Er wordt vandaag in de Volkskrant
op religiestress ingehaakt.
In het beginpunt van de redenatie kan ik me nog wel vinden:
Onze 21ste eeuw wordt gekenmerkt door de ontmoeting van en confrontatie tussen culturen en mensbeelden. Alleen al daarom heeft onze samenleving behoefte aan actief pluralisme, dat wil zeggen de dialoog in de publieke ruimte tussen de verschillende geloofsovertuigingen (ook het secularisme en het atheïsme zijn welbeschouwd geloofsovertuigingen, al spreken hun aanhangers liever van filosofieën).
(Juist deze uitspraak van hem en het feit dat ik hem in de krant kan lezen laat zien dat dat ook wel gebeurt, dus dat er weinig aan de hand is). De schrijver denkt er echter anders over. Hij ziet een:
seculiere verbetenheid in Europa om de religie van het publieke forum te schoppen.
Dit soort ideeën leeft blijkbaar sterk bij de religiously-minded in het Westen. Ik ben het er fundamenteel mee oneens. Er mogen nog steeds kerken en moskeeën gebouwd worden (en een verbod daarop zou ik een zeer foute zaak vinden). Je mag nog steeds in de publieke ruimte je religieuze mening verkondigen en je mag
zelfs met publiek geld religieuze scholen opzetten.
Wat imo niet mag en wat men terecht probeert terug te dringen is een
persoonlijke religieuze overtuiging voorstaan wanneer je
uit hoofde van een collectieve voorziening functioneert. Vandaar dat er imo iets aan te merken is op weigerambtenaren en je een casus zou kunnen maken om crucifixkettingen, hoofddoekjes, etc. bij de rechterlijke macht te weren.
Oftewel: de idee dat de seculieren religie achter de voordeur willen verbannen klopt imo niet.
Waar het stuk pas echt ontspoort is als men uit een soort angst een "botsing van culturen" voorschotelt , in antwoord waarop wij terug zouden moeten keren tot onze christelijke roots.
Bovendien dagen de moslims ons, gewild of ongewild, uit om te zeggen wie we zijn. Dat kunnen we niet vanuit een halsstarrig secularisme, want we moeten zonder meer durven toegeven dat we cultureel gezien allemaal 'christenen' zijn.
Ten eerste, ik voel die uitdaging helemaal niet. Is die wel reëel of bestaat die vooral in het hoofd van mensen die de aanwezigheid van andere meningen als een bedreiging zien voor de hunne? Dat gebeurt bij religieuzen, maar imo ook bij sommige niet-religieuzen (Wilders lijkt me een goed voorbeeld).
Belangrijker lijkt me dat juist het contact met de islamitische cultuur zou ons moeten stimuleren aan de dag te leggen dat het in het Westen niet uitmaakt wat "we" zijn, en dat "je" mede daardoor alles kan zijn wat je maar wil.
Dat is imo een veel constructievere houding dan onszelf maar geforceerd een christelijke identiteit aanmeten, om maar iets vergelijkbaars tentoon te kunnen spreiden als onze islamitische medemens.
De conclusie is dan weer een feel-good stukje
Als ik het de ander gun te beweren dat zijn geloof of levensbeschouwing het finale antwoord geeft op de vraag naar de zin van het leven en de bestemming van de mens, eis ik ook het recht om dat van mijn geloof of levensbeschouwing te zeggen. Pas als wij onszelf én de ander het recht van de waarheid gunnen, kunnen we de dialoog aangaan én verdraagzaamheid eisen. Daarvoor moeten wij uit onze seculiere kramp komen.
We moeten opnieuw leren spreken van identiteit tot identiteit, seculieren en gelovigen, christenen en moslims. Zo kunnen we onze gemeenschappelijkheid ontdekken, maar ook elkaars verschil, in de meest verdraagzame zin: namelijk dat we het elkaar zelfs gunnen te beweren de waarheid te bezitten.
Ik verbaas mij het meest over het feit dat hij blijkbaar het idee heeft dat religieuzen door "seculiere kramp" nu niet mogen zeggen wat ze van hun eigen levensbeschouwing vinden. Imo is dat onterecht, maar wel zorgelijk. Is mijn indruk van de vrijheid van meningsuiting in Nederland te rooskleurig? Worden religieuzen daarin beknot?
La majestueuse égalité des lois, qui interdit au riche comme au pauvre de coucher sous les ponts, de mendier dans les rues et de voler du pain. - Anatole France