Pieter Omtzigt hield afgelopen zaterdag de Hub Cobbenrede. Over bestaanszekerheid, en de scheve belastingen in Nederland. Nu eens niet over inkomstenbelasting, maar hoe het beleid van de overheid de grote spelers ontziet en de minder bedeelde Nederlander in de kou zet. Lees hier de hele rede:
https://www.ewmagazine.nl...zekerheid-burgers-927699/
En ik haal er een paar interessante outtakes uit voor hier:
Ter intro:
Ondanks het feit dat wij twee keer zo rijk geworden zijn, hebben we te maken met woningarmoede – jongeren die jaren moeten wachten op een woning – energiearmoede, voedselbanken, kledingbanken en menstruatie-armoede.
In gewoon Nederlands betekent dat: een groep mensen kan in Nederland niet meer op een normale manier rondkomen en moet op alles bezuinigen, inclusief de basisbehoeften. Met een andere groep gaat het overigens nog steeds behoorlijk goed.
De ambtenaren van minister Rob Jetten hebben spotjes op de radio bedacht, waarin mensen aangeraden wordt de verwarming op 19 graden te zetten en de ruimtes van het huis waar je niet bent, niet te verwarmen. De mensen die dit spotje bedacht hebben, denken kennelijk dat Nederlanders, die een wat lager inkomen hebben, zich net zo onverantwoord gedragen als zij dat zelf doen: alle ruimtes verwarmen tot 20 graden en lang douchen.
Zo had ik het nog niet eens gezien. Wel een puntje van kritiek: de mensen die dit wél deden zijn nu ook angespoord minder energie te verbruiken.
WONEN, GEEN WOONZEKERHEID
In Nederland hadden we tot dit jaar een verhuurdersheffing. Dat is een mooi woord voor een belasting op sociale huurwoningen. De woningbouwcorporatie betaalde deze belasting van dik 700 euro per woning per jaar aan het Rijk. Deze belasting werd niet geheven bij beleggers van dure woningen, niet bij huisjesmelkers, maar alleen bij verhuurders van sociale woningen. Nederland is het enige land ter wereld dat ik ken met zo’n belasting op die woningen. Bijna alle andere landen doen het tegenovergestelde en subsidiëren sociale huurwoningen.
Het gevolg was jarenlange stagnatie van de bouw van betaalbare sociale huurwoningen. Het droeg bij aan de lange wachtlijsten.
Een heel stuk over belastingen op elektriciteit:
Eneco is trots dat je met een flexibel contract per 1 april ‘maar’ 1.499 euro per kuub gas betaalt, ongeveer de prijs van het prijsplafond. De kale verkoopprijs is minder dan 75 cent (van een kuub gas die je nu voor 43 cent op de markt kunt kopen, dus Eneco verdient er goed op). Daarbovenop betaal je dus meer dan 75 cent aan energiebelasting en btw.
Ofwel, de belastingen verdubbelen in Nederland de prijs van het gas: de helft van je maandelijkse gasrekening bestaat uit belastingen. En een fors deel voor de winst van Eneco. Betaal je 200 euro voor gas, dan is 100 euro voor Eneco en 100 euro voor de Belastingdienst.
Maar nu komt het en hier heb ik me echt groen en geel aan geergerd (niet aan dit stuk van Omtzigt maar het feit dat dit kwam):
n 1996 was die belasting nog 4 eurocent per kuub gas. In 2017 bedroeg die 25 eurocent per kuub, in 2022 36 cent en in 2023 dus 49 cent per kuub. Midden in de energiecrisis is deze belasting zeer fors verhoogd, onder andere om het prijsplafond te betalen.
Laat dat even tot u doordringen: als de energieprijzen op het huidige niveau blijven dan is de prijs die consumenten betalen na het pakket met het prijsplafond een stuk hoger dan dat de prijs zou zijn zonder het prijsplafond.
Er wordt dus eigenlijk niets gedaan aan energiearmoede. De bedrijven zijn gespekt en de belastingen zijn gewoon geheven. De Nederlanders zat in de kou.
Heerlijk die kloof:
Dat komt dus omdat mensen hun woningen niet meer kunnen verwarmen of doordat fabrieken sluiten en hun productie naar elders verplaatsen. Het macrodoel, minder gasverbruik en dus minder CO2-uitstoot wordt wel gehaald en dus zijn de beleidsmakers blij. Er bestaat namelijk wel een doelstelling voor de CO2-uitstoot, maar er wordt niet gekeken of mensen in staat zijn om hun huis te verwarmen. Alleen dat zien de beleidsmakers niet: die hebben goede inkomens en minstens redelijk geïsoleerde huizen.
Dat kan in Nederland ook wanneer je bij de juiste groep hoort. Ik zal een aantal voorbeelden met u langslopen:
De energiebelasting is alleen hoog voor kleinverbruikers. Als je meer dan 10 miljoen kuub gas gebruikt, betaal je maar 4 cent per kuub en geen 49 cent. Hetzelfde geldt voor elektriciteit: kleinverbruikers betalen 13 cent per kWh, grootverbruikers 1 of 2 cent. Dat betekent dat de grootste vervuilers het minst betalen.
Er is een speciaal verlaagd tarief voor laadpalen voor elektrische auto’s: bezitters van elektrische auto’s betalen 6 cent belasting of minder.
Er is een speciaal tarief voor walstroom: binnenvaartschepen of cruiseschepen die aanleggen en een kabel naar de wal leggen betalen geen energiebelasting op stroom.
terker nog in het politieke debat is klimaat in zijn geheel losgekoppeld van bestaanszekerheid, ten minste in Den Haag.
En precies het feit dat die twee zaken in de hoofden van beleidsmakers bijna niets met elkaar te maken hebben, ondermijnt zowel de bestaanszekerheid als het klimaatbeleid.
Het bureau CE uit Delft berekende in 2021 dat in het jaar 2017 maar liefst 80 procent van de subsidies terechtkwam bij de rijkste helft van Nederland.
De armste helft van Nederland kreeg dus slechts 20 procent van de subsidies en betaalde echt meer dan 20 procent van de energiebelastingen en accijnzen, schat ik zo in.
De armste helft kreeg die 20 procent omdat een subsidieregeling voor het isoleren van sociale huurwoningen aan hen werd toegerekend. In werkelijkheid was het waarschijnlijk nog minder.
Dit topic onderschrijft de bizarre inkomenspolitiek in Nederland (geen middeninkomen, maar iedereen arm) en tegelijkertijd wordt de rekening van "het klimaat" onevenredig sterk bij de zwakste groep neergelegd.
De kloof tussen de politiek en Nederland, maar ook die tussen de klassen in Nederland wordt heel groot. Ook op tweakers zie ik dit vaak, waarbij de "luxe" topics je om de oren vliegen. Niets mis mee maar de middenklasse waar je zelf in zit wordt natuurlijk ook bedreigd.
Het is een beetje offtopic maar in het bijzonder maak ik me zorgen over mobiliteit. Omztigt tikt dat ook even aan:
Als de regering dat niet beseft, dan krijg je een Nederlandse vorm van gele hesjes: in Frankrijk stonden werkende mensen met een relatief laag inkomen in de provincie op. De torenhoge accijnzen konden zij niet ontwijken: zij moesten naar het werk en er is geen openbaar vervoer. Brandstof is geen luxe maar een voorwaarde voor een verpleegkundige om een nachtdienst te kunnen draaien.
En met de CO2 belastingen die er aan komen, rekeningrijden en de onbetaalbaarheid van EV's komt er nog een aardige storm onze kant op. Ik ben niet tegen de energietransitie, helemaal niet, maar de ivoren toren waarin velen leven "de haves" begint wel steeds hoger te worden en er moet echt een integraal plan komen voor de betaalbaarheid hiervan.