Nox schreef op maandag 2 mei 2022 @ 11:09:
Zijn er hier mensen die ervaring hebben met een gearbox (pinion c1.12) icm belt of ketting? Ben het geklooi met derailleurs zat en neig heel erg naar rohloff/pinion icm een singlespeed ketting of belt. Waarschijnlijk een pinion met belt, maar er zijn zoveel dingen waar ik nog vragen bij heb...
Ik, zei de gek.
Jaren geleden had ik een soortgelijk idee en ben ik om dezelfde reden (geklooi met derailleurs en ketting) op zoek gegaan naar een MTB met interne versnellingen en een tandriem. Uiteindelijk heb ik een mooie Santos met een Rohloff naaf en een Gates tandriem gescoord van Marktplaats. Als woon/werk en vakantiefiets heeft vrouwlief een trekkingmodel met een Pinion en een tandriem. Ik ken beide systemen dus vanuit eigen ervaring. (Let op: dit betekent ook N = 1)
Pinion tov rohloff heeft mijn voorkeur obv wat video's op youtube en gebruikerservaringen. Het gewicht mooi laag en centraal. Je kan 'eenvoudig' je wielen verwisselen voor wat anders (niet dat ik dat doe) maar bovendien lijkt het me een iets robuuster systeem vanwege meer ruimte/gewicht voor de parts. Als er wat mee is dan is dat ook nog eenvoudiger op te lossen doordat het zo los is, ipv een compleet wiel wisselen.
Beide systemen zijn in vergelijking met een derailleur bombproof te noemen. Al het gevoelige spul zit weggewerkt in een centrale plek in je frame waar niet zomaar een tak of een steen in krijgt. Ja, Pinion heeft een betere plek qua zwaartepunt in het frame maar daar merk je bijzonder weinig van als je met beide wielen op de grond fietst. Als je gaat springen en hoge drops tegenkomt, ga je merken dat de gewichtsverdeling net anders is dan normaal met een Rohloff naaf. Dat is iets waar je een paar keer mee moet oefenen voor je het goed door hebt. Net zoals een frame met een langere/kortere achterkant waarbij de gewichtsverdeling net anders is dan gisteren gewend was. Als je dit argument serieus als doorslaggevend gaat bekijken, zou je ook je bidonhouders zo laag mogelijk in je frame driehoek moeten monteren, strak tegen de trapas aan. Want het gewicht van één of twee gevulde bidons heeft meer impact op de balans dan de plek van de versnellingen.
Nadeel zie ik dan wel weer dat een riem niet field-servicable is, bij een pinion je volgens mij meer torque zet op je ketting of riem omdat je bij klimmen na de torque-converter (versnellingen) de overbrenging doet ipv dat het daarna gebeurt bij een rohloff. Er zit dan wel een 1 op 1 vertanding op een pinion bak. Zal wel een onyx hub in komen (direct engagement) omdat de pinion al een vrijloopsysteem heeft (en die wil je, want anders raast er een ketting op hoge snelheid langs je benen, als er wat tussenkomt oid is het gelijk weer stuk).
Een tandriem is inderdaad volledig stuk als hij kapot gaat. Die is niet meer te redden en je zult je fiets tocht moeten afbreken. Dat gezegd hebbende: De levensduur van een tandriem is van een totaal andere orde dan een ketting. Mijn oudste tandriem zit op mijn MTB. Die is nu 12 jaar oud en wordt nog elke week gebruikt voor één of meerdere rondjes bos. Het slijtage patroon van een tandriem fiets is anders dan bij een ketting. Waar een ketting uitrekt en langzaam de tandwielen afslijt doordat de ruimte tussen de schakels steeds groter wordt, rekt een tandriem niet uit. De tanden passen altijd perfect in de tandwielen en de slijtage is vooral het resultaat van wrijving tussen de tandriem en de tandwielen. Vooral de tanden van het achtertandwiel krijgen langzaam een andere vorm, vergelijkbaar met een normaal tandwiel slijt één kant van de "schoepen" doordat er steeds een riem tegenaan drukt (verergert door stof en zand dat tussen de riem en het tandwiel terecht komt). Daardoor zal de bovenrand van de tanden steeds scherper worden tot hij uiteindelijk de tandriem kapot maakt. Dit is het geval bij CDX tandwielen van staal. CDN tandwielen worden van plastic gemaakt en hebben een waardeloze levensduur, zeker in combinatie met zand en modder. Zie bijvoorbeeld deze foto van een totaal versleten CDN achtertandwiel waarbij de tandriem er nog prima uitziet.
Plekken als deze zijn super interessant om door te lezen omdat daar meer ervaringen te vinden zijn.
Deze algemene handleiding geeft een hoop informatie over het tandriem gebruik en wat de slijtage indicatoren zijn voor riem en tandwielen.
De trapaslagers bij een pinion icm riem is een ander ding, er staat voorspanning op de riem wat een beetje extra belasting brengt en bovendien, als ze vervangen moeten worden na een paar jaar is dat goed zelf te doen of kan een fietsenmaker daarmee omgaan? Ik kan wel wat zelf, maar heb geen schuur met volledige werkplaats hiervoor. Er zal sowieso een frame komen passend bij het systeem (wss Ti) dus dat het frame een aparte dropout met opening voor riem nodig heeft of non-boost moet zijn voor een rohloff is geen issue/challenge. Frame wordt sowieso een hardtail overigens.
De trapaslager van een Pinion zit in de Pinion en die ga je niet vervangen. Dat is één van de tandwiel aandrijvende assen van de versnellingsbak zelf. De lagers daarvan draaien in het oliebad van de versnellingsbak zelf.
Bij een Rohloff is het een standaard trapas lager waar de fietsenmaker wel raad mee weet (of die je zelf in een kwartiertje kunt wisselen/onderhouden als je een bottom-bracket "sleutel" hebt liggen).
Reden dat ik naar een wat onderhoudsvriendelijker systeem wil is omdat ik straks op een appartement woon en geen schuur meer heb. Daarnaast merk ik nu al dat ik na 2x fietsen de derrie moet afstellen, het ding schakelt na een ritje voor geen meter meer en het verpest ritjes. Dat is de grens die ik trek, ik kan best eens fietsen met een fiets die soms een versnelling slecht pakt of dat ik 2x moet schakelen, een tikje of piepje en kraakje ergens, prima, maar soms is het gewoon een en al mechanisch gehuil uit de drivetrain wat ik hoor. Dan kan ik niet meer vertrouwen op de fiets dat ik heel blijf en thuis kom en fiets ik minder. Ik moet hem kunnen pakken en fietsen, ook als hij een keer wat vies is of het een blubberbende is waar ik ga fietsen. Daar is een riem natuurlijk echt hemels.
Dit is precies waar het grootste verschil in ervaring zit: Na een rit kun je er een borstel overheen halen (bij droog weer) of een tuinslang (bij modder en plakkerige viezigheid) op zetten en hem daarna wegzetten voor de volgende keer. Daarbij maakt het niet uit of dat een rit van een uur of een hele vakantieweek was.
Ik geniet vooral van fietsen en minder van fietsonderhoud. Het fietsonderhoud is nu gereduceerd tot één keer per jaar de dingen uit elkaar halen die onderhoud nodig hebben (waar nodig) en alles netjes opnieuw in het vet zetten. Denk hierbij aan voorvork service, dropper service en de versnellingen een oliewissel geven. Banden, remblokjes en remschijven zijn slijtage onderdelen die je gedurende het jaar een beetje in de gaten moet houden en op tijd moet wisselen. Buiten deze onderdeeltjes is het een fiets die ik met normaal gebruik niet meer kapot krijg. Ik fiets ongeveer 4000-5000km per jaar op de MTB en spaar hem niet tijdens Alpen vakanties of waar ik dan ook heen ga.
Die levensduur is voor mij gelijk het grootste nadeel. Er is technisch gezien geen enkele reden om mijn fiets te vervangen omdat alle onderdelen het nog uitstekend doen na jaren gebruik. Normaal is het verslijten of kapot gaan van een onderdeel een moment om een upgrade uit te voeren of in elk geval iets nieuws uit te zoeken. Hierdoor loopt mijn fiets inmiddels behoorlijk "achter" qua geometrie en heb ik soms wat moeite om vervangende onderdelen te vinden voor spullen die al een decennium niet meer worden verkocht.
Omdat het toch een beetje begon te jeuken om een fiets te hebben met wat modernere geometrie heb ik een budget LTHT gebouwd met een single speed aandrijflijn. Geen derailleur maar toch wat modernere hoeken. Nu ik daar een jaar mee heb gefietst begint het toch wel te jeuken om een Nordest Lacrau of een Kingdom Vendetta te kopen met een moderner frame en een Pinion. Of een 11Ants pANTher als ik de loterij win.
Nog iets om rekening mee te houden: De Rohloff en Pinion tandwielen zijn nieuw als je ze krijgt. Pas na significant gebruik loopt de boel echt helemaal soepel (en die verwachting moet je dus niet hebben op dag 1 van gebruik). Inmiddels zijn mijn beide fietsen helemaal stil tijdens het trappen omdat de tandwielen goed passend zijn. Daarvoor zat er een brom of knars in een aantal versnellingen. De eerste keer olie wisselen zit er dus ook een hoop ijzer/staal prut in de olie omdat de tandwielen nog relatief hard aan het slijten zijn. Dat is okee, dat hoort er bij.
Frames van (goede) fietsen met een tandriem zijn stijf. Dit omdat de tandriem echt recht moet lopen en moet blijven lopen om goed te werken. Een stijf frame heeft een effect op het rijgedrag. Daar moet je van houden en daar moeten je contactvlakken tegen kunnen. Demping moet je dus regelen in je wielset en je bandenkeuze. Wederom niet moeilijk maar wel iets om rekening mee te houden.
Gewicht van een pinion of rohloff doet me niet zoveel, ik ben zelf geen lichte rijder van 60kg (zal ergens 95 zijn) en fiets voor plezier, niet voor de strava. Wat extra weerstand ook niet, als ik ga klimmen (waar ik het optimaalste wil) staat mijn chain line met 1x12 compleet scheef en voeg wat halfversleten derailleurwieltjes en wat vuil in je ketting toe (ik wax hem wel braaf altijd) en je hebt veel meer weerstand van een ketting dan een rohloff of pinion je brengt.
Al met al een lang verhaal geworden en vast de helft van je punten gemist. Als je nog vragen hebt, stel ze maar!
Als je van knutselen aan je fiets houdt, als je graag componenten wisselt en upgrade om een zo mooi mogelijke custom fiets te krijgen, als je altijd mee wilt doen met de laatste trends of als je een kleine investering wilt doen vooraf / weinig geld uit wilt geven aan het frame, is een Pinion/Rohloff met tandriem niets voor je.
Als je een zorgeloze fiets wilt en het niet erg vindt om een tiental jaren op dezelfde fiets rond te fietsen, is het een geniale oplossing.