klapt zul je loadbalancing moeten toepassen. Deze schakelt het laadvermogen van je laadpaal automatisch terug op het moment dat je verbruik van andere apparaten toeneemt.
Kan er brand ontstaan? nee, tenminste geen grotere kans dan je met normale grootverbruikers op een 16A zekering zou hebben. Bij overbelasting schakelt de zekering (32A) of je hoofdzekering (35A) af. Daarmee is de situatie beheerst. Wel is het noodzakelijk dat er in de installatie rekening is gehouden met grote vermogens die langdurig door de kabels lopen.
Aandachtspunt: mocht de hoofdzekering afvallen dan betekent dit dat je hele huis zonder stroom zit. In het geval van automaten kun je dit zelf weer inschakelen. In het geval van smeltzekeringen zul je de netbeheerder moeten bellen en zit je dus langer zonder stroom.
DOM EN SLIM LAADPUNT
Verder is het handig om te weten dat thuis laadpunten in domme en slimme varianten verkrijgbaar zijn. Een domme variant is niet meer dan een veredeld stopcontact. Maar op een eigen oprit is dit vaak meer dan genoeg. Vooral eentje met vaste kabel is goed bruikbaar voor daily use met zo min mogelijk gedoe. Thuiskomen, inpluggen, en naar binnen gaan.
Een slimme variant heeft een GPRS simkaart of is met een UTP kabel aangesloten op je thuisnetwerk waardoor er een koppeling met een backend systeem is van bijvoorbeeld The New Motion. Vaak hebben ze ook RFID lezers. Sommigen kun je ook aansluiten op je P1 poort van je slimme meter voor loadbalancing doeleinden. Een 'gemanaged' laadpunt kost een paar euro per maand. In ruil daarvoor krijg je een vermelding in de laadpunten databases, inkomsten uit laadsessies van gasten met een laadpas, remote beheer van het laadpunt, online omgeving die allerlei metingen van jouw en je gastverbruik weergeeft en allerlei andere statistieken.
ZELF DOEN
Een populaire thuis-laadpaal is de Love to load van The New Motion. Hoewel duurdere modellen van de Lolo tot 22kW kan worden ingesteld zijn vooral oudere versies (Lolo smart) vaak geplaatst op een 1-fase 16A groep bij mensen die een auto hebben die maar op 1 fase kan laden, zoals de Mitshubishi Outlander PHEV of bij parkeergarages waar ze erg veel laadpunten nodig hebben. Op zo'n laadpunt kan je dus maximaal met 3,7kW laden. Het is een leuk laadpunt voor Tweakers die met laadpalen willen beginnen waarmee je alle kanten op kan, én die je voor een vriendelijk prijsje van Marktplaats kan halen. Wil je zelf je laadpaal bouwen met Raspberries of arduino's, dat kan natuurlijk ook, Google dan op eens op 'OpenEVSE'.
PUBLIEK (AC) LADEN
Een standaard laadpaal heb je vast wel eens gezien. Bekende type's zijn die van EV-Box met de gekleurde ring, of rebranded versies hiervan zoals die zuilen van de Nuon of Engie. Ook ICU en EVnet kom je veel tegen, en New Motion Lolo's. Alle publieke laadpalen in Europa ondersteunen Type2 / Mode3 laden. (zie bovenaan)
Ongeveer 80% van de publieke laadpunten in Nederland bieden 11kW aan met Type2 socket. (3x16A)
Ongeveer 15% is langzamer (3,7kW / 1x16A) Dit zijn vaak oudere laadpunten en vind je bijvoorbeeld vaak in parkeergarages.
Ongeveer 5% is sneller (22kW / 3x32A)
Er zijn een paar honderd 22kW's met name bij van de Valk restaurants, vakantieparken, intratuin etc. Je kan ze vinden op deze kaart. Sorteer daar dan op 22kW. In het buitenland zijn bijna alle publieke laadpalen 22kW omdat ze daar geen vastrecht / aansluitwaardes kennen.
De dubbele 11kW's zijn in Nederland vaak afgezekerd op 3x25A vanwege het lage vastrecht tarief voor de kleinste net-aansluiting. Dat betekent dat ze maar maximaal 75A voor de hele paal aan vermogen beschikbaarhebben. Sommige (oudere) laadpalen leveren daarom maar 37A per socket (8,5kW) en slimmere laadpalen geven de eerste auto die aansluit 11kW. Als er een tweede bijkomt dan load balanced de laadpaal naar 2x 8,5kW, of wat ook voorkomt is dat de eerste wordt teruggeschroefd naar 6kW en de nieuw aangesloten auto de volle 11kW krijgt. De logica hier achter is dat de eerste auto al een tijdje de volle 11kW gehad heeft en derhalve waarschijnlijk minder op het hoge vermogen zit te wachten dan de nieuw aangesloten auto.
Als je een 1-fase auto zoals de Jaguar i-Pace aansluit op een 3-fase 11kW laadpunt dan zal hij maar 1 van de drie fases gebruiken, en dus laden op 3,7kW. Sluit je een 1-fase auto aan op een 22kW laadpunt dan krijgt hij over die ene fase 32A geleverd en dat betekent dat deze auto hier met AC op 7,4kW kan laden.
DC SNELLADEN
Bijna alle EV's hebben een socket voor normaal (AC) laden, maar ook een socket voor SNEL laden.
Dit snelladen gaat met gelijkstroom waarbij de daadwerkelijke lader (AC/DC converter) niet in de auto zit maar in de fysieke 'pomp' van de snellaad-aanbieder. Hierdoor kunnen hogere snelheden worden gerealiseerd vanwege de zwaardere omvormers die kunnen worden gebruikt. Zo ziet een typische Allego snellader eruit:

DC50 snelladers zoals de bekende Efacec QC50 Triplechargers en de ABB triplechargers (o.a. van Fastned) leveren 43kW op AC Type2, en 50kW op CCS (Combined Charging System / Europa) en ook 50kW op ChaDeMo (de Frankenstein-stekker).

3 Kabels die je op elke snellader zal vinden
Grappig weetje: vrij vertaald uit het Japans betekent CHAdeMO: "zullen we samen een kopje thee drinken", omdat de tijd dat je op je snellaad sessie zit te wachten vaak overeenkomt met de hoeveelheid tijd die je kwijt bent als je met iemand een kopje thee drinkt.
Dat dit vermogen van 50kW of hoger wordt aangeboden wil overigens niet zeggen dat alle auto's hier ook mee overweg kunnen. Een oude BMW i3 bijvoorbeeld kan over CCS maar maximaal 30kW laden. Een Renault Zoe met een batterij die al 85% vol zit, zal nog maar met 15kW laden in plaats van 43kW.
De snelst ladende auto's van dit moment zijn de Tesla Model 3 (190kW), Audi E-Tron (150kW) en de Jaguar i-Pace (85kW).
Fastned heeft inmiddels ook 175kW DC met vloeistof gekoelde slangen (worden gedeeltelijk zelfs geupgrade naar 350kW) en ook Fast-E Ionity biedt snelheden tot 350kW via CCS. Momenteel kan alleen de Tesla Model 3 Longe Range in de praktijk laadsnelheden halen boven de 175 kW.
LAADPAAL AANBIEDERS EN LAADPAS AANBIEDERS
Een normale publieke laadpaal moet je activeren met een RFID laadpas. (op de vraag waarom kan volop gediscussieerd worden in het algemene EV topic). Voor nu is het even een feit.
Er zijn veel aanbieders van laadpalen. Deze noemen we CPO's oftewel Charge Point Operators. Een CPO is verantwoordelijk voor het plaatsen van de paal, dat de techniek werkt en blijft werken, dat de RFID kaartlezer het doet, dat de internetverbinding van de laadpaal blijft functioneren (veelal via GPRS simkaart) én, heel belangrijk, de CPO bepaalt het BASIS tarief. Dit tarief kan ingesteld worden van €0,00 tot €0,80 per kWh en wordt meestal ingesteld op een tarief van €0,25 tot €0,35 per kWh incl btw.
In Nederland heb je een aantal grote partijen die publieke laadpalen plaatsen en/of uitbaten. De bekendsten zijn:
EVnet / Stichting E-laad
Metropool Regio Amsterdam (MRA)
Pitpoint
Allego
Ecotap
EV-Box
Engie
Al deze partijen werken samen met bedrijven en gemeentes om publiek laden een plek te geven in Nederland.
Bij een normale laadpaal met een type2 socket is het de bedoeling dat je je eigen kabel gebruikt. Zodra de laadsessie gestart is, vergrendelt de kabel aan beide zijden en kan ook niemand deze kabel stelen. Doorknippen kunnen ze wel proberen, maar met 11.000 watt aan stroom erop zou ik dat niemand aanraden. Ook als de laadsessie voorbij is, blijft de kabel vergrendeld. Hij kan alléén ontgrendeld worden door gebruik van dezelfde laadpas als waarmee de sessie gestart was. Aan de auto zijde kan je soms ontgrendelen met een knopje in het voertuig.
Laden bij een publiek laadpunt kost gemiddeld ongeveer €0,35 / kWh.
Bijna alle gemeente-laadpalen en laadpalen van EVnet berekenen daarbovenop nog en toeslag van €0,61 incl BTW per laadsessie.
PUBLIC, SEMI-PUBLIC, en PRIVATE
Public
Een laadpaal aan de straat, met een verkeersbord erbij is eigenlijk altijd een publiek laadpunt. In de meeste betaald parkeren gebieden moet je hier ook gewoon parkeergeld betalen maar er zijn uitzonderingen. In sommige gemeentes mag je gratis parkeren, mits je aan het laden bent. Dat is bijvoorbeeld het geval in Apeldoorn of Zutphen en ook in veel buitenlandse steden. In veel gemeentes gelden andere bepalingen. In de éne gemeente mag je 's avonds na 22:00 je auto aan de laadpaal laten staan tot de volgende morgen, in andere gemeentes mag dit niet. Een feit is dat andere EV rijders het doorgaans niet waarderen als jij 'volgeladen' de paal bezet houdt. Check dus altijd goed de plaatselijke wet- en regelgeving.
Gemeentes zetten publieke laadpalen neer op strategische plekken maar de meeste laadpalen worden aangevraagd door particulieren die zelf geen mogelijkheid voor een laadpaal op eigen terrein hebben. Deze groep bestaat in Nederland volgens diverse onderzoeken uit ongeveer 58% van alle huishoudens. Dat betekent dus dat bijna 6 van de 10 huishoudens NIET op eigen terrein kan laden en dus is aangewezen op 100% (semi)publiek laden. In het buitenland ligt dit percentage veel lager, in bijvoorbeeld Duitsland is het maar 20% en in Oostenrijk maar 5%. Vooral bedrijven die zich bezighouden met snelladen willen je graag doen geloven dat dit percentage hoger is.

Een Renault Twizy aan een publiek type2 laadpunt met een schuko verloopje
Semi-public
Laadpunten die bij bedrijven aan de muur hangen bij de parkeerplaats zijn vaak Semi-public. Meestal mag je hier wel laden maar soms ook niet. Bij twijfel: overleg!
The New Motion is samen met EV-Box een van de grootste aanbieders van laadpunten die semi-public 'achter de meter' wordt geplaatst. En dan heb je ook nog allerlei partijen die met andere apparatuur zoals ICU werken zoals bijv. Eneco of NL-Mab. Je komt deze laadpunten veel tegen bij bijvoorbeeld bedrijven, parkeergarages, zwembaden, sauna's, pretparken, en bouwmarkten.
Er zijn ook bedrijven die hun laadpunt op een 0-tarief instellen. Zo bieden ze hun klanten en gasten gratis laden aan. Vaak zijn deze punten ook publiek bereikbaar en vaak mag je er als voorbijganger zelfs gewoon laden. Bijvoorbeeld supermarktketen LIDL doet dit met meerdere snelladers.
Private
Privé laadpunten zijn over het algemeen niet bedoeld om zomaar aan te sluiten, tenzij ze als publiek staan aangemeld. Dat gebeurt ook bewust, de eigenaar meldt zijn of haar laadpunt als 'publiek beschikbaar' aan, hij wordt zichtbaar in allerlei laad-apps en je mag daar als gast komen laden, met je eigen laadpas of soms gratis of voor een donatie. Hierbij parkeer je dus soms zomaar op een oprit van iemand.
Maar het komt ook voor dat de eigenaar niet bewust is van het feit dat zijn laadpunt publiek gelist is en dat hij er toch niet op zit te wachten. De oplossing ligt voor de hand, je laadpunt niet meer op public instellen of dit laten doen door de backoffice beheerder van je laadpunt.
LAADPAS AANBIEDERS / MSP
Er zijn in Europa meer dan 100 verschillende aanbieders van laadpassen en/of laad-apps.
Deze noemen we MSP's oftewel Mobility Service Providers. In het begin (2011) had je alleen de bekende grote energie reuzen Essent, Eneco, Nuon en The New Motion. Nu zijn er wat meer aanbieders. De meeste MSP's bieden een laadpas aan. Dit is een plastic RFID pasje wat je voor het laadpunt moet houden om het laden te starten en te stoppen. Een aantal daarvan leveren ook een RFID sleutelhanger/tag erbij of juist alléén een RFID sleutelhanger zoals bijvoorbeeld Plugsurfing doet.
TARIEVEN
MSP's doen dit niet gratis. De laadpas is wel vaak gratis aan te vragen, maar ze zijn er ook voor een vast bedrag of met een maandelijks abonnement. Er zijn ook MSP's die goedkopere of gratis laadpassen verstrekken als je ook hun energie thuis bij ze afneemt. Er zijn ook MSP's die voor een vast bedrag per maand een all-you-can-eat aanbod hebben, waarbij je unlimited kan laden voor bijvoorbeeld €50,-.
Van met name de gratis passen worden de vergoedingen worden dan vaak versleuteld in de afgenomen kWh volumes. Omdat deze versleuteling zoveel verschillende varianten kent is het lastig om hier één prijs aan te hangen, maar dat probeer ik wel met de Laadpas Top 10. Hierin hou ik ALLE MSP's in bij en ook hun tarieven en versleutelingen.
Er is geen enkele MSP die niets aan je verdient. Er zijn er wel een paar die heel weinig aan je verdienen. Bijvoorbeeld 1 cent per kWh of 12 cent per laadsesie. Er zijn ook MSP's die op elk laadpunt een vast tarief berekenen, bijvoorbeeld €0,36 per kWh, wat vooral voor je gemoedstoestand erg prettig kan zijn.
Het gemiddelde over álle laadpalen in Nederland ligt denk ik zo ongeveer rond de 30 cent per kWh. (dus inclusief semi-public) Als je alleen publiek meeneemt in de berekening denk ik rond de 33 cent per kWh.
De goedkoopste 100% publieke laadpaal die ik ken staat ingesteld op €0,18 / kWh en de duurste op €0,42 / kWh. En ook hier is door gebruik van de juiste MSP serieus veel voordeel te behalen.
De kunst als prijsbewuste particuliere EV rijder is dus precies de juiste laadpas in te zetten op de juiste laadpaal. Of...in het geval van gratis laadpalen, het geluk hebben dat er een gratis paal bij je in de buurt staat.
Vind je dit maar gezeur om centen, bestel dan gauw een New Motion laadpas en laad zorgeloos door heel Europa. Een TNM pas kost je nooit meer dan €7,- per maand en wordt op de meeste plekken van alle laadpassen geaccepteerd.
Ben je net als ik een krent wat prijsbewuster, lees dan verder:
BESPAREN
Er zijn grote prijsverschillen tussen verschillende Europese laadpassen, tot bijna 1000%. Bij Nederlandse snelladers bijvoorbeeld betaal je voor dezelfde kWh tussen de 70 en de 3 cent. Ja, echt waar. Het kan tot 23x goedkoper dan de CPO prijs en zelfs tot 7x goedkoper dan dat je thuis aan je energieleverancier betaalt.
Deze prijsverschillen daar moet de consument ook van kunnen profiteren vind ik, en daarom is transparantie volgens mij de oplossing.
Een volle batterij van 50 kWh kan je dus €40,- kosten of slechts 1,20.
Het loont dus wel de moeite om je er even in te verdiepen. Ik ben daarom een blog gestart genaamd 'Goedkoper Rijden' waar je allerlei informatie kan vinden om gratis of zeer voordelig heel Europa door te kunnen rijden.
Onthoudt in elk geval dat de CPO altijd de basisprijs van een laadpaal vaststelt en dat deze basisprijs altijd door iemand betaald moet worden.
De afspraken die MSP's met jou maken kunnen hier van afwijken. Het verschil betaal jíj of je MSP betaalt het. De CPO krijgt altijd het tarief wat hij instelt op het laadpunt.
MSP's hanteren verschillende tariefstructuren en dat is vaak lastig te doorgronden. Zo zijn er tarieven op basis van kWh, op basis van CPO-tarief + toeslag, start-tarieven, boete-tarieven, tarieven op basis van tijd, op basis van vermogen, tarieven voor eigen-merk laadpalen of 'gast/roaming' gebruik, dan heb je nog servicekosten opslagen of 'roaming' opslagen van 1 tot 4 cent per kWh of tarieven op basis van een combinatie van alle voorgaande varianten. Dan hebben ze vaak ook nog abonnementen met bepaalde volumes, en dan bestaat er ook nog zoiets als flat-rate, al dan niet met theoretische plafonds en bundels.
Alles bij elkaar is het een behoorlijk complexe puzzel om uit te zoeken welke laadpas voor jou nu precies geschikt is. Iemand die in Breda woont heeft waarschijnlijk meer aan een laadpas van de Nuon dan iemand die in Amersfoort woont, omdat er in Noord-brabant heel veel voordelige Nuon laadpalen staan en in Amersfoort vind je dan weer veel Allego. Iemand die in Amersfoort of bijv. Arnhem of Deventer woont kan het beste een Duitse pas aanschaffen waarmee hij /zij voor 25 euro onbeperkt op ALLE laadpunten in de stad kan laden, iemand die in Den Haag woont kan dit niet omdat daar bijna geen laadpalen van Allego staan. Daar staat weer heel veel Ecotap. Enzovoorts enzovoorts.
Er zijn ook laadpassen die voor iedereen redelijk voordelig zijn. Deze vind je dus hoog terug in de Top 10. Een mooie beginners laadpas bijvoorbeeld is die van Flow of van de Nuon. De Flow pas kun je gratis aanvragen en zij berekenen slechts 12 cent per laadsessie. Ecotap is ook niet duur, die berekenen 1 cent / kWh als 'onkosten' op niet-ecotap laadpalen.
De NUON laadpas is ook wel een bijzondere. Zij berekenen je overal 35 cent per kWh of minder (op de Nuon palen Brabant of Utrecht is het goedkoper bijvoorbeeld). Laadpalen die duurder zijn, zijn dan voor hun risico. De meeste laadpunten zijn goedkoper, uiteraard. En dat verschil krijg je natuurlijk niet terug.
Een van de aller- 'eerlijkste' passen is die van VanDeBron. Zij berekenen je daarvoor 3,50 per maand, máár je krijgt er 100% geen enkele toeslag bij. Puur het kale CPO tarief brengen ze je in rekening.
LAADPAAL APPS/KAARTEN
Er zijn tientallen laadpaal-apps. Een van de mooiste vind ik persoonlijk van The New Motion, maar ook die van Nuon en VandeBron zijn heel prettig in gebruik.
Ook heeft the New Motion een aardige website gemaakt die ondanks de duizenden laadpunten ook nog eens goed performt. Die gebruik ik regelmatig voordat ik een lange trip ga maken met de EV.
Ze maken allemaal gebruik van dezelfde Nederlandse database van oplaadpalen.nl waar jammer genoeg ook veel fouten in zitten die niet (voldoende) worden opgeruimd. Er is een formulier op hun site die je in kan vullen maar er gebeurt bijna nooit iets mee. Voor nieuwe laadpunten werkt het systeem erg goed, maar voor het opruimen van oude laadpunten of verwijderen van laadpunten die bijvoorbeeld achter een hek staan is het werkelijk een ramp. Niemand voelt zich er echt verantwoordelijk voor denk ik. Valt natuurlijk ook niets aan te verdienen aan het opschonen van een gedeelde database.
Dan heb je ook nog community based apps zoals Chargemap
en Plugsharing.
Vooral chargemap vind ik echt fantastisch omdat ze een grote community hebben. Bij bijna elk laadpunt zijn er foto's van geupload zodat je goed kan zien hoe je er kan komen. (Van honderden Nederlandse publieke laadpunten heb ik ze overigens zelf toegevoegd, mits ze op Google Maps te vinden waren
)
Nuon heeft enkele Google Maps kaarten gepubliceerd van de omgeving Amsterdam en Brabant/Limburg waarbij je kan zien wat hun planning is met betrekking tot toekomstige palen.
BUITENLAND
Zoals al eerder gezegd staat heel Europa vol met 22kW AC laadpalen, vooral in Frankrijk en Duitsland. Ook de bovengenoemde triple-chargers snelladers daarvan staan er inmiddels meer dan 8000 door heel europa, te vinden op o.a. https://CCS-map.eu . In het buitenland heb je vaak andere passen nodig. De beste app voor gebruik in het buitenland is Chargemap of een plaatselijke app voor die regio. Zoals bijvoorbeeld Smatrics in Oostenrijk of Electromaps in Spanje.
In de binnenlanden van Frankrijk komt nog AC type 3c connector voor (aan laadpaal zijde) vooral bij oudere laadpuntjes zoals die van Belib' in Parijs.
In de binnenlanden van Italie zie je af en toe nog een AC 3a connector. Vrijwel al die laadpalen hebben OOK een type2 socket. Type3 gaat er dus in rap tempo uit.
Ik heb behoorlijk wat internationele reisverslagen op mijn blog verzameld. Van mezelf maar ook van gastbloggers (o.a. via Tweakers) en daar kan je best inspiratie opdoen.
Heb je nu nog steeds vragen, bezoek eens mijn blog op http://goedkoperrijden.blogspot.com of kijk dan eens bij de F.A.Q. die ik schreef: http://www.laadpastop10.nl/faq en anders stel ze gerust hieronder.
Disclaimer:
Ik wordt door geen enkele partij betaald, ben een 100% onafhankelijke Tweaker met een ietwat bovenmatige interesse in EV laadtechniek
Dit geldt voor alle elektrische voertuigen, ik heb alleen Tesla Supercharging niet uitgelegd.

TL;DR versie:
Door heel europa staan 70.000+ laadpunten met Type2 connector waarvan de helft in Nederland. Ook zijn er ruim 5000 snelladers. Alle EV's kun je ook thuis aan het stopcontact opladen. Alle EV's die nu verkrijgbaar zijn kun je bij al deze laadpunten laden met een bijgeleverde Type2-kabel. In Nederland is 99% van alle laadpunten te gebruiken door het gratis aanvragen van 1 Nederlandse laadpas. Je kunt voor 0 euro heel Europa door. Elektrisch rijden is spotgoedkoop en ook in Europa kan je vrijwel gratis reizen. Je kan ook met je EV op vakantie als je wat meer tijd voor de reis neemt.
Het gaat hier dus veel over Ampères, voltages en vooral over kiloWatts (kW) en KiloWattHours (kWh)
Een bepaalde mate van basiskennis over elektriciteit is handig, maar niet strikt noodzakelijk.
Even opfrissen:
AFKORTINGEN
V = Volt = Spanning
A = Amperage = Stroomsterkte
W = Watt = V*A = Verbruik
kWh = Kilowattuur = een uur lang 1000 Watt
AC = Alternating Current = Wisselstroom
DC = Direct Current = Gelijkstroom
kW / kWh
Een waterkoker van 10A op 230V verbruikt 2300 Watt.
Een kWh geeft de hoeveelheid energie aan. Hoe vol zit je batterij of hoeveel heb je geladen.
Zeg bijvoorbeeld: "Ik heb zojuist 10kWh geladen."
Als je de waterkoker in het voorbeeld hierboven theoretisch een uur aan zou laten staan, dan verbruikt hij in dit uur 2,3 kWh.
Een kW = kilo-Watt is een aanduiding voor vermogen. 16 Ampère stroomsterkte op 230 volt (16x230) is 3680 Watt (3,7 kW)
Zeg bijvoorbeeld: "Dit laadpunt levert 11 kiloWatt vermogen"
Als je een uur lang op dit 11kW laadpunt laadt dan heb je er 11kWh bij geladen.
Let dus goed op hoe je kW en kWh gebruikt. Het is makkelijk te verwarren...onthoud dat de 'h' voor 'hoeveelheid' wordt gebruikt.
LAAD MODES
Er zijn vier soorten van laden ontwikkeld.
Mode 1: Onbeveiligd zonder begrenzing. Deze methode wordt niet meer gebruikt.
Mode 2: 1 fase AC, beveiligd en begrensd op 10/13A (Granny Charging / Thuisladen op stopcontact)
Mode 3: Gecontroleerd AC laden met CP (Control Pilot) waardoor communicatie van auto naar laadpunt is.
Mode 4: Gecontroleerd DC snelladen
SOCKETS
Er zijn wereldwijd iets van 10 sockets waarvan je er vier moet kennen.
Schuko: Normaal huis-tuin en keuken stopcontact
Type2: Standaard stekker / socket voor AC Laden
ChaDeMo: Japanse stekker voor DC Laden (ChaDeMo spreek je overigens uit als sjáá-de-mo)
CCS: Combined Charging System, ook wel Combo2 genoemd. Europese standaard voor snelladen.
TYPE 2
De 'Mennekes' type 2 kabel en stekker is de Europese standaard voor alle normale laadpunten door heel Europa. Álle EV's en motoren kunnen aan deze Type2 sockets worden aangesloten en opgeladen en bij elke auto wordt een type2 kabel meegeleverd.

Type 2 laadkabel en socket

Mode 2 Granny Charger "Mennekes 35107"
ChaDeMo en CCS
Deze twee stekkers vind je naast de hoog-vermogen type2 aansluiting uitsluitend op snelladers.

Van links naar rechts: DC Chademo, CCS Combo2 en Type2
VERMOGENS
Type 2 - Voor AC laden van alle reguliere EV's van 2kW tot 22kW
Op Type2 kennen we de volgende vermogens:
16A*230V = 3,7 kW = ~ 15km/h
32A*230V = 7,4 kW = ~ 30 km/h
3*16A*230V = 11 kW = ~ 45km/h
3*32A*230V = 22kW = ~ 90km/h
Snel laden:
Type 2 - AC snelladen met 3*63A*230V = 43kW = ~ 180km/h
Chademo - DC snelladen 1x120A 50kW voor o.a. ,Nissan Leaf, & Tesla (via adapter)
CCS Combo2 - DC Snelladen 1x120A 50kW voor Europese auto's zoals BMW maar bijv. ook Hyundai
Omdat de snellader drie kabels / sockets heeft worden dit ook vaak triple-chargers genoemd.

Dit is een CCS stekker en socket. De oplettende kijker ziet dat de socket geschikt is voor zowel Type2 als CCS.
THUIS LADEN
De eenvoudigste manier van je auto opladen is gewoon aan een huis tuin en keuken (schuko) stopcontact. Daar komt AC 230V uit op maximaal 16 Ampère.
Hiervoor heb je een kabel nodig die een Granny Cable, Nood-lader of Thuis-laadkabel wordt genoemd. Ik noem deze kabel de Granny lader. Meer info over Granny laden hier . De Granny lader is dus ook ideaal voor op vakantie omdat elke camping wel een stopcontact heeft. Het laden met een Granny kabel gaat doorgaans op lagere amperages, bijvoorbeeld 10A, dat is ongeveer 2300 Watt. Het duurt daardoor wel erg lang van 0 naar 100%, afhankelijk van je batterijpakket tot wel 30 uur. Het voordeel is dat het echt overál kan en er geen laadpalen voor nodig zijn. Ook voor bijvoorbeeld een langer familiebezoek aan de andere kant van het land is een granny lader altijd handig om bij je te hebben.
LAADPUNT THUIS
Wil je sneller dan de Granny, of vind je het maar gedoe met zo'n kabel dan installeer je thuis een laadpunt. Je hebt varianten van 3,7 kW tot 22 kW met een socket of met een vaste kabel. Bijna alle laadpunten kun je zelf instellen op verschillende vermogens. Onthoudt dat 3,7 kW eigenlijk overal wel kan worden aangesloten. omdat dit precies het maximum vermogen is voor 1 normale 16A 'groep/automaat' in je meterkast. Voor grotere vermogens laadpunten kan het zijn dat je een aanpassing aan je hoofdaansluiting moet maken. Voor bijvoorbeeld 11kW is 3-fase krachtstroom benodigd (3x25A).
1x35A of 3x25A zijn de meest voorkomende aansluitingen voor woningen. Het schakelen tussen deze twee kost ongeveer 200 euro en komt de netbeheerder bij jou in je meterkast doen. Voor zwaardere vermogens kan het ook noodzakelijk zijn om je hoofdaansluiting te verzwaren. Dat is wel een kostbare aangelegenheid, dus de meeste mensen kiezen voor 3,7 of 11kW laadpunten thuis. In Nederland komt 3,7 kW thuis redelijk vaak voor, het is precies het maximum van 1 normale 16A automaat in de groepenkast. (1 'groep'). En vaak is een nachtje van pakweg 11 uurtjes voldoende voor de laadbehoeftes tot 40kWh.
Toch wordt bij steeds meer (nieuwbouw) huizen die een standaard netaansluiting van 3x25A hebben voor een 11kW laadpunt gekozen. (3x16A). Er blijft bij maximale afname dan nog 3x9A (27A = ongeveer 6200Watt) over voor de rest van je woning en dat is voldoende om nog elektrisch te kunnen koken en de wasmachine aan te hebben tijdens het laden. Je hebt ook load balancing hardware zoals bijvoorbeeld de Maxxem die je op je slimme meter aansluit. Hiermee kun je 's nachts tot het absolute maximum van 75A laden (17kW) zonder dat de hoofdzekering eruit klapt. Maxxems kom je vaak tegen bij mensen met auto's die hele grote batterijen hebben, zoals de Tesla Model X met 100kWh batterij.
LoadBalancing wordt door de laadpaal leveranciers actief gepromoot, je bent immers gegarandeerd van een veilige laadstroom tijdens het gebruiken van andere verbruikers in huis, Zoals een oven of een elektrisch kooktoestel.

Om loadbalancing te activeren is er een 4 aderige kabel noodzakelijk vanaf de EV laadpaal tot aan de P1 poort van de slimmemeter in de meterkast. De gegarandeerde lengte is hiervoor afgegeven tot 3 meter. Als jouw woning een grotere afstand dient te overbruggen is het mogelijk om deze P1 signalen actief te versterken (tag: P1 verlengen). Het signaal wordt dan tot een maximum van 100m verlengd via een reguliere 8 aderige UTP kabel. De P1 kabel van af de EV laadpaal is dan maximaal 1,5 meter tot aan de ontvanger unit bij de EV paal. Waardoor de EV laadpaal een zuiver en gegarandeerd signaal ontvangt.
Een kant en klare oplossing is te koop via bijvoorbeeld cedel
Aanvulling Load Balancing RS485 verlengunits 05-12-2019 met dank aan @stormfly
"Als laatste dan nog iets over de veiligheid. Een vast laadpunt moet altijd een beveiliging hebben tegen wisselstroomfouten én tegen gelijkstroomfouten die vanaf de auto naar je huis kunnen lopen (en dat wil je echt niet). Dat kan met een aardlekschakelaar type B; dat is wat anders dan een zekeringautomaat met B-karakteristiek! Maar er zijn ook laadpalen die de gelijkstroombeveiliging ingebouwd hebben, zodat er in de meterkast een 'gewone' aardlekschakelaar (=type A) gebruikt kan worden.
En dan zijn er nog laadpalen die beide beveiligingen ingebouwd hebben, zoals het nieuwe type van Zappi. Daarvoor hoef je dan helemaal geen aardlekbeveiliging in de meterkast te hebben."
Aanvulling 22-7 met dank aan @Sr_Ogel over 32A belasten op een 1x35A zekering:
Kort samengevat is er in de NEN 1010 niets dat je verbied om de hoofdzekering (35A) met 32A te belasten. De netcode van de netwerkbeheerders schrijft echter wel selectiviteit voor. Voor smeltpatronen was dit een factor 1,6 voor automaten is dit afhankelijk van de specificatie opgegeven door de fabrikant.
Wil je toch maximaal gebruikmaken van je 35A aansluiting en toch de rest van je apparaten in huis kunnen gebruiken zonder dat de hoofdzekering eruit klapt zul je loadbalancing moeten toepassen. Deze schakelt het laadvermogen van je laadpaal automatisch terug op het moment dat je verbruik van andere apparaten toeneemt.
Kan er brand ontstaan? nee, tenminste geen grotere kans dan je met normale grootverbruikers op een 16A zekering zou hebben. Bij overbelasting schakelt de zekering (32A) of je hoofdzekering (35A) af. Daarmee is de situatie beheerst. Wel is het noodzakelijk dat er in de installatie rekening is gehouden met grote vermogens die langdurig door de kabels lopen.
Aandachtspunt: mocht de hoofdzekering afvallen dan betekent dit dat je hele huis zonder stroom zit. In het geval van automaten kun je dit zelf weer inschakelen. In het geval van smeltzekeringen zul je de netbeheerder moeten bellen en zit je dus langer zonder stroom.
DOM EN SLIM LAADPUNT
Verder is het handig om te weten dat thuis laadpunten in domme en slimme varianten verkrijgbaar zijn. Een domme variant is niet meer dan een veredeld stopcontact. Maar op een eigen oprit is dit vaak meer dan genoeg. Vooral eentje met vaste kabel is goed bruikbaar voor daily use met zo min mogelijk gedoe. Thuiskomen, inpluggen, en naar binnen gaan.
Een slimme variant heeft een GPRS simkaart of is met een UTP kabel aangesloten op je thuisnetwerk waardoor er een koppeling met een backend systeem is van bijvoorbeeld The New Motion. Vaak hebben ze ook RFID lezers. Sommigen kun je ook aansluiten op je P1 poort van je slimme meter voor loadbalancing doeleinden. Een 'gemanaged' laadpunt kost een paar euro per maand. In ruil daarvoor krijg je een vermelding in de laadpunten databases, inkomsten uit laadsessies van gasten met een laadpas, remote beheer van het laadpunt, online omgeving die allerlei metingen van jouw en je gastverbruik weergeeft en allerlei andere statistieken.
ZELF DOEN
Een populaire thuis-laadpaal is de Love to load van The New Motion. Hoewel duurdere modellen van de Lolo tot 22kW kan worden ingesteld zijn vooral oudere versies (Lolo smart) vaak geplaatst op een 1-fase 16A groep bij mensen die een auto hebben die maar op 1 fase kan laden, zoals de Mitshubishi Outlander PHEV of bij parkeergarages waar ze erg veel laadpunten nodig hebben. Op zo'n laadpunt kan je dus maximaal met 3,7kW laden. Het is een leuk laadpunt voor Tweakers die met laadpalen willen beginnen waarmee je alle kanten op kan, én die je voor een vriendelijk prijsje van Marktplaats kan halen. Wil je zelf je laadpaal bouwen met Raspberries of arduino's, dat kan natuurlijk ook, Google dan op eens op 'OpenEVSE'.
PUBLIEK (AC) LADEN
Een standaard laadpaal heb je vast wel eens gezien. Bekende type's zijn die van EV-Box met de gekleurde ring, of rebranded versies hiervan zoals die zuilen van de Nuon of Engie. Ook ICU en EVnet kom je veel tegen, en New Motion Lolo's. Alle publieke laadpalen in Europa ondersteunen Type2 / Mode3 laden. (zie bovenaan)
Ongeveer 80% van de publieke laadpunten in Nederland bieden 11kW aan met Type2 socket. (3x16A)
Ongeveer 15% is langzamer (3,7kW / 1x16A) Dit zijn vaak oudere laadpunten en vind je bijvoorbeeld vaak in parkeergarages.
Ongeveer 5% is sneller (22kW / 3x32A)
Er zijn een paar honderd 22kW's met name bij van de Valk restaurants, vakantieparken, intratuin etc. Je kan ze vinden op deze kaart. Sorteer daar dan op 22kW. In het buitenland zijn bijna alle publieke laadpalen 22kW omdat ze daar geen vastrecht / aansluitwaardes kennen.
De dubbele 11kW's zijn in Nederland vaak afgezekerd op 3x25A vanwege het lage vastrecht tarief voor de kleinste net-aansluiting. Dat betekent dat ze maar maximaal 75A voor de hele paal aan vermogen beschikbaarhebben. Sommige (oudere) laadpalen leveren daarom maar 37A per socket (8,5kW) en slimmere laadpalen geven de eerste auto die aansluit 11kW. Als er een tweede bijkomt dan load balanced de laadpaal naar 2x 8,5kW, of wat ook voorkomt is dat de eerste wordt teruggeschroefd naar 6kW en de nieuw aangesloten auto de volle 11kW krijgt. De logica hier achter is dat de eerste auto al een tijdje de volle 11kW gehad heeft en derhalve waarschijnlijk minder op het hoge vermogen zit te wachten dan de nieuw aangesloten auto.
Als je een 1-fase auto zoals de Jaguar i-Pace aansluit op een 3-fase 11kW laadpunt dan zal hij maar 1 van de drie fases gebruiken, en dus laden op 3,7kW. Sluit je een 1-fase auto aan op een 22kW laadpunt dan krijgt hij over die ene fase 32A geleverd en dat betekent dat deze auto hier met AC op 7,4kW kan laden.
DC SNELLADEN
Bijna alle EV's hebben een socket voor normaal (AC) laden, maar ook een socket voor SNEL laden.
Dit snelladen gaat met gelijkstroom waarbij de daadwerkelijke lader (AC/DC converter) niet in de auto zit maar in de fysieke 'pomp' van de snellaad-aanbieder. Hierdoor kunnen hogere snelheden worden gerealiseerd vanwege de zwaardere omvormers die kunnen worden gebruikt. Zo ziet een typische Allego snellader eruit:

DC50 snelladers zoals de bekende Efacec QC50 Triplechargers en de ABB triplechargers (o.a. van Fastned) leveren 43kW op AC Type2, en 50kW op CCS (Combined Charging System / Europa) en ook 50kW op ChaDeMo (de Frankenstein-stekker).

3 Kabels die je op elke snellader zal vinden
Grappig weetje: vrij vertaald uit het Japans betekent CHAdeMO: "zullen we samen een kopje thee drinken", omdat de tijd dat je op je snellaad sessie zit te wachten vaak overeenkomt met de hoeveelheid tijd die je kwijt bent als je met iemand een kopje thee drinkt.
Dat dit vermogen van 50kW of hoger wordt aangeboden wil overigens niet zeggen dat alle auto's hier ook mee overweg kunnen. Een oude BMW i3 bijvoorbeeld kan over CCS maar maximaal 30kW laden. Een Renault Zoe met een batterij die al 85% vol zit, zal nog maar met 15kW laden in plaats van 43kW.
De snelst ladende auto's van dit moment zijn de Tesla Model 3 (190kW), Audi E-Tron (150kW) en de Jaguar i-Pace (85kW).
Fastned heeft inmiddels ook 175kW DC met vloeistof gekoelde slangen (worden gedeeltelijk zelfs geupgrade naar 350kW) en ook Fast-E Ionity biedt snelheden tot 350kW via CCS. Momenteel kan alleen de Tesla Model 3 Longe Range in de praktijk laadsnelheden halen boven de 175 kW.
LAADPAAL AANBIEDERS EN LAADPAS AANBIEDERS
Een normale publieke laadpaal moet je activeren met een RFID laadpas. (op de vraag waarom kan volop gediscussieerd worden in het algemene EV topic). Voor nu is het even een feit.
Er zijn veel aanbieders van laadpalen. Deze noemen we CPO's oftewel Charge Point Operators. Een CPO is verantwoordelijk voor het plaatsen van de paal, dat de techniek werkt en blijft werken, dat de RFID kaartlezer het doet, dat de internetverbinding van de laadpaal blijft functioneren (veelal via GPRS simkaart) én, heel belangrijk, de CPO bepaalt het BASIS tarief. Dit tarief kan ingesteld worden van €0,00 tot €0,80 per kWh en wordt meestal ingesteld op een tarief van €0,25 tot €0,35 per kWh incl btw.
In Nederland heb je een aantal grote partijen die publieke laadpalen plaatsen en/of uitbaten. De bekendsten zijn:
EVnet / Stichting E-laad
Metropool Regio Amsterdam (MRA)
Pitpoint
Allego
Ecotap
EV-Box
Engie
Al deze partijen werken samen met bedrijven en gemeentes om publiek laden een plek te geven in Nederland.
Bij een normale laadpaal met een type2 socket is het de bedoeling dat je je eigen kabel gebruikt. Zodra de laadsessie gestart is, vergrendelt de kabel aan beide zijden en kan ook niemand deze kabel stelen. Doorknippen kunnen ze wel proberen, maar met 11.000 watt aan stroom erop zou ik dat niemand aanraden. Ook als de laadsessie voorbij is, blijft de kabel vergrendeld. Hij kan alléén ontgrendeld worden door gebruik van dezelfde laadpas als waarmee de sessie gestart was. Aan de auto zijde kan je soms ontgrendelen met een knopje in het voertuig.
Laden bij een publiek laadpunt kost gemiddeld ongeveer €0,35 / kWh.
Bijna alle gemeente-laadpalen en laadpalen van EVnet berekenen daarbovenop nog en toeslag van €0,61 incl BTW per laadsessie.
PUBLIC, SEMI-PUBLIC, en PRIVATE
Public
Een laadpaal aan de straat, met een verkeersbord erbij is eigenlijk altijd een publiek laadpunt. In de meeste betaald parkeren gebieden moet je hier ook gewoon parkeergeld betalen maar er zijn uitzonderingen. In sommige gemeentes mag je gratis parkeren, mits je aan het laden bent. Dat is bijvoorbeeld het geval in Apeldoorn of Zutphen en ook in veel buitenlandse steden. In veel gemeentes gelden andere bepalingen. In de éne gemeente mag je 's avonds na 22:00 je auto aan de laadpaal laten staan tot de volgende morgen, in andere gemeentes mag dit niet. Een feit is dat andere EV rijders het doorgaans niet waarderen als jij 'volgeladen' de paal bezet houdt. Check dus altijd goed de plaatselijke wet- en regelgeving.
Gemeentes zetten publieke laadpalen neer op strategische plekken maar de meeste laadpalen worden aangevraagd door particulieren die zelf geen mogelijkheid voor een laadpaal op eigen terrein hebben. Deze groep bestaat in Nederland volgens diverse onderzoeken uit ongeveer 58% van alle huishoudens. Dat betekent dus dat bijna 6 van de 10 huishoudens NIET op eigen terrein kan laden en dus is aangewezen op 100% (semi)publiek laden. In het buitenland ligt dit percentage veel lager, in bijvoorbeeld Duitsland is het maar 20% en in Oostenrijk maar 5%. Vooral bedrijven die zich bezighouden met snelladen willen je graag doen geloven dat dit percentage hoger is.

Een Renault Twizy aan een publiek type2 laadpunt met een schuko verloopje
Semi-public
Laadpunten die bij bedrijven aan de muur hangen bij de parkeerplaats zijn vaak Semi-public. Meestal mag je hier wel laden maar soms ook niet. Bij twijfel: overleg!
The New Motion is samen met EV-Box een van de grootste aanbieders van laadpunten die semi-public 'achter de meter' wordt geplaatst. En dan heb je ook nog allerlei partijen die met andere apparatuur zoals ICU werken zoals bijv. Eneco of NL-Mab. Je komt deze laadpunten veel tegen bij bijvoorbeeld bedrijven, parkeergarages, zwembaden, sauna's, pretparken, en bouwmarkten.
Er zijn ook bedrijven die hun laadpunt op een 0-tarief instellen. Zo bieden ze hun klanten en gasten gratis laden aan. Vaak zijn deze punten ook publiek bereikbaar en vaak mag je er als voorbijganger zelfs gewoon laden. Bijvoorbeeld supermarktketen LIDL doet dit met meerdere snelladers.
Private
Privé laadpunten zijn over het algemeen niet bedoeld om zomaar aan te sluiten, tenzij ze als publiek staan aangemeld. Dat gebeurt ook bewust, de eigenaar meldt zijn of haar laadpunt als 'publiek beschikbaar' aan, hij wordt zichtbaar in allerlei laad-apps en je mag daar als gast komen laden, met je eigen laadpas of soms gratis of voor een donatie. Hierbij parkeer je dus soms zomaar op een oprit van iemand.
Maar het komt ook voor dat de eigenaar niet bewust is van het feit dat zijn laadpunt publiek gelist is en dat hij er toch niet op zit te wachten. De oplossing ligt voor de hand, je laadpunt niet meer op public instellen of dit laten doen door de backoffice beheerder van je laadpunt.
LAADPAS AANBIEDERS / MSP
Er zijn in Europa meer dan 100 verschillende aanbieders van laadpassen en/of laad-apps.
Deze noemen we MSP's oftewel Mobility Service Providers. In het begin (2011) had je alleen de bekende grote energie reuzen Essent, Eneco, Nuon en The New Motion. Nu zijn er wat meer aanbieders. De meeste MSP's bieden een laadpas aan. Dit is een plastic RFID pasje wat je voor het laadpunt moet houden om het laden te starten en te stoppen. Een aantal daarvan leveren ook een RFID sleutelhanger/tag erbij of juist alléén een RFID sleutelhanger zoals bijvoorbeeld Plugsurfing doet.
TARIEVEN
MSP's doen dit niet gratis. De laadpas is wel vaak gratis aan te vragen, maar ze zijn er ook voor een vast bedrag of met een maandelijks abonnement. Er zijn ook MSP's die goedkopere of gratis laadpassen verstrekken als je ook hun energie thuis bij ze afneemt. Er zijn ook MSP's die voor een vast bedrag per maand een all-you-can-eat aanbod hebben, waarbij je unlimited kan laden voor bijvoorbeeld €50,-.
Van met name de gratis passen worden de vergoedingen worden dan vaak versleuteld in de afgenomen kWh volumes. Omdat deze versleuteling zoveel verschillende varianten kent is het lastig om hier één prijs aan te hangen, maar dat probeer ik wel met de Laadpas Top 10. Hierin hou ik ALLE MSP's in bij en ook hun tarieven en versleutelingen.
Er is geen enkele MSP die niets aan je verdient. Er zijn er wel een paar die heel weinig aan je verdienen. Bijvoorbeeld 1 cent per kWh of 12 cent per laadsesie. Er zijn ook MSP's die op elk laadpunt een vast tarief berekenen, bijvoorbeeld €0,36 per kWh, wat vooral voor je gemoedstoestand erg prettig kan zijn.
Het gemiddelde over álle laadpalen in Nederland ligt denk ik zo ongeveer rond de 30 cent per kWh. (dus inclusief semi-public) Als je alleen publiek meeneemt in de berekening denk ik rond de 33 cent per kWh.
De goedkoopste 100% publieke laadpaal die ik ken staat ingesteld op €0,18 / kWh en de duurste op €0,42 / kWh. En ook hier is door gebruik van de juiste MSP serieus veel voordeel te behalen.
De kunst als prijsbewuste particuliere EV rijder is dus precies de juiste laadpas in te zetten op de juiste laadpaal. Of...in het geval van gratis laadpalen, het geluk hebben dat er een gratis paal bij je in de buurt staat.
Vind je dit maar gezeur om centen, bestel dan gauw een New Motion laadpas en laad zorgeloos door heel Europa. Een TNM pas kost je nooit meer dan €7,- per maand en wordt op de meeste plekken van alle laadpassen geaccepteerd.
Ben je net als ik een krent wat prijsbewuster, lees dan verder:
BESPAREN
Er zijn grote prijsverschillen tussen verschillende Europese laadpassen, tot bijna 1000%. Bij Nederlandse snelladers bijvoorbeeld betaal je voor dezelfde kWh tussen de 70 en de 3 cent. Ja, echt waar. Het kan tot 23x goedkoper dan de CPO prijs en zelfs tot 7x goedkoper dan dat je thuis aan je energieleverancier betaalt.
Deze prijsverschillen daar moet de consument ook van kunnen profiteren vind ik, en daarom is transparantie volgens mij de oplossing.
Een volle batterij van 50 kWh kan je dus €40,- kosten of slechts 1,20.
Het loont dus wel de moeite om je er even in te verdiepen. Ik ben daarom een blog gestart genaamd 'Goedkoper Rijden' waar je allerlei informatie kan vinden om gratis of zeer voordelig heel Europa door te kunnen rijden.
Onthoudt in elk geval dat de CPO altijd de basisprijs van een laadpaal vaststelt en dat deze basisprijs altijd door iemand betaald moet worden.
De afspraken die MSP's met jou maken kunnen hier van afwijken. Het verschil betaal jíj of je MSP betaalt het. De CPO krijgt altijd het tarief wat hij instelt op het laadpunt.
MSP's hanteren verschillende tariefstructuren en dat is vaak lastig te doorgronden. Zo zijn er tarieven op basis van kWh, op basis van CPO-tarief + toeslag, start-tarieven, boete-tarieven, tarieven op basis van tijd, op basis van vermogen, tarieven voor eigen-merk laadpalen of 'gast/roaming' gebruik, dan heb je nog servicekosten opslagen of 'roaming' opslagen van 1 tot 4 cent per kWh of tarieven op basis van een combinatie van alle voorgaande varianten. Dan hebben ze vaak ook nog abonnementen met bepaalde volumes, en dan bestaat er ook nog zoiets als flat-rate, al dan niet met theoretische plafonds en bundels.

Alles bij elkaar is het een behoorlijk complexe puzzel om uit te zoeken welke laadpas voor jou nu precies geschikt is. Iemand die in Breda woont heeft waarschijnlijk meer aan een laadpas van de Nuon dan iemand die in Amersfoort woont, omdat er in Noord-brabant heel veel voordelige Nuon laadpalen staan en in Amersfoort vind je dan weer veel Allego. Iemand die in Amersfoort of bijv. Arnhem of Deventer woont kan het beste een Duitse pas aanschaffen waarmee hij /zij voor 25 euro onbeperkt op ALLE laadpunten in de stad kan laden, iemand die in Den Haag woont kan dit niet omdat daar bijna geen laadpalen van Allego staan. Daar staat weer heel veel Ecotap. Enzovoorts enzovoorts.
Er zijn ook laadpassen die voor iedereen redelijk voordelig zijn. Deze vind je dus hoog terug in de Top 10. Een mooie beginners laadpas bijvoorbeeld is die van Flow of van de Nuon. De Flow pas kun je gratis aanvragen en zij berekenen slechts 12 cent per laadsessie. Ecotap is ook niet duur, die berekenen 1 cent / kWh als 'onkosten' op niet-ecotap laadpalen.
De NUON laadpas is ook wel een bijzondere. Zij berekenen je overal 35 cent per kWh of minder (op de Nuon palen Brabant of Utrecht is het goedkoper bijvoorbeeld). Laadpalen die duurder zijn, zijn dan voor hun risico. De meeste laadpunten zijn goedkoper, uiteraard. En dat verschil krijg je natuurlijk niet terug.
Een van de aller- 'eerlijkste' passen is die van VanDeBron. Zij berekenen je daarvoor 3,50 per maand, máár je krijgt er 100% geen enkele toeslag bij. Puur het kale CPO tarief brengen ze je in rekening.
LAADPAAL APPS/KAARTEN
Er zijn tientallen laadpaal-apps. Een van de mooiste vind ik persoonlijk van The New Motion, maar ook die van Nuon en VandeBron zijn heel prettig in gebruik.
Ook heeft the New Motion een aardige website gemaakt die ondanks de duizenden laadpunten ook nog eens goed performt. Die gebruik ik regelmatig voordat ik een lange trip ga maken met de EV.
Ze maken allemaal gebruik van dezelfde Nederlandse database van oplaadpalen.nl waar jammer genoeg ook veel fouten in zitten die niet (voldoende) worden opgeruimd. Er is een formulier op hun site die je in kan vullen maar er gebeurt bijna nooit iets mee. Voor nieuwe laadpunten werkt het systeem erg goed, maar voor het opruimen van oude laadpunten of verwijderen van laadpunten die bijvoorbeeld achter een hek staan is het werkelijk een ramp. Niemand voelt zich er echt verantwoordelijk voor denk ik. Valt natuurlijk ook niets aan te verdienen aan het opschonen van een gedeelde database.
Dan heb je ook nog community based apps zoals Chargemap
Vooral chargemap vind ik echt fantastisch omdat ze een grote community hebben. Bij bijna elk laadpunt zijn er foto's van geupload zodat je goed kan zien hoe je er kan komen. (Van honderden Nederlandse publieke laadpunten heb ik ze overigens zelf toegevoegd, mits ze op Google Maps te vinden waren
Nuon heeft enkele Google Maps kaarten gepubliceerd van de omgeving Amsterdam en Brabant/Limburg waarbij je kan zien wat hun planning is met betrekking tot toekomstige palen.
BUITENLAND
Zoals al eerder gezegd staat heel Europa vol met 22kW AC laadpalen, vooral in Frankrijk en Duitsland. Ook de bovengenoemde triple-chargers snelladers daarvan staan er inmiddels meer dan 8000 door heel europa, te vinden op o.a. https://CCS-map.eu . In het buitenland heb je vaak andere passen nodig. De beste app voor gebruik in het buitenland is Chargemap of een plaatselijke app voor die regio. Zoals bijvoorbeeld Smatrics in Oostenrijk of Electromaps in Spanje.
In de binnenlanden van Frankrijk komt nog AC type 3c connector voor (aan laadpaal zijde) vooral bij oudere laadpuntjes zoals die van Belib' in Parijs.
In de binnenlanden van Italie zie je af en toe nog een AC 3a connector. Vrijwel al die laadpalen hebben OOK een type2 socket. Type3 gaat er dus in rap tempo uit.
Ik heb behoorlijk wat internationele reisverslagen op mijn blog verzameld. Van mezelf maar ook van gastbloggers (o.a. via Tweakers) en daar kan je best inspiratie opdoen.
Heb je nu nog steeds vragen, bezoek eens mijn blog op http://goedkoperrijden.blogspot.com of kijk dan eens bij de F.A.Q. die ik schreef: http://www.laadpastop10.nl/faq en anders stel ze gerust hieronder.
Disclaimer:
Ik wordt door geen enkele partij betaald, ben een 100% onafhankelijke Tweaker met een ietwat bovenmatige interesse in EV laadtechniek
[ Voor 44% gewijzigd door Hachy op 05-02-2020 00:25 . Reden: Snelst ladende auto's bijgewerkt ]
Ioniq5 & Zoe | 13000 Wp | LaadpasTop10.nl | Goedkoperrijden.blogspot.com