De Tweede Kamerverkiezingen 2025: Actualiteiten en info

[NMH]

De Tweede Kamerverkiezingen 2025: Algemeen discussietopic

Doel topic

Bespreek hier al de actualiteiten en algemene zaken omtrent de verkiezingen die niet vallen onder de overige verkiezingstopics.

Wat hoort niet in dit topic

• Het bespreken van de verkiezingsprogramma's van partijen die een eigen topic hebben. Wil je het programma van een partij bespreken die nog geen eigen topic heeft, schroom dan vooral niet om dat te maken.
• Het bespreken van peilingen, daarvoor hebben wij: TKV 2025: Peilingen en mogelijke coalities.

Verkiezingsinformatie

Data

• Dag van kandidaatstelling: 15 september 2025
• Dag van stemming: 29 oktober 2025

Informatie pagina's

Prodemos heeft algemene informatie over de verkiezingen:
Thema Verkiezingen

Informatiepagina wikipedia over de verkiezingen
Tweede Kamerverkiezingen 2025

Stemwijze

Er wordt nog steeds gestemd met potlood, de procedure staat hier beschreven:
Hoe kan ik stemmen bij verkiezingen?

Stemmen vanuit het buitenland

Een Nederlandse kiezer die op de dag van de verkiezing tijdelijk of permanent in het buitenland verblijft, kan toch deelnemen aan de stemming. Als deze kiezer nog wel in een Nederlandse gemeente staat ingeschreven, kan degene zelf per brief stemmen of iemand anders via een onderhandse of schriftelijke volmacht voor zich laten stemmen. Als de kiezer niet meer staat ingeschreven bij een Nederlandse gemeente, moet die zich eerst (eenmalig) laten registreren als kiezer in het buitenland. Vervolgens kan hij per brief stemmen, of via een schriftelijke volmacht. Een andere optie om zelf te stemmen is stemmen met een kiezerspas (hiervoor moet de persoon op de dag van stemming in Nederland zijn).

Bron en meer informatie bij de kiesraad.

[spijkerhoofd]

https://www.nu.nl/economi...-meer-werken-belonen.html

Artikel over de toeslagenplannen van verschillende partijen.

Wat achtergrondinformatie

Zo'n zes miljoen huishoudens in Nederland krijgen een of meerdere toeslagen. Ze ontvangen jaarlijks gemiddeld 3.333 euro. Het gaat om geld voor kinderen, kinderopvang, huur of zorg. In totaal geeft de overheid jaarlijks een kleine 20 miljard euro uit aan toeslagen.

Verschillen tussen de partijen. PVV schenkt er geen aandacht aan in hun programma, wel weer typisch...

Van de grotere partijen willen GroenLinks-PvdA, VVD en D66 uiteindelijk van de toeslagen af. Ook kleine partijen zoals ChristenUnie en Volt stellen flinke hervormingen voor, zoals een basisinkomen. Het CDA gaat minder ver, maar wil wel minder inkomensafhankelijke regelingen.

GL-PvdA en D66 pleiten voor een hoger minimumloon en een hoger bijstandsbedrag, zodat toeslagen voor meer mensen overbodig worden. VVD wil een maximum invoeren op het bedrag dat binnenkomt van inkomenssteun, zodat de stap naar werken meer loont. De PVV schenkt geen aandacht aan de toekomst van het toeslagenstelsel.

[Kurkentrekker]

De Volkskrant heeft een checker online staan waarmee je kunt zien in hoeverre jouw keuzes overeenkomen met die van de partijen in de tweede kamer, op basis van hoe zij gestemd hebben:

https://www.volkskrant.nl...eede-kamer-2025~v1477077/

Is natuurlijk maar een indicatie, en voor mij kwamen er nog wel wat verrassingen uit.

[ Voor 2% gewijzigd door Kurkentrekker op 15-09-2025 19:53 . Reden: Op de een of andere manier wordt ‘van de’ steeds ‘cancer’ door mijn autocorrect. Sorry. ]

[spijkerhoofd]

Kurkentrekker schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:20:
De Volkskrant heeft een checker online staan waarmee je kunt zien in hoeverre jouw keuzes overeenkomen met die cancer partijen in de tweede kamer, op basis van hoe zij gestemd hebben:

https://www.volkskrant.nl...eede-kamer-2025~v1477077/

Is natuurlijk maar een indicatie, en voor mij kwamen er nog wel wat verrassingen uit.

Bij mij kwam D66 en Volt uit, ik was niet erg verrast. Ik mis wel een aantal onderwerpen nog, hypotheekrenteaftrek heeft veel losgemaakt in het land, veel over asiel, maar amper over Arbeids en kennismigranten om als voorbeelden te noemen.

[Kurkentrekker]

spijkerhoofd schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:43:
[...]

Bij mij kwam D66 en Volt uit, ik was niet erg verrast. Ik mis wel een aantal onderwerpen nog, hypotheekrenteaftrek heeft veel losgemaakt in het land, veel over asiel, maar amper over Arbeids en kennismigranten om als voorbeelden te noemen.

HRA is ook niet over gestemd recentelijk, voor zover ik weet. Dus niet zo gek dat het niet naar voren komt in deze checker. Welke motie over arbeidsmigratie doel je op?

[spijkerhoofd]

Kurkentrekker schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:46:
[...]

HRA is ook niet over gestemd recentelijk, voor zover ik weet. Dus niet zo gek dat het niet naar voren komt in deze checker. Welke motie over arbeidsmigratie doel je op?

Ik dacht dat het over onderwerpen ging, niet over het stemgedrag. Wel goed trouwens dat ze het stemgedrag erbij halen...

[Delerium]

spijkerhoofd schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:47:
[...]
Ik dacht dat het over onderwerpen ging, niet over het stemgedrag. Wel goed trouwens dat ze het stemgedrag erbij halen...

Helaas is dat hard nodig, niet alle partijen doen wat ze zeggen te gaan doen.

Sommige vragen waren voor mij vrij lastig, zoals deze:"Stel scherpere eisen aan uitzendbureaus die arbeidsmigranten naar Nederland halen". Ik ben voor, maar de partijen van mijn hoek zijn tegen. Dus hier moet ik nog eens goed naar kijken.

"Het is goed dat de salderingsregeling voor zonnepanelen wordt beëindigd" vind ik niet leuk, maar ergens heeft het subsidieverhaal zijn langste tijd gehad en steunt het voornamelijk mensen met veel dak. Ik dacht daarmee het standpunt van de PvdA/GL te hebben overgenomen, maar die zijn blijkbaar hier toch tegen.

Wel leuk spul altijd. En wederom totaal geen FvD-stemmer hier.

[Kurkentrekker]

Delerium schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:54:
[...]

"Het is goed dat de salderingsregeling voor zonnepanelen wordt beëindigd" vind ik niet leuk, maar ergens heeft het subsidieverhaal zijn langste tijd gehad en steunt het voornamelijk mensen met veel dak. Ik dacht daarmee het standpunt van de PvdA/GL te hebben overgenomen, maar die zijn blijkbaar hier toch tegen.

Dat vond ik ook een vreemde. Het leek me juist dat die regeling vooral goed was voor de mensen met een dikke portemonnee die geld en oppervlakte hebben voor 10.000 WP en een warmtepomp, en dat is over het algemeen niet de doelgroep van de pvda.

Aan de andere kant: abrupte afschaffing is misschien ook niet handig in de energietransitie, immers gaan nu minder mensen nog investeren in zonnepanelen. Dus ik kan me ook voorstellen dat men salderen nog wel wil toestaan, of alleen voor mensen met een kleinere beurs, of iets dergelijks. Het lastige van zo’n stemwijzer als dit is dat je niet weet waarom iemand een motie heeft afgewezen. Het kan zijn omdat hij te ver gaat, maar ook ‘niet ver genoeg’.

[Superman]

Kurkentrekker schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:20:
De Volkskrant heeft een checker online staan waarmee je kunt zien in hoeverre jouw keuzes overeenkomen met die van de partijen in de tweede kamer, op basis van hoe zij gestemd hebben:

https://www.volkskrant.nl...eede-kamer-2025~v1477077/

Is natuurlijk maar een indicatie, en voor mij kwamen er nog wel wat verrassingen uit.

Staat achter paywall helaas

[Kurkentrekker]

Superman schreef op maandag 15 september 2025 @ 20:00:
[...]

Staat achter paywall helaas

Vreemd, ik heb geen abbo en kom er toch in. Heeft misschien met je cookie instellingen te maken?

[spijkerhoofd]

Kurkentrekker schreef op maandag 15 september 2025 @ 20:00:
[...]


Dat vond ik ook een vreemde. Het leek me juist dat die regeling vooral goed was voor de mensen met een dikke portemonnee die geld en oppervlakte hebben voor 10.000 WP en een warmtepomp, en dat is over het algemeen niet de doelgroep van de pvda.

De PVDA is tegen omdat nu mensen met een kleinere portomonee eindelijk hun woningen met zonnepanelen en later wellicht een warmtepomp kunnen aanschaffen gaat die regeling weer weg, dus de regeling was enkel bruikbaar voor de rijke mensen was en niet voor Jan Modaal.

Aan de andere kant: abrupte afschaffing is misschien ook niet handig in de energietransitie, immers gaan nu minder mensen nog investeren in zonnepanelen. Dus ik kan me ook voorstellen dat men salderen nog wel wil toestaan, of alleen voor mensen met een kleinere beurs, of iets dergelijks. Het lastige van zo’n stemwijzer als dit is dat je niet weet waarom iemand een motie heeft afgewezen. Het kan zijn omdat hij te ver gaat, maar ook ‘niet ver genoeg’.

Dat is de reden dat GL tegen is.

[TheJason]

Superman schreef op maandag 15 september 2025 @ 20:00:
[...]

Staat achter paywall helaas

Je hoeft je alleen te registreren en niet te abonneren.

[Kurkentrekker]

TheJason schreef op maandag 15 september 2025 @ 20:22:
[...]

Je hoeft je alleen te registreren en niet te abonneren.

Oh dat verklaart. Ik heb nog wel ergens zo’n throwaway dpg account in m’n password manager zwerven.

spijkerhoofd schreef op maandag 15 september 2025 @ 20:11:
[...]

De PVDA is tegen omdat nu mensen met een kleinere portomonee eindelijk hun woningen met zonnepanelen en later wellicht een warmtepomp kunnen aanschaffen gaat die regeling weer weg, dus de regeling was enkel bruikbaar voor de rijke mensen was en niet voor Jan Modaal.


[...]


Dat is de reden dat GL tegen is.

Daar ben ik het dan ook wel mee eens. Ik vind het ook een beetje flauw dat Jan-Jaap Dubbel-Modaal wel de Tesla op z’n oprit gratis kan opladen in z’n geïsoleerde hr+++ woning en Jan Modaal zelf nu pas aan de beurt is en het niet meer rendeert om eigen stroom op te gaan wekken, tegen hogere kosten.

In dat geval ben ik dus selectief tegen afschaffing van de salderingsregeling.

[rik86]

Delerium schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:54:
[...]

Helaas is dat hard nodig, niet alle partijen doen wat ze zeggen te gaan doen.

Sommige vragen waren voor mij vrij lastig, zoals deze:"Stel scherpere eisen aan uitzendbureaus die arbeidsmigranten naar Nederland halen". Ik ben voor, maar de partijen van mijn hoek zijn tegen. Dus hier moet ik nog eens goed naar kijken.

"Het is goed dat de salderingsregeling voor zonnepanelen wordt beëindigd" vind ik niet leuk, maar ergens heeft het subsidieverhaal zijn langste tijd gehad en steunt het voornamelijk mensen met veel dak. Ik dacht daarmee het standpunt van de PvdA/GL te hebben overgenomen, maar die zijn blijkbaar hier toch tegen.

Wel leuk spul altijd. En wederom totaal geen FvD-stemmer hier.

Ik 4 t zelfde als FvD en CU/D66/Volt op 1

En t zegt niet alles, zeker bij coalitiepartijen niet, want dat volgt uit t coalitieakkoord. en soms stemt een PVV tegen iets waar ze eigenlijk voor zijn omdat t een PvdA plan is of de kop van de motie de lading helemaal niet dekt.

[defiant]

Persoonlijk vind ik een van de belangrijkste tekortkoming van onze politieke cultuur dat er nauwelijks politiek geheugen lijkt te zijn voor het verleden. Want het vreemd dat we in een democratie leven, maar mensen toch steeds ontevredener lijken met zowel de politiek in het algemeen, alsmede hun eigen stemkeuze.

Ik denk dat dit deels komt omdat ideologische politieke verschuivingen in het verleden nooit breed zijn geduid. CDA, VVD en PvdA (en ook andere partijen) zijn door de decennia behoorlijk van ideologie veranderd, maar elke ideologische verschuiving is nooit echt expliciet aan de kiezer voorgelegd. En dat komt imho omdat ideologie, d.w.z. de kernwaarden waar de partij voor staat, steeds minder een rol zijn gaan spelen. Ze worden vervangen door standpunten of verworden tot zelfs karikaturen.

Partij ideologie voorspeld hoe en in welke richting een partij de oplossing zoekt en welke keuzes er worden gemaakt. Zie ook: Politieke ideologie in NL: definitie, problemen en discussie

Het gevolg is dat kiezers misschien wel globaal een idee hebben waar een partij voor staat, maar niet weten hoe een partij zich zal gedragen. De politiek reageert als reactie daarop met een focus juist meer populisme om de kiezer maar voor zich te winnen. En populisme verbergt juist vaak de onderliggende ideologie, die er wel degelijk is, dit zie je o..a. aan het stemgedrag van populistische partijen op de onderwerpen waar ze niet of weinig over praten. Het gevolg is iedere verkiezing weer een teleurstelling en meer wantrouwen.

En als men al over ideologie praat dan praat men vaak in vaak in abstracte terminologieën, je ziet in deze verkiezingen dat een z.g.n. kleine overheid een item is bij bepaalde partijen. Zonder ideologische invulling kan dit werkelijk alles betekenen. Bezuinigen we dan op de bijstand of op de politie? Bijvoorbeeld juist de VVD heeft als issue owner van veiligheid in het verleden bezuinigd op politie en justitie: Grote problemen bij politie en justitie

Andere voorbeelden, de PvdA voerde de participatie wet in. Ook het CDA (en) VVD fiscaliseerde de AOW waar men in verkiezingen fel tegen ageerde destijds.

Allemaal schijnbaar gebroken beloftes, maar allemaal het gevolg van het gebrek aan een echte politiek debat cultuur over ideologie en lange termijn visie in Nederland. Het is dan ook de taak van de journalistiek omdat mede naar boven te krijgen. Want verkiezingen hebben nu eenmaal consequenties.

Maar ik vrees ervoor, dit is niet gebeurd bij vorige verkiezingen, debatten gingen nauwelijks over de inhoud, talkshows vervullen nauwelijks nog een journalistieke functie.

[mister_S]

Is dat niet een direct gevolg van de samenleving, bestuur en stemmer, die in steeds kortere termijnen denkt? Media is hier ook schuldig aan, daar is het ook steeds meer "scoren" ipv kritisch kijken naar het verleden. Want wie boeit het verleden nou?

[defiant]

mister_S schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 07:51:
Is dat niet een direct gevolg van de samenleving, bestuur en stemmer, die in steeds kortere termijnen denkt? Media is hier ook schuldig aan, daar is het ook steeds meer "scoren" ipv kritisch kijken naar het verleden. Want wie boeit het verleden nou?

De vraag is altijd waarom we zo zijn geworden, we zijn niet opeens op de korte termijn gaan denken, dat is een langdurig proces geweest. Het zou de politiek en samenleving denk ik helpen als al die processen en besluiten in het verleden eens op een rijtje zouden worden gezet.

Imho, een van de grootste oorzaak hiervan is dat in veel westerse landen is dat informatie rond het verkiezingen proces niet democratisch georganiseerd zijn. D.w.z. hoe informatie over partijen en verkiezingen is bijna geheel in handen van journalistiek/media en sociale media. Dat is an sich prima als ze hun onafhankelijke democratische taak zouden vervullen, maar verzaken ze hun taak dan zijn er geen echte middelen om te corrigeren.

Bijvoorbeeld als een TV zender een debat organiseert en de redactie en presentatoren laten het uitlopen op een inhoudsloze schreeuwpartij, dan hebben ze hun taak verzaakt, maar behalve een slechte recensie schrijven is er niet veel wat je kan doen als kijker/kiezer.

Het zou imho veel beter zijn als campagnes en informatie georganiseerd zouden worden door omroep/journalistieke organisaties die onder zelfstandig democratisch bestuur, financiering en controle staan. In principe hadden we dit natuurlijk al deels in de vorm van de publieke omroep, maar juist het publieke omroep model blijkt erg kwetsbaar omdat het niet onafhankelijk is van de politiek zelf voor financiering, bestuur en controle.

Je ziet dat bij autocratische partijen dat de publieke omroep altijd het makkelijkste laaghangende fruit is om te ontmantelen of volledig te ondermijnen, juist omdat het direct afhankelijk is van de politiek. Een design flaw imho.

[mister_S]

Mijn bescheiden mening is dat social media, waar eigenlijk helemaal niets meer "social" aan is, veel heeft verpest. Politiek was natuurlijk altijd overbeloven en scoren, we moeten niet doen alsof stemmen winnen diepgaand was, maar socilan media hebben het een stuk erger gemaakt. Iedere gek heeft een enorm podium gekregen, mensen zijn opgesloten in hun bubbel, views scoren is nu het grote doel geworden, op de man spelen is volledig geaccepteerd, desinformatie verspreiden is geen probleem etc. De normale media moeten hierin meegaan, anders raken ze in de vergetelheid, dus die kan ik ook niets kwalijk nemen.

Het probleem ligt bij het stemvee, niet bij het systeem of systemen die dat ondersteunen.

[dawg]

Even een, in mijn optiek heel erg belangrijk gezien alle ontwikkelingen laatste jaren, artikel uit Trouw. Geheel toevallig sluit dit helemaal aan bij mijn stokpaardje wat ik al ongeveer een decennium berijd op T.net; de vermaledijde neoklassieke doctrine, in de volksmond ook wel neoliberalisme of kapitalisme genoemd. En hoe ongelooflijk destructief deze ideologie is voor sociale cohesie, mentaal welzijn, mate van tolerantie, en innovatie in onze samenleving. Het is teveel om hier te plaatsen maar zoek op mijn naam en u zult deze rode draad in mijn bijdragen snel genoeg ontwaren. Of waarschuwing, zo u wilt, ik kan het niet krachtig en vaak genoeg benadrukken. Ook sluit dit goed aan bij onderzoek van bijvoorbeeld Bas van Bavel (Onzichtbare hand), Piketty (Kapitaal & ideologie), Kate Raworth (Doughnut economics).

Wat quotes.

https://www.trouw.nl/binn...oof-lisa-herzog~b6a1a1f2/

“Tijdens mijn studie filosofie leerde ik hoe een democratische, rechtvaardige samenleving in elkaar zit”, vertelt Herzog, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, in een virtueel gesprek. “Ik hoopte dat ik die principes met een studie economie in praktijk zou kunnen brengen. Achteraf gezien misschien naïef.”

Al snel ondervond Herzog dat economen zich vooral bezighielden met rekenkundige modellen. “Die modellen werden behandeld alsof ze net zo’n tijdloze waarheid vertegenwoordigen als de zwaartekrachtwetten. Maar hoe dieper ik ze doordacht, hoe meer ze losgezongen bleken te zijn van de realiteit.”

Zie hier bijvoorbeeld de reden waarom ik niet vaak cijfers plaats ter discussie, waarom ik veel en vaak kritiek lever op het CPB en de religie van staatsschulden, begrotingstekorten en meer van dat. Economie is een gedragswetenschap en géén exacte wetenschap. Hier spreekt Kate Raworth ook veel over, hoe men om “betrouwbaar” over te komen economie ging verkopen als wiskunde van de samenleving. Enfin.

“Begin jaren tachtig dereguleerden Reagan en Thatcher de financiële markten, ze schakelden vakbonden uit en bezuinigden publieke diensten weg”, vertelt Herzog. “Door deze vorm van neoliberaal kapitalisme ontstond op den duur grote economische ongelijkheid. En nu staan Westerse samenlevingen voor de keuze. Als ze hun economische systemen niet hervormen, raken ze hun democratieën kwijt.”

Ongelijkheid ongelijkheid ongelijkheid. Zoek en u zult veel posts van mij vinden die ook hier op hameren, de negatieve gevolgen van alsmaar groeiende ongelijkheid, hoe dat een keuze betreft en hoe het CPB uit alle macht ongelijkheid tracht te bagatelliseren, koren op de molen van de “winnaars van de economie”.

Even een stap terug. Onze samenlevingen dreigen door het kapitalisme opnieuw feodaal te worden, schrijft u. Kunt u dat uitleggen?
“Daarvoor hoef je alleen maar naar de VS te kijken, sinds Trump opnieuw president is geworden. Superrijken als Elon Musk kwamen op buitengewoon machtige sleutelposities, zonder enige democratische legitimatie.

“Als economische macht ongelijk verdeeld is, kan een minderheid van vermogenden hun economische macht eenvoudig vertalen naar andere vormen van macht. Ze kunnen politici voor hun karretje spannen, betere advocaten betalen, wetenschappelijk onderzoek sponsoren dat hen goed uitkomt. En ze kunnen op tal van manieren het publieke debat beïnvloeden, bijvoorbeeld door te investeren in campagnes op sociale media. Op een gegeven moment is de groep met minder economische macht dan nauwelijks nog democratisch vertegenwoordigd.

“In een rechtvaardige democratische samenleving houdt de politiek de economische macht in toom, niet andersom. De leden van zo’n samenleving besturen zichzelf, en dat betekent dus ook dat ze allemaal dezelfde morele status bezitten. Niemand is in zichzelf belangrijker dan een ander, iedereen krijgt dezelfde vrijheden en kansen.

Een reden waarom ik ook groot voorstander ben van limitarisme, een grens stellen aan de hoeveelheid geld die iemand mag bezitten. Net zoals er een armoedegrens bestaat zou er dus ook een rijkdomsgrens moeten bestaan. Zie onderzoek van Ingrid Robeyns, en ook Bas van Bavel hierover.

Klinkt als de scheiding van kerk en staat.
“Kapitalisme als religie? Daar zit een kern van waarheid in. Economen veronderstellen in de meeste van hun modellen een aantal dogmatische geloofsartikelen, zoals het cliché van het individu dat rationeel zijn eigenbelang nastreeft. En dat is nu net zo onwaar als in de achttiende eeuw, toen Adam Smith erover schreef. Want daarmee blijven alle behoeften en verlangens die we in onze sociale relaties ontwikkelen buiten beschouwing.

“Ik doe weleens een gedachtenexperiment. Stel je voor dat je alleen met familie en vrienden handel drijft, welke marktwaarden zou je dán huldigen? De meeste mensen zullen dan niet over ‘efficiency’ en ‘groei’ beginnen, terwijl dat voor het gros van de economen de twee absolute kernwaarden blijven.

“Maar efficiëntie en groei zijn op zich helemaal geen democratische waarden, ze kunnen zelfs zeer ondemocratisch uitpakken. Dat zien we nu gebeuren. Je kunt de democratie dan ook beter aan andere waarden toetsen dan efficiëntie en groei. Waarden als rechtvaardigheid, democratie, ecologische duurzaamheid.”

De rationele keuzetheorie die een zeer prominente plek heeft binnen de neoklassieke doctrine, het neoliberalisme. Mensen zijn niet rationeel, daar zien we dagelijks voorbeelden van. Maar op miraculeuze wijze bevraagt niemand de vermeende rationaliteit binnen economisch handelen.

Het artikel gaat verder.
In het (recente) verleden heb ik ook eens een paneldiscussie gedeeld waarin gerenommeerde psychiaters betoogden dat zij in hun praktijk steeds meer mensen zien waarvan het neoliberalisme, de neoklassieke doctrine grote negatieve invloed heeft op de mentale gezondheid van mensen. Ook is het de reden dat beleid omtrent klimaatontwrichting & biodiversiteitsverlies niet van de grond komt, aangezien er maar één prioriteit is, één blik van beleidsmakers, en dat is de heilige economie. 40 jaar economische groei t.b.v. een zeer kleine groep mensen met enorme economische macht; de 1%. De daardoor ontstane en nog altijd groeiende ongelijkheid is dé motor achter het extremisme wat we overal ter wereld op zien komen.

Dit zou hét thema van deze tijd moeten zijn.

[ari3]

dawg schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 14:03:
Een reden waarom ik ook groot voorstander ben van limitarisme, een grens stellen aan de hoeveelheid geld die iemand mag bezitten. Net zoals er een armoedegrens bestaat zou er dus ook een rijkdomsgrens moeten bestaan.

Ik ben ook voorstander van limitarisme, maar dan voor overheid. De grondwet zou een limiet moeten stellen aan hoeveel belasting de overheid mag innen. Hierdoor krijgen werkende mensen ook gelegenheid om vermogen op te bouwen en gebruik te maken van het hefboomeffect.

Het probleem van dit moment is immers niet dat er mensen zijn die vermogen opbouwen, maar dat het opbouwen van vermogen voor te weinig mensen bereikbaar is. Op dit moment kunnen alleen mensen die veel overhouden nadat hun inkomen in box 1 is afgeroomd nog serieus sparen en beleggen. En zelfs dan is het bovenmodale inkomens moeilijk om serieus vermogen op te bouwen vanwege het afromen in box 3 door de overheid. Willen we vermogensopbouw voor meer mensen mogelijk maken moeten we significant lagere belastingen hebben in box 1 en geen box 3 of in ieder geval een vrijstelling voor de eerste 5 miljoen in box 3.

Meer vermogen bij de burgers betekent uiteindelijk dat geld beter besteed wordt. Burgers weten zelf het beste waar ze behoefte aan hebben. Laat burgers zich dan ook financieel emanciperen!

[Kalentum]

Kurkentrekker schreef op maandag 15 september 2025 @ 19:20:
De Volkskrant heeft een checker online staan waarmee je kunt zien in hoeverre jouw keuzes overeenkomen met die van de partijen in de tweede kamer, op basis van hoe zij gestemd hebben:

https://www.volkskrant.nl...eede-kamer-2025~v1477077/

Is natuurlijk maar een indicatie, en voor mij kwamen er nog wel wat verrassingen uit.

Bij mij kwam eruit waar ik nu al twee keer op gestemd hebt, dus dat is mooi. Niet dat ik zwevende kiezer ben.

[MneoreJ]

ari3 schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 18:52:
Meer vermogen bij de burgers betekent uiteindelijk dat geld beter besteed wordt. Burgers weten zelf het beste waar ze behoefte aan hebben. Laat burgers zich dan ook financieel emanciperen!

"Meer vermogen bij de burgers betekent uiteindelijk dat geld beter besteed wordt" is een geloofsartikel zonder onderbouwing, of althans iets met genoeg subjectieve invullingsvrijheid dat je het te makkelijk kunt lezen als "geen gezeik, iedereen rijk". Het is van dezelfde is-toch-logisch orde als "met al het vermogen gemeenschappelijk in plaats van individueel kunnen we het meest doelmatig verdelen" aan de andere kant van het spectrum. De praktijk wijst uit dat beide ideeën door de menselijke natuur onderuit gehaald worden en tot dystopische uitwassen leiden als ze tot dogma verklaard worden. We zullen toch voor genuanceerder beleid moeten gaan als het streven een maatschappij met zoveel mogelijk bestendig geluk is. (Als.)

[Yaksa]

Ik kan het gemist hebben, maar waarom spreekt geen enkele partij over de doelen van de Kader Richtlijn Water? Deze moeten, conform Europese afspraken, al in 2027 gehaald worden en er is nu al een forse achterstand om daar te komen. Terwijl deze deadline toch in de regeringsperiode van het volgende kabinet ligt.

[Deruxian]

*knip*, rant.

[ Voor 114% gewijzigd door NMH op 16-09-2025 23:43 ]

[MneoreJ]

Yaksa schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 21:42:
Ik kan het gemist hebben, maar waarom spreekt geen enkele partij over de doelen van de Kader Richtlijn Water? Deze moeten, conform Europese afspraken, al in 2027 gehaald worden en er is nu al een forse achterstand om daar te komen. Terwijl deze deadline toch in de regeringsperiode van het volgende kabinet ligt.

Eh, dit lijkt me niet echt het soort punt dat de gemiddelde kiezer gaat interesseren als je je moet beperken tot de elevator pitch van de verkiezingen. Dan moet je het toch echt alleen hebben over het Onderwerp van de Dag, en dat is *checks notes* de HRA. Als je dit soort details wil weten zul je de verkiezingsprogramma's in moeten duiken. Ik heb ze niet allemaal doorgelezen, maar uit het conceptverkiezingsprogramma van de PvdD:

We zorgen voor echt schoon en voldoende water in Nederland. Er komen extra maatregelen om de Kaderrichtlijn Water nog in 2026 te halen. De overheid heeft de noodzakelijke bescherming van ons water tientallen jaren verzaakt en echte maatregelen voor zich uitgeschoven. De Europese deadline van 2027 mag niet overschreden worden.

En dat wordt gevolgd door wat akelig specifieke maatregelen waar de huidige coalitie niet zo blij mee zou zijn. Wat vindt die huidige coalitie? Nou, de VVD laat zich niet specifiek uit over de Kaderrichtlijn (alleen wat heel algemene punten over de waterhuishouding) maar de BBB wel:

Waterkwaliteit meten aan ecologie. Een goede waterkwaliteit meten wij af aan een goede planten groei, goede visstand en dus een goede ecologie. Cijfers op papier ontleend aan de modellen werkelijkheid zijn niet leidend. De Kaderrichtlijn Water (KRW) moet in Nederland gelijk aan de buurlanden worden toegepast, met uitvoerbare en haalbare normen. Waar de waterkwaliteit op orde is, worden gebieden niet langer als kwetsbaar gebied aangemerkt.

De BBB is net zoals de VVD enigszins vaag over wat men nu concreet wil doen, maar noemt in ieder geval wel de Kaderrichtlijn. Een cynische lezer zou kunnen denken dat ze met de denigrerende praat over "cijfers" en "modellen" alvast voorsorteren op zelf mogen dicteren wat de werkelijkheid is zodat de agrarische sector gewoon op de huidige voet door kan gaan, maar... uh, ik weet niet hoe ik deze zin positief moet eindigen.

[Roekeloos]

dawg schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 14:03:
Even een, in mijn optiek heel erg belangrijk gezien alle ontwikkelingen laatste jaren, artikel uit Trouw. Geheel toevallig sluit dit helemaal aan bij mijn stokpaardje wat ik al ongeveer een decennium berijd op T.net; de vermaledijde neoklassieke doctrine, in de volksmond ook wel neoliberalisme of kapitalisme genoemd. En hoe ongelooflijk destructief deze ideologie is voor sociale cohesie, mentaal welzijn, mate van tolerantie, en innovatie in onze samenleving. Het is teveel om hier te plaatsen maar zoek op mijn naam en u zult deze rode draad in mijn bijdragen snel genoeg ontwaren. Of waarschuwing, zo u wilt, ik kan het niet krachtig en vaak genoeg benadrukken. Ook sluit dit goed aan bij onderzoek van bijvoorbeeld Bas van Bavel (Onzichtbare hand), Piketty (Kapitaal & ideologie), Kate Raworth (Doughnut economics).

Wat quotes.

https://www.trouw.nl/binn...oof-lisa-herzog~b6a1a1f2/

[...]

Zie hier bijvoorbeeld de reden waarom ik niet vaak cijfers plaats ter discussie, waarom ik veel en vaak kritiek lever op het CPB en de religie van staatsschulden, begrotingstekorten en meer van dat. Economie is een gedragswetenschap en géén exacte wetenschap. Hier spreekt Kate Raworth ook veel over, hoe men om “betrouwbaar” over te komen economie ging verkopen als wiskunde van de samenleving. Enfin.


[...]

Ongelijkheid ongelijkheid ongelijkheid. Zoek en u zult veel posts van mij vinden die ook hier op hameren, de negatieve gevolgen van alsmaar groeiende ongelijkheid, hoe dat een keuze betreft en hoe het CPB uit alle macht ongelijkheid tracht te bagatelliseren, koren op de molen van de “winnaars van de economie”.


[...]

Een reden waarom ik ook groot voorstander ben van limitarisme, een grens stellen aan de hoeveelheid geld die iemand mag bezitten. Net zoals er een armoedegrens bestaat zou er dus ook een rijkdomsgrens moeten bestaan. Zie onderzoek van Ingrid Robeyns, en ook Bas van Bavel hierover.


[...]

De rationele keuzetheorie die een zeer prominente plek heeft binnen de neoklassieke doctrine, het neoliberalisme. Mensen zijn niet rationeel, daar zien we dagelijks voorbeelden van. Maar op miraculeuze wijze bevraagt niemand de vermeende rationaliteit binnen economisch handelen.

Het artikel gaat verder.
In het (recente) verleden heb ik ook eens een paneldiscussie gedeeld waarin gerenommeerde psychiaters betoogden dat zij in hun praktijk steeds meer mensen zien waarvan het neoliberalisme, de neoklassieke doctrine grote negatieve invloed heeft op de mentale gezondheid van mensen. Ook is het de reden dat beleid omtrent klimaatontwrichting & biodiversiteitsverlies niet van de grond komt, aangezien er maar één prioriteit is, één blik van beleidsmakers, en dat is de heilige economie. 40 jaar economische groei t.b.v. een zeer kleine groep mensen met enorme economische macht; de 1%. De daardoor ontstane en nog altijd groeiende ongelijkheid is dé motor achter het extremisme wat we overal ter wereld op zien komen.

Dit zou hét thema van deze tijd moeten zijn.

Ik ben het volledig met je eens. Echter ben ik sceptisch: op welke manier kan doorbroken worden dat die 1% dit systeem overeind blijft houden?

[Transportman]

MneoreJ schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 22:11:
[...]

Eh, dit lijkt me niet echt het soort punt dat de gemiddelde kiezer gaat interesseren als je je moet beperken tot de elevator pitch van de verkiezingen. Dan moet je het toch echt alleen hebben over het Onderwerp van de Dag, en dat is *checks notes* de HRA. Als je dit soort details wil weten zul je de verkiezingsprogramma's in moeten duiken. Ik heb ze niet allemaal doorgelezen, maar uit het conceptverkiezingsprogramma van de PvdD:

[...]

En dat wordt gevolgd door wat akelig specifieke maatregelen waar de huidige coalitie niet zo blij mee zou zijn. Wat vindt die huidige coalitie? Nou, de VVD laat zich niet specifiek uit over de Kaderrichtlijn (alleen wat heel algemene punten over de waterhuishouding) maar de BBB wel:


[...]

De BBB is net zoals de VVD enigszins vaag over wat men nu concreet wil doen, maar noemt in ieder geval wel de Kaderrichtlijn. Een cynische lezer zou kunnen denken dat ze met de denigrerende praat over "cijfers" en "modellen" alvast voorsorteren op zelf mogen dicteren wat de werkelijkheid is zodat de agrarische sector gewoon op de huidige voet door kan gaan, maar... uh, ik weet niet hoe ik deze zin positief moet eindigen.

De BBB is een hypocriete club, quote van de NOS

BBB-leider Van der Plas sloot zich daarbij aan. "Je kunt wel gaan rellen en alles stopzetten, maar dat wil Nederland niet."

Als er een partij is van het rellen en alles stopzetten, is het de BBB wel, samen met de rest van de partijen die in dit kabinet hebben gezeten.

[D-e-n]

ari3 schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 18:52:
[...]

Meer vermogen bij de burgers betekent uiteindelijk dat geld beter besteed wordt.

Sorry maar ik vraag me af hoe je je dat voorstelt. Mensen met extra vermogen kopen spullen met waarde. Ze kopen aandelen, zetten iets op voor later en kopen een huis. Als je de economie wilt stimuleren moet je mensen met lage inkomens meer geld te besteden geven. Dan gaat geld rollen

[D-e-n]

MneoreJ schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 20:19:
[...]

Het is van dezelfde is-toch-logisch orde als "met al het vermogen gemeenschappelijk in plaats van individueel kunnen we het meest doelmatig verdelen" aan de andere kant van het spectrum.

Libertarisme is wat dat betreft net zo wereldvreemd als communisme. Leuk in theorie maar rampzalig in de praktijk.

[Napo]

Transportman schreef op woensdag 17 september 2025 @ 07:16:
[...]

De BBB is een hypocriete club, quote van de NOS

[...]

Als er een partij is van het rellen en alles stopzetten, is het de BBB wel, samen met de rest van de partijen die in dit kabinet hebben gezeten.

Bijzondere uitspraak inderdaad van deze partij. Stopzetten van de stikstofmaatregelen, blijven roepen ( 11x voordat men eindelijk eens om was ) om een debat om de wolf. Openlijk steunen van belangengroepen die 'rellen' als middel hanteren.

Verkiezingstijd blijft daarin altijd wel een bijzondere, zeker op dit soort politieke momenten. Enerzijds wil een partij daadkracht uitstralen en daarmee zijn deze woorden potentieel effectief maar heel congruent is het allemaal niet.

[Deathchant]

rik86 schreef op maandag 15 september 2025 @ 22:30:
[...]


Ik 4 t zelfde als FvD en CU/D66/Volt op 1

En t zegt niet alles, zeker bij coalitiepartijen niet, want dat volgt uit t coalitieakkoord. en soms stemt een PVV tegen iets waar ze eigenlijk voor zijn omdat t een PvdA plan is of de kop van de motie de lading helemaal niet dekt.

Kep em ook eens ingevuld, want ik was bang dat ik iets meer naar rechts was opgeschoven, maar dat lijkt niet het geval te zijn.

1: PvdD: 26
2: SP: 24
3: GL/PvdA: 23
4: D66: 22
...
...
...
12: JA21: 9
13: PVV: 9
14: BBB: 8
15: FvD: 4

Ik merk dat t.o.v. vorige jaren D66 omhoog is gekropen, maar gelukkig staan de partijen die ik persoonlijk echt een smet vind op menselijkheid wel nog steeds steevast onderaan.

Ik probeer zo min mogelijk nieuws te volgen, en ik heb geen social media...en toch krijg ik best veel mee. Mijn vertrouwen in de huidige politiek is zo vreselijk laag...maar ik laat mijn stem niet verloren gaan. Het is alleen dat dit het nóg lastiger maakt om te stemmen. Ik wil gewoon dat er een einde komt aan dat gebroddel van rechts, maar tegelijkertijd ben ik bang dat het nu dusdanig verziekt is in deze tijdsgeest dat ik bang ben dat links ook niet opgewassen is tegen deze cultuur. Zij hebben in mijn ogen wél empathie en moralen, en ik hoop dat ze sterk genoeg zijn om op te boksen tegen al die narratieven nu.

Ik heb vorige keer GL/PvdA gestemd (in het verleden 1x BIJ1, 1x SP en de rest altijd GL) omdat ik een groot links blok wilde en de kans om hen een goed tegenwicht geven tegen de verrechtsing te vergroten.

Wellicht dat ik dit keer eens niet stategisch stem, maar gewoon voor de partij wil gaan waar ik de meeste overeenkomsten en moralen zie die ik belangrijk vind (PvdD).
Tegelijkertijd denk ik dat GL/PvdA van het hele linkerblok gewoon de grootste kans maakt om in de regering terecht te komen. Liever een realistischere kans steunen met mijn stem zodat we tenminste nog iéts van kans hebben om er wat van te maken, dan mijn stem "verloren" laten gaan door idealistisch te stemmen.
Tegelijkertijd, als iedereen zo denkt, dan lukt het natuurlijk nooit....Dus ik ben echt verscheurd tussen die 2 afwegingen....

[[Roland]]

Deathchant schreef op woensdag 17 september 2025 @ 12:32:
[...]

Kep em ook eens ingevuld, want ik was bang dat ik iets meer naar rechts was opgeschoven, maar dat lijkt niet het geval te zijn.

Waarschijnlijk ben je wel iets opgeschoven naar rechts maar dat zijn alle politieke partijen ook dus kom je nog steeds op links uit.
Ik was ook verbaasd dat PVDA/GL bij mij bovenaan kwam te staan maar eigenlijk niet gek (en ook wel content mee)

[Helixes]

D-e-n schreef op woensdag 17 september 2025 @ 09:17:
Libertarisme is wat dat betreft net zo wereldvreemd als communisme. Leuk in theorie maar rampzalig in de praktijk.

Er is in essentie geen verschil tussen libertarisme en anarchie.

[MneoreJ]

Je hebt als kiezer niks te zeggen over of er een groot of klein blok van wie dan ook komt, dat is uit de afgelopen formaties wel gebleken. Dat een partij groot is en je er "niet omheen kunt" blijkt geen bezwaar om desondanks coalities en regeerakkoorden in elkaar te broddelen waar de honden geen brood van lusten en die niet bereiken wat de stemmer ervan gehoopt had. Ik heb nog nooit iemand horen zeggen dat ze blij waren dat ze strategisch gestemd hadden en daarmee de uitkomst hadden gekregen die ze wilden. Wel een hoop spijtoptanten.

Ik stem alleen op de partij die het best aansluit bij mijn idee van wat een regering zou moeten doen. Of die partij dan wel of niet significante invloed krijgt: aan mijn stem heeft het dan niet gelegen. Ik ga niet ook nog eens verantwoordelijkheid proberen te nemen voor wat de rest van stemmend Nederland doet -- dat zou een hele depressieve bedoening worden.

[Deathchant]

MneoreJ schreef op woensdag 17 september 2025 @ 12:49:
Je hebt als kiezer niks te zeggen over of er een groot of klein blok van wie dan ook komt, dat is uit de afgelopen formaties wel gebleken. Dat een partij groot is en je er "niet omheen kunt" blijkt geen bezwaar om desondanks coalities en regeerakkoorden in elkaar te broddelen waar de honden geen brood van lusten en die niet bereiken wat de stemmer ervan gehoopt had. Ik heb nog nooit iemand horen zeggen dat ze blij waren dat ze strategisch gestemd hadden en daarmee de uitkomst hadden gekregen die ze wilden. Wel een hoop spijtoptanten.

Ik stem alleen op de partij die het best aansluit bij mijn idee van wat een regering zou moeten doen. Of die partij dan wel of niet significante invloed krijgt: aan mijn stem heeft het dan niet gelegen. Ik ga niet ook nog eens verantwoordelijkheid proberen te nemen van wat de rest van stemmend Nederland doet -- dat zou een hele depressieve bedoening worden.

Ja klopt. GL/PvdA is groot geworden, maar niet in de regering. Dit was natuurlijk omdat alle rechts bij elkaar groter was en ze makkelijk GL/PvdA konden omzeilen.
Het issue is dan ook dat ook alleen maar GL/PvdA groot was geworden en de rest op links eigenlijk niks was gegroeid.
Dus als GL/PvdA nu een paar zetels extra erbij krijgt, wilt dat nog niet zeggen dat ze gaan regeren, want ik vrees dat de rechtse tendens alleen maar heftiger wordt, en geheel rechts uiteindelijk op (veel) meer totaal stemmen kan rekenen. Dus in die zin boeit het dan idd niet of ik GL/PvdA stem of PvdD, dus dan kan ik net zo goed PvdD stemmen.

[D-e-n]

Mag ik hier nogmaals mijn anti stemwijzer betoog afsteken? Het enige nuttige aan stemwijzers is de uitleg bij de stellingen. Daar kun je een klein beetje uit halen wat voor idee een partij heeft over de inrichting van de samenleving.

Maar al die stellingen zijn marketing gedrochten. Ze zijn voor meerdere uitleg vatbaar en zijn enkel bedacht als clickbait. Dus mijn gouden tip: doorklikken naar de uitleg van de stellingen en de partijen waar je tussen twijfelt bestuderen.

Het gaat om het landsbestuur. Je stem bepalen op basis van een stemwijzer is eigenlijk ook gewoon lui

[D-e-n]

@Deathchant
Ik heb al een aantal jaren het gevoel dat ik als linkse kiezer voor de kat zijn viool stem. Uiteindelijk zijn er zoveel meer rechtse zetels dat de invloed beperkt is, of de grootste linkse partij nu wel of niet in de coalitie zit.

Mijn advies aan linkse kiezers is dan ook: stem op de linkse partij die het best bij je past. Maar ga in godsnaam niet op een middenpartij (D66, CDA, Volt) stemmen omdat je hoopt dat die wel in de coalitie zou kunnen komen want daarmee verzwak je het linkse blok nog meer

[MneoreJ]

D-e-n schreef op woensdag 17 september 2025 @ 12:57:
Mag ik hier nogmaals mijn anti stemwijzer betoog afsteken? Het enige nuttige aan stemwijzers is de uitleg bij de stellingen. Daar kun je een klein beetje uit halen wat voor idee een partij heeft over de inrichting van de samenleving.

Maar al die stellingen zijn marketing gedrochten. Ze zijn voor meerdere uitleg vatbaar en zijn enkel bedacht als clickbait. Dus mijn gouden tip: doorklikken naar de uitleg van de stellingen en de partijen waar je tussen twijfelt bestuderen.

Je hebt volkomen gelijk als we het hebben over klassieke stemwijzers waarbij partijen mogen zeggen wat ze gaan doen gegeven een stelling, na die eerst nog een keer uitgelegd te hebben op hun eigen bijzondere manier.

Ik vind het een ander verhaal voor de stemwijzers die daadwerkelijk uitgaan van het gedrag van de partij, als in de moties waarop ze gestemd hebben en hoe. Dan komt de ware aard van het beestje namelijk boven, en dat kan best verschillen van de publieke stellingen. Mensen die vinden dat de PVV "best wat linkse standpunten heeft" omdat er gratis geld beloofd wordt in het verkiezingsprogramma zouden er bijvoorbeeld goed aan doen om te kijken naar hoe de PVV werkelijk stemt als zulke dingen aan bod komen.

Het gaat om het landsbestuur. Je stem bepalen op basis van een stemwijzer is eigenlijk ook gewoon lui

Je stem puur bepalen op het verkiezingsprogramma wat mij betreft ook, althans als je daarbij niet kritisch kijkt naar het verschil tussen beloftes en gedrag, en natuurlijk ook vooral naar wat er niet gezegd wordt, zoals concrete invulling en hoe het allemaal bekostigd moet worden. Feel-good slogans afraffelen kunnen ze allemaal.

Maar ja, dan moet je in sommige gevallen wel erg veel gaan lezen en nadenken. Het is niet heel redelijk om dat van de gemiddelde kiezer te gaan verwachten, die heeft het al druk genoeg met het dagelijks leven dat zo zuur gemaakt wordt door die vermaledijde politiek.

[D-e-n]

MneoreJ schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:05:
[...]
Ik vind het een ander verhaal voor de stemwijzers die daadwerkelijk uitgaan van het gedrag van de partij, als in de moties waarop ze gestemd hebben en hoe.

Maar die zijn niet zo bekend volgens mij en het zijn niet de stemwijzers die mensen massaal invullen

[Piet_Piraat7]

Ik snap je afkeer tegen stemwijzers, maar ik gok dat de gemiddelde stemmers zeer weinig tijd en moeite wil steken in uitzoeken waar zijn/haar stem naar toe gaat. Hoe zou je dat anders willen doen dan een stemwijzer?

[MneoreJ]

D-e-n schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:08:
Maar die zijn niet zo bekend volgens mij en het zijn niet de stemwijzers die mensen massaal invullen

Tja, kritisch nadenken en verkiezingsprogramma's zelf doorlezen doen mensen ook niet massaal. Alle beetjes helpen. Stemwijzers zijn niet voor niets populair; als er dan in ieder geval voor een stemwijzer op gedrag kan worden gekozen is er al iets gewonnen.

We hebben ook nog altijd te maken met de mensen die van de peilingen uit willen gaan zodat ze op de "winnende" partij kunnen stemmen, en de zwevende kiezer voor wie het bij iedere ronde blijkbaar weer een beproeving is om te bepalen waar partijen nu echt voor staan en wat ze daar zelf van vinden, zodat de onderbuik op het laatste moment de redding moet brengen aan de hand van de meest recente soundbites. Dan zijn stemwijzers nog het minste kwaad, eigenlijk.

[ Voor 33% gewijzigd door MneoreJ op 17-09-2025 13:16 ]

[99ruud99]

Daarvoor hebben we toch chatGPT,

"vertel mij in 100 woorden op welke partij ik moet stemmen en waarom". Dan weet je meteen hoe je je 's avonds in de kroeg moet verdedigen waarom je op die partij hebt gestemd.

[Malfunctions]

Yaksa schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 21:42:
Ik kan het gemist hebben, maar waarom spreekt geen enkele partij over de doelen van de Kader Richtlijn Water? Deze moeten, conform Europese afspraken, al in 2027 gehaald worden en er is nu al een forse achterstand om daar te komen. Terwijl deze deadline toch in de regeringsperiode van het volgende kabinet ligt.

Omdat de KRW -net als enkele soortgelijke zaken- maatregelen met zich meebrengt waarmee je niet kunt scoren. Dat er veel strenger moet worden gekeken naar lozingen, met name van boeren verkoopt niet lekker. "Ze kunnen die arme boeren toch niet nog meer regels opleggen? Ze hebben het al zo zwaar.."

[Piet_Piraat7]

99ruud99 schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:17:
Daarvoor hebben we toch chatGPT,

"vertel mij in 100 woorden op welke partij ik moet stemmen en waarom". Dan weet je meteen hoe je je 's avonds in de kroeg moet verdedigen waarom je op die partij hebt gestemd.

Net gedaan, chatGPT adviseert JA21 maar dat wordt 'm niet

Mijn advies

Als ik jou was, zou ik waarschijnlijk op JA21 stemmen, als de dominante prioriteiten zijn:

Beperking van islam / immigatie & sterke identiteitspolitiek

Economisch beleid dat gunstig is voor mensen met een goede baan en eigen woning

Als je klimaat/netheid van milieu echt belangrijk vindt, zou ik misschien eerder gaan voor VVD, omdat die partij redelijk zekerheid biedt op economisch terrein en enigszins meedoet in klimaatverplichtingen, mits “draagbaar”.

[MneoreJ]

Piet_Piraat7 schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:22:
Net gedaan, chatGPT adviseert JA2

Op basis hiervan stel ik voor dat je niet zelf naar de kroeg gaat om uit te leggen hoe je gestemd hebt, maar mensen ook gewoon een link naar ChatGPT stuurt. Dat is wel zo makkelijk bij de onvermijdelijke vervolgvragen.

Moet je je voorstellen dat we ooit volledig remote en elektronisch mogen stemmen, dan kun je je AI agent gewoon vragen om even de verkiezingsprogramma's door te nemen en gelijk te stemmen op wat het best bij jouw ideeën past, al dan niet na het volautomatisch invullen van een stemwijzer. Ideaal, hoef je helemáál niet meer zelf na te denken. En komt er toch niet uit wat je gehoopt had dan laat je je agent petities ondertekenen...

[ Voor 37% gewijzigd door MneoreJ op 17-09-2025 13:37 ]

[Kalentum]

D-e-n schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:02:
@Deathchant
Ik heb al een aantal jaren het gevoel dat ik als linkse kiezer voor de kat zijn viool stem. Uiteindelijk zijn er zoveel meer rechtse zetels dat de invloed beperkt is, of de grootste linkse partij nu wel of niet in de coalitie zit.

Mijn advies aan linkse kiezers is dan ook: stem op de linkse partij die het best bij je past. Maar ga in godsnaam niet op een middenpartij (D66, CDA, Volt) stemmen omdat je hoopt dat die wel in de coalitie zou kunnen komen want daarmee verzwak je het linkse blok nog meer

Ik ga dat advies uitbreiden voor alle kiezers: stem op de partij die bij je past

[DevWouter]

Piet_Piraat7 schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:22:
[...]


Net gedaan, chatGPT adviseert JA21 maar dat wordt 'm niet


[...]

Voordat je verder leest

Zie deze post vooral als een argument waarom we chatgpt en soort gelijke NIET moeten vertrouwen. Ondanks dat ik het volgende in private window heb gedaan viel mij het volgende op.

1. De volgorde van gekozen onderwerpen komt overeen met mijn persoonlijke prioriteit.
2. De onderwerpen die landelijke gezien het meest relevant zijn bij de rechtse kiezer werden niet genoemd.
3. Het begint met een verhaal waarbij ik vooral een gedegen antwoord wil en niet naar mijn mond gepraat wil worden.
4. Het stuurde mij eerst naar linkse partijen en dan pas naar rechtse partijen.

Dus ondanks dat ik een private window is het wel heel erg links georiënteerd, terwijl het rechts ontwijkt. Nu kan dat natuurlijk stom toeval zijn, maar ik durf met enige zekerheid te stellen dat ik demografisch ingedeeld ben op basis van hardware, locatie of good-old-fingerprinting.

Conclusie: ChatGPT is niet betrouwbaar

---

Jammer, bij mij antwoord die (in een private window) het volgende op de vraag “vertel mij in 100 woorden op welke partij ik moet stemmen en waarom”

quote: chatgpt

Het is belangrijk om te stemmen op een partij die jouw waarden en overtuigingen vertegenwoordigt. Kijk naar partijprogramma’s, en bepaal welke onderwerpen voor jou het belangrijkste zijn, zoals klimaat, zorg, onderwijs, en economie. Vergelijk partijen op hun standpunten over deze thema’s en hoe ze deze willen realiseren. Ook de integriteit en betrouwbaarheid van een partij spelen een rol. Kies een partij die een realistische visie heeft, en waarvan de plannen aansluiten bij jouw persoonlijke overtuigingen. Het is goed om te onderzoeken, zodat je een weloverwogen keuze maakt. Een partij die jouw toekomst en die van anderen waarborgt.

Vervolgens geantwoord met “Kies er een”

quote: chatgpt

Ik kan je niet direct zeggen welke partij je moet kiezen, omdat dat afhankelijk is van je persoonlijke waarden en prioriteiten. Maar als ik je een handvat mag geven: kijk eens naar de standpunten van D66, GroenLinks, of de Partij van de Arbeid als je bijvoorbeeld sterk geeft om klimaatmaatregelen, sociale gelijkheid en onderwijs. Als je juist meer de nadruk legt op economische groei en veiligheid, zou de VVD of het CDA interessant kunnen zijn. Het beste is echt om je eigen voorkeuren te vergelijken met hun programma’s. Zo kom je tot een keuze die het beste bij je past!

Ja, vriend... zo makkelijk kom je niet van mij af. Laatste poging: “Ok, kies een willekeurige partij”

quote: chatgpt

Goed, laten we dan voor de lol de **GroenLinks** kiezen! Deze partij staat voor ambitieuze klimaatmaatregelen, duurzame energie, en gelijke kansen voor iedereen. Ze zetten zich in voor sociale rechtvaardigheid, een sterk sociaal vangnet, en verbeteren van de zorg en het onderwijs. GroenLinks pleit ook voor een open en inclusieve samenleving, met aandacht voor diversiteit. Als je het belangrijk vindt om actie te ondernemen voor het milieu en tegelijkertijd sociale gelijkheid te bevorderen, dan zou GroenLinks wel eens iets voor jou kunnen zijn.

---

Persoonlijk ben ik wel benieuwd wat andere mensen ervaren... Hmm... Sterker, nog ik ga eens kijken of we daar een topic voor kunnen openen om gegevens te verzamelen.

[Kalentum]

Ik heb ChatGPT om een wat genuanceerder beeld gevraagd.

Mijn droomland:
- weinig sociale onrust
- Een redelijk goed verdeelde welvaart
- Een kwalitatief goede overheid (lage corruptie, weinig bureaucratie)
- Goed onderwijs (PISA scores in de top 5, liefst boven de 525)
- Veilig (lage criminaliteit, veilig op straat)

(En ChatGPT heeft de code voor de tabel gemaakt)

Criterium	GroenLinks-PvdA	D66	Volt	NSC (Omtzigt)	SP
Sociale rust	Hoog (bestaanszekerheid, ongelijkheid verkleinen)	Gemiddeld (kansen en groei centraal)	Hoog (Europese samenwerking, bestaansminimum)	Gemiddeld (meer sociaal vangnet, maar conservatiever)	Hoog (sterk op bestaansminimum, ongelijkheid aanpakken)
Welvaart verdelen	Hoog (progressieve belastingen, bestaansminimum)	Gemiddeld (wel wat herverdeling, maar liberaler)	Gemiddeld-hoog (focus op jongeren en EU-gelijkspel)	Gemiddeld (gericht op middeninkomens, minder herverdeling dan GL-PvdA/SP)	Zeer hoog (radicale herverdeling)
Goed bestuur	Gemiddeld-hoog (minder bureaucratie, maar klassieke partijstructuur)	Hoog (transparantie, modern bestuur)	Hoog (transparantie, bestuurlijke vernieuwing)	Zeer hoog (nieuwe bestuurscultuur, anti-bureaucratie)	Gemiddeld (kritisch op EU en instituties)
Onderwijs (PISA)	Hoog (meer geld voor leraren & kwaliteit)	Zeer hoog (onderwijs speerpunt)	Hoog (Europees top-onderwijs als doel)	Gemiddeld (niet hun speerpunt, wel aandacht)	Gemiddeld (betaalbaarheid en toegankelijkheid centraal)
Veiligheid	Gemiddeld (meer focus op preventie & sociale oorzaken)	Gemiddeld (meer nadruk op preventie dan repressie)	Gemiddeld (veiligheid binnen EU-context)	Hoog (politiecapaciteit, criminaliteitsbestrijding)	Gemiddeld (meer vanuit sociale oorzaken bestrijden)

@DevWouter Dit is toch niet heel gek?

[Allard]

Kurkentrekker schreef op maandag 15 september 2025 @ 20:00:
[...]
Het lastige van zo’n stemwijzer als dit is dat je niet weet waarom iemand een motie heeft afgewezen. Het kan zijn omdat hij te ver gaat, maar ook ‘niet ver genoeg’.

Dat vind ik het grootste nadeel van die stemwijzers. Partijen die het in principe eens zijn met de stelling maar nóg verder willen gaan krijgen dezelfde "Oneens" als partijen die het er mee oneens zijn.
Misschien dat het eens/oneens is achterhaald en dat ze met gradaties of kleurbalkjes moeten werken in de schaal van "absoluut niet" tot "gaat niet ver genoeg".

[darkrain]

Maak er aub geen dumptopic van voor allerlei AI "meuk", dank u.

[DevWouter]

Kalentum schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:52:
(...)
@DevWouter Dit is toch niet heel gek?

En dit is de reden waarom ik denk dat deze discussie in een andere topic moeten voeren.

Jij vraagt mij om een subjectieve beoordeling van een tabel die we als objectief "zouden moeten" beschouwen.

De mooiste vind ik de regel "goed bestuur" omdat "goed" altijd subjectief is.

[darkrain]

DevWouter schreef op woensdag 17 september 2025 @ 14:08:
[...]

En dit is de reden waarom ik denk dat deze discussie in een andere topic moeten voeren.

Jij vraagt mij om een subjectieve beoordeling van een tabel die we als objectief "zouden moeten" beschouwen.

De mooiste vind ik de regel "goed bestuur" omdat "goed" altijd subjectief is.

Ik denk dat ook in een ander topic het snel zal leiden tot een dump topic en dat kan niet de bedoeling zijn in mijn ogen... Zoek aub even overleg met de mods voor ergens iets te openen.

[DevWouter]

darkrain schreef op woensdag 17 september 2025 @ 14:09:
[...]

Ik denk dat ook in een ander topic het snel zal leiden tot een dump topic en dat kan niet de bedoeling zijn in mijn ogen... Zoek aub even overleg met de mods voor ergens iets te openen.

Al gedaan: DevWouter in "Themaforum Verkiezingen - terugkoppelingstopic"

offtopic:
En ik begin me langzaam te realiseren dat dit heel slecht idee kan zijn als het meer wordt dan alleen data verzameling

[dawg]

Piet_Piraat7 schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:11:
Ik snap je afkeer tegen stemwijzers, maar ik gok dat de gemiddelde stemmers zeer weinig tijd en moeite wil steken in uitzoeken waar zijn/haar stem naar toe gaat. Hoe zou je dat anders willen doen dan een stemwijzer?

Ergens is dit natuurlijk heel raar. Wanneer er een nieuwe auto, tv, computer, aangeschaft moet worden zoekt en vergelijkt men modellen, opties, prijzen, voor- en nadelen, alternatieven. Kost best wat tijd, en vervolgens gaan mensen redelijk goed geïnformeerd naar de winkel.

Maar bij de koers van het land en de kwaliteit van het landsbestuur is een uurtje om zichzelf te informeren al teveel want “geen tijd”, en vertrouwt men op zoiets oppervlakkigs als een stemwijzer, een debat of simpelweg hun gevoel.

[MneoreJ]

dawg schreef op woensdag 17 september 2025 @ 16:36:
Ergens is dit natuurlijk heel raar. Wanneer er een nieuwe auto, tv, computer, aangeschaft moet worden zoekt en vergelijkt men modellen, opties, prijzen, voor- en nadelen, alternatieven. Kost best wat tijd, en vervolgens gaan mensen redelijk goed geïnformeerd naar de winkel.

Maar bij de koers van het land en de kwaliteit van het landsbestuur is een uurtje om zichzelf te informeren al teveel want “geen tijd”, en vertrouwt men op zoiets oppervlakkigs als een stemwijzer, een debat of simpelweg hun gevoel.

Ja maar, bij een auto of computer verwacht ik een degelijk product dat lang mee gaat en wil ik natuurlijk geen miskoop doen.

Maar een kabinet is een wegwerpproduct waar niet eens garantie op zit. De nominale houdbaarheidsdatum van 4 jaar wordt vaak niet eens gehaald voor het ding spontaan implodeert. En heb je het ding eenmaal in huis, dan doet het vaak nog niet eens wat, zelfs als het niet stuk gaat. Ja, een hoop lawaai maken, maar daar heb je het niet voor.

Mocht het stuk gaan dan krijg je wel weer je stem terug om opnieuw uit te mogen geven, dat wel. Maar dat draagt natuurlijk ook niet bij aan het gevoel van waarde... en nou is de rek er wel uit bij deze analogie, denk ik.

[JohanNL]

dawg schreef op woensdag 17 september 2025 @ 16:36:
[...]

Ergens is dit natuurlijk heel raar. Wanneer er een nieuwe auto, tv, computer, aangeschaft moet worden zoekt en vergelijkt men modellen, opties, prijzen, voor- en nadelen, alternatieven. Kost best wat tijd, en vervolgens gaan mensen redelijk goed geïnformeerd naar de winkel.

Maar bij de koers van het land en de kwaliteit van het landsbestuur is een uurtje om zichzelf te informeren al teveel want “geen tijd”, en vertrouwt men op zoiets oppervlakkigs als een stemwijzer, een debat of simpelweg hun gevoel.

Impulsaankopen zijn ook een gemeengoed in dit land, zijn echt maar weinig mensen die veel tijd steken in het voorbereiden en onderzoeken naar hun aankopen.
De zakken chips, donuts, en energydrinks e.d. zouden vrijwel niet meer verkocht worden, áls mensen zich daadwerkelijk zouden verdiepen in deze producten en voedsel in zijn algemeenheid, om maar iets te noemen.
Uiteindelijk is het vooral een kwestie van of de desbetreffende persoon er écht geïnteresseerd in is, of diegene er zich in wil verdiepen en uitgebreid onderzoek naar wil doen.
Politiek is voor de meesten vooral iets wat ze wordt opgedrongen, iets waarbij hun keuze maar weinig direct invloed heeft op hun leven en zodoende maar weinig tijd/moeite in wil steken.
Let ook op dat het voor een hele grote groep gewoon te ingewikkeld is, dus zelfs al willen ze zich er serieus in verdiepen, is een paar vragen invullen op zo'n stemwijzer en wat one-liners aanhoren vanuit (social)media het hoogst haalbare.

[Piet_Piraat7]

dawg schreef op woensdag 17 september 2025 @ 16:36:
[...]
Ergens is dit natuurlijk heel raar. Wanneer er een nieuwe auto, tv, computer, aangeschaft moet worden zoekt en vergelijkt men modellen, opties, prijzen, voor- en nadelen, alternatieven. Kost best wat tijd, en vervolgens gaan mensen redelijk goed geïnformeerd naar de winkel.

Maar bij de koers van het land en de kwaliteit van het landsbestuur is een uurtje om zichzelf te informeren al teveel want “geen tijd”, en vertrouwt men op zoiets oppervlakkigs als een stemwijzer, een debat of simpelweg hun gevoel.

Ik denk omdat men de nieuwe auto meer vertrouwt dan de politieke partijen als ik de laatste polls over vertrouwen mag geloven. Minder interesse, minder vertrouwen, minder tijd in gestoken.

[Bananenplant]

Kalentum schreef op woensdag 17 september 2025 @ 13:43:
[...]

Ik ga dat advies uitbreiden voor alle kiezers: stem op de partij die bij je past

Ik hoop eigenlijk vooral dat het op verkiezingsdag hondenweer is zodat de afgehaakten thuisblijven en er minder autoritair rechts gestemd wordt.

[NMH]

ari3 schreef op dinsdag 16 september 2025 @ 18:52:
[...]
Ik ben ook voorstander van limitarisme, maar dan voor overheid. De grondwet zou een limiet moeten stellen aan hoeveel belasting de overheid mag innen. Hierdoor krijgen werkende mensen ook gelegenheid om vermogen op te bouwen en gebruik te maken van het hefboomeffect.

Het probleem van dit moment is immers niet dat er mensen zijn die vermogen opbouwen, maar dat het opbouwen van vermogen voor te weinig mensen bereikbaar is. Op dit moment kunnen alleen mensen die veel overhouden nadat hun inkomen in box 1 is afgeroomd nog serieus sparen en beleggen. En zelfs dan is het bovenmodale inkomens moeilijk om serieus vermogen op te bouwen vanwege het afromen in box 3 door de overheid. Willen we vermogensopbouw voor meer mensen mogelijk maken moeten we significant lagere belastingen hebben in box 1 en geen box 3 of in ieder geval een vrijstelling voor de eerste 5 miljoen in box 3.

Meer vermogen bij de burgers betekent uiteindelijk dat geld beter besteed wordt. Burgers weten zelf het beste waar ze behoefte aan hebben. Laat burgers zich dan ook financieel emanciperen!

Burgers die meer geld overhouden klinkt misschien op het eerste gezicht aantrekkelijk, maar daar zit onherroepelijk de keerzijde aan dat de overheid minder kan doen.

Als we naar de begroting kijken, dan zien we dat het grootste deel van de taart naar sociale zaken en werkgelegenheid gaat. Binnen SZW is de grootste taartpunt dan weer de oudedagsvoorziening; ga je daar in snijden dan heb je dus al een grote groep burgers die minder overhoudt (en over het algemeen überhaupt niet meer in de fase van vermogensopbouw zit).

De volgende taartpunt is VWS en daar binnen de zorgverzekeringswet. Ga je daar bezuinigen, dan verschraalt de zorg of moet je als burger meer zelf betalen. Nog los van een stukje solidariteit; als je dat als burger individueel moet regelen in plaats van dat het collectief geregeld wordt, dan is er een goede kans dat je meer geld kwijt bent voor dezelfde zorg; zie bijvoorbeeld hoe duur het in de Verenigde Staten is. Er is een reden dat de overheid nu bijvoorbeeld met een collectieve regeling voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering van zzp'ers komt.

De derde taartpunt is OCW (en dan zitten we ondertussen al over de helft van de begroting) met daarbinnen achtereenvolgens het primair, voortgezet en wetenschappelijk onderwijs. Ook daar betekenen bezuinigingen dat het of verschraalt of duurder wordt. Verschraling is een goede manier om jezelf als kennisland in de vingers te snijden en daarmee je economie te beschadigen; de rekening bij de burgers neerleggen vergroot de kansenongelijkheid en de bijbehorende sociale problemen en zorgt er waarschijnlijk voor dat je voor hetzelfde aantal euro's minder onderwijs krijgt.

De enigen die voordeel van dat systeem zouden hebben zijn de happy few; mensen met een dermate groot inkomen of vermogen dat de belastingverlaging ze zoveel oplevert dat ze ondanks een dure privéschool voor de kinderen en een dure privékliniek voor de zorg alsnog onder de streep meer overhouden. De rest is uiteindelijk slechter af.

[DaniëlWW2]

CVTTPD2DQ schreef op donderdag 18 september 2025 @ 17:31:
[...]


Daarmee doe je de verkiezingsuitslag geen recht; een regering met PvdA en VVD was eigenlijk onvermijdelijk, en daar hoefden eigenlijk geen politieke partners bij. GroenLinks was weggevaagd; denk je dat de PvdA heeft aangedrongen om GL en de SP mee te laten doen?

De roep om "samenwerking" kwam pas nadat de PvdA (na het kabinet Rutte-II) door de kiezer werd afgestraft, en kleiner werd dan zowel de SP en GL.

Kwam dat door het "vechten" tussen de partijen, of gewoon omdat de PvdA in Rutte-II een snoeihard bezuinigingsprogramma heeft doorgevoerd?

Het is een volgens mij meer symptomatisch dat de PvdA, ondanks een uitstervend ledenbestand en een geschiedenis van waardeloos bestuur denkt een soort inherent recht te hebben om een grote middenpartij te zijn. Eventueel maar door GroenLinks op te slokken.

Dit gaat niet alleen om Rutte II. We hebben bijvoorbeeld ook Balkende IV gehad waar de SP er niet bij kon bij PvdA en CDA, met de grootste SP uitslag ooit. Ze hadden toen 25 zetels, PvdA 33 en CDA 41. Dus kwam CU erbij en werd de SP buitenspel gezet. Een beetje zoals Den Uyl ook buitenspel werd gezet met 53 zetels.

Dit moet gewoon eens afgelopen zijn. Want zo krijg je alleen maar rechtse kabinetten, die er een puinzooi van maken, of compromiskabinetten die al die structurele problemen maar niet kunnen aanpakken. Sinds Paars had de PvdA het nog redelijk gedaan omdat ze steeds strategische stemmen trokken. Toen kwam Rutte II en werden ze, terecht, zo ongelofelijk afgemaakt. Nu fuseren ze met GL.

Daarbij wil ik opmerken dat het verwijt van slecht bestuur om twee redenen oneerlijk is. Ten eerste was de laatste keer dat de PvdA echt links beleid heeft proberen te voeren, ook Den Uyl. Toen hebben ze nota bene Defensie meer op orde lopen brengen omdat de rechtse kabinetten ervoor, de boel ook hadden uitgehold. Onder Den Uyl en Vredeling is toen orde op zaken gesteld qua organisatie, materieelverwerving, sociale onrust etc. Dit terwijl er ook nog die enorme inflatie was in die periode en de budgetten enorm snel omhoog moesten om de uitgaven op 3,6% BNP te houden.

Ten tweede is juist de hele "derde weg" generatie van PvdA politici die vrolijk met Rutte in een kabinet stapte, zo tegen die fusie met GL. Dus die zijn uitgespeeld. En dan zit je nog steeds met Timmermans en dat zit mij ook dwars, dat hij onderdeel was van Rutte II totdat hij een uitweg vond.

[Bockelaar]

vindt je niet dat de "rechtse kabinetten" deels een reactie zijn op falende linkse kabinetten?

[ Voor 178% gewijzigd door NMH op 19-09-2025 21:59 ]

[Devian]

Bockelaar schreef op donderdag 18 september 2025 @ 18:28:
vindt je niet dat de "rechtse kabinetten" deels een reactie zijn op falende linkse kabinetten?

Wanneer hebben we een links kabinet gehad? Volgens mij zijn we nooit verder gekomen dan het midden.

[ Voor 172% gewijzigd door NMH op 19-09-2025 21:59 ]

[CVTTPD2DQ]

DaniëlWW2 schreef op donderdag 18 september 2025 @ 18:22:
Dit gaat niet alleen om Rutte II. We hebben bijvoorbeeld ook Balkende IV gehad waar de SP er niet bij kon bij PvdA en CDA, met de grootste SP uitslag ooit. Ze hadden toen 25 zetels, PvdA 33 en CDA 41. Dus kwam CU erbij en werd de SP buitenspel gezet. Een beetje zoals Den Uyl ook buitenspel werd gezet met 53 zetels.

Dat lijkt me eerder te onderstrepen dat je zelfs met een groot blok kunt worden gepasseerd. Formaties belonen het team dat als eerste een werkbare coalitie smeedt. Niet de coalitie die de verkiezingswinst van een bepaalde partij "beloont", want die doet helemaal niet zoveel ter zake.

DaniëlWW2 schreef op donderdag 18 september 2025 @ 18:22:
Daarbij wil ik opmerken dat het verwijt van slecht bestuur om twee redenen oneerlijk is. Ten eerste was de laatste keer dat de PvdA echt links beleid heeft proberen te voeren, ook Den Uyl.

En de jongeren die als achttienjarigen in 1977 voor het eerst op Den Uyl hebben gestemd, mogen volgend jaar van Drees trekken. Een partij wordt niet afgerekend op het beleid wat ze hadden kunnen voeren in een verleden waarin ze bijna een derde van de stemmers trokken, met de bewindslieden van toen. Ze worden afgerekend op de rommelkonten uit het recente verleden, waarin ze vooral bekend zijn geworden met snoeihard bezuinigen en de Toeslagenaffaire.

DaniëlWW2 schreef op donderdag 18 september 2025 @ 18:22:
Ten tweede is juist de hele "derde weg" generatie van PvdA politici die vrolijk met Rutte in een kabinet stapte, zo tegen die fusie met GL. Dus die zijn uitgespeeld. En dan zit je nog steeds met Timmermans en dat zit mij ook dwars, dat hij onderdeel was van Rutte II totdat hij een uitweg vond.

Zo eenvoudig is het ook niet. Hans Spekman was zeker geen derdewegman, Rob Oudkerk is en was vooral team Oudkerk, en Job Cohen was ten tijde van de vermeende coup van Timmermans voorstander van grotere samenwerking met de SP. Laatstgenoemde is natuurlijk begonnen bij D'66, en een derdewegman bij uitstek.

[SyraW85]

NMH schreef op woensdag 17 september 2025 @ 20:35:
[...]

Burgers die meer geld overhouden klinkt misschien op het eerste gezicht aantrekkelijk, maar daar zit onherroepelijk de keerzijde aan dat de overheid minder kan doen.

Als we naar de begroting kijken, dan zien we dat het grootste deel van de taart naar sociale zaken en werkgelegenheid gaat. Binnen SZW is de grootste taartpunt dan weer de oudedagsvoorziening; ga je daar in snijden dan heb je dus al een grote groep burgers die minder overhoudt (en over het algemeen überhaupt niet meer in de fase van vermogensopbouw zit).

De volgende taartpunt is VWS en daar binnen de zorgverzekeringswet. Ga je daar bezuinigen, dan verschraalt de zorg of moet je als burger meer zelf betalen. Nog los van een stukje solidariteit; als je dat als burger individueel moet regelen in plaats van dat het collectief geregeld wordt, dan is er een goede kans dat je meer geld kwijt bent voor dezelfde zorg; zie bijvoorbeeld hoe duur het in de Verenigde Staten is. Er is een reden dat de overheid nu bijvoorbeeld met een collectieve regeling voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering van zzp'ers komt.

De derde taartpunt is OCW (en dan zitten we ondertussen al over de helft van de begroting) met daarbinnen achtereenvolgens het primair, voortgezet en wetenschappelijk onderwijs. Ook daar betekenen bezuinigingen dat het of verschraalt of duurder wordt. Verschraling is een goede manier om jezelf als kennisland in de vingers te snijden en daarmee je economie te beschadigen; de rekening bij de burgers neerleggen vergroot de kansenongelijkheid en de bijbehorende sociale problemen en zorgt er waarschijnlijk voor dat je voor hetzelfde aantal euro's minder onderwijs krijgt.

De enigen die voordeel van dat systeem zouden hebben zijn de happy few; mensen met een dermate groot inkomen of vermogen dat de belastingverlaging ze zoveel oplevert dat ze ondanks een dure privéschool voor de kinderen en een dure privékliniek voor de zorg alsnog onder de streep meer overhouden. De rest is uiteindelijk slechter af.

Burgers die weinig overhouden heeft dan misschien als plus punt dat de overheid meer te besteden heeft maar heeft als keerzijde dat de burger de stijgende kosten nog nauwelijks kan betalen. Kosten die dusdanig hoog zijn geworden dat ze door velen niet gedragen kunnen worden. Ook nu weer stijgen de kosten van bijvoorbeeld boodschappen, lng, benzine en de zorgverzekering.

[LZ86]

SyraW85 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 07:28:
[...]


Burgers die weinig overhouden heeft dan misschien als plus punt dat de overheid meer te besteden heeft maar heeft als keerzijde dat de burger de stijgende kosten nog nauwelijks kan betalen. Kosten die dusdanig hoog zijn geworden dat ze door velen niet gedragen kunnen worden. Ook nu weer stijgen de kosten van bijvoorbeeld boodschappen, lng, benzine en de zorgverzekering.

Tja, dat krijgt de burger er dus van met dat ongeinformeerd stemmen waar we get eerder over hadden.

Resultaten van decennia rec hts beleid

[D-e-n]

Piet_Piraat7 schreef op woensdag 17 september 2025 @ 17:17:
[...]


Ik denk omdat men de nieuwe auto meer vertrouwt dan de politieke partijen als ik de laatste polls over vertrouwen mag geloven. Minder interesse, minder vertrouwen, minder tijd in gestoken.

Maar hoe meer tijd je in de aankoop van de auto steekt, hoe groter de kans op een deugdelijk exemplaar. En als je keer op keer dezelfde soort auto koopt en die valt keer op keer tegen moet je wellicht eens een heel ander modelletje overwegen.

Ik denk overigens dat het feit dat we het kiezen van een volksvertegenwoordiger hetzelfde bekijken als het kopen van een product of dienst juist één van de problemen is. Je kiest iemand die jou het best vertegenwoordigd, niet iemand die op commando jouw wensen uitvoert.

[SyraW85]

LZ86 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 07:38:
[...]

Tja, dat krijgt de burger er dus van met dat ongeinformeerd stemmen waar we get eerder over hadden.

Resultaten van decennia rec hts beleid

noem het maar gerust een semi-centennial gezien er in 1973-1977 nog echt een links kabinet was. Daarna heeft toch echt VVD en CDA de boventoon gevoerd.

[Herkz]

Piet_Piraat7 schreef op woensdag 17 september 2025 @ 17:17:
[...]


Ik denk omdat men de nieuwe auto meer vertrouwt dan de politieke partijen als ik de laatste polls over vertrouwen mag geloven. Minder interesse, minder vertrouwen, minder tijd in gestoken.

Het overgrote deel in de politiek zit daar puur voor zichzelf, kunnen vaak niks anders dan goed ''lullen''. De incompetentie van alle overheidsorganen komen steeds meer naar boven drijven. Het grootste goed wat je kan bezitten, is flexibel zijn en meevaren in het beleid van een zittend kabinet. Daar kan je dan het grootste (economisch) voordeel uithalen.

[Piet_Piraat7]

D-e-n schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 07:39:
[...]

Maar hoe meer tijd je in de aankoop van de auto steekt, hoe groter de kans op een deugdelijk exemplaar. En als je keer op keer dezelfde soort auto koopt en die valt keer op keer tegen moet je wellicht eens een heel ander modelletje overwegen.

Ik denk overigens dat het feit dat we het kiezen van een volksvertegenwoordiger hetzelfde bekijken als het kopen van een product of dienst juist één van de problemen is. Je kiest iemand die jou het best vertegenwoordigd, niet iemand die op commando jouw wensen uitvoert.

Ik denk meer dat het ligt aan hoe de politiek in ons land is ingeregeld. Je stemt 1 keer in de 4 jaar op een partij. Dan is het maar hopen dat die in de coalitie komt en vervolgens moeten ze allerlei compromissen sluiten waardoor er van de oorspronkelijke beloftes weinig nog overblijft. Het voelt niet alsof je werkelijk veel invloed hebt op de beslissingen die in Den Haag worden genomen en het circus van de afgelopen jaren heeft dat laatste beetje vertrouwen helemaal kapot getrapt.

[DropjesLover]

Piet_Piraat7 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 14:09:
[...]


Ik denk meer dat het ligt aan hoe de politiek in ons land is ingeregeld. Je stemt 1 keer in de 4 jaar op een partij. Dan is het maar hopen dat die in de coalitie komt en vervolgens moeten ze allerlei compromissen sluiten waardoor er van de oorspronkelijke beloftes weinig nog overblijft. Het voelt niet alsof je werkelijk veel invloed hebt op de beslissingen die in Den Haag worden genomen en het circus van de afgelopen jaren heeft dat laatste beetje vertrouwen helemaal kapot getrapt.

Tsja, je zou natuurlijk lid kunnen worden van een partij (https://datagraver.com/le...jen-nederland-vanaf-1950/ die neemt relatief gezien af als je ook de bevolkingsgroei mee neemt) en bij congressen stemmen en actief deelnemen (met voorstellen en moties) om de partij en dus de politiek te sturen...

NMH schreef op woensdag 17 september 2025 @ 20:35:
[...]

Burgers die meer geld overhouden klinkt misschien op het eerste gezicht aantrekkelijk, maar daar zit onherroepelijk de keerzijde aan dat de overheid minder kan doen.

Dat ligt er aan, het is een politieke keuze waar het geld te halen is.
Gaan we het halen bij de honderduizend rijken (de 99 procentiel) of daaronder. Gaan we het halen bij burgers of bij bedrijven? Gaan we het halen bij bedrijven die met arbeid en productie iets bijdragen of bij puur financiele/fiscale vehikels?

Dat zijn politieke keuzes.

Zo maar zeggen dat (als burger) minder belasting betalen betekent dat de overheid dan minder kan doen is te kort door de bocht.

De volgende taartpunt is VWS en daar binnen de zorgverzekeringswet. Ga je daar bezuinigen, dan verschraalt de zorg of moet je als burger meer zelf betalen. Nog los van een stukje solidariteit; als je dat als burger individueel moet regelen in plaats van dat het collectief geregeld wordt, dan is er een goede kans dat je meer geld kwijt bent voor dezelfde zorg; zie bijvoorbeeld hoe duur het in de Verenigde Staten is.

Het is al een lange tijd een ethische discussie die maar zeer mondjesmaat gevoerd wordt, maar toch echt eens gevoerd moet worden. Hoeveel is een levensjaar waard?
En daar aan gerelateerd, moeten we ook alles vergoeden? Een medicijn dat in lange termijn controle onderzoeken absoluut minimaal beter werkt dan het oude, maar wel 1 miljoen per patient per jaar kost...
Dat vind ik wel een discussie waard. Eentje die onder de streep over miljarden gaat, die nu voornamelijk naar de oudere bevolking gaat.

Maar politieke partijen willen daar niet aan.
Enerzijds vanuit de religieuze hoek (CU / SGP en andere geloven) anderzijds vanwege de retoriek van rechts "die ouderen hebben ons land opgebouwd" (negerende dat die het ook voor de huidige generatie verpest hebben...)

[ Voor 52% gewijzigd door DropjesLover op 19-09-2025 14:53 ]

[D-e-n]

Piet_Piraat7 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 14:09:
[...]


Ik denk meer dat het ligt aan hoe de politiek in ons land is ingeregeld. Je stemt 1 keer in de 4 jaar op een partij. Dan is het maar hopen dat die in de coalitie komt en vervolgens moeten ze allerlei compromissen sluiten waardoor er van de oorspronkelijke beloftes weinig nog overblijft. Het voelt niet alsof je werkelijk veel invloed hebt op de beslissingen die in Den Haag worden genomen en het circus van de afgelopen jaren heeft dat laatste beetje vertrouwen helemaal kapot getrapt.

Maar dat is dus het misverstand. Hoe dik een verkiezingsprogramma ook is: je kunt sowieso nooit voorspellen wat de komende vier jaar gaan brengen. Daarom stem je op iemand waarvan je vertrouwt dat hij of zij in de geest van jouw ideeën zal stemmen. Het heet niet voor niks "volksvertegenwoordiger".

Invloed hebben op elke gedetailleerde beslissing gedurende die vier jaar is een illusie en die illusie is dus één van de problemen die we hebben in de relatie tussen kiezer en politicus.

[Bananenplant]

Piet_Piraat7 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 14:09:
[...]

Ik denk meer dat het ligt aan hoe de politiek in ons land is ingeregeld. Je stemt 1 keer in de 4 jaar op een partij. Dan is het maar hopen dat die in de coalitie komt en vervolgens moeten ze allerlei compromissen sluiten waardoor er van de oorspronkelijke beloftes weinig nog overblijft.

Hoe zie je het voor je dat politici met strijdige opvattingen allemaal zonder compromis aan hun kiezers gaan leveren? Dat ligt niet aan het systeem, maar aan het gegeven dat niet iedereen in het electoraat hetzelfde wil.

Oh, en aan partijen die problemen bewust niet oplossen zodat je ophef kunt genereren om mee herkozen te worden (VVD, PVV, BBB en de verdere rechtse kliek).

[Piet_Piraat7]

@DropjesLover @D-e-n @Bananenplant valide punten maar ik zeg ook niet dat ik niet begrijp waarom het zo werkt in ons land. Ik probeer uit te leggen waarom men zeer weinig tijd en moeite steekt in het kiezen van een partij. Het gevoel van machteloosheid gecombineerd met het totale gebrek aan vertrouwen in de politiek.

[DropjesLover]

Piet_Piraat7 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 21:31:
@DropjesLover @D-e-n @Bananenplant valide punten maar ik zeg ook niet dat ik niet begrijp waarom het zo werkt in ons land. Ik probeer uit te leggen waarom men zeer weinig tijd en moeite steekt in het kiezen van een partij. Het gevoel van machteloosheid gecombineerd met het totale gebrek aan vertrouwen in de politiek.

Vertrouwen gaat gepaard met omgaan met cq je bewegen in die omgeving.
Wat mijn bron aantoont is dat ook (met name de jaren 90'-10') het ledental van partijen teruggelopen is, terwijl de bevolking fors groeide. Met minder mensen lid van een partij, en dus ook minder mensen die iemand kennen die lid is van een partij, kan het wantrouwen toenemen.
Mensen, burgers, hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. "Do your own research", maar dan ook werkelijk wat inlezen ipv 3 minuten enkel "linkse" of "rechtse" soundbites op TikTok/Insta/whatever...
Maar dat is te veel gevraagd tegenwoordig.

Geen idee hoe we de aandacht van mensen weer bij hetgene dat er werkelijk toe doet kunnen krijgen, nu aandacht van mensen het meest waardevolle goed is geworden. Want dat is immers waar adverteerders grof voor betalen, op social media en traditionele media.

[ Voor 13% gewijzigd door DropjesLover op 19-09-2025 21:57 ]

[BadRespawn]

NMH schreef op woensdag 17 september 2025 @ 20:35:
[...]

Burgers die meer geld overhouden klinkt misschien op het eerste gezicht aantrekkelijk, maar daar zit onherroepelijk de keerzijde aan dat de overheid minder kan doen.

Afhankelijk van waar de overheid het haalt, zou én een meerderheid van burgers meer geld overhouden én de overheid evenveel (of zelf meer) kunnen doen.
De reden waarom dat moeilijk is, is dat de hoogste inkomens de meeste invloed op de politiek hebben.

[defiant]

DropjesLover schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 14:15:
Tsja, je zou natuurlijk lid kunnen worden van een partij (https://datagraver.com/le...jen-nederland-vanaf-1950/ die neemt relatief gezien af als je ook de bevolkingsgroei mee neemt) en bij congressen stemmen en actief deelnemen (met voorstellen en moties) om de partij en dus de politiek te sturen...

Dat is inderdaad hoe een democratie behoort te werken, politieke partijen behoren ledenorganisaties te zijn waarbij de leden via stemrecht beleid kunnen sturen. Door de de decennia heen is dit proces in een zelf versterkende negatieve spiraal terecht gekomen Minder leden betekend ook minder representatie, wat ook weer het wantrouwen voedt, wat vervolgens leden doet vertrekken of nieuwe aanwas voorkomt. Tot zelfs de opkomst van een partij zonder leden.

Niet dat het ledenproces de sleutel is tot betere politieke representatie, maar het is imho wel een belangrijk onderdeel.

Je ziet nu dat verkiezingen door het wantrouwen en populisme steeds belangrijker worden in besluitvorming van de kiezer, terwijl dat eigenlijk niet zo hoeft te zijn. Als kiezers zich regelmatig inhoudelijke informeren is tijdens de regeerperiode al wel duidelijk of iemand zich vertegenwoordigd voelt door de stem of juist niet. Verkiezingen zouden een sluitstuk moeten zijn van een proces wat al veel eerder heeft plaatsgevonden.

Je ziet hierin ook de tegenstelling, het antwoord op een disfunctionerende politiek die wordt gewantrouwd zou juist meer democratie en participatie moeten zijn, maar een gedeelte van de reflex is toch naar meer autoritaire partijen. Wat de negatieve spiraal alleen maar versterkt.

[NMH]

DropjesLover schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 14:15:
Dat ligt er aan, het is een politieke keuze waar het geld te halen is.
Gaan we het halen bij de honderduizend rijken (de 99 procentiel) of daaronder. Gaan we het halen bij burgers of bij bedrijven? Gaan we het halen bij bedrijven die met arbeid en productie iets bijdragen of bij puur financiele/fiscale vehikels?

Dat zijn politieke keuzes.

Zo maar zeggen dat (als burger) minder belasting betalen betekent dat de overheid dan minder kan doen is te kort door de bocht.

BadRespawn schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 22:10:
Afhankelijk van waar de overheid het haalt, zou én een meerderheid van burgers meer geld overhouden én de overheid evenveel (of zelf meer) kunnen doen.
De reden waarom dat moeilijk is, is dat de hoogste inkomens de meeste invloed op de politiek hebben.

Merk op dat ik reageerde op iemand die voorstelde om in de grondwet een limiet te stellen aan de hoeveelheid belasting die de overheid mag heffen. Daar werd die politieke keuze dus gemaakt; niet het verschuiven van de lasten van burgers naar elders, maar een algemene beperking ervan. En dan betekent het wel dat je moet snijden in de uitgaven, tenzij je constant geld zou lenen of drukken.

[RobinHood]

Denk dat deze meer hier hoort, partijbijeenkomst immers.

https://www.ad.nl/politie...seculier-gedram~a3d09e3e/

Jaja, SGP, de partij die we hier natuurlijk behoorlijk negeren, maar ik denk dat het alsnog wel nieuwswaardig is om te zien dat ook zij nóg rechtser en conservatiever lijken te worden, en iig. scherpere woorden gebruiken.

Op het congres van de Staatskundig Gereformeerde Partij in het Betuwse Kesteren zegt Stoffer dat er grenzen moeten worden gesteld. „Aan Brussel. Aan migratie. Aan het seculiere gedram. En aan de islam.”

Vooral dat "seculiere gedram" triggert mij wat, christelijk-conservatisme begint namelijk meer en meer invloed te krijgen, kijk naar de PVV die opeens anti-non-binair is, maar wat meer in het Tweakerswereldje: Gameplatforms die NSFW games moeten verbergen omdat christelijk-conservatieve groepen betaalproviders lastigvallen.

Samen met het feit dat alles rechts van het CDA al behoorlijk met elkaar zit te tongen [zie VVD die antifa terroristisch wil noemen] lijkt het mij echt niet onbelangrijk om ook te kijken wat de SGP van plan is.

[Compuchip87]

Wel fijn dat ze binnen 24 uur tot inkeer zijn gekomen. Gisteren stemden ze immers nog voor een Trumpiaanse motie van extreemrechts die momenteel in de VS de aanzet lijkt om definitief alle kritiek het zwijgen op te leggen.

Maar vandaag concluderen ze dat de vrijheid van godsdienst onder druk staat dus misschien distantiëren ze zich toch van de PVV?

Ik bedoel, bij een partij die heel lang het "staatsrechtelijke geweten" is genoemd zal het vast niet alleen om het christendom gaan maar over alle godsdienst toch?

[CVTTPD2DQ]

RobinHood schreef op zaterdag 20 september 2025 @ 12:52:
Jaja, SGP, de partij die we hier natuurlijk behoorlijk negeren, maar ik denk dat het alsnog wel nieuwswaardig is om te zien dat ook zij nóg rechtser en conservatiever lijken te worden, en iig. scherpere woorden gebruiken.

Ze zijn sinds de ruk naar rechts onder van der Vlies niet rechtser geworden, maar ze zien ineens dat andere partijen zich profileren op issues waar ze voorheen alleen stonden. Als BBB en PVV ineens samen met je optrekken kan ik me voorstellen dat je wat meer durft.

We weten wat we van de SGP kunnen verwachten. De grote vraag is waarom een partij als de BBB, die geen duidelijke ideologie heeft op medisch-ethische of gendervraagstukken dit doet.

[RobinHood]

CVTTPD2DQ schreef op zaterdag 20 september 2025 @ 14:00:
[...]


Ze zijn sinds de ruk naar rechts onder van der Vlies niet rechtser geworden, maar ze zien ineens dat andere partijen zich profileren op issues waar ze voorheen alleen stonden. Als BBB en PVV ineens samen met je optrekken kan ik me voorstellen dat je wat meer durft.

We weten wat we van de SGP kunnen verwachten. De grote vraag is waarom een partij als de BBB, die geen duidelijke ideologie heeft op medisch-ethische of gendervraagstukken dit doet.

Ze gaan ook wel gewoon verder in hun standpunten, door bijv. transgenderzorg voor jongeren nu opeens te willen verbieden.

[dawg]

CVTTPD2DQ schreef op zaterdag 20 september 2025 @ 14:00:
[...]


Ze zijn sinds de ruk naar rechts onder van der Vlies niet rechtser geworden, maar ze zien ineens dat andere partijen zich profileren op issues waar ze voorheen alleen stonden. Als BBB en PVV ineens samen met je optrekken kan ik me voorstellen dat je wat meer durft.

We weten wat we van de SGP kunnen verwachten. De grote vraag is waarom een partij als de BBB, die geen duidelijke ideologie heeft op medisch-ethische of gendervraagstukken dit doet.

Omdat ze dat vinden wellicht? De achterban overlapt ook die van SGP, de biblebelt, behoorlijk extreem.
Denk ik.

[psychodude]

Bockelaar schreef op donderdag 18 september 2025 @ 18:28:
vindt je niet dat de "rechtse kabinetten" deels een reactie zijn op falende linkse kabinetten?

Het laatste gemengd links - centrum kabinet is Kok II geweest in de periode 1998 - 2002. En een daadwerkelijk links kabinet, heeft Nederland nog nooit gehad. Dus ik ben benieuwd welke falende linkse kabinetten je in dat geval op doelt.

[wildhagen]

psychodude schreef op zaterdag 20 september 2025 @ 17:16:
[...]


Het laatste gemengd links - centrum kabinet is Kok II geweest in de periode 1998 - 2002. En een daadwerkelijk links kabinet, heeft Nederland nog nooit gehad. Dus ik ben benieuwd welke falende linkse kabinetten je in dat geval op doelt.

Kok-II was (net als Kok-1) centrum tot centrum-rechts, niet centrum-links. PvdA had weliswaar 45 zetels, maar VVD (rechts) 38 en D66 (centrum/centrum-rechts) 14. Dus 45 voor centrum-links en 52 voor (centrum-)rechts.

Het laatste (en iirc enige) linkse kabinet dat Nederland gehad heeft was Den Uyl in 1973-1977. Daarna zijn het altijd centrum/centrum-rechtse/rechtse coalities geweest naar zetelaantl.

[psychodude]

wildhagen schreef op zaterdag 20 september 2025 @ 17:19:
[...]


Kok-II was (net als Kok-1) centrum tot centrum-rechts, niet centrum-links. PvdA had weliswaar 45 zetels, maar VVD (rechts) 38 en D66 (centrum/centrum-rechts) 14. Dus 45 voor centrum-links en 52 voor (centrum-)rechts.

Het laatste (en iirc enige) linkse kabinet dat Nederland gehad heeft was Den Uyl in 1973-1977. Daarna zijn het altijd centrum/centrum-rechtse/rechtse coalities geweest naar zetelaantl.

Den Uyl en Kok-II zijn redelijk soortgelijk geweest. KVP, ARP en D66 zijn centrum-rechtse partijen hierin. Hierbij 47 centrum-rechts, 50 centrum-links. Die zetelverhouding ligt in mijn optiek te weinig uit elkaar om te claimen dat Kok-II centrum-rechts zou zijn en Den Uyl plots een links kabinet zou zijn.

Verder ook totaal irrelevant natuurlijk. Punt was natuurlijk voornamelijk dat @Bockelaar een niet onderbouwde claim doet, "linkse" kabinetten als zondebok poogt aan te wijzen welk nooit bestaan hebben. We verschuiven reeds enkele decennia van centrum naar toenemend rechts, en naarmate we verder in het spectrum afglijden van het centrum, des te rampzaliger de kabinetten worden tot de absolute poppenkast kabinet Schoof.

[CVTTPD2DQ]

psychodude schreef op zaterdag 20 september 2025 @ 17:38:
Verder ook totaal irrelevant natuurlijk. Punt was natuurlijk voornamelijk dat @Bockelaar een niet onderbouwde claim doet, "linkse" kabinetten als zondebok poogt aan te wijzen welk nooit bestaan hebben. We verschuiven reeds enkele decennia van centrum naar toenemend rechts, en naarmate we verder in het spectrum afglijden van het centrum, des te rampzaliger de kabinetten worden tot de absolute poppenkast kabinet Schoof.

Het overton window is natuurlijk naar rechts opgeschoven, dus als iemand met de kennis van nu bijv. het kabinet Rutte-IV of Lubbers-I als "links" wil aanmerken, snap ik op zich wat ze bedoelen.

Eigenlijk is het zo dat sinds de jaren '70 het migratierecht voortdurend is aangescherpt, van de plotselinge "onafhankelijkheid" van Suriname (om maar te voorkomen dat Surinamers naar Nederland zouden komen), het eindigen van het gastarbeidersprogramma na de rassenrellen in 1972, de enorme aanscherping van het asielbeleid in de jaren '90 onder druk van Bolkestein en de CD, met daarna alsnog de enorme verkiezingsoverwinning van Fortuyn.

De ontwikkelingen die we nu zien spelen eigenlijk al een jaar of vijftig.

[Jerie]

SyraW85 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 07:50:
[...]

noem het maar gerust een semi-centennial gezien er in 1973-1977 nog echt een links kabinet was. Daarna heeft toch echt VVD en CDA de boventoon gevoerd.

Klopt, zelfs het zogenaamd superlinkse Paars was een mix van PvdA, VVD, en D66. In die volgorde. Kortom, een centrumkabinet waarbij links het veel te rechts vond (want VVD!) en rechts het veel te links vond (want PvdA!). Paars links noemen is een frame van rechts. Paars rechts noemen is een frame van links (ja, die heb ik ook voorbij zien komen in de jaren '00). Ja, de minister president was Wim Kok (PvdA). En wie was de minister van Financiën? Juist ja, dhr. Zalm (VVD). Doet men ook om een goede reden: voor stabiliteit. Allebei invloed, waarbij D66 ook een verbindende factor was en op diverse van hun primaire interesses mannetjes en vrouwtjes hadden staan (die wortel werkt goed bij D66 ). Paars, de naam zegt het al: dat krijg je als je rood met blauw mengt. Vandaar...

Het radicale aan die mix was dat groen (CDA) niet meedeed. Daardoor kon men er bepaalde zaken doorheen jassen die CDA destijds moreel verwerpelijk vond. Denk hierbij aan homohuwelijk, euthanasie, enz (hoe CDA daar nu met Bontenbal in staat weet ik niet). En natuurlijk het raadgevende referendum (bindend/correctief wilde Wiegel niet).

Het is dezelfde bullshit dat de NPO links zou zijn. Hilarische onzinnigheid (en binnen de linkerflank van links was de NPO rechts; ook onzin). Wat is er links aan TROS of WNL. VARA of BNN, sure, maar er was en is zoveel meer. Bovendien is die enige as ook behoorlijk dogmatisch want er zijn meerdere onderwerpen en assen.

Fortuyn met zijn 'puinhopen van acht jaar paars' ageerde ook niet enkel tegen PvdA; ook VVD. Maar inderdaad, vooral PvdA, waarbij hij dhr. Melkert makkelijk kon provoceren. Echter had hij ook met J.P. Balkenende een niet-aanvalsverdrag. Die zouden elkaar niet publiekelijk aanvallen, waardoor de kanonnen vol op Paars gericht waren. Waarbij VVD de grijze muis speelde.

De Correspondent heeft een podcast waarbij Jesse Frederik een uur lang een fractieleider interviewt. Dat leidt dan tot een inhoudelijk (en veel te kort!) gesprek zonder gescheld en andere onzinnigheid. Tot nu toe enkel een aflevering met Henri Bontenbal en ik vond deze behoorlijk interessant. Samenvatting en transcript is hier te vinden: https://decorrespondent.n...25-0159-3020-853e89cce8e4 de volgende aflevering gaat over Frans Timmermans maar ik vond het leuk om juist Henri Bontenbal beter te leren kennen omdat we die (naar mijn verwachting) in het volgende kabinet gaan zien.

[Malfunctions]

RobinHood schreef op zaterdag 20 september 2025 @ 12:52:
Denk dat deze meer hier hoort, partijbijeenkomst immers.

https://www.ad.nl/politie...seculier-gedram~a3d09e3e/

Jaja, SGP, de partij die we hier natuurlijk behoorlijk negeren, maar ik denk dat het alsnog wel nieuwswaardig is om te zien dat ook zij nóg rechtser en conservatiever lijken te worden, en iig. scherpere woorden gebruiken.


[...]


Vooral dat "seculiere gedram" triggert mij wat, christelijk-conservatisme begint namelijk meer en meer invloed te krijgen, kijk naar de PVV die opeens anti-non-binair is, maar wat meer in het Tweakerswereldje: Gameplatforms die NSFW games moeten verbergen omdat christelijk-conservatieve groepen betaalproviders lastigvallen.

Samen met het feit dat alles rechts van het CDA al behoorlijk met elkaar zit te tongen [zie VVD die antifa terroristisch wil noemen] lijkt het mij echt niet onbelangrijk om ook te kijken wat de SGP van plan is.

Ik ben best geschrokken van wat hier door de SGP allemaal uitgekraamd wordt. Niet dat ik hoge verwachtingen van religieuze fundamentalisten, maar de voor partij die het staatsrechtelijk geweten van Nederland zou zijn is dit wel zorgwekkend. Misschien dat idd de schroom wat wordt afgeworpen nu het conservatievere gedachtegoed salonfähig is geworden, maar ik was er evengoed door verbaasd.

Dat ze de vrijheid van religie voor de islam in lijken te willen perken lijkt me wel hun eigen glazen in te gooien, maar dat moeten ze vooral lekker doen. Hoe minder religie in de maatschappij, hoe beter.

[Helixes]

Malfunctions schreef op maandag 22 september 2025 @ 12:57:
Dat ze de vrijheid van religie voor de islam in lijken te willen perken lijkt me wel hun eigen glazen in te gooien, maar dat moeten ze vooral lekker doen. Hoe minder religie in de maatschappij, hoe beter.

Dit is een regelrechte verwerping van de wortels van de SGP, waar de nadruk op staatsrechtelijk en grondwettelijke grondslag belangrijk was. Bovendien geldt voor de SGP dat ook zij schatplichtig zijn aan de idealen achter de verzuiling. Op basis van die beginselen zou het niet aan hen zijn om te oordelen over inrichting van de levens van andersdenkenden. Over de richting van gedachtes gaat immers een Hogere Macht.

Maar ook de SGP moet mee in de Vaart der Volkeren. Dus.... ongrondrechtelijke maatregelen voor iedereen die géén SGP'er is.

[NMH]

Bontebal heeft net als een aantal collegalijsttrekkers ook een boek geschreven (en kennelijk werd het uiteindelijk haastwerk omdat de verkiezingen te vroeg kwamen). Daar staat ook de volgende uithaal in:

quote: https://www.volkskrant.nl...t-met-populisme~bf98204e/

Aan de andere kant tegen het ‘doorgeschoten maakbaarheidsdenken’ van GroenLinks-PvdA en andere partijen op de linkerflank. ‘De overheid trok steeds meer naar zich toe wat eerder door de samenleving werd geregeld. Zorg, onderwijs en woningbouw werden steeds meer een overheidstaak. Dat leidde er ook weer toe dat burgers zich steeds minder betrokken voelden bij deze instellingen. Waar eerst persoonlijke compassie centraal stond, kwam anonieme solidariteit via de overheid tot stand.’

Daar ergens tussenin bevindt zich van oudsher het CDA. De kracht van een land zit niet in het individu en niet in de overheid, maar in burgers die zich verenigen. Corporaties. Verenigingen. Kerken. Vakbonden. Maatschappelijke organisaties. Clubs. Maatschappelijk betrokken bedrijven ook, zoals het Philips van vroeger.

Ik vind het erg bijzonder om die onderwerpen "doorgeschoten maakbaarheidsdenken van links" te noemen. Ze staan zelfs voor een deel in de Grondwet (artikel 20, 22 en 23 bijvoorbeeld); artikelen die als ik deze pagina goed interpreteer in de jaren 70 en 80 met vrijwel algemene stemmen zijn aangenomen, dus inclusief de toenmalige CDA parlementariërs.

En laten we die zaken ook vooral bij de overheid houden; op die manier zijn de voorzieningen voor iedereen op gelijke voet beschikbaar en is bijvoorbeeld de zorg die je krijgt niet afhankelijk van de club waar je bij hoort en hoeveel geld die toevallig beschikbaar heeft.

En als meneer Bontebal denkt dat het vroeger zoveel beter was, dan zou ik hem toch willen aanraden een keer een geschiedenisboek erbij te pakken:

quote: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Hofje

De liefdadigheidshofjes dateren uit de 13e tot 19e eeuw, de exploitatiehofjes zijn gebouwd in de tweede helft van de 19e eeuw en in het begin van de 20ste eeuw. De exploitatie- of arbeidershofjes waren sloppen, bedoeld om de naar de stad getrokken arbeiders te huisvesten.
In tegenstelling tot de liefdadigheidshofjes woonden in de arbeidershofjes hele gezinnen in armoedige omstandigheden.

Het wonen in een hofje was vaak kosteloos en werd als een gunst beschouwd. De regenten verlangden wel dat de bewoners zich zeer deugdzaam gedroegen. Kerkbezoek was een must, na tien uur moest bezoek meestal het hof uit en als een bewoner een nacht weg wilde blijven dan kon dat alleen met toestemming van de regenten.

Of:

quote: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Oudemannenhuis

Net als de hofjes werd een oudemannenhuis vaak gebouwd als gebaar van liefdadigheid, het wonen in zo'n oudemannenhuis was meestal kosteloos en werd als een gunst beschouwd. Gelijk aan de hofjes voor vrouwen stonden regenten aan het hoofd van een oudemannenhuis en net als de liefdadigheidshofjes hadden de huizen een regentenkamer waar de regenten konden vergaderen. De regenten verlangden dat de bewoners zich deugdzaam gedroegen. Zo was kerkbezoek verplicht en damesbezoek of dronkenschap verboden. Overtrad men de regels, dan volgde meestal huisarrest. De bewoners van een oudemannenhuis woonden meestal op een zaal waar ze slechts beschikten over een bedstede.

En de moderne vorm daarvan is al niet veel beter. Dan doet de overheid het toch beter; het oude model was voornamelijk goed voor welgestelde mensen die graag wilden laten zien hoe goed zij waren.

[defiant]

NMH schreef op maandag 22 september 2025 @ 20:50:
Bontebal heeft net als een aantal collegalijsttrekkers ook een boek geschreven (en kennelijk werd het uiteindelijk haastwerk omdat de verkiezingen te vroeg kwamen). Daar staat ook de volgende uithaal in:

Uit dat stuk:

Daar ergens tussenin bevindt zich van oudsher het CDA. De kracht van een land zit niet in het individu en niet in de overheid, maar in burgers die zich verenigen. Corporaties. Verenigingen. Kerken. Vakbonden. Maatschappelijke organisaties. Clubs. Maatschappelijk betrokken bedrijven ook, zoals het Philips van vroeger.

Ik had er hier ook al een stuk over geschreven defiant in "CDA: informatie en verkiezingsprogramma" Maar het is opvallend dat het politieke geheugen ontbreekt bij veel politici als het gaat om het eigen beleid in het verleden, het CDA zelf heeft in de jaren 80 en begin deze eeuw bijgedragen aan de afbraak van het maatschappelijk middenveld.

En daarnaast was het maatschappelijk middenveld geen vervanging voor de overheid, het waren groepen in het maatschappelijk middenveld die macht uitoefende op de politiek voor invloed. De vakbonden waren verbonden aan politieke partijen zodat de politiek stemmen kreeg zolang de belangen ervan behartigd werden. De vakbonden wilden geen kleine anonieme overheid met weinig sociale zekerheid, maar juist uitbreiding van het sociale stelsel. De huidige sociale zekerheid is deels juist het product van het maatschappelijke middenveld vroeger, ook van het CNV dat van oudsher banden heeft met het CDA.

Het maatschappelijke middenveld draaide dus vooral om macht van georganiseerde groepen jegens de overheid, wat met een meer neoliberale koers van o.a. het CDA juist steeds meer onder druk komt te staan.

De samenleving waarin taken gecentraliseerd worden met een kleine centrale overheid is ook elders niet werkbaar gebleken, die je ook zag in het VK ten tijde van conservatief David Cameron:
Big Society

The Big Society was a sociopolitical concept of the first 15 years of the 21st century, developed by the populist Steve Hilton, that sought to integrate free market economics with a conservative paternalist conception of the social contract that was influenced by the 1990s civic conservatism of David Willetts.
[...]
The Big Society Network was dissolved in 2014 and the unfavourable conclusive Big Society audit, by Civil Exchange, was published in January 2015

Hetzelfde idee wat Nederland hierin had is eigenlijk ook mislukt: Decentralisatie en bezuinigingen: gemeentes in geldnood

Als je wilt decentraliseren, dan moet je ook politieke macht en belastingen decentraliseren. Anders verworden decentrale instituties tot niets minder dan uitvoeringsorganisaties, ook al zijn er lokale verkiezingen.

[Kalentum]

Oud-CPB'er Wim Suyker heeft het verkiezingsprogramma van de PVV doorgerekend.

quote: https://esb.nu/doorrekening-verkiezingsprogramma-pvv/

Het verkiezingsprogramma van de PVV vergroot het overheidstekort in 2030 met circa 25 miljard euro. Dit komt vooral door hogere uitgaven aan defensie en zorg, door verlaging van de AOW-leeftijd en door de afschaffing van de btw op boodschappen. Het programma vergroot de economische groei in de komende kabinetsperiode, verlaagt de werkloosheid en stuwt de inflatie op.

Voor wat context: in Coronajaar 2020 kwamen we uit op 34 miljard. 2024 was 10 miljard, 2023 was 4 miljard.

Doe er uw voordeel mee!

[ Voor 9% gewijzigd door Kalentum op 23-09-2025 15:11 ]

[Cid Highwind]

@Kalentum
Goede politiek als je je binnen een vakgebied bevindt waar sowieso reeds tekorten zijn. Grenzen dicht voor immigranten en een nog krapper aanbod. Het is maar goed voor de AOW'ers dat de BTW wordt afgeschaft, maar of de prijzen er netto door zullen dalen is nog maar de vraag.

Het verkiezingsprogramma van de PVV betekent een expansiever begrotingsbeleid, wat de groei van het nationaal inkomen in de komende kabinetsperiode verhoogt, de werkloosheid verlaagt en de inflatie opstuwt ondanks de btw-verlagingen.

Het opwaartse effect op prijzen en lonen wordt versterkt door de vermindering van het arbeidsaanbod door de verlaging van de AOW-gerechtigde leeftijd. De vermindering van het arbeidsaanbod vergroot de spanning op de arbeidsmarkt, met een opwaarts effect op de lonen, wat weer doorwerkt in de prijzen.

Wanneer je met zulke plannen komt laat zich de vraag stellen of men niet stiekum zelf reeds flink van het gratis bier heeft gesnoept.

Queue de "maar de scherpe randjes gaan er in de onderhandelingen wel van af" excuses.

[ari3]

BadRespawn schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 22:10:Afhankelijk van waar de overheid het haalt, zou én een meerderheid van burgers meer geld overhouden én de overheid evenveel (of zelf meer) kunnen doen.

De vraag is niet alleen of de overheid evenveel kan met minder geld, maar ook of de taak überhaupt door de overheid uitgevoerd moet worden. Een deel van de taken van de overheid kunnen immers ook door ngo's gedaan worden, zie het succes van voedselbanken die met giften en vrijwilligers goed werk verrichten.

Als iedereen meer geld overhoudt dan neemt de bereidheid tot het doen van giften of deelnemen in vrijwillige verzekeringen toe. Het is ook fijner voor de mensen die aan de ontvangende kant zitten van de hulp: als de hulp tot stand komt uit vrijwillige bijdragen dan is de hulp hen ook echt gegund. Als de hulp gefinancierd wordt middels belastingdwang dan heeft iedereen terecht een mening over hoe het geld besteed wordt en wie daarvan mag profiteren. Het (te) grote takenpakket van de overheid gefinancierd met belastingdwang zorgt voor een gebrek aan keuzevrijheid en leidt tot polarisatie: een politieke partij wil stokpaardje X realiseren waarvoor anderen onder dwang voor moeten betalen. Gezien de belastingdruk in Nederland loopt dat model op zijn laatste benen.

[Kurkentrekker]

ari3 schreef op dinsdag 23 september 2025 @ 15:47:
[...]
Het is ook fijner voor de mensen die aan de ontvangende kant zitten van de hulp: als de hulp tot stand komt uit vrijwillige bijdragen dan is de hulp hen ook echt gegund.

Geloof me, als ik hulp nodig van de overheid dan maakt het mij écht niet uit hoe dat is gefinancierd. Als mijn kinderen niet kunnen eten dan zal het mij aan mijn reet roesten of hun maaltijd wordt vergoed door een miljonair wiens geld is afgepakt door een hoge belastingdruk, of een goed bedoelende modaalverdiener die een donatie aan de voedselbank doet. Al wordt iedere miljonair onteigend tot de bijstandsnorm, als mijn kinderen anders onder een brug zouden moeten slapen dan zou ik dat geen enkel probleem vinden.

Ik hoop het nooit nodig te hebben en ik ben blij dat dit soort dingen gewoon uit de algemene middelen worden gefinancierd. Dat betekent dat het namelijk ook niet komt met een religieuze boodschap of een andere ideologische insteek.

[BadRespawn]

ari3 schreef op dinsdag 23 september 2025 @ 15:47:
[...]

De vraag is niet alleen of de overheid evenveel kan met minder geld,

Ik bedoel dat de overheid meer zou kunnen doen omdat die meer geld kan ophalen, afhankelijk van waar ze het halen. Dat is wat de SP van plan is.

Als iedereen meer geld overhoudt dan neemt de bereidheid tot het doen van giften of deelnemen in vrijwillige verzekeringen toe. Het is ook fijner voor de mensen die aan de ontvangende kant zitten van de hulp: als de hulp tot stand komt uit vrijwillige bijdragen dan is de hulp hen ook echt gegund.

Ik zei niet dat iedereen meer geld overhoudt, maar dat een meerderheid meer geld overhoudt.

En ik ben niet overtuigd dat "echt gegund" nou zo veel uitmaakt als het gaat om essentiële hulp. Lijkt me ook niet zo bijzonder als iedereen naar draagkracht financieel bijdraagt aan de samenleving waaraan ze mede hun draagkracht te danken hebben.

[dawg]

ari3 schreef op dinsdag 23 september 2025 @ 15:47:
[...]

De vraag is niet alleen of de overheid evenveel kan met minder geld, maar ook of de taak überhaupt door de overheid uitgevoerd moet worden. Een deel van de taken van de overheid kunnen immers ook door ngo's gedaan worden, zie het succes van voedselbanken die met giften en vrijwilligers goed werk verrichten.

Als iedereen meer geld overhoudt dan neemt de bereidheid tot het doen van giften of deelnemen in vrijwillige verzekeringen toe. Het is ook fijner voor de mensen die aan de ontvangende kant zitten van de hulp: als de hulp tot stand komt uit vrijwillige bijdragen dan is de hulp hen ook echt gegund. Als de hulp gefinancierd wordt middels belastingdwang dan heeft iedereen terecht een mening over hoe het geld besteed wordt en wie daarvan mag profiteren. Het (te) grote takenpakket van de overheid gefinancierd met belastingdwang zorgt voor een gebrek aan keuzevrijheid en leidt tot polarisatie: een politieke partij wil stokpaardje X realiseren waarvoor anderen onder dwang voor moeten betalen. Gezien de belastingdruk in Nederland loopt dat model op zijn laatste benen.

Voedselbanken zou ik geen succes noemen, het feit dat ze er zijn in een van de rijkste landen ter wereld is natuurlijk een gotspe.

En belastingdwang. Niet serieus te nemen. Een samenleving brengt middelen gezamenlijk op t.b.v. diezelfde samenleving. Dit klinkt echt alsof u geen levenservaring heeft, nooit langdurig tegenslag. Wellicht heb ik het mis, maar ik vermoed van niet.

Verder een hoop beweringen zonder onderbouwing of bron.

[Kurkentrekker]

dawg schreef op dinsdag 23 september 2025 @ 17:03:
[...]
Dit klinkt echt alsof u geen levenservaring heeft, nooit langdurig tegenslag.

Kleine nuance misschien: ik meen wel levenservaring te hebben, maar gelukkig nooit langdurige tegenslag. Misschien zelfs nooit kortdurend. Dat is m.i. ook geen vereiste voor levenservaring. Zo lang je maar beseft dat dat niet normaal is.

[dawg]

Kurkentrekker schreef op dinsdag 23 september 2025 @ 17:26:
[...]

Kleine nuance misschien: ik meen wel levenservaring te hebben, maar gelukkig nooit langdurige tegenslag. Misschien zelfs nooit kortdurend. Dat is m.i. ook geen vereiste voor levenservaring. Zo lang je maar beseft dat dat niet normaal is.

Nou, ik lees bijvoorbeeld “vrijwillige verzekeringen”.

Dan zullen een heleboel mensen geen verzekering afsluiten. Huis vliegt in brand, geen verzekering. Of. Iedereen schat de eigen rijvaardigheid erg hoog in, dus geen autoverzekering. Dan veroorzaakt iemand een ongeluk met ernstig letsel, dus dan maar huis verkopen en de straat op? Of iemand verwacht niet ernstig ziek te worden maar wordt dat toch. Wederom, huis maar verkopen?

Het is gewoon een domme (excuse me) fixatie op geld zonder nut en noodzaak in acht te nemen. Vandaar dat ik me niet kan voorstellen dat iemand met veel levenservaring/tegenslag zoiets zou verzinnen.

En dan. Belastingdwang zorgt voor polarisatie? Bron? Fijner voor hulpbehoevenden als de hulp vrijwillig is? Bron?

Nee, zoveel onzin in een post dat ik twijfelde of ik moest reageren.

[Kurkentrekker]

dawg schreef op dinsdag 23 september 2025 @ 17:50:
[...]

Nou, ik lees bijvoorbeeld “vrijwillige verzekeringen”.

Dan zullen een heleboel mensen geen verzekering afsluiten. Huis vliegt in brand, geen verzekering. Of. Iedereen schat de eigen rijvaardigheid erg hoog in, dus geen autoverzekering. Dan veroorzaakt iemand een ongeluk met ernstig letsel, dus dan maar huis verkopen en de straat op? Of iemand verwacht niet ernstig ziek te worden maar wordt dat toch. Wederom, huis maar verkopen?

Het is gewoon een domme (excuse me) fixatie op geld zonder nut en noodzaak in acht te nemen. Vandaar dat ik me niet kan voorstellen dat iemand met veel levenservaring/tegenslag zoiets zou verzinnen.

En dan. Belastingdwang zorgt voor polarisatie? Bron? Fijner voor hulpbehoevenden als de hulp vrijwillig is? Bron?

Nee, zoveel onzin in een post dat ik twijfelde of ik moest reageren.

Helder, ben het hiermee eens. Ik reageerde vooral op het feit over tegenslagen, met name dat die niet nodig zijn om de ratio achter collectieve verzekeringen in te zien. Daar was ik het mee oneens, omdat ook mensen die nooit iets overkomt nog steeds in kunnen zien dat dat wel ooit kan gebeuren, en daarom die verzekeringen gewoon steunen.