dawg schreef op vrijdag 4 januari 2019 @ 16:58:
[...]
enkel even dit, kort maar krachtig.
echter, ik vraag me af hoe je hierbij komt, dit is niet de eerste keer dat je dit stelt. maar het zijn toch politieke partijen geweest die alles hebben vermarkt, inclusief het politieke bestel zelf. dat er vervolgens burgers intrappen is niet zo raar, de meeste burgers hebben helemaal niet de tools om zich hiertegen te wapenen.
het zijn ook de politieke partijen (met name de rechtse) die er een binair iets van maken:
- europese grondwet: het licht kan aanblijven, of gaat uit.
- bankencrisis: als we de banken niet redden vergaat de wereld.
- zakelijke belastingen: als we die verhogen gaan bedrijven weg.
- schiphol/lelystad: geen uitbreiding, dan gaat onze economie eraan v.w.b. concurrentievermogen.
en zo zijn er nog wel meer voorbeelden te noemen waarbij de politiek zelf er een binair vraagstuk van maakt, terwijl er altijd meerdere invalshoeken te bedenken zijn of nuances aan te brengen zijn. is echter niet in hun belang, dat is in mijn optiek ook de reden van de militaire fractiediscipline, dat brengt het binaire, het marketingaspect in gevaar en dan denkt men beheersing te verliezen.
dus hoe je dat bij burgers neer kunt leggen is me eerlijk gezegd een raadsel. als er nu ooit aan burgers voorgelegd was of we als samenleving wel neoliberaal beleid en verregaande marktwerking wilden dan zou het een ander verhaal zijn geweest. maar opeens lagen daar de ideologische veren op de grond en niet veel later trad de eerste bestuurder met een miljoenensalaris aan bij ahold. je weet wel, waar destijds nog schande over werd gesproken, die 10 miljoen gulden.
Het is geen kwestie van één / óf. We hebben het over gevolgen en (met name) termijneffecten van de wisselwerkingen van gedrag en organisatie in ons bestel. Dit kort en eenvoudig uitwerken doet wel afbreuk aan de complexiteit die we wat meer in het achterhoofd zouden mogen houden, gezien het gegeven van besmetting van wisselwerking - met als gevolg precies wat jij omschrijft.
De grootste component van ons bestel is de sociaal-economische dynamiek, de stelling van machteloosheid daarvan is verklaarbaar, ook voor een deel reëel vanuit aanwezige (vaak cumulatieve) beperkingen. Tevens vanuit afstand tussen dit en de structuren van (met name) nationale politiek. Echter het gros daarvan is kunstmatig van aard, veelal onderhevig aan zelf versterkende effecten van blootstelling.
Ook al hebben we het idee dat "het bestel" iets van knopje drukken en bestuur op afstand is, dat is het niet. We maken er allemaal deel van uit, we hebben er ook allemaal zowel rol als componenten van verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid in. Los van hoe we ons daar bij voelen, en of we daar nog wel weet van hebben, dit is het ontwerp van het bestel. Het is wat er is.
Er is altijd sprake van touwtrekken, van spel, van afstand en wisselwerking. Zowel tussen als binnen componenten en mechanismen van ons bestel. Zolang daar druk op staat, zolang de rekening voor presentatie en handeling dichtbij blijft is daar relatief weinig ruimte voor oneigenlijk gebruik / gedrag, tevens minder ruimte voor stupiditeiten van politisering, maar het is er wel altijd. Dit is cyclisch, niet enkel in termen van electoraal gedrag, ook vanuit aanwezige kaders van integriteit en sanctiemechanismen e.d., maar ook nog eens omdat we van alles willen en doen terwijl omstandigheden altijd veranderen - en er dus altijd een cyclus van (uiteindelijke) aanpassing is.
Dat is het probleem niet, in die zin dat het ondanks aanwezigheid van oneigenlijk gedrag en inzetten op perverse prikkels er in een gezonde wisselwerking genoeg consistente druk op de ketel zit om de ruimte daarvoor beperkt te houden. Ruimte in de zin van compromis tussen overtuigingen en balans tussen belangen.
Dit is altijd een hellend vlak. Wil je de lijnen niet laten verschuiven, dan is consistentie van investering (participatie, observatie, controle) vereist. Ontbreekt dit, of raakt dat gecompromitteerd, dan ontstaat er ruimte voor toename van oneigenlijk gedrag en vrij snel ontstaat er dan een besmetting van de wisselwerking die bepalend is voor koers, invulling, compromis en balans.
Ik denk dat we met de vele analyses, observaties en verkenning in dit topic wel kunnen stellen dat er over een aantal decennia heen een frappante toename van (negatieve) ruimte en dus van oneigenlijk gedrag gekomen is.
Nu even heel nuchter, misschien ietwat abstract, maar even down to earth. Die grootste component van ons bestel, de sociaal-economische dynamiek is leidend voor ontwikkeling van en keuzes in patronen van ordening en inrichting. In ons bestel worden de componenten van politiek en bestuur & beleid gebruikt voor het vertalen van de opdracht van eerdergenoemde dynamiek conform het mandaat gegeven via de daartoe voorziene mechanismen.
Met andere woorden, het grootste fundament van de wisselwerking die richting en vorm van ontwikkeling doet bepalen is leidend voor de politieke en bestuurlijke dynamiek, tenzij er niet voldaan wordt aan de vereisten die deze relatie deze vorm laten behouden.
Nu komt er een complicatie. Die sociaal-economische dynamiek is samengesteld. Het is niet enkel de burger, het is ook het bedrijf, het is een uiting van allerlei belangen die gewicht krijgen op basis van participatie in die vereisten van controle en druk.
Voor de burger is die oefening veelal een kwestie van afstand tot onderwerp of prioriteit, wat voornamelijk bepaald wordt door gedragskeuzes en ontwikkeling daarbij (plus de verhoudingen individueel/groepsniveau). Voor veel van het bedrijf ook. Dit is waarom we ettelijke decennia lang na de vorige cyclus(die eindigde met WOII) investeerden in mechanismen van vertegenwoordiging en participatie als verlengstuk. Vakbonden, sociaal-economische raad, werkgeversverbonden, sociale organisatie, ga zo door. Vrij verklaarbaar, wie heeft tijd om elke dag te checken wie wat voor welke reden dan wel met welk effect doet? Vrij weinigen. En politiek zich zelf laten controleren staat haaks op vereisten van bestel. Om enkel een keer in de X jaar een streepje te zetten idem. Dus, diverse en gelaagde organisatie van allerlei systemen en mechanismen die neerkomen op drukmechanismen.
Misschien stel ik het wat scherp, maar het treft mij niet als vreemd dat politiek inzet op binaire stellingname. Tenslotte is de afgelopen decennia gebleken dat naast conformisme dit de meest directe aansluiting heeft bij die onderdelen van sociaal-economische dynamiek die het grootste aandeel geven voor eigen continuïteit.
Begrijp me niet verkeerd. Het valt politiek absoluut te verwijten dat er sprake is van inzet precies daarop. Ongeacht of dit nu bewust of onbewust is. Ongeacht of dit nu vanuit eigen kring komt, of vanuit externe consultatie dan wel lobby / beïnvloeding. Echter verwachten dat politiek in ons bestel zelfcorrigerend is, dat is geloofsgedrag à la "the market corrects itself" of "ieder mens wil goed doen". Wij van WC Eend ...
In ons bestel ligt die taak niet bij politiek, maar bij de overige componenten die in hun wisselwerking richting en vorm bepalen daarvoor. Sommige componenten zijn Instellingen, andere zijn organisatie burger dan wel bedrijf in doelstellingen van signaal / belangenbehartiging. Alles op een bedje van gedragskeuzes, omdat politiek zowel vanuit aard als vanuit opdracht altijd eigen continuïteit zoekt en dus altijd zal zoeken naar signaal tussen de ruis en draagvlak voor idee of opdracht. Het volgt op wat het bij en binnen de sociaal-economische dynamiek ziet en wat het daar uit aangereikt krijgt.
Volgende complicatie, de wisselwerking is gradueel maar cumulatief besmet geraakt met als gevolg een toename van passief-conformistisch gedrag, toename van negativiteit, toename van afstand, toename van ruimte voor zowel oneigenlijk gebruik als het vullen van vacuüm door politiek wat langzamerhand nog maar weinig heeft wat druk legt om te volgen en dus zich zelfstandig gaat bewegen.
Hier een caveat voor Nederlandse ontwikkeling. Eerdergenoemde breuklijnen van de jaren '70 en de val van het CDA. De consequenties daarvan waren relatief gering, er was echter wel interactie daartussen met als gevolg termijneffecten. Een van de grote aandachtspunten die grotendeels buiten publiek debat blijft is een zo'n termijneffect. Politiek begon zich zelfstandig te bewegen, de wisselwerking raakte besmet, maar er ontstonden ook breuklijnen tussen burger & bedrijf die eigen consequenties hadden. Het model van loonbeleid als hoeksteen voor behartiging, de enorme machtstoename van externe consultatie. Politiek begon zich ten aanzien van de burger meer zelfstandig te bewegen, maar raakte steeds meer afhankelijk van de losgekoppelde / losgeslagen zakelijke belangenorganisatie. Dat het aandeel van burger in participatie ook nog eens afnam maakte het makkelijker voor politiek om zich in die relatie zelfstandig te bewegen - met als uiteindelijk resultaat de transitie van het technocratisch draaiboek van de jaren '80 naar de strijd om toepassing van populisme later.
Los van de discussie over politieke en bestuurlijke vernieuwing bestel, ook los van de discussie inzake veranderingen gedragslijnen, in ons huidige bestel ligt zowel rol als aansprakelijkheid daarvoor bij de grootste component: burger en bedrijf - ongeacht de breuklijnen daar. Het is een klassieke valstrik, one might not care about politics, but politics will touch you anyway. Met een flinke complicatie vanuit historisch ontwerp van bestel, het grootste gewicht is bepalend, maar het bestel is ooit opgezet voor kaders van balans minderheid/meerderheid van demografische variabelen - niet voor equivalent in gewicht van burger / bedrijf.
Hebben mensen daar bewust voor gekozen? Nu ja, we zijn weinig bewust. Iets van 2% van onze gedragskeuzes zijn daadwerkelijk bewust. Zijn we er rationeel over? Nu ja, we zijn wel goed in rationaliseren, maar rationeel zijn we ondanks ons verlichtingsdenken niet. Valt het toe te wijzen aan het één óf het ander van onderdelen bestel? Nu ja, zo werkt het niet, het wordt pas een binair moeras als men dat toestaat. Bewust of onbewust, passief of actief. In het ontwerp van ons huidige bestel ligt het grootste gewicht bij de sociaal-economische dynamiek.
Binnen het doosje van "bedrijf" staan de zaken al behoorlijk scheef, zie de kwestie MKB / VNO-NCW. Binnen het doosje van "burger" is men boos, bang, binair, maar ontbreekt de toepassing van participatie grotendeels. Zie ook de eerdere discussie over de prijs van afleiding door moment / uitzondering.
Absoluut, het is een kwestie van ontwikkelingen en effecten. Als je zou stellen dat het zuur is dat een tegenwoordige nieuwe of nestelende kiezer eigenlijk een rekening met beperkingen krijgt ten gevolge van gedragskeuzes van voorafgaande kiezersgroepen en maatschappelijke gedragsverschuivingen, volledig correct.
Misschien wat te cru gesteld, maar de nu zichtbare uitdagingen zijn een kwestie van effecten van eerdergenoemde verschuivingen in gedrag en gedragskeuzes, met toenemende invloed op de wisselwerking en dus de gezondheid van de dynamiek. Zoals al door anderen hier en elders (SCP, FNV, MKB Nederland et alii) opgemerkt, dat legt rekeningen op tafel vanuit verlengde van rol en aandeel verantwoordelijkheid en schaal van grootste component van bestel.
Prettig is dit niet. Gezond ook niet. Het compromitteert meer dan enkel vermogen tot correctie, maar zolang het bestel in huidige vorm staat blijft rol & aansprakelijkheid bij die sociaal-economische dynamiek liggen.
Wil je zoiets corrigeren dan is dat geen kwestie van een magisch of andere top-down trend. Wel bottom-up, omdat het bestel zo ontworpen is (vanuit oude lessen). Ik leg het aldus bij burger & bedrijf neer als signaal omdat beweging van druk en correctie enkel daar uit kan komen, met de grote caveat dat het heel wat momentum zal vragen omdat de wisselwerking al behoorlijk besmet en gecompromitteerd is.
Er zijn stukken van "bedrijf" die hun gewicht toepassen. Niet vreemd. Ik denk dat we in recente tijden wel een paar voorbeelden gezien hebben daarvan. Ik neem aan dat ook zichtbaar was hoe weinig vermogen het moment van toepassing druk - door overig bedrijf, instellingen en burger - voor weerstand daartegen überhaupt nog had. Het kon doodgewoon als "moment" genomen worden van "uitzondering". De consistentie is grotendeels weg.
Cyphax schreef op vrijdag 4 januari 2019 @ 22:20:
[...]
Misschien is dat onontkoombaar als je het zo ver moet comprimeren dat het voor de gemiddelde Nederlander in 2018 nog te behappen is. Dus korte partijprogramma's zijn te vaag, lange partijprogramma's zijn te lang; dit wordt nog een flinke uitdaging voor Nederland!
Ik denk dat mensen op de een of andere manier moeten ophouden met luisteren naar bangmakerij. Dat zou al een slok op een borrel schelen. En een ander ding dat zou helpen is opzettelijk stigma's opzijzetten en even gewoon ruiken aan de andere planten in de tuin. Het is niet zij tegen wij.
Ook zou het verstandig zijn om, zoals incaz ook voorstelde, na te gaan of de partij die in theorie aansluit bij jouw ideeën ook zo stemt in de kamer. Dat is bij de stemwijzers meestal ook wel na te gaan. Best een belangrijke metric.
Het is eigenlijk een doos lakmoesproefjes, laten we eerlijk zijn.
Geeft een politicus signaal wat aansluit bij angst of dat schept, dan zet die politicus in op gebruik van je angst. Dat staat haaks op eigen belang.
Schept of stimuleert een politicus een tegenstelling of wordt een onderwerp in een binair kader gezet, dan zet die politicus in op gebruik van beperking van jouw mogelijkheden om je eigen keuze te maken. Ook dat staat haaks op eigen belang.
Bankiert een politicus op simplificatie in beeldvorming, dan is er per definitie een hemelsbreed verschil tussen wat beloofd wordt, en wat zelfs maar in magische theorie waargemaakt kan worden. Ook dat staat haaks op eigen belang.
Et cetera.
De vinger aan de polsen is een continu vereiste oefening ten bate van eigen belang.
[
Voor 11% gewijzigd door
Virtuozzo op 04-01-2019 23:45
]
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.