Klimaatcrisis: wetenschap en achtergronden

[skimine]

De Hektoriagletsjer op Antarctica trok zich tussen januari 2022 en maart 2023 zo'n 25 km terug, wat erg snel is. In november en december 2022, een periode van maar twee maanden, trok de gletsjer zich maar liefst 8,2 ± 0,2 km terug. Bijna een ordegrootte sneller dan tot op heden gepubliceerde waarden. [1]

quote: https://www.nu.nl/klimaat...-helft-van-de-omvang.html

Het gebied rond de Hektoriagletsjer wordt al langer in de gaten gehouden door wetenschappers. In 2022 brak er een groot stuk zee-ijs van de kust van Antarctica af. Onderzoekers hielden omliggende gletsjers in de gaten om te kijken hoe die daarop reageerden.

Gletsjers als Hektoria verliezen doorgaans zo'n 300 meter aan ijs per jaar. Beelden van satellieten en vliegtuigen wijzen nu uit dat de Hektoriagletsjer op sommige momenten rond het einde van 2022 bijna 800 meter ijs per dag verloor.

Dat kwam voornamelijk doordat het uiteinde van de gletsjer op een gegeven moment de oceaan in schoof. Daardoor konden er scheuren in de boven- en onderkant van het ijs ontstaan, waardoor het uiteinde in stukken uiteenbrak. Dat gebeurde soms met zoveel geweld dat er meetbare aardbevingen in het gebied plaatsvonden.

Klimaatwetenschappers zijn erg bezorgd over de situatie op Antarctica, met name het westelijke gedeelte van het continent. Daar liggen namelijk twee onstabiele gletsjers. Smeltende gletsjers zorgen voor een toename van het zeewater, wat leidt tot een stijging van de zeespiegel.

Instabiele gletsjers maken het voorspellen van zeespiegelstijging erg ingewikkeld.

De kans is groot dat andere gletsjers met eenzelfde soort opbouw vatbaar zijn voor eenzelfde gebeurtenis.

Verder ook goed om te onthouden dat deze gebeurtenis ondertussen ook al weer zo'n drie jaar geleden is. En in die tijd is er op klimaatgebied nog weinig vooruitgang geboekt.


De diepere achtergrond bij de mechanismen die zorgen voor deze instabiliteit bevat nét even iets teveel jargon voor mij om dit nu samen te vatten.

Hier de betreffende paper:
[1] Ochwat, N., Scambos, T., Anderson, R.S. et al. Record grounded glacier retreat caused by an ice plain calving process. Nat. Geosci. (2025). https://doi.org/10.1038/s41561-025-01802-4

Edit: een plaatje om de omvang te illustreren.

[ Voor 13% gewijzigd door skimine op 07-11-2025 12:50 ]

[skimine]

Dan nieuws uit Nederland:

quote: https://www.weeronline.nl...ks-milde-dagen-in-de-bilt

Nog nooit is de maximumtemperatuur in De Bilt zoveel dagen op rij in de dubbele cijfers gebleven als dit jaar, namelijk 234 dagen. Sinds 17 maart is de temperatuur niet meer beneden 10 graden geweest. Het vorige record was in handen van 2020. Toen kwam de temperatuur van 1 april tot en met 19 november in totaal 233 dagen onafgebroken in de dubbele cijfers.

Een reeks van 200 dagen of meer met temperaturen van 10 graden of hoger kwam in 20 van de 125 jaren dat er in De Bilt gemeten wordt voor. Van die 20 jaren vallen er inmiddels 14 in deze eeuw en de overige 6 kwamen in de gehele vorige eeuw voor. Dat zulke lange reeksen met milde dagen tegenwoordig veel vaker voorkomen dan vroeger is toe te schrijven aan de opwarming van het klimaat.

In 1902, 1962 en 1974 kwam de temperatuur op slechts 140 aaneengesloten dagen boven 10 graden uit in De Bilt en dat is het kleinste aantal sinds het begin van de metingen. In deze eeuw is 2010 het jaar met de kortste reeks. Van 14 mei tot en met 19 oktober, dat zijn 159 dagen, lag de temperatuur onafgebroken in de dubbele cijfers.

[Salvatron]

Waarom gaat het helemaal mis met de grens van 1,5 graden celsius die niet doorbroken zou mogen worden?

Een deel van het antwoord lijkt me dat de grens sneller wordt bereikt dan gedacht, hoewel de grens van 1,5 graden waarschijnlijk sowieso doorbroken zou worden, ook als het niet sneller zou gaan dan vroeger werd gedacht.

Toen het akkoord van Parijs werd gesloten dacht men dat het nog 27 jaar zou duren voordat die grens bereikt zou worden, dus rond het jaar 2042, maar nu blijkt de grens al rond 2029 bereikt te worden. De grens wordt dus bijna 2x zo snel bereikt als men dacht in 2015, namelijk binnen 14 jaar in plaats van 27 jaar (13 jaar eerder dus):

https://www.euronews.com/...at-a-decade-of-data-shows

How close are we to 1.5ºC?

In December 2015, during the signing of the Paris Agreement, data extrapolated from the Copernicus Global Temperature Trend application estimated that global warming had reached 1.04ºC above pre-industrial levels and would reach 1.5ºC by March 2042.

Today, based on data from September 2025, we are estimated to be 1.4ºC above pre-industrial levels, and current Copernicus trend data suggest the 1.5 °C threshold could be reached around 2029.

To put it another way, a decade ago in 2015, the projected deadline for reaching 1.5ºC was 27 years away. Now it is estimated that this threshold is just four years away, or 23 years closer.

The striking change, experts say, suggests that global warming has accelerated quickly in recent years.

[dawg]

Zeer interessante longread in de Groene, over de stromingen binnen de klimaatbeweging. Groene groei, of postgroei?
Eén quote, dat lijkt me wel voldoende, van een doemscenario. Lees vooral het gehele artikel, voor nog enkele andere mogelijke, wat optimistischere scenario’s.

https://www.groene.nl/art...-19?token=VO1odnw98KXy4mJ (cadeaulink)

Stel je voor: je wordt wakker in 2050 en de wereld staat in brand. Tijdens de laatste klimaatmars, georganiseerd na de overstromingen in Overijssel, droegen wetenschappers bordjes met teksten als ‘Jullie waren gewaarschuwd’. Uit angst voor de radicaal-rechtse proteststem durfden maar weinig politici zich op te werpen als klimaatkampioenen. ‘Energie-onafhankelijkheid’ was het enige argument waarmee windmolens en zonnepanelen nog werden verdedigd. De anderhalve-graadgrens werd nog voor 2030 overschreden. Tijdens de zomer varen de vrachtschepen over de Noordelijke IJszee en het Great Barrier Reef bestaat alleen nog op foto’s.

De zonnerevolutie zette door, maar pas tien jaar geleden zette de mondiale CO2-uitstoot definitief een dalende lijn in. De strijd om zeldzame grondstoffen leidde tot militaire conflicten. Na een dodelijke hittegolf in India begon het land op eigen houtje te experimenteren met het weerkaatsen van zonlicht om zo de opwarming te temperen. Landen trokken muren op om vluchtelingen en de stijgende zee buiten te houden. Door mislukte oogsten stegen de voedselprijzen en een nieuwe pandemie stortte de wereldeconomie in een recessie. Laatst vroeg je dochter waarom je eigenlijk kinderen hebt gekregen, terwijl je toch wist dat de wereld naar de knoppen ging.