Sen to Chihiro no Kamikakushi… of te wel Spirited Away. Ik ben inmiddels in de double digits aangeland als het om het aantal viewings gaat en elke keer ontdek ik weer nieuwe details in deze schitterende film. Elke keer probeer ik ook weer opnieuw de film te interpreteren; ik ben niet zo van de symboliek in films en literatuur maar in Spirited Away word je, letterlijk, spirited away in de prachtig rijke geestenwereld samen met Chihiro, de tienjarige hoofdpersoon. Het is onmogelijk om niet mee te leven met de avonturen van dit meisje dat gedwongen wordt om snel op te groeien en zo haar eigen leven en dat van haar ouders te redden.
Hayao Miyazaki’s werk is volledig gevrijwaard van zwakke films; zelfs zijn lichtere en mindere efforts zijn genieten van de eerste tot de laatste minuut maar Spirited Away is voor mij zonder enige twijfel zijn meesterwerk. De vele lagenin het verhaal, de prachtige animatie en de heerlijke karakters maken dit tot, voor mij, misschien wel de beste animatiefilm aller tijden. De wereld die Miyazaki schept is zo vol leven en detail; neem de scenes in het badhuis, kijk naar hoe levend alles aandoet, niet alleen de hoofdpersonen maar alles wat er om hen heen gebeurt. Deze wereld leeft.
Kijk hoe Miyazaki de tijd neemt om zijn karakters te laten ademen; hij noemt dit zelf ‘ma’, zoals in dit interview met Roger Ebert:
Instead of every movement being dictated by the story, sometimes people will just sit for a moment, or they will sigh, or look in a running stream, or do something extra, not to advance the story but only to give the sense of time and place and who they are.
To which Miyazaki replies:
We have a word for that in Japanese. It's called ma. Emptiness. It's there intentionally. [claps his hands] The time in between my clapping is ma. If you just have non-stop action with no breathing space at all, it's just busyness. but if you take a moment, then the tension building in the film can grow into a wider dimension. If you just have constant tension at 80 degrees all the time you just get numb.
De bekendste scene in Miyazaki’s werk waar hij dit toepast in Spirited Away, is in de treinscene. Chihiro stapt in de trein die haar naar de heks Zeniba zal brengen, en de minuten die daarop volgen laten, zonder dialogen, slechts begeleid door de prachtige muziek van Joe Hisashi, haar reis door de geestenwereld zien. Chihiro staart voor zich uit, en wij dromen, een paar minuten, even met haar weg. Geen Disneyfilm zal je ooit deze adempauzes geven. De details die je tegenkomt tijdens de treinreis zijn intrigerend ook; Waar wacht dat meisje, dat zich eenzaam op een van de perrons bevindt, toch op? Ik weet het nog steeds niet.
Ik kan eindeloos doorgaan over Spirited Away, over hoe Chihiro’s reis een metafoor is voor het opgroeien van een kind, over hoe de film de excessen van onze materialistische samenleving aankaart, de vele taalkundige en poëtische verwijzingen die je helaas alleen maar kan vatten als je Japans kan lezen, maar het moge duidelijk zijn, dit is voor mij een zeldzaam perfecte film. Ik geef hem, samen met een klein handjevol anderen, een tien. Als ik ooit het inzicht zal krijgen en kan verklaren dat ik hem volledig doorgrond, dan krijgt hij een elf. Maar ik hoop dat die dag nooit komt.