Gaius schreef op dinsdag 25 januari 2022 @ 20:27:
[...]
Je blijft dit herhalen, maar kun je verder uitweiden wat je hier nu precies mee bedoelt? Wat wil Putin met/van Europa, en hoe en met welke middelen gaat Putin deze doelen proberen te halen?
Dat is veertig jaar aan geopolitiek en een paar duizend jaar aan machtspolitiek samenvatten, poeh, wat een vraag
Misschien is het meer begrijpelijk met een schets van machtsdynamieken. Simplificatie en reductionisme zijn altijd groot risico bij analyse, maar als schets is de schadelast beperkt genoeg.
Rusland is eigenlijk geen land meer. Het is verworden tot een reservoir aan grondstoffen onder beheer van een paar grote oligarchen, en verschillende clubjes kleine oligarchen. Allemaal komt uit het een overlap van inlichtingengemeenschap en georganiseerde misdaad. Het is de meest rauwe dynamiek van machtspolitiek die er in onze moderne tijd is.
Dergelijke dynamiek is niet inherent stabiel. Cohesie is laagdrempelig gerelateerd aan twee zaken: voeding, of vijand. Vaak alle twee, aangezien dergelijke dynamiek een bijzondere mentaliteit kweekt: zero sum denken.
Nederland had ooit een vergelijkbaar probleem als het Rusland onder dat criminele regime. Alles was afhankelijk van inkomsten uit grondstoffen, die afhankelijkheid deed innovatief vermogen ondermijnen, het zorgde voor een interne dynamiek van ongelijkheid (de zetel, de wingewesten), het zorgde voor instabiliteit, concentratie van welvaart en afbraak van vermogen tot het genereren van welvaart.
In economie noemden we dat Dutch Disease. Tegenwoordig (Nederlandse lobby is sterk) is het “the resource question”.
Putin heeft te maken met een continue interne verschraling van middelen en continue afbraak van vermogen tot scheppen van welvaart. Het enige wat gegenereerd wordt komt uit grondstoffen. Al dat is puur domein van oligarchen. En die zijn nogal gulzig, en weinig gericht op lange termijn visie. Putin als guarantor van die machtsdynamiek moet er dus voor zorgen dat al die clubjes krijgen wat ze nodig hebben, dat ze elkaar niet naar de keel vliegen, en dat de algemeen gedeelde machtsdynamiek verborgen dan wel onaantastbaar blijft.
Lang verhaal kort: men schept niets. Men vreet alles op. Dus moet men alles wat men nodig heeft van buiten halen.
Dat buiten, dat zijn wij.
Wij staan voor oligarchen als rauwe chaos. Als iets wat niet kan en mag bestaan. Zelfbeschikking, rechten, het zijn allemaal bedreigingen. Maar wat wij hebben is wat zij benodigen.
Aangezien ze ons als de boerderij bestempelen zijn we in termen van zero sum strategisch perspectief geen partij of entiteit. Voor de oligarchen is het simpel: die Europese chaos bestaat enkel omdat de VS het beschermen, en al die Europese voeding is daarom niet voor hen, maar voor de VS en die gevaarlijke chaotische Europeanen.
Voor dit soort crimineel regime is het eigenlijk simpel: zij kunnen enkel bestaan wanneer de ander niet bestaat. Zij kunnen enkel vreten wanneer de ander niet eet.
De afgelopen decennia heeft die kleine kern van grote oligarchen met Putin als guarantor consistent draaiboeken toegepast die stoelen op het werk ooit van Yuri Andropov, de enige man ooit in het Soviet Politbureau die niet op de grote stoel wilde zitten, maar die verder dacht dan de toenmalige oligarchen.
Dat begon al vrij snel na Jeltsin. Alles is een grondstof, zo is het perspectief en het denken. Of dat nu een ondernemer is, een onderneming, iets wat in de grond zit, een stuk dienstverlening, een denk tank, een school, een bestuurder, een politicus - of een burger die passief informatie consumeert.
De facto is het gewoon oorlogsvoering, het heeft ons echter enige tijd gekost om dat te erkennen omdat wij gewend zijn aan scheiden van zaken. Zoals scheiding der machten, zoals expertise en mening, et cetera. Zo is bijvoorbeeld de vector van beïnvloeding via media een gewone toepassing van cognitieve oorlogsvoering, net zoals het fêteren van een ondernemer of politicus. Net zoals het participatie nemen in een onderneming.
De strategie is eigenlijk doodeenvoudig: je koopt alles wat op enige wijze functioneert als mechanisme van politieke, economische en sociale weefsels. Waar je er niet in slaagt om iets te kopen, compenseer je met het beïnvloeden van personen en organisaties.
Immers, je moet het in bezit krijgen wil je er van kunnen vreten.
Voor Putin’s perspectief heeft zijn machtsdynamiek geen toekomst zolang als de plek waar de resterende voeding vandaan moet komen door een VS beschermd wordt.
In zero sum denken wordt er geen onderscheid gemaakt in middelen. Alles is een middel. We moeten ons ook goed in de oren knopen, machtspolitiek is in zijn essentie een expressie van grensoverschrijdend gedrag. Er zijn geen grenzen. Consequenties zijn er niet. Ergo: alles kan, alles mag, maar ook alles moet.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.