Even wat nader doorzagen over de rol van China.
Ik werd getriggerd door deze discussie:
China wringt zich nogal in bochten. Maar hieronder blijkt toch ook wel dat de onduidelijke houding VS en EU nerveus maakt en hen op de hun karakteristieke manieren laat reageren.
De reactie van @
XWB vond ik de eerdere, best alarmerende statements, relativeren. In de artikelen in beide kranten die hij linkt heb ik eens gekeken of China die relatie met Rusland concreet maakt. Ook het Politico leg ik ernaast. Wat zegt China precies volgens die (Europese) artikelen:
De Europese Bronnen
Parool - 4 februari jl.
Chinese leider Xi staat vierkant achter Poetin: Navo en VS moeten hun plek kennen
Poetin ontmoette Xi Jinping vlak voor de opening van de Olympische Spelen in Peking. Eigenlijk gingen maar twee alinea's over de China - Rusland verhouding:
Tijdens de ‘zeer warme en constructieve’ ontmoeting koos Xi Jinping nadrukkelijk de kant van Vladimir Poetin door zich uit spreken tegen Navo-expansie naar het oosten, richting de grens met Rusland.
Hij steunt daarmee de eis die Rusland op tafel heeft gelegd: geen Navo-lidmaatschap voor Oekraïne. Tegelijkertijd vond hij Poetin aan zijn zijde als het gaat om ‘Amerikaanse bemoeienis’ in Hongkong en Taiwan. De VS zouden daar demonstraties steunen die het gezag van China ondermijnen (in Hongkong) en zich uitspreken voor onafhankelijkheid (van Taiwan). Dit is allebei tegen het zere been van China.
Behalve morele steun lijkt het niet te gaan, geen toezeggingen voor concrete acties door China.
Volkskrant - 7 maart jl.
China kiest een harde anti-westerse lijn en stelt zich op achter Poetin
Het Volkskrant artikel is langer. Interpretaties van de Volkskrant laat ik achterwege en beperk mij topt de feitelijkheden:
China blijft achter Rusland staan en legt de schuld voor het conflict in Oekraïne bij de Verenigde Staten. Dat bleek op de persconferentie van de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi maandag in Beijing.
[...]
‘De vriendschap tussen het Chinese en Russische volk is stevig als een rots’, aldus Wang Yi, die weigert de Russische acties in Oekraïne een ‘invasie’ te noemen. ‘Er is een mooi vooruitzicht voor de samenwerking. Ongeacht hoe onzeker en uitdagend de internationale situatie ook mag zijn, China en Rusland zullen (…) hun strategische partnerschap voor een nieuw tijdperk gestaag bevorderen.’
Afgezien van de warme woorden nu ook geen concrete toezeggingen over de invulling van die partnerschap. Wel volgt nog een flame naar landen in het Verre Oosten die door het westen worden ondersteund:
Tegelijk haalde Wang Yi in zijn twee uur durende persconferentie – met vooraf afgesproken vragen – voortdurend uit naar de Verenigde Staten, die ‘in een poging hun hegemonie te behouden een Koude Oorlogsmentaliteit hebben doen herrijzen’. Volgens Wang breiden de VS hun heerschappij uit door ‘blokvorming’, waartegen Rusland en China niet anders kunnen dan zich verdedigen. Landen die veiligheidsbanden hebben met de VS, zoals Japan en Zuid-Korea, gaf hij een uitbrander.
Een analyse van de Volkskrant wijst bij monde van een Aziëspecialist van de pan-Europese denktank European Council on Foreign Relations op haar impact:
De Gezamenlijke Verklaring is ongelofelijk verregaand en Xi Jinping staat persoonlijk voor dit nauwe partnerschap met Rusland. Het zou heel moeilijk zijn daarvan weg te bewegen.’ Grote vraag is nu hoever Beijing zal gaan en of het Rusland zal helpen westerse sancties te omzeilen.
Nou, die laatste grote vraag blijft dus onbeantwoord.
Wang Li vervolgt de weinig concrete boodschap nog met:
Wang Yi bevestigde zelf dat China een ‘nieuw tijdperk in internationale betrekkingen’ hoopt in te luiden, alleen stelt hij dat voor als een goede zaak. Volgens hem leidt de huidige, door de VS gedomineerde wereldorde tot ‘verdeeldheid en confrontatie’, terwijl het Chinees-Russische alternatief de hele wereld bevoordeelt. ‘Onze samenwerking bevordert niet alleen de belangen van beide volkeren, maar draagt bij aan vrede, stabiliteit en ontwikkeling in de wereld.’
Een alinea in het Volkskrant artikel is denk ik wel
cruciaal in deze ontwikkeling. Zowel Xi als Poetin schermen zichzelf in toenemende mate af en omringen zich steeds meer met allen vertrouwelingen:
Daarnaast voert Xi, net als Poetin, een steeds persoonlijker bewind, omringd door een kleine kring vertrouwelingen, wat de kans op misrekeningen vergroot. ‘Xi heeft mogelijk een van de grootste buitenlandbeleidblunders van zijn twee ambtstermijnen gemaakt’
Daarnaast voert Xi, net als Poetin, een steeds persoonlijker bewind, omringd door een kleine kring vertrouwelingen, wat de kans op misrekeningen vergroot. ‘Xi heeft mogelijk een van de grootste buitenlandbeleidblunders van zijn twee ambtstermijnen gemaakt’
Politico - 15 Juni jl.
Nu dan naar het Politico artikel, waar de discussie om begon, weer even alleen de feitelijkheden, Xi aan het woord:
“China is willing to push for the steady and long-term development of bilateral pragmatic cooperation. China is willing to mutually support Russia on core interests and matters of paramount concern, such as sovereignty and security, as well as [achieve] closer strategic cooperation,”
[...]
“From this year, facing global turbulence and transformations, Sino-Russian relations have maintained a good momentum for development,”
[...]
“The economic and trade cooperation between the two countries is progressing smoothly.”
Een opmerking van Politico om weer vast te stellen:
Notably, there’s neither a reference to “war” nor “ceasefire.” Xi also told Putin that the “Ukraine crisis” should be “reasonably resolved.” Without calling for a ceasefire, Xi only said that China sought to “facilitate world peace.”
Deze houding van Xi is niet nieuw, maar wel weer opnieuw bekrachtigd.
Hoe kijken de Amerikanen hiernaar?
Ze waarschuwen...
Washington Post - 16 Juli jl.
China on wrong side of history for backing Russian interests amid war, U.S. warnsChinese President Xi Jinping declared his support for Russia’s “sovereignty and security” during a Wednesday phone call with Vladimir Putin, prompting a swift U.S. rebuke that nations siding with the Russian leader over the Ukraine war will be “on the wrong side of history.”
Xi on Wednesday reiterated Beijing’s position that it would continue its relationship with Moscow. He said China is “willing to work with Russia to continue supporting each other on their respective core interests concerning sovereignty and security,” according to a readout of the call published by the official state news agency, Xinhua.
Russia has baselessly claimed that it invaded Ukraine to prevent a “genocide” of Russian speakers. Putin has long viewed Ukraine as an integral part of Russia, and his allies have suggested — contrary to international law — that Ukraine is not really a sovereign nation.
The Kremlin’s account of the call said Xi “noted the legitimacy of the actions taken by Russia to protect the fundamental national interests in the face of challenges to its security created by external forces.”
De reactie van de VS op deze statement, volgens de WP tenminste:
“More than three months into Russia’ brutal invasion, China is still standing by Russia. It is still echoing Russian propaganda around the world … it is still denying Russia’s atrocities in Ukraine by suggesting instead that they were staged,” a State Department spokesperson said following Wednesday’s call. “Nations that side with Vladimir Putin will inevitably find themselves on the wrong side of history.”
Maar binden ook in...
New York Times 12 Juni jl.
China Won’t Hesitate to Fight for Taiwan, Defense Minister Warns
De VS is nog steeds erg gericht op het verre oosten. De Oekraïne kwestie komt zijdelings aan de orde als het over Taiwan gaat:
General Wei and Mr. Austin held talks on Friday that covered regional issues and the war in Ukraine, as well as efforts to strengthen communications between the American and Chinese militaries and avoid dangerous military misjudgments.
China will not flinch from war if Taiwan takes a decisive step toward independence, and it does not trust the United States’ assertions that it opposes that course for the island, the Chinese defense minister warned on Sunday, a day after Defense Secretary Lloyd J. Austin III accused Beijing of increasingly bellicose activity near Taiwan.
Opmerkelijk genoeg bond Biden in na zijn eerdere uitspraken over Taiwan:
Mr. Austin told the forum on Saturday that China was engaged in “provocative and destabilizing” military activities near Taiwan. He also said that the Biden administration did not support Taiwan independence and remained committed to a “one China” principle, which acknowledges — but does not endorse — Beijing’s position on Taiwan.
Dit is denk ik relevant omdat Biden eerder heel duidelijk de parallel trok tussen Oekraine en Taiwan (zie ook
BBC: Biden vows to defend Taiwan in apparent US policy shift).
En de EU?
Die vraagt vriendelijk...
Ik heb gezocht naar een
recente reactie van de EU, maar kon die zo gauw niet vinden. analyses genoeg, dat wel. De EU hebben een top met China gehad op 1 april. Toen waren de februari statement van China al gepasseerd:
Bloomberg, 6 April jl.
EU’s Top Envoy Calls Summit With China’s Xi a ‘Deaf Dialog’“China wanted to set aside our difference on Ukraine,” said Josep Borrell, who accompanied European leaders in talks with Xi last week. “They didn’t want to talk about Ukraine. They didn’t want to talk about human rights and other issues, and instead focused on the positive things.”
Borrell told the European Parliament on Tuesday that “the European side made clear that this compartmentalization is not feasible, not acceptable,” adding: “For us the war in Ukraine is a defining moment for whether we live in a world governed by rules or by force.”
Hoe reageerde EU hierop?
Von der Leyen said in the discussions that Brussels expected Beijing to “at least to do everything not to interfere in any kind” with sanctions it has leveled against Moscow for the attack on Ukraine. Michel said at a news conference that “we called on China to help end the war.”