DrDDay schreef op woensdag 26 september 2012 @ 17:37:
Mijn laatste deel was geen tegenwerping maar echt een vraag. Hoe rekbaar is de norm en de moraal? Ook al is humanisme goed doordacht, wil dat zeggen dat het dan ook blijvend moreel verantwoord is? Volgens mij kan dit naar betrekkelijke willekeur gewijzigd worden zoplang een meerderheid het ermee eens is. Is de meerderheid dan de standaard? Dit is geen tegenwerping, maar een oprechte vraag.
Ik wil je oprechte vraag wel beantwoorden met een oprecht antwoord, maar ik praat en vraag dit hele topic lang al allerlei dingen aan je, maar ik voel me dan oprecht steeds genegeerd. Ik snap dat je best veel repliek krijgt van iedereen, maar het zou je sieren om op wat meer dingen in te gaan (ik weet nl niet of je m'n vragen negeert omdat je er de tijd niet voor hebt, of je ze niet interessant vindt, of je ze niet relevant vindt, of <vul maar in>.
Maar goed om op je vraag in te gaan. Laten we beginnen met de term 'secular humanism' te definiëren (wikipedia will do):
The philosophy or life stance secular humanism (alternatively known by some adherents as Humanism, specifically with a capital H to distinguish it from other forms of humanism) embraces human reason, ethics, social justice, philosophical naturalism, while specifically rejecting religious dogma, supernaturalism, pseudoscience or superstition as the basis of morality and decision-making.[1][2][3]
Hierin wordt eigenlijk al ingegaan op jouw vraag in hoeverre 'rekbaar' moraal is: het gaat af op het menselijke vermogen tot redeneren, ethiek, sociale gelijkheid, filosofie. Daarentegen verwerpt het religieuze dogma's, bovennatuurlijke zaken, pseudowetenschap of bijgelovigheid als basis van moraal en het nemen van beslissingen.
Oftewel: we veranderen mee met de tijd en baseren het op verschillende criteria die een veel betere conclusie geven dan religeuze dogma's en bronnen. We hebben het bv al gehad over besnijdenis in dit topic, en het nog veel betere voorbeeld van slavernij (Lordy heeft dit nog een beetje proberen te sugarcoaten, maar niet overtuigend wat mij betreft). Als de bijbel het al mis had over slavernij, waar heeft men het dan nog meer fout? Homosexualiteit. Zoals link007 ook al terecht aangaf, barst de bijbel vol van verhalen en immoraliteit. Ik hoef de bekende voorbeelden denk ik niet meer op te lepelen.
En waarom staat het in de bijbel? Niet omdat het door god was geïnspireerd. Het komt omdat de boeken geschreven zijn door mensen uit de bronstijd die niet beter wisten, en waar slavernij bijvoorbeeld heel normaal was. Men had toen waarschijnlijk niet kunnen voorspellen dat wij anno 2012 slavernij afkeuren omdat we met zijn geloven in de gelijkwaardigheid van de mens, en dat niemand anders de baas is over een ander mens (in de slavernij-context

). (en vergeet ook niet: welke religie hanteren we als het gaat om een 'vaste' moraal? Jij beredeneert vanuit het christendom, maar er zijn nog een paar andere grote religies die vanalles claimen).
Laat je ook niet wijsmaken dat iets als de gouden standaard door Jezus is geïntroduceerd. Het is een behoorlijk goede uitgangspositie als je het over moraliteit hebt, maar deze regel komen al in veel eerdere beschavingen voor (bij de Chinezen bijvoorbeeld), in bijna exact dezelfde bewoordingen. Het zou toch obvious moeten zijn dat de gouden standaard in verschillende beschavingen in verschillende tijden apart van elkaar opduiken, dat je daaruit concluderen dat het niets met religie te maken heeft. Maar dat als onderdeel van de evolutietheorie het heel logisch was om goed met je medemens om te gaan, omdat je met je medemens (familie, vrienden, 'kinship' binnen een bepaalde (kleine) populatie) veel moet optrekken en afhankelijk van elkaar bent om te kunnen overleven.
Natuurlijk is moraal een 'rekbaar' begrip: dat wil zeggen, we doen er nu al eeuwen over (sociale) gelijk(waardig)heid te krijgen op zoveel verschillende vlakken. Slavernij was er een, maar de gelijkheid tussen rassen, maar ook geslacht is nog maar relatief jong. De strijd tegen homofobie (kijk alleen maar in de VS) is nog in volle gang. Het zou me ook niet eens verbazen als in de toekomst (al denk ik dat dat eeuwen zal duren, als het er ooit komt

) onze nazaten met zijn allen kijken naar het verleden en het absurd vonden dat wij met z'n allen zoveel dieren hielden om op te eten. Filosoof, atheïst en seculier humanist Floris van den Berg is zo'n voorbeeld die vindt dat het eten van vlees immoreel is.
Tegenwoordig hebben we vele betere instrumenten en criteria om te bepalen wat moreel is wat niet. Het raadplegen van je heilige boek van duizenden jaren oud is echt achterhaald, absurd als het gaat om moraal. Voorbeelden te over. Er werd ook lange tijd gedacht dat moraal domein was van religie, en dat wetenschap daar niets te zoeken had. Maar hoe meer we weten, hoe meer dat ontkracht wordt. Ik wil niet zeggen dat we er alles mee kunnen verklaren, maar op verschillende terreinen in de wetenschap wordt ontzettend veel ontdekt over hoe de mens in elkaar zit. Voorbeelden van terreinen waarmee we veel kunnen verklaren over de toestand van de mens, hoe zij met elkaar omgaan, wat voor invloed we op elkaars welzijn hebben, en daardoor we wel degelijk iets zinnigs kunnen zeggen over wat moreel is en wat niet:
• (evolutie-) psycholgie
• socioligie
• filosofie
• (evolutie-) biologie
• neurowetenschap
Als je écht geïnteresseerd bent in die vraag, daag ik je eens uit om bijv iets meer te lezen van auteur Sam Harris. Hij is neurowetenschapper en doet veel onderzoek op het gebied van welzijn van de mens en wat dit doet met hersenen. Hij heeft een boek geschreven dat 'the moral landscape' heet. Het is (zover ik weet) een van de eerste echte serieuze pogingen om moraal expliciet uit het domein van religie te verhuizen naar wetenschap. Hij geeft zelf toe dat er nog ontzettend veel onderzoek nodig is, maar met de wetenschap kunnen we in deze tijd véél beter bepalen wat moreel is; door in elk geval simpel te kijken naar verschillende scenario's en wat dit doet met de mens. Het slavernij-voorbeeld zegt genoeg: stel simpelweg de vraag wat voor effect slavernij heeft op degene die het ondergaat (slaaf), en je kunt best goed de conclusie trekken of dit moreel is. Hetgeen waar homofielen mee te maken krijgen: zij doen niemand kwaad, maar krijgen veel haat over zich heen en hebben lang niet dezelfde rechten als hetero's. Is het moreel?
Als je niet meteen het boek wil lezen, er staat een aantal lezingen van hem online waar hij bovenstaande aanhaalt. Als je nu écht ballen hebt, dan bewijs je echt wat je steeds claimt, dat je openstaat voor andere visies, ga dan bijvoorbeeld een van deze linkjes bekijken:
YouTube: Why Sam Harris Wrote The Moral Landscape (even een korte introductie van Sam Harris en het boek)
YouTube: Sam Harris: Science can answer moral questions (een 23 min durende goed te behappen ted-toespraak)
YouTube: CFI-NYC | Sam Harris: The Moral Landscape (een lange toespraak, als je dan nog steeds 'durft'

).