Financiële onafhankelijkheid - Deel 4

[TucanoItaly]

XfXf4 schreef op woensdag 13 mei 2020 @ 12:31:
Ben nu zo ver dat ik mijnportefeuille wil uitbreiden met goud, zowel fysiek als virtueel. Ik dacht aan:
JE00B1VS3770 ETFS PHYSICALGOLD
en
een paar munten van 1 troy ounce

Is dat wat? Wat voor goud heb jij?

Ik heb geen munten of baartjes in huis, ik ben een beetje schrikachtig na een inbraak. Maar ik heb inderdaad dat fonds, via DeGiro. Ik overweeg in de toekomst om dat fonds te verkopen en naar Gold Republic te gaan, maar ik moet eerst nog even kijken of dat qua kosten interessant is.

[ Voor 14% gewijzigd door TucanoItaly op 14-05-2020 08:41 ]

[XfXf4]

TucanoItaly schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 08:40:
[...]


Ik heb geen munten of baartjes in huis, ik ben een beetje schrikachtig na een inbraak. Maar ik heb inderdaad dat fonds, via DeGiro. Ik overweeg in de toekomst om dat fonds te verkopen en naar Gold Republic te gaan, maar ik moet eerst nog even kijken of dat qua kosten interessant is.

Goede overweging, Gold Republic ook, zal ik ook eens naar kijken. Thanks!

[R.van.M]

Pistachenootje schreef op woensdag 13 mei 2020 @ 16:37:
[...]

Zonder enige toelichting van mijn kant wellicht wel. Maar hoge CAPE waarderingen en lage obligatie rendementen zijn inderdaad factoren die meespelen bij mijn overwegingen, vandaar dat ik iets dat in het verleden al regelmatig faalde voor de toekomst risicovol noem. Er was van mijn kant dus geen verwarring dat ik het over de toekomst had en niet over het verleden.

Overigens zijn er natuurlijk wel manieren om met hogere CAPE waarderingen en lagere obligatie opbrengsten voorspellingen te doen voor SWRs, zoals Monte Carlo modellen. Wade Pfau, Larry Swedroe en Ben Felix hebben dat allen gedaan. Ze komen allen tot lagere SWRs dan 4%.

Wade Pfau:
https://retirementresearcher.com/4-rule-work-todays-markets/
https://www.morningstar.c...-4-rule-is-no-longer-safe

Larry Swedroe:
https://affordanything.co...tirement-planning-expert/

De Poor Swiss is ook het vermelden waard, die heeft de historische SWRs voor de VS berekend met lagere obligatie opbrengsten: https://thepoorswiss.com/retire-low-yield-environment/ (helaas nog geen internationale portefeuille).

Inderdaad zeer interessant en het laatste artikel is precies waar ik denk dat we heengaan, permanent lagere rendementen op obligaties. De centrale banken zullen namelijk de rentes laag moeten houden omdat anders de staatsschuld onbetaalbaar wordt.

[crosscarver]

Pistachenootje schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 05:34:
[...]

Op dit punt zijn we het oneens met elkaar. Een 4% WR met een 30 jarig pensioen geeft met de hedendaagse verwachtingen in een MC simulatie een faal kans van rond (of zelfs boven) de 20%. Dat noem ik niet 'redelijk veilig'.

[Afbeelding]
bron: https://retirementresearcher.com/4-rule-work-todays-markets/

Wade Pfau staat hierin niet alleen; Larry Swedroe en Ben Felix komen tot soortgelijke conclusies op basis van hun eigen berekeningen. Ik heb de bronnen vermeld in een vorige post.


[...]

Nee de worst case voor een 100% VS portfolio was in 1966, toen 4% het niet haalde. Iirc was 3.8% toen veilig geweest. 0.2% klinkt misschien als weinig maar gaat vaak toch om 2000 euro per jaar minder uitgeven.

En zoals ik al vele malen heb gezegd lag de historische SWR voor een 30 jarig pensioen met een internationaal portfolio nog een stukje lager, rond de 3.5%. Ga je rekening houden met de hoge CAPE waarderingen en de lage obligatie rendementen van het heden dan kom je lager uit dan 3.5%.

En dan bestaat er ook nog de kans dat je langer dan 30 jaar pensioen nodig hebt, waardoor 3.5% nog minder vaak werkt (met historisch backtesten of met MC simulaties).

[...]

Dat is waar, maar in een discussie over de veiligheid van een fixed withdrawal rate is het bijzaak hoeveel geld er achter blijft. De test op veiligheid van een fixed withdrawal rate kent slechts 2 uitkomsten: succes or fail.

Ga je wel flexibel om met je uitgaven dan wordt het een heel andere discussie, dat begrijp ik ook. Zo is er bijvoorbeeld de Variable Percentage Withdrawal, die niet eens kan falen. Maar ja, dan haal je weer een ander risico aan boord: een sterk wisselend budget al naar gelang de prestaties van je portfolio.

Ik merk dat je heel erg de discussie aan wilt gaan over tienden van procenten rond 4% en je 100% zekerheid in modellen wilt hebben. Komt dit omdat je je onzeker voelt over je FO? Klopt dit?

Mijn behoefte is het meer om duidelijk te maken dat uit de modellen een fixed withdrawal rate van rond de 4% komt en nog belangrijker dat dit niet in een vacuüm staat. Of dit dan ietsje meer (4.5%, 80% waarschijnlijk) is of ietsje minder (3.5, 100% waarschijnlijk)is, ligt eraan welk model je wilt kiezen/geloven (zoals gezegd ze zijn allemaal fout, maar sommige zijn nuttig).

Case in point het Monte Carlo (MC) model van Wade Pfau dat je citeert. Zelf heb ik vroeger als chemicus gas fase reacties met MC moddeling gemodelleerd. De hoeveelheid parameters die je in het model kunt aanpassen zijn schier oneindig en deze hebben allemaal invloed op het eindresultaat. Verder is MC modelling gebaseerd op gaussiaanse statistiek. De financiele markt is natuurlijk niet gaussiaans (symmetrische statistiek) maar meer biassed naar winst en aan de andere kant (de verlieskant ) zijn er de beroemde fat tails van Taleb. Wanneer je pessimistisch bent zoals Pfau dan draai je aan de knoppen van het model zet er een hoge aandelen valuatie in en een lage bond yield en voila je curves vallen naar beneden. Als je ook nog pessimistisch bent over de inflatie dan draai je daar ook nog aan de inflatie knop en dan vallen de curves nog verder naar beneden. Opeens zit je dan op fixed withdrawal rates van 2.5% of zo. Is dit realistisch? Ook in het verleden waren er periodes met hoge aandelen valueringen, lage bond yields en hoge inflatie en toch kwam je met 4% (of jouw 3.8%) een heel eind.

En dan het vacuüm. Wanneer je je onzeker voelt over of je het haalt bij extreme tegenwind is het fixed withdrawal rate niet het enige schroefje waar je aan kunt draaien voor je FO. Je kunt je ratio aan aandelen omhoog schroeven in je portfolio. Of je kunt inderdaad, zoals jij ook noemt, met een variabel withdrawal rate bijsturen. Of buiten je portfolio kun je denken aan afbetaalde huizen, parttime werken, lijfrentes, een grote bucket met cash aanhouden voor slechte tijden etc. Al deze zaken beveelt Wade Pfau ook aan. En in de Nederlandse situatie heb je ook nog pensioenen, AOW, toeslagen en de algehele Nederlandse verzorgingsstaat. Dan word een discussie over 4.0% of 3.5% echt enorm academisch.

[Verwijderd]

crosscarver schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 10:32:
[...]

Case in point het Monte Carlo (MC) model van Wade Pfau dat je citeert. Zelf heb ik vroeger als chemicus gas fase reacties met MC moddeling gemodelleerd. De hoeveelheid parameters die je in het model kunt aanpassen zijn schier oneindig en deze hebben allemaal invloed op het eindresultaat. Verder is MC modelling gebaseerd op gaussiaanse statistiek. De financiele markt is natuurlijk niet gaussiaans (symmetrische statistiek) maar meer biassed naar winst en aan de andere kant (de verlieskant ) zijn er de beroemde fat tails van Taleb. Wanneer je pessimistisch bent zoals Pfau dan draai je aan de knoppen van het model zet er een hoge aandelen valuatie in en een lage bond yield en voila je curves vallen naar beneden. Als je ook nog pessimistisch bent over de inflatie dan draai je daar ook nog aan de inflatie knop en dan vallen de curves nog verder naar beneden. Opeens zit je dan op fixed withdrawal rates van 2.5% of zo. Is dit realistisch? Ook in het verleden waren er periodes met hoge aandelen valueringen, lage bond yields en hoge inflatie en toch kwam je met 4% (of jouw 3.8%) een heel eind.

Het lijkt er op dat je het concept van Monte Carlo simulaties niet helemaal begrijpt.
Je kan voor elke kansverdeling een MC simulatie doen. Of dat nou gaussiaans gaussisch, rechthoekig, binair; symmetrisch of asymmetrisch, of welke andere verdeling dan ook is.

De benodigde inputs voor een MC simulatie:
1. de verdeling van individuele inputparameters (rendementen op verschillende assetcategorieën, inflatie, etc hebben allemaal hun eigen waarschijnlijkheidsverdeling). Een goed resultaat is natuurlijk afhankelijk van het gebruik van de juiste kansverdeling - dus alleen gaussisch als die variabele zich ook gaussisch gedraagt.
2. de correlaties tussen de individuele parameters (de kans dat US stocks +20% doen terwijl EU stocks -50% doen in hetzelfde jaar is vrij klein; de kans dat de inflatie 10% is terwijl 10-jaars staatsrentes 0% zijn is ook vrij klein; ook de jaar-op-jaar-waarden van dezelfde parameter zijn niet ongecorreleerd - de kans dat inflatie in 1 jaar van 8% naar 1% springt zal ook vrij klein zijn; etc). Zonder degelijke kennis van correlaties is een simulatie waardeloos.
3. een model waarin de uitkomst wordt berekend o.b.v. de inputs

De MC simulatie zelf bestaat uit niets meer dan het aan het model voeren van een groot aantal sets invoervariabelen die voldoen aan 1. en 2. Op de serie met individuele uitkomsten kan je vervolgens analyses naar wens uitvoeren.

Nu is er natuurlijk discussie mogelijk over welke variabelen en correlaties allemaal relevant zijn voor het model. En zo kan het gebeuren dat de een puur historische koersontwikkelingen en inflatie modelleert (en die op ieder moment voor waarheid aanneemt), terwijl een ander (door dit mee te nemen in zijn model) meent dat de huidige situatie (rente, inflatie, CAPE, etc) een nauwkeurige voorspeller is van de nabije toekomst en dus van de lange termijnresultaten. Daar kan je het mee oneens zijn, maar kraak dan s.v.p. het model en niet de uitkomsten

[Pistachenootje]

crosscarver schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 10:32:
[...]
Ik merk dat je heel erg de discussie aan wilt gaan over tienden van procenten rond 4% en je 100% zekerheid in modellen wilt hebben. Komt dit omdat je je onzeker voelt over je FO? Klopt dit?

Nee dat klopt niet, mijn FO is nogal ruim en ik leef op een zeer gering percentage. Verder wil ik geen 100% zekerheid, ik zou tevreden zijn met minder, zeker in MC simulatie. Maar ik ben hier niet over mezelf aan het discussiëren want ik gebruik sowieso geen fixed withdrawal rate. Welke details Swedroe, Pfau en Felix in hun MC simulatie gebruiken weet ik niet precies maar het leek me wel nuttig om het even te vermelden dat niet iedereen 4% veilig acht. Maar goed, dat heb ik inmiddels nu een paar keer gedaan dus het is goed zo.

[crosscarver]

Verwijderd schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 11:42:
[...]


Nu is er natuurlijk discussie mogelijk over welke variabelen en correlaties allemaal relevant zijn voor het model. En zo kan het gebeuren dat de een puur historische koersontwikkelingen en inflatie modelleert (en die op ieder moment voor waarheid aanneemt), terwijl een ander (door dit mee te nemen in zijn model) meent dat de huidige situatie (rente, inflatie, CAPE, etc) een nauwkeurige voorspeller is van de nabije toekomst en dus van de lange termijnresultaten. Daar kan je het mee oneens zijn, maar kraak dan s.v.p. het model en niet de uitkomsten

Sterker nog ik kraak het model af en de uitkomsten.
Als je kijkt naar het geposte plaatje dan dan is de correlatie tussen de lijn rolling historical simulations en de monte carlo simulations (based on historical averages) niet geweldig. Onder de 30% stock allocation zitten de rolling historical simulations eronder en boven de 30% stock allocation zitten de rolling historical simulations boven het historisch MC model. Wanneer het historisch MC model goed zou zijn zou het minstens dichter bij de lijn van de rolling historical simulations zitten of eroverheen vallen

En dan wordt er in de MC simulations starting from low yield nog meer aan het MC model geschroefd (rente, CAPE, etc) door met bepaalde overtuigingen over de toekomst te gaan rekenen zodat je curve nog meer naar beneden valt.
Dit zijn dus uitkomsten van model op model waardoor de foutmarges in mijn optiek makkelijk rond de ca. 0,5-1% op een fixed withdrawal rate kunnen liggen. Of in het geval van de getoonde grafiek een foutmarge van de portfoliosucces rate van ca 20-40%.

Voorspellingen zijn moeilijk vooral als ze over de toekomst gaan. Ik zou zeggen neem de vuistregel van 4% of 3.5% voor langere FO tijden (40-50 jaar) en wees flexibel. Je hoeft je niet vast te leggen dus alle discussie is academisch

[crosscarver]

Pistachenootje schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 11:54:
[...]

Nee dat klopt niet, mijn FO is nogal ruim en ik leef op een zeer gering percentage. Verder wil ik geen 100% zekerheid, ik zou tevreden zijn met minder, zeker in MC simulatie. Maar ik ben hier niet over mezelf aan het discussiëren want ik gebruik sowieso geen fixed withdrawal rate. Welke details Swedroe, Pfau en Felix in hun MC simulatie gebruiken weet ik niet precies maar het leek me wel nuttig om het even te vermelden dat niet iedereen 4% veilig acht. Maar goed, dat heb ik inmiddels nu een paar keer gedaan dus het is goed zo.

Mooi. Dan is dat de prijs die je voor meer zekerheid (beter slapen s'nachts) betaalt. Die afweging is voor ieder persoonlijk. Uiteindelijk gaat het om of meer kapitaal vergaren en/of langer doorwerken of je budget lager schroeven (leven op een lager percentage). Dat is een balans die ieder voor zichzelf moet vinden.

Om een beetje van de getallen weg te komen, zou ik een ander onderwerp willen aanspreken. Bij de getallen zijn er vele wegen die naar Rome leiden, zie ik in de praktijk, omdat personal finance zaken in elkaar grijpen en je aan vele schroeven kunt draaien.

Dat is het feit dat bij een zeer vroege FO (zeg 30-45 jaar oud) je nog een heel leven voor je hebt. Waarin je niet voor het geld hoeft te werken maar naar ander "werk" /sociale interactie zaken kunt kijken, die je voldoening, sociale contacten etc. geven. Dit is voor de mentale gezondheid heel belangrijk, dat zegt niet alleen ik, maar ook Ben Felix, andere retirement researchers en een heleboel gedragswetenschappers.

Het is goed om hierover na te denken wanneer je naar FO streeft, deze in zicht komt of bereikt is. Wat ga je dan doen? Dat zijn life plannings vragen die zeer persoonlijk en zeer relevant zijn. Je zult daar toch een beetje je eigen authenticiteit moeten gaan ontdekken en je bevragen wat je zelf wilt. Anders zit je jezelf nog tientallen jaren lang dwars . Wie heeft hier al een mooi life plan voor?

[wimjongil]

crosscarver schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 12:19:
[...]


Sterker nog ik kraak het model af en de uitkomsten.
Als je kijkt naar het geposte plaatje dan dan is de correlatie tussen de lijn rolling historical simulations en de monte carlo simulations (based on historical averages) niet geweldig. Onder de 30% stock allocation zitten de rolling historical simulations eronder en boven de 30% stock allocation zitten de rolling historical simulations boven het historisch MC model. Wanneer het historisch MC model goed zou zijn zou het minstens dichter bij de lijn van de rolling historical simulations zitten of eroverheen vallen

Dit lijkt me meer een kalibratieprobleem dan een modelprobleem.

En dan wordt er in de MC simulations starting from low yield nog meer aan het MC model geschroefd (rente, CAPE, etc) door met bepaalde overtuigingen over de toekomst te gaan rekenen zodat je curve nog meer naar beneden valt.

Natuurlijk worden er overtuigingen (assumpties) gebruikt in zo'n model. Iedereen heeft bepaalde overtuigingen, en visies, dat is namelijk ook de reden dat we hier in het FO topic zitten.

Dit zijn dus uitkomsten van model op model waardoor de foutmarges in mijn optiek makkelijk rond de ca. 0,5-1% op een fixed withdrawal rate kunnen liggen. Of in het geval van de getoonde grafiek een foutmarge van de portfoliosucces rate van ca 20-40%.

Model op model hoeft niet per definitie tot meer foutmarge te leiden. Neem bijvoorbeeld het Black-Scholes model, dat een normale verdeling gebruikt als stochast. Dat is totaal niet realistisch, maar toch blijkt het in de praktijk te werken ("the wrong number in the wrong formula to get the right price").

Voorspellingen zijn moeilijk vooral als ze over de toekomst gaan. Ik zou zeggen neem de vuistregel van 4% of 3.5% voor langere FO tijden (40-50 jaar) en wees flexibel. Je hoeft je niet vast te leggen dus alle discussie is academisch

Een MC model is niet heilig, maar - mits je modelkeuze en kalibratie goed is - geeft het een informatief beeld van mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Dat is dan ook het mooie van MC simulaties (en de reden dat scenario analyse in de financiele wereld veel wordt gebruikt): je kunt super eenvoudig betrouwbaarheidsintervallen berekenen. Zijn deze tot op tien cijfers achter de komma nauwkeurig? Nee, natuurlijk niet. Geeft het een informatief beeld van mogelijke toekomstige ontwikkelingen gebaseerd op de huidige status? Ja, dat wel.

Overigens heb ik er misschien overheen gelezen, maar in de geciteerde scenario analyse worden de modellen en correlaties niet beschreven. Daarom hecht ik ook niet heel veel waarde aan die specifieke MC simulatie.

[crosscarver]

wimjongil schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 16:11:
[...]


Een MC model is niet heilig, maar - mits je modelkeuze en kalibratie goed is - geeft het een informatief beeld van mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Dat is dan ook het mooie van MC simulaties (en de reden dat scenario analyse in de financiele wereld veel wordt gebruikt): je kunt super eenvoudig betrouwbaarheidsintervallen berekenen. Zijn deze tot op tien cijfers achter de komma nauwkeurig? Nee, natuurlijk niet. Geeft het een informatief beeld van mogelijke toekomstige ontwikkelingen gebaseerd op de huidige status? Ja, dat wel.

Overigens heb ik er misschien overheen gelezen, maar in de geciteerde scenario analyse worden de modellen en correlaties niet beschreven. Daarom hecht ik ook niet heel veel waarde aan die specifieke MC simulatie.

Daar denk ik dat we goed op een lijn zitten. MC simulaties zijn prima om te gebruiken. Ik gebruik ze ook wel eens om beleggingsportfolio's uit te rekenen (de kans op het behalen van een inkomens- en of vermogensdoelstelling over (combinaties van) diverse beleggingscategorieën: van spaargeld tot een zeer offensieve beleggingen. Dit geeft een mooie benadering van de werkelijkheid. Maar is echter zeker niet tot op tien cijfers achter de komma nauwkeurig. Het geeft echter wel een mooi begin om verder te plannen.

Echter op het internet argumenteren dat het 0.5% meer of minder moet zijn wegens een of ander model dat stuit bij mij wegens de foutmarges op dovemans oren.

[Rubbergrover1]

crosscarver schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 10:32:
[...]
En dan het vacuüm. Wanneer je je onzeker voelt over of je het haalt bij extreme tegenwind is het fixed withdrawal rate niet het enige schroefje waar je aan kunt draaien voor je FO. Je kunt je ratio aan aandelen omhoog schroeven in je portfolio. Of je kunt inderdaad, zoals jij ook noemt, met een variabel withdrawal rate bijsturen. Of buiten je portfolio kun je denken aan afbetaalde huizen, parttime werken, lijfrentes, een grote bucket met cash aanhouden voor slechte tijden etc. Al deze zaken beveelt Wade Pfau ook aan. En in de Nederlandse situatie heb je ook nog pensioenen, AOW, toeslagen en de algehele Nederlandse verzorgingsstaat. Dan word een discussie over 4.0% of 3.5% echt enorm academisch.

Ik zou het voor mezelf ook niet als één pot geld willen zien, maar als een soort zekere fixed basis (zeg vergelijkbaar met mijn 'persoonlijke AOW') voor de normale huishoudelijke uitgaven, met daar bovenop een meer variabele aanvulling voor de leuke 'extraatjes'. Dat je in elk geval helemaal zeker bent van een normaal, goed leven, maar dat je daar bovenop met hoge zekerheid nog diverse leuke dingen kunt gaan doen (zoals verre reizen etc.). Zit het een tijdje tegen, dan kun je daar makkelijker in schrappen, maar hoef je je nog steeds weinig zorgen te maken dat je op een houtje zou moeten bijten.

[CornermanNL]

crosscarver schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 12:45:
[...]


Mooi. Dan is dat de prijs die je voor meer zekerheid (beter slapen s'nachts) betaalt. Die afweging is voor ieder persoonlijk. Uiteindelijk gaat het om of meer kapitaal vergaren en/of langer doorwerken of je budget lager schroeven (leven op een lager percentage). Dat is een balans die ieder voor zichzelf moet vinden.

Om een beetje van de getallen weg te komen, zou ik een ander onderwerp willen aanspreken. Bij de getallen zijn er vele wegen die naar Rome leiden, zie ik in de praktijk, omdat personal finance zaken in elkaar grijpen en je aan vele schroeven kunt draaien.

Dat is het feit dat bij een zeer vroege FO (zeg 30-45 jaar oud) je nog een heel leven voor je hebt. Waarin je niet voor het geld hoeft te werken maar naar ander "werk" /sociale interactie zaken kunt kijken, die je voldoening, sociale contacten etc. geven. Dit is voor de mentale gezondheid heel belangrijk, dat zegt niet alleen ik, maar ook Ben Felix, andere retirement researchers en een heleboel gedragswetenschappers.

Het is goed om hierover na te denken wanneer je naar FO streeft, deze in zicht komt of bereikt is. Wat ga je dan doen? Dat zijn life plannings vragen die zeer persoonlijk en zeer relevant zijn. Je zult daar toch een beetje je eigen authenticiteit moeten gaan ontdekken en je bevragen wat je zelf wilt. Anders zit je jezelf nog tientallen jaren lang dwars . Wie heeft hier al een mooi life plan voor?

Ik had er vooraf een idee over, namelijk ik ga stoppen , af en toe reizen en verder dacht ik zat hobby's te hebben om mij bezig te houden. Toen kwam er een gezondheidskink in de kabel. Wat resulteerde in een langdurig proces van het weer kunnen doen van de dagelijkse dingen tot uiteindelijk (hopelijk) weer meer werk.

Wat ik daarvan geleerd heb is dat ik met deze wetenschap nooit stop met werken. De sociale contacten, de automatisch ingebouwde structuur en de aanwezige doelen heb ik nodig. In een hobby waarbij ik veelal dingen doe die ik alleen prima kan doen mis ik vooral het werken en de interactie met mensen. Terwijl ik altijd vrij teruggetrokken ben.

Wat ik ook weet is dat moeten werken voor een X bedrag, dat per maand moet binnenkomen heel veel druk geeft. Ik heb het geluk gehad dat doordat ik al enige tijd met FO bezig was , ik mij volledig kon storten op mijn revalidatie. Ik had geen bijkomende (vaak enorme) financiële druk en stress die ik bij veel mensen op de revalidatie wel zag.

Het niet hoeven is ook nog eens veel beter in je dagelijkse leven en ook je werk, je denkt meer na over wat de juiste beslissingen zijn , de afweging om iets toch te doen omdat het goed is voor je target (klein voorbeeld) maar wat eigenlijk niet past in tijd , doe je dus niet meer. En zo is het met een hoop zaken.

Ik heb een leeftijd waarin iedereen in mijn omgeving volop bouwt aan carrière gezin etc , er zijn dus niet veel momenten waarop ik doordeweeks zomaar even overdag wat kan gaan doen met iemand. En dat gaat zich tegen je keren op sociaal gebied (in mijn geval miste ik de koffiemomenten en het sparren met collega's)

Het is mij gebleken dat ik niet zozeer wilde stoppen met werken, wat ik vooraf als doel had gesteld. Ik wilde onder de prestatie druk uitkomen. Het moeten moest eraf. Als ik echt FO keuzemoment had gehad zonder deze ervaringen , dan had ik gestopt en na een wat langere vakantie ongetwijfeld weer gaan werken.

Nu had ik ook daar wel vooraf over nagedacht, en ik had het idee om dan vrijwilligerswerk te gaan doen. Dat heb ik ook een tijd gedaan. Dat blijkt niets voor mij te zijn. Teveel mensen waar ik geen enkel raakvlak mee had, die al zo lang ergens zitten dat er geen enkele ruimte is voor verandering. Het duurt heel lang alvorens je echt wat kan gaan doen op je eigen niveau en dan is er zo mogelijk nog meer politiek dan 'at the usual office'.

De tegenslag die ik heb gehad was groot maar heeft mij geleerd dat voor mij het meer gaat om het kunnen uitzoeken van uitdagingen zonder dat ik verplicht ben om daar verplicht een x aantal euro's voor te krijgen.

Het kunnen nemen van echte rustperiodes en dan weer aan de slag is wat mijn nieuwe doel zou zijn.

[factor15]

@CornermanNL Goed en mooi verhaal. Maar ben je ander werk gaan doen of, minder werken? Of ga je nu gewoon met een andere instelling naar je werk? Zelf denk ik wel eens eerst minder te gaan werken of een baan te nemen met minder druk.

Dit is precies mijn motivatie voor FO. Vrije keuze hebben en ook tegenslagen in gezondheid of financiën of van welke aard dan ook financieel aan kunnen.

[TucanoItaly]

@CornermanNL zo'n pauze, hoe lang is dat dan voor jou? En hoe ziet dat er uit? Is dat lekker veel vakantiedagen, of een tweemaandelijkse staycation?

[Aghanim]

Interessante kijk inderdaad @CornermanNL . Voor mijzelf geldt de prestatie druk als hetgeen waar ik graag van af wil. Helemaal niet werken zou ik ook missen denk ik.

Voor mij is het dubio momenteel dat ik een baan heb met heel veel prestatiedruk en een heel erg goed salaris waardoor ik relatief snel FO kan worden. Ik kan ook ander werk gaan doen dat nog steeds prima betaalt en mij voldoende laat sparen maar dan met veel minder druk. Ik moet dan wel 2x zo lang doorwerken om FO te worden.

[ybos]

Aghanim schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 19:50:
Interessante kijk inderdaad @CornermanNL . Voor mijzelf geldt de prestatie druk als hetgeen waar ik graag van af wil. Helemaal niet werken zou ik ook missen denk ik.

Voor mij is het dubio momenteel dat ik een baan heb met heel veel prestatiedruk en een heel erg goed salaris waardoor ik relatief snel FO kan worden. Ik kan ook ander werk gaan doen dat nog steeds prima betaalt en mij voldoende laat sparen maar dan met veel minder druk. Ik moet dan wel 2x zo lang doorwerken om FO te worden.

Kan je met je huidige baan niet een soort pre-FO starten door een dag minder te werken of laat de baan dat niet toe
Met beetje geluk groei je nog steeds harder naar FO toe dan met n "normale" goed betaalde baan

[Aghanim]

ybos schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 03:33:
[...]

Kan je met je huidige baan niet een soort pre-FO starten door een dag minder te werken of laat de baan dat niet toe
Met beetje geluk groei je nog steeds harder naar FO toe dan met n "normale" goed betaalde baan

Nee helaas is dat niet mogelijk. Dat was anders inderdaad een goed idee geweest. Al zou de mentale druk op zich wel blijven, die draag ik 24/7 mee.

[finsdefis]

Ik kan het artikel niet lezen (paywall), maar als dit soort ideeën er eenmaal zijn...

Dan wordt fiscaal optimaliseren van je pre-AOW periode des te belangrijker, als je dat niet wil mislopen.

https://fd.nl/opinie/1344...-en-meebetalen-aan-de-aow

[Pistachenootje]

crosscarver schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 16:47:
[...]
Echter op het internet argumenteren dat het 0.5% meer of minder moet zijn wegens een of ander model dat stuit bij mij wegens de foutmarges op dovemans oren.

Echter baseer ik me niet alleen op diverse MC simulaties; ook historisch backtesten laat zien dat een internationaal portfolio een SWR van 3.5% ondersteunde. Ook Pfau, Swedroe en Felix baseren zich niet alleen op MC simulaties, dat leggen ze uitgebreider uit in de diverse podcasts.

Het argument dat een verschil van 0.5% weinig uitmaakt vind ik geen sterk argument. De diverse testen, zowel MC als backtesten, komen tot significante verschillen in slagingskans met een half procent meer of minder. En 4% of 3.5% is een verschil van 12.5% in uitgaven, dat scheelt nogal wat imo.

[CornermanNL]

factor15 schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 19:43:
@CornermanNL Goed en mooi verhaal. Maar ben je ander werk gaan doen of, minder werken? Of ga je nu gewoon met een andere instelling naar je werk? Zelf denk ik wel eens eerst minder te gaan werken of een baan te nemen met minder druk.

Dit is precies mijn motivatie voor FO. Vrije keuze hebben en ook tegenslagen in gezondheid of financiën of van welke aard dan ook financieel aan kunnen.

Ik werk nu veel minder, ik ben nog bezig om verder te revalideren. Dat is een zeer langdurig en ook deels continue proces. Ik werk nu in een omgeving waar er rekening wordt gehouden met mijn limieten en waar ik ook veel ruimte krijg om volwaardig mee te draaien. En daar heb ik enorm veel geluk mee. Velen is dat niet gegund.

TucanoItaly schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 19:49:
@CornermanNL zo'n pauze, hoe lang is dat dan voor jou? En hoe ziet dat er uit? Is dat lekker veel vakantiedagen, of een tweemaandelijkse staycation?

Mijn pauzes zijn nu 3 weken om de paar maanden, maar dat is ingegeven door de huidige situatie. Met de kennis van nu, zou ik gezond zijn dan zou ik 1 keer per jaar 2 maanden achtereen weg gaan en de rest van het jaar af en toe een week of 14 dagen tussendoor nemen. In plaats van definitief stoppen en mij op mijn hobby's gaan richten. Dat kan prima in de weekenden en in de langere pauzes.

Aghanim schreef op donderdag 14 mei 2020 @ 19:50:
Interessante kijk inderdaad @CornermanNL . Voor mijzelf geldt de prestatie druk als hetgeen waar ik graag van af wil. Helemaal niet werken zou ik ook missen denk ik.

Voor mij is het dubio momenteel dat ik een baan heb met heel veel prestatiedruk en een heel erg goed salaris waardoor ik relatief snel FO kan worden. Ik kan ook ander werk gaan doen dat nog steeds prima betaalt en mij voldoende laat sparen maar dan met veel minder druk. Ik moet dan wel 2x zo lang doorwerken om FO te worden.

Ik denk dat mijn drukke werk van voorheen, vaak lange dagen en veel weekenden er uiteindelijk toe heeft geleid dat ik gezondheidsproblemen heb gekregen. Dat is geen zekerheid, maar langdurig balanceren op het randje heeft mij wel vatbaar gemaakt en mijn weerstand verzwakt. Daar ben ik wel van overtuigd. Ik weet dat het wijsheid achteraf is. En het werk wat ik deed vond ik ook heel leuk, en het voelde niet als werk. Daarbij lette ik erg op mijn voeding en zorgde ik dat ik zoveel mogelijk mijn conditie op hoog niveau hield. Juist omdat het altijd druk was.

Het is een double edged sword , ik hield het vol doordat ik goed oplette en mijn conditie heeft ervoor gezorgd dat ik het ziekenhuis heb gehaald en het heb overleefd. Maar als ik niet zo op het randje had geleefd was het misschien niet gebeurd.

Ik zou ook iedereen aanraden (nogmaals met mijn wijsheid achteraf) om druk zoveel mogelijk te mijden en anders zodanig dat je voldoende rust kan nemen. Herstel is enorm belangrijk.

Evenals bezig blijven, ik kan mij niet voorstellen dat ik nu geen werk had gehad, dan zou mijn leven toch een stuk minder aangenaam zijn.

[crosscarver]

Pistachenootje schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 07:37:
[...]

Echter baseer ik me niet alleen op diverse MC simulaties; ook historisch backtesten laat zien dat een internationaal portfolio een SWR van 3.5% ondersteunde. Ook Pfau, Swedroe en Felix baseren zich niet alleen op MC simulaties, dat leggen ze uitgebreider uit in de diverse podcasts.

Het argument dat een verschil van 0.5% weinig uitmaakt vind ik geen sterk argument. De diverse testen, zowel MC als backtesten, komen tot significante verschillen in slagingskans met een half procent meer of minder. En 4% of 3.5% is een verschil van 12.5% in uitgaven, dat scheelt nogal wat imo.

Als je garanties wilt moet je een stofzuiger kopen. En zelfs deze zal het naar alle waarschijnlijkheid geen 30-50 jaar uithouden. Als het goed loopt heb je enorm veel geld over. Als het slecht loopt. Slechter dan historisch. Wat weet ik een kernoorlog, een erger virus dan corona of een zombie apocalyps. Dan gaat ook geen 3.5 % je redden. De percentages zijn vuistregels en in de realiteit stuur je tijdens de rit bij.

[Rubbergrover1]

CornermanNL schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 08:05:
[...]

Ik denk dat mijn drukke werk van voorheen, vaak lange dagen en veel weekenden er uiteindelijk toe heeft geleid dat ik gezondheidsproblemen heb gekregen. Dat is geen zekerheid, maar langdurig balanceren op het randje heeft mij wel vatbaar gemaakt en mijn weerstand verzwakt. Daar ben ik wel van overtuigd. Ik weet dat het wijsheid achteraf is. En het werk wat ik deed vond ik ook heel leuk, en het voelde niet als werk. Daarbij lette ik erg op mijn voeding en zorgde ik dat ik zoveel mogelijk mijn conditie op hoog niveau hield. Juist omdat het altijd druk was.

Volgens mij hebben jouw ervaringen en suggesties meer te maken met de hang naar een gezonde werk-privé balans dan met FO.

Het zijn misschien open deuren, maar ik denk dat de basis zou moeten zijn dat je werk zodanig is (of dat je het zodanig hebt ingericht) dat je dit ook op lange termijn kunt volhouden. Pas als je aan die basisvoorwaarde voldoet, zou je moeten gaan denken aan FO. Dan duurt dat maar wat langer. Maar veel mensen staan er volgens mij niet bij stil hoeveel impact een (te) drukke baan kan hebben en merken dat pas als je lichaam aan de noodrem trekt.

[CornermanNL]

Rubbergrover1 schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 08:59:
[...]

Volgens mij hebben jouw ervaringen en suggesties meer te maken met de hang naar een gezonde werk-privé balans dan met FO.

Het zijn misschien open deuren, maar ik denk dat de basis zou moeten zijn dat je werk zodanig is (of dat je het zodanig hebt ingericht) dat je dit ook op lange termijn kunt volhouden. Pas als je aan die basisvoorwaarde voldoet, zou je moeten gaan denken aan FO. Dan duurt dat maar wat langer. Maar veel mensen staan er volgens mij niet bij stil hoeveel impact een (te) drukke baan kan hebben en merken dat pas als je lichaam aan de noodrem trekt.

In mijn geval was ik reeds gestart met FO met als einddoel reizen en stoppen met werken, ik was ook in de veronderstelling dat ik lekker bezig was. Leuke baan en prima leven. Toen ik er middenin zat ervoer ik het ook niet als te druk of in onbalans. Natuurlijk was er wel stress , zeker rondom projecten die afgerond moesten worden. Maar daar had ik ook wel lol aan.

Het was meer het onderliggende dat je niet merkt. Het is eigenlijk roofbouw op je lichaam zonder dat ik mij ervan bewust was. Ik kreeg ook enorm veel energie van. En was in de veronderstelling dat ik voldoende rust had , genoeg beweging enzovoorts. Ik heb het ook meer dan 10 jaar gedaan.

Overigens is keuzevrijheid van baan een enorme luxe heb ik wel gemerkt. Het is veel mensen niet gegeven om dat als basis zodanig te kiezen dat het als voorwaarde zou moeten gelden voor FO , of in veel gevallen, het verminderen van risico's op persoonlijk vlak.

Ook de vorm waarin je werkt en hoe je , in mijn geval collectief want dienstverband , verzekerd bent is heel bepalend geweest in hoe ik eruit ben gekomen. Ik heb keuzes kunnen maken puur en alleen omdat ik een goede financiële basis had (Met dank aan FO nastreven voor die tijd). Al met al is het een les geweest die heel belangrijk is geweest.

Ik ben mij ook enorm bewust geworden van risico en de manier waarop je daar mee om kan gaan. Ik zeg bewust kan , want alles hangt samen met je persoonlijke omstandigheden. Waar het op papier voor iedereen hetzelfde zou moeten zijn is dat in de praktijk vaak anders.

[TucanoItaly]

crosscarver schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 08:20:
Als je garanties wilt moet je een stofzuiger kopen.

[Rubbergrover1]

CornermanNL schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 09:20:
[...]

Overigens is keuzevrijheid van baan een enorme luxe heb ik wel gemerkt. Het is veel mensen niet gegeven om dat als basis zodanig te kiezen dat het als voorwaarde zou moeten gelden voor FO , of in veel gevallen, het verminderen van risico's op persoonlijk vlak.

Ook de vorm waarin je werkt en hoe je , in mijn geval collectief want dienstverband , verzekerd bent is heel bepalend geweest in hoe ik eruit ben gekomen. Ik heb keuzes kunnen maken puur en alleen omdat ik een goede financiële basis had (Met dank aan FO nastreven voor die tijd). Al met al is het een les geweest die heel belangrijk is geweest.

Uiteraard heb je niet iedere baan voor het kiezen. Maar vaak zijn er voor een hoop mensen best ook binnen de huidige baan mogelijkheden om de werk-privé verhouding wat 'gezonder' te maken. Bij veel beroepen is het bijvoorbeeld niet noodzakelijk om 40 uur per week te werken, maar heb je ook de mogelijkheid om probleemloos bijvoorbeeld wekelijks of eens per twee weken een dag vrij te hebben, of om vakantiedagen bij te kopen. Dat kost natuurlijk geld, maar levert ook een hoop (mentale) rust op. Op die manier zijn er vaak wel mogelijkheden om iets te sturen.

(Ik heb het idee dat bij veel mensen toch onbewust op de achtergrond het gevoel meespeelt dat je eigenlijk 40 uur per week moet werken en dat korter werken haast een teken van zwakte is.)

[JURIST]

@CornermanNL dank voor het delen van je verhaal en de inzichten die het meebrengt. Ondanks de grote terugslag en het herstel toch ook waardevol!
Zelf behoor ik ook tot een risicogroep van die last kan krijgen van te veel stress en werkdruk. Ik wil hier niet achteraf pas achter komen, maar je grenzen bewaken blijft een continue uitdaging. Ik spreek daar ook wel af en toe met een coach over. Je moet consequent zijn en regelmatig nee zeggen. In die zin helpt FO-streven ook tijdens de rit omdat je het je in zekere zin kunt verloven om dit te doen (wie kan mij wat maken). Wat ik ook signaleer uit onderzoek blijkt dat rust en ruimte tot betere resultaten leidt, maar dat hier in niet naar wordt gehandeld. Vrijheid en eigen regie kunnen houden is heel belangrijk.

[Pistachenootje]

crosscarver schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 08:20:
[...]Als je garanties wilt moet je een stofzuiger kopen. En zelfs deze zal het naar alle waarschijnlijkheid geen 30-50 jaar uithouden. Als het goed loopt heb je enorm veel geld over. Als het slecht loopt. Slechter dan historisch. Wat weet ik een kernoorlog, een erger virus dan corona of een zombie apocalyps. Dan gaat ook geen 3.5 % je redden. De percentages zijn vuistregels en in de realiteit stuur je tijdens de rit bij.

Nou wil ik gelukkig geen garantie en al helemaal geen stofzuiger. Maar ik heb blijkbaar wel hogere eisen qua slagingspercentage van withdrawal rates. Lijkt me ook prima. Iedereen zal wat dat betreft zijn eigen voorkeuren hebben, ook qua aanpassen van uitgaven.

[Rolletjedrop]

finsdefis schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 07:23:
Ik kan het artikel niet lezen (paywall), maar als dit soort ideeën er eenmaal zijn...

Dan wordt fiscaal optimaliseren van je pre-AOW periode des te belangrijker, als je dat niet wil mislopen.

https://fd.nl/opinie/1344...-en-meebetalen-aan-de-aow

Ik kan het wel lezen, heb een FD abo. In het kort komt het er op neer dat toen de AOW werd ingevoerd de meeste ouderen niet tot nauwelijks een aanvullend pensioen hadden. Dat is tegenwoordig wel anders, daarbij heeft de gemiddelde oudere een vermogen van €113k. Kortom hoog tijd om de vrijstelling van de AOW premie na pensioengerechtigde leeftijd te laten vervallen. Voor armere ouderen zou dit deels via een hogere ouderenkorting kunnen worden gecompenseerd, dus de rijkere, of eigenlijk niet arme, oudere gaat behoorlijk meer betalen.
De vergelijking wordt gemaakt tussen een verpleegkundige met een inkomen van €26.500 en een pensionada met hetzelfde inkomen die nu netto €4.800 meer overhoudt. Dat vinden ze niet eerlijk.

Dit soort geluiden horen we idd veel vaker, en het zou me niet verbazen als dit binnen niet al te lange tijd wordt ingevoerd. Dat houdt ook meteen in dat een beleggingspensioen/lijfrente product eigenlijk alleen nog de vrh als voordeel heeft.

[Rubbergrover1]

Het is een misverstand dat de ouderen niet zouden meebetalen aan de AOW. Ja, ze betalen geen AOW-premie, maar die premie financiert maar voor ongeveer 2/3 de AOW. Ongeveer 1/3 wordt uit de algemene middelen betaald, waar de ouderen dus ook vrolijk aan meebetalen.

Of het rechtvaardig is dat ouderen geen AOW-premie betalen kun je over twisten. Principieel vind ik het een goed principe dat je alleen verzekeringspremie betaalt voor verzekeringen die nog niet tot uitkering zijn gekomen. (Bij verzekeren moet er immers sprake zijn van een onzeker voorval, terwijl bij een ingegaan AOW het al voorgekomen voorval niet meer onzeker is.) Daarom vind ik dat dit wel zo zou mogen blijven.

Maar je kunt je ook afvragen of we op termijn niet zouden toegaan naar een meer algemene uitkering voor iedereen (soort basisuitkering), waarbij iedereen aan de gezamenlijke pot meebetaalt. Maar dat is een heel andere discussie.

[crosscarver]

finsdefis schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 07:23:
Ik kan het artikel niet lezen (paywall), maar als dit soort ideeën er eenmaal zijn...

Dan wordt fiscaal optimaliseren van je pre-AOW periode des te belangrijker, als je dat niet wil mislopen.

https://fd.nl/opinie/1344...-en-meebetalen-aan-de-aow

Net heb ik het artikel even gelezen. Als je geen abonnement op FD hebt dan kun je 5 artikelen per maand gratis lezen. Artikelen ouder dan 3 dagen kun je meestal ook via je bibliotheek login lezen als je deze hebt.

Ik moest meteen aan de Bos belasting denken. Officieel genoemd de houdbaarheidsbijdrage AOW. Deze is redelijk sneaky ingevoerd onder Wouter Bos. Als een mooie nivellerings maatregel om ouderen met meer (pensioen) inkomen meer inkomstenbelasting te laten betalen. Mooi verstopt in de eind en beginbedragen van de verschillende belastingschijven voor verschillende leeftijdscategorieën.

Deze dame (Sigrid Hemels) wil echter nog een flinke stap verder gaan om de "corona verliezen te compenseren" wil ze dat iedereen de AOW lasten ook na AOW leeftijd doorbetaald. Onder het motto de rijkere gepensioneerden moeten solidair zijn. Wat echter heel raar is daar de AOW lasten maar geheven worden tot ca. 35k€. Alle mensen met alleen maar AOW of een klein pensioen zullen dus ook moeten bloeden. Niet echt de rijkere gepensioneerden.....

[crosscarver]

Pistachenootje schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 10:24:
[...]

Nou wil ik gelukkig geen garantie en al helemaal geen stofzuiger. Maar ik heb blijkbaar wel hogere eisen qua slagingspercentage van withdrawal rates. Lijkt me ook prima. Iedereen zal wat dat betreft zijn eigen voorkeuren hebben, ook qua aanpassen van uitgaven.

Geen idee of jij hogere eisen hebt aan withdrawal rates. Wij zijn FO en hebben een withdrawal percentage van 0%. Daar ik een eigen bedrijf ben gestart en mijn partner nog werkt in loondienst. Wij zijn behoorlijk jong en willen niet achter de geraniums zitten. Misschien gaat het withdrawal percentage over een paar jaar wel naar 2%, daarna naar 5 % en wanneer AOW en pensioenen erbij komen weer naar beneden.
Mijn voordeel is dat ik dat als gecertificeerd financieel planner dit in de planningssoftware kan uitrekenen met kosten, belastingen en inflatie voor elk jaar nu en in de toekomst. Daarin houd ik flinke veiligheidsmarges aan. Verder ben ik flexibel en kan dus het plan aanpassen wanneer er zaken in de buitenwereld gebeuren.

Dus geen idee of jij hogere eisen hebt............... Natuurlijk vind ik dat de theoretische artikels met MC of andere modellen waarde hebben, maar beperkt en als leidraad. Alleen al het feit dat kosten en belastingen niet worden meegenomen heeft grote invloed op je financiële plan.

[!null]

@crosscarver Een withdrawel rate van 0% is niet zo relevant, want dan ben je namelijk nog niet begonnen aan het gebruiken ervan, maar haal je elders nog je inkomen, in dit geval je partner.
Ik snap helemaal dat je situatie zo is, maar dat is niet nuttig om mee te rekenen of vergelijken.

Het punt van @Pistachenootje maakt is denk ik relevant in een periode dat je FO bent en ook niet meer werkt, dat wil zeggen een lange periode waarin je aaneengesloten leeft op je "FO-pot".

Dat je daar naar toe werkt terwijl je nog een baan hebt maar al een kleine withdrawel rate hebt e.d., ja dat gebeurt vast en daar kun je vast op bij sturen of op plannen.
Maar dat is niet zijn punt, dat is een andere discussie.

[crosscarver]

!null schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 12:35:
@crosscarver Een withdrawel rate van 0% is niet zo relevant, want dan ben je namelijk nog niet begonnen aan het gebruiken ervan, maar haal je elders nog je inkomen, in dit geval je partner.
Ik snap helemaal dat je situatie zo is, maar dat is niet nuttig om mee te rekenen of vergelijken.

Ik zie dat de internet retirement police ook gearriveerd is https://www.mrmoneymustac...ternet-retirement-police/

[crosscarver]

!null schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 12:35:

Het punt van @Pistachenootje maakt is denk ik relevant in een periode dat je FO bent en ook niet meer werkt, dat wil zeggen een lange periode waarin je aaneengesloten leeft op je "FO-pot".

Dat je daar naar toe werkt terwijl je nog een baan hebt maar al een kleine withdrawel rate hebt e.d., ja dat gebeurt vast en daar kun je vast op bij sturen of op plannen.
Maar dat is niet zijn punt, dat is een andere discussie.

Natuurlijk begrijp ik dat het gaat om een periode waarin je leeft van de FO-pot. Echter de praktijk is vele malen gecompliceerder dan fixed withdrawal rate modellen, dat is mijn punt.
Finance en Economie zijn geen exacte wetenschappen zoals wiskunde, natuurkunde en co. Het zal altijd om statistiek, foutmarges en waarschijnlijkheden gaan. Verder zal er over zo lange tijdsbestekken veel veranderen in de financiele markt, qua regelgeving, belasting. etc. Dus een fixed withdrawal rate of het nu 3.5 of 4.0 is, moet je als een leidraad bezien. Als dan de discussie komt dat het toch 12.5% aan echt geld verschil maakt per maand. Dan heb je of niet genoeg geld en ben je/voel je je niet FO. Of je risicotoleratie is te laag en dan ben je niet FO/ voel je je niet FO. Aan een van beiden zul je dan toch moeten werken.

[Mirved]

Voor mij is het vrij simpel. Ik spaar zoveel tot het bedrag waarbij ik aan rendement per jaar meer heb dan dat ik eruit trek. Het rendement waar ik mee rekening is ook nog eens conservatief. Stel er zijn market downturns / laag rendement dan is die pot nog groot genoeg om 20+ jaar mijn geld eruit te halen. Dan tel ik nog niet eens mee het bezit van een afgelost huis en AOW/pensioen. Alles wat op het eind over is kan naar familie.

[assje]

Mirved schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 14:05:
Voor mij is het vrij simpel. Ik spaar zoveel tot het bedrag waarbij ik aan rendement per jaar meer heb dan dat ik eruit trek. Het rendement waar ik mee rekening is ook nog eens conservatief.

Dat is simpel gezegd maar met een savingsrate van 50% en zeg een conservatief rendement van 3,5% duurt het dan wel 21 jaar voor je FO bent.

Dan moet de savings rate ook nog bestaan uit delen die je helpen die 3,5% rendement te halen. Voor mij persoonlijk ziet de verdeling van inleg/uitgaven in componenten "voor de toekomst" (gezamelijk met partner) er als volgt uit:

• Beleggingsrekening 28%
• Pensioenbeleggingsrekening 9%
• Sparen 9%
• Werkgeverspensioen 15%
• Aflossing hypotheek 19%
• Investering woning/besparing* 19%

*elektrische auto, zonnepanelen, isolatie, vloerverwarming, warmtepomp etc

Allemaal componenten die bijdragen aan opbouw van toekomst en bij elkaar ongeveer 50% van de uitgaven zijn maar nog niet de helft daarvan draagt bij aan saving rate (en minder dan 1/3 levert rendement op)

Ofwel, met zo'n benadering ga ik nooit FO worden, een extreem hoge savings rate en/of volledig in aandelen is noodzakelijk.

Daarnaast, pensioen niet meerekenen is vrij extreem. Als ik samen met mijn partner tot pensioenleeftijd zou werken zou volgens huidige aannames onze AOW+pensioenuitkering ruim meer dan het dubbele zijn van mijn aanname qua benodigd budget. Daar kan dus nog best wel wat veranderen/tegenvallen en/of eerder stoppen en zelfs alsnog voldoende zijn.

[ Voor 60% gewijzigd door assje op 15-05-2020 15:55 ]

[R.van.M]

assje schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 15:24:
[...]

Ofwel, met zo'n benadering ga ik nooit FO worden, een extreem hoge savings rate en/of volledig in aandelen is noodzakelijk.

Kop.. spijker.. dit was de discussie van paar weken geleden. Als je FO wil worden met een redelijke savingsrate zal je een hoog percentage in aandelen moeten steken

[assje]

R.van.M schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 16:10:
[...]


Kop.. spijker.. dit was de discussie van paar weken geleden. Als je FO wil worden met een redelijke savingsrate zal je een hoog percentage in aandelen moeten steken

Mijn werkgeverspensioen gaat trouwens ook 100% in aandelen (PPI) dus sowieso geen enkele reden die niet mee te rekenen. Wederhelft zit wel in een collectief fonds, daar is het allemaal iets minder duidelijk.

[Torgo]

Rubbergrover1 schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 08:59:
[...]

Volgens mij hebben jouw ervaringen en suggesties meer te maken met de hang naar een gezonde werk-privé balans dan met FO.

Het zijn misschien open deuren, maar ik denk dat de basis zou moeten zijn dat je werk zodanig is (of dat je het zodanig hebt ingericht) dat je dit ook op lange termijn kunt volhouden. Pas als je aan die basisvoorwaarde voldoet, zou je moeten gaan denken aan FO. Dan duurt dat maar wat langer. Maar veel mensen staan er volgens mij niet bij stil hoeveel impact een (te) drukke baan kan hebben en merken dat pas als je lichaam aan de noodrem trekt.

Het probleem is vaak denk ik dat als je eenmaal een uitdagende functie hebt op een wat strategische positie of als ondernemer (startup) dat er niemand meer is die verwacht dat je x uur per week werkt. Echter, zijn er zoveel ‘uitdagingen’ en heb je zoveel ideeën dat het moeilijk is om je te limiteren tot x uur per week. Zelf reken ik dan ook elke seconde die ik denk aan werk als werktijd en dan loopt het toch behoorlijk op. Ik zit vaak een hele avond te denken hoe een bepaald probleem aan te pakken of verschillende opties af te wegen in mijn hoofd. Dat is eigenlijk niet veel anders dan wanneer je een uitdagend privé project hebt, zoals bijvoorbeeld een verbouwing. Maar mentaal is dat toch bestwel intens en moet je echt je best doen om de goede focus en aandacht te hebben voor familie en lifestyle. Ik zit zelf ook vaak op dat randje. Maar ik zou eigenlijk ook niet zo goed weten wat ik zou moeten doen zonder dit soort uitdaging.

[coldasice]

Torgo schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 19:30:
[...]


Het probleem is vaak denk ik dat als je eenmaal een uitdagende functie hebt op een wat strategische positie of als ondernemer (startup) dat er niemand meer is die verwacht dat je x uur per week werkt. Echter, zijn er zoveel ‘uitdagingen’ en heb je zoveel ideeën dat het moeilijk is om je te limiteren tot x uur per week. Zelf reken ik dan ook elke seconde die ik denk aan werk als werktijd en dan loopt het toch behoorlijk op. Ik zit vaak een hele avond te denken hoe een bepaald probleem aan te pakken of verschillende opties af te wegen in mijn hoofd. Dat is eigenlijk niet veel anders dan wanneer je een uitdagend privé project hebt, zoals bijvoorbeeld een verbouwing. Maar mentaal is dat toch bestwel intens en moet je echt je best doen om de goede focus en aandacht te hebben voor familie en lifestyle. Ik zit zelf ook vaak op dat randje. Maar ik zou eigenlijk ook niet zo goed weten wat ik zou moeten doen zonder dit soort uitdaging.

Hier is het inmiddels zo ver dat de telefoon op vrijdagmiddag de hoek in gaat en op maandagochtend te voorschijn komt omdat het anders niet lang vol te houden is. Dus ik zou zeggen ben blij met je situatie dat je graag nadenkt over project oplossingen, die periodes heb ik ook echt gehad. Helaas worden de periodes korter en schaarser. En ja, regelmatig overweeg is serieus om een andere job te nemen, ook voor minder geld...

[rube]

R.van.M schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 16:10:
[...]
Kop.. spijker.. dit was de discussie van paar weken geleden. Als je FO wil worden met een redelijke savingsrate zal je een hoog percentage in aandelen moeten steken

Of een hoge hogere savingsrate.

[Aghanim]

coldasice schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 20:20:
[...]


Hier is het inmiddels zo ver dat de telefoon op vrijdagmiddag de hoek in gaat en op maandagochtend te voorschijn komt omdat het anders niet lang vol te houden is. Dus ik zou zeggen ben blij met je situatie dat je graag nadenkt over project oplossingen, die periodes heb ik ook echt gehad. Helaas worden de periodes korter en schaarser. En ja, regelmatig overweeg is serieus om een andere job te nemen, ook voor minder geld...

Voelt het voor jou dan niet als zonde als je dat zou doen, die andere baan nemen die minder betaalt? Daar zit mijn probleem. Een stap terug doen zou voor mij voelen als niet het maximale er uit halen en dat kan ik (nog) niet aan mezelf verkopen.

Zeker omdat ik goed met de mentale druk om kan gaan. Dat maakt het meer een nice to have om het wat relaxter te hebben.

[GrooV]

crosscarver schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 12:53:
[...]

Ik zie dat de internet retirement police ook gearriveerd is https://www.mrmoneymustac...ternet-retirement-police/

Hij heeft makkelijk praten, menig blogger/vlogger harkt genoeg binnen en steekt er ook zat tijd in om het wel als een baan te zien. En ze zijn allemaal afhankelijk van Google die zeer royaal betaald aan kanalen met als onderwerp financien. Ik geloof best dat MMM zijn blog inmiddels ad-free kan maken maar het heeft hem gewoon gebracht waar hij nu is

[Rubbergrover1]

Aghanim schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 22:03:
[...]

Voelt het voor jou dan niet als zonde als je dat zou doen, die andere baan nemen die minder betaalt? Daar zit mijn probleem. Een stap terug doen zou voor mij voelen als niet het maximale er uit halen en dat kan ik (nog) niet aan mezelf verkopen.

Zeker omdat ik goed met de mentale druk om kan gaan. Dat maakt het meer een nice to have om het wat relaxter te hebben.

Zou je dan wel 'ooit' kunnen stoppen of minderen met werken, als je daar de mogelijkheid voor hebt als je FO bent? Of als je wellicht je pensioendatum nadert?

[ Voor 60% gewijzigd door Rubbergrover1 op 15-05-2020 22:33 ]

[Aghanim]

Rubbergrover1 schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 22:32:
[...]

Zou je dan wel 'ooit' kunnen stoppen of minderen met werken, als je daar de mogelijkheid voor hebt als je FO bent? Of als je wellicht je pensioendatum nadert?

Terechte vraag waar ik het antwoord niet op weet. Ik denk dat ik er naartoe zou kunnen groeien. Een aantal jaren geleden wilde ik mooie kleren en dure lease auto's en kocht ik heel veel gadgets. Nu voel ik minder behoefte en zonder dat het me moeite kost kan ik heel veel sparen. Dat had ik 5 jaar geleden nooit zo gedacht.

Dus accepteren dat iets genoeg is komt misschien ook wel met de jaren. Al hebben we ondertussen wel kinderen en dat is voor mij weer een nieuwe drijfveer om ze in elk geval een gezonde financiële basis mee te kunnen geven. En dus werken op je niveau om dat te borgen.

Als ik helemaal alleen zou zijn dan had ik wel sneller FO geweest denk ik. Ook/vooral qua mindset.

Voor mij is risico's beperken een belangrijke drijfveer samen met zekerheid. Zodra ik zeker weet dat ik voldoende vermogen heb dat ik het de rest van mijn leven uit kan zingen (+ extra buffer want je weet maar nooit ) denk ik dat ik pas met werken zou kunnen stoppen.

[ Voor 12% gewijzigd door Aghanim op 15-05-2020 23:14 ]

[Mirved]

assje schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 15:24:
[...]


Dat is simpel gezegd maar met een savingsrate van 50% en zeg een conservatief rendement van 3,5% duurt het dan wel 21 jaar voor je FO bent.

Dan moet de savings rate ook nog bestaan uit delen die je helpen die 3,5% rendement te halen. Voor mij persoonlijk ziet de verdeling van inleg/uitgaven in componenten "voor de toekomst" (gezamelijk met partner) er als volgt uit:

• Beleggingsrekening 28%
• Pensioenbeleggingsrekening 9%
• Sparen 9%
• Werkgeverspensioen 15%
• Aflossing hypotheek 19%
• Investering woning/besparing* 19%

*elektrische auto, zonnepanelen, isolatie, vloerverwarming, warmtepomp etc

Allemaal componenten die bijdragen aan opbouw van toekomst en bij elkaar ongeveer 50% van de uitgaven zijn maar nog niet de helft daarvan draagt bij aan saving rate (en minder dan 1/3 levert rendement op)

Ofwel, met zo'n benadering ga ik nooit FO worden, een extreem hoge savings rate en/of volledig in aandelen is noodzakelijk.

Daarnaast, pensioen niet meerekenen is vrij extreem. Als ik samen met mijn partner tot pensioenleeftijd zou werken zou volgens huidige aannames onze AOW+pensioenuitkering ruim meer dan het dubbele zijn van mijn aanname qua benodigd budget. Daar kan dus nog best wel wat veranderen/tegenvallen en/of eerder stoppen en zelfs alsnog voldoende zijn.

100% aandelen conservatief rendement is 4% voor mij. (2% inflatie correctie en 1% box 3 heffing). Oorspronkelijke tijd tot FO was idd 20 jaar.

Dat zorgt er alsnog voor dat ik zo vroeg stop dat pensioenopbouw een stuk lager is. Tevens zijn de ontwikkelingen rondom pensioen te onzeker om daarop te vertrouwen.

[ Voor 4% gewijzigd door Mirved op 16-05-2020 08:47 ]

[assje]

Mirved schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 08:45:
Tevens zijn de ontwikkelingen rondom pensioen te onzeker om daarop te vertrouwen.

Maar welke ontwikkelingen bedoel je dan precies?

[Rubbergrover1]

Mirved schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 08:45:
[...]


100% aandelen conservatief rendement is 4% voor mij. (2% inflatie correctie en 1% box 3 heffing). Oorspronkelijke tijd tot FO was idd 20 jaar.

Dat zorgt er alsnog voor dat ik zo vroeg stop dat pensioenopbouw een stuk lager is. Tevens zijn de ontwikkelingen rondom pensioen te onzeker om daarop te vertrouwen.

Vergeet niet dat je pensioen opbouwt over het salaris inclusief het deel dat je nu spaart. Omdat je waarschijnlijk een groot deel van je inkomen spaart, bouw je in verhouding tot het inkomen dat je uitgeeft nu relatief veel pensioen op, zodat een paar jaar minder opbouw vaak niet dramatisch is. Of even heel kort door de bocht, als je de helft van het salaris spaart, maar toch over je volle salaris pensioen opbouwt, dan hoef je voor een in verhouding even hoog pensioen ook maar de helft van de tijd op te bouwen.

Uiteraard hangt dit wel sterk af van de individuele situatie. Hier is het in elk geval zo dat het al opgebouwde pensioen plus AOW plus een conservatieve inschatting van de nog toekomende pensioenopbouw tot het moment van stoppen met werken, hoger is dan wat we denken nodig te hebben. Voor de FO-berekeningen kunnen we dus er vanuit gaan dat we alleen de periode tot AOW hoeven te overbruggen. Maar meer is natuurlijk altijd mooi meegenomen en het is ook erg prettig als er op het eind van de rit nog een leuk bedrag over is voor de volgende generatie.

[ Voor 3% gewijzigd door Rubbergrover1 op 16-05-2020 09:31 ]

[PWSteal]

Edwin__ schreef op maandag 1 april 2019 @ 19:14:

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[ Voor 13% gewijzigd door PWSteal op 16-05-2020 10:27 ]

[oscar82]

Edwin__ schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 10:24:
[...]


***members only***

Lekker bezig, @Edwin__

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

zijn mijlpalen waar ik over een paar jaar hoop te zijn.

Hoeveel procent van je risicovolle beleggingen bestaat uit

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

?

[PWSteal]

oscar82 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 12:43:
[...]

Lekker bezig, @Edwin__


***members only***
zijn mijlpalen waar ik over een paar jaar hoop te zijn.

Hoeveel procent van je risicovolle beleggingen bestaat uit
***members only***
?

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[tomtom901]

Edwin__ schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 13:00:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[coldasice]

Aghanim schreef op vrijdag 15 mei 2020 @ 22:03:
[...]

Voelt het voor jou dan niet als zonde als je dat zou doen, die andere baan nemen die minder betaalt? Daar zit mijn probleem. Een stap terug doen zou voor mij voelen als niet het maximale er uit halen en dat kan ik (nog) niet aan mezelf verkopen.

Zeker omdat ik goed met de mentale druk om kan gaan. Dat maakt het meer een nice to have om het wat relaxter te hebben.

Zeker, vooral omdat het met fases komt, die weer voorbij gaan. Ik hink vaak op 2 gedachtes, blijven en vrije dagen bij te kopen zodat ik meer rust momentjes heb (5 extra vrije dagen klinkt weinig, maar helpt wel). Of ergens anders wat zoeken, maar veel inleveren wil ik ook niet doen. Hooguit een paar honderd euro per maand. Blijven betekent een zekerheid op doorgroei naar een volgende salaris, klinkt ook altijd leuk maar het blijft riskant als dit ten kosten gaat van gezondheid. Verder is het ook erg afhankelijk van onze plant director, en een van mijn leidinggevende. Er bestaat een gerede kans dat die binnen nu en 6 maanden het veld moeten ruimen, dat zou voor mij enorm helpen....Verder sport ik 4 keer in de week intensief en dat helpt wel enorm om de stress kwijt te raken.

[Phony]

@coldasice dan zou ik eerst beginnen met wat vaker vrij nemen. Af en toe een weekend van 3 dagen kan al wonderen doen. Als je jezelf al hebt bewezen is het vaak ook mogelijk om structureel minder te gaan werken. (Ook al zou dat eigenlijk niet kunnen in sommige functies.) Dan heb je wel de lusten en toch minder lasten.

Aan de andere kant hoef je niemand iets te bewijzen, dus als je t zat bent kun je altijd naar een relaxtere baan overstappen.

[ Voor 16% gewijzigd door Phony op 16-05-2020 15:46 ]

[Mirved]

assje schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 09:12:
[...]


Maar welke ontwikkelingen bedoel je dan precies?

Vergrijzing, waardoor we eigenlijk met een systeem werken dat niet houdbaar is.
Pensioenen die nu al niet geïndexeerd kunnen worden/moeite hebben met de dekkingsgraad.

[RichieB]

@Edwin__ Bedankt voor je update. Als je in 2015 een hypotheek hebt afgesloten met een rente die 10 jaar vast stond heb je 5 jaar lang zo'n 0,5% teveel rente betaald. Momenteel zijn de verschillen iets kleiner en is de keus voor 10 jaar vast relatief minder duur.

[RichieB]

Mirved schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 17:26:
[...]

Vergrijzing, waardoor we eigenlijk met een systeem werken dat niet houdbaar is.
Pensioenen die nu al niet geïndexeerd kunnen worden/moeite hebben met de dekkingsgraad.

Dat ligt een beetje aan hoe je nu pensioen opbouwt. Doe je dat in een gezamenlijke pot van je werkgever/branche waaruit alle pensioenen worden betaald (omslagstelsel) dat zal dat inderdaad steeds meer onder druk komen te staan. Spaar je echter in een persoonlijke pot waaruit je later een aanvullende pensioenuitkering kan laten doen (kapitaaldekkingsstelsel) dan is dat prima houdbaar. Indexering blijft tijdens de uitkeringsfase een issue natuurlijk.

Zelf heb ik geen enkel collectief aanvullend pensioen, maar alles in persoonlijke polissen/rekeningen. Het moet wel heel gek lopen als ze me dat af gaan pakken.

[CurlyMo]

Phony schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 15:44:
@coldasice dan zou ik eerst beginnen met wat vaker vrij nemen. Af en toe een weekend van 3 dagen kan al wonderen doen. Als je jezelf al hebt bewezen is het vaak ook mogelijk om structureel minder te gaan werken. (Ook al zou dat eigenlijk niet kunnen in sommige functies.) Dan heb je wel de lusten en toch minder lasten.

Aan de andere kant hoef je niemand iets te bewijzen, dus als je t zat bent kun je altijd naar een relaxtere baan overstappen.

Exact, ik werk al vrijwel vanaf het begin van mijn carrière 4x9 waardoor werkgevers bij baanwissels ook precies weten waar ze aan toe zijn met me. Ik zou absoluut niet anders willen. Die 3 dagen weekend zijn echt goud. Mijn partner volgt hetzelfde schema, maar dan op basis van werkdagen van 8 uur.

[oscar82]

tomtom901 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 14:45:
[...]


***members only***

Ja, je hebt echt een winnaar geselecteerd. Voor FO lijkt balanceren mij ook het beste. Zorg in ieder geval dat je niet onbewust een irrationele denkwijze volgt. Elke dag dat je iets in stand houdt, komt op hetzelfde neer als tegen de huidige prijs kopen.

[ex87]

Ik wil hier toch ook even posten:
Doel is om rond mijn 40ste in principe FO te zijn (nu 32). Ik werk voor een groot tech bedrijf en ongeveer 40% van mijn salaris is RSU's met een vest schema die altijd 2 jaar vooruit kijkt (en elk jaar word aangevuld). Daarnaast wonen we momenteel in Californië en weten we nog niet of we over 2 jaar permanent mogen blijven dus houden we veel in liquide middelen en hebben we dus geen koophuis.

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

Ik weet zelf niet zo goed waar ik wil beginnen. Mijn bruto salaris zal (inclusief aandelen) zo rond de 250/300k blijven liggen (de aandelen kunnen veel impact hebben) en eigenlijk willen we over 4/5 jaar een huis kopen (of hier, of ergens in de EU) en dan dus nog zo'n 3/4 jaar doosparen en belegen tot dat ik niet meer MOET werken.

Mijn hele reden dat ik me op FO focus is omdat ik te makkelijk geld uitgaf en over 10 jaar niet wil terug kijken en niks wil hebben. Ik ben hier dan ook sinds 2019 wat serieuzer mee begonnen.

Hoe bepalen jullie welke ETF je kiest? Is er een lijst die je aan houd? Om de maand iets anders? Hoe dom is bijvoorbeeld het idee om elke maand $1500 te belegen waarvan 1500 ETF en bv 500 in andere aandelen die ik zelf interessant vind?

Daarnaast wilde ik deze ook even tippen: https://pfauth.com/financiele-onafhankelijkheid/ vond het een goed geschreven start post (en een makkelijke manier om mijn vrouw ook te motiveren zich er in te verdiepen)

[ Voor 3% gewijzigd door ex87 op 16-05-2020 18:59 ]

[tomtom901]

ex87 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 18:56:
Ik wil hier toch ook even posten:
Doel is om rond mijn 40ste in principe FO te zijn (nu 32). Ik werk voor een groot tech bedrijf en ongeveer 40% van mijn salaris is RSU's met een vest schema die altijd 2 jaar vooruit kijkt (en elk jaar word aangevuld). Daarnaast wonen we momenteel in Californië en weten we nog niet of we over 2 jaar permanent mogen blijven dus houden we veel in liquide middelen en hebben we dus geen koophuis.


***members only***


Ik weet zelf niet zo goed waar ik wil beginnen. Mijn bruto salaris zal (inclusief aandelen) zo rond de 250/300k blijven liggen (de aandelen kunnen veel impact hebben) en eigenlijk willen we over 4/5 jaar een huis kopen (of hier, of ergens in de EU) en dan dus nog zo'n 3/4 jaar doosparen en belegen tot dat ik niet meer MOET werken.

Mijn hele reden dat ik me op FO focus is omdat ik te makkelijk geld uitgaf en over 10 jaar niet wil terug kijken en niks wil hebben. Ik ben hier dan ook sinds 2019 wat serieuzer mee begonnen.

Hoe bepalen jullie welke ETF je kiest? Is er een lijst die je aan houd? Om de maand iets anders? Hoe dom is bijvoorbeeld het idee om elke maand $1500 te belegen waarvan 1500 ETF en bv 500 in andere aandelen die ik zelf interessant vind?

Daarnaast wilde ik deze ook even tippen: https://pfauth.com/financiele-onafhankelijkheid/ vond het een goed geschreven start post (en een makkelijke manier om mijn vrouw ook te motiveren zich er in te verdiepen)

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[ex87]

tomtom901 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 19:01:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[tomtom901]

ex87 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 19:04:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

.

[ex87]

tomtom901 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 19:06:
[...]


***members only***
.

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[RichieB]

@ex87 De balans in je portfolio is nu natuurlijk heel erg scheef. Dat wil je werkgever natuurlijk ook: maximaal belang bij het goed presteren en bijdragen aan het bedrijfsresultaat. Ik zou alle aandelen van je werkgever direct verkopen na vesten en dan investeren in ETF's. Op die manier kan je enige mate van risico spreiden. Dan moet je achteraf het niet jammer vinden dat het aandeel van je werkgever harder stijgt dan de ETF. Dat is de prijs om minder risico te lopen.

[ex87]

@RichieB Het is pas sinds gister zo scheef (had een vrij grote vesting van 14 aandelen) vanaf maandag kan ik daar vrij mee handelen maar ik begrijp zeker je punt en neig daar dus ook naar.

Ik heb een Google sheet die laat zien wat de waarde was bij grant, op de vest dag en vandaag. Ik heb er een tijd terug 10 verkocht (voor $20k) en die dus op de spaarrekening gezet net voor COVID de beurs onderuit trapte. Als ik die niet verkocht had, had ik $81k gehad en nu $75k maar nog vind ik het, het risico niet waard.

Enige waar ik af en toe rust uit haal is dat die $75k op de grant dag $40k was dus het lastig is om echt verlies te maken.

Ik wil eigenlijk niet al mijn geld via Robinhood investeren, mocht ik weg moeten uit de US moet ik dus alles verkopen. Een hoop EU brokers mag je niet gebruiken als US person dus ik ben nog even opzoek naar een broker die het wel toe staat dat ik alles hou mocht ik ooit moeten verhuizen. Morgan Stanley bv staat dit toe (ik heb mijn account van mijn werkgever vanuit de EU al naar de US verhuisd, en terug is ook geen probleem).

[RichieB]

@ex87 Toen ik van mijn werkgever uit de USA aandelen kocht (met korting) had ik gewoon een beleggingsrekening bij (een voorloper van) Citibank. Gewoon met een Nederlands adres. Werkte (18 jaar geleden) prima.

[PWSteal]

tomtom901 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 14:45:
[...]


***members only***

Members only:

Alleen zichtbaar voor ingelogde gebruikers. Inloggen

[coldasice]

Edwin__ schreef op zondag 17 mei 2020 @ 09:31:
[...]


***members only***

Wat ik vreemd vind is dat mensen weinig naar de fundamentele waardes kijkt van een bedrijf zoals Tesla. Ze kijken naar de beurskoers, en zogenaamde technische analyses van een grafiek van afgelopen periodes en ik geloof echt dat tesla het wel blijft maken, ook nu ze accupakketten van 1M mijl aankondigen (genoeg goed nieuws). Maar Tesla is fundamenteel anders dan een Apple of Google waar winst percentages echt anders zijn. In mijn ogen is al veel ingeprijsd, maar misschien zie ik het wel allemaal verkeerd....

[Berenburg]

Edwin__ schreef op zondag 17 mei 2020 @ 09:31:
[...]


***members only***

Dat zou betekenen dat het groter zal worden dan zo een beetje alle autofabrikanten bij elkaar. Lijkt me wel erg sterk eerlijk gezegd.

[Deveon]

coldasice schreef op zondag 17 mei 2020 @ 09:57:
[...]


Wat ik vreemd vind is dat mensen weinig naar de fundamentele waardes kijkt van een bedrijf zoals Tesla. Ze kijken naar de beurskoers, en zogenaamde technische analyses van een grafiek van afgelopen periodes en ik geloof echt dat tesla het wel blijft maken, ook nu ze accupakketten van 1M mijl aankondigen (genoeg goed nieuws). Maar Tesla is fundamenteel anders dan een Apple of Google waar winst percentages echt anders zijn. In mijn ogen is al veel ingeprijsd, maar misschien zie ik het wel allemaal verkeerd....

Tesla loopt jaren voor op de concurrentie. De Model Y is praktisch een verhoogde Model 3 waarin alle massaproductie lessen van de productiehel verwerkt zijn. Het zou mij niet verbazen als de Y goedkoper te produceren is dan de 3 terwijl het een grotere auto is die dankzij de warmtepomp nog eens dezelfde range heeft én een grotere markt aanboord.

Daarnaast hebben ze laten zien dat ze in Shanghai gigantische snel kunnen opschalen en dit truckje gaan ze herhalen in Berlijn. Echter voor de huidige aandeelkoers denk ik dat deze relatieve kort termijn potentie ingecalculeerd zit.

Wat naar mijn mening nog niet in de koers verwerkt is zit is de potentie van Full Self Driving (ook in de gekeverde modellen), hun eigen accu productie en de Cybertruck. Die laatste is een revolutie in het productieproces vanwege de exoskeleton en ontbreken van een lak waardoor het productieproces veel korter en goedkoper wordt.

Maar ja, misschien een beetje specifiek voor dit topic. Zelf wil ik minimaal de helft in ETFs (één duurzame met veel VS, één wereldwijd) inleggen en daarnaast cherry pick ik Tesla en enkele Europese dividend aandelen waarvan ik verwacht dat ze over 10 jaar nog relevant zijn. Helaas heb ik zelf ook een teruglopend inkomen vanwege Corona en ben ik wat huiverig in hoeveel ik kan missen op de beurs. Het is ook nog maar de vraag hoe de beurs gaat reageren op de Q2 resultaten. Het kan wat mii betreft alle kanten op..

[PWSteal]

Berenburg schreef op zondag 17 mei 2020 @ 11:28:
[...]

Dat zou betekenen dat het groter zal worden dan zo een beetje alle autofabrikanten bij elkaar. Lijkt me wel erg sterk eerlijk gezegd.

Tesla is meer als een auto fabrikant.

Als je al hun bedrijfstakken bekijkt is het opeens een stuk minder onwaarschijnlijk dat een market cap van 1.000 miljard mogelijk wordt. Ze zijn in verschillende sectoren actief die de komende jaren flinke groei gaan vertonen.

-Elektrische Auto's (Model S, 3, X, Y, Semi, Cybertruck, Roadster 2)
-Autonoom rijden
-Batterij productie
-Energie opwekking (Zonnepanelen, zonne dakpannen)
-Energie opslag (Powerwall, Megapack, V2G)

[Outerspace]

Zullen we de Tesla discussie achterwege laten? Voegt niks toe aan de discussie

[Rubbergrover1]

.

[ Voor 99% gewijzigd door Rubbergrover1 op 17-05-2020 14:54 ]

[R.van.M]

Stockpicken blijft gewoon gokken. Je kan nu helemaal overtuigd zijn dat een bepaalde fabrikant de beste papieren in handen heeft en in de toekomst gigantische winsten gaat maken, echter je hebt geen garantie.

Er zijn genoeg voorbeelden van bedrijven die ten onder zijn gegaan terwijl ze de beste papieren in handen hadden. Nokia was onbetwist marktleider in een groeiende markt. Kodak heeft digitale fotografie uitgevonden, maar zag er geen brood in.

Je kan ervoor kiezen om met een klein percentage van je vermogen op een bepaald bedrijf in te zetten als je zo overtuigd bent dat het de toekomst is, maar dat zou ik alleen aanraden na gedegen onderzoek (en dus niet een paar uurtjes googlen en artikelen op iex en andere low quality "analyses" te lezen)

Op het moment dat meer dan 10% van je vermogen in 1 (of een paar) aandelen hebt zitten ben je in mijn optiek niet meer bezig met FO maar met speculeren, ook prima, maar dat hoort niet in dit forum thuis

[Viper®]

ex87 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 18:56:
Ik wil hier toch ook even posten:
Doel is om rond mijn 40ste in principe FO te zijn (nu 32). Ik werk voor een groot tech bedrijf en ongeveer 40% van mijn salaris is RSU's met een vest schema die altijd 2 jaar vooruit kijkt (en elk jaar word aangevuld). Daarnaast wonen we momenteel in Californië en weten we nog niet of we over 2 jaar permanent mogen blijven dus houden we veel in liquide middelen en hebben we dus geen koophuis.


***members only***


Ik weet zelf niet zo goed waar ik wil beginnen. Mijn bruto salaris zal (inclusief aandelen) zo rond de 250/300k blijven liggen (de aandelen kunnen veel impact hebben) en eigenlijk willen we over 4/5 jaar een huis kopen (of hier, of ergens in de EU) en dan dus nog zo'n 3/4 jaar doosparen en belegen tot dat ik niet meer MOET werken.

Mijn hele reden dat ik me op FO focus is omdat ik te makkelijk geld uitgaf en over 10 jaar niet wil terug kijken en niks wil hebben. Ik ben hier dan ook sinds 2019 wat serieuzer mee begonnen.

Hoe bepalen jullie welke ETF je kiest? Is er een lijst die je aan houd? Om de maand iets anders? Hoe dom is bijvoorbeeld het idee om elke maand $1500 te belegen waarvan 1500 ETF en bv 500 in andere aandelen die ik zelf interessant vind?

Daarnaast wilde ik deze ook even tippen: https://pfauth.com/financiele-onafhankelijkheid/ vond het een goed geschreven start post (en een makkelijke manier om mijn vrouw ook te motiveren zich er in te verdiepen)

Interessant.
Zelf aantal keer op vakantie geweest in US, redelijk wat van het land gezien en mogelijk interesse om er ooit in de toekomst naar te verhuizen.
Dit jaar 40 en hopelijk over 10 jaar minder tot stoppen met werken.
Redelijk wat opgebouwd in eigen BV, crypto, aandelen, P2P. Belangrijk is om dit geld te laten werken, meer risico is vaak een hoger rendement. Ben nog aan het zoeken voor de balans in de verdeling van vermogen en wil ook wat richting ontroerend goed, maar mogelijk is dat nu niet zo'n goede tijd.

[TucanoItaly]

Mirved schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 17:26:
Vergrijzing, waardoor we eigenlijk met een systeem werken dat niet houdbaar is.
Pensioenen die nu al niet geïndexeerd kunnen worden/moeite hebben met de dekkingsgraad.

Pensioenen meervoud, dat zegt weinig. Het moet per individu bekeken worden. ABP indexeert al tien jaar niet meer, maar er zijn ook fondsen die dat wel doen.

Qua vergrijzing begrijp ik dat we in de toekomst er mee rekening moeten houden, dat de verhouding werkenden-AOW'ers niet 3:1 is, maar 2:1. Dit gaf Bright aan in een presentatie die ik heb bijgewoond begin dit jaar.

Echter het CPB geeft een genuanceerder beeld: de arbeidsparticipatie zal dalen tussen 2027 en 2040, maar stijgt daarna mogelijk weer. Het is allemaal koffiedik kijken, maar dat het "niet houdbaar" is (in jouw woorden), betekent niet dat er helemaal niks is, hè?

[assje]

En het grootste risico (en meest onzeker) is waarschijnlijk het rendement dat behaald wordt.

Exact hetzelfde als wat voor je FO vermogen geldt...

[ Voor 7% gewijzigd door assje op 17-05-2020 21:20 ]

[Rubbergrover1]

TucanoItaly schreef op zondag 17 mei 2020 @ 21:17:
[...]


Pensioenen meervoud, dat zegt weinig. Het moet per individu bekeken worden. ABP indexeert al tien jaar niet meer, maar er zijn ook fondsen die dat wel doen.

Qua vergrijzing begrijp ik dat we in de toekomst er mee rekening moeten houden, dat de verhouding werkenden-AOW'ers niet 3:1 is, maar 2:1. Dit gaf Bright aan in een presentatie die ik heb bijgewoond begin dit jaar.

Echter het CPB geeft een genuanceerder beeld: de arbeidsparticipatie zal dalen tussen 2027 en 2040, maar stijgt daarna mogelijk weer. Het is allemaal koffiedik kijken, maar dat het "niet houdbaar" is (in jouw woorden), betekent niet dat er helemaal niks is, hè?

Voor je tweede peiler pensioen is de grijze druk niet echt van belang (verhouding 65 plus-65 min). Dat is het natuurlijk wel voor de AOW. Daarbij is er rond 2035 een piek, waarna er een kleine daling is en de boel stabiliseert. Overigens is er door de verhoging van de AOW leeftijd al een behoorlijke verlichting van die druk, zodat de grafieken van demografische druk bij AOW leeftijd al behoorlijk veel platter zijn dan die bij 65 jaar.


Wat je tweede peiler pensioen betreft, de meeste fondsen maken prima rendementen. Dat de dekkingsgraden zo veel gedaald zijn, komt vooral doordat ze de verplichtingen hebben een zo dalende rente moeten contant maken. Maar als de rente stabiel wordt en niet meer steeds daalt, terwijl de rendementen nog wel hoog blijven (waar mirved gezien de beleggingsportefeuille wel vanuit gaat), dan schiet de dekkingsgraad ook in een paar jaar weer omhoog.

[ Voor 3% gewijzigd door Rubbergrover1 op 18-05-2020 06:42 ]

[Mirved]

TucanoItaly schreef op zondag 17 mei 2020 @ 21:17:
[...]


Pensioenen meervoud, dat zegt weinig. Het moet per individu bekeken worden. ABP indexeert al tien jaar niet meer, maar er zijn ook fondsen die dat wel doen.

Qua vergrijzing begrijp ik dat we in de toekomst er mee rekening moeten houden, dat de verhouding werkenden-AOW'ers niet 3:1 is, maar 2:1. Dit gaf Bright aan in een presentatie die ik heb bijgewoond begin dit jaar.

Echter het CPB geeft een genuanceerder beeld: de arbeidsparticipatie zal dalen tussen 2027 en 2040, maar stijgt daarna mogelijk weer. Het is allemaal koffiedik kijken, maar dat het "niet houdbaar" is (in jouw woorden), betekent niet dat er helemaal niks is, hè?

"Stijgt mogelijk weer". Dat is iets waar ik niet van afhankelijk wil zijn.

Het is mijn mening dat het niet houdbaar is. Sowieso krijg ik maar een schamel pensioentje door 20 jaar eerder te stoppen met werken. AOW en de invulling daarvan kan ook flink veranderen in 20 jaar. Ik wil onafhankelijk zijn van die factoren dus neem ik die totaal niet mee in mijn FO strategie.

[gold_dust]

ex87 schreef op zaterdag 16 mei 2020 @ 18:56:
Ik wil hier toch ook even posten:
Doel is om rond mijn 40ste in principe FO te zijn (nu 32). Ik werk voor een groot tech bedrijf en ongeveer 40% van mijn salaris is RSU's met een vest schema die altijd 2 jaar vooruit kijkt (en elk jaar word aangevuld). Daarnaast wonen we momenteel in Californië en weten we nog niet of we over 2 jaar permanent mogen blijven dus houden we veel in liquide middelen en hebben we dus geen koophuis.


...


Ik weet zelf niet zo goed waar ik wil beginnen. Mijn bruto salaris zal (inclusief aandelen) zo rond de 250/300k blijven liggen (de aandelen kunnen veel impact hebben) en eigenlijk willen we over 4/5 jaar een huis kopen (of hier, of ergens in de EU) en dan dus nog zo'n 3/4 jaar doosparen en belegen tot dat ik niet meer MOET werken.

Mijn situatie is ongeveer hetzelfde: ik woon ook in het buitenland met ook een redelijk inkomen. Het is hier wel een stuk goedkoper en de belastingen liggen een stuk lager dan in de VS. Net als de VS gaat vermogen opbouwen hier ook een stuk sneller en makkelijker dan in NL.

Waar in de EU denk je je te kunnen vestigen? In NL hoef je met een salaris van 250/300k niet aan te komen. Als software ontwikkelaar kreeg ik zo'n 5 jaar geleden toen ik maar 70k vroeg al scheve gezichten ...

Ik zou het liefste een balans tussen levenskwaliteit(rust, weinig verkeer, vriendelijke mentaliteit, goed klimaat, voorzieningen) en lage kosten, lage belastingen, gezonde, ruime woningmarkt zien. Ik denk dat levenskwaliteit en rust uiteindelijk belangrijker zijn dan geld.

[assje]

Mirved schreef op maandag 18 mei 2020 @ 08:47:
"Stijgt mogelijk weer". Dat is iets waar ik niet van afhankelijk wil zijn.

Het rendement op jouw aandelenportefeuille verslaat in de toekomst mogelijk de inflatie of levert zelfs 4% op (of nog veel meer) gecorrigeerd voor inflatie en belasting. Daar ben je net zo goed van afhankelijk, net zoals je pensioenfonds daarvan afhankelijk is om de pensioenen te kunnen indexeren.

Op je eigen vermogen rekenen met (netto 4%) en voor je pensioenfonds uitgaan van 0 als eindresultaat is een vrij extreme tegenstelling wat mij betreft.

[Mirved]

assje schreef op maandag 18 mei 2020 @ 11:55:
[...]


Het rendement op jouw aandelenportefeuille verslaat in de toekomst mogelijk de inflatie of levert zelfs 4% op gecorrigeerd voor inflatie en belasting. Daar ben je net zo goed van afhankelijk, net zoals je pensioenfonds daarvan afhankelijk is om de pensioenen te kunnen indexeren.

Op je eigen vermogen rekenen met (netto 4%) en voor je pensioenfonds uitgaan van 0 als eindresultaat is een vrij extreme tegenstelling wat mij betreft.

Jammer genoeg ben ik inderdaad ook afhankelijk van het rendement op de aandelen portefeuille daar is helaas niks aan te veranderen.

Je maakt wat betreft het pensioen een aantal denkfouten. 1: pensioenfondsen beleggen veel defensiever waardoor hun rendement lager is. Als voorbeeld 2019 waar mijn aandelen 28% opleverden en het APB 16,8%. 2 mijn inleg wordt niet alleen voor mij gespaard maar ook gebruikt voor de uitkeringen van anderen. Als mensen langer leven of er minder werken dan moet uit die pot wel al die mensen betaald worden. Het is niet zo dat er gekeken wordt van "hey jij hebt al meer eruit gehaald dan dat je ooit ingelegd hebt" nu krijg je niks meer.

Zoals ik ook al aangaf stop ik 20 jaar "te vroeg" met werken waardoor die maandelijkse pensioen uitkering flink zal tegenvallen ook al krijg ik die. Daarbij kan het dus zijn dat in de 20 jaar tussen stoppen met werken en dat het pensioen vrij komt het zo kan zijn dat er tegenvallers zijn geweest of wat dan ook. Dus dan is het pensioengeld dat dan vrij komt een fijn extraatje. Als ik nu zou stoppen met werken zou ik 300 euro per maand aan pensioenuitkering krijgen volgens mijnpensioenoverzicht.nl over 20 jaar.

[ Voor 5% gewijzigd door Mirved op 18-05-2020 12:36 ]

[assje]

Mirved schreef op maandag 18 mei 2020 @ 12:10:
Je maakt wat betreft het pensioen een aantal denkfouten.

Ik weet niet of ik het eens ben om dat denkfouten te noemen, eerder verschillende inzichten;

1: pensioenfondsen beleggen veel defensiever waardoor hun rendement lager is.
Mogelijk ja, impact hiervan zal moeilijk te kwantificeren zijn. Aan de andere kant zal jij dichter bij je FO leeftijd je risico op een zeker moment ook moeten afbouwen en gaat je rendement dan ook omlaag.

2: mijn inleg wordt niet alleen voor mij gespaard maar ook gebruikt voor de uitkeringen van anderen.
Afhankelijk van het type pensioen dat je opbouwt klopt dit (in mijn geval is dit niet zo). Wanneer dit wel het geval is is het effectief het spreiden van risico over generaties, dat kan een nadeel maar ook een voordeel zijn.

3: Zoals ik ook al aangaf stop ik 20 jaar "te vroeg" met werken waardoor die maandelijkse pensioen uitkering flink zal tegenvallen ook al krijg ik die.
Dat is zonder meer een reële overweging maar uitgaan van "niets" is dan alsnog extreem. Uitgaande van start pensioenopbouw op 21 tot 47 (20 jaar eerder). In mijn pensioenregeling uitgaande van gelijk salaris zou op dat moment 26% van het totaal ingelegd zijn. 26% van een pensioen dat 200% is van wat benodigd is is nog altijd significant.

[Mirved]

assje schreef op maandag 18 mei 2020 @ 12:43:
[...]


1: pensioenfondsen beleggen veel defensiever waardoor hun rendement lager is.
Mogelijk ja, impact hiervan zal moeilijk te kwantificeren zijn. Aan de andere kant zal jij dichter bij je FO leeftijd je risico op een zeker moment ook moeten afbouwen en gaat je rendement dan ook omlaag.

Nee dat hoeft dus niet, kan zelfs niet. Mijn strategie is 100% in aandelen blijven. Als je gaat afbouwen kom je dus nooit meer aan die gemiddeld 4% rente en kan je dus ook niet meer van die pot blijven leven.

2: mijn inleg wordt niet alleen voor mij gespaard maar ook gebruikt voor de uitkeringen van anderen.
Afhankelijk van het type pensioen dat je opbouwt klopt dit (in mijn geval is dit niet zo). Wanneer dit wel het geval is is het effectief het spreiden van risico over generaties, dat kan een nadeel maar ook een voordeel zijn.

Dat is zo het geval bij mij. Zoals ik al aangaf geloof ik dat het een groter risico oplevert dan een voordeel. De redenen daarvoor heb ik reeds aangegeven.

3: Zoals ik ook al aangaf stop ik 20 jaar "te vroeg" met werken waardoor die maandelijkse pensioen uitkering flink zal tegenvallen ook al krijg ik die.
Dat is zonder meer een reële overweging maar uitgaan van "niets" is dan alsnog extreem. Uitgaande van start pensioenopbouw op 21 tot 47 (20 jaar eerder). In mijn pensioenregeling uitgaande van gelijk salaris zou op dat moment 26% van het totaal ingelegd zijn. 26% van een pensioen dat 200% is van wat benodigd is is nog altijd significant.

Daarbij ga je uit dat je uitgaven hetzelfde blijven na pensioennering. Ik verwacht dat die een stuk hoger worden. Meer reizen, meer tijd aan hobby's, terrasjes etc.

[rube]

Als ik kijk bij mijn pensioenoverzicht en ik selecteer "als mijn situatie wijzigt" -> "nu ontslag - stoppen met werk", dan zie ik (indicatief) hoeveel ik zou krijgen op 65-67-68 jaar.

Dat bedrag is op basis van de huidige gegevens, maar over 30 jaar is dat qua koopkracht waarschijnlijk een stuk minder door de inflatie. Maar wellicht krijg ik dan ook meer (dan nu aangegeven) door rendement over de pensioenpot en hogere AOW?
Zodat per saldo wat je ziet qua bedragen wellicht anders is over 30 jaar, maar de koopkracht wellicht niet? Klopt mijn denkwijze hier?

[assje]

rube schreef op maandag 18 mei 2020 @ 13:26:
Klopt mijn denkwijze hier?

De theorie zal zijn dat de indexering min of meer gelijk is aan de inflatie en je pensioen dus zijn waarde behoudt, op die basis zou je er vanuit kunnen gaan dat de koopkracht representatief is.

Die toekomstige indexeren is alleen nou juist de onzekerheid en afhankelijk van (demografische) ontwikkelingen en gerealiseerd rendement.

Persoonlijk zou ik het risico op onverwacht zwaar tegenvallend resultaat bij eigen (agressieve beleggingen) juist als groter zien dan bij een pensioenfonds. Hoger verwacht rendement met hoger risico, een (klassiek) pensioenfonds spreidt effectief het risico ook tussen generaties.

Edit,
Let wel dat als jij via die calculator kiest voor "eerder stoppen met werken" het uitgangspunt hoogstwaarschijnlijk is om eerder te beginnen met uitkeren. Dat is iets anders dan eerder stoppen met inleggen (waarbij het moment van beginnen met uitkeren de volgende variabele is).

Mijn pensioenfonds staat een pensioenleeftijd tot 55 jaar toe, dat geeft ook meer dan voldoende flexibiliteit wat mij betreft. Als het resulterend pensioen wellicht incl. AOW nog voldoende is hoeft alleen het gat van 12 jaar AOW opgevuld te worden.

Dit welbekende plaatje dus maar dan potentieel dat AOW/pensioen geen aanvulling behoeft en/of pensioen tot 12 jaar eerder ingaat:

[ Voor 36% gewijzigd door assje op 18-05-2020 14:14 ]

[Bartske]

Even een sanity check voor mij, omdat ik steeds meer lees over het 'extra aflossen van je hypotheek is onzin in deze tijd met lage rente'.

Ik (28 jaar) woon alleen in een appartement (nu nog 85K hypotheek met een waarde van ongeveer 170K (gok ik, als ik voorzichtig schat naar wat de huizen hier in de buurt de afgelopen tijd opbrengen)). Nu is mijn plan hier niet nog 20 jaar te wonen, maar zeg over 3-5 jaar te gaan verhuizen. Ik hou elke maand aardig wat geld over, waarvan ik 50% in aandelen via Meesman stop (dat is meer voor een lange termijn) en 50% gebruik voor extra aflossing op de hypotheek, met als doel een zeker (maar laag) rendement te halen voor deze komende jaren tot ik ga verhuizen. Mijn hypotheekrente is 1.74% overigens.

Slim? Of zouden jullie dat gedeelte (wat ik op relatief korte termijn dus wil gaan gebruiken) op een andere manier sparen/beleggen/aflossen? Aangezien ik nu nog niet echt een idee heb waar ik over 3 jaar aan toe ben lijkt het me slim om in die 3 jaar flink wat geld in het huis te hebben zitten, zodat je dat dan kan gebruiken voor de aanschaf van het huis, verbouwing of mocht je het toch niet nodig blijken te hebben het alsnog in aandelen stoppen.

Misschien is dit niet helemaal de FO gedachte maar jullie kunnen me vast goed helpen met een (semi) lange termijn planning.

ohja, en ik heb natuurlijk een gezonde buffer en spaar apart voor vakanties etc

[ Voor 3% gewijzigd door Bartske op 18-05-2020 14:52 ]

[Fr33z]

@Bartske Met zo'n lage hypotheek en lage rente zou ik daar geen cent extramer op aflossen en mooi alles wegzetten in Meesman. Juist geld vastleggen in stenen voor als je over 3 jaar wat wilt is heel lastig, want je moet het eerst verkopen voordat je daarbij kunt. Dus ik zou in dit geval zorgen voor een buffer van 5k of 10k in cash/spaargeld en de rest maximaal richting Meesman sturen.

[sebastiaan89]

Ik ben het daar dus niet mee eens. In het geval van @Bartske is het duidelijk dat het geld op korte termijn nodig is. 5 jaar is wmb een zeer korte beleggingshorizon, waar je een goede kans hebt dat je op dat moment net even op een slecht moment in de markt zit waarop je niet wil verkopen.

Ik zou dus zoeken naar een laag risico investering voor die 5 jaar. Sparen brengt op dit moment minder dan 1% op voor die termijn, obligaties dito. Dan is 1.75% (be)sparen op een lening helemaal niet zo'n gekke manier om toch nog wat rendement te halen, en risico is nihil.

Het "vastleggen" in stenen zou ik in dit geval geen probleem mee hebben, aangezien je aangeeft een gezonde buffer te hebben, en als je je huis niet verkocht krijgt je überhaupt geen nieuw huis kan kopen, ongeacht hoeveel van je hypotheek je wel/niet hebt afgelost.

[Bartske]

@Fr33z De enige reden waarom ik het over 3 jaar zou willen gebruiken is het kopen van een huis (en daarbij dus het verkopen van mijn oude huis), dan komt dat geld wat vast zit in de stenen dus vrij. Ik kan me geen ander doel bedenken waarvoor ik het anders nodig zou hebben binnen dit tijdsbestek. Alles in meesman (wereldwijd totaal is waar ik nu in inleg) stoppen vind ik wel te groot risicio, dus zou ik als alternatief liever iets hebben wat dus minder risicio is (maar wel dus meer oplevert dan het in de hypotheek stoppen). Maar obligaties zijn niet echt een goede optie op dit moment lijkt me. Eigenlijk precies wat @sebastiaan89 zegt. Dank voor jullie snelle input.

[!null]

@Bartske Maar als je over 3 jaar denkt bij het verhuizen, ik hou mijn appartement toch aan voor verhuur of wat dan ook, is het een heel stuk lastiger het geld weer "uit de stenen" te krijgen.
Zelf ben ik op papier iemand met aardig wat waarde, maar daar kan ik voornamelijk niet bij omdat het stenen zit. Het is zo scheef en niet flexibel dat ik niet meer zou aflossen (dan zit ik op nog stuk lagere LTV etc)

[rube]

sebastiaan89 schreef op maandag 18 mei 2020 @ 15:02:
..en als je je huis niet verkocht krijgt je überhaupt geen nieuw huis kan kopen, ongeacht hoeveel van je hypotheek je wel/niet hebt afgelost.

Hoezo? Als de combinatie inkomen en LTV maar voldoende is voor de bank, is dat geen enkel probleem hoor. Je bewering zal in in veel gevallen waarschijnlijk de praktijk zijn, maar echt niet altijd (ik spreek uit ervaring).

[rube]

!null schreef op maandag 18 mei 2020 @ 15:11:
@Bartske Maar als je over 3 jaar denkt bij het verhuizen, ik hou mijn appartement toch aan voor verhuur of wat dan ook, is het een heel stuk lastiger het geld weer "uit de stenen" te krijgen.
Zelf ben ik op papier iemand met aardig wat waarde, maar daar kan ik voornamelijk niet bij omdat het stenen zit. Het is zo scheef en niet flexibel dat ik niet meer zou aflossen (dan zit ik op nog stuk lagere LTV etc)

Precies dit, je weet niet hoe de markt is over 3 jaar, en hoeveel levert die aflossing je netto op in circa 3 jaar tijd? Ik ben altijd wel van lage lasten, maar je moet besparing afwegen tegen andere consequences.
Ik zou persoonlijk niet (veel) aflossen als ik dit zo beoordeel op de gegeven informatie.

[Bartske]

@!null Dat is inderdaad een scenario waar ik ook nog even over heb nagedacht en wat ook nog aannemelijk is. Het is echter zo dat ik mijn pand niet mag verhuren volgens de voorwaarden van mijn ING hypotheek zonder hun schriftelijke toestemming. Nu weet ik niet hoe snel zij dit soort toestemming verlenen, maar anders zou je je hypotheek toch ook 'over moeten zetten' naar een andere hypotheekverstrekker waar dat wel mag en dan ben je ook weer in je voordeel als je een lager bedrag hebt staan.

@rube Maar wat zou jij dan met dat geld doen als je niet zou aflossen?

[3x3]

@Bartske Met een gedeeltelijk afgeloste hypotheek, en voor de rest al je vermogen in wereldwijd verspreide aandelen, heb je eigenlijk weinig spreiding in beleggingstypes.

Ik kan wel een hoop andere investeringstypen noemen zoals obligaties, goud, btc, vastgoedinvesteeringen maar het meeste heb je er misschien zelf aan als je je verdiept in de verschillende asset-classes die er zijn, en welke passen bij waar jij je het best bij voelt.



Het boek van Robert Kiyosaki "Increase your Financial IQ" is misschien een goed start punt om je FO reis nu verder te verbreden. Het legt niet uit waarin je moet investeren, maar maakt je bewust van dat je keuzes hebt en verschillende niveau's.

Het geeft je niet eenduidig een antwoord in welke asset class, of specifiek welke investering je je geld moet investeren, maar zet je aan om stappen te nemen verschillende investeringen met elkaar te kunnen vergelijken.

[Wozmro]

Wat mij betreft gaat je hypotheek volledig aflossen niet alleen over de cijfers.

Het gaat ook over de mindset die verandert.
Je krijgt meer een 'wie doet me wat?'-gevoel.
En er komt meer mentale ruimte vrij in je hoofd.

Dit zal natuurlijk voor iedereen wat anders zijn en ik ga ook niet beweren dat je dan onaantastbaar wordt.

Maar bij mij maakt het wel een verschil.

[rube]

Bartske schreef op maandag 18 mei 2020 @ 15:31:
@!null Dat is inderdaad een scenario waar ik ook nog even over heb nagedacht en wat ook nog aannemelijk is. Het is echter zo dat ik mijn pand niet mag verhuren volgens de voorwaarden van mijn ING hypotheek zonder hun schriftelijke toestemming. Nu weet ik niet hoe snel zij dit soort toestemming verlenen, maar anders zou je je hypotheek toch ook 'over moeten zetten' naar een andere hypotheekverstrekker waar dat wel mag en dan ben je ook weer in je voordeel als je een lager bedrag hebt staan.

@rube Maar wat zou jij dan met dat geld doen als je niet zou aflossen?

Soms is "niets" doen, = spaarrekening, beter dan iets doen. Komt tijd komt raad (zie ook post hierboven over jezelf eerst ontwikkelen en goed laten nadenken over mogelijkheden).
Maar om wat voor bedrag praten we ongeveer?

.

[Sissors]

!null schreef op maandag 18 mei 2020 @ 15:11:
@Bartske Maar als je over 3 jaar denkt bij het verhuizen, ik hou mijn appartement toch aan voor verhuur of wat dan ook, is het een heel stuk lastiger het geld weer "uit de stenen" te krijgen.
Zelf ben ik op papier iemand met aardig wat waarde, maar daar kan ik voornamelijk niet bij omdat het stenen zit. Het is zo scheef en niet flexibel dat ik niet meer zou aflossen (dan zit ik op nog stuk lagere LTV etc)

Als je appartement voor de verhuur aanhoudt zit je toch met potentieel gedoe met de bank. Dan ben je waarschijnlijk beter af met lage hypotheek daarop, en doe je gewoon zo hoog mogelijke hypotheek op je nieuwe woning.

Anyway: Adviseren om maximaal te gaan beleggen als je een horizon hebt van een paar jaar vind ik uberhaupt heel twijfelachtig. Daarnaast is er de vraag waar @Bartske zich lekker bij voelt. Zelfs met afgeloste hypotheek voel ik me zeker niet lekker bij 90-95% van mijn vrij-beschikbare vermogen in ETFs te hebben zitten. Het is makkelijk rekenen: Als je hypotheek aflost heb je zoveel procent gegarandeerd rendement, en bij beleggen heb je zoveel procent historisch rendement. Maar dan moet je wel daadwerkelijk elke cent die je anders in je hypotheek had gestopt beleggen. Vind je bijvoorbeeld 50-50 tussen sparen en beleggen toch lekkerder, dan blijft er van die 7% historisch rendement nog 3.5% over. Haal daar een procent VRH vanaf, en je hebt 2.5%. Tja, dan ben je beter af om gewoon je hypotheek af te lossen.

[de Peer]

Wozmro schreef op maandag 18 mei 2020 @ 15:43:
Wat mij betreft gaat je hypotheek volledig aflossen niet alleen over de cijfers.

Het gaat ook over de mindset die verandert.
Je krijgt meer een 'wie doet me wat?'-gevoel.
En er komt meer mentale ruimte vrij in je hoofd.

Dit zal natuurlijk voor iedereen wat anders zijn en ik ga ook niet beweren dat je dan onaantastbaar wordt.

Maar bij mij maakt het wel een verschil.

hmm ja die mentale ruimte kun je ook op een andere manier krijgen. Bewustzijn en zaken doorrekenen.
Mijn mentale ruimte is nog groter als ik daar geen aflossen voor nodig heb als middel