Vaillant aroTHERM warmtepomp ervaringen

[Gramser]

Proton_ schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 10:06:
Niet automatisch volgens mij, maar je kunt SWW en verwarming los van elkaar aan/uit zetten.

Ik maak er sowieso geen SWW mee, maar als ik verwarming uit zet, dan blijft dus wel de circulatiepomp af en toe draaien tegen vastzitten? Dan gaat-ie niet "helemaal" uit?

Nou ja, ik zal het tzt ook zelf wel monitoren. Is in ieder geval niet de bedoeling dat ik hem uitzet via de groep, want dan doet-ie zeker weten niks, ook niet preventief circulatiepompen

[ds23man]

Net als bij een CV ketel zal die elke dag heel kort de circulatiepomp aanzetten.

[MotorBeast]

Gramser schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 09:42:
[...]


Om hier nog even op door te gaan - bestaat er ook zoiets als een "zomerstand" waarbij de warmtepomp ook uitblijft, ook al komt de buitentemperatuur plots toch onder de ingestelde uitschakeltemperatuur komt? Als in, overdag lekker 19 graden ofzo, maar in de nacht toch nog even koud. Zonde als de pomp dan aanspringt, terwijl het huis wat later alweer prima op temperatuur komt. Mijn CV-ketel heeft dat, dan maakt-ie alleen warm water en doet hij niks meer met verwarming. Maar goed, die gaat met een maandje ook weg

Ik zou die stand nu al nodig hebben. Vanochtend 19 graden binnen, nu reeds 20 door de zon. Ik stook nu nog met L/L maar die stond dus gewoon vannacht uit. Voorjaarsstand.

Morgen komt hier een eindelijk een installateur voor Vaillant. Ben benieuwd.

[Voor 4% gewijzigd door MotorBeast op 15-03-2023 11:38]

[Gramser]

MotorBeast schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 11:37:
[...]


Ik zou die stand nu al nodig hebben. Vanochtend 19 graden binnen, nu reeds 20 door de zon. Ik stook nu nog met L/L maar die stond dus gewoon vannacht uit. Voorjaarsstand.

Morgen komt hier een eindelijk een installateur voor Vaillant. Ben benieuwd.

Hier koelt het nu net nog teveel af door de koude wind.

[snameroc]

MotorBeast schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 11:37:
[...]


Ik zou die stand nu al nodig hebben. Vanochtend 19 graden binnen, nu reeds 20 door de zon. Ik stook nu nog met L/L maar die stond dus gewoon vannacht uit. Voorjaarsstand.

Morgen komt hier een eindelijk een installateur voor Vaillant. Ben benieuwd.

Je mag nog steeds een keer komen kijken naar een werkende Vaillant als je wil.

[MotorBeast]

snameroc schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 13:38:
[...]


Je mag nog steeds een keer komen kijken naar een werkende Vaillant als je wil.

Aardig van je. Laat ik eerst maar eens voor elkaar krijgen een offerte te krijgen. Heb er nu ook 1 open staan voor een Daikin. Ik hoop dat met het voorjaar op komst de focus van mensen op de tuin gaat liggen en er wat rust komt. Ik koop altijd anti-cyclisch. Haardhout ook weer over een maand vullen. Niet als het al koud is.

[Gramser]

Ik had de mijne in mei besteld. Kwam in december en de warmtepompboiler eergisteren pas, en die is nog niet geïnstalleerd. Ik help het je hopen, maar weet niet of anticyclisch kopen gaat helpen in deze

[MotorBeast]

@Gramser Ik weet niet hoe het is bij Vaillant maar Daikin zit ondertussen nog maar op 10/12 weken levertijd vernam ik van diegene waar ik een offerte heb aangevraagd.

[Gramser]

MotorBeast schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 19:06:
@Gramser Ik weet niet hoe het is bij Vaillant maar Daikin zit ondertussen nog maar op 10/12 weken levertijd vernam ik van diegene waar ik een offerte heb aangevraagd.

Ik weet ook niet hoe het nu is bij Vaillant (of zustermerk AWB, die ik heb). Verschilt per model en onderdeel geloof ik. En dan is de beschikbaarheid van de installateur ook nog een factor… Daikin valt dan zeker mee!

[Kiwi_Kevin]

Nog een lekenvraag van mijn kant.. Is er een linear verband tussen het stroomverbruik van de WP en het modulatieniveau van de compressor? Of heeft de factor temperatuur daar ook nog invloed op?

Oftewel, zou je op basis van het stroomverbruik een indicator voor modulatieniveau kunnen maken in bijvoorbeeld Home Assistant?

[MotorBeast]

Kiwi_Kevin schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 20:20:
Nog een lekenvraag van mijn kant.. Is er een linear verband tussen het stroomverbruik van de WP en het modulatieniveau van de compressor? Of heeft de factor temperatuur daar ook nog invloed op?

Oftewel, zou je op basis van het stroomverbruik een indicator voor modulatieniveau kunnen maken in bijvoorbeeld Home Assistant?

Hoe lager de temperatuur buiten, hoe harder de compressor moet werken om het setpoint te handhaven. Immers hoe kouder buiten, hoe minder warmte erin de lucht zit en dus gaat verbruik dan omhoog en omgekeerd bij meer warmte buiten.

[MotorBeast]

Gramser schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 20:11:
[...]

Ik weet ook niet hoe het nu is bij Vaillant (of zustermerk AWB, die ik heb). Verschilt per model en onderdeel geloof ik. En dan is de beschikbaarheid van de installateur ook nog een factor… Daikin valt dan zeker mee!

Klopt. Dat beaamde hun helpdesk mij ook 2 weken geleden.

[busscherski]

MotorBeast schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 19:06:
@Gramser Ik weet niet hoe het is bij Vaillant maar Daikin zit ondertussen nog maar op 10/12 weken levertijd vernam ik van diegene waar ik een offerte heb aangevraagd.

125/5 snel leverbaar. Drie stuks dit jaar besteld en ook al geleverd of beschikbaar.

75/6 langzaam, 8 maanden kom ik op

Maar hangt ook af van via welke groothandel je besteld. Momenteel denk ik dat de splits in het algemeen net iets sneller zijn. Al had ik vorig jaar een verdwaalde 75/6 die snel was.

Vaillant vind in wel een stuk mooier. Daikin zou ik doen als COP, ondersteuning van fabrikant en geluid van ondergeschikt belang is.
Daikin heeft bijvoorbeeld wel een mooi rvs vat in de all in one towers en heeft lekker compacte en goed draagbare buitenunits.

Compact en stil kan niet tegelijk. Het is een compromis.

[Proton_]

@Kiwi_Kevin
Vrij aardige schatting. Er is een min of meer lineair verband (tot de 36% modulatie, hoger is hij bij mij niet gekomen deze winter).

Kleur is temperatuur; rood = 15, donkerblauw -5.

Dezelfde modulatie betekent bij lagere temperatuur dus ietsje meer vermogen. Rechtsboven zie je dat andere frequenties worden vrijgegeven cq de lagere frequenties geblokkeerd worden.

[Voor 19% gewijzigd door Proton_ op 15-03-2023 21:22]

[Hubobo]

Kiwi_Kevin schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 09:24:
[...]
En, was de installatie goed gegaan of loopt dat nog? Nieuwsgierig

Loopt nog. Maandag de puntjes op de i.

[MotorBeast]

busscherski schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 20:58:
[...]


125/5 snel leverbaar. Drie stuks dit jaar besteld en ook al geleverd of beschikbaar.

75/6 langzaam, 8 maanden kom ik op

Maar hangt ook af van via welke groothandel je besteld. Momenteel denk ik dat de splits in het algemeen net iets sneller zijn. Al had ik vorig jaar een verdwaalde 75/6 die snel was.

Vaillant vind in wel een stuk mooier. Daikin zou ik doen als COP, ondersteuning van fabrikant en geluid van ondergeschikt belang is.
Daikin heeft bijvoorbeeld wel een mooi rvs vat in de all in one towers en heeft lekker compacte en goed draagbare buitenunits.

Compact en stil kan niet tegelijk. Het is een compromis.

Sssssst. Ik wil stiekem ook liever een Vaillant. Je wil niet weten hoeveel moeite ik al moet doen om het minimum vermogen te achterhalen van Daikin. Als je belt als consument krijg je nog net geen grote bek van de telefoniste.

Bij Vaillant, aller vriendelijkst en verontschuldigingen dat ze in mijn regio zo'n slechte dekking hebben.

[Franciesco]

Gramser schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 09:42:
[...]


Om hier nog even op door te gaan - bestaat er ook zoiets als een "zomerstand" waarbij de warmtepomp ook uitblijft, ook al komt de buitentemperatuur plots toch onder de ingestelde uitschakeltemperatuur komt? Als in, overdag lekker 19 graden ofzo, maar in de nacht toch nog even koud. Zonde als de pomp dan aanspringt, terwijl het huis wat later alweer prima op temperatuur komt. Mijn CV-ketel heeft dat, dan maakt-ie alleen warm water en doet hij niks meer met verwarming. Maar goed, die gaat met een maandje ook weg

Om dit soort situaties te voorkomen zet ik de wenstemperatuur in die periode gewoon iets (1 graad ofzo) lager. Als het dan door een koude nacht iets te veel afkoelt t.o.v. mijn normale wenstemperatuur, dan gaat de wp niet aan (op standje Uitgebreid). En overdag warmt het dan weer gratis op door het zonnetje.

De beveiliging tegen het vast komen zitten van de cicrulatiepomp blijft dan (uiteraard) ook actief.

Toen ik nog op gas stookte deed ik dat trouwens op dezelfde manier. Want ook toen vond ik het zonde dat de ketel in de nacht ging bijstoken als het overdag gratis opwarmde.

[dodvip123]

Hubobo schreef op dinsdag 14 maart 2023 @ 22:07:
[...]

Ik schat in dat ik totaal op ongeveer €14.000 uitkom, materiaal en installatie. Heb wel meegeholpen, voorbereiding grotendeels gedaan, materiaal opgehaald en inkoop los geregeld.

Waar komen ze mee qua prijzen voor offertes? Ben wel benieuwd of / wat ik bespaard heb.

heb ook een 14k (incl 6% btw) als offerte. Wel een 200L accumulatieboiler en de 75/5 split arotherm buitenunit en 77/5 binnenunit, niet de arotherm plus.

[scarfoot]

Ik heb zoals eerder al genoemd de 75/5 split staan op radiatoren (geen vloerverwarming). aan het cv circuit zit ook een Auer Eau (water/water) warmtepompboiler die het SWW maakt.

De minimale aanvoertemperatuur van deze wpb is 18 graden, anders gaat hij elektrisch bijstoken (ivm risico condens). Op dit moment houdt het cv circuit nog prima zijn minimale temperatuur en wordt er niet electrisch bijgestookt, zelfs niet als de unit een tijd uit staat op standje uitgebreid.
Maar de radiatoren hebben natuurlijk geen massa zoals vvw, en er is denk ik een kans dat de 18gr straks niet gehaald wordt als de wp 's zomers uit staat omdat de warmte uit het cv circuit verdwijnt tijdens een sww run.

Ik ben daarom alvast op zoek naar een mogelijke oplossing via de Vaillant split unit, mocht dit zich toch gaan voordoen. Vandaar deze post ook hier en even niet in het Auer forum.

Wat ik eigenlijk zou willen, is dat de 75/5 het cv circuit gewoon altijd op de ingestelde minimum Ta van 20 of 21gr houdt als de wpb een run van een aantal uur maakt. Kan dat?
Ofwel, als ik de de minimale Ta op 21 graden zet, de unit gewoon aan laat staan (op uitgebreid), houdt de wp het circuit dan op temperatuur, of gaat de wp echt alleen warm water produceren als de kamertemperatuur onder de wenstemperatuur komt? Of is dit echt kansloos en gaat deze oplossing gewoon bakken met stroom kosten.

Overigens, het warmwater circuit van de split unit wordt niet gebruikt. Zou het soms efficiënter zijn om dat circuit hiervoor te gaan misbruiken en daar bv een hele lage watertemperatuur in te stellen?

[Arkor]

Hoe is jullie ervaring met de informatie over levertijden van de Vaillant warmtepomp? Ik heb sinds verleden jaar juni een Aerotherm plus 125/6 in bestelling staan. De leverancier kan niet aangeven wanneer deze geleverd wordt. Ook de groothandel kan daarover niets zeggen, aldus de leverancier. Terwijl Vaillant zelf mij gemaild heeft dat de groothandel de afdeling Sales Support van Vaillant kan bellen voor info over de leveringstijd. Na 9 maanden zou toch wel wat helderheid moeten zijn.
Ik hoor graag jullie reacties.

[Gramser]

Arkor schreef op donderdag 16 maart 2023 @ 17:38:
Hoe is jullie ervaring met de informatie over levertijden van de Vaillant warmtepomp? Ik heb sinds verleden jaar juni een Aerotherm plus 125/6 in bestelling staan. De leverancier kan niet aangeven wanneer deze geleverd wordt. Ook de groothandel kan daarover niets zeggen, aldus de leverancier. Terwijl Vaillant zelf mij gemaild heeft dat de groothandel de afdeling Sales Support van Vaillant kan bellen voor info over de leveringstijd. Na 9 maanden zou toch wel wat helderheid moeten zijn.
Ik hoor graag jullie reacties.

Een paar berichten boven die van jou geeft @busscherski al een recent inkijkje. En hij kan het weten.

[Arkor]

Dank voor je reactie. Ik had de post van @busscherski gezien maar bn ook op zoek naar info over de wijze waarop levertijden al dan niet gecoommicieerd kunnen worden door bijv de groothandel naar de leverancier

[Voor 14% gewijzigd door Arkor op 16-03-2023 18:08]

[Franciesco]

scarfoot schreef op donderdag 16 maart 2023 @ 17:32:
Ik heb zoals eerder al genoemd de 75/5 split staan op radiatoren (geen vloerverwarming). aan het cv circuit zit ook een Auer Eau (water/water) warmtepompboiler die het SWW maakt.

De minimale aanvoertemperatuur van deze wpb is 18 graden, anders gaat hij elektrisch bijstoken (ivm risico condens). Op dit moment houdt het cv circuit nog prima zijn minimale temperatuur en wordt er niet electrisch bijgestookt, zelfs niet als de unit een tijd uit staat op standje uitgebreid.
Maar de radiatoren hebben natuurlijk geen massa zoals vvw, en er is denk ik een kans dat de 18gr straks niet gehaald wordt als de wp 's zomers uit staat omdat de warmte uit het cv circuit verdwijnt tijdens een sww run.

Ik ben daarom alvast op zoek naar een mogelijke oplossing via de Vaillant split unit, mocht dit zich toch gaan voordoen. Vandaar deze post ook hier en even niet in het Auer forum.

Wat ik eigenlijk zou willen, is dat de 75/5 het cv circuit gewoon altijd op de ingestelde minimum Ta van 20 of 21gr houdt als de wpb een run van een aantal uur maakt. Kan dat?
Ofwel, als ik de de minimale Ta op 21 graden zet, de unit gewoon aan laat staan (op uitgebreid), houdt de wp het circuit dan op temperatuur, of gaat de wp echt alleen warm water produceren als de kamertemperatuur onder de wenstemperatuur komt? Of is dit echt kansloos en gaat deze oplossing gewoon bakken met stroom kosten.

Overigens, het warmwater circuit van de split unit wordt niet gebruikt. Zou het soms efficiënter zijn om dat circuit hiervoor te gaan misbruiken en daar bv een hele lage watertemperatuur in te stellen?

Met de stand “Uitgebreid” zie ik geen mogelijkheden.
Maar zou je (desnoods alleen voor de periode dat het van toepassing moet zijn) niet een vaste Ta kunnen instellen op de stand “Inactief” i.c.m. een tijdschema? En dan voor de Auer hetzelfde tijdschema (met de start een kwartiertje ofzo later zodat het cv water op temp is).

[scarfoot]

Franciesco schreef op donderdag 16 maart 2023 @ 19:01:
[...]


Met de stand “Uitgebreid” zie ik geen mogelijkheden.
Maar zou je (desnoods alleen voor de periode dat het van toepassing moet zijn) niet een vaste Ta kunnen instellen op de stand “Inactief” i.c.m. een tijdschema? En dan voor de Auer hetzelfde tijdschema (met de start een kwartiertje ofzo later zodat het cv water op temp is).

Goed idee, dat kan ik proberen. Nadeel is natuurlijk wel dat standje uitgebreid juist in diezelfde periode handig is vanwege zon instraling.
Zou het water circuit hiervoor misbruiken nog een optie zijn als een lange termijn oplossing?

[busscherski]

Arkor schreef op donderdag 16 maart 2023 @ 17:52:
Dank voor je reactie. Ik had de post van @busscherski gezien maar bn ook op zoek naar info over de wijze waarop levertijden al dan niet gecoommicieerd kunnen worden door bijv de groothandel naar de leverancier

Een 125/6 besteld bij Wasco in april 2022, geleverd in februari 2023. Groot contrast met een 125/5 die gewoon op voorraad was bij Wasco in februari 2023.

Groothandels kunnen er meestal erg weinig over voorspellen. En ze bellen ook vaak niet naar de installateur om te vertellen dat het op afroep beschikbaar is.

Als je haast hebt, koop een split.

[Voor 7% gewijzigd door busscherski op 16-03-2023 20:48]

[busscherski]

.

[Voor 99% gewijzigd door busscherski op 16-03-2023 20:47]

[WPMans]

Beste Forumleden.

Ik heb met aandacht een hoop pagina's op dit forum doorgelezen.

Momenteel ben ik het spoor helemaal bijster en is het ook erg ingewikkeld lokaal een professional te vinden die het beste met je voor heeft dus hierbij mijn vraag.

We zijn onze oude stadswoning in Brussel volledig aan het renoveren. Dat wil zeggen:
- Overal A+++ Glas
- Tussenverdiepen geïsoleerd
- Dak geïsoleerd met 12CM PIR.
- Achter gevel wordt nog geïsoleerd. (beschermde voorgevel dus voor kunnen we vergeten)

We gaan op 3 verdiepen VV leggen (droogbouw systeem)

Er is op dit moment geen historiek aan gasverbruik gezien de woning onbewoond is geweest.

Wat heb ik eigenlijk allemaal nodig voor een deftig verwarmingssysteem met warmte pomp voor zowel SWW en VV?

Ik heb uit 2 installateurs los kunnen peuteren dat het de Arotherm 125/6 moet zijn qua vermogen. Maar qua boiler en andere toebehoren heb ik totaal geen idee.

Is er iemand die een beetje licht kan schijnen in de duisternis?

Thanks!

[busscherski]

@WPMans
125/5 heeft momenteel een veel kortere levertijd.

https://www.vaillant.nl/i...-januari-2023-2554127.pdf

Pagina 44 zou je kunnen doen in geval er geen naregeling is. De 100 liter buffer kan dan wel weg.

Of pagina 46 als je wel veel naregeling heb. (naregeling raad ik af)

[Anomi]

@WPMans Weet je ook waar deze installateurs die inschatting op baseren? Je vertelt niet eens hoe groot de woning is. Dan is het erg moeilijk inschatten wat er nodig is. De 125/6 is best een flink ding (in termen van vermogen). Dat suggereert een (erg) groot huis, zeker als het goed (zij het niet briljant) geïsoleerd is. Te groot is niet goed, zeker als je vloerverwarming droogbouw is, want dan heb je minder mogelijkheden om warmte te bufferen.

Je zegt overigens niets over vloerisolatie op de begane grond. Gebeurt dat wel?

De informatie die je geeft is nog wat summier. Kijk eens in het ik-wil-een-warmtepomp FAQ topic voor de aspecten die van belang zijn, dan kun je ontbrekende informatie nog wat aanvullen.

[WPMans]

@busscherski Bedankt voor de link. Daar zijn we al een stuk verder mee.

@Anomi
1 van de 2 heeft een berekening gemaakt op basis van de doorgevoerde veranderingen en is redelijk grondig te werk gegaan. Hij is echter tot 5 keer toe ‘vergeten’ een offerte op te stellen…

Ongeveer 300m2 bewoonbare oppervlakte. Het is wel zo dat we delen van het huis op verschillende momenten gaan gebruiken.

De begane grond wordt inderdaad geïsoleerd.

Ook niet onbelangrijk is dat het een rijwoning is.

Qua sww zijn we met 2 echter willen we dimensioneren op 5. Gezien we vaak gasten hebben. Er komen op termijn 2 badkamers met bad en douche en 1 douche kamer.

Ik bekijk morgen op mijn gemak het faq topic nog even en vul aan waar nodig.

Bedankt voor de reacties alvast!

[Broodro0ster]

Ik weet natuurlijk niks van jullie isolatie af, maar ik zit in een open bebouwing van 230m2. Ik kom op een warmteverlies van 7kW bij -10°C. In de praktijk is het volgens mij minder want zelfs bij 0°C staat mijn 75/5 te pendelen.
Ik zou ook eens luisteren bij de EPB verslaggever wat jullie warmteverlies zou zijn, want 12kW voor een totaal renovatie bij een rijwoning lijkt me veel. Tenzij die voorgevel zo'n grote impact heeft daar op?

[Voor 11% gewijzigd door Broodro0ster op 17-03-2023 00:47]

[WPMans]

@Broodro0ster
Het is een herenhuis van 1890 met een plafond hoogte van 3.50. Vandaar ook de keuze voor VV met als (mijn) redenatie dat als je warme voeten hebt, het al gauw warm aanvoelt.

[Broodro0ster]

WPMans schreef op vrijdag 17 maart 2023 @ 08:06:
@Broodro0ster
Het is een herenhuis van 1890 met een plafond hoogte van 3.50. Vandaar ook de keuze voor VV met als (mijn) redenatie dat als je warme voeten hebt, het al gauw warm aanvoelt.

Dus wellicht geen isolatie in de voorgevel dan? Dat zal dan inderdaad wel een grote verliespost zijn.
Warme voeten hangt af van de aanvoertemperatuur. Bij ons voelt de vloer niet echt warm aan, maar hij warmt wel de woning op. Enkel wanneer het buiten onder 0°C gaat, wordt de vloer iets van een 30°C.
Maar vloerverwarming straalt naar boven uit, dus je creëert eigenlijk een warmtedeken boven de grond, dat is ook een voordeel als je hoge plafonds hebt zodat niet alle warmte boven jouw hoofd gaat hangen.

[Franciesco]

@WPMans qua installatie zijn er verschillende mogelijkheden die in het installatiebundel document van Vaillant beschreven staan.

In veel gevallen volstaat een relatief eenvoudige opstelling van buitenunit, binnenunit, thermostaat en boiler. Je kunt i.c.m. een 125/6 bijvoorbeeld denken aan:

• VWL 125/6
• uniTOWER Plus: dit is de binnenunit ("koelkast" model) inclusief o.a. de besturingsmodule, een elektrisch hulpelement die kan bijspringen voor zowel CV- als tapwater en 188l boiler voor het tapwater
• VRC720 thermostaat

Aangezien je over 3 verdiepingen vvw gaat leggen (300m2 begreep ik), is een buffervat waarschijnlijk niet nodig: je hebt zult ruim voldoende systeeminhoud hebben. Tenzij je wellicht met zoneregeling gaat werken waarbij grote delen (groepen) van de vvw soms dicht staan. Gaat dat het geval zijn? En zo ja: hoeveel groepen/oppervlakte vvw zal altijd open staan? A.d.h.v. de vvw slangdikte en h.o.h. afstand van de slangen kun je dan de minimale systeeminhoud berekenen en op die manier bepalen of de minimale systeeminhoud in alle gevallen gewaarborgd zal zijn.

Voor de boiler zijn er behalve de genoemde uniTOWER ook opties om een losse (indirect door de wp verwarmde) boiler te nemen met een andere/grotere inhoud. Om bij Vaillant te blijven (hoeft natuurlijk niet, kan bv ook eentje van de Jong of ander merk zijn): de uniSTOR 200 tot 500 liter. Deze boiler wordt verwarmd via de buitenunit en kan aangestuurd worden via b.v. de MEH97/6 (dit is als het ware een compacte uniTOWER waar dan geen boiler in zit omdat je die dan apart neemt).
Ander alternatief is een losse warmtepompboiler (aroSTOR genoemd bij Vaillant) die volledig los staat van je CV circuit en daarom soms voordelen heeft in de installatie. In dit topic en in het algemene L/W topic is al veel geschreven over de voor- en nadelen van wpboilers t.o.v. boilers verwarmd door de wp die ook het CV gedeelte bediend.
Voor de inhoud van de boiler zul je moeten bedenken hoeveel warm water je verbruikt en in welk tijdsbestek/in welke periodes gedurende de dag. Ik kan me voorstellen dat de 188 liter van de uniTOWER krap is als 5 personen kort na elkaar willen douchen.

Naast de genoemde Vaillant basiscomponenten zijn er nog veel andere artikelen nodig om de boel aan te sluiten. Denk aan de opstelplaats buitenunit, buizen, koppelingen, expansievat, vuilfilter, elektromateriaal etc. Als je een wat beter idee hiervan wilt krijgen zou je b.v. eens naar mijn eerder geposte boodschappenlijst kunnen kijken.

https://gathering.tweaker...message/70674634#70674634

[WPMans]

Dank allen voor de bijdragen. Het is al een stuk duidelijker. Ik had de ‘boodschappen’ lijsten van Vaillant nog niet eerder gezien.

Ik heb wel het plan om zoneregeling toe te passen. Gezien we dus verschillende delen van het huis op vaste momenten zullen gebruiken. En een buffervat is ook de kost niet.

Ik kan iig weer wat gerichter ter zake komen.

Nogmaals dank.

[busscherski]

WPMans schreef op vrijdag 17 maart 2023 @ 13:20:
Dank allen voor de bijdragen. Het is al een stuk duidelijker. Ik had de ‘boodschappen’ lijsten van Vaillant nog niet eerder gezien.

Ik heb wel het plan om zoneregeling toe te passen. Gezien we dus verschillende delen van het huis op vaste momenten zullen gebruiken. En een buffervat is ook de kost niet.

Ik kan iig weer wat gerichter ter zake komen.

Nogmaals dank.

In een redelijk goed geïsoleerde woning kan alles constant warm houden kan qua verbruik al snel goedkoper zijn.

De kost is iets alleen het buffervat, ook de pompgroep en VR70. En de naregeling zelf.

Qua gebruik kost het je dat de warmtepomp een hogere aanvoertemperatuur moet bereiken om ruimtes op te warmen. En dus meer wisselt tussen vollast en uit.

[Kees_frl]

busscherski schreef op vrijdag 17 maart 2023 @ 17:30:
[...]


In een redelijk goed geïsoleerde woning kan alles constant warm houden kan qua verbruik al snel goedkoper zijn.

De kost is iets alleen het buffervat, ook de pompgroep en VR70. En de naregeling zelf.

Qua gebruik kost het je dat de warmtepomp een hogere aanvoertemperatuur moet bereiken om ruimtes op te warmen. En dus meer wisselt tussen vollast en uit.

Buffervat in de retour alleen kost je geen hogere aanvoertemperatuur correct?

[ds23man]

Kees_frl schreef op vrijdag 17 maart 2023 @ 17:32:
[...]


Buffervat in de retour alleen kost je geen hogere aanvoertemperatuur correct?

klopt, maar 45 liter slaat nog geen deuk in een pakje grasboter.

[busscherski]

Zonder naregeling en de thermostaat constant kun je met een veel lagere aanvoertemperatuur werken.
Zie deze link Franciesco in "Vaillant aroTHERM warmtepomp ervaringen"

Bij A0/W35 is in deellast een COP van 4.4 mogelijk, tot 50% belasting is COP nog gelijk of hoger dan 4.0.

Met naregeling heb je een veel variabeler warmtevraag. Met hogere gevraagde aanvoertemperatuur.

Bij A0/W45 en bijna volle belasting is de COP bijvoorbeeld nog geen 3. Dan ben je je besparing al snel weer kwijt. Of meer.

@Kees_frl alleen buffer in retour = seriebuffer config. Dat heeft op zich geen nadelige gevolgen maar is is niet geschikt voor als je het merendeel van de afgifte naregeld. Daarvoor heb je een parallel buffer config nodig.

[Kees_frl]

ds23man schreef op vrijdag 17 maart 2023 @ 17:35:
[...]


klopt, maar 45 liter slaat nog geen deuk in een pakje grasboter.

Klopt, was compromis. Wil het niet, krijg hem toch maar hoef er niet voor te betalen.

[benolski]

Ik kijk net naar de aanvoer en retour temperatuur in het menu van de binnenunit en zie dat retour temperatuur 0.4 hoger is dan aanvoer temp. ??? Iemand een idee

[Zwartoog]

benolski schreef op zaterdag 18 maart 2023 @ 21:02:
Ik kijk net naar de aanvoer en retour temperatuur in het menu van de binnenunit en zie dat retour temperatuur 0.4 hoger is dan aanvoer temp. ??? Iemand een idee

Staat ie überhaupt iets te doen?

Op koude dagen kan het een defrost zijn, enige dat ik nu kan bedenken is dat de Tr sensor misschien dicht bij iets warms zit?

Kun je eens het ontluchtingsprogramma draaien, en dan nog eens kijken?

[Proton_]

@benolski zet'm even op ontluchten, blijft het verschil dan, dan heb je een oorzaak van de lage gerapporteerde COP gevonden. De echte COP is dan hoger. Voor de werking en stookkosten etc maakt het niet uit.

[benolski]

Bedankt voor het meedenken. Ontluchtingprogramma gedraaid, aanvoer is nu 21,3 en retour 21,5 ? Vandaag 3.5 kw verbruikt en 14.7 warmte opgewekt. Prima COP volgens mij. Sensor verwijderd (was ook niet nodig achteraf, had de installateur mij ook al verteld maar ja eigenwijs zeg maar) en hoge pieken zijn sindsdien verdwenen.

[Speedfight]

Hier weer een stapje verder, de VWZAI opgehangen in de opbergkast en kabels weggewerkt met kabelgoot van de Hornbach (past precies achter de kap van de VWZAI).
Plan was om twee gaten boren voor een 19mm pvc pijp naar de kruipruimte (1x voeding, 1x ebus en buitenvoeler), maar kwam helaas bij één poging precies op het gewapende staal in het beton uit, dus toch 3x moeten boren.
Blij met het resultaat!

[Franciesco]

Netjes gedaan @Speedfight!

[ds23man]

https://www.vakbladwarmte...30320_WPT_RN&utm_term=372

[ds23man]

https://www.vaillant-grou...s-heat-pump-business.html

Vanaf mei zouden de levertijden korter moeten worden, verder stappen ze volledig over op propaan.

[ds23man]

Zag ook net dat ze met propaan WP boilers komen:

https://www.vaillant-grou...ion-forward-together.html



270 liter....

[snameroc]

Die hadden ze toch al?

[ds23man]

snameroc schreef op maandag 20 maart 2023 @ 09:19:
Die hadden ze toch al?

Niet op propaan. Ding heet de Fluostor.

[snameroc]

Propaan is toch r 290?

Ik heb een dimplex besteld waarvan gezecht wordt dat het een relabelde Vaillant is.

[Kees_frl]

Hier zal de 75/6 ook ergens komende weken geïnstalleerd worden.

Beetje jammer qua temperaturen haha. Maar heb de pomp nodig om de vloeren op te kunnen stoken qua opstookprotocol.

Ben erg benieuwd.

[Gramser]

snameroc schreef op maandag 20 maart 2023 @ 12:48:
Propaan is toch r 290?

Ik heb een dimplex besteld waarvan gezecht wordt dat het een relabelde Vaillant is.
[Afbeelding]

Gezien de naam in de tabel is dat “gewoon” een Auer Edel Air… die Dimplex ook levert. Staat volgens mij gewoon los van Vaillant hoor.

Edit: gezien @Proton_ hieronder heb ik ongelijk, er zit blijkbaar een relatie tussen Auer en Vaillant.

[Voor 8% gewijzigd door Gramser op 20-03-2023 13:28]

[Proton_]

@ds23man de Arostor was ook R290 (Auer Edel rebrand dacht ik), ik ben benieuwd naar de verschillen met de Fluostor. Beetje suffe naam omdat er nou juist geen gefluoriseerd gas in zit

[Anomi]

Marketingmannetje 1: 'Laten we nadruk leggen op het feit dat we heel milieuvriendelijk bezig zijn met onze R290 – we noemen ze Fluostop!'
Marketingmannetje 2: 'Branding consistency verlangt dat de naam eindigt op STOR (en vergeet de hoofdletters niet).'
In koor: 'Compromis!'

[ds23man]

Proton_ schreef op maandag 20 maart 2023 @ 13:25:
@ds23man de Arostor was ook R290 (Auer Edel rebrand dacht ik), ik ben benieuwd naar de verschillen met de Fluostor. Beetje suffe naam omdat er nou juist geen gefluoriseerd gas in zit

Verrek, dat wist ik niet. Dan moeten ze ook niet zitten te miepen over de plaatsing van een R290 monoblok in de openlucht. Kan wel zijn dat ze met de nieuwe regelgeving er meer propaan in mogen stoppen waardoor je het vermogen op kan voeren. Eerst de spec's maar eens afwachten.

[snameroc]

Zie boven er zit maar 0,15 kg in.
Ook in de gebruiksaanwijzing wordt er opgewezen in verband met ontplofing bij werkzaamheden.

[Voor 60% gewijzigd door snameroc op 20-03-2023 15:10]

[Hubobo]

Kiwi_Kevin schreef op woensdag 15 maart 2023 @ 09:24:
En, was de installatie goed gegaan of loopt dat nog? Nieuwsgierig

Hierbij t eindresultaat. Hij draait als een zonnetje.

[busscherski]

Hubobo schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 07:56:
[...]

Hierbij t eindresultaat. Hij draait als een zonnetje. [Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

Ziet er goed uit. Wel de buitenunit erg diep aangelegd dus moet je sneeuwvrij graven als er veel sneeuw valt. Is ook maar 1x per paar jaar dat er zoveel sneeuw valt, maar goed.

Warm en koud drinkwater mag je eigenlijk niet isoleren wegens legionella.

Werkschakelaar in de meterkast heeft niet zoveel zin denk ik, dan kun je er net zo goed geen plaatsen.

[Kiwi_Kevin]

Hubobo schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 07:56:
[...]

Hierbij t eindresultaat. Hij draait als een zonnetje. [Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

Dank voor het delen!

[Proton_]

@Hubobo mooi dat het werkt
Bijzonder leidingtracé bij de boiler. Je hebt zo trouwens een kans op einrohrzirkulation.

[Gramser]

Hubobo schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 07:56:
[...]

Hierbij t eindresultaat. Hij draait als een zonnetje. [Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

Welk type boiler heb je eigenlijk? En welk type WP? Lijkt een 3-fase-model aan je meterkast te zien, dus ik vermoed een75/6 of hoger? En, die gasaansluiting kan weg nu! Toch...;)?

[Voor 3% gewijzigd door Gramser op 21-03-2023 09:00]

[ds23man]

Ik krijg altijd de kriebel van flexibel.....

Heb je wel een SWW expansievat?

[busscherski]

ds23man schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 09:48:
Ik krijg altijd de kriebel van flexibel.....

Heb je wel een SWW expansievat?

Ik denk dat de rioolafvoer nog komt

[MotorBeast]

busscherski schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 08:15:
[...]


Werkschakelaar in de meterkast heeft niet zoveel zin denk ik, dan kun je er net zo goed geen plaatsen.

Zal ik toch ook zo doen of geen werkschakelaar als mijn unit in de voortuin komt. Heb niet zoveel zin in grappenmakers die dat ding uitzetten (vandalen) als ik het niet door heb. Hufterproof maken.

[Gramser]

Je kunt ook de schakelaar van de groep als werkschakelaar beschouwen… maar bij sommigen is dat vloeken in de heilige meterkast.

[ds23man]

Gramser schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 11:01:
Je kunt ook de schakelaar van de groep als werkschakelaar beschouwen… maar bij sommigen is dat vloeken in de heilige meterkast.

Dat mag als je deze mechanisch kan blokkeren.

[Gramser]

Ja hoor. Stukkie tape erop plakken

[ds23man]

Gramser schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 12:01:
Ja hoor. Stukkie tape erop plakken

Gewoon dicht purren.....

[Pr8chtig]

Arkor schreef op donderdag 16 maart 2023 @ 17:38:
Hoe is jullie ervaring met de informatie over levertijden van de Vaillant warmtepomp? Ik heb sinds verleden jaar juni een Aerotherm plus 125/6 in bestelling staan. De leverancier kan niet aangeven wanneer deze geleverd wordt. Ook de groothandel kan daarover niets zeggen, aldus de leverancier. Terwijl Vaillant zelf mij gemaild heeft dat de groothandel de afdeling Sales Support van Vaillant kan bellen voor info over de leveringstijd. Na 9 maanden zou toch wel wat helderheid moeten zijn.
Ik hoor graag jullie reacties.

Heb eenzelfde in bestelling staan sinds begin Mei 2022. Bij bestelling was de plechtige belofte van levertijd van 5 weken. Ook hier nog geen enkele indicatie van mogelijke levering. Hopelijk geïnstalleerd voor het volgende stookseizoen.

[Cyrus The Virus]

Pr8chtig schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 14:56:
[...]

Heb eenzelfde in bestelling staan sinds begin Mei 2022. Bij bestelling was de plechtige belofte van levertijd van 5 weken. Ook hier nog geen enkele indicatie van mogelijke levering. Hopelijk geïnstalleerd voor het volgende stookseizoen.

Mei 2022 al dat geeft mij weinig hoop op mijn bestelling van sept 2022 ik heb een 105 besteld

[Hubobo]

Gramser schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 08:55:
[...]

Welk type boiler heb je eigenlijk? En welk type WP? Lijkt een 3-fase-model aan je meterkast te zien, dus ik vermoed een75/6 of hoger? En, die gasaansluiting kan weg nu! Toch...;)?

De jonge 300 liter rvs vat en 75/6 inderdaad. Gas had ik al opgezegd, cv lag toch al los.

[Hubobo]

ds23man schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 09:48:
Ik krijg altijd de kriebel van flexibel.....

Heb je wel een SWW expansievat?

Het expansievat zit op de bovenverwarming. Voor de sww zit er een inlaatcombinatie op, waar bij druk door de warmte wat water uit kan lopen.

[Voor 43% gewijzigd door Hubobo op 21-03-2023 17:20]

[Gramser]

Cyrus The Virus schreef op dinsdag 21 maart 2023 @ 16:56:
[...]


Mei 2022 al dat geeft mij weinig hoop op mijn bestelling van sept 2022 ik heb een 105 besteld

Levertijden verschillen van model tot model heb ik me laten vertellen.

[Anomi]

Het ligt er ook erg aan waar je bestelt. Bij Comwo kun je een voorraadalert instellen, soms komen er ineens weer wat beschikbaar (en daar lopen geen pre-orders, je kunt dus ineens mazzel hebben en dan staat het ding bij wijze van spreken de volgende dag op de stoep).

[ds23man]

Ik heb ook het idee dat het uitmaakt wie besteld, de Vaillant dealers zullen waarschijnlijk vooraan in de rij staan.

[busscherski]

ds23man schreef op woensdag 22 maart 2023 @ 07:55:
Ik heb ook het idee dat het uitmaakt wie besteld, de Vaillant dealers zullen waarschijnlijk vooraan in de rij staan.

Ik ben Vaillant dealer (platinum) en vraag me af waarom ik daar niets van weet.

Toch eens navragen hoe dat zit. Ik ben het zat om zo lang te wachten.

[ds23man]

busscherski schreef op woensdag 22 maart 2023 @ 09:00:
[...]


Ik ben Vaillant dealer (platinum) en vraag me af waarom ik daar niets van weet.

Toch eens navragen hoe dat zit. Ik ben het zat om zo lang te wachten.

Dit zijn de groothandels waar Vaillant mee samenwerkt:

https://www.vaillant.nl/professioneel/contact/groothandel/

Dus die staan als eerste in de rij. En dan is het niet zo moeilijk om een dealerlijst aan deze partijen door te geven en leveringsafspraken te maken.

[busscherski]

ds23man schreef op woensdag 22 maart 2023 @ 09:17:
[...]


Dit zijn de groothandels waar Vaillant mee samenwerkt:

https://www.vaillant.nl/professioneel/contact/groothandel/

Dus die staan als eerste in de rij. En dan is het niet zo moeilijk om een dealerlijst aan deze partijen door te geven en leveringsafspraken te maken.

Ja mijn indruk is dat wat buiten de groothandels om gaat trager gaat. Maar wie besteld er buiten de groothandels om?

[Kiwi_Kevin]

Met het warmere weer zie ik steeds kortere runs ontstaan. Ik vermoed dat dit is omdat de cop gunstiger is, dat het minimale vermogen hoger is dan bij lagere temperaturen.

Wat is de truc om ook bij warmere buitentemperaturen langere runs (of minder) te maken? Spelen met de minimale aanvoertemp, gewenste temperatuur aanpassen of tijdelijk iets van een stooklijnaanpassing of verschuiving?

Momenteel zijn de settings 0.3 stooklijn, aanvoer min 25 Max 35 en compensatie op actief. Vvw beneden en radiatoren boven.

[Gramser]

Ik heb ‘m nu op uitgebreid staan. Dat zorgt voor een enkele mooie lange run als de kamertemperatuur onder de wenstemp komt… met een mooie hoge COP, en voor de rest is het huis gewoon op temperatuur. Een of twee stops per dag. Prima.

[Cerveza NL]

Kan iemand hier bevestigen of Vaillant nog steeds het comfortGarant pakket aanbiedt na installatie? Mij installateur geeft niet thuis dus ben op zoek naar deze service. Bedankt

[busscherski]

Kiwi_Kevin schreef op woensdag 22 maart 2023 @ 19:49:
Met het warmere weer zie ik steeds kortere runs ontstaan. Ik vermoed dat dit is omdat de cop gunstiger is, dat het minimale vermogen hoger is dan bij lagere temperaturen.

Wat is de truc om ook bij warmere buitentemperaturen langere runs (of minder) te maken? Spelen met de minimale aanvoertemp, gewenste temperatuur aanpassen of tijdelijk iets van een stooklijnaanpassing of verschuiving?

Momenteel zijn de settings 0.3 stooklijn, aanvoer min 25 Max 35 en compensatie op actief. Vvw beneden en radiatoren boven.

Probeer eens een halve graad middagverhoging. Start rond 12:00. Eind rond 22:00. (voorbeeld)

edit: en misschien toch compensatie op uitgebreid zetten

[Voor 3% gewijzigd door busscherski op 22-03-2023 20:30]

[Franciesco]

@Kiwi_Kevin ik doe hetzelfde als @Gramser. Dus instelling Uitgebreid, een stooklijn van (tegenwoordig) 0.25 i.c.m. een minimale Ta van 25 graden. Met het huidige weer heb ik dan meestal 2 runs op een dag.
Zie onderstaande screenshot van 2 dagen (gisteren en eergisteren). Voor de COP zou het nog wat gunstiger zijn als er i.p.v. s’avonds en s’nachts overdag verwarmd zou worden. Maar gezien de relatief warme nachten zal het niet bijster veel uitmaken denk ik,

[Kiwi_Kevin]

Dank allen, gaan we proberen!

[Erikz.nl]

Wij hebben sinds twee dagen een warmtepompopstelling van Valliant. Het gaat om de volgende hoofdcomponenten:
Unitower VIH QW 190/6E met 190 liter boiler
Arotherm plus VWL 75/6A
Sensocomfort VRC 720/2
Sensonet internet gateway VR921

Nu heb ik issues met de laatste. Deze verbindt prima met mijn Unifi netwerk, zegt zelf verbinding te hebben en ook via de Unifi Portal zie ik een zeer goede verbinding. Echter werkt de app niet omdat deze nu al 24u op een update blijft steken. Ik heb de stroom al even van de VR921 gehaald en opnieuw verbonden maar zonder enig soelaas.

In mijn Unifi Portal zie ik dat er de afgelopen 24u maar sprake is van 147KB/down en 457KB/up aan datastroom. Enig idee wat hier fout gaat?

De VR921 zit op een volledig open netwerk waar geen poorten dicht staan. Mijn KPN modem gebruik ik als DHCP en ook daar heb ik geen poorten dicht gegooid.

[Kiwi_Kevin]

Erikz.nl schreef op donderdag 23 maart 2023 @ 11:39:
Wij hebben sinds twee dagen een warmtepompopstelling van Valliant. Het gaat om de volgende hoofdcomponenten:
Unitower VIH QW 190/6E met 190 liter boiler
Arotherm plus VWL 75/6A
Sensocomfort VRC 720/2
Sensonet internet gateway VR921

Nu heb ik issues met de laatste. Deze verbindt prima met mijn Unifi netwerk, zegt zelf verbinding te hebben en ook via de Unifi Portal zie ik een zeer goede verbinding. Echter werkt de app niet omdat deze nu al 24u op een update blijft steken. Ik heb de stroom al even van de VR921 gehaald en opnieuw verbonden maar zonder enig soelaas.

In mijn Unifi Portal zie ik dat er de afgelopen 24u maar sprake is van 147KB/down en 457KB/up aan datastroom. Enig idee wat hier fout gaat?

De VR921 zit op een volledig open netwerk waar geen poorten dicht staan. Mijn KPN modem gebruik ik als DHCP en ook daar heb ik geen poorten dicht gegooid.

Misschien even tijdelijk een cat kabel leggen naar het KPN modem voor de eerste updates/initialisatie? Kun je wifi/unify uitsluiten.

[Erikz.nl]

Kiwi_Kevin schreef op donderdag 23 maart 2023 @ 12:34:
[...]


Misschien even tijdelijk een cat kabel leggen naar het KPN modem voor de eerste updates/initialisatie? Kun je wifi/unify uitsluiten.

Dank voor de tip, dan moet ik even kijken of ik een kabel van voldoende lengte heb liggen, zit op een meter of 10 een patch richting de router, dan hoef ik ook de verbinding met de Unitower niet uit de VR te trekken.

[MotorBeast]

Erikz.nl schreef op donderdag 23 maart 2023 @ 13:48:
[...]

Dank voor de tip, dan moet ik even kijken of ik een kabel van voldoende lengte heb liggen, zit op een meter of 10 een patch richting de router, dan hoef ik ook de verbinding met de Unitower niet uit de VR te trekken.

Powerline gebruiken. https://www.coolblue.nl/powerline-adapters/top-10 Gebruik ik ook voor een Pi in de meterkast.

[busscherski]

Erikz.nl schreef op donderdag 23 maart 2023 @ 13:48:
[...]

Dank voor de tip, dan moet ik even kijken of ik een kabel van voldoende lengte heb liggen, zit op een meter of 10 een patch richting de router, dan hoef ik ook de verbinding met de Unitower niet uit de VR te trekken.

Of tijdelijk de BUS kabel verlengen natuurlijk.

Ik heb een keertje een moeizame opstart van de internetmodule gehad toen de voeding was onderbroken tijdens de firmware update.

Oplossing was de LAN kabel.

Edit: dat de app vastloopt komt wel vaker voor tijdens firmware update. De app kun je wel hard sluiten.

[Voor 8% gewijzigd door busscherski op 23-03-2023 18:08]

[Wim Leers]

busscherski schreef op donderdag 23 maart 2023 @ 18:05:
[...]
Edit: dat de app vastloopt komt wel vaker voor tijdens firmware update. De app kun je wel hard sluiten.

En dat resulteert nooit in een onbruikbaar systeem? 😅 Dat klinkt wel verontrustend, zeker van een installateur zoals jij die dus zicht heeft op vele installaties…

[busscherski]

Wim Leers schreef op donderdag 23 maart 2023 @ 18:42:
[...]

En dat resulteert nooit in een onbruikbaar systeem? 😅 Dat klinkt wel verontrustend, zeker van een installateur zoals jij die dus zicht heeft op vele installaties…

Nee, als de firmware update eenmaal is gestart maakt het niet uit of de app het doet of niet. De firmware update duurt ook meer dan een half uur.

Uitval van voeding van de internetmodule tijdens de firmware update is wel vervelend. Heb ik een keertje gehad, LAN kabel aansluiten en geduld was de oplossing.