dennis_rsb schreef op zondag 15 november 2020 @ 19:02:
@
Virtuozzo maar dat bepaalde politici denken boven de wet te staan is niets nieuws toch? persoonlijk kijk ik meer naar stemmingen in combinatie met partij-idealen/programma's. Het persoontje vind ik niet zo relevant, hoewel het wel belangrijk is wat hij of zij doet.
Dat is een populair idee, en ik zal de eerste zijn om toe te geven dat het gevoelig ligt en complex is, dit is echter in hoge mate afhankelijk van wat voor bestel we hebben.
Als eerste, vergeet nooit dat - helaas - niets wat mensen scheppen ook maar enigszins perfect kan zijn. We zijn mensen immers. We zijn niet perfect, en al is er streven, alles wat we scheppen doen we samen (ook ironisch genoeg met mensen die niet meedoen) en dus is alles wat we maken een constructie van imperfecties.
Als tweede, vergeet nooit dat de echte wereld altijd meer complex is dan ons eigen denkproces. We gaan met informatie en mening om op vrijwel dezelfde manier waarop we boodschappen doen, snel van het schap (voor voeding, voor kick, voor energie, etc), we zijn politieke dieren die nogal consumptief zijn
In ons bestel, zoals wij dat hebben, zijn er zat mensen die denken boven de wet te staan. Vaak niet eens bewust. Veel, en dat zie je bij politici (maar vaker in het bedrijfsleven) is er een soort onbewust perspectief van “ik zit op de stoel, doe het werk, navigeer al de imperfecties”. In zekere zin klopt dat, maar het op die stoel zitten is niet stil zitten, maar puur daar zitten is al bewegen. Continu, van compromis naar confrontatie en compromis en struikelen en duwen en geduwd worden. Meestal gaat dat verbazend goed, zelfs wanneer er fouten gemaakt worden is er slechts zelden bewuste focus op handelen met overtuiging van boven de wet staan.
Het is zeldzamer dan we denken. We denken het echter sneller omdat als het mis gaat we de consequenties hard en herhaald in beeld krijgen. Wat een uitzondering is, krijgt omdat het enorme consequenties heeft - die breed en vaak lang uitwerken- al snel een een gevoel van “het is daar allemaal zo”. Voornamelijk omdat het oplossen van problemen en het ruimen van het puin maar al te makkelijk een gigantische klus is waar ook politici, bestuurders en ceo’s (afhankelijk van waar het drama zich volstrekt) er achter aan komen te rennen. Net als de gewone burger of werknemer, die ook buiten stond en ineens zag wat zich voltrokken had.
In veel opzichten mogen we in het Nederlandse van geluk spreken. Omdat het Nederland van na de oorlog zich heel lang op Duitsland gericht heeft hebben we heel veel in ons bestel war daar vandaan komt. Checks & balances, politieke verantwoordelijkheid, aansprakelijkheid, toezicht en normatieve waarden.
Het is pas relatief kort dat we ons meer op het VK en de VS zijn gaan richten, en daar concepten en denken van zijn over gaan nemen. En dat ligt aan de basis van een aantal verschuivingen waardoor het niet enkel vaker zo lijkt alsof mensen boven de wet staan, maar waardoor het inderdaad vaker genormaliseerd wordt - we rekenen er minder op af. En daardoor ontstaat ruimte waarbij mensen makkelijker zich boven de wet zien.
Dit is uitstekend zichtbaar in georganiseerde misdaad in Nederland. Ook heel goed zichtbaar in bancaire circuits en de oude ex-Nederlandse multinationals (zoals Shell, Unilever en anderen). En ja, in toenemende mate in conservatieve stromingen van politiek.
Daar zit nog wel een andere factor bij. De afgelopen veertig jaar is op andere manieren het denken ook veranderd. Gericht op optimalisatie, technisch-economisch denken, kleine overheid, deregulering (minder toezicht) en vanuit veranderingen in curricula van onderwijs (wat leer je bij welke opleiding) is het denken veel meer op korte afstand en termijn gericht geworden. We denken wel na over een consequentie, maar niet over wat er gebeurt wanneer consequenties op elkaar in werken en effecten scheppen. Na ons de zondvloed, in zekere zin. Je ziet dan ook meer dat er minder nagedacht wordt over het belang van regels en toezicht, en meer fixatie op “ja maar dit is het plan dus gaan met de banaan”. Is dat boven wet stellen? Nee, maar er zit wel een flinke en vaak onbewuste prikkel bij om niet na te denken over regels en toezicht, en zelfs om dat af te breken “want het zit in de weg van XYZ”.
Je hebt groot gelijk als je minder kijkt naar wat iemand zegt dan wat iemand ook daadwerkelijk doet. Dit is een kritieke vereiste van democratie. Het is gewoon eigen belang. En dat zouden meer mensen mogen doen. Het is wel moeilijk, er is zoveel informatie, en vaak gaan dingen zo snel dat het voor veel mensen moeilijk is om te controleren wat er ook echt gedaan is. Plus, het is één ding om achteraf te controleren, maar ja, als er dan iets fout is gegaan of gedaan, dan is het weer puin ruimen en verliezen mensen vertrouwen.
Dat onze media steeds meer bezig zijn met opinie, mening, en niet journalistiek en onderzoek, dat helpt daar niet bij. Weinig mensen hebben de tijd om zaken zelf als burger te controleren. En allemaal zijn we heel - onbewust - gevoelig voor opinie.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.