Sorry, deze comment heb ik over het hoofd gezien.
Nord Stream 2 is de inzet van een politiek steekspel, maar dat staat hier wel los van.
Nord Stream (de eerste dus) ligt er en er wordt gas over geleverd door Rusland aan de EU. Rusland morrelt aan de gaskraan om de prijs (voor zichzelf dan) zo gunstig mogelijk te houden. In theorie kun je ze vragen om hem wat verder open te draaien, maar daar wordt uiteraard een vergoeding voor gevraagd. Maar binnen de EU hebben we afgesproken dat dat niet zomaar mag worden gevraagd (want: vrije marktwerking). Voor je het weet heb je een onderzoek aan je broek hangen, dus individuele landen laten het wel uit hun hoofd.
Wat nu speelt, en daar komt onder andere ook Nord Stream 2 om de hoek kijken, is dat er nu wel door verschillende landen om die maatregel wordt gevraagd. Rusland ondertussen, verhoogt vrolijk zijn prijzen (wat je ze niet kwalijk kunt nemen; vraag en aanbod. En het is niet hun probleem dat men in de EU heeft zitten slapen).
Want men heeft zitten slapen: op de Europese energiemarkt speelt al jaren de discussie over langetermijncontracten. We hadden aanbod van gas in overvloed, dus langetermijncontracten klonken nooit interessant. De prijs was morgen vast lager dan vandaag, en meestal kregen de mensen die dat riepen ook gelijk. Dus werden langetermijncontracten steeds minder vaak afgesloten. Korter lopende contracten werden de norm, en men ging er blind vanuit dat dit altijd voordeliger zou zijn.
Lang was dat ook zo: het was een markt waar gas ten overvloede werd aangeboden door de pijpleidingen. Als gasinkoper hoefde je alleen maar te kijken waar het het goedkoopst was: Algerije, Azerbeidzjan, Nederland, Noorwegen of Rusland. Voor Nederland was dat natuurlijk vrijwel altijd ons eigen gas.
De leverende landen wilden juist wél lange termijn contracten afsluiten. Dat geeft zekerheid en bij dalende gasprijzen (wat lang de norm was, kun je profiteren van het naijlen van je vaste overeenkomst tegen een hoger tarief. Die landen hadden het nakijken, maar dit jaar is dat veranderd door de kortzichtigheid om de gasvoorraden niet aan te vullen.
Danis er nog LNG dat per schip wordt aangevoerd en in een invoedingsterminal wordt opgezet in gasvormig aardgas. Dit werd altijd gezien als backup. De noodzaak was laag zodat ook daar geen lucratieve langetermijn contracten aan de leveranciers werden aangeboden. LNG-leveranciers verkiezen al lang Azië boven europa als afzetmarkt: in Azië is LNG de primaire bron van aardgas, en grote delen van Azië zijn er zelfs van afhankelijk. Met name China biedt hoge prijzen voor LNG. Hierdoor gaat vrijwel de hele voorraad waar de EU op rekende als backup, aan onze neus voorbij.
Eigen schuld, dikke bult.
Helaas wordt deze kortzichtigheid nu afgewend op de afnemers (consumenten en bedrijven) en wordt er naar de overheid gekeken om de stijging te compenseren. in een aantal landen is dat ook gedaan. Maar alle compensatie door d overheid, krijg je later weer terug door hogere belasting (of minder uitgaven aan andere zaken die uit belasting worden betaald). Een sigaar uit eigen doos dus.
Persoonlijk ben ik voorstander om de gashandelaren eens diep in de ogen te kijken. Ze hebben veel winst geboekt door de gasvoorraden niet aan te vullen en te speculeren op immer dalende prijzen. Nu dat niet werkt, steekt men de hand niet in eigen boezem. Het voelt een beetje als de bankencrisis. Die gashandelaren zijn geen kleine jongens overigens; het zijn multinationals die soms eigen productiefaciliteiten hebben naast de inkoop van de landen. Onze eigen Gasunie is er één van; men koopt in bij de NAM en verkoopt aan de energieleveranciers.
Ander ongezien leed zijn overigens klanten van stadsverwarming. Omdat bij wet de tarieven voor stadsverwarming zijn gekoppeld aan de gasprijs*, hebben die nu de vrijheid om de stadswarmtetarieven flink omhoog te gooien. Natuurlijk onder het motto dat zij ook meer betalen voor het gas, maar je maakt mij niet wijs dat die clubs geen vasttarief, langlopende overeenkomsten hebben afgesloten met hún leveranciers.
Maar dat terzijde.
*die koppeling wordt al decennia misbruikt. De koppeling is er zodat een stadsverwarmingsklant nooit méér betaald dan een consument met een gasaansluiting. De koppeling wordt echter net zo vaak ingezet als excuus dat de tarieven voor stadswarmte omhoog gaan ("want men betaalt voor gas ook meer dan vroeger") .