Vaillant aroTHERM warmtepomp ervaringen

[snameroc]

Bij mij heeft hij ook een maand of wat aangestaan. Ik heb alleen radiatoren en de stooklijn staat op 0,6. Dat werkt eigenlijk perfect zonder nachtverlaging altijd 20 graden. Toen het in december zo koud werd merkte ik dat de woonkamer temperatuur op een gegeven moment 20,5 graden was en de compressor steeds vaker uitschakelde op de ruimte temp vanwege de funktie uitgebreid. Qua comfort prima maar dat is niet wat je wil. De stooklijn was opgelopen tot 0,7 door de adaptieve functie. Uiteindelijk terug gezet en adaptief uitgezet. Dit is gewoon goedkoper in gebruik qua energie denk ik.
Eigenlijk ben ik zeer tevreden over de Vaillant en ik heb alles zelf gedaan. Nu nog een wp boiler aanschaffen en een inductie kookplaat een dezer dagen.

[Broodro0ster]

scarfoot schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 06:45:
[...]

[Afbeelding]

Ik dacht te lezen dat hij in Eco modus (als het onder de 4 graden is) naar de afkoeltemperatuur regelt (mits tijdgestuurd geactiveerd is, en binnentemp Comp op actief of inactief staat).

Dat gezegd hebbende, de wp heeft een aantal uur volledig uit gestaan vannacht dus misschien heb je wel gelijk en is de normale nachtmodus en betere keus

Hoe hij het dan precies regelt onder de 4°C weet ik niet. Maar je mag je wel aan grote terug val in temperatuur verwachten.

[mydogisgone]

Gramser schreef op maandag 27 februari 2023 @ 13:44:
Vergis je niet he. Het was afgelopen nacht kouder dan de nacht ervoor, en als de luchtvochtigheid hoger is, zal je WP gewoon vaker een defrost moeten doen - niks mis mee, als er elk uur een defrost optreedt.

Wat je kúnt proberen is de warmte nog meer in je vloer te bufferen door de kamerbijschakeling inactief te zetten en daarmee effectie WAR te draaien. Maar daar pas je de luchtvochtigheid en daarmee de defrosts niet direct aan. Maar het gaat de hoge pieken wellicht wel tegen.

Ik denk echter dat het gewoon een luchtvochtigheidsgegeven is.

Pieken zijn wel flink hoog zie ik - is dat een 75/6 of een 125/6?

Ik draai nu inactief. tot 19.00 gister draaide ik nog op uitgebreid en heb hem nu op inactief (WAR) draaien en met een stooklijn van 0.20 En ik heb echt zoveel betere resultaten.

[RichieB]

Domosapiens schreef op zaterdag 2 april 2022 @ 23:53:
Documentatie update:
[...]
Installatiebundel:
https://www.vaillant.nl/i...i-2022-online-2213886.pdf
[...]

Er is weer een nieuwe installatiebundel:
https://www.vaillant.nl/i...-januari-2023-2554127.pdf

Ik kon de 2022 versie nergens vinden en wilde net gaan vragen of iemand hem nog had.
@Proton_ Wellicht kan je deze opnemen in de TS?

[Gramser]

mydogisgone schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 11:00:
[...]


Ik draai nu inactief. tot 19.00 gister draaide ik nog op uitgebreid en heb hem nu op inactief (WAR) draaien en met een stooklijn van 0.20 En ik heb echt zoveel betere resultaten.

[Afbeelding]

Ziet er een stuk beter uit, maar hou het vooral ook komende nacht weer in de gaten, dan is er weer veel meer kans op nachtvorst.

[RichieB]

Kan iemand een plaatje posten van het afgegeven warmtevermogen, liefst van een VWL 105 of 125 op een niet te koude dag? Ik zie wel veel plaatjes van opgenomen elektrisch vermogen, maar ik ben benieuwd tot hoe ver de VWL kan terug moduleren met deellast en wat dan het minimale vermogen is dat wordt afgegeven.

[scarfoot]

RichieB schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 12:29:
Kan iemand een plaatje posten van het afgegeven warmtevermogen, liefst van een VWL 105 of 125 op een niet te koude dag? Ik zie wel veel plaatjes van opgenomen elektrisch vermogen, maar ik ben benieuwd tot hoe ver de VWL kan terug moduleren met deellast en wat dan het minimale vermogen is dat wordt afgegeven.

Misschien kan je hier iets mee?
Heeft mij enorm geholpen

https://www.vaillant.ch/d...ungsdiagramme-1689813.pdf


https://www.vaillant.ch/d...ungsdiagramme-1775104.pdf

[mydogisgone]

Gramser schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 11:53:
[...]


Ziet er een stuk beter uit, maar hou het vooral ook komende nacht weer in de gaten, dan is er weer veel meer kans op nachtvorst.

Ga ik doen. Weet jij of ik trouwens SWW run ook met minder energie kan laten plaatsvinden. Zo'n run pakt hier ook al gelijk 3000watt.

[Gramser]

mydogisgone schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 13:11:
[...]


Ga ik doen. Weet jij of ik trouwens SWW run ook met minder energie kan laten plaatsvinden. Zo'n run pakt hier ook al gelijk 3000watt.

Nee sorry, dat weet ik niet. In afwachting van mijn warmtepompboiler maak ik SWW nog met de CV-ketel.

[mydogisgone]

Gramser schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 13:12:
[...]

Nee sorry, dat weet ik niet. In afwachting van mijn warmtepompboiler maak ik SWW nog met de CV-ketel.

Ah oke, wellicht anderen hier die tips hebben?

[Proton_]

@mydogisgone als je op 3 kW geen last van geluid hebt en het vermogen goed kwijt kan, lekker laten zo.
Volgens deze tabellen is op hoge temperatuur de vollast het meest efficiënt.

[mydogisgone]

Proton_ schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 14:53:
@mydogisgone als je op 3 kW geen last van geluid hebt en het vermogen goed kwijt kan, lekker laten zo.
Volgens deze tabellen is op hoge temperatuur de vollast het meest efficiënt.

nee geen last. Dan laat ik het zo Dankjewel voor je reactie

[Voor 3% gewijzigd door mydogisgone op 28-02-2023 15:33]

[busscherski]

ds23man schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 06:51:
[...]


Dat is hier ook al eens bevestigd door Adriaan, een erkende Vaillant installateur. En er was hier iemand die hem aan had staan en de stooklijn idioot gedrag vertoonde.

Ja ik ben zelf ook erkend Vaillant installateur.

Een keer bij een klant per ongeluk aan laten staan. De stooklijn steeg daar tot boven 1.0, had er denk ik ook mee te maken dat die klant flinke nachtverlaging probeerde terwijl het buiten koud was.

[RichieB]

scarfoot schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 12:51:
[...]

Misschien kan je hier iets mee?
Heeft mij enorm geholpen
https://www.vaillant.ch/d...ungsdiagramme-1689813.pdf
https://www.vaillant.ch/d...ungsdiagramme-1775104.pdf

Zeker, bedankt! Ik heb nu ook de andere post met vermogenscurves gevonden. Ik ben nog steeds geïnteresseerd in de grafieken uit de praktijk, als iemand die heeft.

[SoulShot]

Franciesco schreef op vrijdag 24 februari 2023 @ 20:01:
@SoulShot het gedrag wat je gezien hebt zou wellicht met de nachtmodus i.c.m. een ingesteld tijdschema te maken kunnen hebben.

MENU→ INSTELLINGEN→ Installateurniveau→ Installatieconfiguratie

[Afbeelding]

Voor de duidelijkheid: heb je een 75/6 (monoblock) of een 75/5 (split)?

75/5 75/6 split. Er is inderdaad een tijdsschema en de nachtmodus staat op 'normaal'. Er is op dat moment geen warmtevraag (thermostaat). Je ziet aan de wattages ook dat het niet gaat verwarmen. Er gaat enkel op zowel op binnenunit (langdruig 12W) en buitenunit (korstondig 30W) iets gaat draaien, maar weet niet wat en waarom.

[Kees_frl]

SoulShot schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 07:25:
[...]


75/6 split. Er is inderdaad een tijdsschema en de nachtmodus staat op 'normaal'. Er is op dat moment geen warmtevraag (thermostaat). Je ziet aan de wattages ook dat het niet gaat verwarmen. Er gaat enkel op zowel op binnenunit (langdruig 12W) en buitenunit (korstondig 30W) iets gaat draaien, maar weet niet wat en waarom.

Tegen het bevriezen denk ik?

De 75/6 is een mono overigens

[SoulShot]

Kees_frl schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 07:48:
[...]


Tegen het bevriezen denk ik?

De 75/6 is een mono overigens

Sorry bedoelde de split, aangepast. Moet zo'n split dan ook ontdooit blijven als hij niet werkt? Ik begrijp dat dat voor monoblocs natuurlijk wel moet gezien hier water ipv koelmiddel in zit.

[ds23man]

Er zit een carterverwarming in de compressor om de olie dun te houden.

[NHL19]

Proton_ schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 14:53:
@mydogisgone als je op 3 kW geen last van geluid hebt en het vermogen goed kwijt kan, lekker laten zo.
Volgens deze tabellen is op hoge temperatuur de vollast het meest efficiënt.

Weet je dat zeker? Als ik in de grafiekjes naar de COP kijk, dan zie ik de hoogste COP bij het lijntje met "Min.", waarbij Min slaat op het laagste vermogen ( > 60% reductie). Ook in de tabellen waar je naar refereert is de COP hoger op halve toeren. Nou is het verschil niet heel groot bij 55 of 65 graden aanvoer (SWW) maar toch.
Dat zou ook goed aansluiten bij de observatie die ik heb, als mijn 75/6 SWW gaat opwarmen, dan loopt het vermogen geleidelijk omhoog, wat mij doet vermoeden dat de aanvoertemperatuur geleidelijk wordt opgevoerd en niet gelijk vanaf het begin al op 60 graden start. Blijkbaar is dat efficienter, al zal het daardoor wel iets langer duren.

[mydogisgone]

Gramser schreef op dinsdag 28 februari 2023 @ 11:53:
[...]


Ziet er een stuk beter uit, maar hou het vooral ook komende nacht weer in de gaten, dan is er weer veel meer kans op nachtvorst.

Afgelopen nacht met een stooklijn van 0.20 En het bleef hier vannacht netjes 20,5 graad warm tijdens de nachtverlanging. Gisteravond en vannacht wel 8 defrosts gehad. Maar erg acceptabel nu



Met deze buitentemperatuur vannacht.

[Voor 24% gewijzigd door mydogisgone op 01-03-2023 09:38]

[benolski]

Aardig wat pieken gehad vannacht. Wil toch zonder uitgebreid proberen. Verbruik vannacht was hoger dan gisteren de hele dag.

[Kees_frl]

benolski schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 10:11:
Aardig wat pieken gehad vannacht. Wil toch zonder uitgebreid proberen. Verbruik vannacht was hoger dan gisteren de hele dag.[Afbeelding]

Het was vannacht ook aanzienlijk kouder dan gisteren.

[Gramser]

@mydogisgone kijk dat ziet er top uit, en met zo'n lage stooklijn is er weinig meer te wensen over. Fijn!

@benolski Probeer inderdaad maar eens volledig WAR te draaien, dus kamerbijschakeling/binnencompensatie op "Inactief". Dan blijf je gewoon de hele dag een beetje bufferen. En dan kijken wat er gebeurt, waarom niet?

Ik doe dat nu ook, pas als de laagste temperatuur weer boven de 4-5 graden komt gaat-ie weer naar "uitgebreid".

[mydogisgone]

Gramser schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 11:29:
@mydogisgone kijk dat ziet er top uit, en met zo'n lage stooklijn is er weinig meer te wensen over. Fijn!

@benolski Probeer inderdaad maar eens volledig WAR te draaien, dus kamerbijschakeling/binnencompensatie op "Inactief". Dan blijf je gewoon de hele dag een beetje bufferen. En dan kijken wat er gebeurt, waarom niet?

Ik doe dat nu ook, pas als de laagste temperatuur weer boven de 4-5 graden komt gaat-ie weer naar "uitgebreid".

Inderdaad heel fijn!
Ik had dit met die echte kou van een tijdje geleden ook moeten instellen. maar ik bleef stug vasthouden aan de binnencompensatie. Maar nu weet ik beter en ga ik hem weer op uitgebreid zetten als het weer wat warmer is.

[scarfoot]

mydogisgone schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 11:43:
[...]


Inderdaad heel fijn!
Ik had dit met die echte kou van een tijdje geleden ook moeten instellen. maar ik bleef stug vasthouden aan de binnencompensatie. Maar nu weet ik beter en ga ik hem weer op uitgebreid zetten als het weer wat warmer is.

@Gramser @mydogisgone
Het is me nog niet helemaal duidelijk wat de functie Binnentem.Comp 'uitgebreid' nou exact anders doet tov 'actief', en heeft dat überhaupt zin als alles op 1 zone zit?

Een waarom zetten jullie 'uitgebreid' eigenlijk pas weer aan als de minimale temperatuur boven de 4-5 graden komt?

[ds23man]

Uitgebreid is een maximaal thermostaat, die grijpt in als de temperatuur te hoog wordt.

[Gramser]

Ja, het heeft zin als alles op 1 zone zit. Op “uitgebreid” zal de warmtepomp uitschakelen wanneer de wenstemperatuur is bereikt. Op “actief” pas je feitelijk de stooklijn aan door de wenstemperatuur aan te passen, maar de warmtepomp zal niet uitgaan als die wenstemperatuur wordt bereikt. Op “inactief” doe je eigenlijk helemaal niks met de wenstemperatuur maar laat je de stooklijn de binnentemperatuur bepalen, door puur te kijken naar de buitentemperatuur op basis waarvan de warmtepomp zijn Ta regelt.

Ik merk dat door “uitgebreid” toe te passen op vorstdagen met zon, de warmtepomp uitslaat als de wenstemperatuur is bereikt (zoals de bedoeling van “uitgebreid” dus is), maar de vloer verliest gedurende de tijd dat de zon het huis op temperatuur houdt wèl zijn warmte. Dat wil de warmtepomp later inhalen wanneer de wenstemperatuur niet meer wordt gehaald, dus gaat hij harder aan de bak. Dat geeft een veel onrustiger gedrag en meer defrosts.

Wanneer ik echter op “inactief” regel, blijft er een continue stroom van warmte de vloer ingaan, waardoor het verschil tussen Ta en Tr kleiner is op het moment dat het weer kouder wordt. Ik heb zelf vastgesteld dat het beste moment voor de omschakeling tussen die twee standen is wanneer de minimumtemperatuur buiten een aantal graden boven nul wordt. Maar dat zal voor elk huis anders zijn.

Een snelknop voor de schakeling zou wel handig zijn 😄

[ds23man]

Ik ga nu bij 1 pomp toch de regelstrategie aanpassen. Heb nu een 75/6 op stooklijn 0,3 draaien met 80m2 vloerverwarming en haal de afgelopen maand slechts een Cop van 4. De 55/6 draait op stooklijn 0,3 ook op 80m2 VV en haalt over dezelfde periode een dikke Cop van 5,5. Vermoedelijk presteert de 75 zo slecht omdat ie continu op zijn laagste vermogen draait en de 55 niet,die draait continu op een hoger modulatieniveau. Dus voer ik de stooklijn op om te forceren dat ie runs gaat draaien met een hoger vermogen.

[Voor 4% gewijzigd door ds23man op 01-03-2023 15:54]

[Gramser]

Klinkt alsof je dan misschien beter af was geweest met een tweede 55/6..?

Hoe dan ook, benieuwd naar je test!

Nabrander: waarom is een hoge COP precies je doel? Als de 75/6 de boel comfortabel houdt op z’n minimale vermogen heb je toch ook het laagst mogelijke verbruik?

[Voor 42% gewijzigd door Gramser op 01-03-2023 15:58]

[busscherski]

ds23man schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 15:53:
Ik ga nu bij 1 pomp toch de regelstrategie aanpassen. Heb nu een 75/6 op stooklijn 0,3 draaien met 80m2 vloerverwarming en haal de afgelopen maand slechts een Cop van 4. De 55/6 draait op stooklijn 0,3 ook op 80m2 VV en haalt over dezelfde periode een dikke Cop van 5,5. Vermoedelijk presteert de 75 zo slecht omdat ie continu op zijn laagste vermogen draait en de 55 niet,die draait continu op een hoger modulatieniveau. Dus voer ik de stooklijn op om te forceren dat ie runs gaat draaien met een hoger vermogen.

Hoe meet je de COP?

[Flail]

ds23man schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 15:53:
Vermoedelijk presteert de 75 zo slecht omdat ie continu op zijn laagste vermogen draait en de 55 niet,die draait continu op een hoger modulatieniveau. Dus voer ik de stooklijn op om te forceren dat ie runs gaat draaien met een hoger vermogen.

Of de inmiddels bekende onnauwkeurigheid van de temperatuursensoren zorgt ervoor dat de gerapporteerde COP's onderling niet goed vergelijkbaar zijn?

[ds23man]

busscherski schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 15:56:
[...]

Hoe meet je de COP?

Ik lees de opgewekte energie uit en het verbruik. Ook de indicator rendement in de VWZ komt daar in de buurt.

Over een maand weten we meer.

[ds23man]

Gramser schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 15:55:
Klinkt alsof je dan misschien beter af was geweest met een tweede 55/6..?

Hoe dan ook, benieuwd naar je test!

Nabrander: waarom is een hoge COP precies je doel? Als de 75/6 de boel comfortabel houdt op z’n minimale vermogen heb je toch ook het laagst mogelijke verbruik?

Een verschil van 1,5 in Cop maakt nogal wat stroomkosten uit. Probleem is ( aangehaald in een ander draadje) dat de COP slechter is als je naar de onderste modulatiegrens gaat.

[Gramser]

In hoeverre zijn de twee 80m2-ruimtes eigenlijk met elkaar vergelijkbaar? Vergelijk je wel appels en appels (jou inschattende denk ik van wel)?

[busscherski]

ds23man schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 16:10:
[...]


Ik lees de opgewekte energie uit en het verbruik. Ook de indicator rendement in de VWZ komt daar in de buurt.

Over een maand weten we meer.

Je zou ze allebei eens in de ontlucht stand kunnen zetten. En dan in het menu van de AI of MEH kijken of aanvoer en retour temperatuur sensor het met elkaar eens zijn.
Op basis van de COP die je rapporteert verwacht ik dat bij de 55/6 de aanvoertemperatuur iets hoger aangeeft dan retour. En bij de 75/6 andersom.

[ds23man]

busscherski schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 16:24:
[...]


Je zou ze allebei eens in de ontlucht stand kunnen zetten. En dan in het menu van de AI of MEH kijken of aanvoer en retour temperatuur sensor het met elkaar eens zijn.
Op basis van de COP die je rapporteert verwacht ik dat bij de 55/6 de aanvoertemperatuur iets hoger aangeeft dan retour. En bij de 75/6 andersom.

De aangegeven Ta in de VWZ is spot on met de thermometers op de verdelers van beide systemen. Dus daar verwacht ik geen probleem. De Tr heb ik niet gecontroleerd.

[ds23man]

Gramser schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 16:20:
In hoeverre zijn de twee 80m2-ruimtes eigenlijk met elkaar vergelijkbaar? Vergelijk je wel appels en appels (jou inschattende denk ik van wel)?

Beide ruimtes hebben een vergelijkbare isolatiewaarde en lichtinval. Het enige verschil is dat in de slecht presterende ruimte er overdag de warmtepomp uit gaat vanwege 1 kW aan warmtelampen. De vloertemperatuur zakt niet gedurende die periode ( kan ik zien aan het verbruik van de wp als die weer inschakelt, geen inhaal reactie).

[busscherski]

ds23man schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 16:28:
[...]


De aangegeven Ta in de VWZ is spot on met de thermometers op de verdelers van beide systemen. Dus daar verwacht ik geen probleem. De Tr heb ik niet gecontroleerd.

Thermometers op verdelers zijn naar mijn ervaring nog weer onnauwkeuriger.

Als Ta en Tr allebei een halve graad de verkeerde kant op afwijken veroorzaakt dat al zo'n 20% afwijking in de COP berekening.

[Kees_frl]

ds23man schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 17:25:
[...]


Beide ruimtes hebben een vergelijkbare isolatiewaarde en lichtinval. Het enige verschil is dat in de slecht presterende ruimte er overdag de warmtepomp uit gaat vanwege 1 kW aan warmtelampen. De vloertemperatuur zakt niet gedurende die periode ( kan ik zien aan het verbruik van de wp als die weer inschakelt, geen inhaal reactie).

Misschien moet je er slechter van maken? Want een COP van vier over February is niet slecht, maar minder goed dan de 55

[ds23man]

busscherski schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 17:40:
[...]


Thermometers op verdelers zijn naar mijn ervaring nog weer onnauwkeuriger.

Als Ta en Tr allebei een halve graad de verkeerde kant op afwijken veroorzaakt dat al zo'n 20% afwijking in de COP berekening.

De thermometers op de VV balken zijn ook spot on, gecontroleerd met een digitale ir meter.

[ds23man]

Kees_frl schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 17:50:
[...]


Misschien moet je er slechter van maken? Want een COP van vier over February is niet slecht, maar minder goed dan de 55

4 is niet slecht, maar waarom presteert de andere pomp 5,5? Het verschil is me te groot om dit niet uit te zoeken.

[Broodro0ster]

ds23man schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 17:25:
[...]


Beide ruimtes hebben een vergelijkbare isolatiewaarde en lichtinval. Het enige verschil is dat in de slecht presterende ruimte er overdag de warmtepomp uit gaat vanwege 1 kW aan warmtelampen. De vloertemperatuur zakt niet gedurende die periode ( kan ik zien aan het verbruik van de wp als die weer inschakelt, geen inhaal reactie).

In februari was het overdag 8-11C, maar snachts bij het vriespunt. Als jouw 55/6 continue draait, maar de 75/6 enkel ‘s nachts, dan is het logisch dat de 75/6 een lagere cop heeft natuurlijk.
Meet je ook het stroom verbruik van de pompen?

[Heintje]

Gramser schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 13:56:
Ja, het heeft zin als alles op 1 zone zit. Op “uitgebreid” zal de warmtepomp uitschakelen wanneer de wenstemperatuur is bereikt. Op “actief” pas je feitelijk de stooklijn aan door de wenstemperatuur aan te passen, maar de warmtepomp zal niet uitgaan als die wenstemperatuur wordt bereikt. Op “inactief” doe je eigenlijk helemaal niks met de wenstemperatuur maar laat je de stooklijn de binnentemperatuur bepalen, door puur te kijken naar de buitentemperatuur op basis waarvan de warmtepomp zijn Ta regelt.

Ik merk dat door “uitgebreid” toe te passen op vorstdagen met zon, de warmtepomp uitslaat als de wenstemperatuur is bereikt (zoals de bedoeling van “uitgebreid” dus is), maar de vloer verliest gedurende de tijd dat de zon het huis op temperatuur houdt wèl zijn warmte. Dat wil de warmtepomp later inhalen wanneer de wenstemperatuur niet meer wordt gehaald, dus gaat hij harder aan de bak. Dat geeft een veel onrustiger gedrag en meer defrosts.

Wanneer ik echter op “inactief” regel, blijft er een continue stroom van warmte de vloer ingaan, waardoor het verschil tussen Ta en Tr kleiner is op het moment dat het weer kouder wordt. Ik heb zelf vastgesteld dat het beste moment voor de omschakeling tussen die twee standen is wanneer de minimumtemperatuur buiten een aantal graden boven nul wordt. Maar dat zal voor elk huis anders zijn.

Een snelknop voor de schakeling zou wel handig zijn 😄

Eens wat betreft die 'snelknop'. Ik switch nu ook steeds tussen 'uitgebreid' (op zonnige dagen zoals deze week) vanaf 10:00 en 'inactief' vanaf ongeveer 21:00 uur, als de temperatuur onder de 19 dreigt te duiken. 'Inactief' leidt tot wat meer stroomverbruik maar wel rustiger gedrag van de installatie 's nachts. 'Uitgebreid' is het zuinigste overdag.

[scarfoot]

Toch even 2 grafiekjes omdat ik het huidige gedrag van de 75/5 niet helemaal begrijp.
Boven gisteren, onder vandaag (tot nu toe)

Binnentemp.comp staat op inactief. Verwarmen op tijdsgestuurd gezet: tussen 07:30 en 23:00 op 21.5gr.
Afkoeltemperatuur op 19.5gr gezet.
Afgiftesysteem: radiatoren
Goed geïsoleerde woning HR++ A++

1)
Een paar dagen geleden heb ik savonds de wp voor het eerst op nachtmodus eco gezet (eerste foto, ook bovenstaande tijdschema geactiveerd) om te kijken of er snachts wat te besparen valt.

Omdat het tegen het vriespunt was, verwachtte ik dat de wp terug zou regelen naar de afkoeltemperatuur (volgens handleiding, zie onder) en vervolgens misschien een paar keer aan een uit zou gaan om de tent op 19.5 te houden. Echter, hij ging om 23u gewoon helemaal uit. Om ca 03 uur regelde hij na een piek weer terug naar iets hoger vermogen en ging niet meer uit. Dit zo 2 nachten achter elkaar.
Onder de streep denk ik wel iets minder verbruikt dan de hele nacht op minimaal vermogen doortuffen. Maar waarom om 3 uur alweer aan?

2)
Vervolgens gisteravond maar eens de 'normaal' stand (tweede foto) gebruikt met hetzelfde tijdschema. Dit leek helemaal niets uit te halen. Maar misschien was het zo koud buiten dat minimaal vermogen nodig was om de boel op 19.5 te houden? Besparing lijkt hier dus 0 tov hele nacht aan laten?

Ik heb niet de kamertemperatuur bijgehouden (mijn nachtrust is me veel waard 😎) dus weet niet of het daadwerkelijk 19.5 is geweest.

Zou het kunnen dat de binnentemp.comp inactief roet in het eten gooit en dat ik hem bij het testen van deze instellingen eigenlijk op uitgebreid moet zetten?

Hoe ziet jullie gedrag er snachts uit bij terug regelen?

Dank voor het meedenken alvast

[Broodro0ster]

scarfoot schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 15:37:
Toch even 2 grafiekjes omdat ik het huidige gedrag van de 75/5 niet helemaal begrijp.
Boven gisteren, onder vandaag (tot nu toe)

Binnentemp.comp staat op inactief. Verwarmen op tijdsgestuurd gezet: tussen 07:30 en 23:00 op 21.5gr.
Afkoeltemperatuur op 19.5gr gezet.
Afgiftesysteem: radiatoren
Goed geïsoleerde woning HR++ A++

1)
Een paar dagen geleden heb ik savonds de wp voor het eerst op nachtmodus eco gezet (eerste foto, ook bovenstaande tijdschema geactiveerd) om te kijken of er snachts wat te besparen valt.

Omdat het tegen het vriespunt was, verwachtte ik dat de wp terug zou regelen naar de afkoeltemperatuur (volgens handleiding, zie onder) en vervolgens misschien een paar keer aan een uit zou gaan om de tent op 19.5 te houden. Echter, hij ging om 23u gewoon helemaal uit. Om ca 03 uur regelde hij na een piek weer terug naar iets hoger vermogen en ging niet meer uit. Dit zo 2 nachten achter elkaar.
Onder de streep denk ik wel iets minder verbruikt dan de hele nacht op minimaal vermogen doortuffen. Maar waarom om 3 uur alweer aan?

2)
Vervolgens gisteravond maar eens de 'normaal' stand (tweede foto) gebruikt met hetzelfde tijdschema. Dit leek helemaal niets uit te halen. Maar misschien was het zo koud buiten dat minimaal vermogen nodig was om de boel op 19.5 te houden? Besparing lijkt hier dus 0 tov hele nacht aan laten?

Ik heb niet de kamertemperatuur bijgehouden (mijn nachtrust is me veel waard 😎) dus weet niet of het daadwerkelijk 19.5 is geweest.

Zou het kunnen dat de binnentemp.comp inactief roet in het eten gooit en dat ik hem bij het testen van deze instellingen eigenlijk op uitgebreid moet zetten?

Hoe ziet jullie gedrag er snachts uit bij terug regelen?

Dank voor het meedenken alvast

[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

Bij ECO negeert hij gewoon jouw nachttemperatuur. Hij doet dan helemaal niks tenzij het buiten 4°C of kouder is. Dan gaat hij wel iets doen ter vorstbescherming.
Wil je dat hij rekening houdt met de nacht temperatuur dat je instelt op de thermostaat, dus de 19.50C die je wenst, dan dien je nachtmodus op normaal te zetten.

Binnencompenstatie op inactief negeert volgens mij wel helemaal de wenstemperatuur. Daarmee ga je puur WAR stoken. Volgens mij gaat hij niet 's nachts niet terug vallen naar 19.5°C.
Binnencompenstatie op actief gaat de stooklijn verschuiven met de wens temperatuur
Binnencompenstatie op uitgebreid doet hetzelfde als actief, maar laat de warmtepomp en circulatie pompen afslaan als het setpoint gehaald is.

[Gramser]

Was er laatst niet iemand die aangaf dat Nachtmodus-ECO meer een "vakantiestand" met vorstbeschwerming is...? Heeft eigenlijk niks te maken met Nacht, zou dan gewoon een verkeerde vertaling zijn.

Paar pagina's terug inmiddels, denk ik.

[scarfoot]

Gramser schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 15:49:
Was er laatst niet iemand die aangaf dat Nachtmodus-ECO meer een "vakantiestand" met vorstbeschwerming is...? Heeft eigenlijk niks te maken met Nacht, zou dan gewoon een verkeerde vertaling zijn.

Paar pagina's terug inmiddels, denk ik.

Zal even zoeken bedankt. Maar dan zou hij niet om 3uur weer aan moeten gaan lijkt me...

[Gramser]

scarfoot schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 16:38:
[...]

Zal even zoeken bedankt. Maar dan zou hij niet om 3uur weer aan moeten gaan lijkt me...

Tenzij iets van vorstbeveiliging die aanslaat?

[Proton_]

@scarfoot om dat te beoordelen moet je de binnen- en buitentemperatuur erbij plotten.

[Broodro0ster]

Gramser schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 15:49:
Was er laatst niet iemand die aangaf dat Nachtmodus-ECO meer een "vakantiestand" met vorstbeschwerming is...? Heeft eigenlijk niks te maken met Nacht, zou dan gewoon een verkeerde vertaling zijn.

Paar pagina's terug inmiddels, denk ik.

Ik zou het zelfs niet willen gebruiken als vakantie stand. In standje uitgebreid kom je dan op een wenstemperatuur van 5°C uit. Geen idee waar je uitkomt bij actief/inactief, maar het zal ook laag zijn. Zo'n temperaturen zijn gewoon te koud voor de woning.

Ik stook in onze onbewoonde woning nu op 16°C met een dag verhoging naar 17°C om mijn zelf verbruik wat op te krikken. Mijn warmtepomp draaide afgelopen week daarvoor zo'n 4 uur per dag, dus dat is al een goede besparing. Ik zit aan een 3-5kWh per dag. Ben benieuwd hoeveel dat zal worden eens we op 21°C gaan stoken.

[scarfoot]

Broodro0ster schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 15:47:
[...]


Bij ECO negeert hij gewoon jouw nachttemperatuur. Hij doet dan helemaal niks tenzij het buiten 4°C of kouder is. Dan gaat hij wel iets doen ter vorstbescherming.
Wil je dat hij rekening houdt met de nacht temperatuur dat je instelt op de thermostaat, dus de 19.50C die je wenst, dan dien je nachtmodus op normaal te zetten.

Binnencompenstatie op inactief negeert volgens mij wel helemaal de wenstemperatuur. Daarmee ga je puur WAR stoken. Volgens mij gaat hij niet 's nachts niet terug vallen naar 19.5°C.
Binnencompenstatie op actief gaat de stooklijn verschuiven met de wens temperatuur
Binnencompenstatie op uitgebreid doet hetzelfde als actief, maar laat de warmtepomp en circulatie pompen afslaan als het setpoint gehaald is.

Gek genoeg was het bij de Eco stand al ver onder de 4 graden en toch sloeg hij volledig uit

Vwb de normaal stand, dat gebeurde niets dus vermoed inderdaad dat je gelijk hebt en de inactieve binnentemperatuur compensatie daar de afschakeling tegenhoud. Zal die vannacht eens veranderen naar actief (of uitgebreid).

Dat van die interne pomp pomp die uitgeschakeld wordt bij uitgebreid wist ik niet, ik heb ook een externe pomp (ivm circulatie water-water warmtepompboiler die aan hetzelfde systeem hangt. Die moet daarom denk ik wel aan blijven.)
Is dat het enige verschil tussen uitgebreid en actief?

[scarfoot]

Proton_ schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 16:40:
@scarfoot om dat te beoordelen moet je de binnen- en buitentemperatuur erbij plotten.

Helemaal helder, dat is helaas nog niet mogelijk. Enkel nog Homewizard. Dank voor het meedenken in ieder geval.

[scarfoot]

Broodro0ster schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 16:40:
[...]

Ik zou het zelfs niet willen gebruiken als vakantie stand. In standje uitgebreid kom je dan op een wenstemperatuur van 5°C uit. Geen idee waar je uitkomt bij actief/inactief, maar het zal ook laag zijn. Zo'n temperaturen zijn gewoon te koud voor de woning.

Ik stook in onze onbewoonde woning nu op 16°C met een dag verhoging naar 17°C om mijn zelf verbruik wat op te krikken. Mijn warmtepomp draaide afgelopen week daarvoor zo'n 4 uur per dag, dus dat is al een goede besparing. Ik zit aan een 3-5kWh per dag. Ben benieuwd hoeveel dat zal worden eens we op 21°C gaan stoken.

Die 5 graden op uitgebreid was me inderdaad ook al opgevallen.
We gaan terug naar normaal + tijdgestuurd en gaan de inactief en uitgebreid eens proberen.

Stellen jullie enkel de afkoeltemperatuur in voor de nacht? Of ook slots met een wenstemperatuur? Weet even niet of dat handig is hoor, maar kan me voorstellen dat je daarmee ook bepaalde tijdslots kunt dwingen als je dat nodig vindt.

[Broodro0ster]

scarfoot schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 16:45:
[...]


Gek genoeg was het bij de Eco stand al ver onder de 4 graden en toch sloeg hij volledig uit

Vwb de normaal stand, dat gebeurde niets dus vermoed inderdaad dat je gelijk hebt en de inactieve binnentemperatuur compensatie daar de afschakeling tegenhoud. Zal die vannacht eens veranderen naar actief (of uitgebreid).

Dat van die interne pomp pomp die uitgeschakeld wordt bij uitgebreid wist ik niet, ik heb ook een externe pomp (ivm circulatie water-water warmtepompboiler die aan hetzelfde systeem hangt. Die moet daarom denk ik wel aan blijven.)
Is dat het enige verschil tussen uitgebreid en actief?

Het verschil tussen actief en uitgebreid is dat de warmtepomp en circulatie pompen uitgaan wanneer de wenstemperatuur bereikt is. Bijvoorbeeld op een zonnige dag waarbij het 22°C in huis wordt terwijl je maar 21.5°C wenst. Dan gaat het gewoon alles uit.

Bij de actieve stand verschuift de stooklijn ook volgens de wenstemperatuur, net zoals bij uitgebreid trouwens, maar blijft de warmtepomp en CV pompen wel nog draaien ook al in de wens temperatuur bereikt.

[Proton_]

Broodro0ster schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 16:40:
[...]
Ik zou het zelfs niet willen gebruiken als vakantie stand. In standje uitgebreid kom je dan op een wenstemperatuur van 5°C uit.

Dat staat er inderdaad, ook in het Duits (daar kijk ik als ik niet begrijp wat er bedoeld wordt ).
Maar dat is wel raar, want dat wil niemand. Bij afwezigheid onder de 10 graden binnen wordt afgeraden omdat er bij vorst dan al kans bestaat op bevroren leidingen in koofjes. Ik vermoed dat er "15" had moeten staan, jammer dat Glenn0z niet meer actief is.
Ik ga het niet testen, want van 15 naar 20 duurt hier drie dagen ofzo...

[scarfoot]

Broodro0ster schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 16:57:
[...]


Het verschil tussen actief en uitgebreid is dat de warmtepomp en circulatie pompen uitgaan wanneer de wenstemperatuur bereikt is. Bijvoorbeeld op een zonnige dag waarbij het 22°C in huis wordt terwijl je maar 21.5°C wenst. Dan gaat het gewoon alles uit.

Bij de actieve stand verschuift de stooklijn ook volgens de wenstemperatuur, net zoals bij uitgebreid trouwens, maar blijft de warmtepomp en CV pompen wel nog draaien ook al in de wens temperatuur bereikt.

Helder bedankt. Dan zal het bij een extra externe pomp (in mijn geval plus nog eens 50L buffervat) misschien weinig uitmaken of je voor uitgebreid of inactief gaat schat ik zo in

[Proton_]

NHL19 schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 08:27:
[...]
Weet je dat zeker? Als ik in de grafiekjes naar de COP kijk, dan zie ik de hoogste COP bij het lijntje met "Min.", waarbij Min slaat op het laagste vermogen ( > 60% reductie). Ook in de tabellen waar je naar refereert is de COP hoger op halve toeren. Nou is het verschil niet heel groot bij 55 of 65 graden aanvoer (SWW) maar toch.
Dat zou ook goed aansluiten bij de observatie die ik heb, als mijn 75/6 SWW gaat opwarmen, dan loopt het vermogen geleidelijk omhoog, wat mij doet vermoeden dat de aanvoertemperatuur geleidelijk wordt opgevoerd en niet gelijk vanaf het begin al op 60 graden start. Blijkbaar is dat efficienter, al zal het daardoor wel iets langer duren.

Ik keek bij de 6 kW, dat is een gecastreerde 7 kW en max toeren van de 65/6 is dus halve toeren van de 76/6
Je hebt gelijk dat maximum efficientie niet (altijd) bij max toeren ligt en lagere temperatuur is altijd efficiënter, maar op minder toeren is het dus ook niet altijd beter. Of je iets opschiet met rustiger SWW maken is dus erg de vraag, zeker als het kouder wordt (want dan gaat het ten koste van verwarmingsuren).

[Broodro0ster]

scarfoot schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 17:30:
[...]

Helder bedankt. Dan zal het bij een extra externe pomp (in mijn geval plus nog eens 50L buffervat) misschien weinig uitmaken of je voor uitgebreid of inactief gaat schat ik zo in

Waar zit jouw externe op aangesloten? Ik heb een VR70 met 2 externe pompen en die gaan ook uit bij standje uitgebreid. Scheelt redelijk wat stroom, want ik moet ik totaal 3 pompen laten draaien anders en dat is toch wel 80W gecombineerd.

[scarfoot]

Broodro0ster schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 18:28:
[...]

Waar zit jouw externe op aangesloten? Ik heb een VR70 met 2 externe pompen en die gaan ook uit bij standje uitgebreid. Scheelt redelijk wat stroom, want ik moet ik totaal 3 pompen laten draaien anders en dat is toch wel 80W gecombineerd.

Zit direct in het stopcontact, altijd aan. Nodig omdat er een water water warmtepompboiler in het circuit zit die zijn warmte uit het cv circuit +buffer haalt. Als de wp uit staat in de zomer moet er dus voldoende doorstroming zijn.

[Hert]

Sinds gisteren een hybride opstelling met een monobloc arotherm 75 in bedrijf genomen. De instellingen leken me niet optimaal, heb de stooklijnen wat naar beneden gezet en maximale aanvoertemp beperkt op 45 graden. Nu zie ik, dat het systeem zelfs bij temperaturen rond de 0 graden de warmtepomp gebruikt voor het sanitaire warm water. Dit lijkt me helemaal niet efficient met de huidige gasprijzen tov elektriciteits prijzen. Welke instelling kan ik gebruiken om het sww zo veel mogelijk op gas te laten verwarmen?

Weet niet of het er toe doet, thermostaat is VRC 700.

[Voor 5% gewijzigd door Hert op 03-03-2023 07:59]

[Proton_]

@Hert Tja, dat ligt aan je prijzen, je SWW setpoint en precieze opstelling.
Met mijn prijzen was de break-even COP circa 2.2 dus dan is de warmtepomp bij 55 graden tot -2 goedkoper.

Als je op gas een doorstroomtoestel als naverwarmer hebt kun je het boilersetpoint op 0 zetten.

[Hert]

Proton_ schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 08:08:
@Hert Tja, dat ligt aan je prijzen, je SWW setpoint en precieze opstelling.
Met mijn prijzen was de break-even COP circa 2.2 dus dan is de warmtepomp bij 55 graden tot -2 goedkoper.

Als je op gas een doorstroomtoestel als naverwarmer hebt kun je het boilersetpoint op 0 zetten.

Nog eens door de settings gelopen en de hybride manager stond op equivalentie punt (0 voor verwarming, 7 voor sww), heb dit nu aangepast naar TriVac (of zoiets, het andere iig) en de prijzen ingevuld. We zullen het even bekijken wat het geeft en hopelijk volgen de elektra prijzen binnenkort de trend van de gasprijzen.

[scarfoot]

scarfoot schreef op donderdag 2 maart 2023 @ 15:37:
Toch even 2 grafiekjes omdat ik het huidige gedrag van de 75/5 niet helemaal begrijp.
Boven gisteren, onder vandaag (tot nu toe)

In navolging op mijn post van gisteren over de nachtverlaging heb ik vannacht de nacht modus maar eens op normaal laten staan (ipv eco), maar de binnentemperatuur compensatie op 'actief' om te kijken of ik het huis daarmee snachts wel afgekoeld krijg.
Afkoeltemperatuur nog steeds 2 graden lager op 19.5 en de wenstemperatuur werd dit dan ook netjes om 11 uur.

Echter, vannacht om 5 uur was het nog steeds 21.7 graden beneden en de wp heeft gewoon lekker de hele nacht doorgetuft.

Het enige dat ik kan bedenken is dat de water-water warmtepompboiler (Gebruikt warmte uit de aanvoerleiding) ook rond 23.00 startte met een korte run, maar die was rond 00.30u alweer klaar.

Kan het te maken hebben met het feit dat de wpomp al op minimaal vermogen loopt?
Ofwel, kan de wp in de binnente.comp. Stand actief soms niet helemaal uitgeschakeld worden en moet ik hem daarom toch op uitgebreid zetten?

Wil die stand overigens sowieso proberen maar wil eerst begrijpen hoe de andere standen werken en waarom de pomp niet af en toe uit gaat snachts. Of moet ik gewoon meer geduld hebben en deze setting eerst eens een paar dagen laten staan?

[Zwartoog]

ds23man schreef op woensdag 1 maart 2023 @ 15:53:
Ik ga nu bij 1 pomp toch de regelstrategie aanpassen. Heb nu een 75/6 op stooklijn 0,3 draaien met 80m2 vloerverwarming en haal de afgelopen maand slechts een Cop van 4. De 55/6 draait op stooklijn 0,3 ook op 80m2 VV en haalt over dezelfde periode een dikke Cop van 5,5. Vermoedelijk presteert de 75 zo slecht omdat ie continu op zijn laagste vermogen draait en de 55 niet,die draait continu op een hoger modulatieniveau. Dus voer ik de stooklijn op om te forceren dat ie runs gaat draaien met een hoger vermogen.

Oeh, dat is wel heel slecht. Ter referentie: mijn 75/6 met radiatoren en stooklijn 0,65 én SWW had een COP van 3,8 afgelopen maand.

[Broodro0ster]

scarfoot schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 08:38:
[...]

In navolging op mijn post van gisteren over de nachtverlaging heb ik vannacht de nacht modus maar eens op normaal laten staan (ipv eco), maar de binnentemperatuur compensatie op 'actief' om te kijken of ik het huis daarmee snachts wel afgekoeld krijg.
Afkoeltemperatuur nog steeds 2 graden lager op 19.5 en de wenstemperatuur werd dit dan ook netjes om 11 uur.

Echter, vannacht om 5 uur was het nog steeds 21.7 graden beneden en de wp heeft gewoon lekker de hele nacht doorgetuft.

Het enige dat ik kan bedenken is dat de water-water warmtepompboiler (Gebruikt warmte uit de aanvoerleiding) ook rond 23.00 startte met een korte run, maar die was rond 00.30u alweer klaar.

Kan het te maken hebben met het feit dat de wpomp al op minimaal vermogen loopt?
Ofwel, kan de wp in de binnente.comp. Stand actief soms niet helemaal uitgeschakeld worden en moet ik hem daarom toch op uitgebreid zetten?

Wil die stand overigens sowieso proberen maar wil eerst begrijpen hoe de andere standen werken en waarom de pomp niet af en toe uit gaat snachts. Of moet ik gewoon meer geduld hebben en deze setting eerst eens een paar dagen laten staan?

[Afbeelding]

Misschien staat de stooklijn dan te hoog? Of hij draait inderdaad al op minimum vermogen.
Draai zelf enkel op uitgebreid omdat dit me veel energie scheelt voorlopig want ik heb maar 16-17C wenstemperatuur. Mijn warmtepomp draait maar een uur of 4 dag met deze zonnige dagen.

[Gramser]

Zwartoog schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 08:39:
[...]

Oeh, dat is wel heel slecht. Ter referentie: mijn 75/6 met radiatoren en stooklijn 0,65 én SWW had een COP van 3,8 afgelopen maand.

COP vergelijken blijft een bijzondere aangelegenheid...

[ds23man]

Gramser schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 09:25:
[...]


COP vergelijken blijft een bijzondere aangelegenheid...

Bij verschillende systemen op verschillende locaties zeker.

[Proton_]

@ds23man met ongekalibreerde sensoren is al genoeg om mij te doen twijfelen

[scarfoot]

Broodro0ster schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 08:44:
[...]


Misschien staat de stooklijn dan te hoog? Of hij draait inderdaad al op minimum vermogen.
Draai zelf enkel op uitgebreid omdat dit me veel energie scheelt voorlopig want ik heb maar 16-17C wenstemperatuur. Mijn warmtepomp draait maar een uur of 4 dag met deze zonnige dagen.

Goeie, kan ik ook nog proberen te verlagen. Wel eerst even terug naar inactief (volledig war) dan neem ik aan of is dat niet nodig en kan dat op uitgebreid ook als je hem alleen naar beneden bijsteld?

Hij draait idd sowieso nog meest op laagste vermogen, hij had zelfs een slagje kleiner 55/5 gekund, maar niet gedaan oa vanwege geluid. Deze kan bij -10 nog in de fluisterstand.

[Zwartoog]

Gramser schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 09:25:
[...]


COP vergelijken blijft een bijzondere aangelegenheid...

Ligt eraan hoe. Een lage stooklijn hoort een hogere COP te geven. Enige externe factor is de geolocatie, als het bij @ds23man bv altijd 5 graden kouder is buiten dan bij mij. Als ik "alles verkeerd" doe (hoge stooklijn, weinig buffer, SWW meeneem) en @ds23man "alles goed" (lage stooklijn, VVW, geen SWW, unit nota bene in een grote schuur) en de COP verschilt 0,2, dan durf ik vrij zeker te zeggen dat de situatie bij @ds23man voor verbetering vatbaar is.

Sensorcheck van de unit is nog wel een dingetje misschien. Mijn data komt van de Kamstrup, dus is zeker niet rooskleuriger. Als ik de Vaillant mag geloven ligt die op 5,0, maar die geloof ik dus niet

[Voor 9% gewijzigd door Zwartoog op 03-03-2023 10:29]

[Broodro0ster]

Gramser schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 09:25:
[...]


COP vergelijken blijft een bijzondere aangelegenheid...

Inderdaad... Het is nu nog vroeg om met 100% zekerheid iets te zeggen, maar in onze nieuwbouw woning stook ik nu op 16-17°C terwijl ze nog onbewoond is. De warmtepomp doet nu enkel een run ongeveer 3-6h 's nachts op het koudste moment van de dag. Overdag warmt de woning 2°C op door de zon.

Ik ga dus een slechte COP hebben want ik stook op het koudste van de dag, maar mijn energie verbruik is wel laag. Ik kom aan +-3-4kWh verbruik per dag om 230m2 te verwarmen op 16°C.

Ik ben benieuwd naar het verbruik als we naar 20°C gaan stoken.

scarfoot schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 10:01:
[...]


Goeie, kan ik ook nog proberen te verlagen. Wel eerst even terug naar inactief (volledig war) dan neem ik aan of is dat niet nodig en kan dat op uitgebreid ook als je hem alleen naar beneden bijsteld?

Hij draait idd sowieso nog meest op laagste vermogen, hij had zelfs een slagje kleiner 55/5 gekund, maar niet gedaan oa vanwege geluid. Deze kan bij -10 nog in de fluisterstand.

Ik denk dat de stooklijnen enkel gelijk zijn als je 20°C wenst. Bij een hogere of lagere temperatuur wordt de stooklijn in standje actief verschoven.

Als je op inactief 21.5°C krijgt, dan staat je stooklijn te hoog volgens mij want je zou dan op 20°C moeten uitkomen als ik de handleiding goed begrijp.

Ik heb hier ook een 75/5 want het warmteverlies bij -10°C is op 7kW gerekend, maar nu met 16°C vraag staat hij in z'n neus te peuteren. De afgelopen week draait de warmtepomp zo'n 3-4h per dag en de rest van tijd staat ze uit...

[Gramser]

Hij staat dan alleen te hoog als je ook echt 20 wil hebben. Als je 21,5 wil hebben staat de stooklijn dus goed als je dat ook krijgt

[_ferry_]

Gisteren de regeling op actief gezet in plaats van uitgebreid, als test, omdat hij met de wat hogere buitentemperatuur elk uur aan gaat.
Effect is vergelijkbaar, hij gaat nog steeds elk uur aan. Voorheen om gewoon de warmte in het systeem en woning te houden, en nu omdat de aanvoertemperatuur begint op te lopen op minimum vermogen en dus uit "moet". Alleen de curve is wat anders. De ene piekt wat hoger en duurt korter, en de andere loopt wat langer op laag vermogen. Verbruik scheelt niet zoveel, ongeveer 0.5kwh per uur in de nacht/ochtend.
Met de uitgebreide regeling blijft de kamer (uiteraard) wel veel strakker op dezelfde temperatuur.

Wel het idee dat de zolder isolatie die ik heb aangebracht enorm veel effect heeft gehad. Weliswaar koelen die kamers nog best af door oud glas en beperkte gevelisolatie, maar de radiatoren hoeven daar nu veel minder mee te draaien. En er is minder koudeval door het trapgat naar de 1e etage.
Voorheen kon ik bij een buitentemperatuur tot een graad of 8 wel lange runs maken. Nu niet. Inmiddels hebben we natuurlijk ook wel langere dagen met meer zon, dus het is niet helemaal 1 op 1 te vergelijken, maar het is zeker een factor. Stooklijn ook 0.05, en misschien 0.1 omlaag.

[Voor 5% gewijzigd door _ferry_ op 05-03-2023 09:25]

[scarfoot]

Broodro0ster schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 13:43:

[...]
Ik denk dat de stooklijnen enkel gelijk zijn als je 20°C wenst. Bij een hogere of lagere temperatuur wordt de stooklijn in standje actief verschoven.

Als je op inactief 21.5°C krijgt, dan staat je stooklijn te hoog volgens mij want je zou dan op 20°C moeten uitkomen als ik de handleiding goed begrijp.

...

Stooklijn lijkt idd wel goed te staan, wenstemperatuur is 21.5 en dat is het nu ook.

Gisteren voor het eerst op 'uitgebreid' gedraaid.
Wat een wereld van verschil. (Foto 1)
Wp is welgeteld 4x aan geweest en binnen is het een heerlijke 21.5gr
Bijna de helft aan verbruik vergeleken met een dag eerder op 'actief' (foto 2)

Er was gisteren natuurlijk wel vrij veel zon instraling in de ochtend, vandaag (foto 3) is dat een stuk minder dus draait hij vanaf vanochtend alweer non stop. Maar het pendelgedrag dat hij had na het middaguur (wp is duidelijk iets aan de zware kant uitgelegd) lijkt vandaag niet aanwezig

Maar vannacht was het best koud en de afkoeltemperatuur van 19.5 heeft hij niet gehaald, vanochtend vlak voor hij aan sloeg was het nog 20.5 graden

Ik ben heel benieuwd hoe de uitgebreid stand zich gaat gedragen bij warmer en kouder weer, we gaan het zien, ik laat hem even staan.

Gisteren (uitgebreid)


Eergisteren (actief)


Vandaag (uitgebreid)

[Broodro0ster]

Gramser schreef op vrijdag 3 maart 2023 @ 15:45:
Hij staat dan alleen te hoog als je ook echt 20 wil hebben. Als je 21,5 wil hebben staat de stooklijn dus goed als je dat ook krijgt

Ja, als je van plan in inactief te blijven wel. Maar in actief verschuift hij de stooklijn naar boven als je meer dan 20.5°C vraagt, dus de stooklijn voor inactief/actief is anders tenzij je 20°C vraagt op beide instellingen.

[Gramser]

Broodro0ster schreef op zondag 5 maart 2023 @ 18:20:
[...]


Ja, als je van plan in inactief te blijven wel. Maar in actief verschuift hij de stooklijn naar boven als je meer dan 20.5°C vraagt, dus de stooklijn voor inactief/actief is anders tenzij je 20°C vraagt op beide instellingen.

Ik weer hoe het werkt 😉

[Hubobo]

Aanstaande woensdag start de installateur met de installatie van de warmtepomp, waarvoor ik de volgende zaken in huis heb gehaald;
1. Vaillant AroTHERM plus 75/6
2. Vaillant VWZ MEH 97/6
3. Vaillant VRC 720
4. De Jonge RVS warmtepompboiler 300L
5. Trillingsdempers
Zaken die de installateur regelt:
6. Geïsoleerde Flexibele Slang DN25 + montagekoppeling
7. Magneet vuilafscheider
8. Overig materiaal (koppelingen, exapnsievat, overstortventiel, leidingwerk,zadels, kranen, ventielen, boren etc.)

De installatie is voor:
A. de vloerverwarming beneden van 9 groepen (80m2 in slakkenhuis) en
B. 4 radiatoren op de 1e verdieping (waarvan 2 JAGA), waarvan waarschijnlijk alleen de JAGA's open zullen staan.
C. warmwatergebruik boven (douche, 2 wastafels en een bad).

Mijn installateur benoemde dat hij aanraad om een pompgroep toe te voegen omdat de pomp v.d. buitenunit het anders niet zo prettig zou vinden. De installateur waar ik de spullen heb gehaald benoemde dat er bij een extra pompgroep een buffervat nodig is. (Topgozer trouwens, hier ook te vinden ).

De afstand v.d. buitenunit tot boiler op zolder is ingeschat zo'n 15 meter: 3-4 tot de voordeur, 5 door de kruipruimte en de trapkast en daarna zo'n 6 meter omhoog.

Als buffer wil ik graag de vloerverwarming gebruiken, waarbij ik mij bewust ben van de nadelen hiervan (is al veel over geschreven hier ).

Mijn vragen:
1. Kan ik de radiatoren in 1 circuit zetten met de vloerverwarming?
2. Is een extra pomp(groep) nodig?
3. Is er nog iets noodzakelijks toe te voegen aan de installatie?
Ik wil m'n installatie zo eenvoudig mogelijk en zo betaalbaar mogelijk houden; met andere woorden iedere toevoeging kost geld. Als dit niet nodig is wil ik dit voorkomen.

[Proton_]

@Hubobo
1. technisch ja, maar als je iets met nachtverlaging gaat doen kom je al snel vermogen tekort of ga je naar hogere Ta dan je vloerverwarming wil. Als de isolatie een beetje OK is zal je het wel op temperatuur kunnen houden, eventueel met wat zelfbouw DBE. Wat voor vloerverwarmingsverdeler heb je? Met een mengverdeler kan het sowieso, want dan kan je elke Ta maken (ten koste van rendement).
2. met de info die je hier geeft denk ik van niet, maar je installateur heeft de installatie gezien en weet meer van je omstandigheden dan ik. Dus je kunt nog een paar keer 'waarom' vragen

Ervanuitgaande dat de verdeler in de trapkast zit, is dat ook de handigste plek voor de MEH97/6.
Immers gaat het meeste debiet de vloer in en dat scheelt dus 6 meter omhoog en omlaag voor aanvoer en retour = 24 meter leidingweerstand. Dat scheelt werk voor de pomp en het expansievat zit dan dichterbij.

De meters leidingen moeten er nog wel komen vanwege SWW, dus die spaar je niet uit.

[Hubobo]

@Proton_
Boven is de isolatie oke; HR++ glas, daaronder geisoleerde plaat; niet heel dik.
Vloerverwarmingsverdeler is een kunststof verdeler zonder pomp.
Evt. kunnen we nog gaan bijverwarmen met infra rood; 1 kleine kamer/ kantoor is 4 dagen per week in gebruik, de ander zo nu en dan.

Goede tip voor de plek v.d. MEH 97/6!

Je mist verder niet iets voor een installatie?

[Proton_]

@Hubobo als je mikt op maximaal 35 graden kan het expansievat misschien achterwege blijven omdat het vat in de MEH97 groot genoeg is, laat dat narekenen.

[benolski]

Het expansievat van de cv ketel is bij mij blijven zitten (op zolder naast de cv ketel). Het is toch niet nodig om een tweede expansievat naast de warmtepomp te gebruiken?

[Franciesco]

@Hubobo mij lijkt een extra pompgroep ook niet nodig maar het kan afhangen van hoeveel leidingwerk+dikte en bochtwerk je in het circuit hebt zitten. Elke meter en bocht (vooral de knietjes) geven immers extra weerstand, dus het mooiste om alles met zo kort mogelijke “lijntjes” aan te sluiten en de wp + binnenunit dus zo dicht mogelijk bij de verdeler vloerverwarming.

Mijn 75/6 is iig zonder extra pomp aangesloten op de ca 130m2 vloerverwarming en 3 radiatoren boven. En dat gaat prima: de pomp draait op iets van 53% vermogen (auto stand) waarbij hij ca 1200l/h rond pompt en de deltaT meestal rond de 3 á 4 graden ligt wat prima is.

Een aparte wpboiler wilde je geloof ik niet? Want dat kan je leidingwerk van beneden naar boven schelen.

Wat betreft je vraag of er nog iets toegevoegd moet worden: heb je gedacht aan aparte kWh meters voor de groep waar de wp op komt en de groep van de MEH97/6? Daarmee kun je het stroomverbruik en daardoor ook tot op zekere hoogte het gedrag van de wp monitoren wat altijd aan te raden is.
Als je verder wilt gaan dan dat kun je nog een warmtemeter (Kamstrup oid) overwegen.

Een microbellen ontluchter (in de aanvoer en zo dicht mogelijk na de wp) is ook nog te overwegen.

[ds23man]

Sinds wanneer ontstaan microbellen in een WP installatie? Dan moet je toch echt wel serieus op 65 graden plus stoken....

[Zwartoog]

Ok, ik weet het nu zeker: na een stroomstoring verdwijnt de instelling voor Stroombegrenzing Compressor in de AI (ja, 3e stroomstoring hier in een paar weken tijd). Alle andere instellingen blijven wel behouden, alleen deze wordt gereset.

[snameroc]

Bij mij zit de vwzai op een bestaande groep met een stekker in het stopcontact en ook die is de stroom begrenzing kwijt geraakt na het uitnemen en terugplaatsen van de stekker. Dus het lijkt er op dat je gelijk hebt. Ik heb hem overigens niet terug aangezet, ik zie daar vooralsnog geen rede toe.

[Hubobo]

Proton_ schreef op maandag 6 maart 2023 @ 14:44:
@Hubobo als je mikt op maximaal 35 graden kan het expansievat misschien achterwege blijven omdat het vat in de MEH97 groot genoeg is, laat dat narekenen.

Voor het sww boilervat gaat hij sowieso hoger toch? Of is expansievat alleen voor het verwarmingsdeel?

[ds23man]

snameroc schreef op maandag 6 maart 2023 @ 22:00:
Bij mij zit de vwzai op een bestaande groep met een stekker in het stopcontact en ook die is de stroom begrenzing kwijt geraakt na het uitnemen en terugplaatsen van de stekker. Dus het lijkt er op dat je gelijk hebt. Ik heb hem overigens niet terug aangezet, ik zie daar vooralsnog geen rede toe.

Dit is een zeer kwalijke bug.

[Gramser]

Ik vroeg me laatst al af wat ik allemaal opnieuw zou moeten instellen als ik de boel van de stroom zou moeten halen. Bij mijn Vaillant CV-ketel-thermostaat was dat dus vooral datum en tijd, terwijl tijdschema's wel opgeslagen bleven.

Wel vervelend als je inderdaad je compressor begrenst, de stroom valt weg als je niet thuis bent, stroom gaat weer aan en je merkt niets behalve dat je compressor weer lekker kan optoeren... en niet iets dat op afstand door Vaillant te debuggen is, vermoed ik.

[SoulShot]

Afgelopen week een fout in mijn installatie hersteld.

De 75/5 draait hier al een 3 tal maand. Sinds het begin vond ik het debiet van de vvw al redelijk laag (metertjes stonden rond de 0.5 l/min), ook een stukje vloerverwarming aan het einde van de lus rond de ramen werd matig/niet warm.

De hoofdleiding aanvoer en retour temperaturen waren oké enkele meter voor de warmtepomp, echter zat er een by-pass juist voor deze terug de binnenunit in gingen. Dit moet zo volgens de installatie om een minimaal debiet te houden bij naregeling. Er stroomde echter duidelijk warm water direct in de retour als alle kringen openstonden. De by-pass stond volledig open.

De by-pass ondertussen toegedraait tot 6 bar. Hierbij stroomt er geen water door de by-pass als alles open staat, ook niet als ik gedeeltelijk leidingen sluit (wil graag starten met naregelen via stelmotoren), en stroom per pas water als bijna alle vvw leidingen toe staan. Echter wat is hier de juiste instelling? Ik vind dit ook niet in de handleiding. Ik denk dat de bedoeling is dat een minimum debiet van 540 l/h wordt behouden. Ik zie ook in de specs "maximum werkdruk" 3 bar, moet ik hier op afstellen, of is dit enkel de werkdruk die geldt voor 24/7 bedrijf?

Desondanks heb ik afgelopen maand een COP van ongeveer 4.6 (1100 (mileuopbrengst) en 300 (stroomverbruik))/(300 stroomverbruik) over de volledige installatie (sww + vvw).

Door sluiten by-pass is mijn vloer nu ook voelbaar een stuk warmer, en zijn ook stukken die voorheen koud waren lekker warm. Debietmeters vvw staan nu ook op 1.5-2 ipv 0.5 voorheen.

[Voor 8% gewijzigd door SoulShot op 07-03-2023 09:02]

[ds23man]

Die 3 bar is de maximale afvuldruk van je systeem. Normaliter adviseren de CV ketel fabrikanten een bypass die is afgesteld op 0,2 tot 0,5 bar.

[SoulShot]

ds23man schreef op dinsdag 7 maart 2023 @ 09:12:
Die 3 bar is de maximale afvuldruk van je systeem. Normaliter adviseren de CV ketel fabrikanten een bypass die is afgesteld op 0,2 tot 0,5 bar.

Bedankt. Bedoeling is dat by-pass pas open gaat als kringen sluiten bij naregeling. Als de normale vuldruk 3 bar is, zou bij 0.5 bar dat je aangeeft de by-pass continu openstaan. Dat is niet de bedoeling lijkt me.
Oh wacht, misschien begrijp ik de functie verkeerd. Ik begrijp nu dat de by-pass opengaat als er een drukverschil is van 0.5 bar tussen aanvoer en retour, indien deze wordt ingesteld op 0.5 bar. In dat geval kan de instelling die je aangeeft wel kloppen. Je lijkt wel aangegeven dat dit een algemene instelling is. Is dat niet voor elk systeem (WP vs gas, en dan nog een verschillen tussen type WP) anders?

[Voor 30% gewijzigd door SoulShot op 07-03-2023 09:45]

[ds23man]

SoulShot schreef op dinsdag 7 maart 2023 @ 09:41:
[...]

Bedankt. Bedoeling is dat by-pass pas open gaat als kringen sluiten bij naregeling. Als de normale vuldruk 3 bar is, zou bij 0.5 bar dat je aangeeft de by-pass continu openstaan. Dat is niet de bedoeling lijkt me.
Oh wacht, misschien begrijp ik de functie verkeerd. Ik begrijp nu dat de by-pass opengaat als er een drukverschil is van 0.5 bar tussen aanvoer en retour, indien deze wordt ingesteld op 0.5 bar. In dat geval kan de instelling die je aangeeft wel kloppen. Je lijkt wel aangegeven dat dit een algemene instelling is. Is dat niet voor elk systeem (WP vs gas, en dan nog een verschillen tussen type WP) anders?

Het gaat inderdaad om de verschildruk. Feitelijk is er geen verschil tussen een CV ketel of warmtepomp, werken allebei met een circulatiepomp. Wat je wel zou kunnen hebben is dat met de hogere flow bij een wp er meer tegendruk is waardoor de bypass te vroeg open gaat. Eigenlijk kan je dit alleen controleren met een FLIR camera.

[Link123]

Ik ben bezig met het finetunen van de instellingen. ik lees veel over stooklijn e.d. maar minder over hoe de boiler in te stellen. wij hebben hier de 300ltr boiler tbv douche/bad/ww keuken e.d. ik heb deze nu zo ingesteld:
tijdgestuurd, dagelijks van 10 tot 17 uur.
maximale laadtijd 45 minuten
temperatuur 47 gr.
1* pwk een legionellarun om 14:00 uur

Mijn idee hiermee is om zoveel mogelijk de zon te gebruiken voor opwarmen boiler. Graag jullie advies, voor de meest efficiënte setting hiervan.

en ander vraagje, hoeveel kWh kost zo'n legionellarun ongeveer?

ik post ook ff een plaatje van hoe ik het hele verbruik aan t bijhouden ben. Schiet daar ook graag op

[djongm]

In ons systeem hebben wij nu een (tweede) circulatiepomp na het buffervat en voor de vloerverwarming die op auto-adapt draait. Vloerverwarming heeft een open verdeler.

Indien mogelijk zou ik de circulatiepomp vervangen door een circulatiepomp die aangestuurd wordt door de VWZ AI plus (systeem schema 8, poort MA2). Wij hebben een Vaillant Arotherm Plus 75/6 A.

Kan dat? En welke circulatiepompen lenen zich daar goed voor?

[ben2513]

Morgen weer klussen in huis en dit betekent ook dat ik de waterkraan dicht moet draaien. Prima, maar hoe doe ik dat met warmwater en een boiler (uniSTOR RW 300/3 BR, )? Helaas heeft de installateur geen kraan geplaatst om de warmwaterleiding te blokkeren.

Ik dacht aan het volgende:
- installatie van de stroom af
- hoofdkraan dicht
- overal in huis zowel warm als koud water laten lopen tot het stopt
- als het goed is wordt de boiler geleegd tot het niveau waar de warmwaterleiding is aangesloten (bovenste 1/3?) en blijft de rest in de boiler

Toch maar een kraan plaatsen op gegeven moment.

[Zwartoog]

ben2513 schreef op dinsdag 7 maart 2023 @ 21:31:
Morgen weer klussen in huis en dit betekent ook dat ik de waterkraan dicht moet draaien. Prima, maar hoe doe ik dat met warmwater en een boiler? Helaas heeft de installateur geen kraan geplaatst om de warmwaterleiding te blokkeren.

Ik dacht aan het volgende:
- installatie van de stroom af
- hoofdkraan dicht
- overal in huis zowel warm als koud water laten lopen tot het stopt
- als het goed is wordt de boiler geleegd tot het niveau waar de warmwaterleiding is aangesloten (bovenste 1/3?) en blijft de rest in de boiler

Toch maar een kraan plaatsen op gegeven moment.

Je wilt de leidingen in huis leeg hebben? Ja, dan is je stappenplan in orde. Belangrijjk is inderdaad om je warmwaterkant open te zetten zodat hij lucht kan trekken.

Twee opmerkingen:
- je boiler blijft waarschijnlijk gewoon vol zitten: de 1/3 warmwateruitlaat heeft als het goed is een pijn binnenin naar boven toe - anders zou je 1/3 van je watervolume niet kunnen gebruiken. Hij zal dus alleen de overdruk afvloeien als je een kraan open zet met de hoofdkraan dicht
- je koudwaterinlaat zou een keerklep/inlaatcombinatie moeten hebben. Hij zou dus niet via de koude kant leeg mogen lopen.

[Gramser]

Zo! Het is weer defrost-weer… koud en vochtig maakt elk uur een defrostje.

Mag nu wel weer klaar zijn met dat “winter”weer, maar de AWB weert zich kranig 😃

[Proton_]

ben2513 schreef op dinsdag 7 maart 2023 @ 21:31:
Morgen weer klussen in huis en dit betekent ook dat ik de waterkraan dicht moet draaien. Prima, maar hoe doe ik dat met warmwater en een boiler (uniSTOR RW 300/3 BR, )? Helaas heeft de installateur geen kraan geplaatst om de warmwaterleiding te blokkeren.

Ik dacht aan het volgende:
- installatie van de stroom af
- hoofdkraan dicht
- overal in huis zowel warm als koud water laten lopen tot het stopt
- als het goed is wordt de boiler geleegd tot het niveau waar de warmwaterleiding is aangesloten (bovenste 1/3?) en blijft de rest in de boiler

Toch maar een kraan plaatsen op gegeven moment.

Of een beluchter, want je wil warrmwater niet afsluiten.
Zonder koudwaterdruk is er een kans dat de boiler een beetje implodeert als hij afkoelt en er geen warmwaterkraan open staat. Zeg maar het omgekeerde effect van de inlaatcombinatie.
Laat de kranen dus open staan.

[Franciesco]

Gramser schreef op woensdag 8 maart 2023 @ 08:02:
Zo! Het is weer defrost-weer… koud en vochtig maakt elk uur een defrostje.

Mag nu wel weer klaar zijn met dat “winter”weer, maar de AWB weert zich kranig 😃

Hier ook: vannacht is het -3,9 graden en vochtig geweest en een bepaalde periode gaf dat ca elke 45 minuten een defrost.
Omdat de kamertemperatuur gisteren wat opgelopen was (door sinds een dag continu stoken met kamerbijschakeling op Actief) heb ik de stooklijn gisterenavond verlaagd van 0.25 naar 0.20. Gewoon uit nieuwsgierigheid om te kijken wat er dan zou gebeuren: de kamertemperatuur is hierdoor wat gezakt maar uiteindelijk slechts 0,1 graad onder de normale uitschakeltemperatuur gekomen. Dus een soort van mini nachtverlaging

Edit: plaatje van buitentemperatuur en dauwpunt toegevoegd

[Voor 19% gewijzigd door Franciesco op 08-03-2023 09:33]

[Gramser]

Franciesco schreef op woensdag 8 maart 2023 @ 09:31:
[...]




Hier ook: vannacht is het -3,9 graden en vochtig geweest en een bepaalde periode gaf dat ca elke 45 minuten een defrost.
Omdat de kamertemperatuur gisteren wat opgelopen was (door sinds een dag continu stoken met kamerbijschakeling op Actief) heb ik de stooklijn gisterenavond verlaagd van 0.25 naar 0.20. Gewoon uit nieuwsgierigheid om te kijken wat er dan zou gebeuren: de kamertemperatuur is hierdoor wat gezakt maar uiteindelijk slechts 0,1 graad onder de normale uitschakeltemperatuur gekomen. Dus een soort van mini nachtverlaging

Edit: plaatje van buitentemperatuur en dauwpunt toegevoegd

[Afbeelding]

Ik hou de kamerbijschakeling op inactief, nu, en stooklijn op 0,4. Dan zakt de binnentemperatuur maar een beetje, dat vinden we niet erg, als het in de ochtend wat frisser is. Dit wordt nooit een supergeïsoleerd huis, met z'n jaren-30-rommelige-mini-spouwmuurtjes. Maar het fijne is dat de vloer nu altijd warm is. Om de een of andere reden maakt de temperatuur van de lucht dan alweer een stuk minder uit. En zodra de temperatuur een beetje omhoog gaat is de kamertemperatuur weer gewoon zoals we 'm prettig vinden.

Prachtig!