Volkskrant heeft vandaag een zeer interessant artikel. Zij hebben een kabinet van wetenschappers samengesteld, en ze geïnterviewd over hoe zij - wanneer zij bewindspersoon zouden zijn geweest - de problemen van hun departement zouden aanvliegen.
Wat quotes. Ik raad aan het gehele artikel te lezen (helaas wel paywall) want het is een behoorlijk lang stuk.
Minister van Landbouw, Natuur & Stikstof Franciska de Vries (hoogleraar bodemecologie UvA)
‘Als eerste breng ik de stikstofuitstoot omlaag. Niet met een beetje schrapen, trucjes, creatief boekhouden: de totale depositie moet gewoon omláág. Dus gaat het mes in de veestapel. Écht minder, een halvering. Ook omdat de veeteelt enorm beslag legt op het landgebruik en we die ruimte anders kunnen gebruiken. In de wetenschap is echt iedereen het hierover eens.
...
‘Op de vruchtbare kleigronden van Friesland, Groningen, Noord- en Zuid-Holland zetten we in op moderne, hoogproductieve landbouw met een lage ecologische voetafdruk. Hoogwaardige eiwitten, oliën, kassen. We willen een florerende landbouw, die ook internationaal kan concurreren. Maar intussen blijft ook de boerennatuur behouden, met natuurlijke oevers, heggen en bosjes.
‘De zandgronden, die slecht water vasthouden en die je veel moet bemesten, geven we terug aan de natuur. We zetten in op drie compartimenten: een zone voor intensieve landbouw, een overgangszone met extensieve landbouw, en dan de natuur. We maken serieus werk van natuurbescherming en de monitoring van de natuur.’
‘De ecologische hoofdstructuur komt terug. Want ecosystemen moeten kunnen bewegen. Uiteindelijk ontstaan zo grote, onderling verbonden natuurgebieden. Met ook voldoende ruimte voor de wolf, die de herten- en zwijnenpopulaties op peil houdt. Daardoor zijn er ook minder conflicten met mensen. Begrazen doen we intussen in de uiterwaarden.'
Minister van Sociale Verbinding Simone Ritzer (Programmaleider Dialoog Wageningen Universiteit)
‘Ik richt een Derde Kamer in, een idee van David Van Reybrouck. Een geloot, permanent burgerberaad, dat een afspiegeling is van de bevolking en adviezen geeft, zonder de ballast van een of andere politieke achterban en de noodzaak weer verkozen te willen worden. Zo kan het zich meer op de lange termijn richten.’
‘Ik geef jongeren stemrecht vanaf 16 jaar, terwijl ze ook gaan deelnemen aan burgerberaden en bijvoorbeeld op school worden gestimuleerd om deel te nemen aan de maatschappij. Burgerschap wordt nu in de les gegeven. Wat mij betreft draait het ook om de praktijk.’
Minister van Klimaat & Energie Heleen de Coninck (hoogleraar sociaal-technische innovatie en plaatsvervangend voorzitter van de Wetenschappelijke Klimaatraad TU/e & Radboud Universiteit)
‘Alles moet tegelijk. Het klimaatbeleid heeft bizar veel haast, want we lopen achter. En het moet eerlijker. De voordelen van verduurzaming komen nu vaak bij de mensen die het toch al goed hebben. De bedrijven met de grootste winsten, in plaats van de kleine ondernemers. De mensen met een koophuis en geld voor zonnepanelen en een elektrische auto. Dat moet anders.
‘Ik zou alles wat we doen bekijken met in het achterhoofd: is dit in overeenstemming met een klimaatneutraal Nederland in 2050? Steden richten we klimaatbestendig in, woonwijken sluiten we zoveel mogelijk aan op lagetemperatuur-warmtenetten. Ook de industrie, die in 2040 al op nul uitstoot moet uitkomen, bekijken we vanuit de toekomst: welke industrie is hier nou echt houdbaar? In een CO2-neutrale wereld kan dat betekenen dat een bedrijf zoals Tata Steel beter kan concurreren vanuit Spanje vanwege de zonne-energie, of vanuit Zweden, vanwege de waterkrachtcentrales.
‘Het prettige is dat er al veel kan, en dat de meeste mensen best willen. Daarvan maken we nog te weinig gebruik. Mensen maken allerlei dagelijkse keuzen op routine, in de supermarkt, of bij hoe ze zich verplaatsen. De omgeving moet anders, zodat keuzen groener worden. Wijken richten we compacter in, zodat je makkelijker zonder auto kunt. Plantaardige eiwitten maken we goedkoper, reparaties van apparatuur makkelijker. De capaciteit van de trein schalen we op. En op zee komt minstens 50 gigawatt aan windenergie, bovenop de huidige 4,5.’
En de laatste twee, al staan er nog veel meer 'ministeries' in het artikel.
Minister voor Asiel & Migratie Marcel Lubbers (hoogleraar interdisciplinaire sociale wetenschap UU)
‘Ik zal niet met een heel aantrekkelijke boodschap komen. Er moet meer geld naar vluchtelingenbeleid. Wat we nu doen, is opvangcentra openen en ze weer sluiten, waarna we in de problemen komen als er ergens in de wereld een crisis is.
‘Dat moet anders, door te zorgen voor structurelere en kleinschaligere opvang en meer aanmeldcentra, gespreid over het land. Dat is aanvankelijk duurder, maar op basis van onderzoek verwacht ik dat dit zorgt voor meer rust in de samenleving, minder protesten en minder mensen die langdurig in procedure zitten. Daarom denk ik dat het uiteindelijk geld oplevert.
‘De Spreidingswet specificeer ik. Ik zou vluchtelingen spreiden op buurtniveau, waarbij we de buurten met de sterkere sociaal-maatschappelijke schouders – met de D66- en GroenLinks-stemmers, gechargeerd gezegd – ook meer belasten. Om de rechtvaardigheid in stand te houden, zie ik streng toe dat uitgeprocedeerde asielzoekers het land verlaten, tenzij ze hier een leven hebben opgebouwd. Veiligelanders houden we zoveel mogelijk tegen aan de grenzen van Europa. Uit onderzoek verwacht ik dat dit draagvlak vergroot.
‘Tegelijk wil ik, samen met andere ministeries, meer doen voor de mensen die het lastig vinden dat Nederland verandert. Dat vergt meer waardering van mensen met een praktisch beroep, ook in salaris. En we moeten meer doen aan de problemen die mensen al dan niet terecht aan migratie koppelen, zoals momenteel de woningnood.
‘Ik zet in op taal en tegengaan van uitbuiting, juist voor Oost-Europese migranten, momenteel de grootste groep. Als minister stimuleer ik dat werkgevers taalcursussen en woningen aanbieden aan hun werknemers.'
Minister van Volksgezondheid, Welzijn & Sport Jochem Mierau (hoogleraar economie van de volksgezondheid RuG/UMCG)
‘Mijn eerste daad is constateren dat mijn ministerie 95 procent van zijn budget uitgeeft aan iets wat helemaal niet in de naam van het ministerie voorkomt: zorg. Mijn ministerie heeft niet tot doel zorg te produceren, maar gezondheid mogelijk te maken. Dáár moet de nadruk liggen. En daar leg ik verantwoording over af, door gezondheidsdoelen in de wet te verankeren.'
...
‘En waarom staan we toe dat mensen werken voor een loon waarvan ze zonder allerlei toeslagen niet kunnen leven? We weten dat armoede een van de grootste oorzaken is van ongezondheid. Ik durf de stelling wel aan dat armoede dermate veel kosten geeft dat we ons armoede helemaal niet kunnen veroorloven.
‘We hebben een lijst met bewezen effectieve maatregelen, die we nu niet uitvoeren. Daar ga ik me als minister voor inzetten. Een progressieve suikerbelasting. Minimumprijzen voor alcohol. Niet meer roken op plekken waar anderen de rook kunnen inademen. Convenanten sluiten met bedrijven en bijvoorbeeld de sportsector, om reclames voor ongezonde producten in te perken.
‘Het zorgstelsel hervormen we. De realiteit is nu eenmaal dat we met een demografie zitten die niet meer matcht met wat de zorg kan bieden. We moeten af van de gedachte dat we alles kunnen leveren wat er is. Een moeilijke discussie, maar als minister vind ik dat ik het gesprek daarover moet aangaan. Anders adresseer je de realiteit niet.
‘Dat kan betekenen dat we allerlei oude richtlijnen, die nog gaan over de papieren realiteit waarin er voldoende personeel was, zullen moeten loslaten.'
Natuurlijk is dit heel erg technocratisch, en moet er binnen politiek altijd een balans gevonden worden tussen technocratie en de zogenoemde wil van de kiezer. Toch denk ik dat de verhoudingen inmiddels zo verziekt zijn en onder spanning staan dat veel mensen zoiets wel zouden toejuichen - al was het maar omdat er dan tenminste eindelijk eens wat tastbaars en concreets gebeurt.
Wat in elk geval opvalt van de diverse 'bewindspersonen' is dat ze vrijwel allemaal de vraag stellen: "wat wíllen we nou eigenlijk met zijn allen?"
[
Voor 12% gewijzigd door
dawg op 26-09-2025 16:44
]