De reden waarom een volautomaat geen espresso kan zetten is niet alleen de kwaliteit van de maler. Er zijn kantoormachines met stalen maalwerken die prima geschikt zijn om espresso te malen, maar toch komt daar ook geen espresso uit.
De grootste reden is consistentie. Een goede espresso zetten vereist handwerk. De gemalen koffie moet de juiste tegendruk geven om ongeveer 25 tot 30s doorlooptijd bij 9 bar te bereiken, dan vindt optimale extractie plaats zodat de espresso ook lekker is.
Zoals bekend heeft vochtigheidsgraad, leeftijd van de bonen, verloop van het maalwerk, temperatuur allemaal invloed op de doorloopsnelheid en moet je dus bij espresso elke keer de maalgraad bijregelen. Het is onmogelijk om een volautomaat te maken die consistent een acceptabele espresso geeft als de gemalen koffie de tegendruk moet verzorgen.
Dus in een volautomaat is er een klein gaatje in de zetgroep richting de uitgang dat de tegendruk verzorgt. Ineens maakt het niet meer uit hoe fijn je de koffie maalt, het gaatje zorgt voor 25-30 seconden extractie. Er wordt alleen wel eens stuk minder opgelost, doordat het contactoppervlak van de koffie veel kleiner is (fijner malen, meer contactoppervlak). Hoe fijner je maalt, hoe beter de extractie is (gemeten in %TDS, Total Dissolved Solids,
met zo'n tool). Met een volautomaat kun je nooit op het niveau van espresso komen, want als de tegendruk van de koffie exact ok is, is er te weinig resterende druk om nog de uitgang op tijd te bereiken.
Koffie uit een volautomaat heeft dus altijd een lagere TDS dan espresso uit een espressomachine. Probeer je dezelfde TDS te halen, dan extraheer je niets meer, of duurt het 3 minuten en heb je bittere meuk.
Lagere TDS = minder sterk = geen espresso.
Nespresso is een heel speciaal verhaal. Het mysterie is nog steeds niet helemaal opgelost. Nespresso gebruikt ten eerste gemiddeld 5.5g koffie per cup (uitschieters tot 7g. Deel maar eens aantal g op een doosje, gedeeld door het aantal cups), wat minder is dan de gemiddelde espresso, maar haalt daarmee relatief hoge TDS waarden met een doorlooptijd tussen de 17 en 25s, wat in een normale machine te kort zou zijn. Brew ratio is gemiddeld 1:4.5, wat voor een espresso te weinig is, maar 5.5g koffie zet 25g espresso met een acceptabele TDS.
Gebruik je aftermarket cups, dan zul je zien dat bijna geen enkele cup dezelfde TDS haalt. Reden daarvoor vermoed men, is het feit dat nespresso speciale walsen gebruikt om te malen, in plaats van normale conische schijven of platte schijven (die normale koffiemolens gebruiken). De distributie van de partikelgrootte is anders.
Er is genoeg reden om aan te nemen dat nespresso eindeloos tweakt tot ze een acceptabele smaak en TDS hebben bij zo weinig mogelijk koffie in een cup. Hebben ze eenmaal een werkend recept, dan kan elke machine over de hele wereld dat recept eindeloos herhalen, omdat ze alle variabelen onder controle hebben.
Vergelijk dat met je philips, en je weet dat die nooit de TDS niveaus van nespresso kunnen halen, omdat ze simpelweg geen controle hebben over de koffieboon, de hoeveelheid en de maalgraad.
Maar... Door fijner te malen en meer koffie te doseren heb je kans dat je uiteindelijk sterker uitkomt dan nespresso omdat nespresso een motivatie heeft om zo weinig mogelijk koffie te doseren. Hopelijk zit je dan nog wel op extractietijden die ervoor zorgen dat het niet te bitter wordt.