Hoi Niek,
LED spot systemen zijn als leek niet heel makkelijk samen te stellen, omdat er nogal een hoop zeer specifieke dingen in zitten waar je rekening mee moet houden.
Warm licht
Je geeft aan CRI >=90, maar dat heeft weinig met de lichtkleur te maken. CRI is de kleurweergave. Komen we zo op.
Lichtkleur of kleurtemperatuur drukken we uit in Kelvin (K) en 2800 tot 3200K wordt gezien als warm wit licht. Kleurtemperatuur is eigenlijk gewoon het gewogen gemiddelde tussen geel/blauw, en zegt dus *enkel* iets over de balans tussen die twee.
De andere as is de balans tussen magenta en groen, daar wordt vaak niets over gezegd maar is minstens zo belangrijk. Let maar eens op in grote gebouwen. Veel led's geven verschillend licht....als je een rij lampen naast elkaar hebt, is de een groen, de ander paars. Voornamelijk zichtbaar als er meerdere op dezelfde muur schijnen.
Die magenta/groen balans wordt eigenlijk nooit in een getal uitgedrukt, maar sommige fabrikanten garanderen dat hun product binnen 1 of 2 zones (McAdams Ellips) van de black body locus blijft. Ook wel afgekort BBL. Producten die op/rond de BBL zitten zijn doorgaans een stuk prijziger (en hebben vaak óók een hoge CRI).
CRI / kleurweergave
CRI is een maatstaf voor het weergeven hoe compleet het spectrum is wat een lamp afgeeft. Als je veel heel rood licht hebt, en veel blauw licht, maar niets er tussen in...dan zie je de kleur van het licht nog steeds als bijvoorbeeld 3200K. De kleurtemperatuur is namelijk het gemiddelde van de frequenties die je binnen krijgt, dus je kan prima 3200K of 2800K (warm licht) hebben met alleen rood en blauw.
Maar wat gebeurt er nu als je een groene paprika op je bord hebt liggen? Een groen object is groen, omdat het voornamelijk het groene spectrum reflecteert, en de andere frequenties absorbeert. Maar je lamp heeft alleen rood en blauw?!
Juist, je paprika ziet er vies grauw/grijs/bruin uit terwijl hij vers groen zou moeten zijn. En dit gebeurt bij alle objecten.
CRI test met een aantal kleurstalen hoe goed het licht reflecteert/ kleuren weergeeft na reflectie. Echter, CRI is zeer beperkt! Het zijn een beperkt aantal zeer fletse kleuren, waarop je prima kan scoren, en tóch slecht licht kan geven. Het grootste gemis is dat R9 (de kleurstaal voor rood) niet verplicht is om mee te nemen in de CRI score. Dit is waar bijna alle leds slecht in zijn, en het is de belangrijkste kleur voor het weergeven van huidtinten. Daarom zie je er onder de meeste led verlichting altijd zo slecht/ziek/grauw uit.
CRI is dus wel een indicatie omdat als je op CRI hoog scoort, dan zal het spectrum doorgaans niet heel slecht zijn. Maar CRI 90 is doorgaans zeer makkelijk haalbaar en geeft vaak slecht licht. Mijn ervaring is dat ongeveer 1 op de 25 leds met CRI 90 goed licht geeft, en vaak fluctueert dat ook nog eens met batches.
CRI 95+ is waar je naar zou moeten kijken om de betere leds te vinden zonder tientallen modellen te moeten testen. Let op, bestel nooit een hele bak met leds op de gok/ van specificatie: bestel al je opties 1 of 2, en test ze gedurende langere periode als het je hoofdverlichting moet gaan worden.
Dimmen
Als je voor losse led spots en losse drivers gaat, dan heb je het dimmen doorgaans wel goed opgelost. Bijna alle losse drivers voor in de meterkast kunnen wel dimmen tot 1-10% ofzo. Echter, dat gebeurt met een bepaalde frequentie waarin je led op vol vermogen knippert. Die frequentie (PWM) is meestal 600 tot 1000Hz (voor de betere drivers). Dim je nu de lamp tot 5%, dan heb je een frequentie van 50Hz in het beste geval, en dat is zichtbaar of je kan er hoofdpijn van krijgen.
Je zou zeggen: 10% en 5% zijn geen niveau's die ik gebruik, maar daar kan je je in vergissen. Technisch 10% licht, nemen onze hersenen waar als ongeveer 22 a 23% licht zo uit m'n hoofd. Dus je moet veel dieper dimmen (technisch) dan je denkt.
Er zijn ook dimmers die met een hogere frequentie dimmen (19kHz bijvoorbeeld), maar die zijn een stukje duurder. EldoLED is een voorbeeld daarvan.
Led spots Voltus
Let op dat die LED spot van Voltus nog in een MR16 behuizing moet. Daarnaast adviseren ze constant voltage voeding/driver vanuit Voltus, die inderdaad veel goedkoper zijn, maar een zeer gevaarlijke manier is van je spots aansluiten.
Een led verlaagt namelijk zijn weerstand als hij warm wordt, waardoor er meer stroom gaat lopen, waardoor hij nog warmer wordt, waardoor....etc etc. Dat noemen ze thermal runaway. Met een constante spanning merkt je driver hier niets van en blaas je ze makkelijk op of oververhit je ze (brandgevaar).
Ik heb ze getest en vond de lichtkleur niet om over naar huis te schrijven, maar dat kan beter zijn in een nieuwe batch? Ik ken andere fabrikanten waar veel betere led chips te bestellen zijn met een reflector, voor hetzelfde geld. (Dan moet je ook nog een armatuur hebben natuurlijk....voor de echte doe het zelver)
Anyway.....led's, je kan er boeken over vol schrijven.