Het is een verkenning die we in open samenleving best vaker zouden mogen doen. Af en toe is het een beetje pijnlijk, zoals - bijvoorbeeld - perceptieproblematiek als "kloof tussen politiek en samenleving". Die kloof is er, maar we verwarren nogal wat aannames en hebben ten gevolge daarvan een perspectief op het onderwerp met een aantal niet correcte uitgangspunten.
Er is sprake van een relatie tussen politiek kaders, zoals dat wat we establishment noemen, en de rest van de samenleving. Logisch ook, het eerste is onderdeel van het tweede. Maar ook is er sprake van transactiemechanismen (vertrouwen, mandaat e.d.). We zien al heel snel die relatie als een pijl met een bepaalde richting, maken daar echter geen onderscheid bij voor aard en inzet van de relaties zelf.
Politiek is menselijk gedrag. De politiek is een afgeleide van gedrag van burger en bedrijf. Is er sprake van een kloof, dan is dat omdat gedrag bij burger en bedrijf daar ruimte voor laten (of er is sprake van een gevolg daarvan, oneigenlijk / gulzig / pervers gedrag wat baat heeft bij zo'n kloof). In een open samenleving op basis van een bestel van demos cratos, ongeacht of het nu om de Amerikaanse variant gaat of wat we hier kennen, is participatie en consistentie van druk een basale vereiste.
Gaat er ergens iets mis, dan wijzen we wel met de vinger, maar er in blijven springen doen we niet. Dat is verklaarbaar, vanuit onze evolutionaire biologie. Probleem is wel dat we het niet over dat soort systemen hebben, maar over menselijke systemen - door mensen geschapen. Evolutionaire biologie en psychologie helpen ons dus absoluut niet in onze omgang met onze eigen systemen. Daar zit een gigantisch gat.
De lijn loopt hoe dan ook van burger & bedrijf naar welk establishment dan ook. Wordt dit losgelaten, dan volgt voorspelbaar gulzig en uiteindelijk pervers gedrag. De VS zijn een prachtig maar pijnlijk punt voor studie voor ons hier in onze eigen ontwikkeling op exact dezelfde lijn.
Ergens is het heel simpel. Als jij jouw macht uit handen geeft maar daar niet langer naar omkijkt en je enkel laat leiden door mening / geloof / ideologie (wat simpel gesteld, maar het gaat om dezelfde gedragsreflexen) dan volgt vanzelf een polarisatieproces - en dat eindigt met een kloof ja (en behoorlijk wat afbraak). Maar waar ligt oorsprong hierbij? Tja.
Self-mirroring is een handig stuk gereedschap voor individu en groep voorbij enige dynamiek van evolutionaire omstandigheden, bij uitstek geschikt dus voor het vinden van balans in omgang met de systemen (en evolutie daarvan) die we zelf scheppen.
Helaas willen we de spiegel enkel zien als het beeld correspondeert aan ons geloof. Valstrik.
De situatie en omstandigheden in de VS zijn in deze een teken aan de wand. We vergeten hier nog wel eens hoe diep politieke participatie in de VS geworteld is in cultureel bewustzijn. Het is daar heel anders dan hier. Ook de politieke dynamiek is anders. Je kiest niet voor een partij, je kiest voor deelname in een netwerk van voedingssystemen op politieke basis. Waar je werk, hoe het bedrijf functioneert, welke zaken gesponsord worden, welke school de kinderen naar toe gaan, welke evenementen je bezoekt. Waar je je boodschappen doet. Wie in je kennissenkring zit. Waar je woont. Ga zo door.
Groot alarmsignaal is dat ondanks al die geïnternaliseerde reflexen van participatie er toch diepe en meervoudige scheidslijnen zijn ontstaan die inmiddels verder gaan dan polarisatie tussen politieke affiniteit en scheiding tussen politieke en andere segmenten van samenleving. Subculturen zijn levensgevaarlijk voor welke vorm van menselijke organisatie dan ook. En in de VS zit men inmiddels op allerlei niveau's heel dicht in de buurt daarvan, of het nu electoraal is, geo-economisch, partijpolitiek, cultureel-demografisch, sociaal-economisch, wat dan ook.
Participatie op basis van delen van overtuigingen is dus niet het antwoord op welke kloof dan ook. Valstrik.
Tja, en dan kijk in naar Nederland, en zie exact dezelfde lijn van ontwikkeling. Verschuivingen in polarisatie van participatie. Economisch gedrag als fundament daarvoor. Participatie verwordt tot vereiste voor beloning, op basis van geloofsgedrag en niet daadwerkelijke baten voor meer dan het knibbelen. Druk op het midden ongeacht of het perspectief nu politiek, economisch of sociaal is. Tja. Ik zou voorstellen dat we wat meer naar de VS kijken, niet om te snoepen van wat daar allemaal mogelijk is middels gulzig gedrag, maar om geen gebroken wielen opnieuw uit te vinden en dus de rekening daarvan te vermijden. Maar goed, dat is een heel andere discussie.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.