AMD Nieuwsdiscussietopic - Deel 38

[Vagax]

MSI B650 motherboards cost at least 189 USD



MSI MPG B650 Carbon WIFI – $329.99 US
MSI MPG B650 EDGE WIFI – $289.99 US
MSI MAG B650 Tomahawk WIFI – $239.00 US
MSI MPG B650I EDGE WIFI – $239.99 US
MSI MAG B650M Mortar WIFI – $219.99 US
MSI PRO B650-P WIFI – $209.99 US
MSI PRO B650M-A WIFI – $189.99 US

Edit: Sneaky, maar ik zie dat het goedkoopste MB maximaal 4800 MHz DDR5 RAM ondersteunt

[ Voor 6% gewijzigd door Vagax op 04-10-2022 15:38 ]

[DaniëlWW2]

En dit zouden de prijzen zijn. Goedkoopste MSI B650 bord lijkt $189 te worden...
https://videocardz.com/ne...aks-out-starts-at-189-usd

edit: 10 seconden te laat.

Maar kom op zeg. Dit is belachelijk AMD. Zo draai je preventief je platform de nek om...

[ Voor 26% gewijzigd door DaniëlWW2 op 04-10-2022 14:35 ]

[Vagax]

In mijn situatie lijkt het AM5 platform nog wel te doen. Mijn budget is rond de 1000-1100 euro voor een complete nieuwe desktop sinds ik nu op een "game laptop" alles doe welke op zijn laatste pootjes loopt.

In principe ligt de keuze voor een 12700k, 5800x3D of 7700x. De 12700k en de 5800x3D build is nu 1000 euro en de 7700x build is 1200 euro. Met de B650 moederborden hoopte ik eigenlijk de kosten meer richting de 1000 te drukken, lijkt er nu op dat hij eerder bij de 1100 komt. Dus dan heb ik voor 100 euro meer een hopelijk redelijk toekomstbestendige AM5 platform.

En natuurlijk is Raptor Lake om de hoek, alleen is dat wel de laatste hoera voor de 1700 socket die vervangen gaat worden met wat Meteor Lake gaat brengen.

[ Voor 12% gewijzigd door Vagax op 04-10-2022 14:48 ]

[DaniëlWW2]

@Vagax Of je het kan betalen is vrij irrelevant.
Ik kan het ook betalen, maar dat betekend niet dat ik dit acceptabel vind. Zoals ik al eerder zei is dit ook vooral erg kortzichtig omdat ik me besef dat veel mensen dit niet willen of kunnen betalen. En Ryzen is uiteindelijk een DIY gedreven platform waarbij AMD nu de DIY markt lijkt op te zadelen met prijzen waarbij een aanzienlijk deel van dat segment niet op zit te wachten. Want je kijkt zo echt naar tweemaal zo duur dan een Zen 3 platform en dat is niet te verkopen voor het prestatieverschil. Dit is nog erger dan wat Nvidia doet met RTX40 series...

[Vagax]

Ik bemoei me met desktop builden sinds een maandje pas, dus ik weet niks van hoe de prijzen nu zijn en hoe ze vergelijken met jaren geleden, mijn laatste build was 800 euro voor een top of the class i7 en een GTX 970. Ik wacht Raptor Lake nog even af maar voor de rest weet ik het ook nog niet met wat ik ga bouwen.

[ Voor 18% gewijzigd door Vagax op 04-10-2022 15:54 ]

[CMT]

computerjunky schreef op maandag 3 oktober 2022 @ 22:35:
[...]


Waarop baseer je dat MSI geen debug leds heeft? mijn MPG heeft gewoon debug leds maar alleen in een andere vorm. 2 leds boven de ram (duiden ook meteen XPM status aan) led bij de sata poorten voor de boot en led naast de cpu voor cpu ckeck.
Ze zitten er wel degelijk op alleen niet op de manier zoals andere borden ze hebben in een net rijtje.


En letterlijk ALLE x670 borden hebben 6x sata daar waar dat bij B650 niet zo is. Geen idee waar je dat op baseert dus. De Godlike heeft er zelfs 8 als je portemonnee dat aan kan.

En alle full size B650 borden hebben minimaal 7 en maximaal 9 usb poorten achtterop. ikheb dus echt geen idee waar jij gekeken heb maar de msi site zelf laat foto's van de IO zien.

Huh? MSI borden hebben zo ver gezien gewoon een rijtje debug leds, rechts boven het bord of in het geval van een ITX, boven de CPU socket. Ik ben nog niet een MSI bord tegengekomen die het niet heeft. Zelfs het laagste pro-model maakt er gebruik van.

[CMT]

DaniëlWW2 schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 15:52:
@Vagax Of je het kan betalen is vrij irrelevant.
Ik kan het ook betalen, maar dat betekend niet dat ik dit acceptabel vind. Zoals ik al eerder zei is dit ook vooral erg kortzichtig omdat ik me besef dat veel mensen dit niet willen of kunnen betalen. En Ryzen is uiteindelijk een DIY gedreven platform waarbij AMD nu de DIY markt lijkt op te zadelen met prijzen waarbij een aanzienlijk deel van dat segment niet op zit te wachten. Want je kijkt zo echt naar tweemaal zo duur dan een Zen 3 platform en dat is niet te verkopen voor het prestatieverschil. Dit is nog erger dan wat Nvidia doet met RTX40 series...

Idem. Ik snap werkelijk de flapdrollen van moederbord makers niet.
Wat bezielt ze (i.i.g. MSI) om alle B650 borden genoeg vrms te geven om een 250-300W cpu te voeden.
Het merendeel heeft geen 16 core cpu en zal het ook niet nemen. Degene die het wel doen, zullen ook genoeg te besteden hebben voor een luxere moederbord. Laat het extravagante maar voor de X670(E) serie imho.
Maar echt, zelfs het laagst gepositioneerde MSI B650 bord, heeft iets van 6-8 fasen voor de CPU en een WiFi module. Ondertussen zijn ze wel zo karig om er 1 á 2 sata kabeltjes bij te voegen, waarvan er 1 zo'n irritante 90° ding is.

Ik heb €140 betaald (was dacht ik iets van €180 bij release) voor een B550 Tomahawk (8 layer PCB) en die zou met gemak een 7700X op steroids kunnen voeden of een 7950x met normale 142W ppt.
Maar nee in plaats daarvan:

• VRM glutonie
• 2 PCIE 8-pin of 4+8pin
• Wifi module
• Teveel aluminium, oppervlak svp niet meer massa.
• M.2 overdaad (budget borden hebben sowieso niet genoeg lanes om alles tegelijk op volle snelheid te gebruiken).

Ik snap dat de productie en transportkosten enorm stijgen (in Europa), maar ik krijg er onderhand een sterk onderbuik gevoel van dat de fabrikanten er juist extra veel en onnodige dingen op plaatsen om op deze manier een (te) hoge prijs te rechtvaardigen.
Wanneer het laagst gepositioneerde bord nog voldoende is om een 16 core cpu te voeden, dan is er iets mis met de verticale planning / product stack.

Het enige MSI B650 bord dat relatief niet veel duurder wordt is de ITX variant. Die waren altijd prijzig en dat lijkt nu meer in lijn met wat ik zou verwachten aan prijstoename vanwege inflatie en dollarkoers.
Maar goed, hoe erg ik er ook naar uit keek. Met de gewone 7700x en deze platform prijzen is een upgrade niet meer te rechtvaardigen en zal ik gewoon hard NEE stemmen met de portemonnee.

[Dennism]

CMT schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 16:46:
[...]

Idem. Ik snap werkelijke de flapdrollen van moederbord makers niet.
Wat bezielt ze (i.i.g. MSI) om alle B650 borden genoeg vrms te geven om een 250-300W cpu te voeden.
Het merendeel heeft geen 16 core cpu en zal het ook niet nemen. Degene die het wel doen, zullen ook genoeg te besteden hebben voor een luxere moederbord. Laat het extravagante maar voor de X670(E) serie imho.
Maar echt, zelfs het laagst gepositioneerde MSI B650 bord, heeft iets van 6-8 fasen voor de CPU en een WiFi module. Ondertussen zijn ze wel zo karig om er 1 á 2 sata kabeltjes bij te voegen, waarvan er 1 zo'n irritante 90° ding is.

Deels eens, al vind ik het juist wel goed dat schijnbaar ook de goedkoopste bordjes de hele stack kunnen huisvesten. Ik heb altijd al een hekel gehad aan moederbord fabrikanten die beknibbelen op VRM's om wat meer RGB te kunnen verkoper en dergelijke. Maar ook bijv. OEM machines die haast niet te upgraden zijn vanwege brakke VRMs.

• VRM glutonie
• 2 PCIE 8-pin of 4+8pin
• Wifi module
• Teveel aluminium, oppervlak svp niet meer massa.
• M.2 overdaad (budget borden hebben sowieso niet genoeg lanes om alles tegelijk op volle snelheid te gebruiken).

• VRM glutonie
• << Vind ik zoals aangegeven wel OK.
• 2 PCIE 8-pin of 4+8pin
• << lijkt me niet nodig, maar zijn dit de kosten?
• Wifi module
• << Zie ook mijn eerdere post van gister, dit lijkt simpelweg gevraagd te worden vanuit de markt.
• Teveel aluminium, oppervlak svp niet meer massa.
• Eens.
• M.2 overdaad (budget borden hebben sowieso niet genoeg lanes om alles tegelijk op volle snelheid te gebruiken).
• <<< Eens, 2 M.2 lijkt me in de budget categorie wel voldoende, en zelfs dat zal niet op volle snelheid zijn. Al heeft het goedkoopste bord in ieder geval inderdaad zo lijkt het 2x M.2

Ik snap dat de productie en transportkosten enorm stijgen (in Europa), maar ik krijg er onderhand een sterk onderbuik gevoel van dat de fabrikanten er juist extra veel en onnodige dingen op plaatsen om op deze manier een (te) hoge prijs te rechtvaardigen.

Ik vind dit eigenlijk wel meevallen, kijk ik naar het goedkoopste bord heb ik niet het idee dat hier heel veel spul op zit dat onnodig is.

Ik moet het ze nageven, backpanel i/o is beter dan de vorige generatie, al zou minimaal 1 USB-C wel prettig zijn.

Maar kijk verder eens naar diet bordje, ik krijg er echt geen overkill 'gevoelens' bij, ik zou hier eerder bij denken dat ik naar een bordje kijk van €100 ofzo. Wat een armoedige indruk maakt dit bordje op mij, en dat voor $189.

[Help!!!!]

DaniëlWW2 schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 15:52:
@Vagax Of je het kan betalen is vrij irrelevant.
Ik kan het ook betalen, maar dat betekend niet dat ik dit acceptabel vind. Zoals ik al eerder zei is dit ook vooral erg kortzichtig omdat ik me besef dat veel mensen dit niet willen of kunnen betalen. En Ryzen is uiteindelijk een DIY gedreven platform waarbij AMD nu de DIY markt lijkt op te zadelen met prijzen waarbij een aanzienlijk deel van dat segment niet op zit te wachten. Want je kijkt zo echt naar tweemaal zo duur dan een Zen 3 platform en dat is niet te verkopen voor het prestatieverschil. Dit is nog erger dan wat Nvidia doet met RTX40 series...

De CPU prijzen zijn wel wat te hoog vind ik, zeker voor de 7600x en 7700x maar het probleem zit meer in DDR5 wat nog te duur is en de mobo's zijn veel te duur.

DDR 5 daar kan AMD niet zoveel aan doen anders dan dat ze in het verleden dan een andere keuze hadden moeten maken. Hetzelfde geldt voor de mobo's, daar hadden ze er voor kunnen kiezen om PCIe5 niet te ondersteunen op AM5 danwel niet deels verplicht te maken omdat dit de mobo's duurder maakt.

Het grootste issue heb ik zelf met de mobo prijzen. Dit dateert al van voor de verslechterde wisselkoers die pas bij AM5 zijn intrede doet.

Prijsontwikkeling highend AMD ASUS Crosshair Hero boards gemiddelde prijs grof over de duim iets na introductie + introductiedatum:
VI ~E270 170225
VII ~E300 180421
VIII ~E450 190710
VIIIDH ~E500 201125
AM5 ~E779 220928

Natuurlijk, m.n. PCIe 4/5 is duurder om te maken, meer pcb layers etc maar zoveel duurder

Krijg het gevoel dat de fabrikanten een nvidia'tje doen door te kijken hoever ze kunnen gaan danwel dat ze erg inefficient zijn en/of veel te dure overkill componenten (VRM/Audio) gebruiken.

ps: Kwam nog een leuke video tegen over een deel vd historie van TSMC:

[ Voor 4% gewijzigd door Help!!!! op 04-10-2022 21:00 ]

[CMT]

Dennism schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 17:03:
[...]


Deels eens, al vind ik het juist wel goed dat schijnbaar ook de goedkoopste bordjes de hele stack kunnen huisvesten. Ik heb altijd al een hekel gehad aan moederbord fabrikanten die beknibbelen op VRM's om wat meer RGB te kunnen verkoper en dergelijke. Maar ook bijv. OEM machines die haast niet te upgraden zijn vanwege brakke VRMs.

Maar op deze manier is er haast geen productdiversificatie (in technische zin). Een budget series verliest eigenlijk zijn bestaansrecht, want wat is nu €50- €75 prijs verschil met een midrange bord in de €200-300 klasse?
De hoofdreden om een bepaalde moederbord te kiezen zal voor de meesten denk ik wel de ondersteuning van een bepaalde cpu zijn. Pas daarna komen criteria als het aantal lanes, I/O, geheugen ondersteuning, RGB, pracht en praal etc.

De B450 Tomahawk, had 4 fasen met simpele (lees: in vergelijking niet zo efficiënte) low & high side mosfets. Dat was in principe genoeg om een CPU met 142Wppt te voeden: https://docs.google.com/s...ydkpFA/edit#gid=611478281

[...]


Ik vind dit eigenlijk wel meevallen, kijk ik naar het goedkoopste bord heb ik niet het idee dat hier heel veel spul op zit dat onnodig is.

Ik moet het ze nageven, backpanel i/o is beter dan de vorige generatie, al zou minimaal 1 USB-C wel prettig zijn.

Maar kijk verder eens naar diet bordje, ik krijg er echt geen overkill 'gevoelens' bij, ik zou hier eerder bij denken dat ik naar een bordje kijk van €100 ofzo. Wat een armoedige indruk maakt dit bordje op mij, en dat voor $189.

[Afbeelding]

Dat is wat eerder een Tomahawk zou zijn geweest (tier hoger). Persoonlijk vind ik dit niet armoedig, maar juist zinnig qua algemene uitrusting en bouw.
Naast de B650 serie er nog een luxe lijn van X670 is en ook nog eens de keuze voor dubbel of enkele chipset. Laat het highend stuff bij de highend borden imho.
€100 euro voor deze klasse zou ik dan ook een mooie prijs vinden. Geeft mij verder ook niet een armoedig gevoel, maar eerder dat ik veel waar voor het geld krijg.
Waarom moet het laagste bord van een serie, persé een 250W 16-core cpu ondersteunen? Het drijft de prijs onnodig flink op.

Edit:
Over armoedig gesproken, krijgen meer bij het zien van dit plaatje nostalgische gevoelens ? :

Workstation AM5 moederbord voor 7000 serie cpu, 105W? Kijk eens wat een joekel van een VRM design.

[ Voor 7% gewijzigd door CMT op 04-10-2022 23:59 ]

[meljor]

Ik denk dat men in het begin gewoon weer even vraag en aanbod aftast, meestal zijn de nieuwe producten vrij prijzig.

Zakt vast nog wel wat na een tijdje en wanneer iedere speler voldoende voorraad heeft liggen.

Denk ook dat nadat Intel zijn 13e gen verkrijgbaar is met name de 7600x en 7700x snel zullen zakken in prijs. 13600 en 13700 zullen zeer waarschijnlijk wat sneller zijn.

Hoop vooral op een flinke deksel op de neus van Nvidia want dat gaat wel erg ver qua prijzen, zeker de 4080. Hopelijk doet AMD een kleinere prijsverhoging bij de rx 7000...

[SG]

CMT schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 16:46:Idem. Ik snap werkelijk de flapdrollen van moederbord makers niet.
Wat bezielt ze (i.i.g. MSI) om alle B650 borden genoeg vrms te geven om een 250-300W cpu te voeden.

uiteraard omdat je geen mobo maker bent. Zij moeten de volledige stack ondersteunen op elke mobo ook als die zware allcore AVX512 load met 7950X3D moet doen.
En ander krijg je problemen met lichte mobo waar diy figuur toch even er top model op kwakt.
Hoe moeten ze dat doen grote waarschuwing stikker of kader op de retail doos. Of webshops moeten dit dan zeer duidelijk communiceren. Ik denk eerder dat zij niet de flappies zijn maar die er zo licht zinnig over denkt.

Het merendeel heeft geen 16 core cpu en zal het ook niet nemen. Degene die het wel doen, zullen ook genoeg te besteden hebben voor een luxere moederbord. Laat het extravagante maar voor de X670(E) serie imho.

leuk maar het kan en dan moeten ze daar rekening mee houden. En anders kunnen ze of hun webshops problemen krijgen met consumenten die budget mobo met te lichte vrms combineren met top cpu.

Maar echt, zelfs het laagst gepositioneerde MSI B650 bord, heeft iets van 6-8 fasen voor de CPU en een WiFi module. Ondertussen zijn ze wel zo karig om er 1 á 2 sata kabeltjes bij te voegen, waarvan er 1 zo'n irritante 90° ding is.

een kabeltje missen of vrm missen waardoor je build in noodloop gaat bij top cpu. Ze moeten ergen op beknbbelen en accesoires is save bet.

Of e-wast reduceren. Tegenwoordig M.2

[CMT]

Heb je ook een bron waaruit blijkt dat moederbord fabrikanten verplicht worden dat te doen? Want ik geloof het niet. Mocht dat wel zo zijn, dan is er alsnog een optie om tot een bepaald vermogen te ondersteunen en dat duidelijk aan te geven of te forceren met een bios default settings.
Denk maar aan een PPT beperking van 105W bijvoorbeeld.

Officieel ondersteunt dit moederbord ook een 5950X. Maar een nuchter persoon zal dit niemand aanraden:

een kabeltje missen of vrm missen waardoor je build in noodloop gaat bij top cpu. Ze moeten ergen op beknbbelen en accesoires is save bet.

Of e-wast reduceren. Tegenwoordig M.2

Het is gewoon krenterigheid ten top. Zo'n kabeltje bespaart een fabrikant die groot kan inkopen haast niets.
Zeker niet met bedragen > €200. En geeft wel een hoop ergernis omdat het vinden van goede kwaliteit sata kabels, als consument, niet zo makkelijk is. Veel is rebranded troep of van mindere kwaliteit dan wat bij een moederbord zit.
Ze kunnen dan veel beter besparen door de cpu voeding te dimensioneren op een bepaalde TDP. En zoals ik al aangaf; ik geloof echt niet dat AMD een verplichting heeft gegeven om een vlaggenschip CPU te laten ondersteunen op de meest basale moederbord.
Je kunt ook redeneren dat al dit extra's op de moederbord, juist voor meer e-waste zorgt.

[ Voor 45% gewijzigd door CMT op 05-10-2022 00:00 ]

[computerjunky]

Vagax schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 14:31:
MSI B650 motherboards cost at least 189 USD

[Afbeelding]

MSI MPG B650 Carbon WIFI – $329.99 US
MSI MPG B650 EDGE WIFI – $289.99 US
MSI MAG B650 Tomahawk WIFI – $239.00 US
MSI MPG B650I EDGE WIFI – $239.99 US
MSI MAG B650M Mortar WIFI – $219.99 US
MSI PRO B650-P WIFI – $209.99 US
MSI PRO B650M-A WIFI – $189.99 US

Edit: Sneaky, maar ik zie dat het goedkoopste MB maximaal 4800 MHz DDR5 RAM ondersteunt

Jezus wat een prijzen. Paar jaar geleden was ze hogere range chipset van de carbon serie maar 230 euro en nu de budget chipset al 330...

[Hero of Time]

computerjunky schreef op maandag 3 oktober 2022 @ 22:35:
[...]

Waarop baseer je dat MSI geen debug leds heeft? mijn MPG heeft gewoon debug leds maar alleen in een andere vorm. 2 leds boven de ram (duiden ook meteen XPM status aan) led bij de sata poorten voor de boot en led naast de cpu voor cpu ckeck.
Ze zitten er wel degelijk op alleen niet op de manier zoals andere borden ze hebben in een net rijtje.

Ik heb van alle B650 borden op de site van MSI gekeken naar de foto's van de borden. Als er debug leds zijn, dan is het niet zo'n Q-code ding met 2 tekens lcd dingetje. Die vallen namelijk direct op, niet zo'n 1 mm² lampje dat je pas ziet als het aan staat.

En letterlijk ALLE x670 borden hebben 6x sata daar waar dat bij B650 niet zo is. Geen idee waar je dat op baseert dus. De Godlike heeft er zelfs 8 als je portemonnee dat aan kan.

Ik was hier wat onduidelijk in, want ik bedoelde van álle X670 moederborden, niet alleen die van MSI. In dat aanbod zijn er X670 planken met maar 4x SATA, ipv 6x. Zie de uitvoering: ASRock X670E PG Lightning bijvoorbeeld.

Ik vond het juist zo bijzonder voor de MSI B650 borden dat ze 6x SATA hebben, omdat AMD aangeeft dat het minimaal 4x moet zijn, dus die 2 extra valt buiten de verplichte spec. De X670(E) zou dan weer juist 6x SATA moeten hebben, wat, zoals gezegd, niet altijd toegepast lijkt te worden door sommige makers.

En alle full size B650 borden hebben minimaal 7 en maximaal 9 usb poorten achtterop. ikheb dus echt geen idee waar jij gekeken heb maar de msi site zelf laat foto's van de IO zien.

Degene waar ik over viel mbt weinig USB aan de achterkant en geen full-size DP, was https://www.msi.com/Motherboard/MPG-B650I-EDGE-WIFI/Gallery. Toegegeven, het is een m-ITX bord, maar de IO shield gedeelte zou toch wel iets meer aansluitingen daar kunnen hebben. Mijn huidige m-ITX bord heeft al 6x USB-A, 2x HDMI en 2x ethernet op de achterkant, plus audio. Dat is iets uitgebreider dan deze van MSI.

Devil N schreef op maandag 3 oktober 2022 @ 23:38:
[...]

Ik ben juist voor de MSI MPG X670E Carbon gegaan omdat die als één van de weinige alle I/O aan boord heeft die ik wens: 3x PCIe slots, 6x SATA ports, 2x interne USB 3.2 Type A front panel headers, en 8x USB Type A connectors aan de achterkant. Met daarnaast nog 2x USB Type C rear connectors, 4x M.2 NVMe slots en een flink aantal extra interne headers voor toekomstige uitbreiding.

Dat bord is iets wat ik ook zou nemen, als 'ie wat goedkoper zou zijn. Het heeft idd lekker veel aansluitingen en interne IO connectors. Maar ik had het in mijn bericht over de B650 borden van MSI, die vallen wat tegen naar mijn mening.

[DaniëlWW2]

Vagax schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 15:54:
Ik bemoei me met desktop builden sinds een maandje pas, dus ik weet niks van hoe de prijzen nu zijn en hoe ze vergelijken met jaren geleden, mijn laatste build was 800 euro voor een top of the class i7 en een GTX 970. Ik wacht Raptor Lake nog even af maar voor de rest weet ik het ook nog niet met wat ik ga bouwen.

Ik kan je vertellen dat deze prijzen niet normaal zijn. Dit lijkt nog erger te worden dan Alder Lake en Alder Lake was alles behalve goed. Goede processoren, platformkosten zijn gewoon te hoog vergelen met AM4 + Zen 3. Een goed Zen 3 + B550 + 32GB RAM platform was het afgelopen jaar eerder rond de €450 en dit lijkt eerder €750+ te gaan worden voor een 7600X + goedkoopste B650 + goedkoopste 32GB RAM.

CMT schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 16:46:
[...]

Idem. Ik snap werkelijk de flapdrollen van moederbord makers niet.
Wat bezielt ze (i.i.g. MSI) om alle B650 borden genoeg vrms te geven om een 250-300W cpu te voeden.
Het merendeel heeft geen 16 core cpu en zal het ook niet nemen. Degene die het wel doen, zullen ook genoeg te besteden hebben voor een luxere moederbord. Laat het extravagante maar voor de X670(E) serie imho.
Maar echt, zelfs het laagst gepositioneerde MSI B650 bord, heeft iets van 6-8 fasen voor de CPU en een WiFi module. Ondertussen zijn ze wel zo karig om er 1 á 2 sata kabeltjes bij te voegen, waarvan er 1 zo'n irritante 90° ding is.

Ik heb €140 betaald (was dacht ik iets van €180 bij release) voor een B550 Tomahawk (8 layer PCB) en die zou met gemak een 7700X op steroids kunnen voeden of een 7950x met normale 142W ppt.
Maar nee in plaats daarvan:

• VRM glutonie
• 2 PCIE 8-pin of 4+8pin
• Wifi module
• Teveel aluminium, oppervlak svp niet meer massa.
• M.2 overdaad (budget borden hebben sowieso niet genoeg lanes om alles tegelijk op volle snelheid te gebruiken).

Ik snap dat de productie en transportkosten enorm stijgen (in Europa), maar ik krijg er onderhand een sterk onderbuik gevoel van dat de fabrikanten er juist extra veel en onnodige dingen op plaatsen om op deze manier een (te) hoge prijs te rechtvaardigen.
Wanneer het laagst gepositioneerde bord nog voldoende is om een 16 core cpu te voeden, dan is er iets mis met de verticale planning / product stack.

Het enige MSI B650 bord dat relatief niet veel duurder wordt is de ITX variant. Die waren altijd prijzig en dat lijkt nu meer in lijn met wat ik zou verwachten aan prijstoename vanwege inflatie en dollarkoers.
Maar goed, hoe erg ik er ook naar uit keek. Met de gewone 7700x en deze platform prijzen is een upgrade niet meer te rechtvaardigen en zal ik gewoon hard NEE stemmen met de portemonnee.

Niet alleen MSI, ze lijken het allemaal te doen.
Zoals gisteren die Gigabyte B650 Elite die ik aanhaalde. Dat is een VRM van het niveau die ik eerder zou willen zien op een 350W high end videokaart. En dan bedoel ik ook niet het uitgeklede MSRP model...
Je hebt geen 14x 70A power stages nodig voor een moederbord. Zes van die is meer dan voldoende. Nota bene heeft mijn C6H "maar" 8x 40A powerstages. Dat is genoeg voor elke AM4 processor.

Vergelijk het ook met de oude B550 Elite die tijdenlang rond de €130 zat. Zelfs die had al een belachelijke 12x 50A powerstages en was als nog redelijk goed uitgerust voor een redelijk basaal bord.
uitvoering: Gigabyte B550 AORUS ELITE V2

Ik weet nog hoe VRM's relevant werden. Met B350/450/X370?x470 alsmede de lagere Intel platformen destijds, werd er zoveel beknibbeld dat processoren zoals de 2700X en 8700K zeker niet op elk moederbord aan te raden waren. Het ging misschien wel, maar het was krap. Er kwam toen veel veel aandacht en kritiek waarna je met X570 en B550 opeens die sprong kreeg naar overkill. Omdat zeker B550 redelijk betaalbaar was, ging het verder aan mensen voorbij. Je miste zeker de €100 borden een beetje, maar het was niet zoveel meer en je kreeg meteen een echt goed moederbord. Dat lijkt nu heel anders te gaan worden.

Ik kan best begrijpen dat een PCIe 5.0 x4 slot, DDR5 en back panel I/O nog iets meer complexiteit vragen, maar dan zou ik eerder op €150 rekenen. Dat lijkt me redelijk en dat willen mensen wel betalen. Het prijssegment daaronder haal je de powerstages gewoon weg of je vervangt ze voor veel goedkopere mosfets. Of je verwijdert gewoon de helft van die powerstages die ook echt niet goedkoop zijn.

[CMT]

Hero of Time schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 20:18:
[...]

Ik heb van alle B650 borden op de site van MSI gekeken naar de foto's van de borden. Als er debug leds zijn, dan is het niet zo'n Q-code ding met 2 tekens lcd dingetje. Die vallen namelijk direct op, niet zo'n 1 mm² lampje dat je pas ziet als het aan staat.

Debug codes vindt je alleen op de hele luxe borden. MSI maakt gebruik van een rijtje microleds waarop je kan zien welk onderdeel geboot wordt (cpu / ram / vga en nog iets). Te vinden rechtsboven het bord of boven de CPU socket.

Degene waar ik over viel mbt weinig USB aan de achterkant en geen full-size DP, was https://www.msi.com/Motherboard/MPG-B650I-EDGE-WIFI/Gallery. Toegegeven, het is een m-ITX bord, maar de IO shield gedeelte zou toch wel iets meer aansluitingen daar kunnen hebben. Mijn huidige m-ITX bord heeft al 6x USB-A, 2x HDMI en 2x ethernet op de achterkant, plus audio. Dat is iets uitgebreider dan deze van MSI.

Toevallig dat je dit moederbord aanhaalt. Het was een van de weinige ITX borden die ik op het oog had.
Het probleem met ITX is natuurlijk ook wel het ruimtegebrek en dat ze perse M.2 slots erop willen doen.
Liever had ik ook DP gezien, maar aan de andere kant is HDMI meer compatibel met TV schermen.
Deze HDMI 2.1 heeft tenminste FLR en kan tot 4k 120Hz uitsturen.
Alleen de keuze om de audio zo te beperken is wel erg raar.
Er is geen ruimte voor een insteek kaart en dan is het wel zo fijn om een 5.1 uitgang te hebben (HTPC).
En weer zo'n vreselijke Nvme fan (omdat er perse een 2e M.2 slot op moet i.p.v. meer USB uitgangen en audio). T.o.v. de vorige B550i edge is het eigenlijk een downgrade.

[Hero of Time]

Zit naar de Gigabyte borden te kijken op hun site. Voor mijn wensen vallen alle B650 borden af, want de ThermalTake The Tower 500 heeft 4x USB 3 aan de voorkant en de borden hebben maar 1 header hiervoor.

De X670 Gaming AX heeft wel de nodige aansluitingen en dergelijke, maar wat mij tegenzit is HDMI 2.0, niet 2.1 (de B650E heeft wel HDMI 2.1). Het ontbreken van een volledige DP aansluiting is niet zo boeiend, want ik ga het systeem media systeem gebruiken. An sich voor de HDMI zou het ook niet zo moeten boeien, want er komt wat later een RX7000 in, dus onboard wordt dan niet meer gebruikt.
Voordeel van dit bord, is dat het geen 500+ kost zoals die MSI, maar zo'n €350.
Als er echt iets op aan te merken is wat ik wel heel fijn zou vinden, is een Q-led ding zodat het makkelijker uit te lezen is wat het doet.

[CMT]

Prijsadvies lijst van Asus B650 borden:

Asus B650-/B650E-Mainboards – Preise

• Asus ROG Strix B650E-E Gaming WIFI – 428 Euro
• Asus ROG Strix B650E-I Gaming WIFI – 397 Euro
• Asus ProArt B650-Creator – 389 Euro
• Asus ROG Strix B650E-F Gaming WIFI – 366 Euro
• Asus ROG Strix B650-A Gaming WIFI – 335 Euro
• Asus TUF Gaming B650-Plus WIFI – 288 Euro
• Asus TUF Gaming B650M-Plus WIFI – 280 Euro
• Asus TUF Gaming B650-Plus – 272 Euro
• Asus TUF Gaming B650M-Plus – 258 Euro
• Asus Prime B650-Plus CSM – 250 Euro
• Asus Prime B650-Plus – 242 Euro
• Asus Prime B650M-A WIFI – 242 Euro
• Asus Prime B650M-A CSM – 225 Euro
• Asus Prime B650M-A – 219 Euro

[Sp3ci3s8472]

DaniëlWW2 schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 20:36:
[...]


Ik kan je vertellen dat deze prijzen niet normaal zijn. Dit lijkt nog erger te worden dan Alder Lake en Alder Lake was alles behalve goed. Goede processoren, platformkosten zijn gewoon te hoog vergelen met AM4 + Zen 3. Een goed Zen 3 + B550 + 32GB RAM platform was het afgelopen jaar eerder rond de €450 en dit lijkt eerder €750+ te gaan worden voor een 7600X + goedkoopste B650 + goedkoopste 32GB RAM.


[...]

Niet alleen MSI, ze lijken het allemaal te doen.
Zoals gisteren die Gigabyte B650 Elite die ik aanhaalde. Dat is een VRM van het niveau die ik eerder zou willen zien op een 350W high end videokaart. En dan bedoel ik ook niet het uitgeklede MSRP model...
Je hebt geen 14x 70A power stages nodig voor een moederbord. Zes van die is meer dan voldoende. Nota bene heeft mijn C6H "maar" 8x 40A powerstages. Dat is genoeg voor elke AM4 processor.

Ik vond mijn CH6 al duur; maar dan had je ook een bord met haast alles erop. Inclusief een clockgen chip zodat je je het geheugen (en cpu) kon overclocken toen dat nog niet goed werkte. Dat was 300 euro; ik geloof er niks van dat je daar tegenwoordig een budget bord van kan kopen.
Alles is wel duurder geworden en DDR5/PCI-E 4/5 zal ook iets duurder zijn maar echt niet dat het onbetaalbaar wordt.

Die mobo fabrikanten kunnen lekker de pot op. Ik wacht wel op Zen 5 met de hoop dat ze dan er achterkomen dat mensen niet zoveel voor een bord willen neerleggen.

[DaniëlWW2]

Sp3ci3s8472 schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 01:16:
[...]


Ik vond mijn CH6 al duur; maar dan had je ook een bord met haast alles erop. Inclusief een clockgen chip zodat je je het geheugen (en cpu) kon overclocken toen dat nog niet goed werkte. Dat was 300 euro; ik geloof er niks van dat je daar tegenwoordig een budget bord van kan kopen.
Alles is wel duurder geworden en DDR5/PCI-E 4/5 zal ook iets duurder zijn maar echt niet dat het onbetaalbaar wordt.

Die mobo fabrikanten kunnen lekker de pot op. Ik wacht wel op Zen 5 met de hoop dat ze dan er achterkomen dat mensen niet zoveel voor een bord willen neerleggen.

Je kan best een goed budgetbord maken voor veel minder, maar dan moet je die 500A+ VRM rating helaas wat gaan reduceren.
Maar wat veranderd er nu eigenlijk tussen B550 en B650. Nou nieuw socket met een 230W powerlimiet, DDR5 en een verplicht PCIe 5.0 x4 slot. Die laatste twee zullen wat extra kosten, maar ik vermoed ergens dat AMD afdwingt dat elk B650 moederbord boven een bepaalde prijs, ook echt die 230W moet kunnen leveren aan het socket. Voor mij zou dit het een beetje verklaren waarom je een eindeloze hoeveelheid high end hebt en er af en toe een goedkoop bord tussenzit waar bijna niks opzit.

Oh en ik zag net dit. ASUS begint nu al met een bundelactie waarbij ze extra dingen weggeven bij een X670 moederbord. Verlaag de prijs gewoon omdat dit onzin is...
https://promotion.asus.co...er&utm_campaign=x670promo

Laatste is dat als ASUS werkelijk €242 gaat vragen voor dit, ze het echt kunnen uitzoeken...

[Ludewig]

DaniëlWW2 schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 10:12:
[...]
Oh en ik zag net dit. ASUS begint nu al met een bundelactie waarbij ze extra dingen weggeven bij een X670 moederbord. Verlaag de prijs gewoon omdat dit onzin is...

Ze bundelen natuurlijk wel producten waar hele hoge marges op zitten, dus de kosten die ze maken zijn relatief laag ten opzichte van het voordeel waar ze mee adverteren. Ze zeggen dat je een cadeau krijgt tot maximaal een waarde van €166, maar de kosten voor hen zullen eerder een kwart daarvan zijn.

[Dennism]

DaniëlWW2 schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 10:12:
[...]


Je kan best een goed budgetbord maken voor veel minder, maar dan moet je die 500A+ VRM rating helaas wat gaan reduceren.
Maar wat veranderd er nu eigenlijk tussen B550 en B650. Nou nieuw socket met een 230W powerlimiet, DDR5 en een verplicht PCIe 5.0 x4 slot. Die laatste twee zullen wat extra kosten, maar ik vermoed ergens dat AMD afdwingt dat elk B650 moederbord boven een bepaalde prijs, ook echt die 230W moet kunnen leveren aan het socket. Voor mij zou dit het een beetje verklaren waarom je een eindeloze hoeveelheid high end hebt en er af en toe een goedkoop bord tussenzit waar bijna niks opzit.

Dat laatste denk ik ook zeker, zoals ik eerder al aangaf, misschien forceren ze het zelfs wel voor de hele stack. Die A320 borden die 30% (of meer performance verloren) met een 5950X waren nu ook niet echt goede reclame (ook al zijn het geen borden die je verwacht dat iemand koopt met zo'n cpu, als je het support moet je ook zorgen dat het werkt naar verwachting, support het anders niet).

Oh en ik zag net dit. ASUS begint nu al met een bundelactie waarbij ze extra dingen weggeven bij een X670 moederbord. Verlaag de prijs gewoon omdat dit onzin is...
https://promotion.asus.co...er&utm_campaign=x670promo

Dit is natuurlijk een 'goede' (geen idee of het aanslaat, zou mij niets verbazen wanneer niet) en gekende methode om goedkoop van wat meuk af te komen die mogelijk qua verkopen niet loopt en niet veel kost. Ik snap wel dat ze dit doen in plaats van straight up de prijs en dus marges verlagen op de nieuwe moederborden.

Laatste is dat als ASUS werkelijk €242 gaat vragen voor dit, ze het echt kunnen uitzoeken...
[Afbeelding]

Dat is nog armoediger dan dat MSI bord......

[DaniëlWW2]

Dennism schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 10:43:
[...]


Dat laatste denk ik ook zeker, zoals ik eerder al aangaf, misschien forceren ze het zelfs wel voor de hele stack. Die A320 borden die 30% (of meer performance verloren) met een 5950X waren nu ook niet echt goede reclame (ook al zijn het geen borden die je verwacht dat iemand koopt met zo'n cpu, als je het support moet je ook zorgen dat het werkt naar verwachting, support het anders niet).

Dat noemen we (un)common sense.
Maar niet alle borden trekken 230W. Die ASUS Prime gaat het niet doen, maar alles erboven trekt het waarschijnlijk wel. Probleem is dat we twee klassen aan Ryzen 7000 CPU's hebben, 142W en 230W. En ik zie de oude 88W klasse ook nog terugkomen met SKU's zoals de 7600. Alleen die 230W moederborden hebben iets zwaarders nodig qua VRM's, maar zelfs die 230W kan je leveren met een paar goede powerstages. Je hebt er echt geen 10+ voor nodig.

Dit is natuurlijk een 'goede' (geen idee of het aanslaat, zou mij niets verbazen wanneer niet) en gekende methode om goedkoop van wat meuk af te komen die mogelijk qua verkopen niet loopt en niet veel kost. Ik snap wel dat ze dit doen in plaats van straight up de prijs en dus marges verlagen op de nieuwe moederborden.

En ik vertik het om in dit trucje te trappen. Als je meteen bij release al begint met dergelijke bundels, dan is je product gewoon te duur.

[...]


Dat is nog armoediger dan dat MSI bord......

Yup...

[Hans1990]

Intel planken hebben dezelfde trend.. alles met DDR5 is zowat 200+ euro.

En waarschijnlijk ook dezelfde eisen dat de VRM krachtig genoeg moet zijn. Alles wat ik langs zie komen heeft een EPS 8-pin, voor AMD AM5 en Intel socket 1700.
Helaas zijn VRMs al jaren een bron van flauwekul. Je kan wel 12 powerstages gebruiken, maar als ze 5W verliezen @ 20A load, dan heeft het weinig zin. Nu is het wel zo dat verliezen kwadratisch schalen met stroom (P=I²*R), dus 2x zoveel fases betekent 4x zo weinig verlies, maar dat is net zo makkelijk goed te maken met betere MOSFETs oid te kiezen.

De meerprijs van een DDR5 of PCI-e 5.0 moederbord is lastig in te schatten, maar ik denk niet dat dit meerdere tientjes moet kosten. Instapborden blijven nog steeds op 6 laags, en wellicht dat er een beter prepreg wordt gebruikt, maar ik zou verwachten dat bij productie aantallen die meerkosten redelijk snel minimaliseren naar enkele euro's per bord. De meerprijzen van 50 - 100 euro o.i.d. op deze kale borden zou een BOM kostprijs met wel 20 euro moeten zijn gestegen .

DaniëlWW2 schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 10:53:
[...]

En ik vertik het om in dit trucje te trappen. Als je meteen bij release al begint met dergelijke bundels, dan is je product gewoon te duur.

Ik vertik het omdat ik die e-waste niet wil. Ik heb destijds bij mijn GTX970 ook een muis 'geschonken' gekregen. 1x aangesloten en wat een rotding. Uiteraard is het wel eens van pas gekomen als reserve muis, maar verder zijn dit soort bundels een e-waste promotie omdat je eigenlijk nooit kan krijgen wat je echt wilt (of de producten in kwestie worden gratis weggegeven voor een goede reden). De fabrikanten komen er mee weg omdat ze hun voorraad dumpen. Maar eigenlijk zouden ze moeten leren niet zulke troep te maken en zo groot op voorraad aan moeten leggen.

Bottomline; geef mij een eerlijke prijs voor het product.

Kleine hoop dat ik nog heb is dat na holiday season de prijzen gaan dalen, ook vanwege concurrentie. De fabrikanten zullen er alles aan doen om het platform op te hypen omdat mensen relatief veel geld uitgeven aan gadgets tijdens de feestdagen.
Hoewel, socket 1700 is ook al een jaartje o.i.d. uit, en die DDR5 planken zijn nog steeds ongelofelijk duur.

[Ludewig]

Hans1990 schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 11:12:
Hoewel, socket 1700 is ook al een jaartje o.i.d. uit, en die DDR5 planken zijn nog steeds ongelofelijk duur.

Ik denk dat deze nog wel in lage aantallen verkocht worden en zelden tot nooit door prijsbewuste consumenten. Dus krijg je dan de prijs voor een luxe nicheproduct. Ik denk dat we de omslag nog moeten krijgen waar DDR5 de keuze wordt voor de prijsbewuste consument.

[Kuusj]

SG schreef op dinsdag 4 oktober 2022 @ 19:10:
[...]
uiteraard omdat je geen mobo maker bent. Zij moeten de volledige stack ondersteunen op elke mobo ook als die zware allcore AVX512 load met 7950X3D moet doen.
En ander krijg je problemen met lichte mobo waar diy figuur toch even er top model op kwakt.
Hoe moeten ze dat doen grote waarschuwing stikker of kader op de retail doos. Of webshops moeten dit dan zeer duidelijk communiceren. Ik denk eerder dat zij niet de flappies zijn maar die er zo licht zinnig over denkt.

[...]
leuk maar het kan en dan moeten ze daar rekening mee houden. En anders kunnen ze of hun webshops problemen krijgen met consumenten die budget mobo met te lichte vrms combineren met top cpu.

[...]
een kabeltje missen of vrm missen waardoor je build in noodloop gaat bij top cpu. Ze moeten ergen op beknbbelen en accesoires is save bet.

Of e-wast reduceren. Tegenwoordig M.2

Nou ja, wellicht voor de meesten alweer vergeten historie, maar ten tijde van AM3(+) was het wel echt een groot probleem dat VRM's het geweld van de FX-CPU's niet aan konden. Doorgefikte VRM's was echt geen zeldzaamheid.

Wat dat betreft vind ik het wel een goede zaak dat VRM's over het algemeen dikker uitgevoerd worden, maar het is geen verantwoording voor deze idiote prijzen.

Mijn X570 bord (RoG Strix x570-E Gaming) was ook echt aardig duur voor X570 begrippen, nu zou dat bijna mid-end zijn

[DaniëlWW2]

Kuusj schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 11:53:
[...]

Nou ja, wellicht voor de meesten alweer vergeten historie, maar ten tijde van AM3(+) was het wel echt een groot probleem dat VRM's het geweld van de FX-CPU's niet aan konden. Doorgefikte VRM's was echt geen zeldzaamheid.

Wat dat betreft vind ik het wel een goede zaak dat VRM's over het algemeen dikker uitgevoerd worden, maar het is geen verantwoording voor deze idiote prijzen.

Mijn X570 bord (RoG Strix x570-E Gaming) was ook echt aardig duur voor X570 begrippen, nu zou dat bijna mid-end zijn

Er is alleen een balans tussen goede kwaliteit en onnodig kostenverhogend.
Ik overdrijf helemaal niet als ik zeg dat wat B650 lijken te krijgen qua VRM's, zeker niet verkeerd zou zijn op 300W+ videokaarten. Je hebt dat niet nodig voor een 142W CPU zoals de 7700X of 7600X. Ik overdrijf ook niet als ik zeg dat zes 70A powerstages hier ruim voldoende voor zijn. Immers heeft een moederbord veel meer ruimte voor een VRM heatsink.

Het is ook een deel van het grotere probleem dat je geen zinvolle platformkeuzes hebt. Je lijkt nu te kunnen kiezen uit een compleet uitgekleed bord dat twee keer zoveel kost als het zou moeten kosten en iets meer betalen zodat het tenminste een beetje goed is, maar je wel met twijfelachtige extra's zit. Je lijkt nergens te kunnen zeggen dat je een toegespitst B650 moederbord wil zonder WiFi, belachelijke VRM's, alleen een PCIe 5.0 4x slot, fatsoenlijke front en rear I/O, geen versieringen overal etc. Allemaal zaken die de prijs onnodig verhogen en het platform onaantrekkelijk maken.

[Ludewig]

Ja, op dit moment zou ik adviseren om of te wachten, of te gaan voor Intel of Ryzen 5000. Dit platform is nu helemaal niet interessant voor wie waar voor z'n geld wil.

Ik kan me trouwens niet voorstellen dat de prijzen zo blijven, want ik denk niet dat ze veel gaan verkopen op deze manier.

[masterrobo]

Ben nog niet onder de indruk van wat ik tot nu toe heb gezien van de b650 moederborden. Maar ik wacht af. Moet toch nog geduld hebben op de PCIe5 m2 ssd's en atx 3.0 psu's. Ga je het verschil merken? Nee. Wil ik het? Ja. Ik wil mijn pc zo bouwen deze generatie dat ik alleen de cpu hoef te switchen de komende 3-5 jaar.
Mijn gevoel zegt dat we wel leuke stunts gaan zien komende black friday.

[ Voor 10% gewijzigd door masterrobo op 05-10-2022 17:00 ]

[rapture]

12 * 50A = 600 A is uiteraard niet bedoeld om echt 600A erdoor te trekken.

In een datasheet van een mosfet dat ik op een moederbord zag:

• 46A wordt gehaald met "oneindige" koeling.
• korte belasting van minder 10s is niet relevant
• mosfet heeft een square inch 1 oz koper pad voor zichzelf is onrealistisch voor een moederbord, maar je kan het wel gebruiken als een inschatting voor mosfets onder een koelblok: mag tot 2,49W dissiperen en tot 15A door de mosfet gaan
• mosfets zitten dicht bij elkaar is realistisch voor VRM's zonder koelblokken: bij een case temp van 25°C mag tot 0,75W dissiperen en tot 8,2 A door de mosfet gaan.

Dan is 12 x 15A = 180A niet meer zoveel.


Ik vind de Rdson 5.88 mOhm @ 10 V of 9.0 mOhm @ 4.5 V een slechte mosfet.

Als ik bij dezelfde leverancier een minder slechte mosfet neem:

• 78A wordt gehaald met "oneindige" koeling.
• korte belasting van minder 10s is niet relevant
• mosfet heeft een square inch 1 oz koper pad voor zichzelf is onrealistisch voor een moederbord, maar je kan het wel gebruiken als een inschatting voor mosfets onder een koelblok: mag tot 2,57W dissiperen en tot 21,7A door de mosfet gaan
• mosfets zitten dicht bij elkaar is realistisch voor VRM's zonder koelblokken: bij een case temp van 25°C mag tot 0,77W dissiperen en tot 11,9 A door de mosfet gaan.

Dan is 8 x 21,7A = 173,6 A een alternatief.

Dan kan ik naar een Smart Power Stage bij dezelfde leverancier kijken:



De specs zijn getest in moederbord omstandigheden. 300kHz switching, gevoed door 12V, warmte wordt via de PCB afgevoerd en 1V naar de CPU. Op een evaluatiebordje kan 50A door een vrijstaande power stage gaan. Op een moederbord staan ze dicht bij elkaar en de koelblokken voeren wat warmte af.

12x Vishay SiC651C (50A) (Gigabyte B550 Aorus Pro) of 10x ISL99360 (60A) (MSI MAG B550 Tomahawk) wordt gedaan voor een VRM die weinig opwarmt.



Van 25°C naar 60°C verhoogt de weerstand/vermogenverlies/warmte met 20% en van 25°C naar 125°C verhoogt de weerstand/vermogenverlies/warmte met 60%. Dit is een vicieuze cirkel. Te zwakke VRM wordt warmer en dat zorgt voor meer verbruik zodat het nog warmer wordt. Totdat een meltdown gebeurt en de rook knalt eruit.



Zelfs met 16 cores en PBO aan. MSI MAG B550 Tomahawk heeft een goede VRM op 62°C en kost nu 159 euro.

• 8x ISL99360 (60A) (MSI MAG B550M Mortar is tegenwoordig 186 euro en was een lange tijd onder 150 euro geweest) kan nog wel op 71°C.
• 8x Vishay SiC639 (50A) (Asus TUF Gaming B550M-Plus 155 euro) kan nog wel op 76°C.

Een VRM dat niet direct doorbrandt overdreven warm wordt, kon wel op een 150 tot 160 euro moederbord.

Kuusj schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 11:53:
[...]

Nou ja, wellicht voor de meesten alweer vergeten historie, maar ten tijde van AM3(+) was het wel echt een groot probleem dat VRM's het geweld van de FX-CPU's niet aan konden. Doorgefikte VRM's was echt geen zeldzaamheid.

Wat dat betreft vind ik het wel een goede zaak dat VRM's over het algemeen dikker uitgevoerd worden, maar het is geen verantwoording voor deze idiote prijzen.

Mijn X570 bord (RoG Strix x570-E Gaming) was ook echt aardig duur voor X570 begrippen, nu zou dat bijna mid-end zijn

Ik kan nog herinneren hoe snel dat er rook uit de mosfets van een te zwakke VRM kwam. RMA'en en bijbetalen voor een bord met een sterkere VRM. Daarop bespaar ik niet meer.

[royalt123]

Ik had enorm naar uitgekeken naar AM5 platform maar het valt wel vies tegen, hoofdzakelijk de prijs

Vandaag had ik even een excel gemaakt met alle aansluiting zoals pcie, sata, usb poorten etcera.
Mijn huidige moederbord van 2014 heeft meer usb, sata en pci sloten dan de nieuwe AM5 B650 en koste toen maar 200€

Hopelijk gaan de prijzen snel zakken zodra Intel gen 13 uitkomt.

[bwerg]

rapture schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 17:15:
Ik kan nog herinneren hoe snel dat er rook uit de mosfets van een te zwakke VRM kwam. RMA'en en bijbetalen voor een bord met een sterkere VRM. Daarop bespaar ik niet meer.

Op ITX is het wel een afweging. VRMs kosten ook weer ruimte en bij ITX merk je echt dat een mobo-fabrikant keuzes moet maken. Meer VRM's betekent dat er wat USB-headers, fan-headers of M2-sloten ontbreken. Ik neig op dit moment naar een LGA1700-mobo met relatief weinig VRMs omdat ik er toch geen K-CPU in wil, 75W CPU-verbruik vind ik wel het maximum. Terwijl ik wel al mijn chassis-fans en front-USB e.d. wil gebruiken.

Wat dat betreft vraag ik me ook af of mobo's gewoon zelf het verbruik (kunnen) limiteren afhankelijk van de VRM's. Een mobo-fabrikant kan natuurlijk prima wat minder VRM's gebruiken en dan eco-modus afdwingen (al is een beetje duidelijke communicatie wel noodzakelijk).

[Verwijderd]

Ludewig schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 16:13:
Ja, op dit moment zou ik adviseren om of te wachten, of te gaan voor Intel of Ryzen 5000. Dit platform is nu helemaal niet interessant voor wie waar voor z'n geld wil.

Ik kan me trouwens niet voorstellen dat de prijzen zo blijven, want ik denk niet dat ze veel gaan verkopen op deze manier.

Een simpele aardappel is al 3x zo duur geworden in een paar maanden tijd, maar Nvidia heef ook aardig de prijzen opgedreven met de nieuwe videokaarten. Als Intel ook volgt met prijs verhogingen, wat niet heel ondenkbaar is, zelfs de ps5 ontkwam niet aan een prijsverhoging, dan zal dat de nieuwe realiteit worden. Alles wordt rap veel duurder

[meljor]

De vrm/prijzen vergelijking gaat ook nog es mank omdat cpu's nu nog meer kunnen trekken dan de vorige gen. En merken Als Asrock hebben vaak kritiek gehad op te lichte vrm.

Ik vind het kwalijk dat bijvoorbeeld bepaalde b660 borden nog maar net een 12600k kan trekken zonder OC of wat dan ook en een 12700k veel te snel al terugklokt en niet zn max. haalt. Bijvoorbeeld de budget Asrock/gigabyte b660 bordjes die top werken tm 12500 maar daarboven toch te kort konden schieten.

Herriner me ook bordjes van "Vroegah" waarop een TNT2 nog net kon of een voodoo3 2000 maar bij een ultra of voodoo3 3500 er een kans was dat de vrm voor je agp slot het begaf....
Dat wil je toch niet.

Budget bordjes voor budget cpu is prima, maar dan moet een hoger model duidelijk als niet ondersteund staan en geen bios support hebben ofzo.

[M-spec]

Ik lees vrij veel over belachelijk overbemeten VRM's van de nieuwe moederborden. Zelfs in de 'middenklasse', voor zover je daar nog van kan spreken. Zou het deels verklaarbaar kunnen zijn met eventueel nieuwe VRM eisen van AMD? Met oog op stabiliteit, transient load/LLC, ripple?

De huidige multi-core CPU's en vooral 'mega-core' GPU's werken over het algemeen met een steeds lagere spanning tot ruim onder een gunstige 1000mV tbv een (kwadratisch) lager verbruik. Ookal rijmt dat bepaald niet met het overboord gooien van de PPT's. Degene die dat bedacht heeft is een corrigerende tik nodig. Toch kan ik me voorstellen dat de marges van maximale ripple op de VID en dergelijke steeds kleiner mogen zijn. De stroomsterke neemt ook wel toe bij een gelijk verbruik en lagere spanning. Het is een gokje.

In de high-end zag ik al overkill 2000A 18-24 fase VRM's... er past tot nu toe alleen geen 1800W LN2gekoelde 64-core op AM5. Mooie vlag op een modderschuit dus. Mijn huidige C6H heeft nog een 4+2 VRM met doublers naar 8+4 als configuratie. Daar kun je blijkbaar niet meer mee voor de dag komen.

[Hans1990]

@rapture
Of de IR3550 60A stage: https://www.infineon.com/...2533600a4015355cd7c831761

Tot max 94.5% rendement (zonder ind/cap verliezen) bij zo'n 16A. Dat zou dan slechts 13W verlies zijn in de VRM bij 240W.. echter gaat niemand 15+ fasen op een gemiddeld bord plaatsen.
Een realistischer aantal zou 6 of 8 zijn. Bij 40A is die stage nog steeds 92% efficient, en verstookt de VRM zo'n 20W. Haal er nog een enkele procenten wegens de ESR van ind+cap in orde grootte milli-ohms, en je komt op ~25-30W verlies uit.

Dat zal met een koelblok(je) en beetje airflow goed te koelen moeten zijn. Het spul zal wel aardig opwarmen, maar 70-80C op een VRM bij 240W zou ik niet echt van schrikken. En zoals je plots laten zien.. een oude Ryzen met PBO kon dat vermogen ook trekken, en alles behalve de echte budget borden konden dat goed aan. (De ASrock Pro4 zit in m'n thuisserver, met als hoofdreden kosten van ~100 euro, en het toch beperkte TDP van een -G serie processor)

Ludewig schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 11:44:
[...]


Ik denk dat deze nog wel in lage aantallen verkocht worden en zelden tot nooit door prijsbewuste consumenten. Dus krijg je dan de prijs voor een luxe nicheproduct. Ik denk dat we de omslag nog moeten krijgen waar DDR5 de keuze wordt voor de prijsbewuste consument.

Gigabyte en Asus, bijvoorbeeld, verkopen 10+ moederborden per jaar. Als ze 100 modellen nahouden, dan is dat zo'n 100k per stuk. Low/mid-range meer, high-end waarschijnlijk in vergelijking niets. Low/mid-range hebben vaak ook meerdere uitvoeringen van dezelfde layout, bijvoorbeeld een basic, WiFI variant, Pro variant (paar USB connectors er bij) en WS (extra SATA, M.2, koelblokje, enz.). Ik zou verwachten dat met deze geproduceerde aantallen van deze 'budget' borden juist goed gedrukt blijven ook al zitten er wat kostenverhogingen dankzij PCB layout eisen.

Ik weet niet exact hoeveel die fabrikanten extra moeten betalen voor de low-loss prepreg/core materialen, maar wederom, als het tientjes werk is zou het mij verbazen.
Bovendien zou je verwachten dat ITX borden dan relatief goedkoper worden. De low-loss factor tussen sig/gnd is enkel benodigd voor DDR5/PCIe5 spoortjes, en de rest van de PCB niet. Helaas kan je zoiets niet selectief aanbrengen. ITX borden zijn over algemeen duurder vanwege hoger lagenaantal (=meer werk), maar daarintegen hebben ze een stuk minder oppervlak van dit dure materiaal nodig.

[ Voor 39% gewijzigd door Hans1990 op 05-10-2022 18:17 ]

[rapture]

Hans1990 schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 18:15:
@rapture
Of de IR3550 60A stage: https://www.infineon.com/...2533600a4015355cd7c831761

Tot max 94.5% rendement (zonder ind/cap verliezen) bij zo'n 16A. Dat zou dan slechts 13W verlies zijn in de VRM bij 240W.. echter gaat niemand 15+ fasen op een gemiddeld bord plaatsen.
Een realistischer aantal zou 6 of 8 zijn. Bij 40A is die stage nog steeds 92% efficient, en verstookt de VRM zo'n 20W. Haal er nog een enkele procenten wegens de ESR van ind+cap in orde grootte milli-ohms, en je komt op ~25-30W verlies uit.

Dat zal met een koelblok(je) en beetje airflow goed te koelen moeten zijn. Het spul zal wel aardig opwarmen, maar 70-80C op een VRM bij 240W zou ik niet echt van schrikken. En zoals je plots laten zien.. een oude Ryzen met PBO kon dat vermogen ook trekken, en alles behalve de echte budget borden konden dat goed aan. (De ASrock Pro4 zit in m'n thuisserver, met als hoofdreden kosten van ~100 euro, en het toch beperkte TDP van een -G serie processor)

In die datasheet zit een handige grafiekje:



Het scheelt een hoop assumpties en berekeningen.

Testomstandigheden:

VIN=12V, VOUT=1.2V, ƒSW = 300kHz, L=210nH (0.2mΩ), VCC=6.8V, CIN=47uF x 4, COUT =470uF x3, 400LFM airflow, no heat sink, 25°C ambient temperature, and 8-layer PCB of 3.7” (L) x 2.6” (W). PWM controller loss and inductor loss are not included.

• Bij 40A is er een power loss van 4,5W. 6 x 40A = 240A en de bijhorende power loss is 27W (exclusief de andere verliezen)
• Bij 30A is er een power loss van 2,8W. 8 x 30A = 240A en de bijhorende power loss is 22,4W (exclusief de andere verliezen)
• Bij 20A is er een power loss van 1,8W. 12 x 20A = 240A en de bijhorende power loss is 21,6W (exclusief de andere verliezen)

Interessant om de diminishing returns te zien. 12 fasen hebben wel 20% minder power loss of warmte tov 6 fasen.

[CMT]

rapture schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 17:15:
12 * 50A = 600 A is uiteraard niet bedoeld om echt 600A erdoor te trekken.

In een datasheet van een mosfet dat ik op een moederbord zag:

[Afbeelding]

• 46A wordt gehaald met "oneindige" koeling.
• korte belasting van minder 10s is niet relevant
• mosfet heeft een square inch 1 oz koper pad voor zichzelf is onrealistisch voor een moederbord, maar je kan het wel gebruiken als een inschatting voor mosfets onder een koelblok: mag tot 2,49W dissiperen en tot 15A door de mosfet gaan
• mosfets zitten dicht bij elkaar is realistisch voor VRM's zonder koelblokken: bij een case temp van 25°C mag tot 0,75W dissiperen en tot 8,2 A door de mosfet gaan.

Dan is 12 x 15A = 180A niet meer zoveel.


Ik vind de Rdson 5.88 mOhm @ 10 V of 9.0 mOhm @ 4.5 V een slechte mosfet.

Als ik bij dezelfde leverancier een minder slechte mosfet neem:

[Afbeelding]

• 78A wordt gehaald met "oneindige" koeling.
• korte belasting van minder 10s is niet relevant
• mosfet heeft een square inch 1 oz koper pad voor zichzelf is onrealistisch voor een moederbord, maar je kan het wel gebruiken als een inschatting voor mosfets onder een koelblok: mag tot 2,57W dissiperen en tot 21,7A door de mosfet gaan
• mosfets zitten dicht bij elkaar is realistisch voor VRM's zonder koelblokken: bij een case temp van 25°C mag tot 0,77W dissiperen en tot 11,9 A door de mosfet gaan.

Dan is 8 x 21,7A = 173,6 A een alternatief.

Dan kan ik naar een Smart Power Stage bij dezelfde leverancier kijken:

[Afbeelding]

De specs zijn getest in moederbord omstandigheden. 300kHz switching, gevoed door 12V, warmte wordt via de PCB afgevoerd en 1V naar de CPU. Op een evaluatiebordje kan 50A door een vrijstaande power stage gaan. Op een moederbord staan ze dicht bij elkaar en de koelblokken voeren wat warmte af.

12x Vishay SiC651C (50A) (Gigabyte B550 Aorus Pro) of 10x ISL99360 (60A) (MSI MAG B550 Tomahawk) wordt gedaan voor een VRM die weinig opwarmt.

[Afbeelding]

Van 25°C naar 60°C verhoogt de weerstand/vermogenverlies/warmte met 20% en van 25°C naar 125°C verhoogt de weerstand/vermogenverlies/warmte met 60%. Dit is een vicieuze cirkel. Te zwakke VRM wordt warmer en dat zorgt voor meer verbruik zodat het nog warmer wordt. Totdat een meltdown gebeurt en de rook knalt eruit.

[Afbeelding]

Zelfs met 16 cores en PBO aan. MSI MAG B550 Tomahawk heeft een goede VRM op 62°C en kost nu 159 euro.

• 8x ISL99360 (60A) (MSI MAG B550M Mortar is tegenwoordig 186 euro en was een lange tijd onder 150 euro geweest) kan nog wel op 71°C.
• 8x Vishay SiC639 (50A) (Asus TUF Gaming B550M-Plus 155 euro) kan nog wel op 76°C.

Een VRM dat niet direct doorbrandt overdreven warm wordt, kon wel op een 150 tot 160 euro moederbord.

[...]

Ik kan nog herinneren hoe snel dat er rook uit de mosfets van een te zwakke VRM kwam. RMA'en en bijbetalen voor een bord met een sterkere VRM. Daarop bespaar ik niet meer.

Ben het met je eens hoor dat je niet simpelweg een rekensommetje mag doen met maximum ratings, maar wat probeer je precies te zeggen door het linken van de highside mosfets? Dat is maar een onderdeel dat uitmaakt van een vrm ontwerp, waarbij het aan de ingenieur is om dit goed te dimensioneren.

De 4C029N is redelijk doorsnee en vind je o.a. op de MSI B450 Tomahawk max wat destijds een echte budgetbord was . Toch kan dit moederbord, met maar 4 fasen (8x low+high side mosfets en een fatsoenlijk koellichaam) 142W continue aan, wanneer je rekening houdt met de koeling. Dat wil zeggen: CPU tower koeler die dan lucht over de vrm heatsink blaast.

De absolute maximum rating is wat het is. Dat zijn geen operating specificaties, maar grenswaarden waarbij het component stuk gaat. De 15A die je bijvoorbeeld aanhaalt, is voor een situatie waarbij de 4C029N FET altijd aan staat. Maar een vrm ontwerp op het moederbord is geschakeld, waardoor er toch een veel hogere stroom doorheen mag. Neem je twee van deze chips per fase, dan verhoog je de belastbaarheid aanzienlijk, zonder het ontwerp erg complex te maken (en duur), maar wel met de voordelen zoals het verdubbelen van het chip koeloppervlak/thermische belastbaarheid en halveren van de effectieve Rds.

De datasheet lezen is dus een begin, maar daar is niet direct een conclusie uit te trekken. Omdat van het uiteindelijke ontwerp afhangt, hoeveel A er precies door een vrm sectie geleverd kan worden. Daarnaast komen powerstages in alle lagen / tiers van de moederborden steeds meer voor. En die zijn een stuk efficiënter dan losse mosfets. Ook een stuk duurder.. Owja, het rustverbruik gaat ook omhoog met een nodeloos vrm ontwerp

[CMT]

rapture schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 19:09:
[...]

• Bij 40A is er een power loss van 4,5W. 6 x 40A = 240A en de bijhorende power loss is 27W (exclusief de andere verliezen)
• Bij 30A is er een power loss van 2,8W. 8 x 30A = 240A en de bijhorende power loss is 22,4W (exclusief de andere verliezen)
• Bij 20A is er een power loss van 1,8W. 12 x 20A = 240A en de bijhorende power loss is 21,6W (exclusief de andere verliezen)

Interessant om de diminishing returns te zien. 12 fasen hebben wel 20% minder power loss of warmte tov 6 fasen.

Maar is 5W extra warmte bij ca. 300W belasting nu iets om naar huis te schrijven?
Dat kan makkelijk opgevangen worden met een groter koellichaam.

[Hero of Time]

masterrobo schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 16:13:
Ben nog niet onder de indruk van wat ik tot nu toe heb gezien van de b650 moederborden. Maar ik wacht af. Moet toch nog geduld hebben op de PCIe5 m2 ssd's en atx 3.0 psu's. Ga je het verschil merken? Nee. Wil ik het? Ja. Ik wil mijn pc zo bouwen deze generatie dat ik alleen de cpu hoef te switchen de komende 3-5 jaar.

Ik ben hetzelfde. Van mij hoef ik zelfs niet eens een 5.0 M.2 slot te hebben. Maar een 5.0 x16 slot zou ik wel prettig vinden, al zal er met de komende videokaarten geen verschil zijn tov een 4.0 slot. Voor M.2 haal je al niet eens de 4.0 snelheden als je random data lees en schrijft.

Van ASrock is de B650E Steel Legend WiFi nog wel interessant, want de x16 voor videokaart en een M.2 is PCIe 5.0. Alleen jammer van de 2x SATA, had graag 4 gehad.

[rapture]

CMT schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 19:23:
[...]

Ben het met je eens hoor dat je niet simpelweg een rekensommetje mag doen met maximum ratings, maar wat probeer je precies te zeggen door het linken van de highside mosfets? Dat is maar een onderdeel dat uitmaakt van een vrm ontwerp, waarbij het aan de ingenieur is om dit goed te dimensioneren.

De 4C029N is redelijk doorsnee en vind je o.a. op de MSI B450 Tomahawk max wat destijds een echte budgetbord was . Toch kan dit moederbord, met maar 4 fasen (8x low+high side mosfets en een fatsoenlijk koellichaam) 142W continue aan, wanneer je rekening houdt met de koeling. Dat wil zeggen: CPU tower koeler die dan lucht over de vrm heatsink blaast.

De absolute maximum rating is wat het is. Dat zijn geen operating specificaties, maar grenswaarden waarbij het component stuk gaat. De 15A die je bijvoorbeeld aanhaalt, is voor een situatie waarbij de 4C029N FET altijd aan staat. Maar een vrm ontwerp op het moederbord is geschakeld, waardoor er toch een veel hogere stroom doorheen mag. Neem je twee van deze chips per fase, dan verhoog je de belastbaarheid aanzienlijk, zonder het ontwerp erg complex te maken (en duur), maar wel met de voordelen zoals het verdubbelen van het chip koeloppervlak/thermische belastbaarheid en halveren van de effectieve Rds.

De datasheet lezen is dus een begin, maar daar is niet direct een conclusie uit te trekken omdat van het uiteindelijke ontwerp afhangt, hoeveel A er precies door een vrm sectie geleverd kan worden. Daarnaast komen powerstages in alle lagen / tiers van de moederborden steeds meer voor. En die zijn een stuk efficiënter dan losse mosfets. Ook een stuk duurder.. Owja, het rustverbruik gaat ook omhoog met een nodeloos vrm ontwerp

Ik leg basisprincipes uit en nam 1 component als voorbeeld voor het deraten. Ik hoef niet de rest erbij te nemen, want er wordt in deze topic geen VRM ontworpen.

Als je 2 van deze mosfets per fase gebruikt, dan adverteren de moederbordfabrikanten graag met dubbel zoveel fasen. Dan wordt het een semantische discussie of 4 fasen met doublers of parallel geschakelde mosfets als 8 fasen geadverteerd mogen worden. Als de mosfets of power stages verdubbeld zijn, dan kan het dubbel zoveel belast worden. Voor de eenvoud en vergelijkbaarheid is de geadverteerde 8 fasen niet zo'n slecht idee. Uiteindelijk gaat het over de stroom wordt verdeeld over 8x, 10x, 12x, 14x, 16x,... low + high side mosfets of power stages.

CMT schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 19:32:
[...]

Maar is 5W extra warmte bij ca. 300W belasting nu iets om naar huis te schrijven?
Dat kan makkelijk opgevangen worden met een groter koellichaam.

Moederbordfabrikanten denken omgekeerd. 6x 40A is de lage prijsklasse en zal een extra kleine koellichaam krijgen. 12x 20A mag iets kosten en krijgt een grotere koellichaam. Aluminium kost ook wat centjes.

Er wordt zelfs onderscheid tussen dezelfde VRM gemaakt.

Gigabyte B550 Aorus Elite Renesas RAA229004 6+2 -> 12+2 Vishay SiC651C (50A)
Gigabyte B550 Aorus Pro Renesas RAA229004 6+2 -> 12+2 Vishay SiC651C (50A)

150 euro Gigabyte B550 Aorus Elite moet uiteraard 17°C warmer worden dan 190 euro Gigabyte B550 Aorus Pro.

[DaniëlWW2]

Ah ik weet nog vijf jaar geleden dat we ook deze discussie gingen voeren. Toen was het alleen de andere kant op omdat de helft van de moederborden eigenlijk maar net Zen 1 aankon. Heel andere tijden.

@rapture Je hebt uiteraard gelijk dat het ook een probleem van efficiëntie is. Elke mosfet/powerstage heeft zo'n curve en de truc is juist die curve zo lang mogelijk, vrij plat te houden.

Daarom heb ik eigenlijk al jaren een vrij simpele vuistregel bedacht in mijn hoofd. Ik doe:
Maximale ampère rating van alle mosfets/powerstages x voltage bij maximale belasting : 2 en dan kijk ik of dat meer is dan het werkelijke maximum verbruik van de CPU.

Dus als ik een VRM met 14x 70A zie en ik neem 1,2v dan krijg je 588W. Dat is waar we mee te maken hebben op bijvoorbeeld die Gigabyte B650 Elite en dit is gewoon dom. Je efficiëntiewinst over de helft aan powerstages is waarschijnlijk nihil. Er is geen sprake meer van een kostenefficiënt ontwerp. Dit is gewoon marketing onzin en power stages zijn niet bepaald goedkoop. Uiteindelijk is dat ook maar een onderdeel van de VRM, naast inductoren, condensator, duurdere VRM controller, eventueel doublers etc.

Voor videokaarten zijn de eisen meestal iets strenger, maar alsnog zie ik 14x 70A powerstages niet misstaan op een high end, 300W+ videokaart. Daar heeft het alleen wel meerwaarde omdat VRM koeling wat lastiger is op videokaarten, als het ontwerp überhaupt enige goede koeling heeft.

[CMT]

rapture schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 21:08:
[...]

Ik leg basisprincipes uit en nam 1 component als voorbeeld voor het deraten. Ik hoef niet de rest erbij te nemen, want er wordt in deze topic geen VRM ontworpen.

Als je 2 van deze mosfets per fase gebruikt, dan adverteren de moederbordfabrikanten graag met dubbel zoveel fasen. Dan wordt het een semantische discussie of 4 fasen met doublers of parallel geschakelde mosfets als 8 fasen geadverteerd mogen worden. Als de mosfets of power stages verdubbeld zijn, dan kan het dubbel zoveel belast worden. Voor de eenvoud en vergelijkbaarheid is de geadverteerde 8 fasen niet zo'n slecht idee. Uiteindelijk gaat het over de stroom wordt verdeeld over 8x, 10x, 12x, 14x, 16x,... low + high side mosfets of power stages.

Maar je rekent ondertussen wel uit hoeveel je met 12 'fasen' over zou hebben. En dat klopt gewoon niet.
Het is niet 12x15A = nog maar 180A, zoals ik indirect aangaf.

De definitie van fasen wordt inderdaad nogal ruim gehanteerd bij moederbord fabrikanten.
Het aantal spoelen door 2 delen geeft vaak wel een aardig idee van het aantal echte fasen.
Maar of je het nu over vrm's hebt of het aantal fasen, het komt op hetzelfde neer: ze gebruiken er veel te veel van.

Moederbordfabrikanten denken omgekeerd. 6x 40A is de lage prijsklasse en zal een extra kleine koellichaam krijgen. 12x 20A mag iets kosten en krijgt een grotere koellichaam. Aluminium kost ook wat centjes.

[...]

Er wordt zelfs onderscheid tussen dezelfde VRM gemaakt.
[Afbeelding]

150 euro Gigabyte B550 Aorus Elite moet uiteraard 17°C warmer worden dan 190 euro Gigabyte B550 Aorus Pro.

Maar is dat zo, of is dat omdat ze rekenen met een bepaald budget per moederbord klasse.

Het voorbeeld van de Gigabyte borden vind ik ook erg mooi, het geeft goed weer hoe veel ingespeeld wordt op de wensen van de consument, goed of slecht.
De B550 Aorus Pro heeft een fin-array koellichaam en de B550 Aorus Elite een brok aluminium.
Beide hebben grote kappen plastic die je even weg moet denken.
Ironisch genoeg zal het maken van de fin-array juist goedkoper zijn.

[computerjunky]

Verwijderd schreef op woensdag 5 oktober 2022 @ 17:43:
[...]

Een simpele aardappel is al 3x zo duur geworden in een paar maanden tijd, maar Nvidia heef ook aardig de prijzen opgedreven met de nieuwe videokaarten. Als Intel ook volgt met prijs verhogingen, wat niet heel ondenkbaar is, zelfs de ps5 ontkwam niet aan een prijsverhoging, dan zal dat de nieuwe realiteit worden. Alles wordt rap veel duurder

Intel heeft zijn prijzen al aangegeven en die gaan juist niet omhoog wat AMD behoorlijk de vinger geeft. AMD was al te duur deze generatie en niet echt sneller voor het gros van de markt en nu intel zijn prijzen niet verhoogd en ook nog wens oude gen borden heeft voor een prikkie heeft AMD toch wel een probleem.
Hun oude 5800X3D is straks hun enige waardige cpu als prijs concurrentie van intel tenzij ze borden en cpu's goedkoper maken.

De bal ligt bij AMD nu. Helaas is de Intel ARC gewoon 100 euro te duur voor wat het is en moeten we dus hopen sat ze snel, zeer snel met betere drivers komen.

[Help!!!!]

AMD heeft hooguit beperkte indirecte invloed op mobo prijzen. Ze kunnen alleen bepaalde eisen laten vallen (PCIe) of proberen hun mobo partners via gesprekken te overtuigen dat ze te duur zijn.

Het enige waar AMD direct controle over heeft zijn de cpu prijzen.

[ Voor 19% gewijzigd door Help!!!! op 06-10-2022 08:19 ]

[florizla]

AMD kan wel een gebaar maken op de prijs van de chipset. Op sommige borden heeft dat _twee_ keer invloed :-)

[Help!!!!]

Dat zou kunnen, de vraag is alleen hoe groot de rol vd chipset is in het prijzenverhaal.

Wie weet leveren ze die al voor rond de kostprijs.

[Dennism]

Iemand met een AM5 bordje hier die dit kan bevestigen of ontkrachten, klinkt wel heel erg knullig

https://www.reddit.com/r/...e_taichi_carrara_removes/

When enabling the EXPO profile in BIOS and restarting, the Sleep option goes away in Windows. This happens on all BIOS 1.04, 1.07, and 1.08.AS02. Disabling EXPO makes Sleep come back.

Is this expected behavior?

Update 1:

I received a response from ASRock support:

I contact HQ about you inquiry and reply below. Currently, it’s expected behavior that the S3 (sleep mode) option disappears when loading the XMP profile or EXPO profile on the AM5 platform.

Because the sleep mode cannot be woken up when choosing XMP or EXPO profile, so we hide the S3 option under the OS.

We also tested another vendor’s AM5 platform, although the other vendor’s AM5 platform has the S3 option, the sleep mode still cannot be woken up too.

I followed up with this:

Will this be fixed soon? Obviously I don't know the technical reason behind it not waking from sleep, but that seems like an issue that needs to be resolved.

And got this response:

Its depend on the AMD itself. I guess it will be fixed but not sure how soon.

Basically, AM5 as a platform doesn't wake up from sleep if running EXPO. ASRock just removed the option from Windows so the end user wouldn't experience the not waking up issue. Added post to r/AMD here:

https://www.reddit.com/r/...nt_wake_from_sleep_sleep/

Zou me eigenlijk ergens wel vreemd lijken, dit moet een reviewer toch direct opvallen?

[Help!!!!]

Voor mensen die graag schoon werken

Noctua Presents NA-TPG1 Thermal Paste Guard for AMD AM5

[gp500]

https://videocardz.com/ne...aks-out-starts-at-189-usd

MSI MPG B650 Carbon WIFI – $329.99 US
MSI MPG B650 EDGE WIFI – $289.99 US
MSI MAG B650 Tomahawk WIFI – $239.00 US
MSI MPG B650I EDGE WIFI – $239.99 US
MSI MAG B650M Mortar WIFI – $219.99 US
MSI PRO B650-P WIFI – $209.99 US
MSI PRO B650M-A WIFI – $189.99 US

Gewone B650 met wifi
Versie zonder wifi zal er toch ook wel komen.

Dus nog een 10-20 eraf, mogelijk!

Nog steeds zeer hoog om mee te starten.

[ Voor 4% gewijzigd door gp500 op 06-10-2022 22:56 ]

[Help!!!!]

AMD Trim Q3 Forecast, $1 Billion Missing, Client Processor Revenue down 40%, Halved Quarter-over-Quarter

"The PC market weakened significantly in the quarter," said AMD Chair and CEO Dr. Lisa Su. "While our product portfolio remains very strong, macroeconomic conditions drove lower than expected PC demand and a significant inventory correction across the PC supply chain. As we navigate the current market conditions, we are pleased with the performance of our Data Center, Embedded, and Gaming segments and the strength of our diversified business model and balance sheet. We remain focused on delivering our leadership product roadmap and look forward to launching our next-generation 5 nm data center and graphics products later this quarter."

"This update does not present all necessary information for an understanding of AMD's financial condition as of the date of this release, or its results of operations for the third quarter of 2022. As AMD completes its quarter-end financial close process and finalizes its financial statements for the quarter, it will be required to make judgments in a number of areas. It is possible that AMD may identify items that require it to make adjustments to the preliminary financial information set forth above and those adjustments could be material. AMD does not intend to update any financial information prior to release of its final third quarter financial statement information, which is currently scheduled for Nov. 1, 2022."


Hier op tweakers heb ik eigenlijk nog geen verhalen gelezen van mensen die een ZEN4 aangeschaft hebben, ga ervan uit dat dat wel wat beter wordt met beschikbaarheid B650 maar het valt wel op.

Benieuwd naar 1 nov, er zal toch wel iemand zijn die even zal vragen hoe de uptake van zen 4 is......

[bwerg]

Help!!!! schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 08:51:
Hier op tweakers heb ik eigenlijk nog geen verhalen gelezen van mensen die een ZEN4 aangeschaft hebben, ga ervan uit dat dat wel wat beter wordt met beschikbaarheid B650 maar het valt wel op.

Benieuwd naar 1 nov, er zal toch wel iemand zijn die even zal vragen hoe de uptake van zen 4 is......

Ik lees letterlijk meer reacties van mensen die na het zien van de Zen4-review voor Alder Lake gaan...

[Dennism]

Help!!!! schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 08:51:
[url="https://www.techpowerup.com/299640/amd-trim-q3-forecast-usd-1-billion-missing-client-processor-

Hier op tweakers heb ik eigenlijk nog geen verhalen gelezen van mensen die een ZEN4 aangeschaft hebben, ga ervan uit dat dat wel wat beter wordt met beschikbaarheid B650 maar het valt wel op.

Benieuwd naar 1 nov, er zal toch wel iemand zijn die even zal vragen hoe de uptake van zen 4 is......

De vraag zal vast komen, maar of er ook een zinnig antwoord komt is een 2de

[DaniëlWW2]

bwerg schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 09:03:
[...]

Ik lees letterlijk meer reacties van mensen die na het zien van de Zen4-review voor Alder Lake gaan...

De logische reactie is dan ook Alder Lake, toch van een oudere Zen naar Zen 3 of de 5800X3D.
Het probleem is ook niet Zen 4. Dat zijn gewoon uitstekende CPU's. Het platform is het probleem.

AMD moet de macro-economische omstandigheden niet alleen erkennen, maar er ook naar gaan handelen. Zowel voor GPU's als hun verschillende lijnen van CPU's. Alleen voor Epyc kunnen ze misschien nog enorme marges vragen.

[ Voor 21% gewijzigd door DaniëlWW2 op 07-10-2022 10:15 ]

[Hans1990]

Top 10 CPUs pricewatch: 5800X3D 5600X 5800X 5700X 7950X 5900X 7700X 12700K 5600 5950X
(De 12600K en 12900K vallen er net buiten op respectievelijk plaats 11 en 14)

Er zitten maar 3 Ryzen 9 CPUs in de top 10 (waar AMD echt overtuigend uitblinkt in MT prestaties). Kans is ook dat deze PW views als shortcut worden gebruikt naar de AMD launch review (spreek uit ervaring). In Ryzen 5 of 7 categorie kan je stellen dat Ryzen 5000 nog steeds prima voldoet & betaalbaarder is, de 5800X3D is net zo sterk is in games, of de Intel i5/i7 CPUs presteren gelijkwaardig in games en productivity als de 7000 verwanten.

Dat er dan een duur platform tussen gaat zitten werkt ze zeker tegen. Dat is niet alleen de marktomstandigheden denk ik, met zulke grote prijsverschillen zou ik ook 2x nadenken (MB+32GB kit is zo 300 euro duurder). Ryzen 5000 en Intel Alderlake hebben beide nog DDR4 support en betaalbare moederborden. Als ik nu echt de noodzaak heb om te upgraden voor productivity, zou ik ook eerder overwegen mijn 3900X uit te wisselen met een 5950X.

Hoop eigenlijk wel binnenkort eens een volledige re-review te zien van de Ryzen CPUs op bijvoorbeeld 65W. Die 300 euro meerprijs klinkt veel, maar met de huidige energieprijzen koop je daar maar 300-1200kWh (mediaan 600kWh) elektriciteit voor. Een systeem dat 100W meer verbruikt tijdens load verdiend zichzelf (-600kWh) met 4 jaar 4u/dag gewoon terug. Enige nadeel is dat je in de winter de kachel iets harder moet laten werken , maar elektriciteit is over algemeen genomen factor 3-5x zo duur dan gas/stadswarmte/warmtepomp.

[Vagax]

Zojuist de 7700x bemachtigd en het is wel een bijzonder verhaal met de wattage, op ongeveer 130 watt zit ik op 5.2 Ghz en met 85 watt op 5.15 Ghz, een stuk minder energie voor bijna dezelfde performance, mijn temperatuur ligt nu bij de 60-70 graden in combinatie met een Pure Rock 2.

Zou dit aan de CPU zelf liggen? Van het filmpje wat ik had bekeken lijkt het namelijk dat niet elke CPU de PBO curve van -30 aankan.

Filmpje in kwestie

[ Voor 7% gewijzigd door Vagax op 07-10-2022 11:14 ]

[WiLLoW_TieN]

Hans1990 schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 10:36:
Top 10 CPUs pricewatch: 5800X3D 5600X 5800X 5700X 7950X 5900X 7700X 12700K 5600 5950X

...hele lap tekst...

En de 5700X kost nu nog maar €249 incl. verzenden verkocht door Amazon(.nl) zelf

[DaniëlWW2]

Help!!!! schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 08:51:
AMD Trim Q3 Forecast, $1 Billion Missing, Client Processor Revenue down 40%, Halved Quarter-over-Quarter

"The PC market weakened significantly in the quarter," said AMD Chair and CEO Dr. Lisa Su. "While our product portfolio remains very strong, macroeconomic conditions drove lower than expected PC demand and a significant inventory correction across the PC supply chain. As we navigate the current market conditions, we are pleased with the performance of our Data Center, Embedded, and Gaming segments and the strength of our diversified business model and balance sheet. We remain focused on delivering our leadership product roadmap and look forward to launching our next-generation 5 nm data center and graphics products later this quarter."

"This update does not present all necessary information for an understanding of AMD's financial condition as of the date of this release, or its results of operations for the third quarter of 2022. As AMD completes its quarter-end financial close process and finalizes its financial statements for the quarter, it will be required to make judgments in a number of areas. It is possible that AMD may identify items that require it to make adjustments to the preliminary financial information set forth above and those adjustments could be material. AMD does not intend to update any financial information prior to release of its final third quarter financial statement information, which is currently scheduled for Nov. 1, 2022."


Hier op tweakers heb ik eigenlijk nog geen verhalen gelezen van mensen die een ZEN4 aangeschaft hebben, ga ervan uit dat dat wel wat beter wordt met beschikbaarheid B650 maar het valt wel op.

Benieuwd naar 1 nov, er zal toch wel iemand zijn die even zal vragen hoe de uptake van zen 4 is......

Even doorgezocht en de verdeling is als volgt:
Data Center = Epyc
Client = laptop + desktop CPU's + chipsets
Gaming = consoles + GPU's
Embedded = embedded CPU's + Xillinx

Dus omzet uit de APU's, Ryzen + AM4/AM5 moederborden gaat halveren. Gaming was in de Q2/2022 al een kwestie van sterke vraag naar console chips die de afnemende vraag naar dGPU's compenseerde. Nu kan je na twee jaar, nog steeds niet zomaar een XSX of PS5 krijgen waardoor die chips wel verkocht zullen worden. Maar de dGPU situatie lijkt me ook niet verbeterd de laatste twee maanden...

Gaming segment revenue was $1.7 billion, up 32% year-over-year driven by higher semi-custom product sales, partially offset by a decline in gaming graphics revenue. Operating income was $187 million, or 11% of revenue, compared to $175 million or 14% a year ago. Operating income improvement was primarily driven by higher revenue, partially offset by higher operating expenses. Operating margin was lower primarily due to lower graphics revenue and higher operating expenses.

https://ir.amd.com/news-e...er-2022-financial-results

Ik hoop dan ook echt dat AMD de conclusies trekt en iets gaat doen aan B650(E) prijzen, de 7700X/7600X verlaagt in prijs en met de 7600 komt. Oh en natuurlijk ook RDNA3. Het is waanzin als ze denken Nvidia prijzen kunnen gaan vragen. Uiteindelijk heeft AMD ook een wafercontract met TSMC en zijn ze waarschijnlijk een van de grootste afnemers. Ze moeten van al die N7, N6 en N5 wafers af.

[Dennism]

DaniëlWW2 schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 10:12:
[...]


AMD moet de macro-economische omstandigheden niet alleen erkennen, maar er ook naar gaan handelen. Zowel voor GPU's als hun verschillende lijnen van CPU's. Alleen voor Epyc kunnen ze misschien nog enorme marges vragen.

Zelfs dat laatste ga ik me afvragen, normaal gesproken zag ik bij ons eigenlijk een volle agenda tot eind Q1 2023, maar langzaam lijken daar toch gaten te vallen (nu zal dat niet allemaal AMD based zijn uiteraard). Ook in het zakelijke segment begin ik te zien dat mensen pas op de plaats gaan maken en afwachtender worden, en als wij dat al zien, zullen de reuzen dat verwacht ik zeker zien, daar die vaak veel sneller reageren op de markt dan wij, in positieve of negatieve zin.

[DaniëlWW2]

Dennism schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 12:56:
[...]


Zelfs dat laatste ga ik me afvragen, normaal gesproken zag ik bij ons eigenlijk een volle agenda tot eind Q1 2023, maar langzaam lijken daar toch gaten te vallen (nu zal dat niet allemaal AMD based zijn uiteraard). Ook in het zakelijke segment begin ik te zien dat mensen pas op de plaats gaan maken en afwachtender worden, en als wij dat al zien, zullen de reuzen dat verwacht ik zeker zien, daar die vaak veel sneller reageren op de markt dan wij, in positieve of negatieve zin.

Staat tegenover dat Epyc jarenlang ook met beperkte capaciteit te maken gehad lijkt te hebben, we ook weten dat Milan behoorlijk efficiënt is en dat ze een enorme impact hebben gehad op Intel hun server tak. Zeker omdat Intel maar niet met Sapphire Rapids komt. Dat platform zal het moeten opnemen tegen Genoa, maar ik denk dat Milan voorlopig nergens naartoe gaat. En dus gaat Zen 3 productie voorlopig ook niet gestaakt worden. N7 is ondertussen wel twee generaties oud en zal allang niet meer cutting edge prijzen kosten. De fabriek is afbetaald, de DUV machines zijn afbetaald en het is nu een "long node" omdat de stap naar N5 veel duurder is. Zo gaat het met elke TSMC node en hier zal het niet anders zijn. N6 heeft wel een extra kostenpost omdat er EUV machines aan te pas komen. Staat tegenover dat het hele punt van N6 juist een kostenbesparing over N7 is omdat je een chip nu sneller moet kunnen maken alsmede iets kleiner. Waarschijnlijk is AMD ook nog eens een erg grote klant van N7/N6 tussen chipsets, APU's, Zen 3, MCD en I/O chiplets en N33. Een laatste element is dat AMD ook beperkt was in substraten en packaging, maar dat zou ook een steeds kleiner probleem moeten worden.

AMD zou prijsvoordelen ook kunnen (en moeten) doorrekenen met goedkopere Milan based Epyc servers. Immers zakken de Ryzen 5000 prijzen ook hard omdat dit niet meer de beste CPU is en ze niet verkopen. Ze moeten daar wel tot het besef komen dat we hier te maken hebben met een kapitalistisch economisch systeem. Boom bust cycles zijn hier inherent aan en we gaan een bust in na twee jaren pandemie, zware verstoring van wereldwijde productieketens, enorme QE die nu terugkomt als inflatie en een bijna ongekende energiecrisis. Het is wel iets fundamenteler dan een paar bankiers die te gierig werden...

Het is voorbij met de gewenste 50%+ marges op consumenten IC's. Dat besef moet alleen maar eens doordringen. In serverland kan zeker AMD hun oude Milan platform neerzetten als betaalbaar alternatief. Dat zou ook logisch zijn omdat ze zo hun enorme voordeel in productiekosten het beste gebruiken.

Als ik naar de Q2/2022 statements kijk, dan is het $3,028 miljoen/46% marge over het hele portfolio van AMD. Gaat er vervolgens $1300 miljoen af voor R&D en dan nog wat andere zaken. Uiteindelijk houden ze $447 miljoen winst over. Ze kunnen dus zeker wat minder marge nemen. Break even lijkt net boven de 35% te zitten. Ze kunnen ook maar beter hun huidige, uitstekende portfolio gaan omzetten in marktaandeel. Nvidia lijkt echt een fors probleem te hebben, maar Intel begint langzaam, heel langzaam hun zaken een beetje op orde te krijgen. AMD moet hun R&D gaan omzetten in marktaandeel en de macro economische omstandigheden zijn vooral erg vervelend voor hun en de grote aandeelhouders.

[ Voor 7% gewijzigd door DaniëlWW2 op 07-10-2022 14:52 ]

[Help!!!!]

Helaas geen goed (DDR5) nieuws: TrendForce: Maak je klaar voor hogere prijzen SSD en RAM

en Anandtech's stukje over AMD Q3 financials:

AMD Issues Early Q3’22 Financial Results: Misses Guidance By $1B as Client Revenue Craters

[ Voor 41% gewijzigd door Help!!!! op 07-10-2022 17:07 ]

[Hero of Time]

Gisteravond m'n systeem besteld, 7700X en een ASRock X670E Pro RS. Net voor ik in slaap viel of toen ik wakker werd vanochtend bedacht ik mij dat de G.Skill Ripjaws die ik had besteld geen EXPO heeft. Het is een XMP kit. Woeps. Zal vast wel werken, maar de vraag is of de timings ook overeen kunnen komen enzo. Geheugen dat wel EXPO heeft is een stuk duurder.

Morgen zal ik alles hebben en kan ik gaan bouwen. Zin an.

[Devil N]

Help!!!! schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 08:51:
Hier op tweakers heb ik eigenlijk nog geen verhalen gelezen van mensen die een ZEN4 aangeschaft hebben, ga ervan uit dat dat wel wat beter wordt met beschikbaarheid B650 maar het valt wel op.

Benieuwd naar 1 nov, er zal toch wel iemand zijn die even zal vragen hoe de uptake van zen 4 is......

Ik mis ook inderdaad een beetje een AM5/Zen 4 ervaringen-topic hier. Er wordt in deze thread vooral veel afgegeven op de hoge prijzen van AM5 moederborden, wat allicht terechte kritiek is, maar als zijnde iemand die al lang en breed een AM5-systeem in huis heeft heb ik daar niet zoveel boodschap aan.

Vagax schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 11:08:
Zojuist de 7700x bemachtigd en het is wel een bijzonder verhaal met de wattage, op ongeveer 130 watt zit ik op 5.2 Ghz en met 85 watt op 5.15 Ghz, een stuk minder energie voor bijna dezelfde performance, mijn temperatuur ligt nu bij de 60-70 graden in combinatie met een Pure Rock 2.

Zou dit aan de CPU zelf liggen? Van het filmpje wat ik had bekeken lijkt het namelijk dat niet elke CPU de PBO curve van -30 aankan.

Filmpje in kwestie

Dat PBO is een beetje een your-mileage-may-vary verhaal. Ik kon de resultaten uit die video perfect reproduceren met mijn 7700X, maar de stabiliteit op de lange termijn is twijfelachtig. Vooral omdat Cinebench niet zo'n goede maatstaf is voor stabiliteit.

Ik ben zelf een beetje gaan spelen met iets conservatievere settings, en ben uiteindelijk uitgekomen op PBO curve van -20, max temperature target van 85 graden en max power target van 110 W. Daarmee behaal ik een Cinebench-score hoger dan stock, met een all-core frequency van 5.15 GHz (met een Dark Rock Pro 4 aircooler) en CPU core temp niet hoger dan 82 graden. Die settings hebben een uur lange stress test van OCCT doorstaan, en inmiddels anderhalve week later draait het nog steeds superstabiel. Geen enkele random reboot of blue screen gehad.

Maar het kan best zijn dat ik een golden sample heb en dat een andere 7700X zelfs op PBO -10 nog niet stabiel draait. Dit valt allemaal onder de silicon lottery. Kwestie van uitproberen en kijken wat werkt.

Hero of Time schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 19:58:
Gisteravond m'n systeem besteld, 7700X en een ASRock X670E Pro RS. Net voor ik in slaap viel of toen ik wakker werd vanochtend bedacht ik mij dat de G.Skill Ripjaws die ik had besteld geen EXPO heeft. Het is een XMP kit. Woeps. Zal vast wel werken, maar de vraag is of de timings ook overeen kunnen komen enzo. Geheugen dat wel EXPO heeft is een stuk duurder.

Morgen zal ik alles hebben en kan ik gaan bouwen. Zin an.

Ja dat maakt gelukkig niet zoveel uit. Ik heb ook een XMP setje en dat werkt probleemloos. EXPO biedt nog wat extra finetuning speciaal voor Zen bovenop standaard XMP, maar of je daar echt veel van gaat merken in de praktijk? Hoe dan ook kun je nog altijd in de BIOS een normaal XMP profile kiezen en het loopt allemaal zoals verwacht.

[MneoreJ]

Devil N schreef op vrijdag 7 oktober 2022 @ 20:56:
Ik mis ook inderdaad een beetje een AM5/Zen 4 ervaringen-topic hier. Er wordt in deze thread vooral veel afgegeven op de hoge prijzen van AM5 moederborden, wat allicht terechte kritiek is, maar als zijnde iemand die al lang en breed een AM5-systeem in huis heeft heb ik daar niet zoveel boodschap aan.

Is er iets dat je ervan weerhoudt zo'n topic te maken, a la AMD Ryzen (ZEN3) platform Ervaringen & OC topic? Behalve inspanning voor een goede TS dan, maar dat is geen heel goed excuus als je expliciet klaagt dat zo'n topic er niet is.

[caffeine]

Ik zat zojuist uit verveling op Microcenter the browsen (die in de USA), en daar stond na wat filteren dit bordje te koop. Is de B650 serie gewoon stilletjes gereleased? Heb er anders dan wat productaankondigingen nog niet veel over gehoord, wat gelekte prijzen, maar geen concrete datum, maar nu is het al te koop? Vreemd.

[Hero of Time]

caffeine schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 07:50:
Ik zat zojuist uit verveling op Microcenter the browsen (die in de USA), en daar stond na wat filteren dit bordje te koop. Is de B650 serie gewoon stilletjes gereleased? Heb er anders dan wat productaankondigingen nog niet veel over gehoord, wat gelekte prijzen, maar geen concrete datum, maar nu is het al te koop? Vreemd.[Afbeelding]

Lees de laatste pagina even van dit topic (of laatste 2, afhankelijk van je posts per pagina instelling), want eerder deze week was het al gereleased. Hier kan je ze ook al krijgen.

Ik was niet onder de indruk van wat de B650 borden bieden voor hoe duur ze zijn. Daarom ben ik voor de ASRock X670E Pro RS gegaan. Zat eerst te kijken naar de Gigabyte X670 Gaming X AX, maar die ASRock is praktisch net zo duur en geeft dan wel een PCIe 5.0 x16 slot. Onnodig, maar omdat het kan en het prijsverschil verwaarloosbaar is.

[DaniëlWW2]

Het lijkt erop dat de verkoop van Zen 4 ook alles behalve goed gaat.

[masterrobo]

DaniëlWW2 schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 12:24:
Het lijkt erop dat de verkoop van Zen 4 ook alles behalve goed gaat.
[YouTube: No One Is Buying AMD Zen 4, Post Launch Update]

Ik hoop echt op een goede black friday dump, maar misschien verwacht ik er teveel van.

[Abbadon]

DaniëlWW2 schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 12:24:
Het lijkt erop dat de verkoop van Zen 4 ook alles behalve goed gaat.
[YouTube: No One Is Buying AMD Zen 4, Post Launch Update]

Dat verbaast mij niets. Waar de vorige twee generaties nog drop-in replacements waren moet je nu investeren in een nieuw moederbord en nieuw geheugen. Combineer dat met de huidige crises en de absurde prijzen* en het zal inderdaad niet als warme broodjes over de toonbank gaan.

(*) In 2019 heb ik een Asus Crosshair VIII Hero Wifi gekocht voor een toen al stevige €430. Wil ik nu de A5-versie van dat bord dan ben ik €800 - achthonderd Euro! - kwijt. Volstrekte idiotie.


Overigens ben ook niet onder de indruk van het platform. Althans, wat de implementatie van DDR5 betreft, want:
a) Bij het plaatsen van twee DIMM's per kanaal, zelfs als het single rank betreft, valt de formeel ondersteunde snelheid terug naar een povere 3600MT/s, daar koop je geen duur DDR5 voor.

Max Memory Speed
1x1R 5200 MT/s
1x2R 5200 MT/s
2x1R 3600 MT/s
2x2R 3600 MT/s

b) Ondanks de toegenomen bandbreedte van DDR5 - indien je jezelf beperkt tot één DIMM per kanaal - heeft AMD de interne bandbreedte nagenoeg ongemoeid gelaten:



De schrijfinterface via Infinity Fabric tussen cpu en geheugencontroller is nog steeds tot 16Byte per kloktik schrijven beperkt. Dat betekent dus dat een 7700X maar met 16Byte maal 2.000MHz (stel je hebt de FCLK daarop ingesteld) is 32GB/s kan schrijven, terwijl het geheugen (stel je hebt DDR5-6000) 96GB/s aankan, driemaal zo veel(!)
Dat voelt alsof AMD er een halfbakken DDR5 implementatie van gemaakt heeft en het bij de volgende generatie pas af zal maken. Dan vraag ik me af wat een denkbeeldige Zen4 voor AM4 zou hebben gekund.

[Devil N]

Abbadon schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 13:18:
Overigens ben ook niet onder de indruk van het platform. Althans, wat de implementatie van DDR5 betreft, want:
a) Bij het plaatsen van twee DIMM's per kanaal, zelfs als het single rank betreft, valt de formeel ondersteunde snelheid terug naar een povere 3600MT/s, daar koop je geen duur DDR5 voor.

Max Memory Speed
1x1R 5200 MT/s
1x2R 5200 MT/s
2x1R 3600 MT/s
2x2R 3600 MT/s

Daar moest ik ook wel even van slikken. Gelukkig ben ik meteen voor 64 GB DDR5 gegaan, dus voorlopig zit ik wel even goed, maar ik hoop niet dat ik ooit genoodzaakt wordt door m'n werk om te upgraden naar 128 GB. Mocht dat toch gebeuren dan is het denk ik slimmer om het geheugen in z'n geheel te vervangen door 2x 64 GB (er vanuit gaande dat zo'n setje bestaat tegen die tijd) in plaats van extra DIMMs er naast te zetten.

b) Ondanks de toegenomen bandbreedte van DDR5 - indien je jezelf beperkt tot één DIMM per kanaal - heeft AMD de interne bandbreedte nagenoeg ongemoeid gelaten:

[...]

De schrijfinterface via Infinity Fabric tussen cpu en geheugencontroller is nog steeds tot 16Byte per kloktik schrijven beperkt. Dat betekent dus dat een 7700X maar met 16Byte maal 2.000MHz (stel je hebt de FCLK daarop ingesteld) is 32GB/s kan schrijven, terwijl het geheugen (stel je hebt DDR5-6000) 96GB/s aankan, driemaal zo veel(!)
Dat voelt alsof AMD er een halfbakken DDR5 implementatie van gemaakt heeft en het bij de volgende generatie pas af zal maken. Dan vraag ik me af wat een denkbeeldige Zen4 voor AM4 zou hebben gekund.

Als ik het goed begrijp is Zen 4 voornamelijk een verfijning van Zen 3, met als grootste verschil de extra power delivery en bandbreedte die AM5 met zich meebrengt, waardoor ze veel hogere klokfrequenties kunnen pushen dan voorheen. Vanuit dat oogpunt is het dan niet zo vreemd dat er wat legacy restricties zijn achtergebleven die de performance nog wat tegenhouden.

Dat betekent overigens ook dat er nog heel wat rek zit in het platform en dat we voor Zen 5 en beyond een aantal flinke performance boosts kunnen verwachten. Dat is ook één van de redenen waarom ik niet meteen voor een topmodel van Zen 4 ben gegaan, zodat het over +/- twee jaar voor mij aantrekkelijker zal zijn om te upgraden naar een nieuwere AM5 CPU.

[DaniëlWW2]

@Abbadon Oef, die had ik nog niet door...
Maar zo vallen er bij mij ook wat meer puzzelstukjes op haar plaats. Bijvoorbeeld waarom Robert Hallock nog zei dat frequentie voor RAM niet zoveel uitmaakt. Ik vraag me nu al helemaal af of je niet beter een DDR5 setje kan nemen en dit beter kan tunen voor 4000MT/s en zo strak mogelijke timings om tenminste een latency voordeel te halen.

Tweede is dat dit bij mij ook de vraag oproept wat de 700 series moederborden gaan doen met Zen 5? Want beperkte snelheden voor RAM hebben wel nu al eens eerder gezien met AM4. Derde is voor mij dan ook het besef dat Zen 4 op een AM4 substraat met de oude I/O chiplet, waarschijnlijk nauwelijks langzamer zou zijn dan de versie op AM5. Ik zie het niet gebeuren, maar het zou wel een interessante zijn.

Het probleem is en blijft ook niet Zen 4 op zich. Dat is een zeer goede x86-64 processor die zowel heel snel als heel efficiënt kan zijn in een breek scala aan workloads. Het platform, daar zitten de problemen. Het succes van Zen 4 is eigenlijk ook maar gedeeltelijk in de handen van AMD. De oplossing moet voornamelijk van de moederbord fabrikanten komen die te veel, en te dure moederborden hebben ontwikkeld die totaal niet aansluiten bij de wensen van de gemiddelde DIY consument. En DDR5 biedt op het moment weinig meerwaarde, maar is een extra kostenpost.

[CMT]

Abbadon schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 13:18:
[...]


Dat verbaast mij niets. Waar de vorige twee generaties nog drop-in replacements waren moet je nu investeren in een nieuw moederbord en nieuw geheugen. Combineer dat met de huidige crises en de absurde prijzen* en het zal inderdaad niet als warme broodjes over de toonbank gaan.

(*) In 2019 heb ik een Asus Crosshair VIII Hero Wifi gekocht voor een toen al stevige €430. Wil ik nu de A5-versie van dat bord dan ben ik €800 - achthonderd Euro! - kwijt. Volstrekte idiotie.


Overigens ben ook niet onder de indruk van het platform. Althans, wat de implementatie van DDR5 betreft, want:
a) Bij het plaatsen van twee DIMM's per kanaal, zelfs als het single rank betreft, valt de formeel ondersteunde snelheid terug naar een povere 3600MT/s, daar koop je geen duur DDR5 voor.

Max Memory Speed
1x1R 5200 MT/s
1x2R 5200 MT/s
2x1R 3600 MT/s
2x2R 3600 MT/s

Formeel, maar we weten dat het in de praktijk weinig betekent. Zen3 ondersteunt formeel ook maar t/m 3200 MT/s. Intel spreekt bij de 12900k van een t/m 4800 MT/s, met daarbij de notitie dat het lager uit kan vallen, afhankelijk van de geheugenconfiguratie. Bij Zen2/3 is ook gebleken dat 4x3600 MT/s (of hoger met wat tuning), gewoon mogelijk was. Persoonlijk hecht ik dus geen waarde aan de officiële specificatie.

b) Ondanks de toegenomen bandbreedte van DDR5 - indien je jezelf beperkt tot één DIMM per kanaal - heeft AMD de interne bandbreedte nagenoeg ongemoeid gelaten:

[Afbeelding]

De schrijfinterface via Infinity Fabric tussen cpu en geheugencontroller is nog steeds tot 16Byte per kloktik schrijven beperkt. Dat betekent dus dat een 7700X maar met 16Byte maal 2.000MHz (stel je hebt de FCLK daarop ingesteld) is 32GB/s kan schrijven, terwijl het geheugen (stel je hebt DDR5-6000) 96GB/s aankan, driemaal zo veel(!)
Dat voelt alsof AMD er een halfbakken DDR5 implementatie van gemaakt heeft en het bij de volgende generatie pas af zal maken. Dan vraag ik me af wat een denkbeeldige Zen4 voor AM4 zou hebben gekund.

Het schema kan niet kloppen. Dan zouden we namelijk een harde limiet van 32000 MB/s moeten zien bij de 7700X schrijfbrandbreedte. Wel vindt ik het erg merkwaardig dat de lees snelheid zo laag uitvalt.:


De 7950X heeft dat niet:


En bij de geheugenoverklok test van IgorsLab, schaalt het nog verder omhoog richting 80000 - 90000 MB/s:
https://www.igorslab.de/a...marks-und-empfehlungen/7/

[ Voor 3% gewijzigd door CMT op 08-10-2022 14:43 ]

[caffeine]

Hero of Time schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 09:21:
[...]

Lees de laatste pagina even van dit topic (of laatste 2, afhankelijk van je posts per pagina instelling), want eerder deze week was het al gereleased. Hier kan je ze ook al krijgen.

Ik was niet onder de indruk van wat de B650 borden bieden voor hoe duur ze zijn. Daarom ben ik voor de ASRock X670E Pro RS gegaan. Zat eerst te kijken naar de Gigabyte X670 Gaming X AX, maar die ASRock is praktisch net zo duur en geeft dan wel een PCIe 5.0 x16 slot. Onnodig, maar omdat het kan en het prijsverschil verwaarloosbaar is.

Kan aan mij liggen hoor, maar heb tot 3 pagina's terug gekeken en zie nergens een linkje naar een Nederlandse productpagina? Ook als ik Google op "B650 kopen", of hier op Tweakers filter op B650 vindt ik nog niks, op een "wordt verwacht" NZNXT bordje na.

Zit zelf ook de X670E Pro RS, ASUS PRIME en MSI Pro te overwegen, maar wil toch echt eerst de prijzen van de Asus B650 ProArt Creator zien, omdat die echt perfect bij mijn usecase past, en een van de weinige bordjes is zonder "gamerness". Zolang het maar geen Gigabyte is

[Abbadon]

AMD heeft zelf die architectuur gedeeld. Hier nog zo'n plaatje (staat zelfs confidential boven):


Een tool als AIDA kan wel iets anders meten met de caches en buffers in een net nieuwe cpu. In ieder geval kan de schrijfsnelheid onmogelijk hoger zijn dan de leessnelheid, dus AIDA meet (nog) niet correct de schrijfsnelheid.
De lees- en copy-cijfers in het bovenste voorbeeld (de 7700X) lijken te kloppen, want met 32Byte per kloktik is de bandbreedte bij een FCLK van 2000MHz namelijk 64GB/s, dus die gemeten 58 en 59GB/s passen prima.

Bij het voorbeeld daaronder - die van de 7950X - worden beide cpu->memorycontroller lees-interfaces geaggregeerd, dus 2*32Byte per kloktik. Theoretisch kom je dan op 128GB/s uit, maar dat haal je niet omdat het geheugen 96GB/s doet. De praktijk levert duidelijk minder op - 74GB/s lezen - omdat het met hogere snelheden blijkbaar minder goed schaalt (of welke andere reden). De aangegeven schrijfsnelheid van 77GB/s kan onmogelijk correct zijn want theoretisch is maximaal 2*16Byte*2000Mhz=64GB/s mogelijk.

Ik doe de aanname dat een vergissing van AMD over slechts een plaatje minder waarschijnlijk is dan een vergissing van AIDA in de software.


En wat betreft de snelheden van twee DIMM's per kanaal, ja de praktijk wijst uit dat het veelal sneller kan, maar je hebt nul garanties. Het punt is dat het verschil tussen 5200MT/s en 3600MT/s zo groot is (3600 is 69% van 5200) en je dus uiteindelijk ook minder hoge snelheden kunt halen. Ter vergelijk, bij Zen 3 is dat percentage 83% (nml. 3200 vs 2667) en bij Raptor Lake is het 79% (5600 vs 4400).

[CMT]

Toch heb ik nog steeds mijn twijfels. In een presentatie kunnen immers ook fouten zitten, al lijkt mij dit niet waarschijnlijk.

Ik denk dat de gemeten lees & copy snelheden van de 7700X dan ook niet kloppen.
3000 MHz & 32byte/cycle read = 96000 MB/s in theorie, moet dan genoeg bandbreedte in beslag nemen om de IF link richting de CCD hoe dan ook te verzadigen.
Er is uiteraard ook sprake van overhead om de integriteit van het dataverkeer tussen ram en cpu te garanderen.
Dus stel dat we een lage 75% nemen van de theoretische max: 96000MB/s, dan blijft er 72000 MB/s over. Een evt. harde leessnelheid limiet van 64000 MB/s, moet dan gewoon zichtbaar zijn. Net zoals met de schrijfsnelheid bij de 8-core en lager van Zen 2 & 3 het geval was (met 1900MHz IF: 30400 MB/s write).

Ik kan mij alleen niet voorstellen dat AIDA niet overweg kan met Zen4 en DDR5. Het programma hoeft alleen maar van en naar het geheugen te lezen en dat goed te timen met de HPET referentieklok.

Waar heb je trouwens de info vandaan dat Raptor Lake quad singlerank (2 dimm per kanaal) officieel 4400MHz ondersteunt? Op die productpagina van Intel staat daar niets over: https://www.intel.com/con...0-ghz/specifications.html

[Ludewig]

Volgens 1 van de overclockers (Frame Chasers volgens mij) is DDR5 veel gevoeliger voor 4 DIMMs dan DDR4. Dus tot 64 GB zou ik 2 DIMMs gebruiken.

Hynix heeft vorige maand 24GB per rank DIMMs aangekondigd voor servers, dus op zich zouden ze ook 48 GB dual rank DIMMs kunnen maken voor consumenten, maar dat is momenteel vast de moeite nog niet.

Als je nu al meer dan 64 GB nodig hebt, kun je misschien beter bij DDR4 blijven, of de ervaringen afwachten. Misschien dat 1 van de moederborden per ongeluk wel 4 DIMMs aankan op hoge snelheid.

[Help!!!!]

Abbadon schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 13:18:
[...]


Dat verbaast mij niets. Waar de vorige twee generaties nog drop-in replacements waren moet je nu investeren in een nieuw moederbord en nieuw geheugen. Combineer dat met de huidige crises en de absurde prijzen* en het zal inderdaad niet als warme broodjes over de toonbank gaan.

(*) In 2019 heb ik een Asus Crosshair VIII Hero Wifi gekocht voor een toen al stevige €430. Wil ik nu de A5-versie van dat bord dan ben ik €800 - achthonderd Euro! - kwijt. Volstrekte idiotie.


Overigens ben ook niet onder de indruk van het platform. Althans, wat de implementatie van DDR5 betreft, want:
a) Bij het plaatsen van twee DIMM's per kanaal, zelfs als het single rank betreft, valt de formeel ondersteunde snelheid terug naar een povere 3600MT/s, daar koop je geen duur DDR5 voor.

Max Memory Speed
1x1R 5200 MT/s
1x2R 5200 MT/s
2x1R 3600 MT/s
2x2R 3600 MT/s

b) Ondanks de toegenomen bandbreedte van DDR5 - indien je jezelf beperkt tot één DIMM per kanaal - heeft AMD de interne bandbreedte nagenoeg ongemoeid gelaten:

[Afbeelding]

De schrijfinterface via Infinity Fabric tussen cpu en geheugencontroller is nog steeds tot 16Byte per kloktik schrijven beperkt. Dat betekent dus dat een 7700X maar met 16Byte maal 2.000MHz (stel je hebt de FCLK daarop ingesteld) is 32GB/s kan schrijven, terwijl het geheugen (stel je hebt DDR5-6000) 96GB/s aankan, driemaal zo veel(!)
Dat voelt alsof AMD er een halfbakken DDR5 implementatie van gemaakt heeft en het bij de volgende generatie pas af zal maken. Dan vraag ik me af wat een denkbeeldige Zen4 voor AM4 zou hebben gekund.

Good find! Volgensmij is hier in de reviews geen aandacht voor geweest. Zou toch wel graag wat meer real
world ervaringen / reviews zien om beter te begrijpen hoe materieel dit is.

[DaniëlWW2]

Help!!!! schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 19:49:
[...]

Good find! Volgensmij is hier in de reviews geen aandacht voor geweest. Zou toch wel graag wat meer real
world ervaringen / reviews zien om beter te begrijpen hoe materieel dit is.

Het schema is dan ook belachelijk voor reviewers. Zen 4, meteen door naar ARC, ondertussen komt Raptor Lake en de RTX4090 en dan even adem halen voordat RDNA3 en RTX4080 komt.
Veel uitgediepte testen komen waarschijnlijk niet voor december.

[Ludewig]

Ik ben er in elk geval blij mee dat we nu eindelijk echte reviews hebben ipv slechts geruchten. Bovendien komen de producten ook in handen van consumenten, dus krijgen we daar ook feedback van.

Ik zou zelf adviseren om niet al te snel te gaan kopen. Laat het maar even lekker sudderen ipv als early adopter tegen de problemen aan te lopen. Betaal je hopelijk ook niet de hoge prijzen die ze nu denken te kunnen vragen.

[masterrobo]

uitvoering: ASUS Prime X670-P

20% daling, gaat de goede kant op zo.

Zag ook nog 2 andere met 10 - 15% daling

[ Voor 13% gewijzigd door masterrobo op 08-10-2022 21:18 ]

[Dennism]

masterrobo schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 21:17:
uitvoering: ASUS Prime X670-P

20% daling, gaat de goede kant op zo.

Zag ook nog 2 andere met 10 - 15% daling

20% Is leuk, maar dat is nog steeds een moederbord dat eigenlijk qua positie in de stack maximaal in de +-€200 range mag zitten, terwijl het zelfs na 20% daling nog €300+ kost.

[Abbadon]

CMT schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 16:18:
Toch heb ik nog steeds mijn twijfels. In een presentatie kunnen immers ook fouten zitten, al lijkt mij dit niet waarschijnlijk.

Ik denk dat de gemeten lees & copy snelheden van de 7700X ook niet kloppen.
3000 MHz & 32byte/cycle read = 96000 MB/s in theorie, moet dan genoeg bandbreedte in beslag nemen om de IF link richting de CCD hoe dan ook te verzadigen.
Er is uiteraard ook sprake van overhead om de integriteit van het dataverkeer tussen ram en cpu te garanderen.
Dus stel dat we een lage 75% nemen van de theoretische max: 96000MB/s, dan blijft er 72000 MB/s over. Een evt. harde leessnelheid limiet van 64000 MB/s, moet dan gewoon zichtbaar zijn. Net zoals met de schrijfsnelheid bij de 8-core en lager van Zen 2 & 3 het geval was (met 1900MHz IF: 30400 MB/s write).

De bottleneck wordt niet gevormd door het geheugen (96GB/s) maar door de interface tussen CCD en IOD (de GMI - Global Memory Interface), die kan namelijk maar 2000MHz*16byte/cycle schrijven, dat is 64.000MB/s. Je kan zo'n interface nooit 100% perfect benutten, dus kom je snel uit op de gemeten waardes van 59.000MB/s, dat is toch dik 92%, dat doet mijn Zen 3 ook.

In het geel de bandbreedte in GB/s toegevoegd alsmede diverse kloksnelheden:

Waar heb je trouwens de info vandaan dat Raptor Lake quad singlerank (2 dimm per kanaal) officieel 4400MHz ondersteunt? Op die productpagina van Intel staat daar niets over: https://www.intel.com/con...0-ghz/specifications.html

Die heb ik hier vandaan: https://download.intel.co...op-Media-presentation.pdf

[CMT]

Abbadon schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 21:56:
[...]


De bottleneck wordt niet gevormd door het geheugen (96GB/s) maar door de interface tussen CCD en IOD (de GMI - Global Memory Interface), die kan namelijk maar 2000MHz*16byte/cycle schrijven, dat is 64.000MB/s. Je kan zo'n interface nooit 100% perfect benutten, dus kom je snel uit op de gemeten waardes van 59.000MB/s, dat is toch dik 92%, dat doet mijn Zen 3 ook.

In het geel de bandbreedte in GB/s toegevoegd alsmede diverse kloksnelheden:

[Afbeelding]

Dat snap ik en gaf ik ook aan in mijn post.
Een verzadiging van 100% bij de zwakste schakel is misschien niet mogelijk, maar als ik af ga op mijn ervaring met Zen2/3, dan moet dat wel heel dicht in de buurt daarvan komen.

Zie bijvoorbeeld de schrijfbandbreedte van mijn voorgaande 3800X.
De theoretische limiet is 1900x16 = 30400 MB/s.

Die heb ik hier vandaan: https://download.intel.co...op-Media-presentation.pdf

[Afbeelding]

Thanks . Dat zal dan wel een positief gevolg zijn van het gebruik van 2x IMC bij Alder/Raptor Lake.

[caffeine]

Kort vraagje, is 5600mt/s DDR5 momenteel de beste prijs/snelheid verhouding, of kan ik beter voor 6000 of 5200 gaan? Ik neem aan dat nu DDR5 mainstream begint te worden we over een jaar of 2-3 toch alweer snellere stickjes hebben. Beetje jammer om de hoofdprijs voor 6200+ te gaan betalen dan lijkt me of niet? Mijn usecase is een audio workstation.

[Hans1990]

Het klinkt in eerste instantie nogal tegenstrijdig dat de DDR5 geheugenbus een hogere bandbreedte heeft dan de CPU naar de I/O die, maar als je er over na denkt: de I/O die bediend ook PCI-e, op sommige SoCs directe I/O (USB3, SATA) en nu ook een interne GPU. Het is juist logisch dat het systeemgeheugen meer dan enkel de CPU kan bedienen.

Voorbeelden:
High-speed NICs kunnen packet data direct naar een buffer in user-space schrijven. De hardware en CPU hoeft enkel als DMA controller op te treden. Tenzij de applicatie die data ook echt gaat aanraken, hoeft die data niet op transport over de IF bus..

Een DRAMless SSD zal z'n cache in het DDR5 geheugen van het systeem willen bewerken. Dit is interne data voor een SSD waar het OS niets mee kan. Echter het OS moet wel een blokje systeemgeheugen opzij zetten voor deze schijf. De rest kan daarna unsupervised door de PCI-e hardware worden afgehandeld.

De DirectStorage API verplaatst decompressie van game assets van de CPU naar GPU. Kopie's van sector data worden echter nog wel tijdelijk in het systeemgeheugen opgeslagen. Het is niet een direct PCIe peer-to-peer transfer, zoals al wel mogelijk is op sommige hardware platformen. Of dat er op korte termijn gaat komen betwijfel ik ook, want daarvoor zou je een filesysteem flink anders moeten inrichten (denk defragmentatie die sequential transfers opbreekt, en beveilingsproblemen mbt hardware die direct user priviliges kan omzeilen).
Dat betekent dat zo'n API nog steeds (flink) aanspraak maakt op geheugenbandbreedte, vooral als de nieuwe PCI-e 5 SSDs 10+GB/s halen, dat heen en weer moet, en NVIDIA niet loog in z'n RTX I/O marketing materiaal over de decompressiesnelheid van z'n RTX3000 GPUs.

Voor een CPU is de cache architectuur veel belangrijker in random read/writes met bijbehorende latencies, dan dat de hoge bandbreedte dat is. Ik zeg het wederom: een Intel Alder Lake CPU icm DDR4 bestaat m.i. niet enkel vanwege een budget keuze, maar ook omdat veel applicaties nog niet over het kantelpunt zijn dat de hogere bandbreedte van DDR5 een duidelijk voordeel direct oplevert. Om te spreken van een halfgebakken implementatie afgaande op een paar bandbreedte cijfers vind ik wat snel gaan.

Helaas dat Anandtech dit voor Ryzen 7000 niet heeft getest, maar voor Ryzen 5000: de plot bij "Cache-to-DRAM latency" vertelt veel meer dan AIDA kan doen. Ik zou er in eerste instantie ook van uit gaan dat AIDA niet klopt, aangezien het een 3rd party software leverancier is die graag een 1-klik test wilt maken zonder te spreken over blocksizes of memory access patterns (en of die juist worden uitgevoerd, ipv dat hardware de software te slim af is - wat uiteindelijk wel AMD's job is ).

[Hero of Time]

caffeine schreef op zaterdag 8 oktober 2022 @ 15:08:
[...]

Kan aan mij liggen hoor, maar heb tot 3 pagina's terug gekeken en zie nergens een linkje naar een Nederlandse productpagina? Ook als ik Google op "B650 kopen", of hier op Tweakers filter op B650 vindt ik nog niks, op een "wordt verwacht" NZNXT bordje na.

Je hebt gelijk. In de PW heb je idd maar 2 borden van NZXT, maar de PW vertrouw ik sowieso niet als het om gloednieuwe producten gaat. Als je bijvoorbeeld bij Voedingen gaat filteren op ATX 3.0 krijg je 4 resultaten terug, van Seasonic, met status 'wordt verwacht'. Die dingen worden pas in december uitgebracht. Maar de Thermaltake GF3 is er ook en die is ATX 3.0, maar heeft niet die specificatie in de PW. En zo zijn er nog meer producten die wel bestaan, maar niet of niet fatsoenlijk in de PW zijn te vinden.

Ik was in de veronderstelling dat B650 borden al beschikbaar waren, want op de sites van de fabrikanten kan je ze al vinden. Daardoor heb ik de knoop doorgehakt en toch voor een X670E bord gegaan, want ik geloof niet dat er veel degelijke borden onder de €300 zijn. De Pro RS die ik heb is alsnog goedkoper dan de processor. Alles bij elkaar, zonder videokaart, was ik alsnog €2k kwijt.

[Hero of Time]

@DaniëlWW2, beperkte snelheid van geheugen is veel ouder dan AM4 hoor. Zo'n 12 jaar geleden heb ik een FX-8150 gebouwd en op advies van hier had ik er niet 2x 8 GB in gestopt, maar 4x 4 GB. Slechtste advies dat ik had gevolgd, want ik kan m'n geheugen niet op 1800 MHz draaien, het systeem start dan niet meer op. Maar 1666 MHz doet het wel. Halveer ik het geheugen, dan kan het wel 1800 MHz aan.

Het speelt dus al járen.

[caffeine]

Hero of Time schreef op zondag 9 oktober 2022 @ 00:13:
[...]

Je hebt gelijk. In de PW heb je idd maar 2 borden van NZXT, maar de PW vertrouw ik sowieso niet als het om gloednieuwe producten gaat.

Goed om te weten, was al een beetje verward! Lijkt er op dat de verkoop hier en daar al is gestart, hopen dat we hier in NL rond de 10e de eerste bordjes zien, perfect op tijd voor m'n verjaardag .


Ook al een lijstje met prijzen gezien voor de ASUS bordjes, 389 voor de B650 ProArt Creator... Nou is dat wel echt een mooi bordje met goeie IO (incl Thunderbolt), maar alsnog is dat wel duuuuur !

En idd, ik zit ook rond de 2k, met de hogere TDP had ik een nieuwe PSU nodig, gelijk voor een Platinum+ gegaan van EVGA, want ja, stroom is ook niet meer te betalen, en een gen4 NVMe op de kop getikt. Maar daar moet de mobo, cpu (7950X) en ram dus nog bij... Thank god, dat ik mijn kast, koeling en 3 andere SSD's mee kan nemen in de upgrade !

[Bintzak]

*knip* offtopic

[ Voor 96% gewijzigd door br00ky op 09-10-2022 16:30 ]

[florizla]

caffeine schreef op zondag 9 oktober 2022 @ 04:34:
[...]

Ook al een lijstje met prijzen gezien voor de ASUS bordjes, 389 voor de B650 ProArt Creator... Nou is dat wel echt een mooi bordje met goeie IO (incl Thunderbolt), maar alsnog is dat wel duuuuur !

Ben je zeker van die Thunderbolt? Het persbericht spreekt niet van Thunderbolt poorten, maar van een header waarvoor je nog een PCIe kaart moet kopen. Zie https://videocardz.com/pr...rd-series-with-am5-socket . Maakt het nog eens een stuk duurder als je TB nodig hebt.

[Hero of Time]

Lekker bezig geweest dit weekend, zaterdag bouwen, vandaag OS installeren. Het bouwen was voor een paar dingen even uitzoeken, maar de meeste tijd ben ik bezig geweest met het netjes maken en vooral kabel management.

Voor wie er Linux gaan draaien met deze CPU, zorg dat je de laatste firmware voor amdgpu uit git haalt, want o.a. de versie bij Debian (zelfs in Sid/Unstable) is niet voldoende. En update je initrd.
Eenmaal geïnstalleerd voelt het echt super snel aan. Alles wat ik doe is zo enorm veel sneller dan met m'n vorige pc (wat niet gek is, cpu van 10 jaar oud en 35 Watt tdp ). Ik heb een laptop via werk gehad met een R7 4750U, dus ik wist al wat een hogere IPC deed dan wat ik als media pc had, maar dit is nog beter.

[Balance]

Ik kwam vandaag de ASUS ExpertCenter PN53 tegen, bijzonder interessante barebones en mini-PCs. Vergeleken met de Intel NUC 12 Pro, die niet verder dan de i7-1260p gaat, bieden die Ryzen 6000H-processoren een serieuze performance. Vooral grafisch, je kan dit haast zien als mini-console. Met 120 x 130 x 58 mm gooi je het zo in een rugzak voor een LAN-party, of monteer je hem strak achter een scherm.

Erg benieuwd naar de prestaties en koeling.

Via Reddit zijn er al prijzen gelekt. €770 voor het model met Ryzen 6800H is niet gek!

Barebones Models:

ASUS PN53-BB566MD - Ryzen5 6600H/no RAM/no SSD/black/without OS
-Mfg Part No: 90MR00S2-M00070
-UPC/EAN Code: 4711081869764
-Price: ~ € 650.00

ASUS PN53-BB768MD - Ryzen7 6800H/no RAM/no SSD/black/without OS
-Mfg Part No: 90MR00S2-M00080
-UPC/EAN Code: 4711081869887
-Price: ~ € 770.00

ASUS PN53-BB969MD - Ryzen9 6900HX/no RAM/no SSD/black/without OS
-Mfg Part No: 90MR00S2-M00090
-UPC/EAN Code: 4711081869788
-Price: ~ € 830.00

Preconfigured Models:

ASUS PN53-S5020MD - Ryzen5 6600H/8GB/256GB SSD/black/without OS
-Mfg Part No: 90MS02H1-M000M0
-UPC/EAN Code: 4711081869870
-Price: ~ € 840.00

ASUS PN53-S7021MD - Ryzen7 6800H/16GB/512GB SSD/black/without OS
-Mfg Part No: 90MS02H1-M000N0
-UPC/EAN Code: 4711081869887
-Price: ~ € 1000.00

ASUS PN53-S9022MD - Ryzen9 6900HX/16GB/512GB SSD/black/without OS
-Mfg Part No: 90MS02H1-M000P0
-UPC/EAN Code: 4711081869894
-Price: ~ € 1100.00

[ruftman]

Ik keek gisteren naar onderstaand Youtube video, waarin Greg kosteloos PC's van kijkers repareert:

YouTube: ANOTHER One?! - Fix or Flop S3:E3

Hij gaf hierin aan dat dit de zoveelste Ryzen CPU van de Zen 2 generatie is die defect is. Hetgeen hem opvalt, omdat CPU's doorgaans niet zo snel defect gaan. Hij wilt ze geloof ik verzamelen en naar AMD sturen voor onderzoek.

Maar, is het toevallig dat hij steeds defecte CPU's van de Zen 2 generatie krijgt, of is dit wat algemener bekend? Wie heeft hier ervaring mee?

[caffeine]

Eerste 7950X pricedrop gespot, van 832.50 naar 819, niet een enorm verschil, maar tenminste iets.

EDIT: ook de eerste B650 mobos gespot bij MAX-ICT, daar bestel ik liever niet dus ik wacht nog even tot er ook andere shops beschikbaar zijn, maar € 367,46 incl.voor een Gigabyte AM5 GIGABYTE B650 AORUS ELITE AX is wel echt gekkenwerk

Dan lijkt de X670E Asus TUF ineens toch de beste optie qua prijs/features/performance ratio

[ Voor 59% gewijzigd door caffeine op 10-10-2022 15:42 . Reden: nieuwe info ]

[Ludewig]

caffeine schreef op maandag 10 oktober 2022 @ 14:15:
Eerste 7950X pricedrop gespot, van 832.50 naar 819, niet een enorm verschil, maar tenminste iets minder verschil met de 700$ msrp

Beide bedragen zijn onder de MSRP als je uitgaat van een koers van 1 op 1: 700 x 1,21 = 847.

[Dennism]

Ludewig schreef op maandag 10 oktober 2022 @ 14:47:
[...]


Beide bedragen zijn onder de MSRP als je uitgaat van een koers van 1 op 1: 700 x 1,21 = 847.

Klopt, AMD's launch MSRP was €849 volgens de Tweakers review ( review: AMD Ryzen 9 7950X en Ryzen 7 7700X - Is Zen 4 pijlsnel of bloedheet? ), en daar zitten ze zelf nu al ruim boven in hun 'eigen' shop: https://www.amd.com/en/direct-buy/nl

Winkeliers die daar onder zitten, zitten dus (ruim) onder MSRP.

[ Voor 5% gewijzigd door Dennism op 10-10-2022 15:09 ]

[caffeine]

Ohja natuurlijk de BTW moet daar ook nog bij.. dan lijkt het ineens een stuk gunstiger inderdaad, ik heb de post aangepast.

[Help!!!!]

De eerste review van een B650 mobo (~USD 350) die ik tegenkwam:

Gigabyte B650E AORUS Master Review 13 Gigabyte B650E AORUS Master Review

en nog één (~EUR 250):

MSI MPG B650 Carbon WIFI review - Final Words & Conclusion

[ Voor 28% gewijzigd door Help!!!! op 10-10-2022 16:48 ]

[CMT]

Dat zou wel erg mooi nieuws zijn als de B650 carbon op €250 zou uitkomen.
Ik denk dat het wel te rooskleurig is, Kitguru heeft dit bord ook gereviewd en spreekt over een startprijs van 380 britse pond: https://www.kitguru.net/components/motherboard/luke-hill/msi-mpg-b650-carbon-wifi-motherboard-review/