Dat is geen makkelijke vraag. In die zin, het is iets van bijzondere complexiteit vanuit heel veel variabelen, condities en ontwikkelingen.
Nederland is bijvoorbeeld bij opkomst van het internet al snel een soort hub geworden. Dat had minder te maken met Nederlands vermeend exceptionalisme, veel meer met de aanwezigheid van verbindingen. Kabels die Europa binnenkwamen, nu ja, dat kwam grotendeels via Nederland binnen. Bij technologische evolutie daarvan werd het dan ook snel een primair knooppunt. Zoiets heeft zijn eigen effecten.
Tegenwoordig lijken we dat als handelsland vergeten te zijn. Als ik het mij goed herinner heeft T.net enige tijd geleden een artikel gehad over het missen van de boot bij vervangen en aanleg van nieuwe onderzeese verbingen & hoe dat tegenwoordig meer in andere landen verknoopt wordt. Iets met VVD/CDA waar men het nut niet zag van investeren in collectieve belangen als overheid. Maar goed.
Nederland is vanuit dit soort ontwikkelingen hoe dan ook uitermate interessant geworden voor een Kremlin beperkt in zijn vermogen tot asymmetrisch conflict. Dat is een grote driver van focus op het Nederlandse vanuit het Kremlin - zowel voor oligarchie als georganiseerde misdaad.
Pas later kwam waar jij naar vraagt. Vanuit het reeds op de grond aanwezig zijn, zogezegd, merkte men op dat niet enkel het VK met zijn dynamiek van Elite Capture en Eton Syndroom een hefboom kon zijn, maar dat er een bijzondere verbinding bestond tussen het Nederlandse en het Engelse (ik gebruik bewust hier niet Brits).
Die machtspolitieke verbinding tussen NL en VK is een van de grootste aanjagers geweest van blokkeren van functionele ontwikkeling van een Europese Unie. Het reduceren van het Europese Experiment tot rauwe economie en enkel economie. Was het VK er niet uitgewerkt dan zaten we nu met de draaiboeken van reduceren van EU weg van concepten als Europees Hof, arbeidsrechten, humanisme en zo meer. Neo-klassieke politieke economie, de soft power as. Het is in het Brexit topic bij herhaling een goed onderbouwde verkenning geweest met heel veel interessant leesvoer.
Wat men in het Kremlin zag was dat eigen selectoraat en eigen oligarchie gewoon een hekel had aan eigen land, en daar niets kon met wat men van het land geplunderd had. Vervolgens zag men enerzijds die technologische spil in het mogelijke web, anderzijds een opkomende gulzige bestuurscultuur die vrij eenvoudig in gedragslijnen te triggeren was om voor selectoraat / oligarchie te werken.
Zoals Doug Klein (Assistant Director, Atlantic Council’s Eurasia Center)
hier goed opmerkt: "They need co-opted Westerners to help advance their business and security interests. This is a hypocrisy worth spotlighting."
Al met al krijgen Nederland en Engeland (I know, VK) het leeuwendeel van instrumentatie van het Kremlin op zich gericht. Terwijl andere lidstaten meer onderhevig gesteld worden aan bijvoorbeeld online / media beïnvloeding, andere lidstaten andere toepassing over zich heen krijgen. Denk bijvoorbeeld aan Duitsland en het Schröder netwerk, maar zie ook de perikelen van een Spanje of Griekenland met georganiseerde misdaad.
Er is sprake van verfijnde targeting op basis van identificatie van gedragslijnen van én binnen landen - dus niet enkel voor wat men van een land kan gebruiken in relatie tot hoe land X of Y zich historisch beweegt en laat prikkelen, maar ook in termen van interne sociaal-economische gedragslijnen van samenleving én specifieke actoren daarbinnen.
Dit is al decennia bezig. Het is niet vreemd dat na decennia aan zaken in kaart brengen en prikkelen een Kremlin prima weet hoe waar op welke wijze te prikkelen.
Nederland is minder aantrekkelijk voor het Kremlin in termen van desinformatie, het is meer aantrekkelijk in termen van toepassingen van geloofsgedrag. Het stimuleren van destructieve ideologische narratieven binnen kaders van media, bestuurscultuur en zelfs academia. Denk aan exceptionalisme, meritocratie, individualisme, libertarisme en zo voorts en zo verder. Men jaagt die narratieven niet aan, men stimuleert fenomenen van accelerationisme om ze te kapen. En men zet breed in op coöpteren van lokale actoren om op indirecte wijze ideologische overdracht te gebruiken om netwerken te beïnvloeden.
En zo af en toe wat hacken voor informatie, maar wat men in Nederland krijgt zijn in deze de amateurs.
I know, langer antwoord op wat initieel een eenvoudige vraag lijkt, maar ja, het is best een complexe vraag. Voornamelijk omdat al dit geen zaak is van domein politiek, domein militair, volgend gescheiden doosje en zo meer. Arena en mechanisme van conflict is gedrag. Ons gedrag.
Ik weet niet goed hoe ik dat laatste misschien beter kan omschrijven zodat het meer aankomt, maar wat bijvoorbeeld in oudere tijden een kunst was, netwerken en coöpteren, gebruik maken van mensen als fellow traveller of agent of influence. Tegenwoordig is dat gewoon toegepaste wetenschap. Dat is niet eens beperkt tot individu. Het is ook toepasbaar geworden op groepsdynamica en geamalgameerde groepsdynamica.
We zouden dit in principe kunnen weten én erkennen. Zo zijn we de afgelopen tien jaar best wakker geworden bij wat platforms doen, waar we vandaan komen, hoe ze werken. Een Zuboff heeft bijvoorbeeld haar werk over Surveillance Capitalism prima uit de doeken gedaan inmiddels bij zowel Europese Unie als overheden van Europese lidstaten. We weten in dat domein dat dergelijke fenomenen bestaan als toepassing en dat het ook gewoon keihard gedaan wordt.
Maar daarbuiten? Bijvoorbeeld geopolitiek van autoritarisme? Er ligt een blinde vlek. Maar dan moet ik volledig en eerlijk zijn, dat is een blinde vlek die meer het resultaat is van eigen interne processen van Elite Capture, dan van inmengingen van buiten.
Laat ik dit zeggen: net zoals het individu maakbaar is vanuit het berekenbaar zijn geworden van individueel gedrag bij voldoende AIO datapunten is de groep nog meer kwetsbaar voor dergelijke toepassingen vanuit gegroeide inzichten in menselijke sociale psychologie, gedragsbiologie en groepsdynamica. Hoe groter de geamalgameerde groep, des te eenvoudiger het zelfs wordt om subgroepen te kaderen voor gedragsstimuli middels het introduceren van narratief of netwerkeffect.
Gedrag van Nederland is aldus prima te identificeren. Op zijn minst dus iets om op in te haken voor gebruik. Maar inderdaad dus ook iets wat berekenbaar is om te beïnvloeden.
Let wel, dat zijn processen. Het gaat om secondaire effecten. Dit is niet iets wat je zo even doet. Het zijn altijd termijneffecten. Het gaat om de rimpels en de richting daarvan. In deze zijn wij juist interessant voor een Kremlin en criminele oligarchie, omdat Nederland op veel wijzen een spil in meer dan een web is. Van fiscale stelsels tot informatiestromen, van soft power tot elite capture, van ideologie tot circuits van denk tanks. Het disproportionele bereik van Nederland in relatie tot feitelijke schaal en gewicht, ja, het is een grote prijs. Gedragslijnen van gulzige bestuurscultuur maken die prijs enkel nog meer interessant.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.