De Tweede Kamerverkiezingen 2025: De uitkomst

[Bernard0343]

DeKever schreef op zondag 9 november 2025 @ 19:49:
[...]


Ik verwijs naar de discussie over PvdA verkiezingsprogramma. Timmermans geeft zelf aan dat hij eerst wil afwachten wat anderen doen.

https://www.nrc.nl/nieuws...-haalt-klopt-dat-a4909351

Verder, geen enkele partij heeft schone handen als het op bezuinigen op defensie aankomt. Daar heb je wel gelijk in. Ik ga geen archeologie meer bedrijven over de historische standpunten van partijen, maar ik hoor het graag als ik het mis heb dat de PvdA en vooral GroenLinks investeringen in defensie met enige regelmaat afdeden als "toys for boys".

Inderdaad geeft GLPvdA aan dat ze óók kijken naar wat de Navo-partners doen. En daar is het beeld wisselend. De komende jaren wordt de Navo norm in ieder geval gehaald door Nederland.

Ik denk dat er voor '89 brede consensus bestond over het op peil houden van de defensieuitgaven en dat diezelfde consensus er na '89 was over de sloop van defensie. Ook de huidige secretaris-generaal van de Navo is hierin bepaald niet vrij van blaam.

Maar goed, de PvdA zag eind jaren '40 van de vorige eeuw héél goed wat er in midden- en Oost Europa gebeurde, de communisten grepen de macht en de sociaal-democraten werden direct in de eerste arrestatiegolven opgepakt en afgevoerd. Want Stalin en zijn lokale zetbazen hadden misschien wel een grotere hekel aan sociaal-democraten dan aan conservatieven. Een sterke defensie was de enige waarborg hiertegen.

[klaaas]

Bernard0343 schreef op zondag 9 november 2025 @ 19:07:
[...]

Zie de aanvulling op mijn post hierboven. De CU zou ook als 'gedoogpartij' kunnen optreden, dan hebben ze een 'vrije maar constructieve' rol en kunnen op ieder gewenst moment afstand nemen van wetsvoorstellen waar ze écht geen zin in hebben.

Dus dan realiseren ze geen inhoudelijke punten, hebben geen mooie ministerspost, maar maken wel een kabinet met radicaal rechts mogelijk? Waarom zouden ze dat ooit doen?

[Bernard0343]

klaaas schreef op zondag 9 november 2025 @ 20:47:
[...]

Dus dan realiseren ze geen inhoudelijke punten, hebben geen mooie ministerspost, maar maken wel een kabinet met radicaal rechts mogelijk? Waarom zouden ze dat ooit doen?

Tja... Om de 'successen' van het kabinet te kunnen claimen en afstand te houden tot de missers?
Uit plichtsbesef, iets waar andere partijen de mond vol van hebben, maar niét doen?

Nogmaals, als de coalitie 'over rechts' gaat, lijkt me dat de CU de enige partij is waar de overige vier mee door een deur kunnen. Inderdaad (en dat riep ik al eerder) is de vraag of de CU-fractie dat wil.

[ Voor 25% gewijzigd door Bernard0343 op 09-11-2025 20:56 ]

[klaaas]

Bernard0343 schreef op zondag 9 november 2025 @ 20:49:
[...]

Tja... Om de 'successen' van het kabinet te kunnen claimen en afstand te houden tot de missers?
Uit plichtsbesef, iets waar andere partijen de mond vol van hebben, maar niét doen?

Zoiets is alleen zinvol als de te verwachten koers van zo'n kabinet in lijn ligt met de koers van de gedoogpartij. Dat zal met zo'n rechts kabinet natuurlijk niet het geval zijn. Ik heb het idee dat je je niet goed realiseert hoe links het programma de CU is en hoe principieel de achterban denkt over zaken als asiel. In de constructie die je voorstelt kun je beter de SGP benaderen.

[Bernard0343]

klaaas schreef op zondag 9 november 2025 @ 20:57:
[...]

Zoiets is alleen zinvol als de te verwachten koers van zo'n kabinet in lijn ligt met de koers van de gedoogpartij. Dat zal met zo'n rechts kabinet natuurlijk niet het geval zijn. Ik heb het idee dat je je niet goed realiseert hoe links het programma de CU is en hoe principieel de achterban denkt over zaken als asiel. In de constructie die je voorstelt kun je beter de SGP benaderen.

Op het gebied van asiel liggen CU en D66 dicht bij elkaar. En denk je nu werkelijk dat Yesilgöz en Eerdmans nog veel te eisen hebben nadat ze GLPvdA weggewerkt hebben én de HRA niet hervormd wordt? Ik denk van niet. Ik denk dat de twee rechtse partijen dan hun onderhandelingskrediet verspeeld hebben. Het is geen onderhandeling tussen Yesilgöz, Eerdmans en Bikker. Jetten en Bontenbal zitten ook aan tafel.

[ Voor 10% gewijzigd door Bernard0343 op 09-11-2025 21:10 ]

[klaaas]

Bernard0343 schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:01:
[...]

Op het gebied van asiel liggen CU en D66 dicht bij elkaar. En denk je nu werkelijk dat Yesilgöz en Eerdmans nog veel te eisen hebben nadat ze GLPvdA weggewerkt hebben én de HRA niet hervormd wordt? Ik denk van niet. Ik denk dat de twee rechtse partijen dan hun onderhandelingskrediet verspeeld hebben.

Ja, maar D66 moet natuurlijk wel. CU kan zich probleemloos afzijdig houden. D66 zal in de onderhandelingen ook concessies moeten doen en die concessies zullen met 90% zekerheid niet in lijn zijn met de wensen van CU. Nogmaals: er valt voor hen gewoon niks te winnen met deelname en niets te verliezen met niet deelnemen.

[Bernard0343]

klaaas schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:11:
[...]

Ja, maar D66 moet natuurlijk wel. CU kan zich probleemloos afzijdig houden. D66 zal in de onderhandelingen ook concessies moeten doen en die concessies zullen met 90% zekerheid niet in lijn zijn met de wensen van CU. Nogmaals: er valt voor hen gewoon niks te winnen met deelname en niets te verliezen met niet deelnemen.

Natuurlijk moeten D66 en het CDA concessies doen. Maar je lijkt te vergeten dat:

• Aan tafel gaan met Ja21 al een enorme concessie is, in ieder geval van D66.
• Niets doen met de HRA al een enorme concessie is van zowel CDA als D66.

Deze twee concessies zijn geen 'kadootjes' die Jetten en Bontenbal uitdelen om maar te zorgen dat Yesilgöz en Eerdmans aan tafel komen. VVD en Ja21 zullen, later in de onderhandelingen, fors punten moeten inleveren om dit weer in balans te brengen. Daarnaast, ook Yesilgöz en Eerdmans hebben een belang bij de deelname van de CU. Het is een stabiele partij met regeerervaring die de balans in de coalitie niet te zeer verstoort. Het betrekken van een derde partij aan de rechterflank van het kabinet, bijvoorbeeld de BBB, zal dit wél doen. Dit zal ook betekenen dat de VVD zich niet meer als 'aanvoerder' van het rechterdeel van het kabinet kan afficheren, daar zorgt Mona Keijzer dan wel voor. Dus dat zal Yesilgöz niet willen. Trouwens Jetten zal de BBB ook niet zien zitten.

En tot slot, Pieter Grinwis op financiën, is dat iets waar de CU blij van wordt?

En nog een nabrander, dit is niet een kabinet dat door één van de deelnemers gewenst wordt. Imho, deze coalitie is het best haalbare. Beter wordt 't niet, stabieler al helemáál niet.

[ Voor 13% gewijzigd door Bernard0343 op 09-11-2025 21:51 ]

[klaaas]

Bernard0343 schreef op zondag 9 november 2025 @ 21:27:
[...]

Natuurlijk moeten D66 en het CDA concessies doen. Maar je lijkt te vergeten dat:

• Aan tafel gaan met Ja21 al een enorme concessie is, in ieder geval van D66.
• Niets doen met de HRA al een enorme concessie is van zowel CDA als D66.

Deze twee concessies zijn geen 'kadootjes' die Jetten en Bontenbal uitdelen om maar te zorgen dat Yesilgöz en Eerdmans aan tafel komen. VVD en Ja21 zullen, later in de onderhandelingen, fors punten moeten inleveren om dit weer in balans te brengen. Daarnaast, ook Yesilgöz en Eerdmans hebben een belang bij de deelname van de CU. Het is een stabiele partij met regeerervaring die de balans in de coalitie niet te zeer verstoort. Het betrekken van een derde partij aan de rechterflank van het kabinet, bijvoorbeeld de BBB, zal dit wél doen. Dit zal ook betekenen dat de VVD zich niet meer als 'aanvoerder' van het rechterdeel van het kabinet kan afficheren, daar zorgt Mona Keijzer dan wel voor. Dus dat zal Yesilgöz niet willen. Trouwens Jetten zal de BBB ook niet zien zitten.

En tot slot, Pieter Grinwis op financiën, is dat iets waar de CU blij van wordt?

En nog een nabrander, dit is niet een kabinet dat door één van de deelnemers gewenst wordt. Imho, deze coalitie is het best haalbare. Beter wordt 't niet, stabieler al helemáál niet.

Dat het erbij trekken van CU voor de andere partijen interessant kan zijn is best mogelijk. Wat ik in twijfel trekken is dat het voor de CU interessant is om aan te schuiven. Daarvoor heb je nog 0 inhoudelijke punten genoemd. Enkel dat een ministerspost interessant zou zijn of een algemeen gevoel van verantwoordelijkheid. Dat zou echter voor geen enkele partij voldoende moeten zijn om zo'n avontuur aan te gaan.

[Bernard0343]

klaaas schreef op zondag 9 november 2025 @ 22:17:
[...]

Dat het erbij trekken van CU voor de andere partijen interessant kan zijn is best mogelijk. Wat ik in twijfel trekken is dat het voor de CU interessant is om aan te schuiven. Daarvoor heb je nog 0 inhoudelijke punten genoemd. Enkel dat een ministerspost interessant zou zijn of een algemeen gevoel van verantwoordelijkheid. Dat zou echter voor geen enkele partij voldoende moeten zijn om zo'n avontuur aan te gaan.

Ik heb even naar het CU verkiezingsprogramma gekeken en kan, inderdaad, niet iets vinden dat de CU wil, wat uniek CU is, en wat andere partijen bereid zijn te leveren. Dus daarin heeft Jetten geen kado voor de CU.

Maar goed, wat heeft de CU 'gescoord' bij deelname aan eerdere kabinetten? Wat hadden ze 'toen' te winnen? En.. als de vorming van een stabiel kabinet míslukt, kan het CDA op deze trom roeren in een volgende verkiezingscampagne en Bikker als iemand die ‘wegloopt voor verantwoordelijkheid’ neerzetten.

[ Voor 13% gewijzigd door Bernard0343 op 09-11-2025 22:33 ]

[bulle bas]

Voor de mensen die ChristenUnie iets zien als een rechtse vulling voor een rechts bankstel: nope.

CU, zeker met Bikker, legt zaken langs een morele lat vanwege innerlijke overtuiging. Politiek opportunisme wordt door de achterband niet gewaardeerd.
Een CDA is moreel vele malen flexibeler. Het interessante aan Bontenbal is dat hij (maar ik kan me vergissen) een van de meest CU-compatibele CDA-leiders is van recente tijden vermoed ik. De vraag is hoeveel grip hij heeft op het CDA-stuur. Hij geeft zelf aan dat de partij een verandering doormaakt waar de buitenwacht geduld mee moet hebben. Een voorbeeld die hij dan noemt is het Gaza-dossier.

CU en SGP delen een sterk gelijkende protestante erfenis, maar de cultuur van die eerste is dat men van zichzelf rekenschap eist ten aanzien van wetenschappelijke inzichten. De SGP heeft zich buiten academische traditie ontwikkeld, compleet afzonderlijk ontwikkeld naar een subcultuur waarbij wetenschappelijke inzichten genegeerd worden, of soms met oppervlakkige drogredenen worden afgeserveerd.
Edit: Een concreet verschil is dat binnen SGP-ecosysteem alles passend gemaakt moet worden met de theologie van 17e en 18e eeuw, inclusief aanwijzingen voor het dagelijkse leven. De SGP is in aanleg veel beter geschikt om zich aan te sluiten bij een collectief dat de werkelijkheid geweld aan doet.
Rutte is al jaar en dag een graag geziene spreker op SGP-evenementen. De SGP koopt er relevantie mee, en de VVD kocht er goedkope gedoogsteun.

Er is nog een verschil tussen Van Der Vlies en vd Staaij aan de ene kant, en Stoffer die nu de fractie leidt. Die laatste lijkt minder scrupules en mores te kennen, is ook minder bescheiden en meer showgericht. Gezien de stijlbreuken zie ik de SGP onder Stoffer eerder principes voor invloed uitruilen dan vroeger.

[ Voor 6% gewijzigd door bulle bas op 09-11-2025 23:01 ]

[bulle bas]

dawg schreef op zaterdag 8 november 2025 @ 22:58:
@bulle bas mocht u - of anderen - geïnteresseerd zijn, in deze podcast is Nina Zeelen te gast en zijn er nog enkele van dat soort anekdotes op redactievloeren te horen. En daarnaast zeer interessant over de dynamiek tussen media en politiek.

Ik ben nog maar een stukje gevorderd, maar het is al interessant. Wat genoemd wordt is dat de presentator veel te veel macht heeft, al liggen de rapporten op tafel, het hangt er maar van af of meneer zin heeft om ze te lezen en of het maar een beetje bij zijn wereldbeeld past.

Zal voor het topic te ver gaan om het helemaal uit te diepen, maar hier wringt zich al weer dat we Talkshows hebben in plaats van debat en interviews. Als de kijkcijfers aan de show van de entertainer hangen, en het cluster eromheen meer te eten krijgt als de entertainer maar lekker in de markt ligt, dan zie ik weinig natuurlijke remmen.

Toch is dat nog teveel de voorkant voor mij, ik zou graag zien wie waar bewerkt wordt om deze of gene presentator of coördinator op de stoel te zetten. En: hoe kan het dat andere fracties hierbij het nakijken hebben? Wellicht heeft @Virtuozzo nog een pointer?

[Fiber]

Bernard0343 schreef op zondag 9 november 2025 @ 18:18:
[...]

Ik denk dat de grootste 'problemen' tussen D66 en de VVD zitten. Jetten zal balen dat hij in een coalitie gedwongen wordt met Ja21. De VVD zal, in ieder geval, niet akkoord gaan met het afbouwen/ 'moderniseren' van de hypotheekrenteaftrek. Inderdaad, op het gebied van stikstof is Ja21 de 'outlyer', maar ik denk dat Eerdmans zó graag het kabinet in wil, dat hij het prima vind als het stikstofbeleid dichtbij de wensen van D66, CU en het CDA ligt. In de verwoording van dit beleid kan je ook, aardig wat, doen.

Volgens ligt het risico van het mislukken van een formatie 'over rechts' niet bij Ja21, maar bij de VVD die zich als een diva gedraagt en dagelijks een nieuw breekpunt formuleert (want de succesvol uitsluiten van GLPvdA en het behouden van de HRA, kan er toe leiden dat Yesilgöz haar hand overspeelt, bijvoorbeeld door óók nog veel eisen te stellen op het gebied van asielbeleid).

Volgens mij kan de VVD eisen wat ze maar willen tot D66 afhaakt en de PVV instapt. Met wat steun van de kleinere rechtse partijen is er gewoon een rechts kabinet mogelijk waarin het CDA de meest linkse partij is...

Niet dat ik daar heel blij van word, maar het lijkt mij wel de realiteit.

En sowieso, D66 in een centrum rechts kabinet lijkt mij electorale zelfmoord. Die hebben de PvdA/GL echt nodig op de linkerflank.

To zo ver mijn leunstoel analyse...

[Fiber]

Er is dus volgens mij geen kabinet mogelijk zonder de VVD, en ook niet zonder het CDA, maar wel zonder D66 en ook zonder PvdA/GL...

De VVD en ook het CDA zitten dus bijzonder comfortabel achterover te leunen...

[ Voor 24% gewijzigd door Fiber op 09-11-2025 23:19 ]

[Bernard0343]

Fiber schreef op zondag 9 november 2025 @ 23:10:
[...]

Volgens mij kan de VVD eisen wat ze maar willen tot D66 afhaakt en de PVV instapt. Met wat steun van de kleinere rechtse partijen is er gewoon een rechts kabinet mogelijk waarin het CDA de meest linkse partij is...

Niet dat ik daar heel blij van word, maar het lijkt mij wel de realiteit.

En sowieso, D66 in een centrum rechts kabinet lijkt mij electorale zelfmoord. Die hebben de PvdA/GL echt nodig op de linkerflank.

To zo ver mijn leunstoel analyse...

Pak even een krant van de afgelopen maanden uit de krantenbak naast je leunstoel en lees die even. De VVD heeft de PVV uitgesloten. Het CDA heeft de PVV uitgesloten én veel (NSC) stemmers die het CDA heeft teruggewonnen hebben (ook) daarom CDA gestemd. Het CDA is al eens bijna uit elkaar gespat vanwege Wilders. Dat is een heel diep trauma binnen deze partij. Bontenbal wil écht niet.

Een meerderheidskabinet met de PVV, dat gaat niet gebeuren. Een minderheidskabinet van PVV, Ja21, FvD, SGP en BBB evenmin.

En GLPvdA, uitgesloten door de VVD, daar baalt Jetten enorm van, maar het versterkt zijn onderhandelingspositie richting VVD en Ja21. Hij zal GLPvdA inmiddels afgeschreven hebben. Voor de VVD is geen alternatief. Voor GLPvdA is dat er wel.

[ Voor 9% gewijzigd door Bernard0343 op 09-11-2025 23:37 ]

[skimine]

bulle bas schreef op zondag 9 november 2025 @ 22:53:
[...]

Ik ben nog maar een stukje gevorderd, maar het is al interessant. Wat genoemd wordt is dat de presentator veel te veel macht heeft, al liggen de rapporten op tafel, het hangt er maar van af of meneer zin heeft om ze te lezen en of het maar een beetje bij zijn wereldbeeld past.

Zal voor het topic te ver gaan om het helemaal uit te diepen, maar hier wringt zich al weer dat we Talkshows hebben in plaats van debat en interviews. Als de kijkcijfers aan de show van de entertainer hangen, en het cluster eromheen meer te eten krijgt als de entertainer maar lekker in de markt ligt, dan zie ik weinig natuurlijke remmen.

Toch is dat nog teveel de voorkant voor mij, ik zou graag zien wie waar bewerkt wordt om deze of gene presentator of coördinator op de stoel te zetten. En: hoe kan het dat andere fracties hierbij het nakijken hebben? Wellicht heeft @Virtuozzo nog een pointer?

Voor die verdere uitdieping is denk ik wel plek in De Nederlandse media en het controleren van de macht of Journalistiek en politiek: actualiteiten en achtergronden (ben overigens even kwijt waar het belangrijkste verschil tussen die topics ligt)

[Compuchip87]

Bernard0343 schreef op zondag 9 november 2025 @ 23:31:
[...]

Pak even een krant van de afgelopen maanden uit de krantenbak naast je leunstoel en lees die even. De VVD heeft de PVV uitgesloten.

Dat lijkt me het minste probleem. Als de VVD moet kiezen tussen 1. niet regeren 2. PVV of 3. GlPvdA weet ik wel wat ze kiezen.

Dat uitsluiten spinnen ze wel. Landsbelang, stevig gesprek, goede afspraken gemaakt, blabla, centrumrechts good extreemlinks ba-a-a-ad

[Bernard0343]

Compuchip87 schreef op maandag 10 november 2025 @ 04:42:
[...]


Dat lijkt me het minste probleem. Als de VVD moet kiezen tussen 1. niet regeren 2. PVV of 3. GlPvdA weet ik wel wat ze kiezen.

Dat uitsluiten spinnen ze wel. Landsbelang, stevig gesprek, goede afspraken gemaakt, blabla, centrumrechts good extreemlinks ba-a-a-ad

VVD heeft voor een meerderheidscoalitie het CDA nodig, ook deze partij heeft echt geen zin in de PVV. Zie deze documentaire over hoe het CDA zich bijna opblies tijdens het congres waarin deelname aan Rutte I, het kabinet gedoogd door Wilders, besproken werd. Dit wil het CDA nooit meer.

De PVV zal deze periode in de oppositie zitten.

[ Voor 18% gewijzigd door Bernard0343 op 10-11-2025 07:18 ]