Kuch. Nee. Ja, en ja. Herhaaldelijk, regelmatig. Waar de inschatting hier vrijwel altijd mis gaat zit hem in
erkenning van realiteit van conflictdynamiek, en ons algemene probleem van het alles netjes in doosjes willen hebben - terwijl een zelfverklaarde tegenstander (wiens model van ordening enkel continuïteit heeft wanneer het onze vernietigd wordt) optimaal functioneert bij het juist voorbij gaan aan de doosjes.
De crux is dat ongeacht of er een papieren verklaring van conflict ligt, het conflict er is. Erger nog, dat conflict is er al die tijd al geweest. Toen de Muur viel dachten wij hier een groot ideologisch conflict gewonnen te hebben. Wij dachten dat. Zij niet.
Leuke gedachte, maar zodra we onze oogkleppen afdoen en de diplomatieke, economische en inlichtingen-strategische realiteit erkennen valt niet te ontkennen dat waar wij dachten dat alles pais en vree zou worden, elders die Val als strategische stap terug genomen werd in een draaiboek waar Andropov's colleges enkel zaten te wachten op de ontwikkelingen van technologie, infrastructuur en gedrag hier.
Nee, het is allemaal niet leuk. En het is ook absoluut niet vanzelfsprekend om een functionele analyse te
willen maken van het vraagstuk hoe we hier gekomen zijn. Voornamelijk omdat een dergelijke analyse een confrontatie is met ons eigen (collectief, maar ook juist politiek-economisch) gedrag, en juist met de erkenning van systemische kwetsbaarheden die volledig in lijn liggen met de ontwikkeling van ons denken hier (grondvesten van zowel filosofie als ideologie, waar ons geloofsgedrag botweg niet in lijn ligt met flinke stukken complexe realiteit waarin ons keuzegedrag plaats heeft). Dat is niet enkel een kwestie van organisatorische, maatschappelijke, economische, politiek of gelieerde kwetsbaarheden, het is een probleem van voorstellingsvermogen en besef van realiteit.
Even heel cru, wij hebben heel lang en gedegen investeringen gemaakt in mechanismen ter compensatie van endemische kwetsbaarheden. Ondertussen is niet enkel de wereld veranderd, maar op kritieke punten
juist niet veranderd. En daar wringt het hem.
Er ligt een fundamenteel conflict tussen dynamiek van autoritarisme, en alles anders. Dat is de facto altijd een conflictdynamiek, autoritarisme is immers een hyperparasitair systeem (wil de machtsdynamiek overleven, dan moet de gastheer sterven om het voeden verder voort te zetten bij de volgende).
Er ligt ook een fundamenteel conflict tussen oude modellen van ordening, gestoeld op grondstoffen en geloofsgedrag, en alles anders. En dat "alles anders", dat is de algemeen menselijke ontwikkeling van het zich ontworstelen aan die oude systemen. Er ligt hier overlap met dat probleem van autoritarisme, maar hier zit een van de meest basale stukken conflictdynamiek die wij niet erkennen.
Maar wat in het Kremlin zit, erkent het niet enkel, men fixeert zich er op. Vanuit primaire overtuigingen en lang geïnternaliseerde overtuigingen zijn die twee basale vereisten van conflictdynamiek verankerd geworden in een zero sum model. En
zero sum is een existentieel probleem.
Van de onderneming die kwam bankieren, van de oligarch die in het vastgoed of het voetbal stapte, alles was een aanval binnen strategie. De ironie wil dat het niet eens zo is dat wat nu in het Kremlin zit briljant is, integendeel, het zijn oude draaiboeken in nieuwe jasjes - die voor het grootste gedeelte operabiliteit hebben omdat de arena van toepassing niet hun, maar ons gedrag is. Niet strijdveld zus of economisch domein zo, niet diplomatiek kader dit, of politieke relatie dat. Maar gedrag. Hun gedrag is meetbaar. Het onze ook. Helaas.
Wij zitten in deze met elementaire blinde vlekken. En nee, onze veiligheid is beperkt beschermd. Veel van de kwetsbaarheden zijn systemisch en vallen buiten de netjes gescheiden domeinen en mechanismen die we voor onze veiligheid - en continuïteit - geschapen hebben. We genieten domein specifieke bescherming, zoals dat heet. In praktische zin fixeren wij ons op een militair en inlichtingen domein à la Maginot Linie. Nu ja, dat werkt altijd fantastisch,
fortress mentality, toch? De facto heb je verloren. Want je zit vast.
In zekere zin is dit het oude adagio van een historisch syndroom. Het voorbereiden op de vorige oorlog. Niet de huidige. En ook niet op de komende. De ironie is dat juist vanuit dit probleem, we ondanks militair overwicht, met een systemisch asymmetrisch probleem zitten. Waarbij wij juist niet het overwicht hebben, of dekkende structuur van weerstand. Wederom, we oriënteren ons in gedrag op een machtsdynamiek die we in perceptie hebben, die echter in realiteit fundamenteel anders is.
Gelukkig is van dat structuur van weerstand er enige buffer aanwezig, juist vanuit wat hier de Quislings van Autoritarisme afdoen als inefficiënt en verspilzuchtig parlementair democratisch gedoe - scheiding der machten, politieke lagen en mechanismen van rechtstaat, maar ook (resterende) inertie van media nog enigszins geworteld in scheiding van journalistiek, opinie en nog erger. Wederom, ons gedrag hier.
Maar de crux van het probleem blijft. De arena is die van gedrag. En daar willen wij te vaak niet over nadenken. Want wij zijn niet beïnvloedbaar. We zijn zelfredzame individuen. Veel van de kwetsbaarheden die zowel aan strategische als situationele conflictdynamiek onderhevig gesteld worden zijn daar in geworteld. En dat is best wel zuur, dat draaiboeken van veertig jaar en ouder juist tegenwoordig effectiever zijn dan ooit. Want we hadden toch gewonnen, ons systeem was toch beter, technologie is toch magisch. Al die domeinen zijn toch netjes gescheiden doosjes.
Ook wel eens de moeite waard om over na te denken. Hoe dan ook, links- of rechtsom, er is sprake van een actief conflict. Zelfverklaard, zeker, we hebben er niet om gevraagd (wat in zekere historische zin ook wel onderschrijft dat de investeringen in niet enkel mechanismen maar ook in structuren de moeite waard was), maar we hebben wel de fout gemaakt te denken dat het oude conflict voorbij was.
Toen we eenmaal wakker begonnen te worden maakten we de fout het nog steeds vanuit ons eigen perspectief -vanuit condities zoals hier geschapen na en vanuit dat oude conflict - te bekijken. En zo bleven we struikelen met de realiteit van een niet-traditionele maar systemische conflictdynamiek die zero sum van aard is en bij de zelfverklaarde tegenstander volledig actief is en gedragen wordt. Logisch ook, want hun model van ordening en voeding kan enkel continuïteit vinden bij het verdwijnen van het onze.
En daar wordt ongeacht de Val van de Muur al die tijd consistent aan gewerkt.
Het enige waar we misschien nog enigszins een moment van overlap tussen frustratie en glimlach kunnen hebben zit hem in hoe de oude draaiboeken zelf omgevormd zijn geworden vanuit consequenties van het model van ordening en voeding daar. Het onderstreept juist de bittere noodzaak tot erkenning van de realiteit, want het is geen conflict van ideologie of overheid of dergelijke. Het is geen conflict met een politieke dynamiek, of zelfs maar een van politieke economie, maar iets fundamenteel anders. Een verwrongen machtsdynamiek van georganiseerde misdaad samengesmolten met criminele inlichtingendiensten. En dat houdt zich niet aan domeinen, territoria of grenzen. Die concepten zijn niet compatibel met de gedragsrealiteit die dominant is én mentale plus organisatorische model.
En ook dat legt wederom die zure zero sum realiteit op tafel. Voor wie echt wil weten wat aan de basis ligt van, wat de mentaliteit is binnen, een dergelijke machtsdynamiek, men zou eigenlijk eens moeten duiken in een van de grootste lokale symptomen van de disfuncties aldaar, die juist volledig representatief is voor werking en structuur van de dominante machtsdynamiek.
Russian Street Gang Culture.
Het is geen prettige verkenning, wel een noodzakelijke. En daarna, daarna worden geen vragen meer gesteld van "zijn we ooit aangevallen conform papier of kader X of Y". Dan zijn mensen wakker.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.