alexbl69 schreef op dinsdag 16 juni 2020 @ 16:18:
[...]
Aan de ene kant begrijp ik wat je zegt, maar een aantal zaken bevreemd me wel.
Je valt je eigen partij af. Nu hoeft dat op zich niet vreemd te zijn, maar het is niet bepaald de eerste keer. Je onderschrijft zelfs de post van @
Philip Ross volledig waarin hij oproept om op andere partijen te stemmen. Wederom is dat op zich niet zo'n punt (begin zelf steeds meer begrip te krijgen voor dat standpunt), maar het bevreemdt wel dat je nog steeds openlijk VVD prominent bent terwijl je zo in de discussie staat.
Complexiteit is altijd een dingetje. Een mens kan lid zijn van een partij, verbonden aan netwerk van een partij, maar het idee dat het om een singuliere of continue verbinding annex verplichting gaat is mij bevreemdend. Daarbij, er is zoiets als diversiteit van politieke organisatie - elke partij bestaat uit stromingen, perspectieven en subnetwerken. Het is immers menselijke organisatie. Waar bijvoorbeeld een van der Laan PvdA was, stond hij niet in de dominante stroming van de partij, integendeel zelfs. Er was een tijd waarin Frits (Bolkestein) als gezant van een smakeloze Amerikaanse denktank met verve en corrumperend draaiboek terug naar Nederland kwam als minderheid in een marginale stroming binnen een partij. Tegenwoordig is die stroming dominant.
Daar bovenop, er is in elke vorm van menselijke organisatie zoiets als de afweging van conformisme en non-conformisme. Gezonde organisatie vereist een intrinsieke balans. Is die balans verstoord, dan is de afwezigheid van breder blikveld net zo schadelijk als het niet deelnemen aan paden van kritiek. Perceptie is immers bepalend voor menselijk handelen, daar zitten flinke risico's bij. En zelfs in gezonde dynamiek, zie het kritieke belang van non-conformisme in menselijke organisatie.
Los daarvan, de gesprekken en discussies hier zijn door de bank genomen een interactie waar dankzij de regels en (je kan bijna zeggen) cultuur van het forum een inherente ruimte is voor verkenning en uitwisseling. Dat is heel erg anders dan vrijwel elk ander medium van dit soort maar ook gerelateerde aard in het Nederlandse. Geen loopgraven, geen aanspreken, maar het kunnen uitwisselen én wisselen van perspectief bij observaties net zoals het heen en weer toelichten van inzichten, vragen net zoals gevoel of ervaring. Tijdens de vorige periode van kabinetsformatie waren er deelnemers van GL in gesprek zowel met als zonder kritiek op de kwestie van kabinetsdeelname, prijs daarvan, valstrik daarbij. Dat kan, gelukkig, en dat moet eigenlijk ook.
Politiek is niet enkel "de politiek". Alles menselijks is politiek. Vaak niet leuk, maar wel iets om rekening mee te houden. Ook bij bepaling van belang en het zoeken naar behartiging van belang. Daar hoort perspectief op verhoudingen collectieve en individuele belangen net zo bij als wegen van consequenties hier & nu versus effecten op termijn. De Nederlandse politiek zit net als het land an sich in een periode van transitie zoals cyclisch in de menselijke geschiedenis, het gaat in een dergelijke periode over kwesties van correctie op maar ook ontwikkeling van nieuwe modellen van ordening, inrichting en balans. Misschien is mijn optiek wat meta annex historisch & economisch, maar een dergelijke periode is altijd kritiek voor balans. En balans is bepalend voor wat we kunnen / mogen wensen & willen en hopen. Positioneren en polariseren is nooit gezond voor balans, en dus ook niet voor eigen belangen. Voor mij is discussie van breder blikveld waar net zo gewisseld kan worden van perspectief als dat informatie en gevoel uitgewisseld kan worden van cruciaal belang voor blikveld.
Verder je oproep tot actie/reactie van de burger. Ook dat begrijp ik wel, maar had gehoopt dat je als intimi toch wel enig vertrouwen in het zelfreinigend vermogen van de politiek zou hebben. Voor de overgrote deel van de burgers is de politiek een ver van mijn bed show, waarbij er zelfs een groot deel is waarvoor eens in de 4 jaar stemmen nog teveel moeite is. Dat ga je toch never nooit veranderen. Het zou fijn zijn als de politiek daar rekening mee hield in plaats er misbruik van te maken.
Ja, dat is ook een flinke uitdaging. Maar het is een uitdaging die genomen kan worden. Een samenleving kan daar voor kiezen. Kijk bijvoorbeeld naar Duitsland voor in onderwijs én zowel maatschappelijke als zakelijke netwerken gekaderde bewustzijnsprocessen van Grondwet en Geschiedenis. Duitsland is als land ook nog eens politiek en bestuurlijk veel complexer dan Nederland, toch kent de burger veel lagere drempels en een veel hogere impuls tot interactie met en in politieke processen dan in Nederland. Dit is een gevolg van investeren.
Mensen zijn divers, enorm divers, we zijn allemaal anders. We verschillen op zoveel manieren. Maar ongeacht inclinatie of vermogen, ons brein is geëvolueerd op patroonherkenning. Onze capaciteit tot aanleren van zowel collectief als individueel lonend gedrag is inherent. Daar zitten keuzes bij. In Nederland is dit de afgelopen veertig jaar vrij consistent en stapsgewijs verdwenen uit kaders van onderwijs. Dat heeft consequenties. Maar het kan dus anders.
De politiek, dit zijn ook mensen. Ik begrijp de aanname dat men meer en beter weet, maar het is geen magische realiteit. Ik heb wel eens gezegd dat de Tweede Kamer niet anders is dan een bejaardensoos of voetbalclub. En dat is ook zo, want het is hetzelfde spectrum van menselijk gedrag als overal elders. Ja, we geven er mandaat aan, we geven er opdracht aan, maar de crux is dat onze eigen rol vergeten wordt. Dan volgen wisselwerkingen, zoals bijvoorbeeld vanuit ons technocratisch & MBA denken het optimaliseren van politieke processen. En dan staat de burger te kijken dat er maar drie kamerleden waren die überhaupt perspectief én (eigen, nota bene) middelen hadden om even op te kijken met een voorstel faillissementswet op de rol.
Ik heb geen enkele aanname t.a.v. zelfreinigend vermogen van politiek. Het is er niet. Het zijn mensen. Dit is in de bedrijfswereld niet anders. In de algemene economie ook niet. Dit is een uitvloeisel van aangeleerde kaders de afgelopen decennia. Er zijn geen zelfcorrigerende mechanismen. Er zijn geen zelf stabiliserende mechanismen. We weten dit vanuit zowel bestuurskunde als organisatiekunde als sociologie en nog een aantal andere wetenschapsdomeinen. Maar, het is passieve kennis geworden, het kan niet raken aan perceptie.
Alles vereist onderhoud, alles vereist investering, alles vereist continuïteit van participatie.
Alles anders is Wij van WC Eend.
En misschien is het hard om het te zeggen, maar Democratie is geen systeem van vertrouwen, maar van georganiseerd wantrouwen. De perceptie van Democratie als systeem van vertrouwen is een neo-klassieke constructie overgedragen van economisch denken op andere wetenschapsdomeinen. Daarbij gaat het om geloofsartikelen ontworpen voor specifieke baten. Niet om de realiteit. Kijk naar de oorsprong van onze mechanismen van demos cratos. Ze hebben hun oorsprong in een periode waarin de banaliteit van het kwaad, zoals Arendt dat omschrijft, zijn weg kon vinden omdat vertrouwen een vereiste aanname was.
En dan zou ik toch nog heel graag nog een keer het referendum aan willen halen.
Want zou dit wetsvoorstel überhaupt deze inhoud hebben gehad als de referendumwet vorig jaar niet was afgeschoten? We zullen dat natuurlijk nooit weten. Maar gezien de reacties hier en elders zou de kans levensgroot zijn dat dit wetsvoorstel het vereiste aantal handtekeningen verkregen zou hebben en de kans zou ook levensgroot zijn dat de meerderheid van de stemmers tegen zou hebben gestemd.
Heeft alleen de dreiging van een referendum, zelfs een raadgevend referendum, al niet het gewenste dempende effect op wetgeving?
Ik blijf in dubio zitten met het referendum. Vanuit mijn optiek zijn wegen voor zowel signaal als correctie buiten de periodieke mechanismen zoals stemmen een integrale vereiste van functionaliteit van bestel. Maar, daar kunnen ook kwetsbaarheden bij aanwezig zijn. We hebben heel erg, in algemene zin, de reflex om naar ons bestel te kijken en ons daarbinnen te oriënteren. We leven echter in tijden waarin veel zaken zich onttrokken hebben, in meer of minder mate, aan dat bestel. Dat wil dus zeggen dat er zowel ontwikkelingen als toepassingen mogelijk zijn geworden die gebruik maken van het beperkte blikveld op functionaliteit van bestel én onze aannames daarbij.
Daar zit - voor mij in ieder geval - menige gevoelige afweging bij. Ik zit persoonlijk in de hoek Willink waar het aankomt op bestuurlijke vernieuwing, en ik sluit mij aan bij SCP en WRR t.a.v. de aanwezige trends van destabilisatie sociaal-economisch bestel.
Aan de ene kant dus de noodzaak voor instrumentatie en vernieuwing, aan de andere kant een dynamiek waarbij constructief debat niet mogelijk is. En, waarbij oneigenlijk gebruik van discussie binnen debat niet enkel reëel risico is, maar ook effectief veelvuldig een toepassing.
Wat je laatste vraag aangaat, en ik besef dat mijn opmerking hard zal zijn, nee. Ik denk niet dat de dreiging van een referendum nog een drukmiddel is. Ik verwijs hierbij naar de realiteit van een Tweede Kamer die zich consistent laat uitspelen, een Kabinet wat moties heel nuchter naast zich neerlegt, een Eerste Kamer waar het enkel gaat om koehandel, een enorm effectieve hefboom van anti-democratische tegenpolitiek (dit is een van de grootste redenen waarom de politieke arena de signalen van publiek debat niet meer volgt / hoeft te volgen) en een patroon van maatschappelijke apathie bij participatie terwijl enkel disproportionele signalen nog opinie scheppen.
In een dergelijke dynamiek is een referendum ongeacht implementatie op zijn best een non-mechanisme voor politieke marketing, op zijn ergst een mechanisme van enorme verstoring. Voor een bestel waarbij de samenleving steeds meer kwetsbaar is vanuit eigen gedrag is dat geen gezond recept.
Maar, wat dan. Nu ja, Willink heeft heel hard geprobeerd daar mensen voor aan tafel te krijgen. Dat is helaas niet gelukt. Er kwam botweg geen enkele maatschappelijke ingang voor debat. En dan volgt vanzelf dat er dus ook geen politiek debat zal zijn. Met als gevolg dat bestuurlijke vernieuwing als onderwerp verwordt tot her en der een stunt voor politieke marketing.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.