Bizar wetsvoorstel dat volkomen voorbij gaat aan de vraag: wat is nu eigenlijk het probleem?
TL/DR: er is helemaal geen haast nodig bij het tellen, maak de vaststellingstermijn langer, hou het bij handmatig tellen van het huidige stembiljet, maak het optellen openbaar, doe dat laatste ook handmatig en publiceer alle processen-verbaal die met de hand zijn ingevuld.
In de
Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel staat het volgende (nummers verwijzen naar voetnoten)
(…)
2. Doelstellingen
De noodzaak om een ander stembiljet te kunnen gebruiken wordt al langere tijd onderkend. Zo dringen gemeenten er al jaren op aan om experimenten in het stemlokaal mogelijk te maken met een nieuw model van het stembiljet.5 De omvang van het huidige stembiljet leidt er namelijk toe dat het tellen omslachtig is en lang duurt. Alleen al het uitvouwen van de stembiljetten kost de stembureaus nu veel tijd. Doel van dit wetsvoorstel is het mogelijk te maken dat wordt geëxperimenteerd met stembiljetten die een kleiner en daardoor handzamer formaat hebben, waardoor het handmatig tellen van deze nieuwe stembiljetten makkelijker en sneller zal gaan6, zodat de belasting van de stembureaus bij het tellen van de stemmen wordt verminderd. De gemeenten willen deze experimenten daarom zo snel mogelijk kunnen uitvoeren. Het tellen van de stembiljetten gebeurt na een lange dag in het stemlokaal waar de leden van de stembureaus al geconcentreerd werkzaamheden hebben moeten verrichten. De regering acht het wenselijk de last van de stembureauleden te verlichten. Een handmatig makkelijker te tellen stembiljet zal immers leiden tot een meer gestructureerde telling waardoor de kans op het maken van fouten kan worden verminderd, hetgeen de kwaliteit van de telling door de stembureaus bevordert. Dit is cruciaal voor de betrouwbaarheid van de uitslag omdat de telling de basis is van de berekening van de uitslag van de verkiezingen.
Tevens zijn de nieuwe stembiljetten geschikt om elektronisch te worden geteld.7 Het kabinet wil de stap naar elektronisch tellen zetten nadat, in de experimenten, is gebleken dat de kiezers met een nieuw stembiljet overweg kunnen en begrijpen hoe ze met het nieuwe stembiljet de gewenste keuze kunnen maken.
Een kleiner en daardoor handzamer formaat maakt het stembiljet ook voor de kiezer beter te hanteren waardoor het stembiljet toegankelijker kan zijn dan het huidige stembiljet.8 Een kleiner stembiljet is beter dan het huidige stembiljet geschikt om een hulpmiddel bij te gebruiken door kiezers die vanwege hun lichamelijke gesteldheid niet goed met het huidige stembiljet overweg kunnen, zoals een mal die over het stembiljet heen wordt gelegd en die slechtziende of blinde kiezers in staat stelt zelfstandig hun stem uit te brengen. Verder bieden de nieuwe stembiljetten mogelijkheden om daarop logo’s van politieke partijen te vermelden, wat de herkenbaarheid van die partijen voor kiezers kan vergroten en zo eveneens, ook voor laaggeletterde kiezers, de toegankelijkheid van het stembiljet kan verbeteren. (…)
Het komt er dus op neer dat gemeenten het tellen langzaam vinden gaan.
Dat is het. Er zijn uiteraard termijnen gebonden aan het vaststellen van de uitslag, en daar zit volgens mij de kneep. Die termijn is relatief kort.
De oplossing is volgens dus veel eenvoudiger: maak die teltermijn gewoon (wat) langer. Dat doen ze in Duitsland ook. Persoonlijk heb ik liever een gedegen telproces van enkele weken i.p.v. een flitsende show op televisie met geanimeerde grafieken en de vaststelling door een presentator dat één van de waddeneilanden wederom het snelste is. Eerst kijken hoe lang normaal en rustig tellen duurt en dan kun je uitrekenen hoeveel tijd je nodig zou hebben bij 100% opkomst.
Ook elektronisch tellen blijft m.i. problematisch. Of het nu stemcomputers zijn of OCR systemen, een kleine fout in een telapparaat kan leiden tot veel foute uitslagen. Dat kun je niet vergelijken met handmatig tellen waar uiteraard ook fouten worden gemaakt, maar die zijn willekeurig. Dat is een groot verschil en fouten door electronica lijkt steeds maar niet begrepen te worden als serieuze bedreiging van een democratisch proces.
Verder merkte Omtzigt op dat het tellen openbaar is, maar het optellen van de stemmen niet. Terwijl fouten door optellen tot nog grotere effecten kunnen leiden. Als ik het goed begrijp gebruiken gemeenten nu nog steeds software bij het optellen en ook daar zie ik het nut niet van in:
https://www.kiesraad.nl/verkiezingen/osv-en-eml
Vul alle processen-verbaal dus handmatig in en publiceer die allemaal online, zodat elke burger het hele proces thuis zou kunnen replicren.
Onder voorbehoud van (type)fouten. Handelen naar mijn reactie is voor eigen rekening en risico. Win zo nodig zelf (betaald) advies in bij een expert.