[BEV] Het Elektrische auto's topic - deel 5

[daemonix]

En dat E-keur/nummer is nu precies het TuV nummer (en dat is dus helemaal geen garantie dat de RDW het toch goedkeurt).

[prettig]

Trekhaak mag je er gewoon onder schroeven in NL en mee rijden (alleen niks trekken). Is geen wezenlijke wijzigen aan de auto (fietsendrager mag ook). Ook zonder typegoedkeuring.

En als het EU type goedkeuringsnummer elders in de EU wel mag trekken moet de rdw dat goedkeuren. Je kunt namelijk dezelfde auto gewoon invoeren en dan moeten ze het ook.

Vraag is of het op datzelfde typegoedkeuringsnummer gaat (model 3 heeft ze met en zonder trekgewicht, 1x eentje omkeuren zonder aanpassingen auto anders dan trekhaak en het mag).

Kwestie van tijd......komen teveel EV's op de weg, is straks flinke markt voor.

[ Voor 24% gewijzigd door prettig op 24-08-2019 18:23 ]

[prettig]

Regeneren en remmen...... model 3 doet het naar mijn mening het beste (je kunt behoorlijk hard rijden en toch afremmen zonder de mechanische rem te gebruiken). Laatste stukje mechanisch onder 5kmh (maar dat doen heel veel ev's). Stap ik in de i3 of niro dan moet ik gewoon stuk eerder het gas loslaten, anders moet ik mechanisch bijremmen.

Maar ik vindt het allemaal lood om oud ijzer: meeste doen het netjes en kwestie van wennen en aanpassen aan de auto die je rijdt. Gaat erom dat ze regeneren en dat vloeiend doen, rest is timing.

[PeterZ(on)]

prettig schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 18:20:


Maar ik vindt het allemaal lood om oud ijzer: meeste doen het netjes en kwestie van wennen en aanpassen aan de auto die je rijdt. Gaat erom dat ze regeneren en dat vloeiend doen, rest is timing.

Mijn Leaf doet dat af en toe nogal lomp en dan komt ineens de mechanische rem erin als je bijna stil staat. Bij de onderhoudsbeurt gemeld maar was niets aan de hand zei de monteur, of hij deed het toen net.

[mux]

Heb je een oude oude Leaf? Dan is het een grabby brakes bug/recall die verholpen is met 2 software-updates (en in sommige gevallen ook hardware fixes) die je bij de Leaf-dealers kunt krijgen (niet alle Nissan-dealers doen dit).

Zo'n beetje de helft van de oude Leafs op de weg hebben dit in meer of mindere mate, maar het hoort niet. HIj hoort silky smooth te remmen en veel remcontrole te hebben. Je kunt mijn 2011 Leaf rijden als je wilt voelen hoe het 'hoort'

[ Voor 5% gewijzigd door mux op 24-08-2019 18:34 ]

[PeterZ(on)]

Thnx. Een 2011 met 36.000km. Gelukkig gaat het meestal wel goed en hij gaat voor de volgende onderhoudsbeurt toch vervangen worden, dus ik wil er eigenlijk niks meer aan doen als het niet echt vervelend wordt.

[assje]

prettig schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 18:20:
Regeneren en remmen...... model 3 doet het naar mijn mening het beste (je kunt behoorlijk hard rijden en toch afremmen zonder de mechanische rem te gebruiken). Laatste stukje mechanisch onder 5kmh (maar dat doen heel veel ev's). Stap ik in de i3 of niro dan moet ik gewoon stuk eerder het gas loslaten, anders moet ik mechanisch bijremmen.

Maar ik vindt het allemaal lood om oud ijzer: meeste doen het netjes en kwestie van wennen en aanpassen aan de auto die je rijdt. Gaat erom dat ze regeneren en dat vloeiend doen, rest is timing.

Hoe weet jij wanneer je mechanisch remt dan? Met de Ioniq kan ik zo'n beetje een noodstop maken met het rempedaal zonder mechanisch te remmen (vertragen zo'n beetje even hard als hij kan versnellen).

Maximale stand regeneratie is dan ook nog lang niet de max, zelfs op regen-3 stand is het 1e stuk rempedaal gewoon nog regeneratief.

Dat je het rempedaal in moet trappen wil dus nog niet zeggen dat je mechanisch remt.

[ Voor 11% gewijzigd door assje op 24-08-2019 19:34 ]

[Proton_]

assje schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 19:12:
[...]
Dat je het rempedaal in moet trappen wil dus nog niet zeggen dat je mechanisch remt.

^ dit.

[assje]

mux schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 18:32:
Heb je een oude oude Leaf? Dan is het een grabby brakes bug/recall die verholpen is met 2 software-updates (en in sommige gevallen ook hardware fixes) die je bij de Leaf-dealers kunt krijgen (niet alle Nissan-dealers doen dit).

Zo'n beetje de helft van de oude Leafs op de weg hebben dit in meer of mindere mate, maar het hoort niet. HIj hoort silky smooth te remmen en veel remcontrole te hebben. Je kunt mijn 2011 Leaf rijden als je wilt voelen hoe het 'hoort'

Ik had dit met de oude Leaf maar met de nieuwe (2013) Leaf nog erger.

Beide heb je zelf gevoeld trouwens, ik die van jou ook en die was overduidelijk een stuk beter.

Blijkbaar is software niet de enige potentiële oorzaak dus.

[prettig]

assje schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 19:12:
[...]


Hoe weet jij wanneer je mechanisch remt dan? Met de Ioniq kan ik zo'n beetje een noodstop maken met het rempedaal zonder mechanisch te remmen (vertragen zo'n beetje even hard als hij kan versnellen).

Maximale stand regeneratie is dan ook nog lang niet de max, zelfs op regen-3 stand is het 1e stuk rempedaal gewoon nog regeneratief.

Dat je het rempedaal in moet trappen wil dus nog niet zeggen dat je mechanisch remt.

Zit icoontje op het scherm bij de model 3, de i3 remt niet mechanisch (stopt volledig), kona /niro weet je het niet precies.
Bij de i3 kun je door licht het rempedaal aan te tikken ook nog max regen forceren.
Een ioniq komt overigens niet in de buurt van de regen van een model 3.

Maar nogmaals, lood om oud ijzer..... wat boeit het ? paar meter en wellicht de mechanische rem gebruiken.....zo dat is spannend.

[assje]

Inderdaad, af en toe mechanisch is nog altijd net genoeg om de remmen schoon te houden dus prima.

Het ontbreken van een optie voor "default coasten" til ik veel zwaarder aan. Met standaard regeneratie levert iedere keer dat je een tunnel inrijdt of je gaspedaal iets teveel varieert regeneratie op ook als dat niet nodig is. Energetisch niet optimaal maar ook onnodige belasting en dus degradatie van de batterij.

Die degradatie is nog wel een interessante overweging. Stel dat er geen verschil in BMS is dan is het verbruik bepalend voor de levensduur van de batterij (bij gelijk gebruik). Enige tijd geleden werd hier een overzichtje gepost van verhouding van km/kWh van verschillende auto's. Een verbruik dat 20% lager is zou dus eigenlijk een 20% langere levensduur van de batterij en daarmee lagere afschrijving geven.

Wil ook zeggen dat manier van gebruik min of meer lineair is met de afschrijving van de auto. Verbruik je 20% minder energie dan is in principe de levensduur 20% langer.

Behalve energiekosten (en milieu) dus nog een reden om behoudend te rijden

[ Voor 9% gewijzigd door assje op 24-08-2019 21:50 ]

[bite]

Dit is wel mooi met regen, komt bovenaan de berg bijna leeg aan (06:00 in de video) en dan op de weg naar beneden weer opladen.

[TechLight]

assje schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 21:48:
Die degradatie is nog wel een interessante overweging. Stel dat er geen verschil in BMS is dan is het verbruik bepalend voor de levensduur van de batterij (bij gelijk gebruik). Enige tijd geleden werd hier een overzichtje gepost van verhouding van km/kWh van verschillende auto's. Een verbruik dat 20% lager is zou dus eigenlijk een 20% langere levensduur van de batterij en daarmee lagere afschrijving geven.

De levensduur van de batterij wordt (o.a.) bepaald door het aantal laad/ontlaad cycli. Als je kunt voorkomen dat er meer cycli bijkomen door niet te regenereren maar te coasten helpt dat inderdaad. Mechanisch remmen helpt natuurlijk niet, dan gooi je de energie weg en moet je alsnog later opladen. Hard op- en ontladen levert natuurlijk ook meer verlies op dan rustig.

Ik denk wel dat het niet zo veel uitmaakt, aangezien normaal het geregenereerde (veel) minder is dan het uiteindelijke verbruik.

Wat denk ik meer uitmaakt is de capaciteit van de batterij (wellicht in km uitgedrukt). Dat kwam hier geloof ik ook al even aan bod. Een auto die 500km haalt op 1 lading, zal 2x zoveel km meegaan als een die 250km meegaat. Die laatste heeft immers tweemaal zoveel laadcycli nodig voor dezelfde afstand.

Ik denk dat met de meeste batterijen tegenwoordig je je echt geen zorgen hoeft te maken tenzij je de batterij echt 'misbruikt'. Maar er blijft verschil tussen rijders, net zoals voor alle gebruiksvoorwerpen. De een zijn telefoon / bankstel / auto zal wat langer netjes in goede conditie blijven als die van iemand anders.

Niet te veel snelladen, rustig rijden, niet te veel regenereren, etc. zal allemaal na 5 of 10 jaar een auto met meer restwaarde opleveren dan een waarin altijd maximale g-krachten en laadsterktes op hebben gestaan

[Eddos]

kdeboois schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 12:08:
[...]

Niet correct. Je kan de regen bij het los laten van het versnelpedaal aanpassen. De rem is altijd mechanisch.

Ah, dan heb ik dat verkeerd begrepen. Jammer

[daemonix]

Eddos schreef op zaterdag 24 augustus 2019 @ 23:38:
[...]

Ah, dan heb ik dat verkeerd begrepen. Jammer

Het is ook niet correct wat @kdeboois claimt. De Tesla remt wel degelijk met regen. Ze zijn niet gek bij Tesla.

[assje]

daemonix schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 06:22:
[...]
Het is ook niet correct wat @kdeboois claimt. De Tesla remt wel degelijk met regen. Ze zijn niet gek bij Tesla.

Dit was nou net wat ter sprake kwam in de ellenlange discussie vorige week.

Volgens de eerste google hits heeft een Tesla model 3 in het geheel geen "blended braking". Ofwel, rempedaal is puur frictie.

Als dit niet klopt hoor ik graag hoe het wel zit (ook voor de S)

https://teslaownersonline...en-using-the-brakes.7196/

[ Voor 9% gewijzigd door assje op 25-08-2019 07:02 ]

[arsimo]

daemonix schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 06:22:
[...]


Het is ook niet correct wat @kdeboois claimt. De Tesla remt wel degelijk met regen. Ze zijn niet gek bij Tesla.

Het klopt wel bij de Tesla Model 3. De rem is alleen mechanisch. Regen treedt alleen op bij minderen van het gaspedaal (en uiteraard het meest bij helemaal loslaten).

Alleen het lijkt dat er regen optreedt bij remmen maar dat komt omdat men normaal gesproken om te remmen het gaspedaal loslaat en de voet naar het rempedaal verplaatst. Maar het intrappen van de rem zelf voegt geen regen toe.

Dit gedrag is naar mijn mening ook volkomen logisch en wenselijk. Als de maximale regen optreedt als men het gas helemaal loslaat (en dat doet de Model 3 dus) waar zou dan extra regen vandaan moeten komen als men ook nog de rem intrapt?

[ Voor 21% gewijzigd door arsimo op 25-08-2019 07:21 ]

[prettig]

Bmw i3 doet dat wel: los is regen, maar gaat niet naar max...... tik je het rempedaal aan: max regen (kan je goed zien op de balk en kwh meter). Is dat handig: nou nee (overbodige stap), maar wellicht te maken met de hoeveelheid kwh die max regen naar de accu stuurt (50kwh+ in de i3).

Model 3: rem los is snel opbouwend regen tot max (ook afhankelijk van wat er voor je zit) en dat doet die heel sterk. En dan laatste stukje de mechanische rem. In de praktijk kun je gewoon hard rijden (model 3 hard) en de rem echt niet gebruiken. Maar die kan ook heel veel kwh aan met regenereren.

Coasten kan elke EV: kwestie van het pedaal in de juiste stand (ergens zit een stand neutraal: geen gas en niet remmen), is alleen bij elke anders (meeste hebben daar metertje voor). En ik merk dat het vanzelf gaat als je het eenmaal gewend bent (en ik rij toch wekelijks in 2-3 verschillende EV's).

Wat mij betreft: allemaal ongeveer hetzelfde alleen de implementatie verschilt een beetje (ook niet echt veel). Flippers vindt ik bv. ondingen die niks toevoegen (extra handeling die niet nodig is), maar er zijn mensen die er gek op zijn.

[assje]

prettig schreef op maandag 12 augustus 2019 @ 17:41:
De model 3 doet het het fijnste (mijn mening), regen is sterkste (instelbaar),

Volgens dit plaatje is regen trouwens niet het sterkst (qua vertraging) bij M3, nog geen andere bronnen gevonden.

prettig schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 07:52:
Coasten kan elke EV: kwestie van het pedaal in de juiste stand (ergens zit een stand neutraal: geen gas en niet remmen), is alleen bij elke anders (meeste hebben daar metertje voor).

Dat is duidelijk maar het vervelende is dat je actief bezig moet zijn om te coasten en dat vind ik een serieus nadeel.

De grootste pré van mijn Ioniq over mijn Leaf vond ik de optie voor "default coasten".

In sommige omstandigheden denk ik dat ik wel 20% van de tijd aan het coasten ben, al die tijd was ik anders actief bezig met balanceren.

Ik wil niet balanceren, ik wil coasten zo lang het redelijkerwijs kan en als dat niet meer kan regeneratief remmen.

[ Voor 44% gewijzigd door assje op 25-08-2019 08:03 ]

[daemonix]

De regen bij de Leaf vind ik inderdaad wel onprettig aandoen. De Ioniq is beter, maar dan weer te zwak.

[assje]

daemonix schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 08:03:
De regen bij de Leaf vind ik inderdaad wel onprettig aandoen. De Ioniq is beter, maar dan weer te zwak.

Maar in de Ioniq hoef je eigenlijk niet na te denken en kan je gewoon het rempedaal intrappen.

Ik rijd echter standaard op regen 0 en gebruik de paddles om te regenereren. De keren dat ik regen 3 nodig heb is echt zelden.

Ik denk dat de regen levels bij de Ioniq zo gekozen zijn dat ze altijd min of meer gelijk zijn (ongeacht batterijstatus). Anders zou ik niet weten waarom regen 3 niet gewoon max is.

[prettig]

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 07:58:
[...]


Volgens dit plaatje is regen trouwens niet het sterkst (qua vertraging) bij M3, nog geen andere bronnen gevonden.

[Afbeelding]


[...]


Dat is duidelijk maar het vervelende is dat je actief bezig moet zijn om te coasten en dat vind ik een serieus nadeel.

De grootste pré van mijn Ioniq over mijn Leaf vond ik de optie voor "default coasten".

In sommige omstandigheden denk ik dat ik wel 20% van de tijd aan het coasten ben, al die tijd was ik anders actief bezig met balanceren.

Ik wil niet balanceren, ik wil coasten zo lang het redelijkerwijs kan en als dat niet meer kan regeneratief remmen.

Kan alleen vergelijken met waar ik in gereden heb (best aardig wat). En weet ook niet welke Model 3 dit is in het plaatje en welke firmware (dat maakt nogal uit). Nu de RWD LR, volgende maand ook de AWD staan (ben benieuwd of die bv. ander remt.

Bmw i3 is ook heel sterk: althans zo voelt dat omdat die heel snel reageert (onprettig snel), moest ik echt aan wennen in het begin. Je remt toch in een ICE ook niet gelijk vol ! Inmiddels beter (software), maar nog behoorlijk abrupt.

Mooiste is als een EV dat opbouwend doet (en rekening houdt met wat voor je zit), daar short het nog wel eens aan.

[ Voor 3% gewijzigd door prettig op 25-08-2019 08:12 ]

[johan_solar]

Na 3 weken kampeervakantie met de Nissan Leaf is het tijd om de balans op te maken. Het was een experiment. Vorig jaar reden we met een diesel Skoda met een grote tent en veel spullen. Dit jaar een kleinere tent en minder spullen. We zijn op de bonnefooi vertrokken en hebben elke camping/hotel een dag van te voren of op dezelfde dag 'geboekt'.

Uiteindelijk hebben we minimaal 2500 km gereden en verschillende campings en hotels bezocht.



Wat viel er op:
- Het viel eigenlijk wel mee allemaal. De angst van 'kan ik wel laden' hebben we niet gehad.
- Als ik terugkijk hebben we best veel kilometers gemaakt, maar het voelt niet zo.
- Op elke camping konden we met de granny laden (n=4)
- Ook bij de hotels konden we laden
- Met abetterrouteplanner is het makkelijk plannen
- Meerdere malen kon je gratis laden bij de Lidl en Aldi
- Een hete accu koelt af van 52 naar 30 graden in 14 uur (buitentemp=18)
- Bij elk laadpunt heb je wel een praatje van nieuwsgierige mensen
- Het rijden wordt ontspannender door de laadstops
- Het is ontspannen om achter een touringcar te 'plakken' met de ACC
- Het rijden in de bergen is fantastisch (Brennerpas bijvoorbeeld)
- De radiozender 'Absolut Relax' in Duitsland is absoluut relaxed
- De hotels zijn nodig omdat je nu eenmaal langer onderweg bent.
- Het verbruik zat soms op 11 kWh/100 km bij 80/90 kph, maar werd al snel hoger bij 110 kph

Je zit wel langer in de auto omdat de snelheid lager is, en met de Nissan is de oplopende accutemperatuur wel een punt van zorg. Als je hem onder de 40 graden houdt dan kun je nog net met 40kWh laden.

Omdat de Nissan een leaseauto is, heb ik geen kosten voor het laden, en er zitten voldoende prive kilometers in voor een aantal roadtrips.

Andere opties die we hebben overwogen:
- een vliegvakantie, maar dat is toch prijzig en niet zo'n combinatie met kamperen en ik wil ook een auto op lokatie hebben, bovendien hoef je voor het weer niet ver weg in de Europese zomer
- een camperbus huren, echter dat is rond 100 euro per dag volgens camptoo
- een auto huren, echter dat is toch ook prijzig, en het steekt dat ik dan de Nissan thuis voor de deur laat staan.

Zou ik het volgend jaar weer zo doen? Ik denk het wel. Met nog wat meer planning zijn stukken van 600 km ook wel mogelijk op een dag.

Echter denk ik dat een Tesla model 3 met trekhaak en kleine bagagewagen/vouwwagen nog beter is. Met actieve koeling, goede laadinfrastructuur... Maar ja je mag altijd blijven dromen toch

[kdeboois]

daemonix schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 06:22:
[...]


Het is ook niet correct wat @kdeboois claimt. De Tesla remt wel degelijk met regen. Ze zijn niet gek bij Tesla.

De Tesla remt met regen door het, wat ze vroeger zo noemde, gaspedaal los te laten. De mate van regen is in te stellen op het dashboard of door het pedaal nog een beetje ingedrukt te houden.

Als je vervolgens de rem intrapt blijft de auto afremmen op de regen zoals ingesteld, maar de extra vertraging die je toevoegt is mechanisch.

Bij de meeste (PH)EV’s werkt dit anders. Die hebben vaak ook een instelling voor hoeveel regen het losgelaten gaspedaal mag geven (One-pedal-driving als verzamelterm) maar daar zal het intrappen van het rempedaal eerst de regen maximaliseren en daarna pas de mechanische rem aanspreken. Bij de Model 3 is dit anders. Die staat op de maximale regen met alle pedalen los en gaat geen extra regen toevoegen als je de rem intrapt.

[Deveon]

Persoonlijk vind ik het in de Model 3 erg fijn en vooral duidelijk wat er gebeurt. Hierdoor bespaar je weer verroeste remschijven. Enige wat ze wel mogen finetunen is de “schok” die je krijgt wanneer je het pedaal los laat. Gewoon rustig de regeneratie op laten komen zoals bij acceleratie in Chill Mode.

[ph4ge]

Deveon schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 09:28:
Persoonlijk vind ik het in de Model 3 erg fijn en vooral duidelijk wat er gebeurt. Hierdoor bespaar je weer verroeste remschijven. Enige wat ze wel mogen finetunen is de “schok” die je krijgt wanneer je het pedaal los laat. Gewoon rustig de regeneratie op laten komen zoals bij acceleratie in Chill Mode.

Het gaspedaal loslaten is het equivalent van het rempedaal intrappen. Als je geleidelijk wilt remmen moet je dus geleidelijk het gaspedaal loslaten.

[mux]

Vroegâh in plofauto's was dit precies hetzelfde, en de oplossing daar was hetzelfde als wat het nu nog steeds is: doe je schoenen uit in de auto! Dan heb je veel meer controle over het gas- en rempedaal. Wereld van verschil.

[Deveon]

ph4ge schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 09:35:
[...]

Het gaspedaal loslaten is het equivalent van het rempedaal intrappen. Als je geleidelijk wilt remmen moet je dus geleidelijk het gaspedaal loslaten.

Dat snap ik, maar het is toch wel bijzonder vervelend dat wanneer je AP uitschakelt hij (voor je gevoel) in de ankers schiet. Overigens begreep ik van een collega dat het in zijn Kodiaq ook ervaarde, al waarschijnlijk wat minder heftig.

@mux Dat is in sommige landen niet toegestaan. Ik dacht vanwege de grip of kracht die je zet bij een noodstop, maar kan ook uit een tijd komen voor drive-by-wire. Al deed ik het zelf wel altijd in de zomer voordat ik airco had.

[Marc O.]

mux schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 09:42:
Vroegâh in plofauto's was dit precies hetzelfde, en de oplossing daar was hetzelfde als wat het nu nog steeds is: doe je schoenen uit in de auto! Dan heb je veel meer controle over het gas- en rempedaal. Wereld van verschil.

Dat zou ik toch écht serieus willen afraden. Is ook niet voor niks verboden in verschillende landen om ons heen.

[mux]

Is het niet voor niets verboden dan? EVs zijn volledig DBW, er is alleen een veer die je voet tegenhoudt. Dit is echt compleet anders dan het moeten pompen van een slave cylinder van een hydraulische rem. En dat is de enige reden dat het af te raden zou zijn - anderszins heb je juist meer controle en een stuk minder gelegenheid om van je pedalen af te slippen.

[3_s]

@mux DBW?
Ik rij ook regelmatig zonder schoenen.
In België moet je ‘aangepast schoeisel’ hebben, maar ergens staat wat.

[TechLight]

kdeboois schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 08:43:
[...]

Dank voor de mooie uitleg. Dat verenigt mooi beide standpunten: dat de Tesla afremt met regen, maar het rempedaal alleen mechanisch remt. Ik ben zelf ook een fan van het Niro gedrag waar je een duidelijk overgangspunt tussen afremmen en optrekken hebt zodat ik kan coasten. Niet alleen rijdt dat erg soepel, maar dus ook (een klein beetje) beter voor de accu en fijn voor eventuele achterliggers.

Ik gebruik in de e-Niro overigens wel de paddles, om als ik ruim van te voren zie dat ik zo moet remmen (bv voorspelbaar stoplicht, rotonde) ik hem mooi op standje 1 kan zetten. Ook dan hoef ik niet het pedaal te balanceren, en gaat de afremming heel soepel, en efficient voor de batterij (lage stroom).

Mijn grootste twijfel zit eigenlijk bij de 'auto regen' optie. Dat zullen verschillende auto's ook anders geimplementeerd hebben, maar bij de e-Niro gaat het meestal goed (en dat is het prettig rijden), maar af en toe remt hij iets harder of eerder dan ik zou willen. Die situaties zijn dan weer ideaal met meer regen en balanceren omdat je dan goed kunt doseren zonder pedaal te wisselen.

Het beste zou nog steeds zijn om het met de hand te doen (joystick), dan kun je veel makkelijker duwen en trekken, en een middenpunt hebben met iets grotere weerstand waar hij natuurlijk in terugkeert. Maar met een voet kan je zo moeilijk trekken.

[Blokker_1999]

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 07:58:
[...]De grootste pré van mijn Ioniq over mijn Leaf vond ik de optie voor "default coasten".

In sommige omstandigheden denk ik dat ik wel 20% van de tijd aan het coasten ben, al die tijd was ik anders actief bezig met balanceren.

Ik wil niet balanceren, ik wil coasten zo lang het redelijkerwijs kan en als dat niet meer kan regeneratief remmen.

Maar waarom wil je coasten? Je verliest heel de tijd snelheid waar je even later weer extra energie moet insteken om die terug te verhogen. Zelf geef ik daarom de voorkeur aan het behouden van een zo constant mogelijke snelheid in combinatie met de snelheidsbegrenzer en coast ik alleen maar als ik weet dat ik verderop toch moet vertragen en daarmee geen hinder bezorg aan de wagens achter mij.

[BarryH]

Coasten omdat je langzamer verkeer voor je ziet

[Marc O.]

mux schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 10:02:
Is het niet voor niets verboden dan? EVs zijn volledig DBW, er is alleen een veer die je voet tegenhoudt. Dit is echt compleet anders dan het moeten pompen van een slave cylinder van een hydraulische rem. En dat is de enige reden dat het af te raden zou zijn - anderszins heb je juist meer controle en een stuk minder gelegenheid om van je pedalen af te slippen.

Als ik stevig moet afremmen in mijn Ioniq dan is de kracht die ik op het rempedaal moet uitoefenen echt niet heel veel lager dan in mijn Saab. Gewoon goed schoeisel dragen dus, voor je eigen veiligheid en die van een ander.

[Stef87]

Deveon schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 09:28:
Persoonlijk vind ik het in de Model 3 erg fijn en vooral duidelijk wat er gebeurt. Hierdoor bespaar je weer verroeste remschijven. Enige wat ze wel mogen finetunen is de “schok” die je krijgt wanneer je het pedaal los laat. Gewoon rustig de regeneratie op laten komen zoals bij acceleratie in Chill Mode.

...Maar is dit nog hetzelfde als je regen niet op standaard hebt staan, maar op low (met creep aan bijvoorbeeld?).

[assje]

Blokker_1999 schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 10:05:
[...]

Maar waarom wil je coasten? Je verliest heel de tijd snelheid waar je even later weer extra energie moet insteken om die terug te verhogen. Zelf geef ik daarom de voorkeur aan het behouden van een zo constant mogelijke snelheid in combinatie met de snelheidsbegrenzer en coast ik alleen maar als ik weet dat ik verderop toch moet vertragen en daarmee geen hinder bezorg aan de wagens achter mij.

Omdat:
Je in de verte iemand in ziet voegen in een krap gaatje
De weg een beetje naar beneden gaat
Er een rotonde/kruising aan komt en er niemand achter je zit
In de verte een verkeerslicht op rood springt
Er een vrachtwagen in gaat halen

Etc etc.

Ofwel in alle situaties waar je niet direct tot stilstand hoeft te komen.

Met regeneratie leidt (bijna) iedere beweging van je gaspedaal tot regeneratie of gas bij terwijl in ontelbaar veel situaties dit niet noodzakelijk is.

Coasten zo lang het kan en alleen als het niet anders kan regeneren zo hard als het kan. Frictieremmen alleen in ge al van nood of laatste beetje tot stilstand.

Uiteraard kan hetzelfde met default regeneratie maar dan ben je dus continue aan het balanceren ipv simpelweg je gas loslaten.

Marc O. schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 10:54:
[...]


Als ik stevig moet afremmen in mijn Ioniq dan is de kracht die ik op het rempedaal moet uitoefenen echt niet heel veel lager dan in mijn Saab. Gewoon goed schoeisel dragen dus, voor je eigen veiligheid en die van een ander.

Geen idee waar die regel historisch op gebaseerd is maar ik heb nog nooit in een auto gereden waar blote voeten ook maar enig probleem zijn.

Ik rijd bij voorkeur ook altijd zonder schoenen en geef gas met alleen mijn grote teen

[ Voor 31% gewijzigd door assje op 25-08-2019 11:26 ]

[Blokker_1999]

Dan rij je ofwel op heel slecht ontworpen dan wel druk bezette wegen ofwel overschat je de tijd jd die je met coaten doorbrengt want in die 20% kan ik mijzelf helemaal niet herkennen. Daarvoor is het snelheidsverlies onder coasting gewoon te groot.

[daemonix]

Hoe goed de coasting is hangt dan weer van de EV af, het is in ieder geval totaal niet vergelijkbaar met coasting van een ICE, de interne weerstand van een ICE is veel groter.

De EV zit als het goed is dichtbij het ideaal: de coasting is alleen afhankelijk van de rol- en luchtweerstand en niet van andere factoren.

[ Voor 29% gewijzigd door daemonix op 25-08-2019 13:39 ]

[assje]

Blokker_1999 schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 13:33:
Dan rij je ofwel op heel slecht ontworpen dan wel druk bezette wegen ofwel overschat je de tijd jd die je met coaten doorbrengt want in die 20% kan ik mijzelf helemaal niet herkennen. Daarvoor is het snelheidsverlies onder coasting gewoon te groot.

Door mijn woonplaats loopt een 50km weg waar een brug in zit, 800m is een rotonde. Van die brug tot die rotonde lukt coastent. Onderaan de brug is mijn snelheid misschien 60 (daar geen probleem), bij de rotonde misschien nog 40.

Maar het is ook gewoon op de snelweg, stel ik rijd op 2 seconden afstand achter iemand die "blokkerig" rijdt (veel remmen). Op het moment dat hij op de rem trapt haal ik mijn voet van het gas en coast ik door, pas als ik <0,5s kom ga ik remmen (regeneratief, pedaal of paddle). Op de snelweg zie je de meeste snelheidswijzigingen al ruim van tevoren aankomen en dan laat ik preventief de afstand tot mijn voorganger iets toenemen. In 9 van de 10 situaties hoeft remmen uiteindelijk niet en kan ik rustig de beginsituatie herstellen. Doe ik dit met de ACC dan is hij allang aan het regeneren. Doe ik het zelf met regen aan ben ik dus continue aan het balanceren.

[ Voor 6% gewijzigd door assje op 25-08-2019 14:47 ]

[arsimo]

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 11:17:
[...]
Uiteraard kan hetzelfde met default regeneratie maar dan ben je dus continue aan het balanceren ipv simpelweg je gas loslaten.

Ja, dat heet one pedal drive, en is dus het zuinigste uiteindelijk. En zal dat in de toekomst nog beter gaan als er super/ultra capacitors en.of solid state batteries als buffer tussen gaan komen.

[assje]

arsimo schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 13:58:
[...]
Ja, dat heet one pedal drive, en is dus het zuinigste uiteindelijk.

Ik ga deze discussie niet opnieuw met jou voeren. Maar akkoord, als jij met "one-pedal" kunt bereiken dat je exact niet regenereert dan is dat precies even zuinig (niet zuiniger, en wel veel moeilijker).

Maar, zou je zo lang je het niet begrijpt willen stoppen met dat herhalen?

[ Voor 19% gewijzigd door assje op 25-08-2019 14:02 ]

[eltron]

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 07:58:
Dat is duidelijk maar het vervelende is dat je actief bezig moet zijn om te coasten en dat vind ik een serieus nadeel.

De grootste pré van mijn Ioniq over mijn Leaf vond ik de optie voor "default coasten".

In sommige omstandigheden denk ik dat ik wel 20% van de tijd aan het coasten ben, al die tijd was ik anders actief bezig met balanceren.

Ik wil niet balanceren, ik wil coasten zo lang het redelijkerwijs kan en als dat niet meer kan regeneratief remmen.
[...]

Blijkbaar heb ik iets gemist, maar ben wel benieuwd wat "coasten" precies in houdt.
Uit de context lijkt het mij zoiets als anticiperend rijden/het nieuwe rijden. Maar voegt EV daar nog iets aan toe als je "default" kunt "coasten".
En in hoeverre kom je daar dan zelf nog aan te pas of kan EV dat deels of geheel automatisch?
Bij ICE lukt het me ook nog wel om zuiniger dan fabrieksopgave (NEDC) te rijden, maar dat vereist veel aandacht. Als EV dat ondersteunt zou top zijn.

[ Voor 40% gewijzigd door eltron op 25-08-2019 14:19 ]

[eltron]

Marc O. schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 09:57:
[...]


Dat zou ik toch écht serieus willen afraden. Is ook niet voor niks verboden in verschillende landen om ons heen.

Waar en waarom zou het verboden zijn om meer controle over rem en gaspedaal te hebben?

[Gerbenger]

johan_solar schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 08:22:
Na 3 weken kampeervakantie met de Nissan Leaf is het tijd om de balans op te maken. Het was een experiment. Vorig jaar reden we met een diesel Skoda met een grote tent en veel spullen. Dit jaar een kleinere tent en minder spullen. We zijn op de bonnefooi vertrokken en hebben elke camping/hotel een dag van te voren of op dezelfde dag 'geboekt'.

Uiteindelijk hebben we minimaal 2500 km gereden en verschillende campings en hotels bezocht.

[Afbeelding]

Wat viel er op:
- Het viel eigenlijk wel mee allemaal. De angst van 'kan ik wel laden' hebben we niet gehad.
- Als ik terugkijk hebben we best veel kilometers gemaakt, maar het voelt niet zo.
- Op elke camping konden we met de granny laden (n=4)
- Ook bij de hotels konden we laden
- Met abetterrouteplanner is het makkelijk plannen
- Meerdere malen kon je gratis laden bij de Lidl en Aldi
- Een hete accu koelt af van 52 naar 30 graden in 14 uur (buitentemp=18)
- Bij elk laadpunt heb je wel een praatje van nieuwsgierige mensen
- Het rijden wordt ontspannender door de laadstops
- Het is ontspannen om achter een touringcar te 'plakken' met de ACC
- Het rijden in de bergen is fantastisch (Brennerpas bijvoorbeeld)
- De radiozender 'Absolut Relax' in Duitsland is absoluut relaxed
- De hotels zijn nodig omdat je nu eenmaal langer onderweg bent.
- Het verbruik zat soms op 11 kWh/100 km bij 80/90 kph, maar werd al snel hoger bij 110 kph

Je zit wel langer in de auto omdat de snelheid lager is, en met de Nissan is de oplopende accutemperatuur wel een punt van zorg. Als je hem onder de 40 graden houdt dan kun je nog net met 40kWh laden.

Omdat de Nissan een leaseauto is, heb ik geen kosten voor het laden, en er zitten voldoende prive kilometers in voor een aantal roadtrips.

Andere opties die we hebben overwogen:
- een vliegvakantie, maar dat is toch prijzig en niet zo'n combinatie met kamperen en ik wil ook een auto op lokatie hebben, bovendien hoef je voor het weer niet ver weg in de Europese zomer
- een camperbus huren, echter dat is rond 100 euro per dag volgens camptoo
- een auto huren, echter dat is toch ook prijzig, en het steekt dat ik dan de Nissan thuis voor de deur laat staan.

Zou ik het volgend jaar weer zo doen? Ik denk het wel. Met nog wat meer planning zijn stukken van 600 km ook wel mogelijk op een dag.

Echter denk ik dat een Tesla model 3 met trekhaak en kleine bagagewagen/vouwwagen nog beter is. Met actieve koeling, goede laadinfrastructuur... Maar ja je mag altijd blijven dromen toch

Johan, bedankt voor je verslag. Ik leer daar als niet-elektrisch rijder toch wel van. Vooral het probleem van de beperkte laadsnelheid op lange afstanden met een ongekoelde accu is wel iets om in de overweging mee te nemen als je een elektrische auto wilt kopen. Vooral als je overweegt om in de zomervakantie er mee op reis te gaan.
Een Tesla model 3 met een vouwwagen er achter lijkt me niets op lange stukken. Dat beperkt het bereik ook weer.

[eltron]

Marc O. schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 10:54:
[...]


Als ik stevig moet afremmen in mijn Ioniq dan is de kracht die ik op het rempedaal moet uitoefenen echt niet heel veel lager dan in mijn Saab. Gewoon goed schoeisel dragen dus, voor je eigen veiligheid en die van een ander.

En wat heeft kracht zetten op rempedaal met schoeisel te maken?
Mij is altijd geleerd dat kracht in de spieren zit.

[eltron]

Blokker_1999 schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 13:33:
Dan rij je ofwel op heel slecht ontworpen dan wel druk bezette wegen ofwel overschat je de tijd jd die je met coaten doorbrengt want in die 20% kan ik mijzelf helemaal niet herkennen. Daarvoor is het snelheidsverlies onder coasting gewoon te groot.

?? kan je dit uitleggen/onderbouwen? "snelheidsverlies onder coasting"?
Waarom zou je bij coasting (teveel) snelheid verliezen? Gaat er m.i. juist om dat je dat voorkomt en dus niet onnodig optrekken, en remmen of regenereren.

[eltron]

Gerbenger schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:25:
[...]

Johan, bedankt voor je verslag. Ik leer daar als niet-elektrisch rijder toch wel van. Vooral het probleem van de beperkte laadsnelheid op lange afstanden met een ongekoelde accu is wel iets om in de overweging mee te nemen als je een elektrische auto wilt kopen. Vooral als je overweegt om in de zomervakantie er mee op reis te gaan.
Een Tesla model 3 met een vouwwagen er achter lijkt me niets op lange stukken. Dat beperkt het bereik ook weer.

@Gerbenger. "ongekoelde accu" gaat uitsterven verwacht ik. Nissan Leave was voorloper maar heeft nu "remmende voorsprong" door ongekoelde accu. Bij nieuwere EV's is de koeling wel geregeld.
En Tesla met vouwwagen zie ik absoluut wel zitten. Nauwelijks verlies van range en met SC netwerk is laden onderweg ook een eitje.

[ Voor 7% gewijzigd door eltron op 25-08-2019 14:36 ]

[arsimo]

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:01:
[...]


Ik ga deze discussie niet opnieuw met jou voeren. Maar akkoord, als jij met "one-pedal" kunt bereiken dat je exact niet regenereert dan is dat precies even zuinig (niet zuiniger, en wel veel moeilijker).

Maar, zou je zo lang je het niet begrijpt willen stoppen met dat herhalen?

Jij bent degene die het niet begrijpt met je coasting-liefde maar in herhaling vallen heeft weinig zin, op dat punt zijn we het wel eens.

[assje]

eltron schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:16:
Blijkbaar heb ik iets gemist, maar ben wel benieuwd wat "coasten" precies in houdt.
Uit de context lijkt het mij zoiets als anticiperend rijden/het nieuwe rijden. Maar voegt EV daar nog iets aan toe als je "default" kunt "coasten".

Coasten is niets meer of minder dan gewoon uitrollen. Inderdaad door te anticiperen dus eerder van het gas, zo veel mogelijk uitrollen en zo min mogelijk regenereren (of remmen).

Veel EV's regenereren automatisch (instelbaar) zodra je het gas los laat tot en met one pedal driving. Nadeel daarvan is dus dat het minder makkelijk is om de auto uit te laten rollen wanneer daartoe de gelegenheid is.

De Ioniq (en Niro/Kona) hebben dus wel de mogelijkheid tot een "0" stand waarmee gas los dus gewoon coasten is.

Als ik bijvoorbeeld een tunnel inrijdt vind ik het niet zo'n probleem dat mijn snelheid iets toeneemt, ik laat dan dus gewoon mijn gas los en heb daardoor 100% van die energie om aan de andere kant van de tunnel weer omhoog te komen. Houd je hier een constante snelheid ben je dus (bijvoorbeeld) 50% van die energie kwijt.

[eltron]

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:41:
[...]


Coasten is niets meer of minder dan gewoon uitrollen. Inderdaad door te anticiperen dus eerder van het gas, zo veel mogelijk uitrollen en zo min mogelijk regenereren (of remmen).

Veel EV's regenereren automatisch (instelbaar) zodra je het gas los laat tot en met one pedal driving.

Nadeel daarvan is dus dat het minder makkelijk is om de auto uit te laten rollen wanneer daartoe de gelegenheid is.

De Ioniq (en Niro/Kona) hebben dus wel de mogelijkheid tot een "0" stand waarmee gas los dus gewoon coasten is.

Als ik bijvoorbeeld een tunnel inrijdt vind ik het niet zo'n probleem dat mijn snelheid iets toeneemt, ik laat dan dus gewoon mijn gas los en heb daardoor 100% van die energie om aan de andere kant van de tunnel weer omhoog te komen. Houd je hier een constante snelheid ben je dus (bijvoorbeeld) 50% van die energie kwijt.

eens, voorkomen van regen is dus de kunst. Dat is zonder meer efficiënter dan 2x omzetten; snelheid in electriciteit en dan weer terug in snelheid.

[PeterZ(on)]

eltron schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:35:
[...]

@Gerbenger. "ongekoelde accu" gaat uitsterven verwacht ik. Nissan Leave was voorloper maar heeft nu "remmende voorsprong" door ongekoelde accu. Bij nieuwere EV's is de koeling wel geregeld.

Dat vraag ik mij af. Van de nieuwe/komende Up/Citigo/Mii heb ik nog nergens gelezen dat zij actieve koeling krijgen.

[Jeroenneman]

eltron schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:26:
[...]

En wat heeft kracht zetten op rempedaal met schoeisel te maken?
Mij is altijd geleerd dat kracht in de spieren zit.

Meer kracht betekent ook meer grip nodig. Sokken glijden makkelijker van pedalen dan schoenen.

Blote voeten zal dan nog wel gaan, maar is weer wat minder prettig dan gewoon fatsoenlijke schoenen.

[eltron]

PeterZ(on) schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:49:
[...]


Dat vraag ik mij af. Van de nieuwe/komende Up/Citigo/Mii heb ik nog nergens gelezen dat zij actieve koeling krijgen.

Zou kunnen, maar met alle respect, zijn dit meer de boodschappen auto's*) waarbij dit minder relevant is.
*) bedoel dat die vooral voor korte afstand zijn en snelladen op lange afstand nauwelijks aan de orde.

[eltron]

Jeroenneman schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:50:
[...]


Meer kracht betekent ook meer grip nodig. Sokken glijden makkelijker van pedalen dan schoenen.

Blote voeten zal dan nog wel gaan, maar is weer wat minder prettig dan gewoon fatsoenlijke schoenen.

ah, dan heb je mijn schoenen nog niet gezien, spekglad . Maar dat van meer grip snap ik natuurlijk en is op zich valide. Maar sokken en blote voeten zijn normaal ook niet heel glad, zeker als rempedaal van zichzelf ook stroef is.

En wellicht goed om hier aan toe te voegen dat ik ook in ICE al zoveel mogelijk aan one pedal driving doe. Rempedaal gebruik ik nauwelijks. Heb bij 150K km nog originele remblokken en schijven en volgens garage nog niet aan vervanging toe.

[ Voor 34% gewijzigd door eltron op 25-08-2019 14:59 ]

[Gerbenger]

eltron schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:35:
[...]

@Gerbenger. "ongekoelde accu" gaat uitsterven verwacht ik. Nissan Leave was voorloper maar heeft nu "remmende voorsprong" door ongekoelde accu. Bij nieuwere EV's is de koeling wel geregeld.
En Tesla met vouwwagen zie ik absoluut wel zitten. Nauwelijks verlies van range en met SC netwerk is laden onderweg ook een eitje.

Ik vraag me wel af of een luchtgekoelde accu in de praktijk echt veel beter is dan een 'ongekoelde' accu. Ik rij in een Prius en die accu heeft ook luchtkoeling, alleen is het daar gewoon cabinelucht: zolang je je ventilator aan hebt staan heb je 'actieve' koeling. De Leaf krijgt onder het rijden en bij wind ook gewoon koeling van de langsstromende lucht. Je kunt een ventilator toevoegen voor in de file, of een klep om ventilatielucht om te leiden, maar ik denk niet dat dat heel veel toevoegt. Passieve koeling is volgens mij wel prima voor een voertuig, wat in stilstand eigenlijk geen koelbehoefte heeft. Ik denk dat je meer bereikt met een goed ontwerp van de passieve koeling (eventueel actief regelen met kleppen) dan door ventilatoren toe te voegen. Ik zou dan eerder een condensator toevoegen, om de efficiency te verbeteren en daarmee de koelbehoefte te verminderen. Natuurlijk kun je ook met vloeistof gaan koelen, maar ik denk dat dit voor doorsnee auto's gewoon te ver gezocht is. Als solid state batterijen doorbreken denk ik dat veel meer fabrikanten zullen overschakelen op (eventueel klep gestuurde) passieve koeling.

[eltron]

Tja ik heb na mijn bestelling van de E-Niro vorig jaar, geen vergelijkend waren onderzoek gedaan op dit punt. Maar deze beschikt wel reeds over vloeistofkoeling. Datzelfde geldt ongetwijfeld ook voor Hyundai zusje, Kona Electric en zal wel steeds meer de norm worden verwacht ik.https://autotesten.nl/kia...utive-line-2019-autotest/
Is dus wat mij betreft geen utopie maar reeds langer beschikbaar in mainstream auto's en dat wordt alleen maar meer.

[ Voor 25% gewijzigd door eltron op 25-08-2019 15:04 ]

[Deveon]

Stef87 schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 11:01:
[...]

...Maar is dit nog hetzelfde als je regen niet op standaard hebt staan, maar op low (met creep aan bijvoorbeeld?).

Geen idee, maar regen op low is voor mij geen optie. Het rempedaal bediend niet de regeneratie en al die energie gaat dan verloren in warmte en slijtage van remblokken. Plus dat ok van pedaal moet wisselen, jak.

Creep mode zorgt er enkel voor dat de auto rijdt als een automaat wanneer je niets indrukt. Dat heeft niets met regeneratie te maken.

Low regen en creep mode zijn eigenlijk alleen voor incidentele bestuurders die niet gewend zijn aan een elektrische auto. Als vaste bestuurder is het raadzaam om gewoon te wennen aan de nieuwe techniek omdat je dan veel meer uit de aandrijflijn haalt in zowel comfort als efficiency.

[Shapeshifter]

arsimo schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:41:
[...]


Jij bent degene die het niet begrijpt met je coasting-liefde maar in herhaling vallen heeft weinig zin, op dat punt zijn we het wel eens.

Gast wat loop je nou te trollen man, assje heeft gewoon gelijk. Afremmen van snelheid x tot snelheid y door uitrollen en daarna optrekken van snelheid y tot snelheid x is efficienter dan afremmen van snelheid x tot snelheid y door regeneren (want omzettingsverlies) en daarna optrekken van snelheid y tot snelheid x. Het is precies zoals hij zegt:

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:01:
[...]


Als jij met "one-pedal" kunt bereiken dat je exact niet regenereert dan is dat precies even zuinig (niet zuiniger, en wel veel moeilijker).

Of ben je het met hem oneens dat geen enkel pedaal aan te hoeven raken (bijvoorbeeld uitrollen op stand 0 in een Ioniq) makkelijker is dan constant zelf te proberen exact niet te regenereren?

[ Voor 16% gewijzigd door Shapeshifter op 25-08-2019 15:50 ]

[Coasterfreak]

PeterZ(on) schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:49:
[...]


Dat vraag ik mij af. Van de nieuwe/komende Up/Citigo/Mii heb ik nog nergens gelezen dat zij actieve koeling krijgen.

zitten als het goed is dezelfde lg cellen van de e-tron in de drieling en lg cellen worden niet in auto's geplaatst zonder koeling

[PeterZ(on)]

Coasterfreak schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 15:49:
[...]


zitten als het goed is dezelfde lg cellen van de e-tron in de drieling en lg cellen worden niet in auto's geplaatst zonder koeling

Up en Golf zullen toch wel dezelfde cellen hebben, en de Golf heeft toch passieve koeling dacht ik want ook rapidgate bij langere afstanden.

[arsimo]

Shapeshifter schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 15:46:
[...]

Gast wat loop je nou te trollen man, assje heeft gewoon gelijk. Afremmen van snelheid x tot snelheid y door uitrollen en daarna optrekken van snelheid y tot snelheid x is efficienter dan afremmen van snelheid x tot snelheid y door regeneren (want omzettingsverlies) en daarna optrekken van snelheid y tot snelheid x. Het is precies zoals hij zegt:


[...]

Of ben je het met hem oneens dat geen enkel pedaal aan te hoeven raken (bijvoorbeeld uitrollen op stand 0 in een Ioniq) makkelijker is dan constant zelf te proberen exact niet te regenereren?

Dan moet niet alleen aasje maar blijkbaar een paar mensen meer hier eens serieus mechanica en energieleer gaan bestuderen.

De auto bepaalt zelf als vanzelf het optimum. Uitrollen is zelden het optimum en als dat zo is doet de auto dat zelf. Als bestuurder geef je aan hoe hard je wil met one pedal drive, de auto bepaalt dan de mate waarin regeneratie vs coasting vs aandrijving plaatsvindt, en dat in een glijdende schaal. Het is niet of of. Het op 0 uitkomen is niet zo maar het optimum als je bijvoorbeeld een lichte helling afgaat in een tunnel. Bij regeneratie ben je niet je kinetische energie meteen kwijt. Een *gedeelte* wordt omgezet in elektriciteit, en precies dat gedeelte wat je niet als kinetische energie wil behouden door met one pedal drive zowel bij versnellen als vertragen je snelheid te bepalen. Zo moeilijk is het niet.

[Proton_]

@arsimo laat ik me er ook even in mengen
1. Soms is de gewenste snelheid 'maakt niet uit, doe maar iets zuinigs'.
2. Verliezen kosten energie. Regenereren heeft ten opzichte van uitrollen verliezen in de aandrijflijn (tandwielen hebben belast meer wrijving), in de dc-dc omzetter, in de kabels en in de accuchemie zelf. Uitrollen heeft deze verliezen niet.

Met welk deel van bovenstaand ben je het niet eens?

[arsimo]

Proton_ schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 16:32:
@arsimo laat ik me er ook even in mengen
1. Soms is de gewenste snelheid 'maakt niet uit, doe maar iets zuinigs'.
2. Verliezen kosten energie. Regenereren heeft ten opzichte van uitrollen verliezen in de aandrijflijn (tandwielen hebben belast meer wrijving), in de dc-dc omzetter, in de kabels en in de accuchemie zelf. Uitrollen heeft deze verliezen niet.

Met welk deel van bovenstaand ben je het niet eens?

Tuurlijk zijn er verliezen maar het gaat er om die zoveel mogelijk weg te optimaliseren en dat kan men het best de auto laten doen dmv one pedal drive.

Als men coast dan is men de controle over de snelheid kwijt. In de praktijk betekent dat men - op een toevallige incidenteel gelukje na - op het laatste moment toch of moet wat moet remmen of er wat gas bij moet geven om op de gewenste snelheid te komen (om een bocht te halen, goed in te voegen etc). Die correcties zijn zo goed als volledig verlies als men die vanuit coasting moet doen want of men heeft bij remmen regeneratie laten liggen of men moet energie er bij doen voor de versnelling. Dat verlies is altijd groter dan als men goed dmv one pedal drive de snelheid onder controle had gehouden.

Het theoretische geval van een helling af "coasten" en dan de auto laten uitrijden tot die stopt kost uiteraard het minste energie echter dat geval is academisch omdat deze in het verkeer nooit voorkomt.

[mux]

Ik ben zwaar confused over hoe de auto dit soort dingen kan optimaliseren? Hoe heeft dit te maken met one pedal driving?

... er gaat hier echt iets ontzettend mis met ofwel je begrip van natuurkunde, of de manier waarop je je uitdrukt in je tekst. Want wat je nu schrijft is niet heel coherent of logisch. Bedoel ik niet vervelend, maar er gaat iets mis in een vertalingsslag ergens.

[Gerbenger]

PeterZ(on) schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 15:55:
[...]

Up en Golf zullen toch wel dezelfde cellen hebben, en de Golf heeft toch passieve koeling dacht ik want ook rapidgate bij langere afstanden.

Van de Golf lees ik niet zulke dramatische verhalen. Ik geloof dat het probleem daar een stuk kleiner is. Blijkbaar betere luchtkoeling.
Ik heb er eens over zitten nadenken en de oplossing zit volgens mij niet per se in het voertuig. Je kunt ook de snellader voorzien van ventilatoren in de vloer met luchtbevochtiging. Dat lijkt me een veel efficiëntere oplossing. Rapidgate doet zich namelijk alleen voor bij snelladen. Zeker nu er steeds grotere vermogens snelladers komen, wordt koeling steeds belangrijker. Zelfs met vloeistofkoeling ga je tegen grenzen aanlopen.

[arsimo]

mux schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 17:38:
Ik ben zwaar confused over hoe de auto dit soort dingen kan optimaliseren? Hoe heeft dit te maken met one pedal driving?

... er gaat hier echt iets ontzettend mis met ofwel je begrip van natuurkunde, of de manier waarop je je uitdrukt in je tekst. Want wat je nu schrijft is niet heel coherent of logisch. Bedoel ik niet vervelend, maar er gaat iets mis in een vertalingsslag ergens.

Het optimaliseren gaat eigenlijk vanzelf, het is een basiseigenschap van one pedal drive. Menigeen realiseert zich dat niet misschien maar zo werkt het gewoon.

NB: niet dat het iets garandeert maar ik heb theoretische natuurkunde aan de universiteit Leiden gestudeerd en na deze na anderhalf jaar afgebroken te hebben (het was met te theoretisch en zag geen leven in een lab of voor de klas voor me) ben ik werktuigbouwkunde aan de TU Delft gaan studeren. Nogmaals, garandeert uiteraard niets, maar toont toch wel aan dat ik e.e.a. van natuurkunde en mechanica moet weten..

[mux]

Da's niet genoeg voor mij, je zult uitgebreider moeten uitleggen wat je bedoelt. Kun je beginnen met in je eigen woorden uitleggen wat je denkt dat one pedal driving IS. Wat het doet, wat je pedaal exact controleert en hoe?

[eltron]

arsimo schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 17:52:
[...]Het optimaliseren gaat eigenlijk vanzelf, het is een basiseigenschap van one pedal drive. Menigeen realiseert zich dat niet misschien maar zo werkt het gewoon.
[/i]

Niets gaat vanzelf, behalve de zon die voor niets op gaat.
Leg even uit hoe dat optimaliseren dan werkt en waarom dat een basis eigenschap is die "gewoon zo werkt".

en ben erg benieuwd waarom dat efficiënter zou kunnen zijn dan gewoon anticiperen en niet/nauwelijks remmen. (slechte chauffeurs daargelaten )

[ Voor 27% gewijzigd door eltron op 25-08-2019 18:18 ]

[Stef87]

Deveon schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 15:09:
[...]

Geen idee, maar regen op low is voor mij geen optie. Het rempedaal bediend niet de regeneratie en al die energie gaat dan verloren in warmte en slijtage van remblokken. Plus dat ok van pedaal moet wisselen, jak.

Creep mode zorgt er enkel voor dat de auto rijdt als een automaat wanneer je niets indrukt. Dat heeft niets met regeneratie te maken.

Low regen en creep mode zijn eigenlijk alleen voor incidentele bestuurders die niet gewend zijn aan een elektrische auto. Als vaste bestuurder is het raadzaam om gewoon te wennen aan de nieuwe techniek omdat je dan veel meer uit de aandrijflijn haalt in zowel comfort als efficiency.

Ik ga er zelf ook niet op die manier mee rijden, maar mijn vriendin misschien wel want die is de Zoe gewend en vind “zo’n grote” model 3 al spannend genoeg.

Regen/creep heeft in een mindere mate wel met elkaar te maken. Zonder rempedaal rol je zonder creep tot stilstand, met creep rol je op een bepaald punt weer door, dus ergens bij een (nog onbepaalde) lage snelheid is er een punt waar je naar creep zou moeten gaan?...

Bij de Zoe is de regen zonder rempedaal maximaal 16-18kW en met bijremmen kan je tot 43kW regenereren wat mijn vriendin ook erg prettig vind. (Wie weet is dit ook mogelijk met een update)

Wij hebben de Model 3 nog niet maar kijken er erg naar uit

[Z___Z]

@arsimo misschien moet je wat meer naar de praktijk kijken i.p.v. naar de theorie. Aangezien je de kennis wel lijkt te hebben, teken het eens uit.
Scenario, auto voor je rijdt 100-90-100. Nu met one-pedaal-driving, laat je het pedaal los omdat je voor je iemand ziet afremmen/vaart verminderen. Je gaat nu regenereren wat dus energie kost. Nu gaat de auto voor je weer harder en geef je weer gas, zodat je weer 100 gaat.
Nu met coasten, je laat je gas los, je verliest snelheid door de wrijving van de aandrijflijn, maar er is geen extra verlies door regenereren. Doordat je genoeg afstand had gehouden hoef je niet extra bij te remmen. Later als de auto voor je weer 100 rijdt geef je weer gas.

Ofwel 1 pedaal is maar zo efficiënt als de bestuurder hem gebruikt. Coasting zorgt nooit voor extra verlies van regenereren.

[Stef87]

mux schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 17:59:
Da's niet genoeg voor mij, je zult uitgebreider moeten uitleggen wat je bedoelt. Kun je beginnen met in je eigen woorden uitleggen wat je denkt dat one pedal driving IS. Wat het doet, wat je pedaal exact controleert en hoe?

@arsimo Zo moeilijk is het niet te begrijpen toch?

Bij regenereren heb je altijd een verlies: omzetten stroom/hitte. Niet regenereren maar anticiperen & coasten is gewoon efficiënter..

Ik hoor graag een technische uitleg van een hooggeleerde hoe zijn slimme pedalen werken en alles automatisch doen...

(ik heb zelf “maar” 1.5j HBO gedaan en MBO-4 autotechniek, dus ik zal het wel niet snappen

[ Voor 6% gewijzigd door Stef87 op 25-08-2019 18:35 ]

[PeterZ(on)]

One pedal werkt zo goed als de bestuurder die met zijn voet het pedaal intrapt of loslaat, en dat gaat zeker niet automatisch want iedere situatie is weer anders. En het belangrijkste is dat uitrollen altijd het zuinigste is want regen is nooit 100% waarbij er altijd verlies is. Zo moeilijk is dit toch niet lijkt mij.

[arsimo]

PeterZ(on) schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 18:33:
One pedal werkt zo goed als de bestuurder die met zijn voet het pedaal intrapt of loslaat, en dat gaat zeker niet automatisch want iedere situatie is weer anders.

Dat zeg ik ook nergens. Het hangt idd van de bestuurder af of die simpelweg zijn snelheid goed regelt met one pedal drive - de auto zorgt dan dat het optimum tussen energie toevoegen, geen energie toevoegen (coasten dus) en energie terugwinnen als vanzelf gebeurt. Er gebeurt eigenlijk niets speciaals.

Voor wie het niet weet, als men dus een beetje gas loslaat kan de auto een beetje regeneren, maar soms ook helemaal niet - dat hangt af van de helling op of af, of zelfs wind mee of tegen, ruwheid vd weg, mechanische weerstand in de auto etc. Dat optimaliseren ervan zit in de werking zelf, je hoeft daar niets voor te doen men moet alleen goed met het ene pedaal de gewenste snelheid bepalen.

Dat levert hogere efficiency dan dit manueel proberen te optimaliseren met in- of uitschakelen regeneratie, geforceerd coasten e.d.

En het belangrijkste is dat uitrollen altijd het zuinigste want regen is nooit 100% waarbij er altijd verlies is. Zo moeilijk is dit toch niet lijkt mij.

Nee dus, dat is alleen in een academisch geval zo. Zie mijn uitleg van 17:06. .

En verder ga ik jullie huiswerk niet meer doen. Geloof me, geloof me niet, maakt mij niet uit. Ik heb het heel serieus bestudeerd dmv talloze bronnen en met mijn Model 3 uitgeprobeerd: het werkt exact zoals ik het omschrijf. Doe er je voordeel mee, of niet, ook best. Rij je EV als een ICE of rij het met one pedal drive of een mix er van, allemaal prima - wat je gelukkig maakt.

[mux]

Het probleem met je geloven is dat wat je zegt niet klopt... en je weigert uit te leggen waarom het wel zo zou werken. Of zelfs maar formaliseren wat je bedoelt. Dat maakt het moeilijk om je serieus te nemen.

Iemand die achter z'n woorden staat en z'n discussiepartners serieus neemt is op zijn minst bereid z'n argumenten te formaliseren en verduidelijken...

Als het helpt, ik heb L&R en EWI gedaan aan de TU Delft. Je hoeft niks te versimpelen voor mij.

[JeroenE]

arsimo schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 18:59:
Dat optimaliseren ervan zit in de werking zelf, je hoeft daar niets voor te doen men moet alleen goed met het ene pedaal de gewenste snelheid bepalen.

Het gaat dus helemaal niet vanzelf. Zoals je net boven deze quote betoogd moet je als bestuurder hier goed in zijn. Want als je te weinig laat opkomen geeft je nog te veel energie en als je te veel laat opkomen vertraagd je te veel.

Aangezien je snelheid de hele tijd veranderd kan je je voet ook niet stil houden. Als je wil uitrollen moet je het stroompedaal continu langzaam op laten komen.

Ik snap niet goed waarom jij niet gelooft dat er mensen zijn die zeggen dat het makkelijker is als loslaten van het stroompedaal zorgt voor uitrollen en het rempedaal bedienen zorgt voor meer regeneratie als je dat toch nodig hebt.

Het ene pedaal lichtjes induwen is toch niet ingewikkelder dan een ander pedaal minder ver laten opkomen?

Alleen als je de hele tijd precies op nul wil uitkomen (geen energie geven, geen energie terugwinnen) moet je in het ene geval continu de stand aanpassen en in het andere geval helemaal niets. Niets doen klinkt toch behoorlijk simpeler en minder moeite.

Ik heb het heel serieus bestudeerd dmv talloze bronnen en met mijn Model 3 uitgeprobeerd: het werkt exact zoals ik het omschrijf.

Ik geloof best dat je met de Model 3 precies op uitrollen kan komen als je het stroompedaal steeds in de juiste stand weet te brengen. Maar wat ik dus niet geloof is dit automatisch vanzelf precies goed gaat zonder dat de bestuurder dat iets voor hoeft te doen.

[arsimo]

JeroenE schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 20:01:
[...]
Ik geloof best dat je met de Model 3 precies op uitrollen kan komen als je het stroompedaal steeds in de juiste stand weet te brengen. Maar wat ik dus niet geloof is dit automatisch vanzelf precies goed gaat zonder dat de bestuurder dat iets voor hoeft te doen.

Mijn punt is dat ik helemaal niet probeer op 0 uit te komen. Ik bepaal gewoon hoe snel ik wil op dat moment. De auto zoekt dan "als vanzelf" uit of het dan licht, zwaar of niet gegenereert, of licht, zwaar of niet energie aan de motor toevoegt of dat het op of rond 0 uitkomt. Als ik besluit rustig te rijden zal dat in de praktijk resulteren in het efficiëntst gebruik van energie.

[Z___Z]

Ik kan niet oordelen over de model 3, maar de Niro heeft 2 modi, auto en niet-auto. Beide hebben 3 standen. De niet auto modus regenereert afhankelijk van de stand en de snelheid. Altijd evenveel en dus niks slims aan. De auto modus werkt zoals @arsimo zegt. Dus de auto bepaald of die moet coasten of regenereren. Die stand zal aardig optimaal zijn qua energie.

Zelf gebruik ik nooit de auto-modus, omdat je hiermee controle weggeeft en ik er dus wagenziek van wordt. Voor mij is dus coasten het zuinigst in combinatie met regen met het rempedaal.

Overigens denk ik dat het in een plat land als Nederland bar weinig uit maakt qua range hoeveel je regenereert. Het bewijst vooral z’n nut in bergachtige gebieden.

[bruneelm]

En ik gebruik de Niro momenteel, als test, in de coasting auto mode (regen 0). Hij heeft 4 standen regen: 0, 1, 2 en 3. Beide met auto of niet auto mode.
Indien er redenen zijn om niet verder te coasten in de auto modus dan gaat hij de regen gebruiken die nodig is nl. 1, 2 of 3 maar komt niet helemaal tot stilstand.
Nog te weinig in die mode getest maar is wel al 2kWh/100km zuiniger. Te weinig data om te conformeren of dit werkelijk zo zal blijven.

[arsimo]

mux schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 19:49:
Het probleem met je geloven is dat wat je zegt niet klopt... en je weigert uit te leggen waarom het wel zo zou werken. Of zelfs maar formaliseren wat je bedoelt. Dat maakt het moeilijk om je serieus te nemen.

Iemand die achter z'n woorden staat en z'n discussiepartners serieus neemt is op zijn minst bereid z'n argumenten te formaliseren en verduidelijken...

Als het helpt, ik heb L&R en EWI gedaan aan de TU Delft. Je hoeft niks te versimpelen voor mij.

Ik heb het diverse malen uitgelegd. Je moet het wel willen lezen en doorgronden natuurlijk wat ik tracht duidelijk te maken.

Kwa physica is het basic stuff, het punt is dat one pedal drive heel simpel werkt en dat als de bestuurder aangeeft hoe hard hij wil de auto zelf bepaalt of en hoeveel er energie bij moet, of en hoeveel kan worden teruggewonnen of dat de resultante 0 is. De mens kan dit manueel niet efficiënter doen, uitgezonderd academische gevallen die in het verkeer niet voorkomen (zoals een helling afrijden en dan het aan het toeval over laten wanneer die uitgereden is).

[arsimo]

Een ding nog: als je one pedal drive niet fijn vindt, of te lastig of te vermoeiend of welke reden dan ook dat je het niet wil toepassen (of niet altijd) prima, heel valide en je zal mij er niet over horen.

Maar claim dan niet tegelijkertijd dat je het efficiënter kan kwa energiegebruik want dat is gewoon niet waar.

[PeterZ(on)]

arsimo schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 20:49:
[...]

Kwa physica is het basic stuff, het punt is dat one pedal drive heel simpel werkt en dat als de bestuurder aangeeft hoe hard hij wil de auto zelf bepaalt of en hoeveel er energie bij moet, of en hoeveel kan worden teruggewonnen of dat de resultante 0 is.

Het punt is dat de bestuurder niet kan aangeven hoe snel hij wil rijden, want met het intrappen van het stroompedaal bepaal je het vermogen en de snelheid is dan een uitkomst. Anders is het met (A)CC waar je de snelheid vastlegt.

[arsimo]

PeterZ(on) schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 21:03:
[...]

Het punt is dat de bestuurder niet kan aangeven hoe snel hij wil rijden, want met het intrappen van het stroompedaal bepaal je het vermogen en de snelheid is dan een uitkomst. Anders is het met (A)CC waar je de snelheid vastlegt.

Je bepaalt dus in de praktijk de snelheid, uiteraard moet je anticiperen op hellingen, bochten, wind e.d. Maar met beetje gevoel en oefening bepaal je dan bijzonder precies de snelheid. In een EV kan dat, in een ICE niet of heel beperkt, vandaar veel meer gebruik van de rem.

Vanwege dat laatste vraag ik me ook af als ze bij zo'n autoprogramma races tussen bijvoorbeeld een BMW en een Tesla gaan houden op een circuit of de coureur in kwestie - die ongetwijfeld een ICE zeer bekwaam over een circuit scheurt - wel (al!) voldoende het racen met een EV beheerst. Uiteraard voor een pro zo te leren maar als deze nog niet er op getraind is dan rekent die mogelijk niet (voldoende) op de regeneratie en kan dan lastig of zelfs niet met optimale snelheid de bochten nemen.

[Veneficus]

Gerbenger schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:58:
[...]

Ik vraag me wel af of een luchtgekoelde accu in de praktijk echt veel beter is dan een 'ongekoelde' accu. Ik rij in een Prius en die accu heeft ook luchtkoeling, alleen is het daar gewoon cabinelucht: zolang je je ventilator aan hebt staan heb je 'actieve' koeling. De Leaf krijgt onder het rijden en bij wind ook gewoon koeling van de langsstromende lucht. Je kunt een ventilator toevoegen voor in de file, of een klep om ventilatielucht om te leiden, maar ik denk niet dat dat heel veel toevoegt. Passieve koeling is volgens mij wel prima voor een voertuig, wat in stilstand eigenlijk geen koelbehoefte heeft. Ik denk dat je meer bereikt met een goed ontwerp van de passieve koeling (eventueel actief regelen met kleppen) dan door ventilatoren toe te voegen. Ik zou dan eerder een condensator toevoegen, om de efficiency te verbeteren en daarmee de koelbehoefte te verminderen. Natuurlijk kun je ook met vloeistof gaan koelen, maar ik denk dat dit voor doorsnee auto's gewoon te ver gezocht is. Als solid state batterijen doorbreken denk ik dat veel meer fabrikanten zullen overschakelen op (eventueel klep gestuurde) passieve koeling.

Ik wou al graag van mijn passieve koeling af, maar na vandaag al helemaal.
Je noemt dat stilstaande EVs eigenlijk geen koeling nodig hebben, maar juist bij het snelladen warmen ze enorm op, wat ze vervolgens nooit meer weggekoeld krijgen op de snelweg.

En teruglopende laadsnelheid is één ding, maar hij lijkt ook veel inefficiënter te rijden wanneer de accu zo heet is. Vandaag moest ik rijden - snelladen - rijden - langzaam laden - rijden - langzaam laden - rijden - snelladen - rijden. De auto heeft dus op geen enkel moment echt kunnen afkoelen (verergerd door 30 graden buitenlucht). Onder normale omstandigheden rijdt mijn Leaf ~ 1:2.3 (%/km), maar na de langzaam laadsessies, op de terugweg, reed ik bijna 1:1.5. Dat zou 150 km zijn bij een volle 40kWh accu, in plaats van de normale 200-250. Ik rij al 4 jaar elektrisch, en dat verschil lag echt niet aan andere kleine verschillen in omstandigheden tussen heen en terugweg.

Gelukkig rij ik altijd op accu-percentage en daadwerkelijk vermogen en let ik nauwelijks op de GOM, maar het viel wel op dat die niet goed corrigeert. De GOM negeerde het daadwerkelijke verbruik, en leek te rekenen met hele andere aannames over de accu. De GOM bleef een factor 2.x tov accu aangeven, terwijl het daadwerkelijke verbruik (%) over langere tijd significant hoger lag. Ik heb het motorvermogen op ongeveer 20kW gehouden, de AC deed een keer max 10% extra, dus de enige andere oorzaken zijn dat de effectieve capaciteit van de accu lager ligt wanneer deze heet wordt, óf veel inefficiënter, wat niet meegenomen wordt in het vermogensoverzicht.

Dus wat mij betreft hierna nooit meer een ongekoelde accu.

[ Voor 5% gewijzigd door Veneficus op 25-08-2019 21:41 ]

[BarryH]

Weet je hoe warm je accu was?
bij mijn ioniq ging die naar 40 graden tijdens het snelladen en dan springt de ventilator aan. volgens mij trekt die lucht uit het interieur naar binnen (~22 graden) en dan bleeft de accu 40 graden max (bij ~63kW laadsnelheid en ca. 28 graden buiten)

[redwing]

arsimo schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 21:21:
[...]
Je bepaalt dus in de praktijk de snelheid, uiteraard moet je anticiperen op hellingen, bochten, wind e.d. Maar met beetje gevoel en oefening bepaal je dan bijzonder precies de snelheid. In een EV kan dat, in een ICE niet of heel beperkt, vandaar veel meer gebruik van de rem.

Ik heb zelf een hybride, maar die bepaalt zelf wel hoe hij optimaal of moet remmen. Lift je het gaspedaal een beetje gaat ie uitrollen, laat je hem wat verder omhoog komen gaat ie regenereren en als je het rempedaal gebruikt kiest ie zelf of dat met regenereren kan of dat ie echt de remmen moet gebruiken.Nu heb ik zelf nog niet in een volledig elektrische auto gereden, maar het lijkt me iig gewenst dat die hetzelfde doet. En aangezien je dan zelf kunt kiezen of ie moet coasten of regenereren snap ik hierdoor de hele discussie over one pedal drive niet zo. Je hebt je rempedaal dan weliswaar wat minder nodig, maar voor de rest zie ik weinig verschillen.

Vanwege dat laatste vraag ik me ook af als ze bij zo'n autoprogramma races tussen bijvoorbeeld een BMW en een Tesla gaan houden op een circuit of de coureur in kwestie - die ongetwijfeld een ICE zeer bekwaam over een circuit scheurt - wel (al!) voldoende het racen met een EV beheerst. Uiteraard voor een pro zo te leren maar als deze nog niet er op getraind is dan rekent die mogelijk niet (voldoende) op de regeneratie en kan dan lastig of zelfs niet met optimale snelheid de bochten nemen.

Zoals ik al zei is het enige verschil dat je bij een Tesla dan meer af kan remmen zonder de rem te gebruiken. De vraag is hoeveel verschil dat maak aangezien ze in de racerij een auto die fors afremt op de motor ten slotte wel gewend zijn (kijk maar eens naar de remvertraging van een F1 auto als ie alleen zijn gas loslaat). Ik verwacht dus dat dat niet anders is dan een coureur in een andere auto te laten rijden.

[Gerbenger]

Veneficus schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 21:34:
[...]


Ik wou al graag van mijn passieve koeling af, maar na vandaag al helemaal.
Je noemt dat stilstaande EVs eigenlijk geen koeling nodig hebben, maar juist bij het snelladen warmen ze enorm op, wat ze vervolgens nooit meer weggekoeld krijgen op de snelweg.

En teruglopende laadsnelheid is één ding, maar hij lijkt ook veel inefficiënter te rijden wanneer de accu zo heet is. Vandaag moest ik rijden - snelladen - rijden - langzaam laden - rijden - langzaam laden - rijden - snelladen - rijden. De auto heeft dus op geen enkel moment echt kunnen afkoelen (verergerd door 30 graden buitenlucht). Onder normale omstandigheden rijdt mijn Leaf ~ 1:2.3 (%/km), maar na de langzaam laadsessies, op de terugweg, reed ik bijna 1:1.5. Dat zou 150 km zijn bij een volle 40kWh accu, in plaats van de normale 200-250. Ik rij al 4 jaar elektrisch, en dat verschil lag echt niet aan andere kleine verschillen in omstandigheden tussen heen en terugweg.

Gelukkig rij ik altijd op accu-percentage en daadwerkelijk vermogen en let ik nauwelijks op de GOM, maar het viel wel op dat die niet goed corrigeert. De GOM negeerde het daadwerkelijke verbruik, en leek te rekenen met hele andere aannames over de accu. De GOM bleef een factor 2.x tov accu aangeven, terwijl het daadwerkelijke verbruik (%) over langere tijd significant hoger lag. Ik heb het motorvermogen op ongeveer 20kW gehouden, de AC deed een keer max 10% extra, dus de enige andere oorzaken zijn dat de effectieve capaciteit van de accu lager ligt wanneer deze heet wordt, óf veel inefficiënter, wat niet meegenomen wordt in het vermogensoverzicht.

Dus wat mij betreft hierna nooit meer een ongekoelde accu.

Je hebt gelijk dat de accu te weinig kan koelen om de warmte kwijt te raken. Warmte is in ieder geval niet goed voor accu's. Volgens mij denkt de accu bij hogere temperaturen eerder dat hij vol is. Het accu voltage is temperatuurafhankelijk. Dan zakt het accu% dus ook sneller als je gaat rijden.
Toch ligt de hoge temperatuur volgens mij niet alleen aan het passieve koelen. Bij VW hebben ze dit volgens mij veel beter onder controle.

[Mar.tin]

[verwijderd]

[ Voor 100% gewijzigd door Mar.tin op 27-07-2022 13:32 ]

[Stef87]

Veneficus schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 21:34:
[...]


Ik wou al graag van mijn passieve koeling af, maar na vandaag al helemaal.
Je noemt dat stilstaande EVs eigenlijk geen koeling nodig hebben, maar juist bij het snelladen warmen ze enorm op, wat ze vervolgens nooit meer weggekoeld krijgen op de snelweg.

En teruglopende laadsnelheid is één ding, maar hij lijkt ook veel inefficiënter te rijden wanneer de accu zo heet is. Vandaag moest ik rijden - snelladen - rijden - langzaam laden - rijden - langzaam laden - rijden - snelladen - rijden. De auto heeft dus op geen enkel moment echt kunnen afkoelen (verergerd door 30 graden buitenlucht). Onder normale omstandigheden rijdt mijn Leaf ~ 1:2.3 (%/km), maar na de langzaam laadsessies, op de terugweg, reed ik bijna 1:1.5. Dat zou 150 km zijn bij een volle 40kWh accu, in plaats van de normale 200-250. Ik rij al 4 jaar elektrisch, en dat verschil lag echt niet aan andere kleine verschillen in omstandigheden tussen heen en terugweg.

Gelukkig rij ik altijd op accu-percentage en daadwerkelijk vermogen en let ik nauwelijks op de GOM, maar het viel wel op dat die niet goed corrigeert. De GOM negeerde het daadwerkelijke verbruik, en leek te rekenen met hele andere aannames over de accu. De GOM bleef een factor 2.x tov accu aangeven, terwijl het daadwerkelijke verbruik (%) over langere tijd significant hoger lag. Ik heb het motorvermogen op ongeveer 20kW gehouden, de AC deed een keer max 10% extra, dus de enige andere oorzaken zijn dat de effectieve capaciteit van de accu lager ligt wanneer deze heet wordt, óf veel inefficiënter, wat niet meegenomen wordt in het vermogensoverzicht.

Dus wat mij betreft hierna nooit meer een ongekoelde accu.

Voor de mensen die niet leasen ook even afwachten wat dat met degradatie doet?

Het is erg jammer van die passieve koeling op de Leaf batterij want het is een erg mooie auto die prettig rijdt met zijn e-

De Zoe heeft dat al veel beter geregeld, hoe warmer het buiten is hoe sneller die wilt opladen. Toch raar dat er niet iets met die Renault-Nissan alliantie is uitgewisseld (Wij hebben vorig jaar ongeveer 940km in iets meer dan 12uur gereden, batterijkoeling van warmtepomp werkt goed)

TeslaBjorn heeft de 62kWh Leaf gereden en het lijkt dat de passieve koeling daar al minder een probleem is, versere tests volgen nog.

[Diederik]

Deveon schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 15:09:
[...]

Low regen en creep mode zijn eigenlijk alleen voor incidentele bestuurders die niet gewend zijn aan een elektrische auto. Als vaste bestuurder is het raadzaam om gewoon te wennen aan de nieuwe techniek omdat je dan veel meer uit de aandrijflijn haalt in zowel comfort als efficiency.

Ben ik niet met je eens, ik rij al ruim 25 jaar auto en sinds 3 weken heb ik een Hyundai Kona. Creep mode met low regen icm een rempedaal dat ook regenereert, resulteert bij mij in 14kwh/100km dat met een 50/50 mix van snelweg en overige wegen. Ik vind het zeer comfortabel rijden, en mijn verbruik toont volgens mij ook efficiëntie aan.

[assje]

_Diederik schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 22:10:
[...]


Ben ik niet met je eens, ik rij al ruim 25 jaar auto en sinds 3 weken heb ik een Hyundai Kona. Creep mode met low regen icm een rempedaal dat ook regenereert, resulteert bij mij in 14kwh/100km dat met een 50/50 mix van snelweg en overige wegen. Ik vind het zeer comfortabel rijden, en mijn verbruik toont volgens mij ook efficiëntie aan.

Post van @Deveon ging dan ook over een Tesla, voor een Kona is dit niet relevant aangezien die op het rempedaal ook gewoon regenereert i.t.t. een Tesla.

[redwing]

assje schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 22:22:
[...]


Post van @Deveon ging dan ook over een Tesla, voor een Kona is dit niet relevant aangezien die op het rempedaal ook gewoon regenereert i.t.t. een Tesla.

Dan nog ben ik het er niet mee eens. Veel meer dan een software instelling is dit niet en met beide opties kun je uiteindelijk precies hetzelfde. Het enige verschil is dat je je rem wat meer zult gebruiken met een low regen mode. Ik zie dit dan ook echt als een keuze van de fabrikant voor een bep. methode en niet dat de een of de ander daadwerkelijk veel voordelen heeft. Want laten we wel wezen, het enige echte verschil met een one pedal auto is dat je bij die je voet (veel) minder vaak op het andere pedaal hoeft te zetten.
Dus als je comfort noemt kan ik me dat voorstellen omdat je je voet op dezelfde plek kunt houden, wat efficientie betreft zie ik echter weinig verschil.

[assje]

@redwing dat is nou net waar de discussie afgelopen 10 pagina's over gaat.

Maar inderdaad, het is een keuze en het verschil zal niet groot zijn.

Simpel gezegd zijn verschillende gebruikers qua efficiëntie waarschijnlijk het beste af met:

1. ICE bestuurders -> rem = regen
2. Standaard gebruikers -> hoge regen / one-pedal
3. Efficientie fanatiekelingen -> zero default regen (of grote hysteresis in pedaal

Hoe dan ook, de implementatie van Tesla waar het rempedaal niet tot regen leidt is voor groep 1 dus suboptimaal. Het ontbreken van een zero regen optie is voor groep 3 suboptimaal.

redwing schreef op maandag 26 augustus 2019 @ 01:14:
Dus als je comfort noemt kan ik me dat voorstellen omdat je je voet op dezelfde plek kunt houden, wat efficientie betreft zie ik echter weinig verschil.

Bij one-pedal he je de rem minder vaak nodig maar het gaspedaal altijd.

In de andere situatie kan je je voet van het gas afhalen om uit te rollen en het rempedaal of paddles gebruiken om te regeneren.

Uitrollen doe ik >10x vaker/langer dan remmen dus het grootste comfort ervaar ik met zero-regen default.

[ Voor 111% gewijzigd door assje op 26-08-2019 07:06 ]

[JeroenE]

arsimo schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 20:37:
Mijn punt is dat ik helemaal niet probeer op 0 uit te komen. Ik bepaal gewoon hoe snel ik wil op dat moment.

Maar dan kom je weer uit op het punt dat regenereren altijd energieverliezen heeft en het dus efficiënter is om uit te rollen. Niet voor niets is de belangrijkste manier om tijdens het rijden energie te besparen (zowel bij brandstof- als elektrische auto's) het niet gebruiken van welke rem dan ook. Was dit ook niet de meest efficiënte manier waarop men bij de Shell Eco Marathon tot enorme afstanden per liter brandstof kon komen? Eerst accelereren, dan uitrollen en daarna weer accelereren etc. Dat werkt op een gesloten circuit natuurlijk veel beter dan op een normale Nederlandse snelweg, maar uitrollen is efficiënt.

Geen energie gebruiken in een elektrische auto gebeurd als je precies op 0 uitkomt. Met one pedal driving is dat helemaal niet vanzelf, je moet dan juist extra je best doen.


Stel je rijdt 50 km/u en je wil over 300 meter stoppen want het verkeerslicht springt op rood. Wat is volgens jou dan de beste manier om dit te doen? Ik zou zeggen: uitrollen en indien nodig nog een beetje energie terugwinnen. Dat kost weinig moeite, je haalt je voet van het stroompedaal en indien nodig moet je op het eind een klein beetje het rempedaal gebruiken. Het rempedaal zal dan zelf het regenereren activeren (en waarschijnlijk de echte rem gebruiken op het allerlaatst) op de stand die overeenkomt met de indrukking van het rempedaal.

Hoe ga je dit makkelijker en efficiënter doen met het bedienen van 1 pedaal in plaats van 2?


NB in mijn auto kan je het regenereren niet uitzetten. Je kan wel kiezen tussen weinig of veel, maar meer keuzes zijn er niet.

Ik heb wel eens geprobeerd om in mijn auto uit te rollen, maar dat lukt me eigenlijk nooit. Je bent toch altijd nog energie aan het toevoegen of aan het regenereren. Ik heb hier verder ook geen meter voor in de auto zitten dus ik moet het doen met een display die de huidige kW van de motor laat zien (die kan dus ook negatief zijn). Die wordt ook niet continu bijgewerkt dus je loopt altijd achter de feiten aan. Ik heb me er maar bij neergelegd dat ik dit nooit voor elkaar ga krijgen.

[redwing]

assje schreef op maandag 26 augustus 2019 @ 06:48:
@redwing dat is nou net waar de discussie afgelopen 10 pagina's over gaat.

Maar inderdaad, het is een keuze en het verschil zal niet groot zijn.

Simpel gezegd zijn verschillende gebruikers qua efficiëntie waarschijnlijk het beste af met:

1. ICE bestuurders -> rem = regen
2. Standaard gebruikers -> hoge regen / one-pedal
3. Efficientie fanatiekelingen -> zero default regen (of grote hysteresis in pedaal

Hoe dan ook, de implementatie van Tesla waar het rempedaal niet tot regen leidt is voor groep 1 dus suboptimaal. Het ontbreken van een zero regen optie is voor groep 3 suboptimaal.
[...]


Bij one-pedal he je de rem minder vaak nodig maar het gaspedaal altijd.

In de andere situatie kan je je voet van het gas afhalen om uit te rollen en het rempedaal of paddles gebruiken om te regeneren.

Dat snap ik, maar wat ik vooral bedoel is dat het verschil niet in de one-pedal of de normale pedal besturing zit. Het verschil zit hem in hoe het in de auto zit ingebouwd. Als ik ten slotte naar mijn hybrid kijk kan die alles wat hierboven genoemd is. Lift ik het pedaal een klein stukje gaat ie zonder regen uitrollen. Lift ik het pedaal verder gaat ie op laag nivo regenereren en druk ik het rempedaal in gaat ie hoog regenereren.

Van jouw lijstje kan ik dus alle 3 door mijn gaspedaal goed te bedienen. Ik kan normaal regen, hoge regen en zero regen uitrollen. Dus vandaar dat ik me afvraag waar de discussie nu daadwerkelijk over gaat. Dat uitrollen het meest efficient is lijkt me logisch, maar met alle genoemde opties kan dat worden ingebouwd. Dat niet alle fabrikanten dat doen omdat ze ook kijken naar wat de gebruiker fijner vind is een gegeven, dus naar mijn idee gaat de hele discussie juist vooral om dat laatste, maar dan kun je het er beter over hebben welke auto het op welke manier heeft ingebakken.

Mijn Fusion doet iig precies wat iedereen hier wil dus als de fabrikant wil kan het makkelijk

Uitrollen doe ik >10x vaker/langer dan remmen dus het grootste comfort ervaar ik met zero-regen default.

Tja, bij mijn bak lift ik het pedaal dan heel lichtjes. Werkt perfect, ik kan precies zien dat ie dan geen vermogen levert en ook niet regent.

[arsimo]

JeroenE schreef op maandag 26 augustus 2019 @ 06:51:
[...]
Maar dan kom je weer uit op het punt dat regenereren altijd energieverliezen heeft en het dus efficiënter is om uit te rollen. Niet voor niets is de belangrijkste manier om tijdens het rijden energie te besparen (zowel bij brandstof- als elektrische auto's) het niet gebruiken van welke rem dan ook. Was dit ook niet de meest efficiënte manier waarop men bij de Shell Eco Marathon tot enorme afstanden per liter brandstof kon komen? Eerst accelereren, dan uitrollen en daarna weer accelereren etc. Dat werkt op een gesloten circuit natuurlijk veel beter dan op een normale Nederlandse snelweg, maar uitrollen is efficiënt.

Uitrollen is het efficientst met een ICE omdat je met de kinetische energie niets terug kan winnen, alleen zo lang mogelijk behouden. Met een EV kan je met die kinetische energie weer elektriciteit terugwinnen. Neem aan dat dit toch niets nieuws is?

Hoezo levert regenereren altijd energieverlies? Er zijn verliezen door enige interne wrijving en bij het verwerken van de opgewerkte elektriciteit maar de resultante is dat het energie oplevert. Alleen in het in de praktijk uitzonderlijke geval dat je met uitrollen zolang mogelijk de kinetische energie wil behouden en dan precies op de snelheid eindigt die je wil en die vast te houden door "gas" te gaan geven zonder te versnellen is dat het efficientst. Echter met one pedal drive kom je ook op dat punt uit dus het maakt niet uit en in andere alle gevallen zal one pedal drive efficienter zijn.

Stel je rijdt 50 km/u en je wil over 300 meter stoppen want het verkeerslicht springt op rood. Wat is volgens jou dan de beste manier om dit te doen? Ik zou zeggen: uitrollen en indien nodig nog een beetje energie terugwinnen. Dat kost weinig moeite, je haalt je voet van het stroompedaal en indien nodig moet je op het eind een klein beetje het rempedaal gebruiken. Het rempedaal zal dan zelf het regenereren activeren (en waarschijnlijk de echte rem gebruiken op het allerlaatst) op de stand die overeenkomt met de indrukking van het rempedaal.

Hoe ga je dit makkelijker en efficiënter doen met het bedienen van 1 pedaal in plaats van 2?

Makkelijker heb ik het niet over gehad, dat moet iedereen voor zich uitmaken.

Het meest efficient is de snelheid via one pedal drive te laten zakken tot waar je wil en alleen het allerlaatste stukje (als je onder de circa 5km.uur komt) te remmen met het rempedaal.

Tijdens het snelheid verminderen met one pedal drive wordt energie door regeneratie teruggewonnen en het laatste stukje kinetische energie wordt weggegooid als fysiek wordt geremd. Met jouw methode gooi je zo goed als alle kinetische energie gewoon weg met uitrollen- je doel is namelijk uiteindelijk stoppen, niet met die kinetische energie weer verder rijden. Alleen op het allerlaatste stukje - met jouw auto - win je mogelijk nog wat terug met regeneratie. Dus is dat veel inefficienter.

NB: bij mijn auto levert snelheid minderen met one pedal drive energie dmv regeneratie (mits vlakke weg, bij helling af kan ook bij snelheid verhogen energie gewonnen worden door regeneratie). Remmen met de rem levert geen regeneratie, dat is puur energieverlies via de remschijven.

[assje]

redwing schreef op maandag 26 augustus 2019 @ 07:19:
Tja, bij mijn bak lift ik het pedaal dan heel lichtjes. Werkt perfect, ik kan precies zien dat ie dan geen vermogen levert en ook niet regent.

Dat is dus het "balanceren" zoals beschreven, bij jou is er bllijkbaar een aardige hysteresis en gaat dat relatief makkelijk, gelukkig.

Punt ligt dat als je dit veel doet (als efficiëntie purist) het veel makkelijker is om een 500m niks te doen dan 500m in dat gebied blijven.

[redwing]

arsimo schreef op maandag 26 augustus 2019 @ 07:23:
[...]
Uitrollen is het efficientst met een ICE omdat je met de kinetische energie niets terug kan winnen, alleen zo lang mogelijk behouden. Met een EV kan je met die kinetische energie weer elektriciteit terugwinnen. Neem aan dat dit toch niets nieuws is?

Hoezo levert regenereren altijd energieverlies? Er zijn verliezen door enige interne wrijving en bij het verwerken van de opgewerkte elektriciteit maar de resultante is dat het energie oplevert. Alleen in het in de praktijk uitzonderlijke geval dat je met uitrollen zolang mogelijk de kinetische energie wil behouden en dan precies op de snelheid eindigt die je wil en die vast te houden door "gas" te gaan geven zonder te versnellen is dat het efficientst. Echter met one pedal drive kom je ook op dat punt uit dus het maakt niet uit en in andere alle gevallen zal one pedal drive efficienter zijn.

Waarom is in alle andere gevallen one pedal efficienter? Het enige verschil is dat je harder af kan remmen met alleen je gaspedaal, maar feitelijk is dat niets anders dan gas loslaten en rustig remmen als je geen onepedal hebt. De bediening is anders, maar voor de motor en het regenereren is het precies hetzelfde.

[...]

Het meest efficient is de snelheid via one pedal drive te laten zakken tot waar je wil en alleen het allerlaatste stukje (als je onder de circa 5km.uur komt) te remmen met het rempedaal.

Waarom is dat efficienter dan het gas los te laten en rustig te remmen tot de snelheid die je wilt? Alleen als je met de rem niet regenereert zou dat niet het geval zijn, maar dat is bij elke niet one-pedal het geval.

Tijdens het snelheid verminderen met one pedal drive wordt energie door regeneratie teruggewonnen en het laatste stukje kinetische energie wordt weggegooid als fysiek wordt geremd. Met jouw methode gooi je alle kinetische energie gewoon weg - je doel is uiteindelijk stoppen. Dus is dat veel inefficienter.

NB: bij mijn auto levert snelheid minderen met one pedal drive energie dmv regeneratie (mits vlakke weg, bij helling af kan ook bij snelheid verhogen energie gewonnen worden door regeneratie). Remmen met de rem levert geen regeneratie, dat is puur energieverlies via de remschrijven.

En hier komen we volgens mij bij het punt waarom de hele discussie door blijft gaan. Als je er van uit gaat dat remmen niet zorgt voor regeneratie zal een gaspedaal die dat wel doet altijd efficienter zijn. Bij de meeste elektrische/hybride auto's is dat echter wel het geval en levert zowel one pedal als de normale bediening hetzelfde resultaat op.

assje schreef op maandag 26 augustus 2019 @ 07:34:
[...]
Dat is dus het "balanceren" zoals beschreven, bij jou is er bllijkbaar een aardige hysteresis en gaat dat relatief makkelijk, gelukkig.

Punt ligt dat als je dit veel doet (als efficiëntie purist) het veel makkelijker is om een 500m niks te doen dan 500m in dat gebied blijven.

Tuurlijk is dat makkelijker. Maar daarom gaf ik al aan dat het vooral is wat je zelf het fijnste vind. Het verschil in efficientie zit niet tussen one pedal of iets anders. Het verschil in comfort/wat je zelf fijner vind zeer duidelijk wel

En ja, ik ben zo iemand die hem vlot 500 m in dat gebied houdt Uiteindelijk blijft het zeker in zo'n bak met allerlei metertjes leuk om zo zuinig mogelijk te rijden.

[Marc O.]

eltron schreef op zondag 25 augustus 2019 @ 14:26:
[...]

En wat heeft kracht zetten op rempedaal met schoeisel te maken?
Mij is altijd geleerd dat kracht in de spieren zit.

Tsja, je kunt natuurlijk eigenwijs doen, en misschien dat jij daadwerkelijk tot die 1 promille behoort van bestuurders die beter kan rijden op sokken of blote voeten. Maar kijk vooral ook even wat verder rond op internet over het hoe-en-waarom dit verboden is in veel andere landen.

[arsimo]

redwing schreef op maandag 26 augustus 2019 @ 07:47:
En hier komen we volgens mij bij het punt waarom de hele discussie door blijft gaan. Als je er van uit gaat dat remmen niet zorgt voor regeneratie zal een gaspedaal die dat wel doet altijd efficienter zijn. Bij de meeste elektrische/hybride auto's is dat echter wel het geval en levert zowel one pedal als de normale bediening hetzelfde resultaat op.

Je hebt hier een goed punt.

Ik zou nog kunnen aanvoeren dat de geleidelijke regeneratie met one pedal drive uiteindelijk toch iets effcienter is dan na uitrollen heel snel en kort te regenereren en de rest fysiek te remmen, Ook het verwerken van de teruggewonnen elektriciteit zal efficienter gaan in dat geval. Maar toegegeven, dat zal om verschillen "achter de komma" gaan.

Ander detail, ook bij mijn auto - een Tesla Model 3 - zal in de praktijk nog sprake van enige regeneratie zijn bij fysiek remmen. Het rempedaal doet niets wat dat betreft, maar de motor is ook dan snelheid aan het minderen en dus regenereren. Maar die opbrengst zal relatief klein zijn omdat er meteen fysiek wordt geremd en dus het grootste deel van de kinetische energie verloren gaat. One pedal drive blijft de voorkeur houden, in ieder geval bij auto's die zo werken.

Overigens, om nog even verder te nitpikken, of dat ook regenereren bij gebruik van het rempedaal bij de meeste EV's is weet ik niet. Mogelijk bij de meeste verschillende type's, maar in aantallen EV's nu op de weg is dat maar zeer de vraag. Maar goed, niet relevant voor de discussie.

[ Voor 21% gewijzigd door arsimo op 26-08-2019 08:30 ]