Virtuozzo schreef op vrijdag 7 november 2025 @ 02:59:
[...]
Cumulative Beeldvorming. Hier mogen media best op aangesproken worden. Zelfs de Groene is recent nog in het probleem van de PR schil van de VVD getrapt, het zit ook gewoon diep, we zien het als conform.
Anders gezegd: het zit op de stoel dus het moet wel onderschrijven waar die stoel voor staat. Dure aanname.
Yesilgoz heeft daar - bijna - een gruwelijk fout bij gemaakt. Dat liegen over de cijfers bij de vorige verkiezingen deed geen windeieren leggen, maar het was dermate zichtbaar dat er op teveel plekken, ook bij media, mensen vragen zijn gaan stellen. Wat nog ontbreekt is de bewustwording dat een politieke organisatie getoetst moet worden niet alleen op feiten, niet enkel op gedrag, niet enkel op verschil tussen wat zichtbaar is en wat onder water in de kern van de ijsberg zit, maar of de machtskern hetzelfde is als de partij (en dat is bij een VVD al meer dan twintig jaar niet het geval) en of de machtskern én de PR schil van politieke actoren het bestel onderschrijven. En dat was al vóór de terugkeer van Bolkestein niet meer het geval.
Even cru: wij als samenleving moeten bankieren op de informatie en het beeld (niet noodzakelijkerwijze hetzelfde) wat we krijgen vanuit grotendeels media en te weinig eigen participatie. Als informatie en beeld rusten op aannames, dan is het gewoon fout bankieren. Het punt waarop mensen zich dat nog zelf konden aanrekenen is al heel lang voorbij. Cumulatieve Inertie. Dit is precies wat we in Hongerije gezien hebben, en zowel in het VK als in de VS. Dan komt het heel hard neer op een brute toets van bewustwording binnen medialandschap.
Waarom denk je dat het hele VVD netwerk overal de deuren platloopt nu in de sociale kringen van dat landschap. We noemen het masseren, maar het is eigenlijk gewoon een klassieke term: Elite Capture.
Is daar voor wat betreft Nederland aandacht voor in de zin van openbare bronnen? Ik zie als burger helaas alleen de voorkant.
De effecten zijn er wel. Ik citeer even uit de VK eerder dit jaar.
Het verwijt dat de publieke omroep te links is, is lang te horen geweest. Een uitspraak uit 2009 van Henk Hagoort, toenmalig voorzitter van de NPO, wordt nog altijd vaak opgerakeld. ‘Drie keer de Volkskrant’, zei hij, verwijzend naar de actualiteitenprogramma’s die de publieke omroep destijds uitzond.
Zappend vanaf de bank – sinds 2016 heeft hij niet meer de leiding over de NPO – ziet Hagoort dat de uitzendingen diverser zijn geworden, ook door de toetreding van omroepen als WNL. ‘Anno nu zou ik die uitspraak dan ook niet meer doen.’ De NPO van dit moment, zegt hij, is niet met één krant te vergelijken.
Drie, vier keer De Telegraaf
Zappend vanaf de bank – sinds 2016 heeft hij niet meer de leiding over de NPO – ziet Hagoort dat de uitzendingen diverser zijn geworden, ook door de toetreding van omroepen als WNL. ‘Anno nu zou ik die uitspraak dan ook niet meer doen.’ De NPO van dit moment, zegt hij, is niet met één krant te vergelijken.
Volgens anderen is dat wel zo. ‘De publieke omroep [is] drie keer De Telegraaf geworden’, schreef NRC-journalist Wilfred Takken in juni in zijn tv-recensie. Zondag zei Jeroen Pauw in het AD eveneens dat de NPO nu ‘eerder drie keer De Telegraaf’ is.
Diederik Samsom ging in juni nog een stap verder. In zijn Volkskrant-column schreef hij: ‘Televisie was in Nederland wellicht ooit drie keer de Volkskrant, zoals een NPO-voorzitter eens opmerkte, maar is nu zeker vier keer De Telegraaf.’
Bovendien heb ik niet het idee dat een WNL eenzelfde journalistieke integriteit heeft als de VARA.
De linkse signatuur van de omroep betekende overigens niet dat progressieve politici de programma’s ervan als een warm bad konden beschouwen. ‘De angst om te links te zijn speelt al jaren een grote rol in het samenstellen van de talkshows bij BNNVara’, zegt een redacteur van de omroep, ‘daarom werden linkse politici vaak extra kritisch ondervraagd.’
Presentator Matthijs van Nieuwkerk maakte het de politicus Martijn van Dam in DWDD in 2012 zo moeilijk dat diens kansen om partijleider van de PvdA te worden daarna voorgoed waren verkeken. En toen Frans Timmermans in 2014 aan tafel zat bij Pauw, uitte die scherpe kritiek op Timmermans’ emotionele toespraak over de MH17. Het duurde tien jaar voordat Timmermans weer bij Pauw te gast wilde zijn.
De "linkse" signatuur zat meer in de selectie van gasten. (Nu zal jij opmerken dat hierbij notabene ook nog eens vooral derde weg zichtbaar is).
Niettemin hebben conservatieve stemmen gelijk als ze zeggen dat de Vara vaak een podium bood aan progressieve geluiden. De politici die tussen 2006 en 2014 het vaakst bij Pauw & Witteman aan tafel zaten, waren Alexander Pechtold (D66), Femke Halsema (GroenLinks), Wouter Bos (PvdA) en Diederik Samsom (PvdA), uitgaande van een telling van film- en televisiesite IMDB.
Inmiddels is de talkshowdominantie van de Vara, en later BNNVara, voorbij. Nadat het kabinet op 3 juni was gevallen, konden politici hun verhaal vertellen bij Goedemorgen Nederland (WNL), Goedenavond Nederland (WNL), Vier avonden op rij (Avrotros), Café Kockelmann (WNL) en WNL op zondag (WNL).
Inmiddels ben ik zo ver dat ik hier om kan lachen:
WNL omschrijft zichzelf als ‘vrolijk rechts’ en raakte in opspraak toen in 2023 en 2024 naar buiten kwam dat Bert Huisjes, de toenmalige hoofdredacteur, bij zijn journalisten aandrong op een warme behandeling voor VVD’ers. Huisjes is deze zomer opgevolgd door Kees Berghuis, die hiervoor tien jaar spindoctor was van de VVD.
Hier weer zoiets:
Niet alleen het veranderde talkshowlandschap suggereert verrechtsing bij de NPO. Roel Maalderink, die in Plakshot graag de spot dreef met de banden tussen WNL en de VVD, kreeg van de VPRO te horen dat er na zeven seizoenen een einde komt aan zijn satirische programma.
EDIT: Dit is waarom Plakshot niet past bij de VVD
(hoe dit zo weinig views en interactie kreeg is mij een raadsel)
Dit jaar maakte mediamaker en columnist Sander Schimmelpenninck samen met Jaap Reesema en Liesbeth Staats een pilot voor een programma over framing en nepnieuws, met de werktitel D.O.M. ‘De NPO is nooit echt transparant over zijn beslissingen’, zegt Schimmelpenninck, ‘maar van mensen rond het programma hoorde ik dat ze het hebben afgewezen omdat ze bang waren dat het voor het publiek te links zou zijn.’
Volgens Jurre Bosman, directeur audio en video van NPO, is dat niet het geval. ‘Met links of rechts had het niets te maken. Het programma werd toch te veel een talkshow en daar hebben we er al veel van.’ Bronnen die over het programma contact hebben gehad met de NPO zeggen dat de linkse signatuur ervan wel degelijk een rol speelde bij de afwijzing.
Op de radio verdwijnen er progressieve geluiden naar de achtergrond. De Nieuws BV (BNNVara), waar columnisten als Pieter Derks, Lisa Loeb en Marcel van Roosmalen geregeld uithalen naar rechtse politici, verdwijnt vanaf 2026 van NPO Radio 1, waar het op het middaguur wordt uitgezonden.
Ik denk dat een talkshow oneindig meer invloed heeft dan een Nieuwsuur, want dat eerste format past beter bij de menselijke ervaring, zie voor wat ik daarmee bedoel mijn poging om antwoord te geven op de vraag wat "links" anders zou moeten doen:
bulle bas in "De Tweede Kamerverkiezingen 2025: De uitkomst" Vervolgens zie je dat de
promotie-afdeling van de VVD WNL alleenrecht krijgt gedurende hele zomer voor de verkiezingen:
In een hoofdredactioneel commentaar hekelt NRC afgelopen dinsdag de beslissing van de NPO om deze zomer in talkshows alleen het WNL-geluid te laten horen. De ‘meerstemmigheid ontbrak, en dat is een probleem’, schrijft de krant, die het ‘bedroevend’ noemt ‘dat de publieke omroep in de huidige ‘vertalkshowing’ van de politiek deze zomer geen verantwoordelijkheid heeft genomen’.
Oranje noemt het ‘wonderlijk’ om het hele journalistieke aanbod van de NPO te beoordelen op basis van alleen de talkshows. ‘We maken dagelijks ook onder meer Nieuwsuur en EenVandaag.’
Over hoe dat er op de redactievloer uitziet, journalist Zeelen kan het op persoonlijk vlak uitstekend vinden met Kockelmann, maar op journalistiek vlak wrijft het:
Maar gaandeweg raakte Zeelen gefrustreerd door de volgens haar fluwelen handschoenen waarmee Kockelmann rechtse politici, en vooral VVD-leider Dilan Yesilgöz, behandelde.
Voorafgaand aan de Op1-uitzending van 10 november 2023, waarin Yesilgöz in gesprek zou gaan met ondernemers, opperde Zeelen herhaaldelijk tegen Kockelmann en zijn redactie dat hij haar kritisch moest bevragen over het VVD-standpunt over innovatiekorting, een regeling waardoor grote bedrijven miljarden minder belasting betalen.
Maar Kockelmann bracht het niet ter sprake. Met zijn medepresentator Tijs van den Brink zette hij Yesilgöz uitgebreid neer als premierskandidaat – de verkiezingen waren twee weken later.
Nog tijdens de uitzending zette de gefrustreerde Zeelen in kapitalen op de redactie-app: ‘Een Amerikaans bedrijf als Booking hoeft 9 procent minder winstbelasting te betalen dan een Nederlands mkb-bedrijf om de hoek. Vraag aan VVD: bent u voor het afbouwen van de innovatiekorting?’
Dat verhaal van nareis op nareis die jij ook noemt werd dus ook niet door Kockelmann aangepakt:
Yesilgöz werd uiteindelijk geen premier, maar nam als fractievoorzitter plaats in de Tweede Kamer. Op 26 juni 2024 gaf ze haar afscheidsinterview als minister van Justitie en Veiligheid aan Sven op 1.
Dat was op een voor haar precair moment: zes dagen eerder had ze erkend dat uitspraken die ze in de zomer van 2023 had gedaan, niet klopten. Jaarlijks komen er ‘duizenden’ asielzoekers via ‘nareis op nareis’ naar Nederland, had ze gezegd. In werkelijkheid waren het er tientallen.
De ophef over de onwaarheid was enorm en Kockelmann had een half uur om de kwestie aan te kaarten. Toch deed hij dat niet, zegt Zeelen, die WNL is blijven volgen en via sociale media en haar platform Cracking the Frame verslag doet van haar bevindingen.
Kockelmann wil niet zelf reageren op het verhaal van Zeelen. Hij verwijst door naar WNL-hoofdredacteur Berghuis.
Zo gaat het maar door. De gevolgen zijn zichtbaar, maar ik zou over die machinaties op de achtergrond graag het hoe, wie, wat en waar willen weten. Juist dat is het verhaal waardoor VVD makkelijker als non-conform kan worden opgemerkt. Al die stukjes moeten m.i. op tafel liggen voordat de burger er een kloppend verhaal in herkent. Is dat verhaal er, dan kunnen andere signalen opgepikt en geïntegreerd worden als passend in de reeks.
De waarheid moet op het voertuig van het verhaal zitten, anders laten we het niet binnen. De verteller moet geloofwaardig zijn, en het verhaal moet ook 'mooi' zijn. Dat doen de anderen beter. De niet constructieve politiek krijgt met minder meer voor elkaar: men heeft doorgaans de werkelijkheid tegen, de weg naar het beloofde land blijkt steeds langer te zijn, en toch komt hun schets van de werkelijkheid als aannemelijker over.