De stikstofproblematiek: oorzaak, gevolgen en oplossingen

[YakuzA]

micky_ schreef op vrijdag 24 januari 2025 @ 20:26:
Van vanmiddag: Ministeriële commissie Economie en Natuurherstel ingesteld met een heus viersporenbeleid:


[...]


Dussss we gaan iets verkennen, een plan opstellen, gevolgen in kaart brengen én naar Brussel. Nette woorden voor doorgaan met niets doen.

Gevolg: meer crisis, meer chaos. Gaat lekker met het rechts-radicale draaiboek.

En spoor 5 wordt de schuld bij Brussel neerleggen. Dat is het bekende draaiboek.

[unclero]

micky_ schreef op vrijdag 24 januari 2025 @ 20:26:
Dussss we gaan iets verkennen, een plan opstellen, gevolgen in kaart brengen én naar Brussel. Nette woorden voor doorgaan met niets doen.

Oftewel, niks. We zitten ook nog altijd te wachten tot Caroline van der Plas met de vuist op tafel gaat slaan in Brussel.

Vooralsnog lijkt het bekende script van "delay, deny, defend" te worden gebruikt. Niet mijn woorden, maar die vang ik op bij LVVN-ers.
Overigens ook deels mijn observatie, bij gesprekken met BBB-ers. Die zijn allemaal wel eens op media-training geweest in Deventer. Hun kiezers trappen in dergelijke scripts, maar anderen zijn over het algemeen toch iets resultaatgerichter. Binnen het kabinet was er de stille afspraak dat BBB zich volledig op landbouw mocht storten, mits ze keurig mee gingen met de PVV-plannen voor asiel & migratie. Nu blijkt dat er op landbouw geen sprake is van stappen vóóruit, maar zelfs achteruit, begint men ook binnen de coalitie te morren.

En dan komt toch dat Scheermes van Hanlon weer langs. Want zoveel geklungel kán niet meer redelijk verklaard worden met incompetentie en infantilisme.

En dan ga ik toch even een paar stapjes achteruit nemen, en u weer even de grote wereld in te nemen. Er zijn grofgezegd drie soorten smaakjes als het gaat om landbouwbeleid voeren:

• Amerikaans model. Focus op grote bedrijven. Focus op productie. Boeren zijn net zo vervangbaar als hun Spaanstalige dagloners.
• Japans model. Focus op de boeren. Focus op kwaliteit ten koste van kwantiteit. Een erfenis van na-oorlogse jaren.
• Chinees model. De Chinezen hebben heel goed staan kijken naar de Amerikanen, de japanners en de Europeanen. En vooral naar de nadelen en de perverse prikkels in deze systemen, en zijn vervolgens heel goed gaan nadenken: Ruim baan voor grote, innoverende agri-bedrijven mits ze de boeren helpen en het platteland (re)vitaliseren.

De verschillen zitten 'm vooral in de prikkels: bij de Amerikanen is productie de graadmeter waarop de subsidies worden uitgedeeld. Bij de Japanners is er een vaste subsidie, ongeacht bedrijfsgrootte of productie, maar er moet wel een minimale omzet (zo rond de 10K euro) gehaald worden. Bij de Chinezen wordt er subsidie uitgekeerd naar gelang hoe arm de boer is: des te armer, des te meer geld die krijgt. Tevens mogen grote, niet-agrarische bedrijven investeringen die ze doen in het ontplooien van agrarische activiteiten, van de winstbelasting aftrekken (daarom heeft bijvoorbeeld tech-reus Tencent een heuse incubator en lab in Wageningen).
Heel kort door de bocht.

Europa bevind zich daarentegen op een pad. We zijn ooit begonnen, na de oorlog, met landbouwhervormingen á la de Japanners. Maar we zijn nu hard op weg om naar het Amerikaanse model te gaan. Dat is natuurlijk geen toeval, hier komt actieve sturing en lobby om de hoek kijken, vooral van grootzakelijke actoren, en ik noem geen namen, maar ze spreken Nederlands.
Hier zit namelijk ook een oude koloniale component in: in vroeger tijden had men in de koloniën plantages. Het idee van een plantage is dat men de oorspronkelijke boeren van hun land trapt, er een grote onderneming voor terug zet, buitenlands management (die zichzelf geen boeren noemen maar planters) invliegt, en de oorspronkelijke boeren mogen enkel nog terugkomen als uitzendkracht met een nulurencontract. In het gunstigste geval. Dat model werkte in de eeuwen ná de Gouden Eeuw prima voor cash-crops als tabak, koffie, suiker, palmolie waarbij in de plant-fase geringe menselijke inzet voor nodig is, maar na de oogst wel dure machinerie voor vereist is.

De enige reden waarom we dit planters-model nooit toe hadden gepast bij de zuivel in Nederland zelf was simpelweg omdat de melkveehouderij van oudsher begrenst was tot de hoeveelheid koeien die een boer en zijn gezin op een dag konden melken, en hoe snel de gekarnde boter op de markt kon komen.

Terzijdelingse noot: Gouda en Edam hebben zelf nooit kaas geproduceerd. Dat waren alleen plekken waar de kazen verhandelt werden, die door de boeren uit de omgeving aangeleverd werden. Een Edammer is een export-kaas bij uitstek, hier in de Albert-Heijn is het een jonge kaas. Maar als ik diezelfde ronde rode bal in de Hero in Indonesië koop, is het een extra belegen kaas. Daar kent men de Edammer enkel als belegen kaas, daar van oudsher de Edammers als jonge kaas in het schip geladen werden en belegen waren als ze in Indië uitgeladen werden.


Maar die tijd is met de komst van allerhande complexe machines wel voorbij. En dan kunnen we het efficiëntieslagen noemen, we kunnen het verregaande robotisering noemen, we kunnen de woorden "verticale integratie" in de mond noemen. Maar in essentie komt het op hetzelfde neer: tenzij er failsafes worden ingebouwd zoals de Chinezen hebben, hollen we heel rap richting het planters-model waarbij de huidige boeren slechts als uitzendkracht met een nulurencontract terug mogen komen (mits ze kunnen concurreren met uitzendkrachten uit het buitenland).

En voor u denkt: die unclero zit me hier iets nieuws en revolutionairs te vertellen. Dit zijn al hele oude ideeën. En die ideeën zijn allang courant op de plekken waar de echt grote hoeveelheden geld langs komen. Wijlen Pim Fortuyn dronk graag champagne met zulke grootzakelijke belangen. Daarom kon hij schrijven over varkensflats en dromen van een harde sanering van de boerenstand en meer marktwerking ("up or out") en minder subsidies.

[hansvk]

micky_ schreef op vrijdag 24 januari 2025 @ 20:26:
Van vanmiddag: Ministeriële commissie Economie en Natuurherstel ingesteld met een heus viersporenbeleid:


[...]

Dussss we gaan iets verkennen, een plan opstellen, gevolgen in kaart brengen én naar Brussel. Nette woorden voor doorgaan met niets doen.

Gevolg: meer crisis, meer chaos. Gaat lekker met het rechts-radicale draaiboek.

Punt 2 uit het viersporenbeleid "een programma van maatregelen op te stellen gericht op een gegarandeerde vermindering van de stikstofuitstoot en natuurherstel" is de belangrijkste stap. Mits goed opgesteld wordt daarmee voldaan aan het additionaliteitsvereiste. Misschien niet meteen voor alle Natura 2000-gebieden. Daarmee kan vergunningverlening weer mogelijk worden.

[Joris748]

Nieuwste geluid zijn doelstellingen voor individuele boeren. Niet alleen voor stikstof, maar integraal ook voor broeistofgassen, waterkwaliteit, duurzaamheid, etc.

https://www.ad.nl/politie...iet-van-de-baan~ac861a9d/

Zelfs Van der Plas is enthousiast. Maar dan vraag ik me af waar het addertje onder het gras zit? Traineren bij en vertragen van opstellen van doelstellingen? En wat is het belang van de agrolobby? Nieuwe investeringen in technologie?

Het lijkt me wel een absolute voorwaarden dat men uitgaat van het werkelijke aantal dieren, niet van de vergunde aantallen.

[HEY_DUDE]

Joris748 schreef op maandag 27 januari 2025 @ 18:43:
Nieuwste geluid zijn doelstellingen voor individuele boeren. Niet alleen voor stikstof, maar integraal ook voor broeistofgassen, waterkwaliteit, duurzaamheid, etc.

https://www.ad.nl/politie...iet-van-de-baan~ac861a9d/

Zelfs Van der Plas is enthousiast. Maar dan vraag ik me af waar het addertje onder het gras zit? Traineren bij en vertragen van opstellen van doelstellingen? En wat is het belang van de agrolobby? Nieuwe investeringen in technologie?

Het lijkt me wel een absolute voorwaarden dat men uitgaat van het werkelijke aantal dieren, niet van de vergunde aantallen.

Het is een argument om het oude beleid niet van stal te hoeven halen op korte termijn. Dat helpt van de Plas op korte termijn. Als er nieuw beleid gemaakt moet worden ben je snel weer jaren verder en kun je ook daar weer een poging doen om dat beleid te derailen.

Ook als het plan goed in elkaar steekt heb je er op kort termijn niet zoveel aan.

Verder hebben boeren wel meer individuele regels die niet of slecht gehandhaafd worden.

[DevWouter]

Joris748 schreef op maandag 27 januari 2025 @ 18:43:
Nieuwste geluid zijn doelstellingen voor individuele boeren. Niet alleen voor stikstof, maar integraal ook voor broeistofgassen, waterkwaliteit, duurzaamheid, etc.

https://www.ad.nl/politie...iet-van-de-baan~ac861a9d/

Zelfs Van der Plas is enthousiast. Maar dan vraag ik me af waar het addertje onder het gras zit? Traineren bij en vertragen van opstellen van doelstellingen? En wat is het belang van de agrolobby? Nieuwe investeringen in technologie?

Het lijkt me wel een absolute voorwaarden dat men uitgaat van het werkelijke aantal dieren, niet van de vergunde aantallen.

Als je wilt dat beleid in de praktijk niet uitgevoerd wordt dan heb je twee opties: Zorgen dat het zo extreem generiek is dat alles er onder valt of zorgen dat het dusdanig specialistisch is dat alles een uitzondering is. Na het lezen van het stuk zit ik me vooral af te vragen of de Nederlandse overheidsinstantie verantwoordelijk voor onderzoek en controle wel voldoende man heeft. Ik meen me te herinneren dat die 5~7 jaar terug een nijpend te kort hadden.

Overigens denk ik dat politiek Den Haag vooral blij is dat er “iets” in gang gezet kan worden zodat het lijkt alsof er progressie gemaakt zal worden. Tegen de tijd dat het ingevoerd zal worden zitten ze in de oppositie.

[unclero]

Joris748 schreef op maandag 27 januari 2025 @ 18:43:
Zelfs Van der Plas is enthousiast. Maar dan vraag ik me af waar het addertje onder het gras zit? Traineren bij en vertragen van opstellen van doelstellingen? En wat is het belang van de agrolobby? Nieuwe investeringen in technologie?

Toverwoord: marktwerking.
Meer marktwerking.
Het "up or out" wat ik hier wel vaker heb aangehaald.

Van oudsher hebben we de boeren zoveel mogelijk uit de wind proberen te houden, en problemen bestempeld als "maatschappelijk risico" in plaats van "gangbaar ondernemersrisico".
(wijlen Pim Fortuyn sprak over: "het links-socialistisch pamperen van boeren")

Dat is ook begrijpelijk. Want als er harde normen opgelegd moesten worden was het land snel te klein. Denkt u ook maar terug aan de felheid van de boerenprotesten toen er ineens een stikstofkaartje uitlekte.

Het liefst werd er beleid gemaakt waarbij zoveel mogelijk verantwoordelijkheid weggehouden werd bij de invididuele agrarisch ondernemer. De "kalenderlandbouw" is daar een goed voorbeeld van: in plaats van een norm in te stellen waar de boer zich naar moet schikken, voert men een schemaatje in waar - als de boer zich daaraan houd - we eventuele risico's kunnen afdekken: Men zou wel eens scheve ogen krijgen als bij boer A uit de meting komt dat die zijn land dit jaar braak moet laten liggen, terwijl bij de buurman, boer B, de aardappelruggen fier in de akkers staan.

Het idee dat we "maatwerk" gaan toepassen, en "op het vakmanschap van de boer" gaan vertrouwen is eigenlijk niets meer dan een harde norm opleggen en de deur openzetten voor meer marktwerking, maar dan opgediend op een boerenbont-schaal met een mooie strik eromheen.
Bij 'maatwerk' kan het antwoord namelijk zijn:

1. Ja, u mag uitbreiden.
2. Nee, u mag niet uitbreiden.
3. Nee, u moet krimpen.
4. Nee, u hoeft niet te krimpen, mits u investeringen doet in dure apparatuur of aanvullende voersupplementen.

Zegt u mij maar welke keuze de grootste kans heeft. En bij al deze gevallen gaan banken een stuk kritischer kijken naar rendabiliteit van de onderneming, en de 'scores' wat betreft het halen van de normen.

Summa summarum:

• Grotere bedrijven gaan hier makkelijker in mee.
• Kleine bedrijven zullen hier de dupe van worden.
• Slecht renderende bedrijven zullen opgeslokt worden door grote bedrijven.

DevWouter schreef op maandag 27 januari 2025 @ 22:50:
Na het lezen van het stuk zit ik me vooral af te vragen of de Nederlandse overheidsinstantie verantwoordelijk voor onderzoek en controle wel voldoende man heeft. Ik meen me te herinneren dat die 5~7 jaar terug een nijpend te kort hadden.

Klopt. Maar dan gaan we uit van het principe dat de overheid aan moet tonen dat de boer fout zit, in plaats van andersom: de boer moet gaan aantonen dat hij nog goed zit.

In het eerste uitgangspunt moet de overheid het meten, controleren en handhaven op zich nemen, met alle kosten en ongemakken (personeelsgebrek) van dien. Bij het tweede uitgangspunt moet de boer een extern (commercieel) bureau inhuren om metingen te verrichten en de meetrapporten in te dienen en de overheid hoeft alleen maar te handhaven.
KASSAGELUID.WAV

[micky_]

unclero schreef op maandag 27 januari 2025 @ 23:02:
Klopt. Maar dan gaan we uit van het principe dat de overheid aan moet tonen dat de boer fout zit, in plaats van andersom: de boer moet gaan aantonen dat hij nog goed zit.

In het eerste uitgangspunt moet de overheid het meten, controleren en handhaven op zich nemen, met alle kosten en ongemakken (personeelsgebrek) van dien. Bij het tweede uitgangspunt moet de boer een extern (commercieel) bureau inhuren om metingen te verrichten en de meetrapporten in te dienen en de overheid hoeft alleen maar te handhaven.
KASSAGELUID.WAV

En vergeet vooral niet dat er ongekende mogelijkheden ontstaan om uitstoot weg te werken naar de hemel van de papieren werkelijkheid.

Deze rapporten zullen ongetwijfeld opgesteld mogen worden door dezelfde “adviesbureaus” die de veehouder eerder aan een vergunning hebben geholpen. “Adviesbureaus” tussen quotes omdat deze geenszins onafhankelijk zijn maar direct gelieerd aan veevoederfabrikanten. Die heel erg bekwaam zijn in het wegrekenen van uitstoot in een vergunningaanvraag. En die zo de omzet veiligstellen.

In zo'n rapport wordt uiteraard voldaan aan alle maatregelen die de veehouder moet nemen om de uitstoot te reduceren. Sterker nog, de veehouder stoot mínder uit dan zijn/haar plafond. Dat heet “goed boeren”. Wat betekent dat hij/zij koeien/varkens/kippen kan bijplaatsen. En zo de omzet van big agro kan verhogen.

Wat een kans!

[/sarcasme uit]

[hansvk]

micky_ schreef op woensdag 29 januari 2025 @ 13:21:
[...]

En vergeet vooral niet dat er ongekende mogelijkheden ontstaan om uitstoot weg te werken naar de hemel van de papieren werkelijkheid.

Deze rapporten zullen ongetwijfeld opgesteld mogen worden door dezelfde “adviesbureaus” die de veehouder eerder aan een vergunning hebben geholpen. “Adviesbureaus” tussen quotes omdat deze geenszins onafhankelijk zijn maar direct gelieerd aan veevoederfabrikanten. Die heel erg bekwaam zijn in het wegrekenen van uitstoot in een vergunningaanvraag. En die zo de omzet veiligstellen.

In zo'n rapport wordt uiteraard voldaan aan alle maatregelen die de veehouder moet nemen om de uitstoot te reduceren. Sterker nog, de veehouder stoot mínder uit dan zijn/haar plafond. Dat heet “goed boeren”. Wat betekent dat hij/zij koeien/varkens/kippen kan bijplaatsen. En zo de omzet van big agro kan verhogen.

Wat een kans!

[/sarcasme uit]

Vergunningaanvragen worden natuurlijk wel getoetst door het bevoegd gezag. "Foutjes" worden er meestal wel uitgehaald als de aanvraag wordt behandeld door een deskundige behandelaar.

[micky_]

Aj, mijn N=1 ervaring is anders. 1 gemeente, meerdere agrariërs, meerdere situaties.

Voorbeeld.
Een agrariër diende een vergunningaanvraag in voor een grotere stal, waar dan de helft meer dieren in gehouden konden worden. Vergezeld van de hele stapel documenten die hiervoor nodig is.
In die stapel: de resultaten van twee Aerius berekeningen, opgesteld door een dergelijk bureau. Eén voor de oude en één voor de nieuwe situatie. In de nieuwe situatie zou het aanpalende natuurgebied minder belast worden. Dit kwam, aldus de berekeningen, doordat de stal hoger werd, waardoor de hogere windsnelheden eromheen de stikstof verder weg zouden laten neerslaan. Andere “maatregelen” waren er niet. Hetzelfde gold volgens de berekeningen voor de stankoverlast van het bedrijf.
Als -toen nog- totale leek kon ik zien dat dit kant nog wal raakte. Helaas ontbraken de invoerwaarden van de Aerius berkeningen waardoor je niet kon nagaan hoe het zat.

Die stank was trouwens wel een dingetje, omdat de stal in de bebouwde kom zou komen te staan, op korte afstand van de school, de kinderopvang, enkele zorgappartementen, het dorpshuis en de sportvelden.
Bovendien was het GGD-advies voor deze aanvraag negatief. De GGD raadde veehouderijen af op een zo kleine afstand en zeker uitbreiding ervan, vanwege het gevaar voor de volksgezondheid door stank, fijnstof en zoönoses.

De dag na het sluiten van de termijn voor de zienswijzen verleende de gemeente de vergunning.
Ergens wel begrijpelijk. Als gemeentes onterecht een vergunning weigeren, kunnen ze door de ondernemer aansprakelijk gesteld worden voor de (financiële) schade. Dat loopt snel in de tonnen, zo niet miljoenen. De kleine gemeente kon dit risico niet nemen.

Gelukkig kun je als (groep) omwonende(n) dan naar de rechter. Die maakte in dit geval gehakt van de vergunning (en foeterde op de gemeente omdat het de zoveelste keer was dat de rechtbank belast werd doordat deze gemeente slecht werk leverde). Maar als omwonende ben je dan heel veel tijd, stress en frustratie verder. En een hoop geld kwijt aan een advocaat, contra-expertises etc. Per vergunningaanvraag dus.

Maar dat was niet waar ik op doelde.
Als de agrariër moet aantonen dat hij/zij zich aan de emissie-eisen houdt (via een boekhouding), dan ontstaat een heel nieuw en extra fraudecircus. Dat hebben we eerder gezien, bijvoorbeeld bij MINAS. Lees hier maar eens De boeren omarmen een systeem dat ze eerder kapot fraudeerden
En nu heb je bovendien de stalsystemen die emissies moeten tegengaan (luchtwassers, koeientoiletten, poeprobots etc). Die worden suboptimaal of niet gebruikt vanwege de kosten, of functioneren minder goed dan op papier. Maar in die boekhouding zal de reductie gewoon opgenomen worden.

[martwoutnl]

De Gelderlander had vanochtend een artikel over de plannen van de provincie. Ze gaan rond de Veluwe en kleinere natuurgebieden strengere regels rond stikstof hanteren en daarbij uit dat de uitstoot komt van bedrijven dichtbij de gebieden. Zie https://www.gelderlander....-niets-meer-br~a404a9495/ Ik heb maar een korte samenvatting geplaatst aangezien het artikel nu alleen nog voor DPG-abonnee's te lezen is. Woensdag staat dit verder op de vergaderagenda. Precieze kaarten worden nog uitgewerkt. Hiermee willen ze de rest van de provincie van slot krijgen.

[micky_]

unclero schreef op maandag 27 januari 2025 @ 23:02:
Summa summarum:

• Grotere bedrijven gaan hier makkelijker in mee.
• Kleine bedrijven zullen hier de dupe van worden.
• Slecht renderende bedrijven zullen opgeslokt worden door grote bedrijven.

Klopt dat opslokken nog?
Want in de Rendac uitspraak zegt de RvS dat intern salderen moet voldoen aan het additionaliteitsvereiste. In lekentaal: je mag de stikstofuitstoot alleen dan intern verrekenen als de natuur eromheen voldoende gezond is. En dat is bijna nergens zo.
Een opkoper kan het bedrijf alleen maar (geheel) ongewijzigd voortzetten (en bij een PAS-melder alleen dat deel waarvoor eerder een vergunning voorhanden was). Daarmee mist hij/zij de schaalvoordelen. En als je de bedrijfsvoering wijzigt (koeien in een andere stal/wei, of machines en personeel komen vanaf een andere locatie), dan heb je alsnog een aangepaste vergunning nodig en die krijg je niet meer. Natuurorganisaties zullen dit scherp bewaken. En ik vraag me af of de Rabobank dit wil financieren.

Het is trouwens ook dramatisch voor bedrijven die apparatuur willen installeren om milieuvriendelijker te worden (bijvoorbeeld van gas naar elektriciteit). Die mogen de uitstoot van de bouwfase + nieuwe lagere uitstoot niet meer wegstrepen tegen de oude uitstoot.

[Bananenplant]

Was dit artikel al langsgeweest? Dit kabinet maakt natuurherstel belachelijk. Dit maakt korte metten met het frame dat Nederland slechts "snippernatuur" zou hebben die het beschermen niet waard is.

De Nederlandse natuur zucht onder een nog grotere overdosis stikstof dan gedacht, blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research waarbij 136 locaties die in 1990 waren bemonsterd in 2024 opnieuw werden bekeken. Niettemin schrapte de nieuwe regering afgelopen zomer 20 van de 25 miljard euro die gereserveerd waren voor stikstofreductie. Nederland heeft namelijk geen stikstofcrisis, maar een natuurcrisis, lijkt dit kabinet over te willen brengen. Veel gebieden – de zogenaamde snippernatuur – zouden te klein zijn en daardoor overgevoelig voor stikstof van omliggende veeboeren. De intensieve veehouderij is in deze redenering niet de oorzaak, maar het slachtoffer van de stikstofcrisis. In 2022 lanceerde de bbb al een plan om het aantal Natura 2000-gebieden in Nederland te halveren. Kleine gebiedjes moesten worden opgedoekt. Ter compensatie moesten grote gebieden worden uitgebreid. Als regeringspartij spreekt de bbb nu over ‘herijken’, in de pas met haar coalitiegenoten die het hebben over ‘herindelen’ (vvd) en ‘herzien’ (nsc) van de Europese Natura 2000-gebieden en regels.

Lobbyisten namens de intensieve veehouderij willen ons graag laten geloven dat de natuur in Nederland niet veel voorstelt. Afgezien van een paar grote nationale parken is de natuur in ons kleine landje volgens hen ‘versnipperd’. Vooral de bbb voedt de krantenkolommen met het woord ‘snippernatuur’. Dat wekt een armzalige indruk: een snipper is klein en afgescheiden van de rest. Opheffen lijkt dan haast een barmhartige daad.

Maar er zijn een paar problemen met dit beeld. Om te beginnen het begrip ‘versnipperde natuur’: dit heeft de agrolobby overgenomen van ecologen, zonder erbij te vermelden dat die er iets heel ánders mee willen uitdrukken, namelijk hun zorg dat grote aaneengesloten natuurgebieden worden verscheurd door de aanleg van nieuwe wegen, woonwijken, akkers en stallen. Volgens ecologen is het antwoord op versnippering méér natuur, niet minder.

Om dit ‘frame’ van de agrolobby te checken, analyseerden we de officiële EU-data over Natura 2000-gebieden in Europa. Wat blijkt? Een typisch Natura 2000-gebied (mediaan) in Nederland is ruim vier keer zo groot als een doorsnee Natura 2000-gebied in Europa. In doorsnee is onze natuur robuuster dan die in grotere landen zoals Duitsland, Italië en Scandinavië. (Ter geruststelling: voor deze vergelijking hebben we uitsluitend gekeken naar gebieden op land; Nederland heeft immers relatief veel marine Natura-gebieden, zoals de Wadden, het IJsselmeer, een deel van de kust en de Wester- en Oosterschelde, die het beeld zouden vertekenen.)

(Vet van mij).

Nederlandse natuur springt er in Europees verband alleen maar uit door stikstofbelasting en een tekort aan grondwater:

Nederland valt maar door één ding op in de Europese data: in geen enkel land worden stikstof en verdroging zo vaak genoemd als bedreigingen van Natura 2000-gebieden als hier. Overal in Europa kreunt de natuur onder de agrarische sector: cultivering, bemesting en het gebruik van hormonen en chemicaliën scoren hoog op de impactlijst – hoger dan wegen en recreatie. Maar in Nederland komen daar de overvloed aan stront en het tekort aan grondwater nog bij.

Voorts beschrijft het artikel dat het een onzinnig idee is dat je natuurgebieden tegen elkaar zou kunnen uitruilen omdat er enorm veel habitattypes zijn. En in dat verband nog iets ontluisterends:

Een tweede belangrijke factor die de biodiversiteit bepaalt, is de geschiedenis van de bodem. Planten halen hun voedingsstoffen (zoals mineralen) uit de restanten van hun dode voorgangers. De eerste paar decimeter van een intensief bemest weiland zijn echter zo dood als een pier. Ervaring heeft geleerd dat deze eerst moeten worden afgegraven en soms ook nog bestrooid met rijke grond uit natuurgebieden voordat er iets kan wortelschieten. Het ‘verplaatsen’ van natuur is dus niet alleen complex, maar ook intensief en kostbaar.

Het artikel beschrijft verder hoe hele bossen afsterven door verzuring en hoe je dat over tijd voor je ogen kunt zien gebeuren. En dat alles voor 1.4% van ons BNP .

[Shabbaman]

Zelfs als de versnippering het probleem zou zijn dan laat de onwil om "grote" natuurgebieden te beschermen zien dat er gewoon te weinig gebeurt om natuur in stand te houden. Het is nu niet zo dat er een briljant plan wordt uitgevoerd om de Veluwe of de in het artikel besproken Brabantse Wal ik stand te houden.

[Indoubt]

@Bananenplant

Je kunt misschien niet van snippernatuur spreken en al zou het wel zo zijn, dan nog kan het de moeite waard zijn om goed voor te zorgen maar om de vergelijking te maken dat het beter is als in Scandinavie is wel heel ver gezocht.

Ik weet niet hoe die Scandinaviers hun natuurgebieden indelen maar er is heel wat meer natuur dan hier.

Dat is ook meteen de reden dat we zuinig moeten zijn op wat we wel hebben.

[hansvk]

Mooi artikel op Omgevingsweb over het verloop van de stikstofperikelen.
.

"Het stikstofprobleem is eindelijk groot genoeg voor de politiek om over de eigen schaduw heen te stappen"

[hamsteg]

Volkskrant heeft heeft een mooi opiniestuk waar eindelijk goed gerekend wordt:

Nederland is verreweg het meest veedichte land van Europa. De Nederlandse veehouderij is verantwoordelijk voor circa 60 procent van de totale Nederlandse stikstofemissies. Bovendien heeft Nederland binnen de EU ook verreweg de hoogste stikstofconcentraties. Dat verklaart ook dat Nederland veel meer stikstof naar België en Duitsland brengt, dan dat uit het buitenland wordt ontvangen.

Hier wordt gekeken naar wat Nederland produceert (dus ook wat we exporteren) en niet naar wat er in Nederland neerstrijkt.

[ Voor 3% gewijzigd door hamsteg op 03-02-2025 22:21 ]

[Real]

Er ontstaat binnen nu en vier weken nóg probleem voor minister Wiersma (BBB).

Zo'n 10-15 jaar geleden is het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ontwikkeld, wat erop neerkwam dat boerenbedrijven ammoniak konden uitstoten in de veronderstelling dat het in de toekomst omlaag zou gaan. In 2019 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) na prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie geoordeeld dat PAS niet voldoet aan de Habitatrichtlijn waarna met onmiddellijke ingang alle economische activiteiten die werden toegestaan onder het PAS kwamen te vervallen. De boeren die eerder konden volstaan met het melden van hun activiteit (de PAS melders) waren in 2019 acuut in overtreding van de wet.

Nederland ging als gevolg van de uitspraak in 2019 'op slot'.

De regering heeft vervolgens met spoed maatregelen genomen zoals het rijden van 100 km/u op de snelweg en meerdere commissies aan het werk gezet zodat Nederland weer van het 'stikstofslot' kon worden gehaald. Die commissies stonden o.a. onder leiding van Johan Remkes die concludeerde dat niet alles overal kan. Nederland is eenvoudigweg te klein voor alle economische activiteit als de natuur beschermd moet worden.

Als gevolg daarvan is onder andere het legalisatieprogramma PAS-meldingen gepubliceerd op 28 februari 2022 (Stcrt. 2022, 5720). Dat programma staat genoemd in artikel 22.21 van de Omgevingswet en lid 4 luidt:

4 De in het programma opgenomen maatregelen worden uitgevoerd binnen drie jaar na de vaststelling van het programma.

De coöperatie Mobilisation for the Environment U.A. (hierna: MOB) heeft bij diverse provincies een handhavingsverzoek ingediend dat erop neer kwam dat de provincies handhavend moesten optreden tegen de PAS melders. De ABRvS oordeelde op 28 januari 2024 dat de provincie de handhaving achterwege mocht laten omdat er sprake was van 'zicht op legalisatie' onder verwijzing naar het legalisatieprogramma.

Naar het zich laat aanzien is er echter niet of nauwelijks iets gedaan. Met de verkiezingen in november 2023 is de BBB gegroeid en kon gaan onderhandelen over een kabinetsformatie. Op 2 juli 2024 werd Wiersma (BBB) minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) en kreeg het stikstof-dossier overgedragen van voormalig minister Vd Wal (VVD). Als een van de eerste acties heeft Wiersma een streep gezet door het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Het mantra was steeds: boeren hoeven niet te stoppen. Wiersma schreef in een Kamerbrief in november 2024 dat ze zich tot het uiterste zal inspannen voor een oplossing voor de PAS-melders. Minder vee is echter geen optie. Het moet vooral komen van onzekere uitkomsten van 'innovatie'.

De deadline van 28 februari 2025 ligt echter minder dan vier weken in de toekomst en er is nog veel te weinig gedaan. Het lijkt mij zeer waarschijnlijk dat de ABRvS niet nógmaals de hand over het hart strijkt en dus handhaving door de provincie zal bevelen.

Wiersma heeft vorige week als uiterste reddingspoging met spoed een wetsvoorstel naar de Afdeling Advisering van de Raad van State gestuurd om artikel 22.21 te wijzigen om de termijn van drie jaar te verlengen naar in totaal zes jaar:

https://wetgevingskalender.overheid.nl/Regeling/WGK027233

Ik betwijfel ten zeerste of de fracties van NSC en VVD daarmee zullen instemmen en los daarvan: er is praktisch gezien te weinig gedaan aan bronmaatregelen.

Kortom: na 28 februari 2025 zullen we waarschijnlijk wederom rechtszaken krijgen van MOB en horen we of de ABRvS de provincies opdraagt om te gaan handhaven. En dan wordt het waarschijnlijk een last onder dwangsom voor de PAS-melders. Dat betekent dat ze óf vee moeten wegdoen (en failliet gaan) óf een hoge dwangsom verbeuren (en failliet gaan).

Ik denk dat het kabinet weleens kan vallen op stikstof.

[Real]

En vandaag nog meer druk op de ketel:

Europe's water resources under pressure, most surface bodies polluted, EU says

(...) The Commission said more radical measures were needed to tackle nitrates pollution, but it acknowledged these "could be politically difficult to adopt".

With most countries expected to miss an EU target for all surface water to be in "good" status by 2027, failure to act could result in legal action. The Netherlands is already facing a court order to drastically cut nitrogen pollution, which damages water quality.

Er zit echt niks anders op dan de veestapel in te krimpen mensen. Anders drinken we straks giftig water.

[dawg]

@Real ik weet niet meer waar ik het gelezen heb maar schijnbaar werd in “de wandelgangen” gemeld dat Rutte IV eigenlijk gevallen is op het stikstofbeleid. Dat sluit ook aan bij het feit dat Vollenbroek van MOB zelf in een interview gezegd heeft dat Rutte bevestigde dat hij het stikstofprobleem niet op zou lossen want negatieve electorale gevolgen. Volgens mij heb ik die quote hier al eens eerder geplaatst.

Dus ik vermoed dat dit kabinet wederom gaat vallen op stikstof, want BBB.

[Frame164]

hamsteg schreef op maandag 3 februari 2025 @ 22:20:
Volkskrant heeft heeft een mooi opiniestuk waar eindelijk goed gerekend wordt:

[...]
Hier wordt gekeken naar wat Nederland produceert (dus ook wat we exporteren) en niet naar wat er in Nederland neerstrijkt.

ik weet niet of het ook in dit artikel stond maar stifstofconcentratie heeft, in tegenstelling tot CO2 uitstoot, ook een grote lokale impact. Door hier de uitstoot te verminderen is het direct beter voor de natuur, ongeacht wat er in andere landen gebeurt.

[Real]

In de podcast Studio Den Haag van BNR werd genoemd dat Vd Plas en Wiersma uit elkaar lijken te groeien.

Wiersma krijgt dag in dag uit met ambtelijk advies te maken waaruit duidelijk wordt dat het stikstof-dossier muurvast zit, terwijl Vd Plas en Vermeer doorgaan op het populistische pad van wetenschappelijke rapporten ontkennen. Zie ook het rapport over geitenhouderij en longziekten bij omwonenden waar Vd Plas alle kennis ging lopen ontkennen.

Het zijn vrij klassieke 'merchants of doubt' bij de BBB. Zand in de machine, twijfel zaaien. Net zo lang totdat mensen zich gaan afvragen of er wel echt een probleem is en of 'de modellen' wel kloppen etc.

Alleen (werd weer opgemerkt in de Volkskrant podcast De Kamer van Klok): het helpt de boeren allemaal niet. Nog 21 dagen en dan is het 28 februari. De datum waarop het PAS- legalisatieprogramma voltooid moet zijn.

[dawg]

Real schreef op vrijdag 7 februari 2025 @ 23:37:
In de podcast Studio Den Haag van BNR werd genoemd dat Vd Plas en Wiersma uit elkaar lijken te groeien.

Wiersma krijgt dag in dag uit met ambtelijk advies te maken waaruit duidelijk wordt dat het stikstof-dossier muurvast zit, terwijl Vd Plas en Vermeer doorgaan op het populistische pad van wetenschappelijke rapporten ontkennen. Zie ook het rapport over geitenhouderij en longziekten bij omwonenden waar Vd Plas alle kennis ging lopen ontkennen.

Het zijn vrij klassieke 'merchants of doubt' bij de BBB. Zand in de machine, twijfel zaaien. Net zo lang totdat mensen zich gaan afvragen of er wel echt een probleem is en of 'de modellen' wel kloppen etc.

Alleen (werd weer opgemerkt in de Volkskrant podcast De Kamer van Klok): het helpt de boeren allemaal niet. Nog 21 dagen en dan is het 28 februari. De datum waarop het PAS- legalisatieprogramma voltooid moet zijn.

Mwa. Wiersma was in “Rondje Binnenhof”, alwaar Marleen van Rooy haar vroeg of de veestapel niet moet krimpen. Het antwoord van Wiersma was dat zij overtuigd is dat dat niet hoeft. Tja.

Mooi artikel in Trouw vandaag. Of het Schoof & zijn commissie gaat lukken. Niet dat er niet al commissies geweest zijn sinds de uitspraak RvS 2019. Alleen al de hoeveelheid rapporten doet menigeen duizelen.

https://www.trouw.nl/poli...n-een-oplossing~b0531266/

Over het succes van de ministeriële commissie bestaat in Den Haag veel scepsis – ook bij partijen die hopen op een goede uitkomst. Is de deadline die bewindslieden zichzelf hebben opgelegd wel realistisch? Binnen twee maanden moeten er volgens premier Schoof ‘concrete plannen’ liggen. In kabinetskringen worden die verwachtingen nu al getemperd. Reken op korte termijn niet op een gedetailleerd pakket om uit de stikstofcrisis te komen, waarschuwen betrokkenen achter de schermen.

Ook inhoudelijk wordt aan verwachtingsmanagement gedaan. Alle mogelijke routes zijn afgelopen jaren immers al uitentreuren verkend. Sinds het begin van de stikstofcrisis in 2019 zijn talloze onderzoeken, rapporten en adviezen verschenen. Publicaties als Naar een uitweg uit de stikstofcrisis en Stikstofruimte voor de toekomst. Rapporten als Stikstof in perspectief, Ruimte voor perspectief, en Scenariostudie perspectief. Er kwam een stikstofcommissie onder leiding van Johan Remkes, en daarna nóg een stikstofcommissie onder leiding van Johan Remkes.

Wat kan een groep kabinetsleden daar nog aan toevoegen? De bewindslieden weten het zelf ook niet. Alleen de opzet van de ministeriële zoektocht is duidelijk: die loopt via ‘vier sporen’, in willekeurige volgorde. Hoe groot is het probleem? Zou het helpen om Nederlandse wetten aan te passen? Kan Brussel misschien uitkomst bieden? En welke extra maatregelen moet het kabinet zélf nemen om stikstofuitstoot te verminderen?

Artikel gaat verder.

[hamsteg]

Rabobank boekt tóch nieuwe recordwinst en roept op tot duidelijkheid voor boeren

Voor de transitie van de landbouwsector heeft de bank €3 miljard gereserveerd om tegen gunstige voorwaarden te worden uitgezet in de bedrijfstak. Daarvan is tot nu toe €500 miljoen van opgenomen. „Dus is er €2,5 miljard nog altijd ter beschikking tot 2030”, zegt Decraene. „Dat betekent dat landbouwers nog afwachten in welke richting bepaalde wetgeving gaat.”

Volgens de topman moet de regering zo snel mogelijk boeren duidelijkheid verschaffen over stikstof en de milieuvergunningen van veel boeren sinds een recente rechtelijke uitspraak onduidelijkheid over is. „Boeren zijn ondernemers, ze willen vooruit, investeren. Maar daarvoor hebben ze wel zekerheid nodig. Ik wil een oproep aan de regering doen om snel duidelijkheid te scheppen over een aantal onderwerpen.”

De hypocriete bank met mooie marketing maar probeer dit vooral anders te lezen. Voor de bank gaat op dit moment niet goed in de landbouw en de boeren. De oorspronkelijke basis is onder de bank weg. Als geld blijft liggen betekent dat, dat er geen omzet is voor de bank. Natuurlijk heeft de bank ook belang bij "duidelijkheid", niet voor de boeren maar voor hun eigen omzet die dan weer op gang komt. Vergis je vooral niet in de mooie praatjes, er is geen sociaal belang of echte interesse in politieke oplossingen ... 5,2 miljard winst en nog is het niet genoeg. De roots zijn verbrand en gulzigheid blijft over.

[Real]

En PAS 2.0 komt eraan...

De coalitiepartijen spraken in hun hoofdlijnenakkoord al af dat er een nieuwe "rekenkundige ondergrens" moet komen, waarmee voor activiteiten met een beperkte uitstoot de vergunningsplicht vervalt.

Of zo'n ondergrens bij de rechter standhoudt, is overigens nog maar de vraag.

https://www.zeelandnet.nl...-stikstofimpasse-te-komen

[hansvk]

Real schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 20:35:
En PAS 2.0 komt eraan...


[...]


[...]


https://www.zeelandnet.nl...-stikstofimpasse-te-komen

Als het goed is wordt deze alleen ingevoerd als de Raad van State een positief advies geeft.

[micky_]

Eveneens in de Telegraaf en de NRC, beiden zonder betaalmuur:

Telegraaf: Hoop gloort voor duizenden boeren en bouwprojecten: rigide stikstofnorm wordt opgehoogd mét reaguursels
NRC: Kabinet wil meer stikstofruimte via ruimere norm voor natuurverslechtering

Er lag al eerder een advies dat de ondergrens niet omhoog kan: NRC: Stikstofberekening voorlopig niet soepeler: onderzoek dwarsboomt wensen van het kabinet

Dit zit wél achter een betaalmuur, een quote:

Wetenschappers debatteren sindsdien over hoe hoog de ondergrens moet zijn om verslechtering van de natuur uit te sluiten. Een eerder TNO-onderzoek plaatste de ondergrens ergens tussen de 1 en de 10 mol. Arthur Petersen, hoogleraar in Londen, mede-auteur van de Leidraad omgaan met onzekerheid en begeleider van het IPO-onderzoek, plaatste de rekengrens in 2023 tussen de 1 en 35 mol, vergelijkbaar met andere Europese landen.

Voor de boeren zou dat een enorm voordeel zijn. Een veehouder in de buurt van de Veluwe, in een fictief voorbeeld dat NRC door liet rekenen door het RIVM, hoeft ineens met de helft minder stikstofneerslag rekening te houden.

Maar de werkelijke hoeveelheid stikstof die in de omliggende natuurgebieden neerslaat, verandert daarmee niet. Raoul Beunen, hoogleraar Omgevingsbeleid bij de Open Universiteit, voorspelt dan ook een toename van de uitstoot. „Je zet de deur op een kier om allerlei kleine stijgingen van de uitstoot – en dus onvermijdelijk de depositie van stikstof – toe te staan.”

Dat maakt de door het kabinet gewenste aanpassing onhoudbaar, zegt Beunen. Ruimte voor extra stikstofneerslag is er niet, omdat de Nederlandse natuur al zwaar is overbelast. Prognoses lopen ver achter bij de wettelijk vastgelegde doelen. In 2030 mag de helft van de natuurgebieden niet langer overbelast zijn door stikstof. In 2030 komt Nederland niet verder dan 30 procent – slechts twee procentpunt hoger dan in 2021.

Ik ga er van uit dat Wiersma het (minderheids-) advies van Arthur Petersen hier uit de kast trekt.

We gaan het zien.

[dawg]

Jesse Frederik van dC in gesprek met Jan-Willem Erisman.

*knip*, videos zijn welkom maar plaats dan wel even een samenvatting van wat er te zien is.

[ Voor 54% gewijzigd door NMH op 17-02-2025 16:54 ]

[Shabbaman]

micky_ schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 20:53:
Eveneens in de Telegraaf en de NRC, beiden zonder betaalmuur:

Telegraaf: Hoop gloort voor duizenden boeren en bouwprojecten: rigide stikstofnorm wordt opgehoogd mét reaguursels
NRC: Kabinet wil meer stikstofruimte via ruimere norm voor natuurverslechtering

Er lag al eerder een advies dat de ondergrens niet omhoog kan: NRC: Stikstofberekening voorlopig niet soepeler: onderzoek dwarsboomt wensen van het kabinet

Dit zit wél achter een betaalmuur, een quote:

[...]


Ik ga er van uit dat Wiersma het (minderheids-) advies van Arthur Petersen hier uit de kast trekt.

We gaan het zien.

In dezelfde adem met de rekenafstand heeft TNO inderdaad al een keer die 1 tot 10 mol aangehaald voor individuele projecten. Ondertussen zijn ze daar ook geen fan meer van. Het IPO-onderzoek van afgelopen augustus: https://www.ipo.nl/media/...depositieberekeningen.pdf

[Real]

Shabbaman schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 21:28:
[...]
In dezelfde adem met de rekenafstand heeft TNO inderdaad al een keer die 1 tot 10 mol aangehaald voor individuele projecten.

Dit voorstel van Wiersma om een drempelwaarde van 1 mol/hectare te gebruiken en aan alle projecten die daaronder vallen sowieso een vergunning te verlenen is gewoon debiel. Anders kan ik het niet zeggen.

Het is alsof je gaat twijfelen over de vraag of een alcoholist met een vrijwel gesloopte lever misschien tóch nog een klein glaasje bier per dag moet kunnen drinken omdat het niet he-le-maal zeker is dat het glaasje bier tot meer problemen leidt.

nee wacht...

Wat ik al zei: het is PAS 2.0. Je krijgt straks talloze projecten die allemaal onder die 1 mol/ha vallen en als ze rondom hetzelfde Natura 2000 gebied liggen leiden ze samen tot... (tromgeroffel) veel meer dan 1 mol/ha. Wat een verrassing! Wie had dát nu kunnen denken?

Shabbaman schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 21:28:
[...]
Ondertussen zijn ze daar ook geen fan meer van.

Dus waarom komt Wiersma nu ineens weer met die drempelwaarde van 1 mol/hectare aanzetten?

[Real]

micky_ schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 20:53:
mét reaguursels

Ik kan iedereen afraden om die te gaan lezen. Het is één grote wappie-hoek.

[Shabbaman]

Real schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 22:23:
Dus waarom komt Wiersma nu ineens weer met die drempelwaarde van 1 mol/hectare aanzetten?

Ze moet toch wat. Nee echt, ze moet wat. Eigenlijk dacht ik dat Wilders het kabinet al zou laten vallen vanwege de asielwet voor we op dit punt zouden komen, maar Wiersma maakt het zichzelf nog even moeilijk. Of electoraal makkelijk, want dit valt wel goed bij de achterban. Dat het het uiteindelijk niet haalt is dan ook niet meer relevant.

[_JGC_]

Wat kost een druppel benzine?
Niks
Nou druppel hem dan maar vol.

En zo gaan we het ook doen met de stikstofuitstoot, als boer vraag je straks gewoon voor elke koe los een vergunning aan.

[Bananenplant]

dawg schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 20:55:
Jesse Frederik van dC in gesprek met Jan-Willem Erisman.

*knip*

Heb je ook een samenvatting of wat highlights? Meer dan een uur en geen transcript vind ik een beetje veel .

[ Voor 21% gewijzigd door NMH op 17-02-2025 16:54 ]

[Bananenplant]

Real schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 22:28:
[...]

Ik kan iedereen afraden om die te gaan lezen. Het is één grote wappie-hoek.

offtopic:
Hee, mooi, handig om eens te laten zien aan iemand waarvan ik me afvraag waarom-ie als fatsoenlijk persoon toch de Telegraaf leest .

[Real]

Bananenplant schreef op zaterdag 15 februari 2025 @ 08:12:
[...]
Heb je ook een samenvatting of wat highlights? Meer dan een uur en geen transcript vind ik een beetje veel

Samenvatting: NOx en NH3 maken de natuur kapot, NOx daalt maar NH3 niet meer, stop met geitenpaadjes, er moeten veel minder koeien komen, dan kan de rest van Nederland weer ondernemen,

Dit soort podcasts of videos kun je overigens ook op 2x de snelheid beluisteren, scheelt in dit geval 30 minuten.

[Real]

_JGC_ schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 23:16:
En zo gaan we het ook doen met de stikstofuitstoot, als boer vraag je straks gewoon voor elke koe los een vergunning aan.

Dat is een mooie samenvatting van het advies van de Raad van State. Dat sluit straks af met het dictum:

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een aantal bezwaren bij het voorstel en adviseert het voorstel niet bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen, tenzij het is aangepast.

Dat vinden de coalitiepartijen helemaal geen negatief advies, er worden ik-weet-niet-hoeveel vergunningen verleent en ergens in 2026 of misschien dit jaar al oordeelt de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State dat alle vergunningen weer komen te vervallen.

En dan staan de BBB en PVV vervolgens op de barricades want: de rechter heeft het gedaan!

En heel wakker-Nederland weer boos want in de Telegraaf had toch gestaan dat het zo'n slim idee was van Wiersma.

[Amdwarrior]

Bananenplant schreef op zaterdag 15 februari 2025 @ 08:19:
[...]

offtopic:
Hee, mooi, handig om eens te laten zien aan iemand waarvan ik me afvraag waarom-ie als fatsoenlijk persoon toch de Telegraaf leest .

Het heet niet voor niets wakkere krant van Nederland.

Het moet vooral simpel en weinig tekst zijn en uiteraard zondebok erbij

[TheDudez]

Indoubt schreef op zondag 2 februari 2025 @ 22:19:
@Bananenplant

Je kunt misschien niet van snippernatuur spreken en al zou het wel zo zijn, dan nog kan het de moeite waard zijn om goed voor te zorgen maar om de vergelijking te maken dat het beter is als in Scandinavie is wel heel ver gezocht.

Ik weet niet hoe die Scandinaviers hun natuurgebieden indelen maar er is heel wat meer natuur dan hier.

Dat is ook meteen de reden dat we zuinig moeten zijn op wat we wel hebben.

Er zijn daar ook heel wat minder mensen op het aantal vierkante meters. Geen goede vergelijking dus.

[_JGC_]

TheDudez schreef op zaterdag 15 februari 2025 @ 09:03:
[...]

Er zijn daar ook heel wat minder mensen op het aantal vierkante meters. Geen goede vergelijking dus.

Naast minder mensen ook heel wat minder beesten. Want dat is de frame altijd: we zijn een dichtbevolkt land dus veel stikstof, niks aan te doen.
Dat we kampioen beesten per hectare wegzetten zijn en geen land op de wereld is dat boven ons staat vergeten we dan maar even.

[TheDudez]

_JGC_ schreef op zaterdag 15 februari 2025 @ 09:25:
[...]

Naast minder mensen ook heel wat minder beesten. Want dat is de frame altijd: we zijn een dichtbevolkt land dus veel stikstof, niks aan te doen.
Dat we kampioen beesten per hectare wegzetten zijn en geen land op de wereld is dat boven ons staat vergeten we dan maar even.

Dat klopt wat je zegt. Maar je zal het wel mee moeten nemen net zoals het aantal beesten. Anders geen goede vergelijking. Je zal naar vergelijkbaar land moeten kijken. (wat vrij lastig is)

[begintmeta]

Qua bevolkingsdichtheid is NRW bijvoorbeeld wel met NL te vergelijken.

begintmeta schreef op maandag 3 april 2023 @ 00:50:
[...]

Als ik de cijfers die ik net even bij elkaar heb gegoogled mag geloven, is ongeveer 9% van het landoppervlak in Nederland (landoppervlak ~33,7 duizend km², ~17,85 miljoen inwoners) Natura 2000-gebied. In Noordrijn-Westfalen (landoppervlak ~34,1 duizend km², ~17,93 miljoen inwoners) is dat dan ongeveer 8,5 % van het landoppervlak. Dat zou dan op zich redelijk te vergelijken lijken. (NL natuurlijk grotere wateroppervlakken die eventueel Natura2000 zijn dan NRW, die zijn niet meegenomen.) Maar het totaal aantal Natura 2000-gebieden in NRW lijkt een stuk groter (546 heb ik gevonden vs ~160 in NL), dus meer kleinere gebieden in NRW? Klopt dat?

Hoe dan ook valt bij het eerdergetoonde plaatje van Duitsland op dat de stikstofdepositie eerder aan (vee-)landbouwgebied dan dichtbevolkt of industrieel gebied te koppelen lijkt.

Het snippernatuur-problem zou daar nog groter kunnen zijn. Hoe dan ook is ook daar de stikstof vooral landbouw-gerelateerd, net als in Nederland.

[ Voor 4% gewijzigd door begintmeta op 15-02-2025 10:14 ]

[Punkrocker]

begintmeta schreef op zaterdag 15 februari 2025 @ 10:10:
Qua bevolkingsdichtheid is NRW bijvoorbeeld wel met NL te vergelijken.


[...]

Het snippernatuur-problem zou daar nog groter kunnen zijn. Hoe dan ook is ook daar de stikstof vooral landbouw-gerelateerd, net als in Nederland.

Zoals al eerder gemeld hier valt het best wel mee met de versnippering in Nederland.
Een frame waar de BBB natuurlijk vol in meegaat.

Bananenplant in "De stikstofproblematiek: oorzaak, gevolgen en oplossingen"

[begintmeta]

Punkrocker schreef op zondag 16 februari 2025 @ 09:11:
…

Zoals al eerder gemeld hier valt het best wel mee met de versnippering in Nederland.
…

Klopt, ik formuleerde het destijds vragend (ik heb die neiging; misschien wat te veel), maar de cijfers destijds wezen natuurlijk al duidelijk in de richting van het verhaal dat @Bananenplant heeft.

[ Voor 12% gewijzigd door begintmeta op 16-02-2025 09:35 ]

[unclero]

micky_ schreef op vrijdag 31 januari 2025 @ 15:27:
Klopt dat opslokken nog?
Want in de Rendac uitspraak zegt de RvS dat intern salderen moet voldoen aan het additionaliteitsvereiste. In lekentaal: je mag de stikstofuitstoot alleen dan intern verrekenen als de natuur eromheen voldoende gezond is. En dat is bijna nergens zo.
Een opkoper kan het bedrijf alleen maar (geheel) ongewijzigd voortzetten (en bij een PAS-melder alleen dat deel waarvoor eerder een vergunning voorhanden was). Daarmee mist hij/zij de schaalvoordelen. En als je de bedrijfsvoering wijzigt (koeien in een andere stal/wei, of machines en personeel komen vanaf een andere locatie), dan heb je alsnog een aangepaste vergunning nodig en die krijg je niet meer. Natuurorganisaties zullen dit scherp bewaken. En ik vraag me af of de Rabobank dit wil financieren.

Als we even kijken naar de ontwikkeling van de grondprijzen zit er kennelijk nog genoeg incentive voor dat opslokken.
Zeker ook als we kijken naar de huidige ontwikkelingen wat betreft derogatie: een buurman die grond opkoopt ten koste van zijn buren om mest uit te kunnen rijden is eigenlijk opslokken.

Daarnaast is het natuurlijk ook zo dat er steeds meer veel rendabeler activiteiten ontplooit worden (rendabeler dan het melken van koeien) waar melkveehouders mee moeten concurreren. Denk maar aan zonnepanelen, paardenweitjes (hoewel we hierin ook steeds meer een verwevenheid zien van onder- en bovenwereld, maar dat is voor een ander topic), en wat in mijn regio steeds vaker speelt: wijndruiven.

Real schreef op vrijdag 14 februari 2025 @ 22:23:
Dus waarom komt Wiersma nu ineens weer met die drempelwaarde van 1 mol/hectare aanzetten?

Heel simpel: positioneren voor een verwachte aankomende verkiezingscampagne.
Dit geitenpaadje kennen we. Dit geitenpaadje is ook een van de betere opties. Dit geitenpaadje lag al enige tijd op het bureau.

[Real]

Ik stuitte op deze webpagina van het UCL in Londen, waar Arthur Petersen werkt:

https://www.ucl.ac.uk/ste...nt-advice-nitrogen-policy

Blijkbaar was er op 2 oktober 2024 een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer met o.a. deze Petersen en anderen (de moeite waard om terug te kijken overigens), waaronder jurist Wösten van MOB en iemand van het RIVM. Petersen is naar ik begrijp van zijn profiel van huis uit natuurkundige en filosoof en werkt wetenschappelijk aan onzekerheden.

@Shabbaman kan jij ook eens meelezen met de position paper van Petersen? Als ik het goed begrijp is zijn stelling dat de onzekerheid waarmee lage waarden uit AERIUS gepaard gaan zo groot is, dat vergunningverlening daarop niet gebaseerd kan worden. Het klinkt mij allemaal niet logisch in de oren.

Ten eerste wordt de onzekerheid bij een lage waarde uit AERIUS niet groter (aldus de aanwezige van het RIVM) en daarnaast: Petersen lijkt te doen alsof heel veel kleine beetjes er niet toe doen, omdat je ze empirisch niet vast kan stellen.

Er zijn toch allerlei fenomenen die we niet kunnen vaststellen met empirisch onderzoek die we ook niet negeren? Ik begin het idee te krijgen dat de rechters in Duitsland niet hebben begrepen waar deze redenering over onzekerheden de mist in gaat en dat daarom in Duitsland hele hoge ondergrenzen worden aangehouden.

Ook grappig: Wösten zei tijdens de bijeenkomst in de Tweede Kamer ongeveer hetzelfde als wat ik hierboven zei. Het is een soort PAS, waarbij we over een paar jaar wéér met allemaal onterecht toegewezen vergunningen zitten.

[Shabbaman]

Het punt van Petersen wordt in het TNO-rapport dat ik eerder aanhaalde ook weersproken:

Een bijdrage kleiner dan de arbitraire onzekerheid leidt niet tot een statistisch significante toename van de totale depositie. Echter, de berekende bijdrage zelf is mogelijk wel statistisch significant (en kan los gezien worden van de onzekerheid in de totale depositie).

Nu kan je je afvragen of je je moet laten besturen door statistische significantie, maar dat je geen rare besluiten gaat nemen als je helemaal niet kan bepalen of er wel een effect optreedt is op zich niet vreemd. Alleen vraagt de Habitatrichtlijn wel om een afzonderlijke beoordeling van individuele projecten, en als het individuele effect niet groot genoeg is om een beoordeling van de cumulatie van andere plannen of projecten. De redeneerlijn zal dan zijn dat je vanwege het gebrek aan statistische significantie het individuele project bij voorbaat als niet-significant beschouwd. En op dat moment hoef je het project niet te beoordelen en voldoe je aan de verplichting van artikel 6, lid 3 van de Habitatrichtlijn.

Op zich is dat geen vreemde gedachtegang, twintig jaar geleden werd zo over de meeste projecten gedacht en werden enkel natuurvergunningen verleend voor zaken als een kolencentrale. Je kan dan op planniveau bewaken dat de cumulatieve depositie ook verwaarloosbaar blijft. Alleen ga je in Nederland dan ontdekken dat de depositiebijdrage op planniveau zo hoog is dat je ook geen individuele niet-significante effecten meer kan toestaan. Zonder die cumulatie kan je inderdaad snel bij een nieuw PAS terecht. Bovendien zitten we nu in de situatie waarin het duidelijk (althans, volgens de uitspraak van 18 december) dat het lastig is om aan te tonen dat we genoeg maatregelen nemen om aan de instandhoudingsverplichting uit artikel 6, lid 2 van de Habitatrichtlijn te voldoen. Er is immers helemaal geen plan, en we gaan onze eigen doelen zeker niet op tijd halen (althans, volgens de Greenpeace-uitspraak). Dat die individuele bijdrage misschien niet statistisch significant is betekent nog niet dat de depositie op de natuur niet kan toenemen. Alleen dat je het niet kan bepalen. Maar dat de depositie ergens plaatsvindt is helemaal niet betwist. Het wordt wel lastig te motiveren om nieuwe activiteiten toe te staan die depositie veroorzaken terwijl je doel is om depositie te verminderen.

Dus die drempelwaarde gaat gewoon komen, met een C-dictum van RvS. En dan staan ze over twee jaar weer bij het hekje en begint het feest opnieuw.

[DevWouter]

Real schreef op maandag 17 februari 2025 @ 16:47:
Er zijn toch allerlei fenomenen die we niet kunnen vaststellen met empirisch onderzoek die we ook niet negeren? Ik begin het idee te krijgen dat de rechters in Duitsland niet hebben begrepen waar deze redenering over onzekerheden de mist in gaat en dat daarom in Duitsland hele hoge ondergrenzen worden aangehouden.

De Duitse situatie is niet te vergelijken met die in Nederland. In de Duitse situatie zijn er veel uitgestrekte gebieden waarbij er een grote verschil in concentratie zijn. In Nederland heb je veel meer kleinere gebieden die aan elkaar verbonden zijn met een groot verschil in concentratie. Waarbij je de concentratie van het ene gebied niet wilt laten lekken in het andere gebied. Dit laatste probleem is in Duitsland veel minder van toepassing. Althans, dat was de redenatie die ik me kan herinneren van een paar jaar terug.

Ter illustratie, denk aan een schaakbordpatroon waarbij de Nederlandse vakjes extreem klein zijn. De kans dat we het gehele schaakbord als grijs ervaren is daarbij aanwezig. Duitsland daartegen heeft een schaakbordpatroon waarbij er heel duidelijk grote vlakken zijn. Waarbij het niet mogelijk is om het gehele schaakbord als grijs te ervaren. Mogelijk dat we de randen als grijs ervaren, maar zeker niet de centrums van elk vak.

[MikeyMan]

@Real
hierbij het linkje met ook wat bronmateriaal

https://www.tweedekamer.n...gen/details?id=2024A03910

Opname nog niet gevonden.
Edit:

https://debatdirect.tweed...ndergrens-10-00/onderwerp

Je zal er ook een linkje bij zetten zeg

[ Voor 52% gewijzigd door MikeyMan op 18-02-2025 13:40 ]

[micky_]

MikeyMan schreef op dinsdag 18 februari 2025 @ 13:33:
@Real
hierbij het linkje met ook wat bronmateriaal

https://www.tweedekamer.n...gen/details?id=2024A03910

Opname nog niet gevonden.
Edit:

https://debatdirect.tweed...ndergrens-10-00/onderwerp

Je zal er ook een linkje bij zetten zeg

Linkje naar een uitgebreide versie van het verhaal van Peterson: klik!

Lees ook een analyse van Raoul Beunen (hoogleraar Environmental Governance) waarom er geen ondergrens mogelijk is.
Ik citeer het belangrijkste:

De vraag van IPO was om wetenschappelijk te beargumenteren of er een ondergrens is waaronder stikstofdepositiebijdragen van een individuele bron op een Natura 2000-gebied niet met voldoende zekerheid kunnen worden toegerekend aan die bron op basis van modelberekeningen.

De vraag die provincies moeten beantwoorden bij vergunningverlening luidt: kan met wetenschappelijke zekerheid worden geconcludeerd dat een nieuw project, samen met andere projecten, niet leidt tot significante effecten voor de kwaliteit van habitattypen en/of leefgebieden van soorten?

Die vraagt volgt uit artikel 6.3 van de Habitatrichtlijn.

Anders gezegd is de vraag dus of het mogelijk is de uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak te laten toenemen zonder dat de stikstofdepositie toeneemt? Het korte antwoord op die vraag is nee. Het uitgebreide antwoord is “nee, dat kan niet”.

[hamsteg]

Real schreef op maandag 17 februari 2025 @ 16:47:
Er zijn toch allerlei fenomenen die we niet kunnen vaststellen met empirisch onderzoek die we ook niet negeren? Ik begin het idee te krijgen dat de rechters in Duitsland niet hebben begrepen waar deze redenering over onzekerheden de mist in gaat en dat daarom in Duitsland hele hoge ondergrenzen worden aangehouden.

*knip*, laten we het bij stikstof houden.

[ Voor 39% gewijzigd door NMH op 18-02-2025 19:24 ]

[micky_]

DevWouter schreef op dinsdag 18 februari 2025 @ 13:21:
[...]


De Duitse situatie is niet te vergelijken met die in Nederland. In de Duitse situatie zijn er veel uitgestrekte gebieden waarbij er een grote verschil in concentratie zijn. In Nederland heb je veel meer kleinere gebieden die aan elkaar verbonden zijn met een groot verschil in concentratie. Waarbij je de concentratie van het ene gebied niet wilt laten lekken in het andere gebied. Dit laatste probleem is in Duitsland veel minder van toepassing. Althans, dat was de redenatie die ik me kan herinneren van een paar jaar terug.

Ter illustratie, denk aan een schaakbordpatroon waarbij de Nederlandse vakjes extreem klein zijn. De kans dat we het gehele schaakbord als grijs ervaren is daarbij aanwezig. Duitsland daartegen heeft een schaakbordpatroon waarbij er heel duidelijk grote vlakken zijn. Waarbij het niet mogelijk is om het gehele schaakbord als grijs te ervaren. Mogelijk dat we de randen als grijs ervaren, maar zeker niet de centrums van elk vak.

Duitsland heeft wel degelijk een stikstofprobleem, en dat is in diverse deelstaten vergelijkbaar met Nederland.
Bij het zoeken naar (gedegen) informatie hierover kwam ik alweer bij Raoul Beunen uit: Stikstofproblematiek in Duitsland

Nu lijkt het net alsof ik fan van die man ben. Dat is niet zo. Hij heeft gewoon veel in lekentaal maar wel gedegen geschreven.

En kijk, hij schrijft:

Op 14 november 2024 veroordeelt het Hof van Justitie van de Europese Unie Duitsland vanwege de mestproblematiek daar.

met een link naar de uitspraak.

[micky_]

En nog een citaat uit bovenstaande link:

Conclusie

Duitsland heeft net als Nederland een zeer hoge stikstofdepositie in de twee deelstaten die aan Nederland grenzen. Op veel plaatsen wordt de kritische depositiewaarde overschreden, maar dit probleem is vooral groot in de betreffende deelstaten. Voor het afgeven van vergunningen hanteert Duitsland een drempelwaarde, maar die drempelwaarde is niet houdbaar omdat hij niet voldoet aan de eisen van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Aanscherping van de regels lijkt daarom, net als in Nederland en Vlaanderen, slechts een kwestie van tijd.

[Shabbaman]

Verrassing:

RIVM: claim Wiersma over wetenschappelijke onderbouwing stikstofregels klopt niet - https://nos.nl/l/2556579

[Robkazoe]

Shabbaman schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 10:42:
Verrassing:

RIVM: claim Wiersma over wetenschappelijke onderbouwing stikstofregels klopt niet - https://nos.nl/l/2556579

Ik vind het idee an sich nog niet eens zo heel slecht. Als je daarmee de woningbouw, mobiliteit (aanleg/onderhoud wegen en spoor) en de energietransitie weer/verder op gang kan trekken, lijkt mij dat een prima plan. Maar voor die doelgroepen/onderwerpen zit Wiersma niet op die post. Ze zit er voor de boeren en dat is wat mij betreft wel de laatste groep die extra stikstofruimte nodig heeft.

[Napo]

Robkazoe schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 13:01:
[...]

Ik vind het idee an sich nog niet eens zo heel slecht. Als je daarmee de woningbouw, mobiliteit (aanleg/onderhoud wegen en spoor) en de energietransitie weer/verder op gang kan trekken, lijkt mij dat een prima plan. Maar voor die doelgroepen/onderwerpen zit Wiersma niet op die post. Ze zit er voor de boeren en dat is wat mij betreft wel de laatste groep die extra stikstofruimte nodig heeft.

En zoals ook staat aangegeven, die wetenschappelijke onderbouwing, ze kan de beleidskeuze maken ( laat onverlet dat ze teruggefloten kan worden door de kamer ) zonder de onderbouwing. Als je echter de keuze maakt om het met vermeende wetenschappelijke onderbouwing te doen dan moet je er wel zorg voor dragen dat de onderbouwing goed is.

Ze zit er niet alleen voor de boeren, de portefeuille van is gelukkig wel wat breder dan dat. ( Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur ) Ik ga niet claimen dat ze de overige zaken minder aandacht geeft maar het is de complexiteit dat je die diverse belangen moet afwegen ( laat staan dat je inderdaad ook nog het ministerie van klimaat en groene groei hebt & Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

[micky_]

Nee, het voorstel van Wiersma brengt helemaal niets op gang.
Het zal namelijk stranden bij de Raad van State. De RvS heeft bij herhaling benadrukt dat natuurgebieden beschermd moeten worden. En dat daarvoor de stikstofuitstoot omlaag moet. Niet omhoog, zoals onvermijdelijk zal gebeuren als je een drempel invoert.

Het voorstel is ook een variant van de PAS, die eerder al afgeschoten is. Een nieuwe variant van eerst stikstof uitstoten, en verminderen doen we later wel een keer (of niet). Dat kan niet dus niet.

De minister moet bovendien eerst het bevel van de Rechtbank Den Haag uitvoeren (stikstofdepositie fors verminderen, met voorrang voor de gebieden met de grootste stikstofoverbelasting). Ook bekend als de Greenpeace uitspraak: https://www.rechtspraak.n...ofdoel-2030-te-halen.aspx

Als de regering vergunningverlening op gang wil brengen is het devies: veestapel inkrimpen.

[micky_]

Napo schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 13:27:
Ze zit er niet alleen voor de boeren, de portefeuille van is gelukkig wel wat breder dan dat. ( Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur ) Ik ga niet claimen dat ze de overige zaken minder aandacht geeft maar het is de complexiteit dat je die diverse belangen moet afwegen ( laat staan dat je inderdaad ook nog het ministerie van klimaat en groene groei hebt & Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

Nee, Wiersma zit er niet voor de boeren en zeker niet voor de natuur.
Wiersma is van de BBB, dat is een belangengroep voor BigAgro. Internet staat hier vol mee, dus google dat vooral. Ik beperk me tot alleen deze link: Adformatie, al een hele vroege.
De BBB behartigt de belangen van de veevoederindustrie, de zuivelindustrie en de vleesverwerking. Misschien die van de (Rabo-) bank en van de logistiek. Niet die van de boeren. Die worden als knuffelagrariërs naar voren geschoven, maar meer ook niet.

De uitkoopregelingen zijn niet voor niets door de BBB om zeep geholpen. Als een boer wordt uitgekocht, verdwijnt zijn vee en daarmee de omzet van deze partijen. Als een boer het niet langer trekt en hij/zij het bedrijf moet opdoeken, wordt het opgekocht door een andere boer. Dan blijft het aantal dieren en de omzet intact.

Wiersma is om dezelfde reden (steeds opvallender) bezig met het traineren van de enige echte oplossing: inkrimping veestapel. Elke maand dat inkrimping uitgesteld kan worden is er weer een waarin geld verdiend kan worden.

[Marc H]

Het is weer typisch Nederlandse politiek. In plaats van de koe bij de horens pakken (leek mij hier wel van toepassing ) gaan we weer op zoek naar een geitepaadje. BBB, op een geitepaadje kan geen koe overheen. Ok, even alle gekheid op een stokje. (Nu geen gekke koeienziekte erbij halen, Marc!)

Natuurlijk legt een BBB minister het rapport verkeerd uit en wil het uit de publieke discussie houden, want zo kan je weer een paar maanden de boel weer rekken. Natuurlijk gaan ze alle huidige processen stop zetten, want er is nu toch een oplossing? Dat die oplossing bij de RvS weer afgeschoten wordt en de uitspraak van de rechter in de Greenpeace zaak negeert, zo what? We gaan werken volgens Amerikaans (Lees: Trumpiaans) model, denken ze bij de BBB. Hoe meer onzin je over de balk gooit en het een grotere puinhoop wordt, politiek is het gunstig.

Als er één ding wel duidelijk is, is dat dit "kleuterkabinet" niet regeert. Want, regeren was toch vooruit zien? Nou, we zullen het wel weer (niet) zien, vanmiddag/vanavond tijdens het "Debat" over de "stikstofontwikkelingen. Vanaf 15:25 live te volgen op debatdirect. (https://debatdirect.tweed...kkelingen-15-00/onderwerp)

[tlpeter]

Marc H schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 13:52:
Het is weer typisch Nederlandse politiek. In plaats van de koe bij de horens pakken (leek mij hier wel van toepassing ) gaan we weer op zoek naar een geitepaadje. BBB, op een geitepaadje kan geen koe overheen. Ok, even alle gekheid op een stokje. (Nu geen gekke koeienziekte erbij halen, Marc!)

Ik hou van deze humor.

[micky_]

Marc H schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 13:52:
Het is weer typisch Nederlandse politiek. In plaats van de koe bij de horens pakken (leek mij hier wel van toepassing ) gaan we weer op zoek naar een geitepaadje. BBB, op een geitepaadje kan geen koe overheen. Ok, even alle gekheid op een stokje. (Nu geen gekke koeienziekte erbij halen, Marc!)

Natuurlijk legt een BBB minister het rapport verkeerd uit en wil het uit de publieke discussie houden, want zo kan je weer een paar maanden de boel weer rekken. Natuurlijk gaan ze alle huidige processen stop zetten, want er is nu toch een oplossing? Dat die oplossing bij de RvS weer afgeschoten wordt en de uitspraak van de rechter in de Greenpeace zaak negeert, zo what? We gaan werken volgens Amerikaans (Lees: Trumpiaans) model, denken ze bij de BBB. Hoe meer onzin je over de balk gooit en het een grotere puinhoop wordt, politiek is het gunstig.

Als er één ding wel duidelijk is, is dat dit "kleuterkabinet" niet regeert. Want, regeren was toch vooruit zien? Nou, we zullen het wel weer (niet) zien, vanmiddag/vanavond tijdens het "Debat" over de "stikstofontwikkelingen. Vanaf 15:25 live te volgen op debatdirect. (https://debatdirect.tweed...kkelingen-15-00/onderwerp)

Mee eens.
Maar het past in een groter, veel bedreigender beeld. Dat van het rechts-radicale/populistische/autocratische draaiboek. Cultiveer domheid. Verdeel en heers. Traineer. Schep chaos. Ondermijn (zo, doelbewust) instituties (Raad van State, de rechtspraak in het algemeen, het RIVM etc.). Voed het wantrouwen van het publiek.

Om een kernbegrip van @Virtuozzo te gebruiken: zij handelen niet conform. Je denkt dat je naar een "gewoon" vertrouwd politiek spel zit te kijken, zoals dat al vele decades gebeurt: wetgevingsproces, Tweede Kamer, debat. commissievergaderingen, moties, etc etc. Maar niets is minder waar. Voor hen is dit een rookgordijn en daarachter ligt de werkelijke agenda. Niet het landsbelang, maar selectieve belangen.

[hansvk]

micky_ schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 13:50:
[...]

Wiersma is om dezelfde reden (steeds opvallender) bezig met het traineren van de enige echte oplossing: inkrimping veestapel. Elke maand dat inkrimping uitgesteld kan worden is er weer een waarin geld verdiend kan worden.

Dat is een deel van de oplossing. Uiteindelijk is de oplossing dat er maatregelenpakketten komen om de Natura 2000-gebieden weer op orde te krijgen. Dan pas wordt voldaan aan het additionaliteitsvereiste en kunnen weer natuurtoestemmingen worden verleend.

[Virtuozzo]

micky_ schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 14:32:
[...]


Mee eens.
Maar het past in een groter, veel bedreigender beeld. Dat van het rechts-radicale/populistische/autocratische draaiboek. Cultiveer domheid. Verdeel en heers. Traineer. Schep chaos. Ondermijn (zo, doelbewust) instituties (Raad van State, de rechtspraak in het algemeen, het RIVM etc.). Voed het wantrouwen van het publiek.

Om een kernbegrip van @Virtuozzo te gebruiken: zij handelen niet conform. Je denkt dat je naar een "gewoon" vertrouwd politiek spel zit te kijken, zoals dat al vele decades gebeurt: wetgevingsproces, Tweede Kamer, debat. commissievergaderingen, moties, etc etc. Maar niets is minder waar. Voor hen is dit een rookgordijn en daarachter ligt de werkelijke agenda. Niet het landsbelang, maar selectieve belangen.

En precies dat zal bij mensen door moeten dringen. Er wordt wel eens gezegd dat politiek theater is, nu ja, voor stukken "politiek" is het precies dat. Men zit er niet voor beleid, bestuur, of politiek. Men zit er voor scripts, voor narratief, voor spel, voor theater.

Onze menselijke reflex is dat als iets onderdeel is van het systeem, te denken dat het ook naar dat systeem werkt en het onderschrijft.

Conform dus, dat is de reflexieve aanname.


Maar wat we zien is non-conform. Het onderschrijft het systeem niet, het denken niet, het zit er enkel voor misbruik van onze menselijke reflex.

Dat non-conform zit niet enkel maar één stapje verwijderd van toxisch, het is een causale evolutie. Hier zit dus, en dit is niet vanzelfsprekend om over na te willen denken, een ingebouwde garantie dat wat non-conform is op gegeven moment automatisch en doelmatig toxisch wordt.

Dan slaat het dus door van theater voor status quo en selectieve behartiging, effectief politiek parasitisme, naar ondermijning, afbraak en uiteindelijk zelfs vernietiging - het voedingssysteem van selectief belang wordt pervers, zoals dat in economie en sociologie heet. En dan komen we dus uit bij hyperparasitisme en accelerationisme.


En die twee, dat is meteen het signaal van wat de volgende fase wordt, ook een causale evolutie.


Autoritarisme.

[micky_]

hansvk schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 14:39:
[...]

Dat is een deel van de oplossing. Uiteindelijk is de oplossing dat er maatregelenpakketten komen om de Natura 2000-gebieden weer op orde te krijgen. Dan pas wordt voldaan aan het additionaliteitsvereiste en kunnen weer natuurtoestemmingen worden verleend.

En natuurlijk zijn er oplossingen voor de stikstofcrisis, en die zijn makkelijk.
Halveer de veestapel. Breng Schiphol terug tot de helft. Sluit Tata.
Moeilijk? Nee. Gewoon doen.
Ik ben opgegroeid in Zuid-Limburg toen daar de mijnen gesloten werden. Ik kan je verzekeren: men wilde ze sluiten en ze gingen gewoon dicht. En dat terwijl de gevolgen voor de streek dramatisch waren.
Dat komt het platteland ten goede: veeteelt geeft niet alleen veel stank, maar maakt ook mensen ziek.
Schiphol laten krimpen zorgt voor een enorme boost in aantallen woningen, bijvoorbeeld: NOS 14 juni 2021

Een nog rigoureuzere keuze zou het sluiten van de secundaire banen zijn. Als de Aalsmeerbaan en de Zwanenburgbaan niet meer zouden worden gebruikt, zou dat zo'n 120.000 nieuwe woningen mogelijk kunnen maken.

Voor Tata geldt hetzelfde. En al die werknemers die hun baan kwijtraken? Dat zijn gekwalificeerde mensen die vrij makkelijk zullen instromen in ander werk. We hebben personeelsschaarste

Maar nogmaals, de BBB zit er niet voor het landsbelang en zal de stikstofcrisis niet willen oplossen. Zie de postings hierboven.

[Shabbaman]

Wat weer een hele nieuwe en toepasselijke dimensie geeft aan "flood the zone with shit".

[mekkieboek]

micky_ schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 15:43:
Maar nogmaals, de BBB zit er niet voor het landsbelang en zal de stikstofcrisis niet willen oplossen. Zie de postings hierboven.

Als ze er wel voor het landsbelang zouden zitten dan zou bij elke would-be vrijgekomen stikstof ruimte de vraag horen te volgen: waar zouden we dat voor gaan inzetten?
Woningbouw, energietransitie, weg/waterbouw, natuur of de veeteelt? Kosten en baten. Het is denkbaar dat het belang van de boeren ergens onderaan de lijst staat. Nu had het er schijn van dat op de (inmiddels niet bestaande) ruimte meteen een claim werd gelegd voor de veeteelt.

[Joris748]

mekkieboek schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 15:55:
[...]

Als ze er wel voor het landsbelang zouden zitten dan zou bij elke would-be vrijgekomen stikstof ruimte de vraag horen te volgen: waar zouden we dat voor gaan inzetten?
Woningbouw, energietransitie, weg/waterbouw, natuur of de veeteelt? Kosten en baten. Het is denkbaar dat het belang van de boeren ergens onderaan de lijst staat. Nu had het er schijn van dat op de (inmiddels niet bestaande) ruimte meteen een claim werd gelegd voor de veeteelt.

Het belang van de boeren staat al onderaan de lijst van de BBB. De partijtop faciliteert liever het failliesement van deze boeren, dan goede uitkoopregelingen. Iedere reductie van het de veestapel is nadelig voor de agro-industries. Door failliesementen kunnen industriële boeren groeien.

[hansvk]

micky_ schreef op donderdag 20 februari 2025 @ 15:43:
[...]


En natuurlijk zijn er oplossingen voor de stikstofcrisis, en die zijn makkelijk.
Halveer de veestapel. Breng Schiphol terug tot de helft. Sluit Tata.
Moeilijk? Nee. Gewoon doen.
[...]

Dan heb je in Twente nog steeds problemen.

[dawg]

edit: @Shabbaman was me voor, naar toch.
BBB en misinformatie. Het is een probleem bij deze partij. We hebben al meerdere keren gezien dat Vermeer het niet zo nauw neemt met wetenschappelijke integriteit etc, maar Wiersma is de volge. Jan eigenlijk ook niet anders gezien de jubelstemming due er binnen BBB sinds enkele dagen heerst.

https://nos.nl/artikel/25...stikstofregels-klopt-niet

Onderzoeksinstituut RIVM neemt afstand van de bewering van landbouwminister Wiersma dat haar voorstel om stikstofregels te versoepelen wetenschappelijk is onderbouwd. Ook andere wetenschappers die door haar ministerie zijn benaderd, weerspreken die claim.

Bovendien hebben wetenschappers en onderzoeksinstellingen die meedachten met het ministerie geen idee wat er met hun bijdrage is gebeurd. Wiersma houdt de laatste versie van het wetenschappelijke rapport waarover zij adviseerden geheim.

[Real]

Rosanne Hertzberger (voorheen Kamerlid NSC en nu directeur wetenschappelijk bureau NSC) schreef een paar dagen geleden een opiniestuk in Trouw waarin ze pleitte voor het ophogen van de rekenkundige ondergrens.

In dat opiniestuk ging Hertzberger volkomen voorbij aan het probleem dat er éérst een significante reductie in emmissie/depositie moet plaatsvinden. Frans en Johan Vollenbroek hebben met een eigen opiniestuk gereageerd in Trouw en doen daarin een boekje open over eerdere correspondentie met Herzberger:

https://www.bnnvara.nl/jo...haar-plaat-ging-tegen-hem

Samengevat vindt Herzberger dat MOB aan het 'juridificeren' is en 'eindeloos' procedeert wat ze 'zeer verwerpelijk' vindt en Johan Vollenbroek draagt volgens Herzberger bij aan een 'verderfelijke ontwikkeling in Nederland'.

Ik zou zeggen, lees het zelf maar.

Wat mij betreft is de reactie van Hertzberger exemplarisch voor het probleem waarmee politici van o.a. NSC tegen de situatie aankijken. Niet alleen is het heel raar om een non-profit te verwijten om misbruik te maken van de bevoegdheid om te procederen (NSC zegt nota bene de partij te zijn van 'goed bestuur'), maar dat doet MOB nu juist omdat de overheid consequent nalaat om te handhaven.

Terecht merken de Vollenbroeks op dat het helemaal vreemd is om te gaan lopen strooien met het toeslagenschandaal als je blijkbaar zelf vindt dat het procederen van een stichting als MOB een probleem is.

[dawg]

Eigenlijk kon je erop wachten, maar een 39-tal wetenschappers zien niets in de waarschijnlijke plannen van de ministeriële commissie geleid door Schoof. Al kun je er óók op wachten dat deze adviezen wederom in de wind geslagen zullen worden zolang BBB in een kabinet zit.

https://www.volkskrant.nl...ts-van-probleem~b04e2a38/

Nu neemt de MCEN zich voor om de stikstofcrisis op te lossen door doelen in de Europese richtlijnen naar beneden bij te stellen en door ‘snippernatuur’ in ons land op te heffen. Het is echter zeer twijfelachtig of de Nederlandse lobby in Brussel om wetgeving aan te passen veel zal opleveren, omdat er dan vier richtlijnen moeten worden versoepeld (de Vogel- en Habitatrichtlijn, de Nitraatrichtlijn, de Kaderrichtlijn Water en de Natuurherstelverordening), waarvoor een meerderheid van de EU-lidstaten nodig is.
…
De door de MCEN gekozen aanpak levert dan ook geen oplossing van het werkelijke probleem. De intensieve landbouw zoals we die in Nederland kennen is op de lange duur niet meer overal vol te houden. Naast natuur en water spelen er namelijk ook grote problemen rondom klimaatverandering en bodemdaling in veengebieden. Niet alles kan overal meer, zoals de Commissie Remkes in 2022 schreef. En door de Europese regelgeving zullen Nederlandse boeren ook onvermijdelijk te maken krijgen met strengere eisen rondom mest en bemesting en gewasbeschermingsmiddelen.

De adviezen:

1) Stap af van de eenzijdige en korte-termijnaanpak van stikstof en ontwikkel een lange-termijn perspectief voor de landbouw, waarin alle opgaven samenkomen.

2) Maak ruimtelijke keuzes over welk type landbouw waar kan en leg deze voor de lange termijn vast. Natuur-inclusief rondom de natuurgebieden en op zand- en veengronden waar problemen het grootst zijn. Door een nieuwe planologische functie van ‘landschapsgrond’ in combinatie met vergoeding van afwaardering wordt de boer in staat gesteld over te schakelen naar natuur-inclusief.

3) Ondersteun de multifunctionele landbouw met een nieuw verdienmodel voor boeren, waarbij de overheid boeren langjarig en ruimhartig beloont voor maatschappelijke diensten zoals biodiversiteit, waterkwaliteit en koolstofopslag, in aanvulling op de 500 miljoen euro extra per jaar voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer.

4) Mogelijkheden om landbouw te combineren met natuur en andere functies zijn overal anders. Kies daarom voor een gebiedsgerichte aanpak, in samenspraak met boeren en andere stakeholders, voor de uitwerking van ruimtelijke plannen.

5) Voer een bedrijfsspecifiek systeem van emissienormen pas in wanneer doelbereik in zicht is én zo’n systeem handhaafbaar is. Dan kan de boer diens ondernemerschap maximaal inzetten.

Zijn dit nu allemaal nieuwe ideeën? Allerminst. Zo sluiten ze bijvoorbeeld nauw aan bij het gezamenlijke plan om uit de stikstofcrisis te komen van Natuurmonumenten, Natuur & Milieu, LTO Nederland, werkgeversorganisatie VNO-NCW, MKB-Nederland en Bouwend Nederland.

Gaat het dus daadwerkelijk gebeuren dat in feite alleen BBB hier tegen is en ze het echt tegen kunnen houden en/of traineren?

Als ik zie hoe deze coalitie zich een houding heeft aangemeten van see no evil, hear no evil, vrees ik het ergste.

[dawg]

We zouden het bijna vergeten door de geopolitieke storm die momenteel over de wereld raast, maar in Nederland hebben we nog steeds te maken met stikstof, wat inmiddels ook voor defensie een heikel punt begint te worden.

In de post hierboven valt te lezen dat een boel wetenschappers geen fiducie zien in de ministeriële commissie stikstof, geleid door Schoof.

En nu legt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ook het vuur aan de schenen van de onzin die BBB & LTO uitkramen aangaande stikstof. Wat quotes.

https://www.volkskrant.nl...t-landbouw-door~b6e9e4ff/

De nationale uitstoot van stikstofoxiden (NOx, voornamelijk afkomstig van het verkeer en de industrie) daalt tot 2030 anderhalf keer zo hard als de ammoniakuitstoot (NH3, voor 91 procent afkomstig van de landbouw). Na 2030 gaat de NOx-uitstoot zelfs meer dan vier keer zo hard omlaag als de ammoniakuitstoot. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft dat berekend in zijn nieuwe emissieraming van vervuilende stoffen.

De nieuwe PBL-prognose ontkracht het politieke frame van landbouworganisatie LTO en BBB-politici als landbouwminister Femke Wiersma. Zij wekken steeds de suggestie dat de politiek een onevenredig grote bijdrage van de landbouw vraagt bij het verlagen van de landelijke stikstofuitstoot, terwijl andere bedrijfstakken worden ontzien.

Gevarenzone
LTO-voorzitter Ger Koopmans zei in november bijvoorbeeld: ‘Een rechtvaardige aanpak van het stikstofprobleem vraagt evenredigheid en evenwichtigheid. Daarbij kan niet eenzijdig naar de landbouw gekeken worden.’ De Limburgse BBB-gedeputeerde Léon Faassen, in april vorig jaar: ‘Emissies door verkeer en industrie liggen op het bordje van de rijksoverheid. Op dat gebied is er nog niet veel gebeurd, is mijn indruk.’

BBB-leider Caroline van der Plas stelt dat ‘er veel te vaak alleen naar de landbouw wordt gewezen’, en Wiersma ‘waarschuwde’ twee weken geleden in De Telegraaf dat ‘alle sectoren moeten gaan leveren’ om de stikstofemissies te verlagen, niet alleen de boeren. De andere sectoren leveren dus niet alleen al veel meer dan de landbouw, de landbouw is ook verantwoordelijk voor maar liefst driekwart van de schadelijke stikstofneerslag uit binnenlandse bron.

Meer dan de helft van de voorspelde daling van de ammoniakemissies is te danken aan een Europese maatregel, namelijk het schrappen van het Nederlandse mestvoordeel (derogatie). Nederlandse boeren mochten altijd veel meer mest op hun land uitrijden dan boeren in andere EU-landen, maar dat voordeel verdwijnt volgend jaar.

Daardoor daalt de stikstofuitstoot, tenzij boeren overtollige mest stiekem toch uitrijden – en er zijn duidelijke signalen dat die illegale dumping toeneemt sinds de derogatie wordt afgebouwd.

Dus. Naast alle onzin die BBB uit aangaande stikstof, en de pogingen om klimaatbeleid te frustreren, frustreert men ook de Oekraïne-kwestie.

Ik weet niet BBB hiermee precies beoogd te bereiken, maar sinds afgelopen weken kunnen we wel met zekerheid stellen dat BBB níet het beste voor heeft met het land. Gelukkig zijn van de Plas & Vermeer niet de beste acteurs en/of politici. Een geluk bij een ongeluk, maar gevaarlijk vind ik ze wel steeds meer.

[nokiaan958GB]

*knip* rant

[ Voor 98% gewijzigd door polthemol op 06-03-2025 21:10 ]

[micky_]

dawg schreef op donderdag 6 maart 2025 @ 16:30:
We zouden het bijna vergeten door de geopolitieke storm die momenteel over de wereld raast, maar in Nederland hebben we nog steeds te maken met stikstof, wat inmiddels ook voor defensie een heikel punt begint te worden.

In de post hierboven valt te lezen dat een boel wetenschappers geen fiducie zien in de ministeriële commissie stikstof, geleid door Schoof.

En nu legt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ook het vuur aan de schenen van de onzin die BBB & LTO uitkramen aangaande stikstof. Wat quotes.

https://www.volkskrant.nl...t-landbouw-door~b6e9e4ff/

[...]


[...]


[...]

Dus. Naast alle onzin die BBB uit aangaande stikstof, en de pogingen om klimaatbeleid te frustreren, frustreert men ook de Oekraïne-kwestie.

Ik weet niet BBB hiermee precies beoogd te bereiken, maar sinds afgelopen weken kunnen we wel met zekerheid stellen dat BBB níet het beste voor heeft met het land. Gelukkig zijn van de Plas & Vermeer niet de beste acteurs en/of politici. Een geluk bij een ongeluk, maar gevaarlijk vind ik ze wel steeds meer.

Aanvullend: een artikel in de NRC (geen betaalmuur!), ook over dit rapport.

Om de wettelijk vastgelegde stikstofdoelen te halen, moet de stikstofuitstoot van de landbouw tussen nu en 2035 twee keer zo hard dalen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in samenwerking met onder meer het RIVM. Het PBL en het RIVM gingen er tot nu toe van uit dat de stikstofdoelen gehaald zouden worden als de landbouw de uitstoot van ammoniak met zo’n 40 procent zou reduceren ten opzichte van de huidige uitstoot. Maar uit het nieuwe rapport blijkt dat die met zo’n 80 procent moet dalen. Met het huidige beleid daalt de uitstoot met zo’n 20 procent.

Het doel is eigenlijk niet te halen zonder flink in de veestapel te snijden. Dat is een forse tegenvaller voor het kabinet, dat hoopte het stikstofprobleem zo veel mogelijk op te lossen zonder een krimp van de veestapel. Specifieke plannen daarvoor zijn nog niet gepresenteerd en zitten dus ook nog niet in de nieuwe ramingen.

En lees de rest bij NRC.

[Real]

micky_ schreef op donderdag 6 maart 2025 @ 21:02:
[...]

Begin april staat er weer een stikstof-debat gepland waarin het plan van de ministeriële commissie besproken gaat worden, maar ik vermoed dat alles ingehaald gaat worden door rechtszaken van MOB tegen de provincies die niet handhavend optreden tegen de PAS-melders.

Er is natuurlijk wel weer een kans dat de nieuwe plannen van Wiersma de Afdeling Bestuursrechtspraak van Raad van State (ABRvS) weer laat oordelen dat er 'zicht op legalisatie' is en dan gaan we de zoveelste ronde van uitstel in.

Eigenlijk kan er niks anders dan geoordeeld worden dat er gehandhaafd moet worden en dan krijgen we uiteraard weer Vd Plas, Wilders en Baudet die gaan wijzen naar de rechter.

[micky_]

Real schreef op vrijdag 7 maart 2025 @ 16:56:
[...]


Begin april staat er weer een stikstof-debat gepland waarin het plan van de ministeriële commissie besproken gaat worden, maar ik vermoed dat alles ingehaald gaat worden door rechtszaken van MOB tegen de provincies die niet handhavend optreden tegen de PAS-melders.

Een very eduated guess: die ministeriële commissie levert niets dat aan reductie bijdraagt.
De rechter heeft in meerdere uitspraken handhaving van PAS-melders opgeschort tot medio 2025 (Raad van State)
Intussen is het Nationaal Programma Landelijk Gebied gestopt dat wellicht nog wat soelaas had kunnen bieden. Dus inderdaad moeten de provincies nu gaan handhaven op PAS-melders. Dat zal vermoedelijk één voor één per rechtszaak afgedwongen moeten worden.

Er is natuurlijk wel weer een kans dat de nieuwe plannen van Wiersma de Afdeling Bestuursrechtspraak van Raad van State (ABRvS) weer laat oordelen dat er 'zicht op legalisatie' is en dan gaan we de zoveelste ronde van uitstel in.

Het wordt spannend! De minister heeft een motie aan de broek gekregen (deze, aangenomen) over de rekenkundige ondergrens pas naar de Raad van State sturen als er een plan ligt dat de emissiereductie borgt.
Als de minister die uitvoert, gaan de PAS-melders voor de bijl. En dan zal die hele rekenkundige ondergrens er ook niet komen, omdat de emissiereductie er niet zal komen (althans niet met de BBB).

Als de minister de motie niet uitvoert en ze drempelwaarde binnenkort invoert, dan kunnen *ineens* alle PAS-melders een vergunning krijgen, want die zitten allemaal onder de drempel. Reken maar dat de provincies hun vergunningen heel snel voor elkaar hebben. Dan zijn ze gelegaliseerd, en moeten al die vergunningen (ook hier één voor één) aangevochten worden. Dan hebben ze opnieuw een jaartje of wat uitstel.

Bovendien: je kunt Lelystad Airport óók een natuurvergunning geven (want zit ook onder de drempelwaarde). Dat is pas echt groene groei, kan minister Hermans zeggen. Het vliegveld kan bovendien bijna meteen open (dat wil Madlener heel graag), want alles staat er al. In het najaar kunnen de vakantievluchten gewoon van start. En de militaire basis kan óók al een vergunning krijgen.
Hoe cool zou dat zijn! Niet alleen de wensen van de BBB en NSC gehonoreerd, maar ook die van VVD en PVV.

Met dit vooruitzicht vraag ik me serieus af of de minister de motie wel zal uitvoeren. Als ik in haar schoenen zou staan, wist ik het wel. NSC en BBB vinden niet uitvoeren sowieso prima (die hebben tegengestemd). PVV en VVD willen dat vliegveld. Dus een motie van wantrouwen gaat het vermoedelijk niet halen.

Eigenlijk kan er niks anders dan geoordeeld worden dat er gehandhaafd moet worden en dan krijgen we uiteraard weer Vd Plas, Wilders en Baudet die gaan wijzen naar de rechter.

Zie boven.
Het wordt hoe dan ook een heet voorjaar, en die hitte houdt de rest van het jaar ongetwijfeld aan.

[hansvk]

micky_ schreef op vrijdag 7 maart 2025 @ 17:34:
[...]
Als de minister de motie niet uitvoert en ze drempelwaarde binnenkort invoert, dan kunnen *ineens* alle PAS-melders een vergunning krijgen, want die zitten allemaal onder de drempel. Reken maar dat de provincies hun vergunningen heel snel voor elkaar hebben. Dan zijn ze gelegaliseerd, en moeten al die vergunningen (ook hier één voor één) aangevochten worden. Dan hebben ze opnieuw een jaartje of wat uitstel.

[...]

1. Niet alle PAS-melders zullen onder de (mogelijk toekomstige) drempelwaarde vallen.
2. Onder de drempelwaarde zal er geen vergunningplicht meer zijn. Of de PAS-melders daar blij mee moeten zijn? Straks hebben we weer een club 'illegalen' als de drempelwaarde bij de rechter onderuit gaat.

[Real]

Real schreef op dinsdag 4 februari 2025 @ 12:21:
Wiersma heeft vorige week als uiterste reddingspoging met spoed een wetsvoorstel naar de Afdeling Advisering van de Raad van State gestuurd om artikel 22.21 te wijzigen om de termijn van drie jaar te verlengen naar in totaal zes jaar:

https://wetgevingskalender.overheid.nl/Regeling/WGK027233

En daar is het advies van de Raad van State:

https://www.raadvanstate....egaliseren-pas-projecten/

Het doel van het wetsvoorstel is om voor alle PAS-projecten een concreet uitzicht te bieden op een adequate oplossing. Daarbij gaat het niet alleen om alsnog vergunningen te verlenen voor de projecten. Volgens de toelichting bij het wetsvoorstel kan ook met een combinatie van aanpassingen in de bedrijfsvoering, extensiveren, innoveren, reduceren, omschakelen of schadevergoeding naar een oplossing wordt gezocht.

De Afdeling advisering is er niet van overtuigd dat deze doelstelling met dit voorstel daadwerkelijk kan worden bereikt.

En ook dit wetsvoorstel krijgt een c-dictum, net als de wetsvoorstellen van Faber:

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een aantal bezwaren bij het voorstel en adviseert het voorstel niet bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen, tenzij het is aangepast.

Toelichting: dit dictum gebruikt de Afdeling advisering als zij bezwaren heeft tegen het voorstel. Ze geeft hiermee aan dat het voorstel moet worden aangepast voordat dit naar de Tweede Kamer wordt verstuurd.

https://www.raadvanstate.nl/overrvs/advisering/werkwijze/

Woensdag is er een debat over Mestbeleid en dan komt dit ongetwijfeld ook ter sprake (hoewel strikt genomen geen stikstofdebat). Dit is de zoveelste tegenvaller voor de regering, hoewel dit advies volstrekt te verwachten viel.

Als Wiersmahet wetsvoorstel toch naar de Tweede Kamer stuurt is het maar de vraag of het door de Eerste Kamer komt. En als dat gebeurt is het maar de vraag of de ABRvS in toekomstige rechtszaken genoegen neemt met deze legalisatie-wet, als er concreet niets wordt gedaan om de stikstof-emissie te reduceren.

Kortom: de kans is groot dat de provincies vanaf medio dit jaar en misschien al eerder moeten gaan handhaven.

[vanaalten]

Real schreef op maandag 10 maart 2025 @ 14:12:
[...]
Als Wiersmahet wetsvoorstel toch naar de Tweede Kamer stuurt is het maar de vraag of het door de Eerste Kamer komt. En als dat gebeurt is het maar de vraag of de ABRvS in toekomstige rechtszaken genoegen neemt met deze legalisatie-wet, als er concreet niets wordt gedaan om de stikstof-emissie te reduceren.

Kortom: de kans is groot dat de provincies vanaf medio dit jaar en misschien al eerder moeten gaan handhaven.

Mijn voorspelling: het gaat door de tweede kamer, naar de eerste kamer en komende tijd wordt er onderhandeld om een meerderheid in de eerste kamer te krijgen. En wanneer dat gelukt is gaan we rechtszaken afwachten, hoger beroepen afwachten, traineren en nog meer traineren. Tot voorbij de volgende verkiezingen.

Wat mij betreft wordt het tijd dat ministers en staatssecretarissen persoonlijk verantwoordelijk worden voor wanbeleid - en dan ook als er al een volgend kabinet is geweest.

[dawg]

Gisteren de zoveelste paneldiscussie bekeken.
Panelleden deze keer Gerben Boom (Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt), Hanneke van Ormondt (Landbouw & Biodiversiteit Urgenda), Lukas van der Storm (Verslaggever landbouw & stikstof Trouw) en Johan Vollenbroek (Mobilisation for the environment).

Het ging vooral om wat te doen op korte termijn om de stikstofdepositie naar beneden te krijgen, of zoals Johan Vollenbroek meermaals aangaf; de badkuip stroomt over en dat moet eerst opgelost worden voordat we verder kunnen, en niet wat Wiersma nu wil, drempelwaarde met 200% verhogen zonder de overstromende badkuip te legen.

Het viel me op dat er door de gast van de agrarische jongeren een beetje krampachtig om reductie van de veestapel heen werd gepraat, dat gebeurt al volgens hem.

Vollenbroek denkt dat de enige manier om uit de stikstofimpasse (impasse want het is volgens Vollenbroek beleid, dus geen crisis die ontstaan is) te komen een generieke korting van 20%/30% is, waarmee bedoeld wordt dat alle veeboeren het aantal dieren met dat percentage moeten verminderen.

Ik denk dat hij gelijk heeft maar ik denk ook dat Wiersma & BBB het dan liever laten aankomen op een koude sanering omdat ze weigeren de veestapel te verkleinen.

Interessant gesprek wel.

[_JGC_]

@dawg De veestapel is de afgelopen 40 jaar al gekrompen. Wat echter niet helpt is dat we er in die 40 jaar steeds beter afgestemd en meer voer in hebben geduwd waardoor de opbrengst opgedreven wordt.

Tussen 1980 en 2016 ruim 60% meer opbrengst per koe. Die opbrengst krijg je niet zomaar, daarvoor moet er meer vreten in. En wat erin gaat moet er ook weer uit, en helaas is dat niet alleen melk.

[dawg]

_JGC_ schreef op donderdag 13 maart 2025 @ 18:00:
@dawg De veestapel is de afgelopen 40 jaar al gekrompen. Wat echter niet helpt is dat we er in die 40 jaar steeds beter afgestemd en meer voer in hebben geduwd waardoor de opbrengst opgedreven wordt.

Tussen 1980 en 2016 ruim 60% meer opbrengst per koe. Die opbrengst krijg je niet zomaar, daarvoor moet er meer vreten in. En wat erin gaat moet er ook weer uit, en helaas is dat niet alleen melk.

Klopt, werd door Vollenbroek en de journalist ook enkele keren aangehaald. Dat we meer dan de helft van alle stikstof importeren in de vorm van veevoer.

[DropjesLover]

dawg schreef op donderdag 13 maart 2025 @ 18:05:
[...]

Klopt, werd door Vollenbroek en de journalist ook enkele keren aangehaald. Dat we meer dan de helft van alle stikstof importeren in de vorm van veevoer.

Tijd voor importheffingen op krachtvoer a la Trump?

[unclero]

dawg schreef op donderdag 13 maart 2025 @ 13:36:
Ik denk dat hij gelijk heeft maar ik denk ook dat Wiersma & BBB het dan liever laten aankomen op een koude sanering omdat ze weigeren de veestapel te verkleinen.

Klopt. Als ze dit traineren nog een maandje of drie vol kunnen houden, dan kan het kabinet geklapt worden en het dossier controversieel verklaard worden, en tillen we dat tot na de verkiezingen in het najaar. En ondertussen dendert de koude-saneringstrein gewoon door.

offtopic:
Mijn vermoeden is dan ook dat de kabientscrisis gister bedwongen was doordat Schoof de partijen erop wees dat als hij nu ontslag zou nemen, geen van de partijen in een gunstige startpositie was voor een campagne.

DropjesLover schreef op donderdag 13 maart 2025 @ 18:11:
Tijd voor importheffingen op krachtvoer a la Trump?

Hier hebben we het een jaar of 6 geleden nog over gehad. Het idee dat we een stikstofheffing invoeren, en dat geld gebruiken voor het extensiveren van boeren, en het versterken van de boerenstand.

Maar dan komen we bij een aantal knelpunten. Knelpunten zowel aan de importerende en verwerkende kant, als bij de kant van de boeren.

Aan de importerende/verwerkende kant:

• Soja, raapzaad, en dergelijke vallen onder 'oliezaden' en vallen samen met koffie an cacao binnen het 0-tarief dat ook voor brandstoffen als petroleum geldt.
• We kopen minder bij de Amerikanen dan dat we bij de Chinezen kopen.
• Bij de importeurs/verwerkers zitten een aantal agri-reuzen (denk: beursnoteringen in Amsterdam, Londen, Singapore en Hong Kong) met een stevige Haagse lobby.
• Grootste deel van de import is doorvoer. Zowel de Duitsers als de Belgen hebben natte dromen over dat "die arrogante Hollanders" een keer struikelen en zij deze zeer lucratieve markt over kunnen nemen.

Aan de boeren kant:

• Extensivering is moeilijk, dat kan alleen door er heel veel geld tegenaan te gooien, anders krijgen we zo'n Zimbabwe-situatie waarbij een koude extensivering voor de ineenstorting van het land zorgde.
• Men moet verleid worden niet te vallen voor perverse prikkels, maar door in te zien dat extensiveren niets meer is als de boer (cq. het agrarisch familiebedrijf) economisch bestaansrecht te geven. Intensiveren is het tegenovergestelde.
• Dit is alleen leuk voor melkveehouders met 200 stuks melkvee of minder. De vleesveehouders met een grote blootstelling aan Chickenization hebben hier niks aan. Bij een extensivering hebben zij het meeste te verliezen (bij een intensivering trouwens ook). En daar hangen ook kapitaalkrachtige belangen aan vast.

[emeralda]

De boerenstand is natuurlijk al met 99% gekrompen als je dat vergelijkt met 100 jaar geleden. En de invloed van de veeteelt op de Nederlandse economie als geheel is ook een stuk kleiner dan Zimbabwe.

Voor de gemiddelde Nederlander gaat het meer om de cultuur dan productie.

[hamsteg]

emeralda schreef op maandag 17 maart 2025 @ 20:57:
De boerenstand is natuurlijk al met 99% gekrompen als je dat vergelijkt met 100 jaar geleden. En de invloed van de veeteelt op de Nederlandse economie als geheel is ook een stuk kleiner dan Zimbabwe.

Voor de gemiddelde Nederlander gaat het meer om de cultuur dan productie.

Het gaat ook niet om de boeren. Hiermee bedoel ik bedrijven die met dieren werken (en deze buiten laten). Daar 's ochtends en 's avonds zelf fysiek mee bezig zijn als ZZP-er (of maatschap) en (hopelijk goed) kunnen rondkomen. Deze nostalgische boer, mag van mij 100% blijven. Grondgebonden is hier dan het kernwoord; een Natura2000 gebied kan dan een beetje verkeerd liggen maar met ruilverkaveling moeten daar mouwen aan te passen zijn.

Het probleem zijn de vleesmanagers. Mega stallen die vanuit een controlekamer worden beheerd met cameratoezicht; waarbij meneer de manager dagen achteren niet eens meer zelf in de stal komt. Dieren, met name kalveren en varkens, die vanuit andere delen van Europa naar een megastal in Nederland worden gebracht, vetgemest worden met producten vanuit overal in de wereld en weer elders in Europa verkocht (in Parma om het te kunnen verkopen als Parmaham bijvoorbeeld) maar waar de de mest zelf over heel Nederland wordt uitgesmeerd. Deze bedrijven komen niet in de buurt van cyclisch zijn en dat is het probleem.

[wildhagen]

Even een crosspost vanuit het NL Politiek topic, want het is ook relevant hier:

Schoof heeft gelogen. Hij beloofde de stikfstof problemen binnen 2 maanden op te lossen, dat heeft hij geweigerd te realiseren.

Begin dit jaar was de stikstofpaniek gróót in politiek Den Haag. Twee rechterlijke uitspraken sloegen in als een bom. De problemen moesten nu écht opgelost worden, zei premier Dick Schoof. En wel vóór aanstaande maandag. Maar die deadline gaat hij niet halen. Wat is er achter de schermen aan de hand? ,,Schoof heeft helemaal geen tijd om de stikstofcrisis op te lossen.”

Eind januari sloeg premier Dick Schoof nog alarm. Per direct stelde hij een ‘ministeriële commissie’ in van maar liefst twaalf bewindspersonen. Met hemzelf als chef, en dus niet Landbouwminister Femke Wiersma. Want, zo betoogde een ernstige Schoof: ,,Het stikstofprobleem heeft urgentie, we kunnen hier niet eindeloos met elkaar op studeren.”

Schoof greep in na twee gerechtelijke uitspraken. De eerste dwong Nederland tot meer stikstofreductie, onder dreiging van miljoenenboetes. De tweede uitspraak verbood om bij nieuwe vergunningen de stikstofruimte te gebruiken die er al is, waardoor voor elk nieuw plan een nieuwe vergunning nodig is. In de praktijk betekent dit dat er nauwelijks meer vergunningen voor bijvoorbeeld nieuwe woningen of wegen kunnen worden afgegeven.

Onmiddellijke actie was vereist. En Schoof kwam met een harde deadline: binnen twee maanden moest er een oplossing liggen.

Meer info: Premier Schoof verbreekt belofte, stikstofprobleem tóch niet in twee maanden opgelost

What a surprise, wederom een belofte van de overheid die men niet nagekomen is. Het hele stikstofdossier wordt op deze manier alleen maar nóg lastiger.

[hamsteg]

wildhagen schreef op vrijdag 21 maart 2025 @ 09:53:
Even een crosspost vanuit het NL Politiek topic, want het is ook relevant hier:

Schoof heeft gelogen. Hij beloofde de stikfstof problemen binnen 2 maanden op te lossen, dat heeft hij geweigerd te realiseren.


[...]


Meer info: Premier Schoof verbreekt belofte, stikstofprobleem tóch niet in twee maanden opgelost

What a surprise, wederom een belofte van de overheid die men niet nagekomen is. Het hele stikstofdossier wordt op deze manier alleen maar nóg lastiger.

Dit is de derde keer dat je Schoof voor de bus wilt gooien. Is een deadline niet halen, omdat het trumpisme meer aandacht vereist, meteen liegen?

[TheGhostInc]

https://www.volkskrant.nl...-natuurgebieden~be082681/

Langzaam draait het richting actie.

Hoewel ik betwijfel of de in het tweede stuk benoemde 'slimme' actie van de BBB om eerst het stikstof fonds op te geven en nu 'gratis' terug te krijgen wel echt zo slim was of gewoon een blunder die teruggedraaid moest worden.

Ik ben trouwens wel benieuwd hoeveel geld de boeren mogen krijgen voordat het staatssteun wordt.
Het uitkopen van boeren met bijbehorende beroepsverbod is wel een ander verhaal dan een miljoen op de bankrekening van een boer storten om 'iets' te doen aan de stikstof uitstoot.

[TheGhostInc]

Nieuw onderzoek bevestigt: emissiearme vloeren maken verwachtingen niet waar

Je verwacht het niet...

[Helixes]

Dit is toch wel een momentje.

Groep boeren dreigt deel vee te moeten afvoeren na nieuwe uitspraak rechter

Een nieuwe uitspraak van de rechtbank kan Friese boeren die buiten hun schuld zonder geldige natuurvergunning werken in grote problemen brengen. Omdat de overheid heeft beloofd ze aan een vergunning te helpen, laat de provincie Friesland hen doorwerken. Dat argument veegt de rechtbank van tafel.

Het is voor het eerst dat boeren in de rechtbank de gevolgen merken van het aflopen van het 'legalisatieprogramma' voor gedupeerde boeren van het vorige kabinet. Toen dat op 1 maart afliep, bleek dit maar bij enkele ondernemers gelukt. Minister Wiersma wil dat programma voor 'PAS-melders' verlengen, maar de Raad van State is daar kritisch over.

NOS

Dit is de eerste PAS-melder die, zonder stikstofvergunning, dus een deel van zijn koeien moet verkopen. De muziek lijkt toch echt te stoppen voor deze boeren.

Bovenop - en nog los van - de aflopende mestderogatie, lijkt dit nog weer een nieuwe nekslag voor de sector te zijn. Terwijl het zoveelste kabinet zit te dralen. Het correcte antwoord op de vraag hoe de agrarische sector uit het slop te trekken was in ieder geval niet BBB.

Edit: Ik ben geen jurist. Maar, het lijkt me dat deze situatie, en de beloftes die er zijn gedaan vanuit de Overheid, rijp zijn voor het eisen van schadevergoedingen. Ik denk dat ze daar in Den Haag maar vast beter een potje voor reserveren....

[ Voor 8% gewijzigd door Helixes op 19-04-2025 11:26 ]

[Shabbaman]

Dat potje wordt dan volgend jaar gewoon geplunderd voor een of andere tramlijn ofzo.

[Helixes]

Shabbaman schreef op zaterdag 19 april 2025 @ 12:38:
Dat potje wordt dan volgend jaar gewoon geplunderd voor een of andere tramlijn ofzo.

Dat is natuurlijk niet helemaal hoe dat werkt. Als je een investering doet van een half miljoen, onder de belofte van de overheid dat zij de vergunningen voor je in orde maken - en dat blijkt achteraf niet te kloppen, dan zou een rechter best overtuigd kunnen worden dat de overheid daar deels - of zelfs volledig - voor kan opdraaien.

Je ziet vaak dat bedrijven alvast een voorziening treffen op de balans wanneer er een grote schadeclaim boven de markt hangt. D overheid werkt natuurlijk net iets anders, maar dit gaat waarschijnlijk gewoon geld kosten. Potje of niet.

[TheGhostInc]

Helixes schreef op zaterdag 19 april 2025 @ 13:09:
Dat is natuurlijk niet helemaal hoe dat werkt. Als je een investering doet van een half miljoen, onder de belofte van de overheid dat zij de vergunningen voor je in orde maken - en dat blijkt achteraf niet te kloppen, dan zou een rechter best overtuigd kunnen worden dat de overheid daar deels - of zelfs volledig - voor kan opdraaien.

Het probleem & fout ligt gedeeltelijk bij de boeren/sector zelf, dus dit wordt nog een interessante situatie als je jurist bent:

1. Via PAS zijn situaties gelegaliseerd die voor de ingang van de PAS wetgeving zijn ontstaan. Je ziet dat de provincies daar nu al mee worstelen, want dat klopte eigenlijk al niet.
2. Er zijn emissie arme stal systemen die niet werken. Ook bij de luchtwassers hebben we die situaties gezien. 'Als de concurrentie de zaak flest, kunnen wij dat ook'. Doordat de emissies niet verminderen valt het buiten de originele PAS mogelijkheden en juridisch heeft de overheid dan geen rol:
   https://www.hekkelman.nl/kennis/emissiearme-stalsystemen/
3. Omdat PAS een melding systeem is en geen vergunning, is er vaak geen vergunning aangevraagd (dat kon soms wel en dan kreeg je een positieve afwijzing).
   Daarom zit Schiphol nu ook klem, alleen een vergunning heeft die juridische status, al het andere is juridisch zwakker.
   Maar dat betekent ook dat overheid en/of rechter daar eerder (lees: goedkoper) op terug mag komen.
4. Een rechter kan ook toetsen of een vergunning niet op andere aspecten had moeten worden afgewezen. Denk aan geuroverlast of andere redenen.
5. 29 mei 2019 is PAS gesneuveld. Dat is ondertussen bijna 6 jaar geleden.
   Noord Brabant gaat naar een systeem waarbij stal systemen na 20 jaar moeten worden vernieuwd:
   https://www.omroepbrabant...voor-2024-gaan-vernieuwen
   Dus zelfs als een boer alles goed heeft gedaan, dan is de schade waarschijnlijk niet (meer) het volle pond. Als 20 jaar reëel is, dan zitten we al op bijna 1/3 van de levensduur. De investering van een half miljoen is dan dus voor hetzelfde stuk al afgeschreven.

Genoeg zaken om mee te nemen en mogelijk dat de EU er ook nog iets van vindt (staatssteun).

[hansvk]

Het PAS was geen meldingensysteem. Je kon ook vergunningplichtig zijn of vergunning- en meldingvrij.

[TheGhostInc]

hansvk schreef op zondag 20 april 2025 @ 09:01:
Het PAS was geen meldingensysteem. Je kon ook vergunningplichtig zijn of vergunning- en meldingvrij.

Da's waar, Programma Aanpak Stikstof (PAS), bevatte alle takken.
De grootste problemen zitten bij de (nog niet onherroepelijke) vergunningen die zijn vernietigd.
Daarna bij de melders die geen vergunning dachten nodig te hebben, daar zitten partijen tussen die keer op keer de 'te losse' regels hebben gebruikt om uit te breiden.
De partij met een onherroepelijke vergunning zitten redelijk veilig. Daarbij is de provincie aan zet, daar mag de provincie ook andere oplossingen aandragen.

Maar vooral de eerste groep gaat gewoon vol voor de bijl. Gaan bouwen/uitbreiden met een vergunning waar bezwaar tegen is gemaakt....
Juridisch heb je dan geen poot om op te staan.

[wildhagen]

(crosspost vanuit het ernergietopic omdat het ook met deze crisis te maken heeft)

Omdat het kabinet blijft weigeren om de stikstofcrisis op te lossen, dreigt nu ook de al dringend noodzakelijke verzwaring van het electriciteitsnetwerk in gevaar te komen:

De verzwaring van elektriciteitsnetten kan forse vertraging oplopen nu er in de voorjaarsnota geen afspraken zijn gemaakt over stikstofmaatregelen. Dat zegt netbeheer Liander. Meer dan 300 bouwprojecten zitten in de "gevarenzone", zegt het bedrijf.

"Dat het kabinet geen doorbraak organiseert in het stikstofbeleid, maar uitstelt, is een keuze met enorme gevolgen voor de energieopdracht in Nederland", waarschuwt Huibert Baud, een van de directeuren van de netbeheerder.

Liander heeft op basis van de afspraken in de voorjaarsnota gekeken naar de gevolgen ervan en komt tot de conclusie dat 317 bouwprojecten in het beste geval vertraging oplopen en in het slechtste geval niet kunnen doorgaan.

Het gaat met name om bouwprojecten voor de verzwaring van het elektriciteitsnet, zoals de aanleg van dikkere kabels in de grond, het bouwen van transformatorhuisjes in wijken en de bouw van stations waar hoogspanning wordt omgezet naar midden- of laagspanning.

In januari oordeelde de rechtbank in Den Haag in een door Greenpeace aangespannen zaak dat de Nederlandse Staat meer moet doen om de neerslag van stikstof op de natuur te beperken.

In 2030 mag 50 procent van de kwetsbare Natura 2000-gebieden niet meer overbelast zijn door stikstof. Volgens de rechtbank staat dat doel op de tocht als de Staat niet onmiddellijk maatregelen neemt om de stikstofuitstoot te beperken.

Bron en meer info: Geen stikstofafspraken in voorjaarsnota, bouwprojecten energietransitie in 'gevarenzone'

Lekker bezig weer, kabinet!

[Shabbaman]

Je kan wel Porthos aanleggen met een voortoets maar een transformatorhuisje is een probleem?

[Yaksa]

Shabbaman schreef op maandag 21 april 2025 @ 07:46:
Je kan wel Porthos aanleggen met een voortoets maar een transformatorhuisje is een probleem?

Voor elk nieuw bouwproject dient de aanvrager met behulp van de (overheids) AERIUS rekentool een berekening te maken hoeveel stikstof het project gaat uitstoten.
Het uitzoeken en invoeren van data in dit systeem kost nogal wal tijd (en dus geld) wat (bij het neerzetten van een transformatorhuisje) door de netbeheerder betaald moet worden. Een transformatorhuisje neerzetten an sich zal niet zoveel stikstof uitstoten. Maar de nieuwe kabels er naar toe aanleggen wel, de straat moet open, er moet gegraven worden, mogelijke wegafsluitingen (dus omrijroutes noodzakelijk), sleuven weer dichtgooien en bestrating weer netjes opleveren.
Al die dingen moeten ook in de berekening worden opgenomen van het transformatorhuisje neerzetten en dat kan soms knap ingewikkeld en tijdrovend zijn.
(En dan heb ik het nog niet eens over de bezwaren van buurtbewoners waar zo'n huisje komt te staan, maar dat is hier off-topic).

[DropjesLover]

Yaksa schreef op maandag 21 april 2025 @ 08:35:
[...]

Voor elk nieuw bouwproject dient de aanvrager met behulp van de (overheids) AERIUS rekentool een berekening te maken hoeveel stikstof het project gaat uitstoten.
Het uitzoeken en invoeren van data in dit systeem kost nogal wal tijd (en dus geld) wat (bij het neerzetten van een transformatorhuisje) door de netbeheerder betaald moet worden. Een transformatorhuisje neerzetten an sich zal niet zoveel stikstof uitstoten. Maar de nieuwe kabels er naar toe aanleggen wel, de straat moet open, er moet gegraven worden, mogelijke wegafsluitingen (dus omrijroutes noodzakelijk), sleuven weer dichtgooien en bestrating weer netjes opleveren.
Al die dingen moeten ook in de berekening worden opgenomen van het transformatorhuisje neerzetten en dat kan soms knap ingewikkeld en tijdrovend zijn.
(En dan heb ik het nog niet eens over de bezwaren van buurtbewoners waar zo'n huisje komt te staan, maar dat is hier off-topic).

Aan de andere kant, wanneer het bestaande bestrating is en geen nieuw asfalt, en er gebruik gemaakt wordt van elektrische voertuigen/machinerie (duur maar die is er wel), dan is de stikstofuitstoot 0.

Wat uitvoerders ook weer meer opdrachten geeft om elektrisch te werken, en dus lange termijn perspectief op die dure apparatuur.

[ Voor 4% gewijzigd door DropjesLover op 21-04-2025 08:46 ]