Timoth schreef op woensdag 18 november 2020 @ 14:51:
Je mist het punt. Het ging erom dat 'men' de Nederlandse productie zo wil beperken dat we veel minder/niet meer exporteren. Wat nu als ieder land dat voor zichzelf zou beslissen? Ieder land produceert alleen voor de interne markt, dat wordt dan nogal een beperkte voedselkeuze per land.
Laten we realistisch zijn, ik denk niet dat we een patatje met of een blokje kaas minder zullen eten als er minder geëxporteerd wordt.
Hierin zit overigens wel een stukje laaghangend fruit: dumping. Nederland (en de EU in het geheel) heeft er nogal een handje van om overtollige voorraden met veel subsidie in het buitenland onder de marktprijs te dumpen, de boeren in die landen (op dit moment klagen met name de Australische en Nieuw-Zeelandse boeren over de gesubsidieerde Hollandse piepers) uit de markt prijzend. Dat soort fratsen stoppen levert inderdaad een verlaging van de export op. Maar het is ook goedkoper voor de belastingbetaler.
In Nederland zie je wel steeds meer dat individuele boeren of organisaties (exclusief) voor supermarkten gaan produceren. Maar het eigendom blijft nog steeds van de individuele boer, gelukkig. Ik zou er niet aan moeten denken dat een paar grote spelers hier solo de hele voedselketen en land in beheer zouden hebben.
Trends. Glijdende schaal. Schaalvergroting heeft niet tot doel om meer geld in de zakken van de boeren te krijgen, schaalvergroting heeft louter tot doel meer te produceren tegen steeds minder boeren.
Toverwoord hierin is: Agrarische verticale integratie.
Die trend is er. Die trend staat er. Afhankelijk van hoe pessimistisch de landbouweconoom naar wie u staat te luisteren ingesteld is, is dit iets waar we de komende 10 a 5 jaar mee te maken gaan krijgen.
Aardige verkenning voor het startschot van de trend "van zelfstandige boer naar uitzendkracht van een concern" is de ontwikkeling van de McNugget (iets met hedgen van commodities en een keten zien als een reeks complex financial instruments).
Soja is van oorsprong wel een restproduct. In de huidige markt is het misschien allemaal wat ondoorzichtig om de exacte stromen te doorgronden, maar dat het puur veevoer gedreven is klopt niet. Wat dat betreft moet je misschien iets meer uit je bubbel komen.
Even voor de volledigheid, mijn bubbel is die van de particuliere grondbezitters (vroeger ook wel bekend als De Landheren), dus met boeren heb ik vaak genoeg te maken en zit ik vaak genoeg mee aan tafel. Daarnaast ben ik sinds het begin van de Coronacrisis ingehuurd door een hele grote levensmiddelenmultinational om wat orde op zaken te stellen, dus enige kijk op de grotere stromen heb ik ook. Mocht u met 'mijn bubbel' impliceren dat ik een stedeling zou zijn voor wie het 'buiten de bebouwde kom' slechts een ver-van-mijn-bed-show is, dan moet ik u uit de droom helpen, daar bij mijn voordeur ook gewoon de modderlaarzen en de wanstaltige rubberen klompen staan.
Dat terzijde.
98% van de soja die wereldwijd verscheept wordt is feed-grade soja voor dierlijke consumptie. Nederland importeert voor slechts 15% aan hele sojabonen (VS), het meeste soja komt hier als meel (BR, AR) het land binnen en krijgt een enkeltje De Heus. Logisch ook, je gaat niet de hele boon verschepen als je de zeepziederijen ter plaatse hebt. Blokken zeep verschepen is een stuk efficiënter.
Kleine noot: Braziliaans meel kan ook Amerikaans soja bevatten, daar de afgelopen jaren Amerikanen met flinke overschotten zaten (een akkefietje met China), en ze het dan maar heel goedkoop verscheepten. De Braziliaanse sojamolens sprongen daar gretig op in, en kochten deze goedkope bonen om het vervolgens te malen en weer te verschepen als Braziliaans schroot en meel.
Je bewering van 'goedkope olie' klopt dus niet. Beide stromen drijven dus wel degelijk de markt naar soja aan.
Goedkoop in de zin: goedkoper dan bijvoorbeeld palmolie. De enige olie die goedkoper is dan soja-olie is koolzaadolie. Maar dat leent zich veel minder voor de toepassingen als zeep/cosmetica en inkt (iets met vetzuren ofzo).
Vaak gaat die extreem grootschalige veehouderij in Oost-Europa niet gepaard met veel vakmanschap en dierwelzijn zoals wij hier in Nederland eisen. Gevolg is dat je kwalitatief een minder product (minder voedselveilig) krijgt, wat ook nog eens onder een (veel) lagere dierwelzijnsstatus geproduceerd is.
Klopt. Maar dan moet u zich ook niet blindstaren op de kleine agrarische familiebedrijfjes, die - gezien de beleidsrichting van het GLB - sowieso hun beste tijd hebben gehad, en beter vervangen kunnen worden door grote, moderne, efficiënte ondernemingen. Daarin is men in Oost-Europa een stuk verder in (overigens met hulp van Nederlandse financiers en toeleveranciers) daar die minder last hebben van de wet van de remmende voorsprong.
Daarnaast ligt ondanks dit de gemiddelde kostprijs voor een liter melk in Polen zelfs hoger dan in Nederland.
Dan dringt mij de vraag op: is die Nederlandse boer dan zo goedkoop?

In China worden nu inderdaad hele grote melkveehouderijen opgezet. Dat is puur voor de interne markt en dan nog zullen ze nooit zelfvoorzienend worden omdat ze te weinig grasland hebben. Nu de lonen in China nog relatief laag liggen, gaat dat daar goed, maar op den duur blijft zuivel produceren niet heel goedkoop. Daarnaast krijgen die koeien dus nooit weidegang.
Grasland is inderdaad een issue. De megastallen staan in de woestijn die ze volplanten met luzerne voor het voer. Stikstofdispositie zou daar juist heilzaam zijn, ware het niet dat men daar veel minder van heeft, aangezien zulke bedrijven beschikken over uitgebreide vergisters en verwerkers om de laatste restjes energie uit de drijfmest te persen, want zo'n stal runnen vreet energie.
Maar de combinatie grasland en arbeidsloon (voorzover nodig, zulke boerderijen doen 20.000 koeien met 50 man personeel, waarvan de Nederlandse expat veeartsen de duursten zijn) heeft er overigens ook voor gezorgd dat ze naar vazalstaat Rusland kijken, waar ze momenteel de ene na de andere megastal uit de grond stampen. Russen zijn immers goedkoper dan Chinezen.
Zie bijvoorbeeld de bontindustrie. Wij als Nederland verbieden de nertsenhouderij, omdat we dat ethisch niet verantwoord vinden, maar we verbieden niet de import/aankoop van nertsenbont. Het bont wordt nu in het buitenland onder veel mindere dieromstandigheden geproduceerd. Struisvogelpolitiek.
Ja, want Canada en Denemarken zijn inderdaad landen die bekend staan om onderontwikkelde dieromstandigheden. Nee, de nertsenhouderij is een verhaal apart. Dat valt eigenlijk buiten de scope van dit topic. Maar daar wil ik over kwijt dat de nertsenbonthandel al een jaar of vijf volledig op z'n gat ligt. In 2014 rezen de prijzen nog de pan uit omdat nerts in China ineens in de mode was. Toen gingen de grote nertsenproducenten Canada, Denemarken en Nederland als een gek investeren in grotere faciliteiten. Een jaar later klapte de bubbel omdat men in China weer naar de volgende hype ging. Een paar Canadese fokkers hebben nog geprobeerd wat tonnen pels uit het zicht van de fiscus te verkopen. Wat Nederlanders kopieerden het trucje, maar daar trapte de FIOD niet in (die hebben her en der nog wat deuren in getrapt). En nu zijn de enige pelshandelaren die nog wel aan nerts verdienen, de Canadese en Amerikaanse autochtone pelsjagers.
De enigen die in Nederland baat hebben bij het verbod op de nertsenhouderij zijn de nertsenhouders zelf, daar die nu gangbaar ondernemersrisico met droge ogen af kunnen wentelen op de samenleving.
En ik kan het weten, ik heb in de opslag nog een aantal dozen pelsen liggen (ooit bij de ondergang van onze laatste nertsenhouderij achterover gedrukt als "appeltje voor de dorst", dacht ik destijds als (relatief) arme student), maar die zal ik aan de straatstenen niet meer kwijtraken.
Heb je een linkje dat ons varkensvlees in China een kiloknaller is?
Zou ik even moeten zoeken in de recente publicaties van VION. Gemiddeld is Nederlands varkensvlees in China 2 euro per kg goedkoper dan Chinees varkensvlees.
Onze zuivel/babymelkpoeder staat juist bekend als topkwaliteit in die landen en wordt goed betaald.
Dat is een vrij aardig frame, maar daar moeten enkele kanttekeningen bij geplaatst worden. Ja, in het post-melamine-tijdperk (2008, dacht ik) was babymelkpoeder lange tijd booming. Ja, in de nasleep van de Deense cartoonrellen (2005, meen ik) hebben de Nederlandse zuivelaars de Denen het mes in de rug gezet en een immense marketingcampagne in de Islamitische wereld op touw gezet om Deense zuivel te boycotten en vooral Nederlandse merken aan te prijzen.
Maar fijn dat u ook aanstipt dat er grof voor betaald wordt. Dat zit namelijk zo: in Nederland is wettelijk niet alleen de samenstelling van babypoeder vastgelegd, maar ook de maximumprijs. Dit is zodat ook moeders met een smalle beurs hun roze wolk kunnen voeden. Heel mooi natuurlijk. Dit leidt er echter wel toe, dat formula-fabrikanten vooral pervers geprikkeld worden om zo min mogelijk formula naar Nederlandse winkels te sturen, en zoveel mogelijk te exporteren. In Nederland mag zo'n bus poeder maximaal iets meer dan een tientje kosten. In andere landen betalen moeders al gauw vijf tientjes in de winkel voor dezelfde bus. Tel uit uw winst.
Na de oorlog is er door overheid volop ingezet op voedselzekerheid en schaalvergroting. Nooit meer honger was het credo.
Absoluut. En daarbij was stap 1:
"Versterken van de boerenstand".
Maar we zitten niet meer in stap 1. We zitten in stap 43:
"Afbouw van buitensporige blootstelling aan financiële derivaten met een fluctuerende waardering en een hoog risicoprofiel".
Klinkt het als de Kredietcrisis? Dat is het ook. De blootstelling is deze keer dusdanig dat dit direct raakt aan onze soevereiniteit. En hierbij is het agrarische middenbedrijf de subprime. Niet de bio-boer met een webwinkel. Niet de megaboer met een halve provincie vol geautomatiseerde stallen en een villa in Brasschaat. Nee, de hoofdmoot van het Nederlandse agrarische familiebedrijf.
We komen nu op een kantelpunt en dat geeft altijd wrevel,
Dat kantelpunt was veertig jaar geleden al bereikt. Nu zitten we in de fase: hoe komen we hier zonder al te veel kleerscheuren (en dan heb ik het niet over de boeren, maar over Nederland in zijn geheel) uit?
Het echte pijnpunt zit in het verdienmodel.
Ik herhaal het nog maar een keer: (Nederlandse) boeren zijn geen producenten, maar (verhandelbare) produkten. Het huidige verdienmodel is niet houdbaar, is het nooit geweest en het was ook nooit de bedoeling geweest dat het houdbaar is.
Enig verdienmodel van betekenis zijn de derivaten die aan de boer vast zitten: Subsidies backed securities -> collateral debt obligations -> credit default swaps -> synthetic collateral debt obligations -> you name it, de Wolfjes van Wallstreet van de agrarische sector kunnen het u allemaal uitleggen terwijl ze u een lijntje coke aanbieden op de motorkap van hun Maserati.
Een boer op de rand van de afgrond is immers niet een resultaat, maar een doel:
"Modern-day sharecroppers trapped in indebted servitude kept on the edge of bankruptcy."
Als u daar een rare smaak van in uw mond krijgt, weet dat ik die ook heb, en met ons ook velen in Den Haag en Brussel. FDF heeft die rare smaak ook in de mond. Maar FDF beseft niet dat zij slechts gereedschap zijn, en ik durf er een mooie fles wijn (van een lokale, Nederlandse boer) op te verwedden dat de gebruikers van dat gereedschap die rare smaak níet in hun mond hebben.
Quelle chimère est-ce donc que l'homme? Quelle nouveauté, quel monstre, quel chaos, quel sujet de contradiction, quel prodige!