Journalistiek en politiek: actualiteiten en achtergronden

[defiant]

Journalistiek en politiek: actualiteiten en achtergronden

Doel topic

Bespreek hier het Nederlandse journalistieke landschap als het gaat om politieke berichtgeving. Dit topic is bedoelt voor zowel actuele zaken alsmede de achtergrond bij de journalistiek.

Journalistiek over ander onderwerpen zoals sport, BN'ers, maatschappelijke gebeurtenissen is offtopic.

De journalistieke werkwijze en gedragscode

De meeste journalistieke redacties onderschrijven gedragscode van de Nederlandse Vereniging voor Journalistiek (NVJ):
Code voor de journalistiek

Deze code is opgedeeld in 4 onderwerpen die een journalist behoort te onderschrijven.

1. Waarheidsgetrouw
2. Onafhankelijk
3. Fair
4. Open vizier

Onafhankelijkheid versus neutraliteit

Een belangrijke misvatting die regelmatig terugkomt is dat journalistiek neutraal behoort te zijn, echter is dat onmogelijk vanuit de informatie theorie. Elke ruwe data dat verwerkt wordt tot informatie wordt gedaan door mensen die een inherent en niet te voorkomen bias hebben. Dit begint al bij de selectie bias, stel een journalist zou zich gedragen als verslaggever en alleen politicus aan het woord laten, dan nog is er een bias omdat de politicus al geselecteerd is en de verslaggever kiest hoelang de politicus het woord mag voeren.

Onafhankelijkheid is het besef dat er een bias is, maar dat de journalist zich niet laat leiden door andere belangen. Zoals de code voor journalistiek aangeeft:

• De journalist verricht zijn werk in onafhankelijkheid en vermijdt (de schijn van) belangenverstrengeling.
• De journalist zal, indien hij gebonden is aan enige politieke partij, belangenvereniging of bedrijf anders dan de uitgever van zijn eigen medium, daarvan in zijn berichtgeving telkens rekenschap geven indien dat voor de beoordeling van het bericht relevant is.
• De journalist maakt geen misbruik van zijn positie.
• De journalist neemt geen materiële of immateriële vergoedingen aan die bedoeld zijn berichtgeving te beïnvloeden, te bevorderen of tegen te gaan.

Je ziet dat diverse journalistieke mediums ook expliciet zijn in hun bias vanuit ideologische grondslag, zoals je ziet bij de verschillende publieke omroepen en kranten.

Journalistiek als vijfde macht

Zowel de uitvoerende macht als de wetgevende macht zijn afhankelijk van de pers om aan het volk mee te delen wat de politici doen. De relatie met de pers en de wijze waarop een politicus en zijn partij 'overkomen' is een van de belangrijkste factoren voor het succes van de politicus en zijn partij. Journalisten zijn niet langer een neutrale factor die nieuws met distantie verslaan. Ze interpreteren meer dan vroeger en willen zelf politieke ontwikkelingen beïnvloeden. Verder vervult zij een belangrijke controlerende functie, doordat zij rapporteert wat de verschillende machten doen en wat de effecten van deze beslissingen zijn.

Haar rol als communicatiekanaal geeft de pers dus een machtige sluisfunctie, waardoor men ze soms aanduidt als de vijfde macht.
bron: wikipedia

Discussie onderwerpen

In Nederland daalt al een tijd het vertrouwen in de politiek. Juist als het gaat om het berichten en controleren van de politiek speelt de journalistiek een belangrijke rol. Maar juist ook de journalistiek is gaan meebewegen met de opkomst van het populisme en is deze niet in staat gebleken een corrigerende rol te geven als het gaat om vertrouwen herwinnen.

Naar mijn mening is de belangrijkste factor dat journalistiek steeds minder oorzaak en gevolg op een rijtje zet als het gaat om politieke problemen. Dit is gerelateerd aan het ontbreken van een ideologische discussie, d.w.z. niet alleen welke problemen willen we oplossen, maar vooral: hoe ?

Zie ook: Politieke ideologie in NL: definitie, problemen en discussie

Daarnaast is er het effect van Haagse kaasstolp, d.w.z. journalistiek en politiek zijn zo afhankelijk van elkaar geworden dat er een soort symbiose ontstaat die de onafhankelijk van journalistiek aantast. Journalisten zijn afhankelijke van politici voor berichtgeving, politici hebben journalisten nodig voor hun boodschap. Behalve populisten en extremisten kunnen geen van beide groepen het veroorloven om bruggen te verbranden. Hoewel dat wel voor komt.

Bovenstaande is natuurlijke een voorbeeld van discussiepunten hierover, maar er zijn er natuurlijk meer.

[defiant]

Waarom zijn pers en politiek zo uit elkaar gedreven? Vanuit verschillende generatieperspectieven op zoek naar het antwoord

Wantrouwen en achterdocht tussen politici en pers maakt een open uitwisseling van gedachten nagenoeg onmogelijk, zo constateren journalisten uit uiteenlopende generaties. De schade is groot.

Toen Tromp op het oude Binnenhof rondhing, kon hij bijna overal binnenvallen voor een praatje. Niemand vroeg hem wat hij kwam uitspoken. Voorlichters bewaakten de gangen nog niet als kettinghonden. Van de Ven stuit in de nieuwe parlementaire bunker aan de Bezuidenhoutseweg vooral op afwerende politici die ‘wat mot je’ uitstralen en vakgenoten die zich navenant gedragen.

De wel eens wat kleffe clubsfeer van weleer heeft plaatsgemaakt voor een loopgravenmentaliteit.

De ‘eendimensionale’ politicus moet het gesprek daarover mijden als de pest. Want buiten de perken treden wordt bestraft door de chef-voorlichting die geen enkel mandaat heeft maar wel macht. Perslui verschansen zich achter een muur van argwaan tegen deze strakke regie. Het effect is dat ze zich net zo vastdraaien in een vicieuze cirkel als de spindoctors van de politieke partijen. ‘Omdat de journalistiek zich steeds moet afzetten tegen de politieke macht om het vertrouwen in zichzelf te houden, communiceren wij de hele dag, in ons schrijven en in ons televisiemaken: wij vertrouwen hen niet’, resumeert Van de Ven.

De hoofdredacteur van De Correspondent hekelt vooral het gebrek aan eerlijke zelfkritiek bij de media. Columnisten van De Telegraaf en de Volkskrant, die nu onbekommerd schande spreken van de ‘toeslagenaffaire’ als hét voorbeeld van burgerhaat bij de overheid, spraken tien jaar geleden schande van de ‘Bulgarenfraude’ en spoorden de politiek toen aan tot keihard ingrijpen.

Met zijn diagnose dat journalistiek en politiek ‘samen een perpetuum mobile van wantrouwen voeden’ zit Wijnberg op eenzelfde spoor als Tromp en Van de Ven.

Dit artikel stipt ook een belangrijk issue aan, de journalistiek controleert de macht, maar er is in principe niemand die de journalistiek controleert. Zelfkritiek en zelfcontrole is hierdoor belangrijk, maar dat gebeurd vaak maar zelden.

Dit kwam ook terug tijdens het een rapport over de wantoestanden bij de fraudebestrijding.
Politiek en media als papegaaien? Dan toch eerder als een grote spreeuwenzwerm

Een papegaaiencircuit tussen politiek en media”, zo noemde de Enquêtecommissie Fraudebestrijding en Dienstverlening de dynamiek waardoor het harde fraudebeleid van de overheid werd aangejaagd. Media schreven weinig over wetgeving en „onevenredig veel” over fraude (vooral door mensen met een migratieachtergrond), Kamerleden sprongen erop en zo ontstond een klimaat, aldus de commissie, waarin de fraudebestrijding verhardde en ontspoorde. De commissie haalde die papegaaien uit Tussen Ambitie en Uitvoering, een analyse die de VU voor de commissie maakte van de dynamiek tussen media, politiek en beleid.

De dynamiek in het medialandschap is niet zozeer dat iedereen hetzelfde zegt, maar dat iedereen zich richt op dezelfde onderwerpen. We zijn als een zwerm spreeuwen die ’s avonds door de lucht danst: onvoorspelbaar, ogenschijnlijk zonder leiding, beschut door de collectieve beweging. Individuele vogels, maar als ze even buiten de zwerm vallen, fladderen ze snel terug naar de groep. Wat een zwerm spreeuwen óók is: een fascinerend schouwspel; je kunt er je ogen niet vanaf houden.

Bovenstaande laat imho precies zien waar het mis gaat in de journalistiek, ook deze ombudsman verwart aandacht voor een politiek probleem met het creëren van tunnelvisie (de spreeuwenzwerm). Het is juist de taak van de journalistiek om zich niet door de politiek te laten beïnvloeden, dan is men immers niet onafhankelijk meer.

Bij de fraudeverdenkingen moet het uitgangspunt zijn dat het alleen verdenkingen zijn en daar juist tegengas op geven zolang niet is uitgezocht hoe de zaak precies in elkaar zit en wat de consequenties zijn van beleid.

Gelukkig wordt dat ook wel ingezien:

Wat altijd zin heeft, op papier en achter de schermen, is tegen de stroom in denken. Mijn voorganger wees al eens op een column van Folkert Jensma uit 2013, waarin deze waarschuwde voor een overheid die stelde dat in de Fraudewet repressie een „geloofsartikel” was geworden. Goed gezien, maar de losse spreeuw vond weinig weerklank.

Dat laatste zou juist de hele journalistiek zich moeten aanrekenen. Goede journalistiek komt tot de essentie van de problematiek van het beleid en bericht of waarschuwt de lezer/kiezer daarvoor.

[defiant]

In follow the money een (imho) goede voorbeelden hoe de journalistiek disfunctioneert, in dit geval over het onderwerp migratie van afgelopen verkiezingen.
De verdichtsels over asiel en migratie van Dilan Yeşilgöz en de VVD
Casus 1:

Op 8 juli 2023 schoven Dilan Yeşilgöz, Hugo de Jonge (CDA) en Maarten van Ooijen (ChristenUnie) aan bij het praatprogramma Op1. Het kabinet was een dag eerder gevallen, Tijs van den Brink en Sven Kockelmann – allebei doorgewinterde journalisten – bespraken het einde van Rutte IV met de drie bewindslieden.

Yeşilgöz suggereert zo een causaal verband tussen de voorzieningen in een land en de komst van asielzoekers. Dat kan ze niet onderbouwen: er zijn geen feiten die op zo’n verband wijzen. Dat toch suggereren is zelfs ‘misleidend’, zo blijkt onder meer uit wetenschappelijk onderzoek uit 2020.

Van den Brink en Kockelmann laten Yeşilgöz’ suggestie van een causaal verband – elementair voor haar betoog en dat van haar partij – zonder commentaar passeren.

Casus 2:

Minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal (VVD) zit op 28 augustus 2023 zit bij het Radio 1-programma Dit is de dag tegenover presentator Tijs van den Brink. Wanneer gezinshereniging aan de orde komt, bevestigt Van der Wal nog eens waar voor de VVD bij de val van het kabinet het pijnpunt lag. ‘Tuurlijk herenig je je gezin, ik zou het vanuit menselijk oogpunt bizar vinden als dat niet kan,’ zegt ze. ‘Maar het gaat er natuurlijk om dat vervolgens de broer en zus ook kunnen komen en die hebben ook weer kinderen, en hun tante kan komen.'

Van den Brink verzuimt Van der Wal te confronteren met de uitspraken van experts over de gestapelde gezinshereniging.

Casus 3:

Op 5 september 2023 is Yeşilgöz te gast bij WNL.[...]

Ze draait het onderwerp vervolgens behendig naar het thema nareizigers: ‘Ik las ook dat het te maken heeft met netwerken. Ken ik mensen, heb ik daar familieleden? Dat begint bij de mensen die hier überhaupt naartoe zijn gekomen. Dus dat je denkt, ik ga naar Nederland, want daar heb ik familieleden. Dat is die nareis-op-nareis, waar we het eerder over hebben gehad: als je eenmaal hier bent, komen er allerlei mensen achterna.’

Timmerman: ‘Een beperkte groep is nareiziger: alleen het directe gezin.’ Ze confronteert Yeşilgöz niet met wat experts in juli al hebben gezegd: dat het nareis-op-nareisverhaal ‘fictie’ is.

Casus 4:

Ruim twee weken later, op vrijdag 22 september, wordt in de Pieterskerk in Leiden College Tour opgenomen. [...]Ditmaal is Yesilgöz te gast.

Voor het video-commentaar zijn onder meer opnamen gemaakt met Leo Lucassen, hoogleraar mondiale arbeids- en migratiegeschiedenis en directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Hij stelt dat de VVD-lijsttrekker regelmatig onjuiste mededelingen doet over hét onderwerp van de verkiezingen: migratie. Een daarvan is haar herhaalde uitspraak over de aanzuigende werking van het Nederlandse asielbeleid, een fundamentele onderbouwing voor het beoogde VVD-beleid.

Maar Lucassen krijgt op de ochtend van de uitzending te horen dat zijn commentaar op Yeşilgöz’ uitspraken daarover niet is gebruikt. De 700 studenten in de kerk kregen Lucassen helemaal niet te zien en te horen. Huys stelt de spreidingswet wel aan de orde, maar komt niet verder dan de vaststelling dat hij het ‘raar’ vindt dat een minister en een staatssecretaris van dezelfde partij een ander standpunt innemen over de invoering van een wet.

Lucassen kan zich er nog steeds over opwinden: ‘Ik kreeg kort voor de uitzending te horen dat ze mijn bijdragen hadden geschrapt met de smoes dat tegen de verwachting in studenten al veel vragen over asiel hadden gesteld, wat natuurlijk flauwekul is, want Twan Huys had op elk moment kunnen ingrijpen en haar met mijn stellingen kunnen confronteren.’

Casus 5:

Op 6 november, vier maanden na de Op1-uitzending over de val van kabinet-Rutte IV, zit presentator Tijs van den Brink weer tegenover Yeşilgöz, nu in het Radio 1-programma Dit is de Dag Verkiezingscafé.

Van den Brink: ‘Weet u hoeveel dat uitmaakt als u naar het afgelopen jaar kijkt?’

Yeşilgöz: ‘Exact niet, nee.’

Van den Brink: ‘Dat nareis-op-nareis-op-nareisverhaal betreft een heel kleine groep, hoor ik steeds.’

Yeşilgöz geeft een ontwijkend antwoord en Van den Brink komt er niet op terug.

Bovenstaande reconstructie laat een structurele falen zien van de journalistiek in het uitoefenen van de onafhankelijke controle functie over politici. Het kabinet was gevallen over het nareis item, maar op geen enkele moment in bovenstaande gevallen wordt de verantwoordelijke partij geconfronteerd met de daadwerkelijke cijfers.

Opvallend is dat het hier vooral journalisten betreft die werkzaam zijn op televisie en radio gebied, wat (imho) de indruk doet wekken dat vooral daar er een gebrek is aan journalistiek besef en vooral bij talkshows het programma format qua entertainment doorslaggevend lijkt, imho uiteraard.

[defiant]

Die ‘conservatieve’ politicus is in werkelijkheid xenofoob, dus noem hem ook zo

Doordat journalisten zo graag objectief en neutraal willen zijn, gebruiken ze volgens Matthijs Appelman verbloemende termen voor politici met extreme denkbeelden.

Maar wat zijn hier de feiten? Wat is objectief en neutraal? De conferentie is niet conservatief enkel omdat de organisatoren haar zo noemen. Noord-Korea noemt zichzelf ook democratisch, maar er is niemand die dat serieus neemt.

Het woord ‘conservatief’ heeft een inhoudelijke betekenis. Het slaat op het behouden van wat goed is, zaken in stand laten en geen onnodige aanpassingen doen. Maar dat is niet wat partijen als de PVV willen. Ze willen geen zaken behouden, maar zijn reactionair. Ze willen situaties ‘herstellen’. Als je minder Marokkanen wilt, dan wil je daadwerkelijk de bevolkingssamenstelling aanpassen. Als je moskeeën wilt sluiten en korans wilt verbieden, dan tracht je daadwerkelijk de status quo te wijzigen. Dit gedachtegoed omschrijven als conservatisme of als ultraconservatief is de waarheid geweld aan doen. Het gedachtegoed kenmerkt zich juist door het terugverlangen naar een (vaak imaginair) verleden.

Hier de beschrijving (ultra)conservatief gebruiken is niet objectief of neutraal, maar juist politiek geladen. De betekenis van een niet-oordelende term wordt opgerekt, waarmee radicaal gedachtegoed als milder wordt gepresenteerd en wordt genormaliseerd.

De juiste terminologie vinden is niet altijd makkelijk, maar wel de taak van journalisten die in neutrale en objectieve berichtgeving willen vertellen wat er daadwerkelijk gebeurt. Ze moet door wollig taalgebruik heen prikken en hondenfluitjes (ogenschijnlijk onschuldige uitspraken die een verborgen boodschap voor ingewijden bevatten) herkennen. Het is onvoldoende om teksten voor zichzelf te laten spreken. Dan bestaat het gevaar dat journalisten terminologie overnemen die bewust verkeerd gekozen is, waarmee ze bijdragen aan een politieke agenda.

Met het gebruik van oordelende termen nemen journalisten geen stelling. De stelling wordt ingenomen door de lezer, die zich moet afvragen of hij nativisme en xenofobie verwerpelijk vindt, of juist is gaan liefhebben. Door oordelende termen te mijden, normaliseer je de bedenkelijke verschijnselen die je ermee aanduidt. Dat is noch objectief, noch neutraal.

Dit artikel legt imho goed uit wat ook voor een lange tijd ook al mijn probleem is met het publieke politieke debat en de rol van de journalistiek erin. Ik ben het echter niet eens met het gebruik van de terminologie neutraal.

Want ten eerste bestaat er (imho) niet zoiets als neutraliteit in de de politieke journalistiek, er is altijd een bias aanwezig. Dan begint al bij selectie bias, wat je als journalist laat zien van de politiek, hoeveel spreektijd je iemand geeft en op of een item op de voorpagina komt of pagina 10 is niet neutraal maar onderdeel van beslissingen die gegrond zijn in een bias.

Streven naar neutraliteit zet juist de deur op naar juist het tegenovergestelde, de journalistiek kan makkelijk gegijzeld worden door politici die het manipuleren van de media hebben geperfectioneerd. Bijvoorbeeld door continu controversiële uitspraken te doen, die zo "neutraal" mogelijk naar het publiek worden gebracht, zoals je ziet in Amerika met Trump. Hierdoor ontstaat er een soort symbiose waar de politicus en media elkaar helpen, maar het publieke politieke debat eigenlijk niet meer bestaat en de fundamenten onder de democratie verdwijnen.

Mijn stelling is dan ook altijd:
Journalistiek moet niet streven naar neutraliteit, journalistiek moet streven naar onafhankelijkheid. Journalistiek moet tevens de ideologisch bias die ze heeft juist zo helder en duidelijk uitdragen, zodat het ook duidelijk wordt vanuit welk kader de journalisten werken. Dit maakt het juist ook veel duidelijk voor burger.

In de kranten wereld dit nog steeds nog wel zo, het NRC, de Volkskrant en Trouw zijn duidelijk over hun ideologische grondbeginselen.

Ten tweede is de journalistiek steeds slechter geworden in het berichten over de inhoud en uitwerking van de politiek, zoals ook geponeerd in Politieke ideologie in NL: definitie, problemen en discussie Het gaat vaak alleen om de plannen van politici, terwijl juist de uitwerking ervan vaak het belangrijkste is.

Een goed voorbeeld uit de laatste verkiezingen is het onderwerp van de volledige asielstop, het werd door het negeren van de journalistiek totaal niet duidelijk gemaakt dat daar eerst een nexit voor moet worden georganiseerd.

[Malfunctions]

Tijd om bij het vak maatschappijleer op de middelbare school een module mediaconsumptie en weerbaarheid toe te voegen. Ik denk dat het ijdele hoop is om te wachten totdat media zichzelf weer op een positieve manier gaan manifesteren. Daarvoor is de invloed van het onlineverhaal te groot. Alles moet snel en in hapklare brokken worden opgediend. Longreads zijn er slechts voor de enkeling die zich ergens in wil verdiepen. De tijden dat mensen een krant van voor naar achter uitpluisden zijn voorbij.

[Brent]

Malfunctions schreef op maandag 13 mei 2024 @ 15:45:
Tijd om bij het vak maatschappijleer op de middelbare school een module mediaconsumptie en weerbaarheid toe te voegen. Ik denk dat het ijdele hoop is om te wachten totdat media zichzelf weer op een positieve manier gaan manifesteren. Daarvoor is de invloed van het onlineverhaal te groot. Alles moet snel en in hapklare brokken worden opgediend. Longreads zijn er slechts voor de enkeling die zich ergens in wil verdiepen. De tijden dat mensen een krant van voor naar achter uitpluisden zijn voorbij.

Volgens mij zag ik dit weekend daar een kop van langskomen: AI-weerbaarheid heette het geloof ik, maar kwam denk ik op hetzelfde neer: bewuster omgaan met bronnen in een tijd waarin er geen drempel is deze geautomatiseerd en gepersonaliseerd te genereren.

De rol van Big Tech in het ondermijnen van verdienmodellen voor nieuws en achtergronden en het op gelijke voet stellen van propagandisten met echte redacties enerzijds, en het 'vernielen' van ons vermogen te concentreren en dus soundbytisme versterken anderzijds moeten we denk ik niet onderschatten. De explosieve groei Big Tech - Oorzaak, gevolg en oplossing ging daar tot nu toe niet veel op in, maar misschien dat het dan hier beter past: scrollen en alle incentives daartoe en gevolgen van nodigt ook niet uit tot het gaan zitten voor stevige achtergrondartikelen. Denk dat we dat ook zelf allemaal wel herkennen: op de autopiloot lees je heel anders dan wanneer je je tijd bewuster inzet. Dat is inderdaad een skill die eigenlijk best wel goed thuis kan horen op school.

[Trishul]

Debat dat op dit moment gaande is op NPO1 is weer een mooi voorbeeld (helaas) van hoe de discussie wordt gevoerd. Zodra de docent inhoudelijk de diepte in gaat wordt ze afgesneden door de discussieleiders.
Wordt steeds gehamerd op de 1,5 miljoen schade, zodra de inhoud opgezocht wordt direct misleiden door weer een rookgordijn op te trekken. Zo kan de ene partij zijn punt niet goed toelichten en wordt het voorgenomen frame (actievoerders = slecht) versterkt.

[defiant]

NRC ombudsman commentaar:
Het debat verwordt tot een zich eindeloos bevestigend ‘zie je wel’

Een reeks rechtse politici hekelde de jacht die volgens hen op Plasterk werd gemaakt. Vaak gebeurde dat zonder NRC expliciet te noemen, al was de implicatie helder: het was immers NRC dat onthulde hoe Plasterk rijk werd op basis van een patent dat leunde op het werk van wetenschapper Jan Koster van het Amsterdam UMC. En ook hoe het Amsterdam UMC inmiddels onderzoek doet naar hoe dit heeft kunnen misgaan.

Wie NRC wel expliciet noemde, was Telegraaf-columnist Wouter de Winther, die schreef over een „in het hoofdcommentaar gelanceerde campagnekoers van NRC”.

Een van de moedeloos stemmende kenmerken van het publieke debat in Nederland is het enthousiasme waarmee uitspraken – en dan heb ik het niet alleen over journalistieke producties – worden geduid als argumenten, als een poging om luisteraar of lezer in de richting van een opvatting te duwen. Van de veronderstelde achterliggende agenda is het dan een kleine stap naar de vaststelling dat iemand kennelijk tot een bepaald kamp behoort. Meestal het ándere kamp. Zo worden feiten vernauwd tot argumenten en die argumenten tot uitingen van een identiteit. Het debat verwordt tot een zichzelf tot in het oneindige bevestigend „zie je wel”.

Dat is lastig voor een journalistiek medium waarvan de identiteit (al is karakter een beter woord) juist wordt bepaald door de zoektocht naar feiten en samenhangen. Je kunt niet anders dan de blik naar de feiten wenden, op het gevaar af dat ook dat wordt weggezet als een uiting van vooringenomenheid.

Imho goed verwoord en het raakt ook direct aan de kern waar de journalistiek voor dient in een democratie. Goede journalistiek is onafhankelijk van de politiek en gebaseerd op waarheidsvinding. En behoort hierdoor juist kritisch en controlerend te zijn voor de macht.

Het is daarom ook ironisch dat het commentaar op het NRC komt van een Telegraaf journalist, wat juist een krant is die niet onafhankelijkheid is en zich nadrukkelijk achter de politiek schaart. Het komt dan ook over als een vorm van projectie.

En dat is ook al langer een klacht van mij als het gaat om journalistieke media aan de rechterkant van het spectrum, er zijn weinig media die echt onafhankelijk en kritisch zijn. Met als gevolg dat het toch snel vaak een echokamer wordt . En dat is als gevolg juist schadelijk voor onze democratie

Partijen en daarmee het beleid fungeren juist beter als ze kritisch en onafhankelijk worden gecontroleerd.

[defiant]

In dezelfde trant:
Als het op populisten en de vrije pers aankomt, blijft het vaak niet bij dreigende taal

De benadering van de media door de nieuwe coalitiepartijen past in een wereldwijde trend. Met rechts-populisten aan de macht komen waarheidsvindende instituties vaak onder druk te staan.

Ook andere vertegenwoordigers van de nieuwe coalitie ventileerden hun verontwaardiging. PVV-Kamerlid Edgar Mulder verspreidde op X een bericht waarin ‘het linkse journaille’ werd uitgemaakt voor ‘tuig van de richel’ dat de reputatie van Plasterk moedwillig ‘kapot’ zou hebben gemaakt.

Diverse rechtse opiniemakers bleken de scepsis over dat nieuws te delen. ‘Nou, ze hebben hun eerste scalp’, concludeerde Telegraaf-medewerker Wierd Duk nadat Plasterk zijn terugtrekking had aangekondigd. ‘Antidemocratisch deuglinks pleegt karaktermoord op een afvallige uit hun eigen kring’, noteerde voormalig GeenStijl-hoofdredacteur Bart Nijman.

De prominente rol van Van der Plas en Mulder in de stortvloed aan vinnige verwijten, grove scheldpartijen en verkapte dreigementen na de aftocht van Plasterk staat allerminst op zichzelf. Sinds de verkiezingsuitslag in november klinken er vanuit de hoek van de partijen die inmiddels een hoofdlijnenakkoord hebben gesloten vaker veroordelende geluiden over de journalistiek, die niet zelden een storm van felle medestand op sociale media aanwakkeren. Met name de PVV kan daarbij bogen op een lange traditie van onversneden mediahaat.

Volgens populisme-experts en juristen maakt deze ontwikkeling onderdeel uit van een bredere tendens. ‘Alle waarheidsvindende instituties, zoals de journalistiek, de rechtspraak en de wetenschap, worden door rechts-populistische regeringen verdacht gemaakt’, stelt bijzonder hoogleraar recht en politiek John Morijn (Rijksuniversiteit Groningen). Pogingen daartoe, zo constateren ook andere deskundigen, gaan geregeld gepaard met rigoureuze bezuinigingen en ingrijpende politieke bemoeienis.

‘Het akkoord spreekt mooie woorden over de journalistiek, maar in werkelijkheid wordt onze beroepsgroep hard geraakt’, stelt Thomas Bruning, secretaris van journalistenvakbond NVJ. ‘Uitgerekend in een tijd waarin de noodzaak voor toegankelijke journalistiek groter is dan ooit.’

Als hij Nederlandse journalisten, rechters en wetenschappers één advies zou moeten meegeven, dan is het: wees waakzaam. ‘Ik heb in Polen gezien dat het heel snel kan gaan. Als ik daar aan journalisten vroeg wanneer ze in de gaten kregen dat het misging, zeiden ze: ‘Pas toen het te laat was.’’

Het is goed dat dit artikel het ook in internationale context plaatst, het laat zien wat al plaatsgevonden heeft onder soortgelijke omstandigheden. Want vaak is het onderdeel van de legitimatie dat het allemaal zo'n vaart wel niet zal lopen of überhaupt zou gebeuren.

Het probleem is ook dat aangezien journalistiek een gescheiden en onafhankelijke tak behoort te zijn van de politiek, dat de bescherming van ervan juist vaak wordt bemoeilijkt als er actoren zijn die het instituut willen ondermijnen. Zeker publieke omroepen blijken een makkelijker prooi aangezien die wel ingebed zijn in de politiek qua wetgeving en financiering en onafhankelijkheid en waarborging ervan uitgaat van de gratie van de politiek.

[Trishul]

defiant schreef op zaterdag 25 mei 2024 @ 16:48:
NRC ombudsman commentaar:
Het debat verwordt tot een zich eindeloos bevestigend ‘zie je wel’

[...]


[...]


[...]


[...]

Imho goed verwoord en het raakt ook direct aan de kern waar de journalistiek voor dient in een democratie. Goede journalistiek is onafhankelijk van de politiek en gebaseerd op waarheidsvinding. En behoort hierdoor juist kritisch en controlerend te zijn voor de macht.

Het is daarom ook ironisch dat het commentaar op het NRC komt van een Telegraaf journalist, wat juist een krant is die niet onafhankelijkheid is en zich nadrukkelijk achter de politiek schaart. Het komt dan ook over als een vorm van projectie.

En dat is ook al langer een klacht van mij als het gaat om journalistieke media aan de rechterkant van het spectrum, er zijn weinig media die echt onafhankelijk en kritisch zijn. Met als gevolg dat het toch snel vaak een echokamer wordt . En dat is als gevolg juist schadelijk voor onze democratie

Partijen en daarmee het beleid fungeren juist beter als ze kritisch en onafhankelijk worden gecontroleerd.

Wat ik mij dan afvraag, die Wouter de Winther bijvoorbeeld. Waarom zien wij hem zo vaak aanschuiven in talkshows of programma's zoals Op1. Onze publieke omroepen bieden zo een groot podium aan columnisten die met dit soort gedachten rondlopen. Waarom zie je minder vaak dat zij mensen uitnodigen van bijvoorbeeld NRC, VK of Trouw?
We worden als bevolking ook wel echt opgevoed met dit soort populisten, voor de massa is het lastig om iets anders voorgeschoteld te krijgen lijkt het wel.

[defiant]

Trishul schreef op zondag 26 mei 2024 @ 16:13:
Wat ik mij dan afvraag, die Wouter de Winther bijvoorbeeld. Waarom zien wij hem zo vaak aanschuiven in talkshows of programma's zoals Op1. Onze publieke omroepen bieden zo een groot podium aan columnisten die met dit soort gedachten rondlopen. Waarom zie je minder vaak dat zij mensen uitnodigen van bijvoorbeeld NRC, VK of Trouw?

Als je eenmaal in het talkshow circuit beland dan ben je binnen en blijf je uitgenodigd worden. Redacties bellen toch vaak de mensen die ze eerder kennen en zo ontstaat er een vast groep mensen die telkens worden uitgenodigd.

En dat is ook altijd een van mijn vele bezwaren tegen talkshows, het is een format wat laveert tussen luchtigheid en entertainment en daarnaast serieuze journalistiek. Maar het heeft hierdoor juist geen journalistieke mores en gedragscode. Daarnaast zijn de talkshowpresentators vaak ook niet onafhankelijk omdat ze als persoonlijkheid ook een actieve rol vervullen in het programma.

Wat je vaak terug ziet komen in talkshows een vorm van Access journalism

Access journalism, or access reporting, refers to journalism (often in interview form) which prioritizes access—meaning media time with important, rich, famous, powerful or otherwise influential people in politics, culture, sports, and other areas—over journalistic objectivity and/or integrity.

Typical features of access journalism include:

• absence of demanding accountability towards the questioned respondent
• avoiding controversial topics so as to maintain access to the respondent
• pre-approved questions, no gotcha questions, softball questions
• sometimes even respondent's control over how the interview will be edited and which parts will be aired

Vandaag was hier ook weer kritiek van het NRC op een uitzending van Jeroen Pauw:
Nee, het leven spaart je niet – maar in zijn interview met Ronald Plasterk was Jeroen Pauw in een milde bui

[...] toen het tijd was om een wat ingewikkeldere (en heikelere) kwestie aan te snijden, namelijk de patentenkwestie die Plasterks premierschap mede had gedwarsboomd, begon Pauw: „Laten we het proberen helder te maken. Daar heb ik veel hulp van u zelf voor nodig.”

Dat lijkt niet het beste uitgangspunt voor een kritisch interview (een gevoel dat werd versterkt door zinnetjes als: „U zegt dat u een uitvinding heeft gedaan; niet uitleggen wat het is, we snappen het toch niet”) en leidde in de praktijk vooral tot een welles-nietesverhaal waarbij alleen de nieteskant aan tafel vertegenwoordigd was. De enige uitspraak van Plasterk die Pauw uiteindelijk echt kon verleiden tot tegenspraak, was dat de ex-Torentjeskandidaat alleen op de premierplek had geaast „voor het landsbelang”. Dat was zelfs Pauw wat te pompeus.

Zo'n interview tikt al wat punten af van acces journalism.

[Joris748]

https://www.omroepbrabant...eftijd-voor-fatbikes-komt

Wat onderscheidt een fatbike?
Een minimumleeftijd instellen voor fatbikes blijkt lastig. Sweco onderzocht of het juridisch haalbaar is en het antwoord is helder: nee, dat is het niet. Dat komt omdat het moeilijk is om juridisch onderscheid te maken tussen fatbikes en andere e-bikes. Een minimumleeftijd zou dan meteen voor alle e-bikes gelden.

Maar er is toch een opvallend verschil tussen e-bikes en fatbikes? Een fatbike heeft veel dikkere banden. Toch is dat onderscheid volgens de onderzoekers niet waterdicht. Dat komt omdat niet aantoonbaar is dat dikkere banden gevaarlijker zijn. Ook zou een dikke banden-regel makkelijk te omzeilen zijn, bijvoorbeeld door de banden nèt iets dunner te maken.

Ik mis in dit artikel basale (technische) kennis over het begrip fatbike. Legale fatbikes (max 27 km/h en geen gashendel) en illegale fatbikes (> 27 km/h en/of gashendel) worden over 1 kam geschoren, waardoor de lezer totaal op het verkeerde been gezet wordt. Sterker nog, veel ouders kunnen zelfs denken dat de te snelle fatbike van zoon of dochter gewoon legaal is. Het artikel suggereert dat de huidige regelgeving onvoldoende is en dat er aanvullende regelgeving nodig is om het geschetste probleem aan te pakken.

In mijn ogen had de insteek heel anders moeten zijn:

• Eerst duidelijk uitleggen aan welke eisen een legale fatbike moet voldoen.
• Daarna pas kan de vraag opgeworpen worden of er een minimum leeftijd voor e-bikes moet komen en wat de voor- en nadelen zijn.

[Señor Sjon]

Vroeger moest je een bromfietscertificaat hebben om trapondersteuning (sparta met bv) te hebben. Met de elektrische fiets is dat allemaal overboord gegooid en rijdt iedereen op zo'n ding zonder kenteken of verzekering. Waarom dat zo losgelaten is, is mij totaal onduidelijk.

Ik snap niet zo goed wat erop tegen is om <16 geen elektrische fiets te mogen rijden. Vroeger deden we niet anders.

[Joris748]

Señor Sjon schreef op maandag 17 juni 2024 @ 13:28:
Vroeger moest je een bromfietscertificaat hebben om trapondersteuning (sparta met bv) te hebben. Met de elektrische fiets is dat allemaal overboord gegooid en rijdt iedereen op zo'n ding zonder kenteken of verzekering. Waarom dat zo losgelaten is, is mij totaal onduidelijk.

Een Spartamet voldoet dan ook niet aan de regels voor elektrische fietsen, omdat deze ook zonder meetrappen kan bewegen. Het is feitelijk een snorfiets. Vroeger en in het heden.

Als een fatbike een gashendel heeft, is het feitelijk ook een snorfiets en is er een kenteken- en rijbewijsplicht. Als een fatbike harder kan dan 25 km/h, gelden de regels voor speedpedelecs en bromfietsen en is er dus ook een kenteken- en rijbewijsplicht.

Alleen fatbikes zonder gashendel en een constructiesnelheid van maximaal 25 km/h kunnen voldoen aan de wetten en regels voor elektrische fietsen. Voor deze categorie bestaat (nog) geen mimimumleeftijd.

Dat is precies waarom het een slecht artikel is. Er wordt geen onderscheid gemaakt, er wordt niet geduid aan welke regels een elektrische fiets (geen kenteken) moet voldoen, een snorfiets (blauw kenteken) moet voldoen en een bromfiets (geel kenteken) moet voldoen.

Ik snap niet zo goed wat erop tegen is om <16 geen elektrische fiets te mogen rijden. Vroeger deden we niet anders.

Nogmaals, het zijn twee aparte discussies:

1. Is een minimumleeftijd voor elektrische fietsen wenselijk en hoe hoog zou die moeten zijn?
2. Waarom rijden er fatbikes rond, die voor de wet snor- of bromfietsen zijn, maar niet voldoen aan de eisen voor snor- of bromfietsen?

De reden waarom we vroeger niet anders deden, is omdat we niets anders hadden. Er was geen praktisch alternatief voor een fiets, als je jonger dan 16 jaar was.

[Harry Nak]

offtopic:
Zo moelijk is het allemaal niet, bij de verkoper verbieden om illegale producten te verkopen, of met de juiste voorlichting, 'verboden op de openbare weg'. Als importeur heb je verantwoordelijkheden die nu worden afgeschoven op een jonge gebruiker.

En hoe komt dat dan zo dat niemand dat bedacht heeft? Zijn dat de tentakels van de fatbikelobby die inmiddels binnen gedrongen zijn bij de regionale omroepen? Of is het toch zo dat het publieke debat door domoren (redacteur Omroep Brabant) wordt bepaald? (Ja, dat wordt het.) En iemand uitmaken voor domoor is makkelijk als hoogopgeleide zoals ik nu ook doe. Net zoals het ontbreken van het voorstellingsvermogen dat de redacteur ook een bepaald publiek heeft en daarvoor schrijft met een klein beetje onkunde. Misschien een keer leuk voor bij de Balie, aanpak fatbikes. Kijkt alleen geen hond naar.

Maar we weten ook niet wat er achter de schermen gebeurt bij het Ministerie waar dit toebehoort en of er een wetsvoorstel wordt voorbereid met/zonder oog voor de oplossing uit het publieke debat.

[defiant]

Modbreak:

Let s.v.p. op de topic start:

Bespreek hier het Nederlandse journalistieke landschap als het gaat om politieke berichtgeving. Dit topic is bedoelt voor zowel actuele zaken alsmede de achtergrond bij de journalistiek.

Journalistiek over ander onderwerpen zoals sport, BN'ers, maatschappelijke gebeurtenissen is offtopic.

[Jos_V]

Je kan je best afvragen hoeveel interview praat programmas journalistiek zijn, en wat hun rol is in het media landschap, maar aangezien daar ook de politici aan tafel komen, en de waan van de dag word besproken blijft het wel relevant.

Dus gister bij Eva zat Angela de Jong, om antwoord op de vraag te geven of de algemene beschouwingen Leuke TV was - dat is toch te pijnlijk voor woorden mensen.

[Frame164]

Talkshows zijn m.i. vooral entertainment met de waan het nieuws van dag als leidraad. Dat er soms mensen van buiten een bepaald vakgebied hun mening ergens over geven geeft dat al aan. Inhoudelijk kan je het misschien nog wel het beste vergelijken met de opiniepagina's of columns in de krant.

[Tk55]

@Stukfruit Ik quote je even uit het gesloten topic, want ik vind het een interessant punt.

Waar de NOS redelijk last van heeft is het vergroten van extreme uitspraken zoals in dit artikel, zonder iets te duiden. Officieel wordt iedere uitspraak netjes tussen aanhalingstekens geplaatst en benoemd als "..., vindt hij".

Het probleem hier is dat de NOS onafhankelijk en onpartijdig probeert te blijven. Dit maakt duiding al snel gekleurd (volgens velen). Daar ben ik het overigens niet (altijd) mee eens, maar het “partijdigheid” wordt door velen wel geclaimd.

Een ander probleem is dat politici hier slim om inspelen. Als media enkel quoten maar niet duiden, dan gaat het enkel nog om wat je zegt. En niet om wat je doet. Media kopieert klakkeloos, want heeft geen tijd om de stroom van onzin te weerleggen, onderzoeken of te duiden. Dit gebeurt niet alleen met overduidelijke leugenaars zoals Trump, maar ook met gewone Nederlandse politici.

[Stukfruit]

Yes, exact dat.

Overigens ben ik natuurlijk niet van mening dat zoiets moet worden geblokkeerd. Maar als journalist heb je de taak om mensen te informeren en social media quoten zonder er iets mee te doen (bv. een voorselectie plegen om duidelijke nonsens geen platform te geven) maakt van de citerende partij een aggregatiekanaal ipv nieuwskanaal.

Dat vind ik best zonde omdat je zo min of meer verplicht bent om alsnog zelf het uitzoekwerk te doen. Het is "eigen verantwoordelijkheid" toegepast op verslaggeving.

En mensen die dan roepen dat die voorselectie censuur zou zijn zitten al bij de bronnen, dus het zou niet voor hen worden gedaan.

Dit is gewoon religie all over again.

[dawg]

Ik vind dat neutraliteit binnen de journalistiek een valse voorstelling van zaken betreft.
Om daar even een heel extreem voorbeeld van te geven: neutraliteit zou inhouden dat media aan de poort van Auschwitz-Birkenau zouden staan om “hoor en wederhoor te plegen”, om beide kanten aan het woord te laten.

Ik vind dan ook dat media zich zouden moeten houden aan hetgeen Christiane Amanpour altijd zegt over journalisten: be truthful, not neutral.

Eigenlijk zien we ook dat media niet (altijd) neutraal zijn. Dat kan ook niet want mensen hebben nu eenmaal intrinsieke waarden en normen die gereflecteerd worden in de keuze van onderwerpen en geïnterviewden.

[Stukfruit]

dawg schreef op dinsdag 21 januari 2025 @ 15:37:
Eigenlijk zien we ook dat media niet (altijd) neutraal zijn. Dat kan ook niet want mensen hebben nu eenmaal intrinsieke waarden en normen die gereflecteerd worden in de keuze van onderwerpen en geïnterviewden.

En dat is waarom "we" langzaam overstapten van geloof naar bewijs. Omdat intrinsieke waarden en normen niet onderbouwd kunnen worden met iets anders dan "ik vind".

[Frame164]

dawg schreef op dinsdag 21 januari 2025 @ 15:37:
Ik vind dat neutraliteit binnen de journalistiek een valse voorstelling van zaken betreft.
Om daar even een heel extreem voorbeeld van te geven: neutraliteit zou inhouden dat media aan de poort van Auschwitz-Birkenau zouden staan om “hoor en wederhoor te plegen”, om beide kanten aan het woord te laten.

Ik vind dan ook dat media zich zouden moeten houden aan hetgeen Christiane Amanpour altijd zegt over journalisten: be truthful, not neutral.

Eigenlijk zien we ook dat media niet (altijd) neutraal zijn. Dat kan ook niet want mensen hebben nu eenmaal intrinsieke waarden en normen die gereflecteerd worden in de keuze van onderwerpen en geïnterviewden.

Ons hele medialandschap is ook nooit ontworpen of ontstaan om neutraal te zijn. Nog steeds hebben de omroepen een bepaalde signatuur. Minder dan voorheen maar als je naar BNNVara kijkt is het logisch dat er andere onderwerpen aan bod komen die ook anders worden belicht dan bij pak m beet AvroTros. Idem voor kranten. NRC is liberaler dan bijvoorbeeld Trouw.

[bernard038]

Tk55 schreef op dinsdag 21 januari 2025 @ 12:33:
@Stukfruit Ik quote je even uit het gesloten topic, want ik vind het een interessant punt.


[...]


Het probleem hier is dat de NOS onafhankelijk en onpartijdig probeert te blijven. Dit maakt duiding al snel gekleurd (volgens velen). Daar ben ik het overigens niet (altijd) mee eens, maar het “partijdigheid” wordt door velen wel geclaimd.

Een ander probleem is dat politici hier slim om inspelen. Als media enkel quoten maar niet duiden, dan gaat het enkel nog om wat je zegt. En niet om wat je doet. Media kopieert klakkeloos, want heeft geen tijd om de stroom van onzin te weerleggen, onderzoeken of te duiden. Dit gebeurt niet alleen met overduidelijke leugenaars zoals Trump, maar ook met gewone Nederlandse politici.

Ik heb een paar jaar op een school voor journalistiek rondgelopen. Op de eerste dag begon het eerste college met de stelling dat objectieve berichtgeving niet bestaat. En dat klopt. Nieuwsberichten zélf zullen altijd subjectief zijn, omdat een journalist keuzes maakt tijdens het schrijven van en artikel / maken van een item. Dat is niet raar, als je met vrienden op een terras zit en jullie zijn getuige van een ongeluk, zullen jullie allemaal dit op een andere manier navertellen.

Daarnaast worden er keuzes door de redactie gemaakt. Een pontje gezonken in de Maas? Komt waarschijnlijk in de krant. Een veerboot die zinkt bij de Filippijnen? Alleen als er heel wat slachtoffers gevallen zijn.

Iets anders is het omgang met feiten en onzin. Als Trump morgen beweert dat de aarde plat is, moet de kop in de krant niet zijn "Trump heeft nieuw inzicht over vorm aarde" maar "Trump doet onzinnige bewering over vorm aarde".

Helaas komt het nog wel eens voor, vooral bij meer controversiële onderwerpen óf gewoon door gebrek aan tijd of kennis bij de redactie (Rian van Rijbroek, anyone?) dat journalisten / redacties braaf door politici of andere opiniemakers uitgekraamde onzin overschrijven en ofwel als feit overnemen, ofwel de onzin niet weerleggen of hierop dóórvragen. En dat méér dan jammer. Een journalist moet meer zijn dan iemand die soundbites van anderen verder de wereld inhelpt.