hoevenpe schreef op maandag 24 december 2018 @ 17:30:
[...]
Ik probeerde dat ook te benoemen, dat de burger vaak dubbele signalen afgeeft: wel zeggen voor klimaatmaatregelen te zijn maar daar in overgrote meerderheid slechts een paar tientjes voor over te hebben. Dan mag je als politicus de bevolking best een spiegel voorhouden: wil je nou wel of geen klimaatakkoord? Zo ja, dan is dit de prijs en zijn we daar vooraf eerlijk en transparant over. De burger verwacht van de politiek met zo goed 'cake and eat it' als de Britten van de EU.
Is dat aan de politicus? Dan laat je politiek heel bewust leiden, en dat is wel even anders dan conform ontwerp van ons bestel - wat flinke voet heeft in de lessen van wat de risico's zijn als je politiek ruimte geeft om leidend en bepalend te zijn. We stimuleren dan ruimte voor oneigenlijk gebruik van conformisme en geloofsgedrag, pak er een geschiedenisboek bij om te weten hoe dat elke keer afliep.
Mijn optiek is dat het een stuk nuttiger is als de spiegel integraal onderdeel is van elk onderdeel van bestel, en de visie conform structuren van weging én toetsing draagvlak ontwikkeld in dat proces. Ook al is dat vervelend voor ons allen in al die onderdelen omdat het elkaar de spiegel voorhouden een vereiste is. Nou en, Wij van WC Eend is nou niet echt iets om bestendig op te kunnen bouwen.
Je wijst absoluut op iets wat een flinke complicatie is. Het is echter geen magisch gegeven, het is een afgeleide van wisselwerkingen en verschuivingen ten gevolge daarvan. Dat wil dus ook zeggen dat precies daar het potentieel voor correctie zit.
Zeker, dubbele signalen, gedrag vaak contraproductief aan eigen belang (primair op termijn). Maar het is niet zo simpel als het stellen van een binaire valstrik als ja / nee, meer / minder (zo'n schaal is dat, wel een puntje van eerlijkheid - binaire simplificatie is een perverse toepassing van populisme, voorzichtig mee zijn dus).
Maar de essentie zit hem in "de burger verwacht van politiek". Dat klopt. Dat is ook correct, en het is redelijk. Er zit opdracht én mandaat. Echter dit is slechts één facet van het geheel. En bij meer dan dit facet is de burger keihard zelf onderdeel van bestel. Het idee van "hier, doet het nu" is leuk, maar volstrekt onrealistisch en ongefundeerd.
Het idee levert echter wel precies het soort wisselwerking op wat verschuivingen schept die de burger kosten vanuit de aannames daarbij. Zelfbevestigende voorspelling vanuit gedragskeuzes (actief/passief, bewust/onbewust).
De opdracht is geen magische knop die we indrukken en dat was het dan.
[...]
Hoe je het noemt is slechts een labeltje, noem het de 'Europese Commissie' variant als dat minder besmet is: elke partij levert een minister die binnen vastgestelde financiële kaders op zijn/haar terrein een wisselende meerderheden moet zien te vinden. Geef iedere partij de ruimte om het eigen programma te volgen, dan voorkom je een dividendbelasting uitruil en hoef je niet je programma te verloochenen.
Opnieuw een punt van aannames. Een partijprogramma is op zijn best een powerpoint voor verkiezingen die voorbij gaat aan de complexiteit van de opdracht die aan een partij door de kiezer gegeven wordt én voorbij gaat aan de diversiteit van alle kiezers en keuzes over de gehele linie. Op zijn ergst is een partijprogramma ordinaire marketing om zieltjes te winnen.
Het is hier in het topic al eens een best hevige discussie geweest. Mijn optiek was toen, en nog steeds, dat bankieren op partijprogramma's door kiezers zelden of nooit meer is dan kijken in welke loopgraaf van korte termijn denken er gesprongen kan worden. Vaak ook nog voor weinig meer dan de popcorn, of het bevestigen van perceptie door het kijken naar tegenstellingen - iets waar vijandsbeeld het volgende punt op de schaal is.
Je verwijzing naar wisselende meerderheden is wel iets om over na te denken. We hebben die tijden gekend. Dat was echter in periodes voor de tijd waarin de Tweede Kamer gepolitiseerd werd. Geloof het of niet, partijpolitiek was niet altijd het grootste spook. Ook politisering niet. We zitten nu op een ver punt op de schaal, we hebben op andere momenten op andere punten gezeten. An sich zitten daar ook prima periodes bij waarin over politieke lijnen heen zonder veel moeite (ook al kostte het altijd veel tijd) binnen relatief harde kaders compromissen gesloten werden per onderwerp. Structuren en regels toen waren grotendeels dezelfde als nu, maar de prikkels en het gedrag waren anders.
We hebben echter het idee (opnieuw, eigen tirannie van afleiding moment + uitzondering) dat dit niet kan of zelfs maar is geweest. Zelfs nu nog zijn er politici die, conform Grondwet, zonder Last hun opdracht proberen uit te voeren. Ze echter zelden, ten gevolge van het spook van partijpolitiek. Maar opnieuw, hoe heeft dat ruimte weten te vullen? Pijnlijke vraag, ook hier zit weer een aspect van wisselwerking politiek / overige onderdelen bestel.
Dat is absoluut een andere dynamiek dan de huidige. Maar zoals je het nu omschrijft is het ook iets heel anders dan een zakenkabinet. Zoals je het stelt vraag je een terugkeer naar een niet-(partij)politieke Tweede en Eerste Kamer. Absoluut, frappante ontwikkeling
niet zonder effecten - maar het valt buiten het publieke debat vanuit onze aannames.
Om het even scherp te stellen: je vraag dus aan verkozen politici om zonder Last zich te gedragen. Dat is een volstrekt redelijke vraag aan hen, maar het is al een tijd niet langer vanzelfsprekend of zelfs maar mogelijk omdat het veel te lang niet meer afgedwongen is.
Met als resultaat dat als er zo'n politiek bestuurder is, of het nu om een VVD burgemeester of een CDA Omtzigt gaat, er flinke impuls is om die vleugellam te maken of conclusies te laten trekken. Door de bank genomen een kwestie van Hanlon's scheermes, ten gevolge van verschuivingen in denken en beperkingen van kennis, inzicht en interactie.
Als dit is wat je wil, dan zul je de spreekwoordelijke kiezer zo ver moeten krijgen dat er sprake is van een publiek debat wat verder kijkt dan de neus lang is en de keuzes een afweging laat zijn tussen korte en lange termijn (eigen) belang.
Genoeg haken en ogen en verre van ideaal maar het huidige model van stabiele meerderheidscoalities lijkt me na Rutte 3 politiek dood. Hoe denk je straks nog een regering te kunnen vormen als iedereen elkaar uitsluit, men bij voorbaat 50-60 zetels geen enkele rol wil geven en tegelijk de achterban tevreden wil houden? GroenLinks heeft terecht Rutte de deur gewezen en andersom had dat ook zo moeten gaan (het klimaatakkoord gaat de VVD nog lelijk opbreken).
Ik zie de kiezer eerder weglopen dan 'verantwoordelijkheid' nemen, even los van de vraag hoe dat handen en voeten zou moeten krijgen...
Denk je dat echt? Ik zie het probleem niet. Zolang de gedragskeuzes maar beweging toestaan. Daar wringt de schoen.
De mechanismen zelf zijn prima in orde, de kaders ook. Het breekpunt is gedrag. En dan is het misschien even zuur, maar daar zit een spiegel van wisselwerking bij. Even alle gekheid op een stokje, hoe we met elkaar omgaan, elkaar aanspreken en daarbij beslissingen hoe het makkelijkst ons zelf aan te spreken heeft nogal behoorlijke consequenties.
Het is één ding om een vinger op een uitdaging te leggen. Het is iets heel anders om dat te politiseren met labels. Dan kunnen we wel met de vinger naar politiek wijzen, maar als burgers doen we dit gewoon klakkeloos. Zo vreemd is het dan niet dat binnen de dynamiek van wisselwerking er dus impuls komt van doorslaan. We zijn er zelf bij.
Het model is prima. Het gedrag struikelt.
Wat GL aangaat, ja. Het was niet enkel voor hen de betere keuze, het was ook voor het bestel als geheel de minst slechte keuze. Zeker, er werd weer gelabeld, maar er kwam ook zicht op gedragskeuzes die niet in lijn stonden met collectief belang. GL riskeerde daarmee wel de klimaatagenda als aandachtsveld. Het heeft ruimte gelaten voor het in perceptie overnemen daarvan door een coalitie, maar puntje van eerlijkheid, de positie van regering is voor die agenda ook een valstrik aangezien het inmiddels een publiek debat is.
Het mag best gezegd worden, Klaver heeft door blik te hebben voor meer dan de korte termijn én het niet continueren van het oude draaiboek van omgaan met counter-narratives van conservatieve politiek een lange termijn potentieel momentum gegeven. In hoeverre de kiezer dat beloond of niet, is afhankelijk van vermogen en wil van de kiezer om ook blik voor meer dan korte termijn te hebben.
Bij elke transitie tussen grote cycli treedt zoiets op. Soms inderdaad met en ten gevolge van diepe crisis. Maar niet altijd. Ook soms ten gevolge van de koppen bij elkaar steken. In algemeen geschiedkundige zin zelfs vaker in samenwerking dan ten gevolge van escalatie.
Het tegenwoordig meest gekende voorbeeld is het amalgaam van na-oorlogse uitdagingen waar het Nederland van toen voor stond, en waar het geconfronteerd werd met het niet langer mogelijk zijn van terugkeer naar gedrag en omstandigheden zoals voorafgaand aan die bloedige crisis. Omdat men niet anders kon, en omdat men de herinnering vers had, volgde er een trend van voorgaan in de nieuwe cyclus om er zo invloed in dienst van collectief én selectief eigen belang op te hebben.
Dat heeft veel opgeleverd. Niet perfect, niet zonder prijs, maar door de decennia heen wel met resultaten.
Halverwege jaren '70 kreeg dat model voor die cyclus een flinke tik (Den Uyl, geopolitiek. transnationaal groot-zakelijk), in de jaren '80 volgde een verandering in perspectief (Lubbers I, technocratie, individualisme), begin jaren '90 ging de externe druk van de ketel af (geopolitiek) en tegen het millennium was het met enige moeite duidelijk dat we reeds te maken hadden met brede veranderingen in omstandigheden en effecten van gedrag op basis van aannames ten aanzien daarvan (maar het te druk hadden met vooruit struikelen rond de symptomen om het over de ziektes te willen hebben).
Enfin, nu in de vroege 21e eeuw zitten we met een vergelijkbare periode van disproportionele relevantie van gedrag en perspectief voor keuzes. De vorige cyclus was dat ook geen kwestie van even op een knop duwen, er ging een decennium over heen. Nu zal het langzamer gaan omdat er grote inertie is en geen / nauwelijks erkenning van aanwezigheid van externe druk op de ketel.
Maar er is toename van beweging. De tijden waarin we doorsloegen naar escalatie / crisis, was er altijd sprake van gebrek aan beweging. Er is dus best wel ruimte voor wat positiviteit.
[
Voor 20% gewijzigd door
Virtuozzo op 24-12-2018 18:39
]
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.