Laat ik ook weer eens een duit in het zakje doen. Dit keer met
een artikel dat ik na enig nadenken eigenlijk vooral terzijde moet leggen. Misschien vreemd om het toch te delen, maar het kan geen kwaad het eigen begrip uit te dagen danwel te verbreden.
De pointe van het artikel is dat het Kremlin enorme escalatie bazuint, maar in de praktijk zich eigenlijk heel terughoudend opstelt. Nadat Putin de mobilisatie afkondigde ging iedereen ervan uit dat het land nu in een totale oorlog gegooid zou worden, met potdichte grenzen en een oorlogseconomie. Maar de auteurs zien vooral een Putin van mildheid en genade.
Often, the Kremlin has initially appeared to take a maximalist course. Instead of invading eastern Ukraine, it launched a full-scale assault on the whole country and tried to take Kyiv.
At home, meanwhile, the government has announced extreme measures to clamp down on the Russian media and popular dissent as well as to put the Russian economy on a war footing.
Yet many of these moves have been considerably less severe in practice than they seem on paper. In Ukraine, despite increasing attacks on civilian areas, Russia has held back from using its full arsenal. And although Putin has done much to tighten his grip on Russian society in the year since the invasion, many of his most far-reaching domestic measures have been incompletely implemented. Again and again, the Kremlin has stopped short of total militarization and total mobilization—whether of the economy or society at large.
By many indications, this partial approach to total war is not haphazard, nor is it simply the result of failed execution. Instead, Russia appears to be pursuing a deliberate strategy aimed at both the West and its own population. By staking out a maximalist stance on the war, the Kremlin can suggest to the West that it is prepared to do whatever it takes to win in Ukraine, without necessarily having to make good on its threats. At home, meanwhile, the Russian government can convey to ordinary Russians that it has the option of tightening the screws further, but that it is not going out of its way to alienate the population. In both cases, the strategy offers Putin an open path toward further escalation, but without the immediate costs.
Almost immediately, the military offensive was followed by a frontal attack on Russia’s independent media and civil society. In March, the popular liberal radio station Ekho Moskvy and the independent newspaper Novaya Gazeta were shut down; journalists were forced into exile; and draconian new censorship laws were introduced. Most important, the government took aim at social media, apparently seeking to silence any circulation of independent information about the war.
Censuur op sociale media is halfslachtig: maximaal op Facebook en Instagram, terwijl Youtube en Telegram vrijgelaten worden.
Yet the measures were oddly incomplete. The Russian authorities swiftly outlawed and blocked Facebook, as well as some other platforms, including Instagram. For years, Facebook had been known for being one of the only online spaces where liberal Russians could talk freely about politics; unsurprisingly, the government designated Facebook as a company that conducted “extremist activities.” Many social media users took this step to mean that even logging in to Facebook might lead to criminal prosecution, and thousands of people deleted the Facebook app from their smartphones in case they were stopped by police and their phones searched. But enforcement never followed. Even more striking was the selective nature of the social media crackdown. The government has not censored YouTube or Telegram, the messaging app, which are two of the most popular platforms in Russia. Instead, they have been allowed to flourish, and become even more important, as the war has progressed.
Tav de economie merken de auteurs op dat het Kremlin er niet zo onbesuisd ingaat als men deed voorkomen:
Draft legislation on a nationalization program was promptly prepared and sent to the Duma, and foreign companies worried that their assets and operations would be seized. To many observers, there was also a logic for such moves: foreign companies were rapidly leaving the country, raising the specter of massive layoffs and possible social unrest—a scenario the Kremlin was anxious to avoid.
Er wordt weinig afgerekend:
At the same time, Putin has shown relative restraint toward officials or agencies within the government that are implicated in some of the war’s failures or that seem to disagree with his own policies. Historically, when authoritarian regimes go to war, they almost always use repression to make the country more unified, usually by ruthlessly attacking perceived internal enemies.
Een kleine uitzondering is de veiligheidsdienst, daar was wel meteen veel onrust. De Vijfde Dienst van de FSB werd op de korrel genomen, Sergei Beseda werd in de gevangenis gegooid, maar:
But then, within a few weeks, the repressions suddenly stopped. Some were even undone: Sergei Beseda was released and returned to his office in Lubyanka and then deliberately displayed at several public events. What is more, in February 2023, his son, Alexander Beseda, was given a remarkable promotion to become the head of the government department that oversees all the security agencies.
Yet judging by Russia’s actions, it has in practice sought to do something different from wage total war. Throughout 2022, the Kremlin made a point of showing that more drastic options were available to it: it could always do more. But it also showed that, for the time being, it was content to only go so far. The point here was that by laying out these extreme options—nationalizing industry, mobilizing the economy, pursuing systematic repression, or even using tactical nuclear attacks—the Kremlin has staked out space to escalate. It has already announced, in effect, what more it could do, whether on the battlefield or in conducting repressions at home.
Het Kremlin laat weten dat mensen die terugkeren niet afgerekend worden, en dat zelfs tickets terug geregeld worden.
The Russian authorities are also seeking ways to lure the country’s exiled IT specialists—which it needs to sustain the war effort—back to Russia. The government has promised workers in this category exemption from the draft and a free plane ticket home. Putin knows his people well: some Russians, desperate to believe there is a way back to prewar reality, are returning to Russia thanks to this strategy.
De conclusie die de auteurs aan dit alles verbinden
For Putin, this approach serves multiple purposes. The primary target may be Western governments, which are deeply concerned about the possibility of uncontrollable escalation. The Kremlin is adamant about showing them that it has many options but has thus far kept things under control—unlike Kyiv, which in its desperation is, according to Russia, prone to escalation. At home, Moscow’s approach also serves another purpose: to demonstrate that it is capable of calibrating its response to Western sanctions and military failures, and that it does not need to go all the way until it truly must.
Wat mij opvalt in het artikel is dat de auteurs Rusland lijken te overschatten alsook de mogelijkheden van het Kremlin. De auteurs gaan uit van een oppermachtige Putin die als hij wil Stalinesk kan regeren.
Mijns inziens zien de auteurs cruciale elementen over het hoofd:
1. Het Kremlin heeft altijd gepoogd de informatieruimte troebel te maken. Liever verwarring, cynisme en passiviteit ("ik weet het niet meer", "ik ben niet politiek"), dan een maatschappelijke groep die gedreven wordt door ideologie. Wanneer ideologie boven de leider of leiding gaat, dan ontstaat er vanzelf ruimte voor mensen die het beter kunnen.
2. Het zigzag-beleid en de totale onberekenbaarheid van het gezag zijn juist een functie: beter achter geen enkel idee staan, maar doen wat de leider zegt. We hebben te maken met een troosteloos land van modder en moeras bewoond door slaven. Zie punt 1.
3. De auteurs gaan ervan uit dat Putin alleenheerschappij heeft en vragen zich af waarom de grote leider niet afstraft en het uniform van Stalin aantrekt. Deze Russische onderzoeksjournalisten lijken hiermee niet los te komen van het diep in de russische geest geprogrammeerde slaveninstinct. Het idee dat de grote leider wel de zaken zal rechtzetten, het conflict zal beheersen en zonneschijn zal brengen in het leven. Functioneel is dit dezelfde gedachte als waarom de soldaten steeds in de modder knielen en een bede uitbrengen naar de Tsar wanneer men geen wapens of kleren heeft. Het volk heeft grappig genoeg geen rechten behalve om bij de Tsar de nood te klagen. Dat is een eeuwenoud recht en een prima middel vooral de top om de lagere machten onder de duim te houden.
Wat de auteurs missen is dat
conflict fundament is van het autocratisch regime.
Daarnaast: doorschakelen naar een Noord-Korea model kan niet. Putin kan geen hemels mandaat van mythische voorouders claimen.
4. Waarom geen totale mobilisatie. Simpel: dat moet maar kunnen. Het heeft geen zin om Moskovieten de oorlog in te sturen als
a) er nog voldoende andere drommels zijn,
b) er veel te weinig officieren zijn om de massa naar de laatste rustplaats te gidsen
c) de logistiek al op maximale toeren draait
d) het tekort aan middelen nu al nijpend is
e) de trainingscapaciteit er niet meer is. Het leger heeft na de val van de Soviet ernstig moeten snijden want onbetaalbaar groot. Feitelijk is vooral in de afdeling raketjes geïnvesteerd.
5. Waarom geen verdere escalatie. Ook dit hebben we voorafgaand besproken: die ruimte is er niet. Die wordt niet gegund door internationale partijen, en voorzover dat wel zou zijn heeft meer escalatie geen ander voordeel dan een toegift aan de extreemste (voorzover er nog overtreffende trappen mogelijk zijn) vleugel van witte nationalisten. Tactisch en strategisch komt men daar niet mee verder. De dreiging van escalatie heeft inderdaad wel een verlammende werking gehad op beleids- en opiniemakers. Dat dit dom is hebben we hier van meet af aan bepleit. Dat we uberhaupt verlamd kunnen raken heeft te maken met een moreel tekort aan onze zijde. Wie met ethiek gaat rekenen komt altijd met een tekort uit. Een totale herbezinning is geboden en ik meen dat hiertoe kansen beginnen te ontstaan.
Tot voor kort werd de bevolking geconditioneerd dat het even doorbijten is en dat straks alles weer bij het oude is. Ondertussen moet de stedelijke bevolking de mogelijkheid krijgen om de kop in het zand te steken.
Het arrestatiebevel van het Internationale Strafhof zet een belangrijke en welkome streep door calculerende politici aan beide kanten. Ik vermoed dat dit signaal niet opgepikt wordt door de gewone Rus, of in iedere geval niet tot gedragsverbetering zal leiden. Al het gedrag wat we hebben gezien is er een van dierlijke reflexen en onderdanigheid, precies wat we hebben zien aankomen.
De Russische elite bestaat vooral uit nietsontziende rouwdouwers, lompe dieven die geen andere waarde kennen dan rolexen, luxe jachten en zwembaden. Maar ook zij weten wat Nuremberg is. Hun wereld wordt steeds kleiner. Het Strafhof heeft duidelijk aangegeven dat de huidige aanklachten niet perse de laatste zullen zijn.
Ik ben benieuwd: gaat men intern all-in of laait de paranoia op. We kunnen hier al beginnen met de schoonmaak. Heineken en Zara zijn voorbeelden van bedrijven die 70 jaar terug gerust zouden meebouwen aan vernietigingskampen. Voor dit soort mensen en ondernemingen is er geen plaats in onze samenleving. Hoe moeilijk het ook is: begin met strafbaarstelling op persoonlijk niveau. Dat wil zeggen raden van dagelijks bestuur en toezicht. Daarnaast kreupelmakende boetes voor het bedrijf, de markt helpt automatisch met het inprijzen van bedrijven die geen moer geven om democratie en rechtstaat.
Ondermijning van democratie zou strafbaar moeten zijn op het hoogste niveau. Dit is een zaak van grondwet.
Het klinkt radicaal, you can thank me later.