Eens, in het NRC (wederom) stond een artikel over de neergang van de steun voor democratie in westerse landen, de conclusie is verrassend basaal:Virtuozzo schreef op zondag 17 februari 2019 @ 04:20:
Enfin, het wordt zo langzamerhand tijd voor een collectief post-mortem van drie bepalende decennia.
De wereld is vorig jaar wéér minder democratisch geworden
Migratie (en impliciet integratie), tegenwoordig imho de belangrijkste indicator voor de breuklijn, wordt uiteraard ook als factor benoemd, maar wat mij altijd opvalt is dat de steun voor democratie voor een belangrijk gedeelte gekoppeld is aan:Is de westerse parlementaire democratie nog te redden? Mounk en Zielonka denken van wel, al hebben ook zij geen wondermiddel in de aanbieding. Cruciaal is dat de sociale en economische ongelijkheid wordt verminderd, bijvoorbeeld door hogere belastingen voor rijken en bedrijven. Mensen moeten niet het gevoel krijgen dat hun regering er hoofdzakelijk is om de belangen van grote bedrijven te dienen. Zielonka: „Je moet de mensen het gevoel geven dat ze meedoen en van invloed kunnen zijn.”
Bouw in grote steden ook betaalbare woningen voor mensen met een bescheiden beurs, suggereert Mounk. En investeer meer in betaalbaar onderwijs voor iedereen.
- De persoonlijke welvaart en sociaal economische stabiliteit van mensen.
- De kwaliteit en sociale samenhang van de directe leefomgeving.
- Het correct functioneren van instituties.
Het is niet moeilijk om te constateren dat de afgelopen decennia alle 3 de punten voor grote groepen zijn gestagneerd. Werk en inkomen worden steeds onzekerder en flexibeler, terwijl de ongelijkheid toeneemt. Sociaal verbanden in de directe leefomgeving zijn ook achteruit gegaan door meerdere factoren. En instituties zijn steeds slechter gaan functioneren, kijk naar de rapporten over het UWV, de belastingdienst, de rechtspraak of justitie in het algemeen, de mate van disfunctioneren is hoger dan in het verleden.
Het probleem is dat aan de andere kant de kwaliteit van leven voor mensen voor wie goed verdienen en gezond zijn juist enorm is toegenomen. Ze profiteren zowel van globalisering op lokaal en globaal niveau wat producten en diensten goedkoop kan aanbieden. De taxi chauffeur in het artikel hiervoor die nauwelijks rond kan komen, levert aan de andere kant welvaart op voor de goed verdienende klasse in de grote steden.
Dit probleem is al eens eerder besproken in Gescheiden werelden en de globalisering kloof in het Westen, maar ik denk dat een belangrijke reden waarom er nog geen correctie is gekomen op het functioneren van onze samenleving en politiek het bestaan is van de kloof. Kijk op sociale media of ook hier in topics en er wordt vaak met een zeker dedain gesproken over de lagere klassen en hun verkeerde ideeën en politieke voorkeuren, waarbij de eerst reflex er een is van (symbolisch) afstand nemen. Maar de vraag die men zou moeten stellen is hoe het zover heeft kunnen komen.
Je ziet dit goed terug bij bijvoorbeeld D66, de partij die goedverdienende en profiterende klasse als achterban heeft, de sociaal economische koers van die partij is niet het verheffen van onderklasse en het stutten van neergaande spiraal van de positie de werknemer, maar juist verdere hervormingen op de arbeidsmarkt.
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert