Het Nederlandse onderwijsbeleid: problemen en achtergronden
Doel van het topic
Het doel is om de problemen van het onderwijs in bredere context te plaatsen op het vlak van politiek beleid en maatschappijAchtergrond bij de gevolgen
De achtergrond is dat kwaliteit van het Nederlandse onderwijs al decennia gestaag daalt:Het Nederlandse onderwijs glijdt af: al 20 jaar daalt niveau, zegt inspectie
Het onderwijsniveau daalt en daar moeten we wat aan doenHet onderwijs op de basisschool en in het voortgezet onderwijs gaat steeds verder achteruit, constateert de inspectie in het rapport Staat van het Onderwijs 2016/2017. Volgens de onderwijsinspectie glijdt het onderwijsniveau af en zijn de prestaties van leerlingen de afgelopen 20 jaar geleidelijk gedaald: "Dat is uniek en reden tot zorg."
Daarnaast dreigt het gevaar van ongelijke kansen doordat de kwaliteitsverschillen tussen scholen steeds meer toenemen. De etnische segregatie neemt af, maar de tweedeling op basis van opleiding en inkomen van de ouders neemt toe.
Meer scholen voldoen niet aan eisen voor basiskwaliteitDe resultaten van het driejaarlijkse Pisa-onderzoek zijn gepresenteerd, het grootste internationale onderzoek naar de vaardigheden van jonge mensen. Het toont aan hoe het gesteld is met de basisvaardigheden van vijftienjarigen wereldwijd, maar ook wat de toegevoegde waarde is van ons onderwijsstelsel. We dalen fors op het gebied van lezen en natuurwetenschappen, daar kan de kleine stijging bij wiskunde niet tegenop.
De vrees van de Algemene Onderwijsbond is uitgekomen. Onze boodschap voor Nederland is dezelfde als die van de afgelopen negen jaar: gemiddeld lijkt Nederland het best aardig te doen, maar de scores dalen ten opzichte van het vorige rapport. Oeso-onderzoekers noemen de trend sinds 2003 in Nederland ‘duidelijk negatief’.
Dit probleem is niet recent en speelt al decennia:Kwart 15-jarigen onvoldoende geletterd
Ook blijkt uit het rapport dat het aantal leerlingen dat moeite heeft met lezen sterk is gegroeid. Bijna een kwart van de 15-jarigen is volgens de richtlijnen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) onvoldoende geletterd om mee te kunnen komen in de maatschappij.
Volgens het rapport is 24 procent van de 15-jarige leerlingen niet in staat „om de hoofdgedachte uit een tekst te halen of een simpele verbinding met alledaagse kennis te maken”. In 2003 gold dit nog voor 11 procent van de leerlingen. Dit betekent bijvoorbeeld dat ze een bijsluiter, een brief van de overheid of van school niet goed kunnen begrijpen.
Ineens is het onderwijsniveau écht gedaald (2008)
Falende basisvorming (1999)Nu durft de Onderwijsraad, het belangrijkste adviesorgaan van het ministerie, het wél ineens. „Het algemene onderwijsniveau is gedaald. De cijfers wijzen daar nu ook op”, zegt Van der Rest.
Tot een verbetering van de schoolprestaties heeft de basisvorming niet geleid. Van der Werf: ``Sinds de invoering is op dat vlak weinig veranderd. Leerlingen in de derde klas zijn getoetst op tekstbegrip Nederlands en wiskunde. Bij het VWO nemen we een lichte maar significante daling waar, bij de andere schooltypen zijn de verschillen gering.
Oorzaken en discussie
Al decennia richten politieke partijen zich qua speerpunt op het onderwijs, het is een onderwerp waar bijna iedereen van vind dat het aandacht, financiering en kwaliteit verdient . Toch heeft het onderwerp net zoals alle andere ministeries last van een gebrek aan effectief beleid. Dit wordt mede veroorzaakt door de bestuurscrisis die inmiddels alle ministeries treft.Wat kan in dit topic besproken worden
Alle onderwerpen die te maken hebben met onderwijsstelsel en beleid (van lagere school tot het hoger onderwijs), maar met een focus op het de oorzaken van de problemen in maatschappelijk en politieke context.Naast de genoemde onderwerpen enkele andere voorbeelden:
- De inrichting van het onderwijsstelsels en de geschiedenis ervan, bijvoorbeeld de mamoetwet.
- De Nederlandse onderwijsprestaties in vergelijking met het buitenland.
- Opheffing groot gedeelte van het speciaal onderwijs en introductie rugzakleerlingen.
Wat kan in dit topic niet besproken worden
- Discussie over de vrijheid van het onderwijs, zie daarvoor: Vasthouden aan vrijheid van onderwijs ?
- Het lerarentekort, zie daarvoor: Het lerarentekort
- Discussies over intelligentie en IQ.
- Discussies over migratie en integratie.
Soortgelijke onderwerpen in het verleden
De kwaliteit van het onderwijs gaat hard achteruit (2006)Moet er meer geld naar onderwijs? (2002)
Onderwijs: een beschouwing. (2001)
Kloof hoog- en laagopgeleiden?
duidelijke visie op basis en middelbaar onderwijs ontbreekt
Salarisverhogingen PO en VO
Climate dashboard | “Reality is that which, when you stop believing in it, doesn't go away.”